Ecologische beoordeling masterplan. Erasmusveld-Leywegzone

Transcriptie

1 Ecologische beoordeling masterplan Erasmusveld-Leywegzone

2 Colofon Titel Ecologische beoordeling masterplan Erasmusveld-Leywegzone Projectnummer Opdrachtgever Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling Postbus DP Den Haag Datum 12 september 2008 Status rapport Definitief Opdrachtnemer Handtekening voor akkoord directie De Groene Ruimte BV Postbus AK Wageningen tel fax Naam : ir. P.A.W.M. Raaijmakers Handtekening: Auteursrecht Aansprakelijkheid De auteursrechten van dit rapport rusten bij zowel opdrachtgever als opdrachtnemer, tenzij schriftelijk anders is/wordt overeengekomen. Alleen degenen bij wie het auteursrecht rust zijn gerechtigd het rapport voor eigen gebruik te vermenigvuldigen, te verspreiden of toe te passen, alsook om het ter informatie aan derden openbaar te maken tegen onderling (= zij bij wie het auteursrecht rust) overeengekomen voorwaarden (kosten, citeren, gebruiken, wijzigen etc). Raadpleging van en eventuele verdere handelingen met/op basis van het door De Groene Ruimte BV geleverde product vallen buiten elke verantwoordelijkheid van opdrachtgever en/of De Groene Ruimte BV.

3 ACHTERGROND De gemeente Den Haag heeft in het kader van de Structuurvisie Den Haag 2020: Wereldstad aan zee het masterplan Erasmusveld-Leywegzone opgesteld. Het masterplan vormt het raamwerk voor zowel stedelijk als ecologische en landschappelijke ontwikkeling. Naast de woningen die gerealiseerd gaan worden, worden een aantal van de huidige voorzieningen als sportvelden en volkstuinencomplexen ingepast. Het uitgangspunt op ecologisch gebied is dat de onderdelen van de Stedelijke Groene Hoofdstructuur ingepast worden in het ontwerp. Deze onderdelen zijn de Erasmuszone en de Melis Stokelaan (als onderdeel van het Groene Assenkruis). Daarnaast dienen de natuurwaarden en ecologische functies behouden te blijven en waar mogelijk versterkt te worden. Inzicht in de huidige natuurwaarden, ecologische kwaliteiten en potenties is verkregen door het onderzoek dat door De Groene Ruimte is uitgevoerd in opdracht van de gemeente Den Haag. De informatie die hieruit is verkregen, heeft als basis gediend voor de ecologische uitwerking van het masterplan. BEOORDELING Door in een vroeg stadium ecologische aspecten in kaart te brengen en mee te laten spelen in de besluitvorming, is er een plan ontstaan waarin veel ruimte en aandacht is voor ecologie. Het masterplan geeft een stevige basis voor bijzondere soorten, zoals de IJsvogel, om zich handhaven in het gebied. Het masterplan heeft een sterke onderbouwing op het gebied van groen, natuur en water, waarbij rekening is gehouden met thema s als duurzaamheid, welzijn en recreatie. Wandelen fietspaden worden gecombineerd met de ecologische functie van de groenzones. In de keuze voor het behoud van de voorzieningen (sportvelden en volkstuinencomplexen) komt duidelijk naar voren dat de huidige natuurwaarden een belangrijke rol hebben gespeeld in de overweging. Niet alleen het aanwezige groen in de Erasmuszone en de Melis Stokelaan blijft behouden, maar ook de groene zones die een versterkende functie hebben op de groenstructuur. De droge verbinding via volkstuinencomplex de Zonnepit zorgt bijvoorbeeld voor een versterking van de structuur. Ook de inpassing van de twee watergangen op het voormalige volkstuinencomplex aan de Leyweg draagt daar aan bij. Daarnaast biedt het eco-lint als verbinding tussen de Erasmuszone en de Tomatenlaan nieuwe kansen voor flora en fauna. In de volkstuinencomplexen Vlietlust en Johannapark komt de huidige ecologische functie minder sterk naar voren en er zijn op ecologisch gebied geen knelpunten om deze complexen her in te richten. Het voordeel van het behouden van bestaande structuren is dat kolonisatie van nieuwe locaties snel kan plaatsvinden, doordat zaadbronnen in de omgeving aanwezig zijn. Daarnaast zijn er tijdens de werkzaamheden voldoende mogelijkheden voor flora en fauna om zich te handhaven. AANDACHTSPUNTEN Hoewel het masterplan een duidelijke ecologische onderbouwing heeft, zijn er een aantal punten die aandacht behoeven: In het masterplan wordt niet specifiek vermeld op welke soorten de ecologische verbindingszones gericht zijn. Bij de inrichting van de zones en de aanleg van voorzieningen is het essentieel om de doelsoorten voor ogen te houden. Deze doelsoorten zijn: N Droge verbindingen: Rosse woelmuis, Bunzing, Egel, Oranjetipje, Glassnijder en Vroege glazenmaker.

4 N Natte verbindingen: IJsvogel, Watervleermuis, Meervleermuis, Waterspitsmuis, Groene kikker, Kleine watersalamander, Kleine modderkruiper, Bittervoorn en Snoek. N Bomenstructuur: Watervleermuis, Franjestaart en Rosse vleermuis. Met deze doelsoorten voor ogen is de opening in het brugdek bij het Melis Stokepark zinvol om aan te leggen. Droge verbindingen zijn belangrijk voor kleine zoogdieren en insecten. Insecten maken gebruik van bloeiende planten in de bermen en op de oevers. De bermen en oevers langs de Laan van Wateringse Veld bieden uitstekende mogelijkheden om bloemrijke bermen en oevers te realiseren. Hierbij moet echter een opmerking geplaatst worden over de combinatie van droge groenzones (floristische hotspots) en bomen. De aanwezigheid van bomen heeft een negatieve invloed op de aanwezigheid van flora. Beschaduwing en bladval zorgen namelijk voor een lagere soortenrijkdom. Langs watergangen zijn bomen daarom alleen wenselijk op de noordzijde. Ook in het Melis Stokepark is de afwezigheid van bomen noodzakelijk om de diversiteit aan plantensoorten te behouden. Het volkstuinencomplex Vlietlust staat in het masterplan aangegeven als bouwlocatie met veel ruimte voor water. Deze locatie heeft een grote potentie op het gebied van flora. De oevers zijn uitermate geschikt om natuurvriendelijk ingericht te worden. Een goed voorbeeld van een natuurvriendelijke oever is de zone bij de Martinus Nyhoffweg. In het masterplan staan concrete opmerkingen over beheeraspecten, maar een duidelijke visie op beheer is niet verwoord. Het is van belang om de inrichting en het beheer goed op elkaar af te stemmen, zodat de streefbeelden ook daadwerkelijk gerealiseerd worden en blijven. Het opheffen van de barrières in de Erasmuszone is als wens geuit in het masterplan. Indien dat niet haalbaar blijkt, moeten alternatieve maatregelen worden getroffen om de continuïteit van de zone te bewaken. Een alternatieve maatregel is de barrières te omzeilen door de ecologische zone voor en na de barrière te optimaliseren en de ecologische zone achter de barrière te vernauwen. Eventueel kunnen faunabruggen aangelegd worden om fauna via naastgelegen groengebieden te leiden (randen Zonnegaarde en voormalig volkstuinencomplex aan de Leyweg). NADERE UITWERKING Het masterplan geeft een heldere visie op de inpassing van ecologie in het Erasmusveld en de Leywegzone. Het plan zal de komende tijd verder uitgewerkt worden in concrete projecten. Hieronder staan een aantal punten genoemd waar tijdens de nadere uitwerking rekening mee gehouden moet worden. Het uitgangspunt van het masterplan is dat de huidige natuurwaarden behouden blijven. De bestaande ecologische zones en groenstructuren zijn (zoveel mogelijk) ingepast in het ontwerp. Het is van belang dat deze zones tijdens de uitvoering van de verschillende bouwprojecten niet aangetast worden. Daarnaast is het raadzaam om per bouwlocatie de bestaande groenelementen (bomen, houtwallen, watergangen) in kaart te brengen en deze waar mogelijk te behouden. In het ontwerp is rekening gehouden met recreatief gebruik van de ecologische zones door de aanleg van wandelen fietspaden. Deze wandelen fietspaden zijn bij voorkeur onverhard. Hoewel recreatief gebruik goed te combineren is met de ecologische functie, heeft het uitlaten van honden een negatieve invloed op de floristische soortenrijkdom. Daarom wordt geadviseerd om geen hondenuitlaatplaatsen bij floristische hotspots (Melis Stokepark en de oever langs Zonnegaarde) aan te leggen en om het uitlaten van honden in deze zones te ontmoedigen. Bosstroken en struweelranden zijn beter bestand tegen beïnvloeding en daarom zijn op deze locaties beperkende maatregelen niet noodzakelijk.

5 Uit sociale overwegingen is het noodzakelijk om verlichting aan te brengen langs de wandelen fietspaden. Uit ecologische overwegingen wordt geadviseerd om deze verlichting beperkt te houden. Langs de Melis Stokelaan en de Erasmuszone is het van belang om de verlichting langs de watergangen te minimaliseren om het habitat geschikt te houden voor de Watervleermuis. De droge verbindingszones kunnen versterkt worden door de zone rond trambanen te vergroenen. Dit kan gedaan worden door schraal zand op de trambaan aan te brengen. Schraal zand is voedselarm, waardoor hogere planten weinig kans krijgen. Er zal een lage vegetatie aanwezig zijn die zich kan handhaven bij een regelmatige verstoring (passeren van trams en betreding). In het masterplan staat vermeld dat het eco-lint wordt voorzien van bodembedekkers om uitdroging (als gevolg van klimaatverandering) tegen te gaan. De invulling van de bodembedekkers langs het eco-lint zal nader gespecificeerd moeten worden. Bodembedekkers hebben de eigenschap te gaan woekeren en dit is niet op alle plaatsen wenselijk. Ook is het zinvol om tot een ecologisch verantwoorde keuze te komen van de bodembedekkers. Bij ruimtelijke ingrepen is het van belang om in overeenstemming te handelen met de Floraen faunawet. Er zijn op dit vlak een aantal punten waarvan bij voorbaat duidelijk is dat er rekening mee gehouden moet worden. Een voorbeeld hiervan is het verdwijnen van de broedplaats van de Ransuil op volkstuinencomplex de Populier. Verder gaan er op een aantal plaatsen broed- en schuilmogelijkheden voor stadsvogels verloren. Broedgevallen mogen niet door de ingrepen verstoord worden. Een ecologisch werkplan is een nuttig hulpmiddel om de beschermde soorten en de daaruit voortvloeiende verplichtingen in het kader van de Flora- en faunawet inzichtelijk te maken.