Jaarverslag

Transcriptie

1 verbind Ontwikkeling Leerplicht / RMC Stadskantoor Lübeckplein 2 Postbus GA Zwolle Telefoon (038) Fax (038) m.van.esterik@zwolle.nl Jaarverslag Leerplicht en RMC

2 Inhoud Inleiding 1. Doelgroep 2. Schoolverzuim 3. Meldingen gesplitst naar onderwijssoort 4. Resultaten 5. Thuiszitters 6. Regionale Meld- en Coördinatiefunctie 7. Beleid Antilliaanse Nederlanders in Zwolle 8. Preventieve activiteiten 2/18

3 Inleiding Leerplicht is vooral de kans voor ieder kind om te leren Alle kinderen in Nederland hebben het recht en de plicht om naar school te gaan. Feitelijk mogen ze daar blij om zijn, want die leerplicht geeft iedereen de kans om zich te ontwikkelen en later zelfstandig mee te doen in de samenleving. De leerplichtwet is namelijk een rechtsmiddel dat alle jongeren de garantie biedt dat zij onderwijs kunnen volgen en hun ouder(s)/verzorger(s) verplicht om ervoor te zorgen dat zij dit ook doen. Toezicht op de leerplichtwet Wie met wetten werkt, moet er op toezien dat deze nageleefd worden. De gemeente Zwolle beschikt daarom over een team Leerplicht-RMC, waarbinnen in het verslagjaar vijf leerplichtambtenaren (ongeveer 4 fte) werkten, ondersteund door een administratief medewerkster. De leerplichtambtenaren voeren o.a. gesprekken met leerlingen en hun ouder(s)/verzorger(s) in geval van verzuim en/of zorg, nemen deel aan zorgadviesteams (ZAT s) op scholen, bemiddelen tussen ouder(s)/verzorger(s) en scholen en kunnen hulpverlenende instanties inzetten, bemiddelen bij plaatsingen op vervolgscholen en maken processen-verbaal op. Zodat ieder kind dezelfde kans krijgt om te leren en daarmee te werken aan de eigen toekomst. Jaarverslag 2011/2012 Jaarlijks is het college verplicht om verslag te leggen over de uitvoering van de leerplichtwet aan de raad. In dit jaarverslag staat weergegeven hoe de gemeente Zwolle de leerplicht en de RMC-wet heeft uitgevoerd. 3/18

4 1 Doelgroep De gemeente is verantwoordelijk voor alle leer- en kwalificatieplichtige inwoners in haar gemeente. De (volledige) leerplicht geldt voor kinderen en jongeren van 5 tot en met 16 jaar. In Zwolle gaat het in 2011/2012 om jongeren. Daarna geldt nog een kwalificatieplicht. Dit is de plicht voor alle jongeren tot 18 jaar om een startkwalificatie (een diploma op minimaal havo- of MBO 2-niveau) te halen. In totaal behoren jongeren in Zwolle in 2011/2012 tot deze doelgroep. Zie ook tabel 1. Ten opzichte van voorgaande jaren is er in 2011/2012 een lichte stijging van het aantal leerlingen. Deze stijging geldt voor alle soorten onderwijs, behalve voor het voortgezet onderwijs. Daar is in de afgelopen drie schooljaren een lichte daling van het aantal leerlingen te zien. Zie ook tabel 2. 4/18

5 2 Schoolverzuim 2.1 Soorten verzuimmeldingen Er zijn twee soorten schoolverzuim. Als een leerling met een geldige reden, zoals ziekte, wegblijft van school spreken we van geoorloofd verzuim. Dit type verzuim is niet direct strafbaar, maar kan wel zorgwekkend zijn. Daarnaast kennen we ongeoorloofd schoolverzuim, dat is onderverdeeld in relatief en absoluut schoolverzuim. Wanneer een leer- of kwalificatieplichtige leerling zonder geldige reden les- of praktijktijd verzuimt, spreken we van relatief verzuim. Binnen het relatief verzuim onderscheiden we twee varianten: luxeverzuim en signaalverzuim. Luxeverzuim is wanneer leerlingen buiten de schoolvakanties zonder toestemming op vakantie gaan. Signaalverzuim is het zogenaamde spijbelen. Bij deze laatste vorm van verzuim wijst het niet regelmatig naar school gaan vaak op een achterliggende problematiek. Tenslotte spreken we van absoluut verzuim als een leer- of kwalificatieplichtige leerling niet op een school staat ingeschreven, terwijl er geen vrijstelling van inschrijvingsplicht is verleend Aantallen verzuimmeldingen In schooljaar 2011/2012 zijn 840 verzuimmeldingen geregistreerd. Dit is een stijging vergeleken met het schooljaar ervoor. De stijging is te verklaren doordat ook frequent te laat komen dit jaar door een aantal scholen in een eerder stadium is gemeld. De stijging is vooral te zien bij het voortgezet onderwijs. Op één instelling voor voortgezet onderwijs bleken veel leerlingen frequent te laat te komen. Samen met de leerlichtambtenaar is een strakkere aanpak gehanteerd. Dit heeft geresulteerd in meer meldingen, maar verklaart ook het toegenomen aantal Halt-meldingen. In totaal is er 648 keer signaal verzuim geregistreerd, waarmee het aantal registraties is gestegen. Deze stijging komt doordat de in- en uitschrijvingen nu digitaal via Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) binnenkomen, waardoor de registratie sluitend is geworden. Het signaal verzuim is eerder zichtbaar geworden en dus ook eerder opgepakt. Ook de meldingen van luxeverzuim zijn gestegen: in totaal werd hiervan 43 keer melding gemaakt. Een mogelijke verklaring is dat de leerplichtambtenaren meer werkzaam vanuit de scholen zijn. Hierdoor zijn ze meer zichtbaar en is het melden van verzuim laagdrempelig. De meldingen van absoluut verzuim zijn minder hoog: in totaal 149. Dit is te verklaren doordat in- en uitschrijvingen via DUO verlopen en dat daardoor onze administratie meer sluitend is. Zie ook tabel Wanneer en hoe melden? Scholen voor voortgezet onderwijs en MBO-instellingen zijn sinds schooljaar 2008/2009 verplicht om verzuim te melden bij het digitaal verzuimloket van DUO. DUO informeert vervolgens de verantwoordelijke gemeente. Scholen voor primair onderwijs en voor speciaal (voortgezet) onderwijs melden voorlopig nog direct bij de leerplichtadministratie of leerplichtambtenaar van de 5/18

6 woongemeente van de leerling. De scholen zijn wettelijk verplicht om een melding te doen als een leerling zestien uur ongeoorloofd verzuimt in een periode van vier opeenvolgende weken. Eerder melden mag, en is vooral bij zorg wenselijk Afhandeling van de verzuimmeldingen Ramona Meza, leerplichtambtenaar: Wanneer ik op de hoogte wordt gebracht van (vermoedelijk) ongeoorloofd (relatief) schoolverzuim, dan wil ik weten wat de oorzaak is. Ik ga in gesprek met de school, ouder(s)/verzorger(s), de leerling en vaak ook ketenpartners. Meestal geef ik een mondelinge of schriftelijke waarschuwing. Gaat het verzuim toch door, dan kan ik een proces-verbaal (PV) opmaken. Hiervoor moet je als leerplichtambtenaar wel beëdigd zijn als Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA). Bij beginnend verzuim en te vaak te laat komen stuur ik de jongere soms door naar Bureau Halt. Ook is het mogelijk om de kinderbijslag in te houden tot ouder(s)/verzorger(s) een inschrijving hebben gerealiseerd. 2.2 Zorgmeldingen Soms zijn er veel zorgen over een leerling, terwijl er (nog) geen sprake is van (zo veel) ongeoorloofd verzuim, dat er volgens de leerplichtwet een melding bij de leerplichtambtenaar dient te gebeuren. In zo n geval kan, via het ZAT of rechtstreeks, een zorgmelding bij de leerplichtambtenaar worden gedaan. De zorgmelding kan op verschillende manieren worden afgehandeld. De leerlichtambtenaar kan bijvoorbeeld in gesprek met de jongere, maar kan deze ook doorverwijzen naar de hulpverlening. Ook is het mogelijk de jongeren te verwijzen naar de GGD-arts, in het kader van het project Ziekteverzuim Als Signaal (ZAS). In het schooljaar 2011/ 2012 is bij het voortgezet onderwijs een sterke daling te zien van het aantal zorgmeldingen. In 2009/2010 werd nog 245 maal een zorgmelding gedaan, twee jaar later is dit gedaald tot 59 keer. Dit komst omdat intern is afgesproken dat ook bij licht verzuim zoveel mogelijk een verzuimmelding wordt gedaan. Een zorgmelding doen is dan niet nodig. Zie ook tabel Vrijstellingen Ouder(s)/verzorger(s) kunnen bij de leerplichtambtenaar een verzoek indienen tot vrijstelling van de inschrijvingsplicht of van geregeld schoolbezoek. In de leerplichtwet zijn artikelen opgenomen die regelen op welke gronden vrijstelling verleend mag worden. In het afgelopen schooljaar zijn de aanvragen voor vrijstelling gestegen van 72 naar 84. Deze stijging was vooral bij de aanvragen vanwege lichamelijke/ psychische gronden. Dit kan verklaard worden doordat onze administratie meer sluitend is, omdat de in- en uitschrijvingen nu digitaal door het onderwijs worden gedaan via DUO. Een gedoogbeschikking wordt afgegeven bij jongeren die een verkeerde opleidingskeuze hebben gemaakt. Deze vorm van vrijstelling is vorig schooljaar geïntroduceerd. Onder enkele strikte voorwaarden kunnen jongeren aan het einde van het schooljaar hiervoor in aanmerking komen. Dit zijn uitzonderingsgevallen. Zie ook tabel 5. 6/18

7 3 Meldingen gesplitst naar onderwijssoort 3.1 Basisonderwijs Vergeleken met voorgaand schooljaar is het aantal verzuimmeldingen in het basisonderwijs in 2011/2012 licht gestegen: van 24 naar 28. De meldingen van absoluut verzuim zijn gedaald: van 63 naar 46. Dit ligt ook in de lijn met de algehele daling op dit onderdeel. De meldingen luxeverzuim zijn aanzienlijk gestegen, namelijk van 14 naar 34. De oorzaak hiervan is dat we dit schooljaar vlak voor de zomervakantie een controle bij het basisonderwijs hebben gehouden. Zie ook tabel 6. Het aantal schorsingen en vooral ook het aantal zorgmeldingen is afgelopen schooljaar gestegen: van 5 schorsingen en zorgmeldingen in 2010/2011 naar 24 in 2011/2012. Dat is opvallend, aangezien het totaal aantal zorgmeldingen voor alle onderwijssoorten is gedaald. Dit betekent dat het basisonderwijs vaker contact legt met de leerplichtambtenaar over zorgelijke situaties. Zie ook tabel 7. Het aantal aanvragen voor vrijstelling van schoolbezoek is gedaald en zit, met 8 aanvragen, weer op het niveau van schooljaar Zie ook tabel Speciaal basisonderwijs De verzuimmeldingen in het speciaal basisonderwijs zijn gedaald. In totaal is 7 keer melding gemaakt van verzuim. Dit is nagenoeg gelijk aan voorgaand schooljaar. Zie ook tabel 9. Ditzelfde geldt voor het aantal schorsingen en zorgmeldingen. Niet meer dan 2 meldingen zijn genoteerd in het schooljaar 2011/2012. Zie ook tabel 10. Voor vrijstelling zijn geen aanvragen ingediend. Zie ook tabel Voortgezet onderwijs Het totaal aantal verzuimmeldingen binnen het voortgezet onderwijs is in schooljaar 2011/2012 fors gestegen. Er zitten echter wel verschillen in de soorten verzuim. Zo is het aantal meldingen van signaalverzuim gestegen met maar liefst 169. Het aantal meldingen luxe- en absoluut verzuim is licht gedaald. Deze daling wordt veroorzaakt door de digitale in- en uitschrijvingen via DUO, waardoor de registratie meer sluitend is geworden. Zie ook tabel 12. Het aantal schorsingen in het voortgezet onderwijs is licht toegenomen vergeleken met schooljaar 2010/2011: van 7 naar 12. Het aantal zorgmeldingen is juist afgenomen, van 138 naar 59 meldingen. De stijging van het aantal schorsingen is lastig te verklaren, omdat scholen wisselend de schorsingen melden. Zie ook tabel 13. In schooljaar 2011/2012 is het aantal aanvragen tot vrijstellingen gedaald. Vroegen in 2010/2011 nog 12 jongeren vrijstelling aan, een jaar later waren dat er 5. Zie tabel (Voortgezet) speciaal onderwijs 7/18

8 De verzuimmeldingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs zijn licht gestegen: van 58 meldingen in 2010/2011 naar 63 meldingen in schooljaar 2011/2012. Zie ook tabel 15. Ook zijn er minder zorgdossiers aangemaakt. In 2010/2011 ging het om 58 dossiers, een jaar later waren dit er 30. Kijken we naar het totale aantal zorgdossiers en meldingen, dan kunnen we concluderen dat er afgelopen schooljaar minder contact met de leerplichtambtenaar is gezocht. Zie ook tabel 16. Het aantal vrijstellingsverzoeken van inschrijving is fors gestegen: van 13 naar 48. Dit komt doordat onze administratie meer sluitend is, waardoor leerlingen die geen onderwijs kunnen volgen vanwege lichamelijke/psychische gronden, in beeld waren. Zie ook tabel Middelbaar Beroepsonderwijs In het Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO) zijn de meldingen van signaal- en absoluut verzuim afgenomen: van in totaal 227 keer in 2010/ 2011 naar 163 keer in 2011/2012. Deze daling staat haaks op de forse toename van de verzuimmeldingen van leerlingen die ouder zijn dan 18. Door de stijging van verzuim bij jongeren ouder dan 18 kunnen we concluderen dat de MBO-instellingen verzuim meer zijn gaan melden. Zie ook tabel 18. Het aantal schorsingen en zorgmeldingen is meer dan gehalveerd: van 113 in 2010/2011 naar 46 een jaar later. Dit is te verklaren door de toename van de verzuimmeldingen. Hierdoor hoefde intern geen zorgmeldingen meer aangemaakt te worden in de registratie. Zie ook tabel 19. Ook het aantal vrijstellingen is gedaald. Dit ligt in de lijn met de aanpak. De leerplichtambtenaren zijn zeer terughoudend in het verlenen van vrijstelling. Dit brengt namelijk het risico met zich mee dat de jongere niet meer terugkeert naar het onderwijs. Zie ook tabel 20. 8/18

9 4 Resultaten De leerplichtambtenaar heeft meerdere mogelijkheden om verzuim af te handelen. Het merendeel van de meldingen wordt met een waarschuwing afgedaan: in totaal 304 keer in schooljaar 2011/ Ook worden veel jongeren verwezen naar de hulpverlening. De ervaring van leerplichtambtenaren is dat verzuim zeer regelmatig gepaard gaat met andere problematiek(en). Dit maakt dat veelvuldig wordt samengewerkt met de hulpverlening. De administratieve waarschuwingsbrief is afgelopen schooljaar afgeschaft, waardoor er nog maar 55 stuks zijn verstuurd (in 2010/2011: 97 keer). De overige vormen van waarschuwen zijn gestegen. Dit past bij het beeld van de stijging bij de meldingen van signaalverzuim. Zie ook tabel 21. Casus leerplicht Roy Smit, leerplichtambtenaar: Afgelopen voorjaar kreeg ik een van een leerkracht. Hij maakte zich zorgen over een jongen uit de brugklas - laat ik hem Mark noemen. De vader van Mark had school gebeld om zijn zoon ziek te melden. Toen de leerkracht doorvroeg, vertelde vader dat zijn zoon niet ziek was, maar dat hij hem gewoonweg niet naar school kreeg. Dezelfde dag ben ik bij Mark op huisbezoek gegaan. Zijn vader vertelde dat Mark niet naar school wilde omdat hij overal pijn had. Vader geloofde dat niet, maar kreeg hem niet uit bed. Omdat Mark niet naar beneden wilde komen, ging ik naar zijn kamer. Mark was druk met gamen. Ik heb Mark uitgelegd dat kinderen die kunnen gamen, ook naar school kunnen. Hij mompelde iets over pijn. Ik stelde Mark vragen over school. Hij gaf aan school best leuk te vinden en geen ruzie te hebben met klasgenoten of docenten. Ik legde hem uit dat alle kinderen die naar school kunnen, dat ook moeten. Mark gaf vervolgens toe dat hij dat ook kon. De volgende dag ging hij weer netjes naar school. Beneden vertelde de vader dat hij graag hulp wilde. Zij hadden inmiddels een afspraak voor een intake. Vader gaf aan dat het gezin het zwaar had. Ook voelde hij zich schuldig over de kale kamer van zijn zoon. Hij vertelde dat Mark de muren bekladde als hij boos was. Ik maakte me ernstige zorgen en vertelde dat ik een AMK-melding wilde doen. Marks vader schrok daar van. Maar toen ik uitlegde dat dit kon helpen om de inzet van de noodzakelijke hulp te bespoedigen, was er begrip. Zoals het er nu aan toe ging, kon het echt niet langer. Een week later kregen Mark en zijn ouders een uitnodiging om met de diverse netwerkpartners en met school een hulpplan op te stellen. Mark gaat nu weer netjes naar school. De collega s van het Zorgadviesteam houden Mark in de gaten en kunnen snel ingrijpen als hij weer verzuimt. In vergelijking tot vorig schooljaar is het aantal processen-verbaal gestegen van 23 naar 27. Deze stijging is vooral te zien bij het signaalverzuim. 9/18

10 Veertien jongeren werden verwezen naar Bureau Halt, twaalf meer dan voorgaand jaar. Deze stijging komt doordat in de meeste gevallen de leerlingen na een waarschuwing een sanctie krijgen. Deze lijn hebben de leerplichtambtenaren afgelopen schooljaar strakker ingezet. Daarnaast zijn scholen in een eerder stadium gaan melden. Het aantal uren verzuim is dan nog niet te hoog, waardoor een Halt-afdoening nog tot de mogelijkheden behoort. Zie ook tabel /18

11 5 Thuiszitters Het is, voor het begrijpen van aantallen, van belang om de definitie van een thuiszitter te kennen. Een thuiszitter is een leerplichtige jongere tussen de 5 en 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar die valt onder de kwalificatieplicht en die ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling en die zonder geldige reden meer dan 4 weken verzuimt, zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht respectievelijk vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs. Thuiszitters en absoluut verzuim: is er verschil? De leerplichtwet kent natuurlijk ook nog het absoluut verzuim: een leerling die wel leerplichtig is maar niet staat ingeschreven op een school en geen vrijstelling heeft gekregen. Het team Leerplicht-RMC is wettelijk verplicht jaarlijks het ministerie van OCW cijfers te leveren over leerplicht, onder andere het aantal thuiszitters dat de gemeente telt. Bij deze jaarlijkse ex. artikel 25 opgave komen we daar veel meer kinderen in tegen; bij de telling over het schooljaar 2010/2011 is dit keer gemeld. Gelukkig kan leerplicht ook in die situaties, door een goed gesprek met ouders, bevorderen dat een kind alsnog wordt ingeschreven en naar school gaat. Afgelopen schooljaar bleken 33 jongeren thuiszitter te zijn. In schooljaar 2010/2011 ging het nog om 109 jongeren. Dit verschil komt vooral door een andere manier van tellen, omdat het ministerie van OCW de definitie van thuiszitter heeft gewijzigd. Zie ook tabel 23. Bij een gedeelte van de thuiszitters is een proces-verbaal opgemaakt. Ze zijn allen in beeld bij de leerplichtambtenaar. 11/18

12 6 Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Doel van de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC) is voortijdig schoolverlaters (vsv ers) te registreren en te helpen om, op een manier die bij hen past, weer te gaan leren (en een startkwalificatie te behalen) of te gaan werken in combinatie met een opleiding. Op die manier wordt het aantal voortijdig schoolverlaters, die zonder startkwalificatie instromen op de arbeidsmarkt, teruggedrongen. 6.1 Wie worden gemeld aan de RMC? 1. Degene op wie de kwalificatieplicht niet meer van toepassing is, die de leeftijd van 23 jaren nog niet heeft bereikt en die nog niet in het bezit is van een diploma vwo, havo of een diploma in overeenstemming met niveau 2 van de WEB. 2. Degene zonder startkwalificatie, die het onderwijs gedurende een aaneengesloten periode van tenminste een maand of een door het bevoegd gezag te bepalen kortere periode zonder geldige reden niet meer volgt, of degene die bij de school wordt uitgeschreven of verwijderd. Er is echter een uitzondering. Want onder een voortijdig schoolverlater wordt niet verstaan: degene die in het bezit is van een getuigschrift van het praktijkonderwijs dan wel van een diploma van een opleiding in overeenstemming met niveau 1 van de WEB en werkzaam is op grond van een aanstelling of arbeidsovereenkomst. 6.2 Verzuim en zorg Het aantal meldingen van verzuim van jongeren tussen 18 en 23 jaar is fors gestegen. In 2010/2011 ging het nog om 171 verzuimmeldingen, een jaar later staat de teller op 508. Zie ook tabel 24. Verzuim is in bijna alle gevallen een voorbode van voortijdig schoolverlaten. De RMCconsulenten hebben alle meldingen in behandeling genomen. Zij werken vanuit de gedachte dat de jongeren beter op school kunnen blijven, dan dat ze weer terug naar school begeleid moeten worden. Dat maakt dat het in behandeling nemen van verzuim voorrang heeft op de meldingen van voortijdig schoolverlaten. Wel wordt daarbij kritisch gekeken naar de inspanning die de school heeft geleverd om het verzuim te stoppen. Door de enorme toename van de verzuimmeldingen was er minder tijd beschikbaar om voortijdig schoolverlaters te begeleiden. Een zorgproces wordt aangemaakt op het moment dat er zorgen bestaan over de schoolgang van de jongeren en dat hier geen verzuimmelding of melding van voortijdig schoolverlaten aan ten grondslag ligt. 12/18

13 6.3 Aantal begeleide oude en nieuwe voortijdig schoolverlaters Er is een lichte stijging te zien van het aantal jongeren dat geen onderwijs volgt. In 2009 ging het om jongeren, in 2012 was dit aantal opgelopen tot Zie ook tabel 25. De begeleiding had in 2011/2012 tot resultaat dat 138 voortijdig schoolverlaters terug naar school keerden. Veertien jongeren keerden terug naar werk in combinatie met een opleiding. Vergeleken met 2010/2011 is er een daling te zien. Reden hiervan is dat we minder voortijdig schoolverlaters hebben begeleid en ons meer hebben gefocust op de aanpak van verzuim binnen het MBO. Zie ook tabel Overige resultaten Herplaatste nieuwe vsv'ers (binnen verslagjaar uitgevallen en herplaatst) Jongeren worden niet alleen terug naar onderwijs begeleid, eventueel gecombineerd met werk. Er zijn ook andere herplaatsingsmogelijkheden, zoals hulpverlening, Wajong, WIJ. Vanwege een verandering in het systeem van Leerplicht-RMC is er ten opzichte van vorig jaar een daling richting Wajong. Dit betekent echter niet dat minder jongeren een Wajong-uitkering toegekend hebben gekregen. Deze gegevens zijn namelijk bij Leerplicht-RMC niet bekend. Het heeft enkel met een systeemwijziging te maken. Het kan zijn dat jongeren bemoeienis hebben van de RMC-consulent, maar dat verhuizing van de jongere er uiteindelijk toe leidt dat er geen herplaatsing richting onderwijs volgt. Zie ook tabel Herplaatste oude vsv'ers (eerder uitgevallen en in dit verslagjaar herplaatst) Dit schooljaar zijn minder oude vsv ers begeleid dan vorig schooljaar. Dit komt door de enorme stijging van verzuim onder jongeren ouder dan 18 jaar. Deze stijging had tot gevolg dat het merendeel van de formatie hierop is ingezet. Van de begeleide vsv ers is meer dan éénderde weer gestart met een opleiding. Vijfentwintig jongeren zijn gaan werken. Vergeleken met voorgaand schooljaar is dit aantal afgenomen. Zie ook tabel Landelijke cijfers voortijdig schoolverlaten Landelijk wordt het aantal voortijdig schoolverlaters (vsv) bijgehouden in het kader van Aanval op schooluitval. De ambitie is dat in 2015 het aantal voortijdig schoolverlaters is gereduceerd naar In schooljaar 2009/2010 waren er landelijk jongeren die school zonder startkwalificatie hadden verlaten. Het ministerie van OCW heeft met het onderwijs en de gemeenten convenanten afgesloten om de reductie hiervan te realiseren. Binnen de gemeente Zwolle is daarvoor de stuurgroep vsv actief, waarin deze partijen samenwerken. Zowel deze stuurgroep als de RMC-functie, die al door de gemeente werd uitgevoerd, heeft als doel dat meer jongeren school met een startkwalificatie verlaten. Afgelopen jaar hadden we te maken met 344 nieuwe voortijdig 13/18

14 schoolverlaters. Dit is een lichte stijging ten opzicht van voorgaand jaar. Zie ook tabel Percentage voortijdig schoolverlaten In de gemeente Zwolle is het percentage voortijdig schoolverlaters 3,9%. Daarmee heeft Zwolle procentueel meer voortijdig schoolverlaters dan landelijk en regionaal. Zie ook tabel /18

15 7 Beleid Antilliaanse Nederlanders in Zwolle Een onderdeel van het beleid Antilliaanse Nederlanders is de uitvoering van Een spiegel liegt niet. De uitvoering hiervan ligt bij het team Leerplicht-RMC. Deze aanpak is samen met het vsv-beleid - al enkele jaren succesvol in het bestrijden van voortijdig schoolverlaten en wordt zo ook ervaren door de Antilliaanse gemeenschap in Zwolle en de ketenpartners, waaronder de gemeente. De aanpak houdt in dat bij een melding over een Antilliaanse jongere een leerplichtambtenaar of RMC-consulent direct op huisbezoek gaat. De aanpak is dus outreachend. 7.1 Overzicht Antilliaanse Nederlanders in Zwolle leeftijd tot 23 jaar Zwolle telde in 2011 in totaal 810 Antilliaanse Nederlanders in de leeftijd tot 23 jaar. Zie ook tabel 31. Het afgelopen schooljaar heeft het team Leerplicht-RMC 115 Antilianen begeleid, ten opzichte van 82 in het schooljaar ervoor. Op 1 oktober 2012 waren er 59 voortijdig schoolverlaters van Antilliaanse komaf. Hiervan zijn er 40 begeleid in het schooljaar 2011/2012. Twaalf jongeren zijn begeleid naar opleiding, vijf zijn nog in behandeling. De 19 voortijdig schoolverlaters die nog niet in behandeling zijn genomen, zijn momenteel in onderzoek. In 2011/2012 bleken 23 Antilliaanse jongeren geen onderwijs te volgen. Zes daarvan hadden een Wajonguitkering. Zie ook tabel /18

16 8 Preventieve activiteiten 8.1 Spreekuren De leerplichtambtenaren en RMC-consulenten houden spreekuren op een aantal scholen voor voortgezet onderwijs en ROC s. Daar spreken zij leerlingen die verzuimen, maar ook docenten, leerling-begeleiders en verzuimcoördinatoren consulteren zij over leerplicht- en RMC-zaken. Hun aanwezigheid op de scholen en ROC s maakt melden van verzuim laagdrempelig. Scholen schakelen de leerplichtambtenaar en RMCconsulent in een vroeg stadium in. 8.2 Voorlichting Op een aantal scholen is door leerplichtambtenaren voorlichting gegeven tijdens een studiedag en teambijeenkomsten. Daar is uitgelegd wat leerplicht inhoudt, welke risico s spijbelen met zich meebrengt, wanneer de leerplichtambtenaar ingeschakeld moet of kan worden en hoe meldingen worden afgehandeld. In het primair onderwijs zijn ook dit schooljaar weer kennismakingsbezoeken gebracht aan in ieder geval de scholen met een nieuwe directeur. 8.3 Dag van de Leerplicht De landelijke Dag van de Leerplicht, op donderdag 15 maart 2012, was had als thema Op tijd komen, voordat het te laat is. Met deze actie werd benadrukt dat te laat op school komen ongeoorloofd verzuim is. Op de scholen werden door leerplichtambtenaren en de wethouder kaarten uitgedeeld aan de leerlingen die op tijd waren. Zij maakten daarmee kans op een ipad. Leerlingen die te laat waren kregen een kaart waarmee ze een Clocky konden winnen. Met deze kaart moesten de leerlingen zich registreren op Jonca.nl. Op Jonca.nl werd na de Dag van de Leerplicht nog twee weken aandacht besteed aan het thema, onder andere door dagelijks prijzen uit te reiken. 8.4 Toekomsttraject Het Toekomsttraject is één van de projecten die zijn opgezet vanuit de regionale aanpak tegen voortijdig schoolverlaten. Met het Toekomsttraject willen we het aantal voortijdig schoolverlaters verder terugdringen. Dit door studenten, die in hun (studie)loopbaan voortijdig uitgeschreven willen of moeten worden, te begeleiden naar een andere opleiding of ander traject. Het toekomsttraject maakt daarbij ook zo veel mogelijk gebruik van relevante ketenpartners. Als een jongere wil stoppen met zijn opleiding, moet hij eerst langs het loket/team van het Toekomsttraject. Hier zijn verschillende relevante instanties aanwezig (of is de kennis ervan beschikbaar via korte lijnen), waaronder de school, schoolmaatschappelijk werk en het RMC. Er zijn vier hoofdactiviteiten binnen het Toekomsttraject: 16/18

17 - Terugleiden: Een student kan zich alleen uitschrijven wanneer hij bij de Toekomsttraject is geweest. Het voornaamste doel is de jongeren bewust te laten worden van deze stap en hen te laten inzien dat hun toekomst mét een diploma er beter uit ziet dan zonder. De jongeren worden geconfronteerd met de gevolgen van het voortijdig beëindigen van de studie, zoals een studieschuld. Zo mogelijk worden ook de ouders hierbij betrokken. - Begeleiden: Als een student desondanks uitgeschreven wil worden, wordt gekeken naar het vervolg: bijvoorbeeld werken via BBL (dus contacten met werkgevers), aansluitend onderwijs, of eventueel derdelijns zorg buiten de school. - Volgen: Het Toekomstteam volgt de verdere loopbaan van de uitgeschreven student ook over bijvoorbeeld drie, zes en twaalf maanden: hoe gaat het op het werk, op de nieuwe school (al aangemeld)? Dat kan ook betekenen dat men binnen de regio IJssel- Vecht op huisbezoek gaat. Buiten de regio wordt hiervoor contact gezocht met RMC s in die gebieden. - Terugkoppelen: De ervaringen uit de begeleidings- c.q. exitgesprekken worden teruggekoppeld naar de onderwijsteams, waardoor de begeleiding ook weer wordt versterkt. RMC Zwolle was voor het Toekomsttraject fysiek aanwezig voor twee dagdelen bij ROC Deltion College. Sinds de komst van het Toekomsttraject is dit uitgebreid naar andere ROC s. Casus Annelieke Kersbergen, RMC-consulent: Afgelopen schooljaar kwam ik in contact met Chris, een jongen van 20 die vaak verzuimde naar school te gaan. Hij bleek thuis veel problemen te hebben: gescheiden ouders, veel ruzies en een slechte relatie met zijn vader. Deze problemen waren van invloed waren op zijn verzuim en verkeerde schoolkeuzes. Chris was al meerdere opleidingen gestart, maar had weinig zelfvertrouwen. Wel bleek hij achter de keuze te staan van zijn huidige opleiding. Maar uiteindelijk verzuimde Chris zo veel dat hij zijn eerste jaar niet haalde en dat hij werd uitgeschreven. Rond de zomervakantie startte vanuit het Toekomsttraject een zomeractie, met als doel zoveel mogelijk voortijdig schoolverlaters te spreken en weer naar school terug te leiden. Ook Chris kwam in beeld. Een gesprek met de contactpersoon van het Toekomstproject volgde. Na het tweede gesprek liet Chris het afweten. Hij kwam niet meer opdagen. Daarom ging ik samen met de contactpersoon bij Chris op huisbezoek. Er volgde een uitgebreid gesprek met Chris en zijn moeder. Chris voelde zich depressief, maar wilde wel graag met zijn opleiding verder. We hebben vervolgens contact gezocht met het ROC en Dimence. Chris werd weer ingeschreven en werd aangemeld voor hulpverlening. Wekelijks hield ik contact met hem, om te checken of de inschrijving en hulpverlening echt van de grond kwamen. Ook in de eerste maand dat Chris weer naar school ging, hield ik vinger aan de pols. Chris heeft het inmiddels naar zijn zin en wil graag zijn opleiding afmaken. Verzuimen doet hij niet meer. 17/18

18 8.5 Controle luxeverzuim Van 18 tot en met 20 juli 2012 hebben de leerplichtambtenaren van de gemeente Zwolle twaalf basisscholen bezocht voor een controle op luxeverzuim. Tijdens deze bezoeken controleerden de leerplichtambtenaren de aanwezigheid van de leerlingen. Alle klassen langs te gaan kon, met behulp van klassenlijsten, worden nagegaan welke leerlingen met of zonder toestemming afwezig waren. Daarna zijn de verlofaanvragen doorgenomen. Hieruit bleek welke leerlingen zonder toestemming afwezig waren of welke leerlingen waren ziek gemeld. In totaal is bij 26 gezinnen geconstateerd dat kinderen waren ziek gemeld of vermoedelijk ongeoorloofd afwezig waren. In al deze gevallen hebben onze leerplichtambtenaren een onderzoek ingesteld. Dit heeft in een aantal gevallen geresulteerd in een proces-verbaal. Wij constateerden ook dat de aanvragen voor extra verlof niet altijd volgens de daarvoor geldende regels en procedures zijn afgehandeld. Om de scholen daarbij te ondersteunen, ontvangen zij volgend schooljaar hierover informatie. Hierdoor zijn de regels en de procedures voor zowel de directeur, als de ouders helder. Naast de twaalf bezochte scholen hebben we ook meldingen ontvangen van drie scholen die de controle op luxeverzuim zelf hebben uitgevoerd. Colofon Uitgave: gemeente Zwolle Coördinatie en eindredactie: afdeling Communicatie Gemeente Zwolle Postbus GA Zwolle Telefoon: /18