Instructies Leeronderzoek werkcolleges

Transcriptie

1 Wetenschappelijke Onderzoeksmethoden Instructies Leeronderzoek werkcolleges Werkcollege 1 Brainstorm Stap 1: Indelen in werkgroepjes De werkcollegegroepen van ongeveer 25 à 30 studenten worden verdeeld in subgroepen van 4 à 5 (maximaal) studenten. De studenten kunnen zelf groepjes vormen. Mocht dat niet geheel lukken dan wordt men voor de rest ingedeeld. De werkgroepjes worden genummerd: 1, 2, 3, (werkcollegegroep I: 1 t/m 6, werkcollegegroep II: 7 t/m 12, werkcollegegroep III: 13 t/m 18). Mocht een student niet aanwezig zijn tijdens het eerste werkcollege dan is het aan hem/haar om aan een groepje te komen. Men krijgt even de tijd om bij elkaar te gaan zitten, namen uit te wisselen, zich even voor te stellen, en een lijstje met de namen en adressen te maken. Elke bijeenkomst (behalve werkcollege 5) is er een notulist die de belangrijkste vorderingen en afspraken notuleert. Maak derhalve vandaag een schema van notulisten. De notulen worden bij de opdracht in submit ingeleverd. Stap 2: Wat is de bedoeling? / Eerste ideeën Neem de opdracht van dit werkcollege in grote lijnen door. Het gaat er om een onderzoeksvraag te formuleren die binnen het terrein van de informatiekunde valt: inhoudelijk over een van de thema s (zie bijlage 1), of over de opleiding zelf. De groepen krijgen tien tot vijftien minuten om na te denken over de vragen die op het brainstormformulier in bijlage 2 staan. Deze A4 kunnen de groepen gebruiken om hun ideeën op vast te leggen. Elke groep presenteert vervolgens zijn eigen eerste voorstel aan de hand van bovenstaande vragen. De andere groepen stellen kritische vragen. Opdracht Werkcollege 1 (na het werkcollege) De werkgroepjes hebben de opdracht om de opzet uit te werken en te distribueren onder de groepsleden. Eén of meer mensen uit de subgroepen werken de brainstorm uit en zorgen dat de probleemstelling wordt verspreid onder de leden van de groep en wordt ingestuurd via Submit. Vervolgens moet iedere student voor zich op zoek naar beschikbare literatuur die aansluit bij het onderzoeksprobleem. Zoek in de full text library van de Universiteit Utrecht (Omega) of in Google Scholar of Web of Science een wetenschappelijk artikel dat verband houdt met de probleemstelling die jullie willen onderzoeken. Ook kan het zijn dat je relevante literatuur kunt vinden in allerlei handboeken of basisboeken uit de organisatiekunde of bijvoorbeeld psychologie. Waarschijnlijk vind je geen stukken die precies overeenkomen met jullie onderzoeksprobleem. Je moet dan breder gaan zoeken. Als je bijvoorbeeld niets vindt over de acceptatie van HDTV, moet je wellicht gaan zoeken naar de acceptatie van TV, of misschien zelfs Internet. Iedere student maakt vervolgens een samenvatting van 1 à 2 A4 van de gekozen paper. In de samenvatting van een wetenschappelijk artikel worden de volgende punten verwerkt: 1

2 - Titel - Samenvatting - Auteur - Centrale onderzoeksvraag - Jaar - Theorie en hypothesen - Journal - Gebruikte methoden - Vol - Resultaten van het onderzoek - Issue - Conclusie - Pagina s - Bruikbaarheid binnen eigen onderzoek In sommige gevallen kun je de inhoud van het artikel simpelweg kopiëren. In andere gevallen zul je zelf moeten interpreteren wat de auteurs willen zeggen. Op de laatste vraag kun je niet niets antwoorden, anders moet je een ander paper kiezen. Producten Werkcollege 1 Gebruik voor alles dat je inlevert de template zoals die wordt voorgeschreven door de ECIS conferentie. De ECIS conferentie in 2010 is in Pretoria, Zuid Afrika: Zie voor de instructies tions_1_.pdf Overigens kun je hier ook de MS Word template vinden die bij die instructies hoort: Per subgroep in submit Een probleemstelling en eerste onderbouwing. Deze probleemstelling wordt samengevoegd met de notulen tot een enkel document dat per groep in SUBMIT ( wordt ingeleverd. Zorg ervoor dat de groepsnaam, en de studentnamen en studentnummers op het stuk staan vermeld. Zie het weekschema voor de exacte deadline. Per student mee naar het volgende werkcollege Een samenvatting van een relevant paper. Zorg voor kopieën van je samenvatting voor je groepsgenoten tijdens het volgende werkcollege. 2

3 Werkcollege 2 Theorie & Probleemstelling Probleemstelling, kopieën van je samenvatting van een wetenschappelijk paper voor je groepsgenoten. Stap 1: Presentatie samenvattingen in de subgroepen In het tweede werkcollege is het de bedoeling dat je je samenvatting van je paper presenteert aan je eigen groepsgenoten. De samenvattingen worden onderling besproken. Iedere student geeft een samenvatting van zijn of haar paper aan de eigen groepsleden. Stap 2: Eerste aanzet model en hypothesen Als iedereen zijn samenvatting heeft gepresenteerd maak je met je subgroep een eerste opzet voor een conceptueel model en de hypothesen die je wil gaan toetsen. Het is de bedoeling onderling vanuit de literatuur tot een model en hypothesen te komen waarmee verschil en correlatie getoetst kunnen worden. Maak als groep een tekening van het model dat je wilt toetsen. Dat model moet er ongeveer uitzien zoals weergegeven in Figuur 1. Figuur 1. Conceptueel model In het figuur zijn de onafhankelijke, intermediërende en afhankelijke variabele(n) als blokjes weergegeven. De pijlen tussen de blokjes symboliseren de hypothesen. Geef voor elke pijl die je trekt een toelichting op basis van wetenschappelijke literatuur. Bijvoorbeeld: Zoals Jansen en Pietersen (1982) aangeven is er positieve samenhang tussen variabele 1 en variabele 2. Hoewel het bij Jansen et al. gaat om een situatie waarbij xyz, gaan we er toch van uit dat de relatie tussen Variabele 1 verklarend is voor Variabele 2 omdat pqr. Geef dan aan welke hypothesen je formuleert op basis van de door jullie genoemde literatuur. In principe hebben de hypothesen de volgende vorm: H 0 : Er is geen relatie tussen Variabele 1 en Variabele 2 H 1 : Er is positieve (of negatieve) samenhang tussen Variabele 1 en Variabele 2. Het is gebruikelijk om alleen de H 1 te vermelden in je paper. De randvoorwaarden voor het model dat je maakt zijn: - dat er minstens 1 variabele wordt gemeten door middel van een (meet)schaal - dat minstens 1 relatie een verschiltoets tussen twee groepen betreft en - dat minstens 1 relatie een correlatie óf een verschil tussen meer dan twee groepen toetst. 3

4 Stap 3: Bespreking in de hele groep Deze hypothesen en de achterliggende theorie worden door elke groep plenair gepresenteerd. Wellicht moet je nog op zoek naar aanvullende literatuur. Opdracht Werkcollege 2 Uitwerken van een conceptueel model. Beschrijf het model dat je wil toetsen, zodat dit opgenomen kan worden in de paper. Gebruik de literatuur die je hebt gevonden om eea te onderbouwen. Maak een representatie van het model in een beeldend figuur. Producten Werkcollege 2 Per subgroep in Submit De uitwerking van het conceptueel model en de hypothesen zoals hierboven beschreven. Geef ook de referenties van de literatuur die je daarbij gebruikt hebt. Vergeet niet de standaard stijl te gebruiken zoals die wordt gebruikt op de ECIS conferenties: Voeg als bijlage bij het theoretisch kader de samenvatting die elk van de groepsleden heeft gemaakt. Geef daarbij duidelijk aan wie welke samenvatting heeft gemaakt. Zie het weekschema voor de exacte deadline van dit stuk en zorg ervoor dat de namen en studentnummers op het stuk staan vermeld. Per subgroep mee naar het volgende werkcollege Powerpointpresentatie van probleemstelling, model, hypothesen 4

5 Werkcollege 3 Operationaliseren uitwerking van je conceptuele model + presentatie Stap 1 Presentaties van de onderzoeksopzetten (plenair) Plaatje van het te toetsen model Variabelen + meetniveau Hypothesen (voor elke pijl een): zorg voor een t-toets en voor een correlatie en/of anova Argumentatie vanuit theorie Per presentatie over en weer vragen stellen. Stap 2 Bespreek in de subgroep de opzet van en mogelijke vragen voor een voorlopige vragenlijst Opdracht Werkcollege 3 De opdracht voor deze week is om een voorlopige vragenlijst te maken. Zorg dat je alle variabelen die in je model staan ook daadwerkelijk meet. Let er daarbij op dat je een zo hoog mogelijk meetniveau krijgt. Zorg er ook voor dat je in ieder geval 1 variabele meet door middel van een aantal items die je meet op een Likert schaal (5-punts of 7- puntsschaal). Let op de veelvoorkomende fouten die in het hoorcollege aan de orde zijn geweest. Maak 25 kopieën van de voorlopige vragenlijst die je uit kunt delen tijdens het volgende werkcollege. Producten Werkcollege 3 Per subgroep in submit Een goed uitgewerkte eerste versie van de vragenlijst; tevens hierbij het gehanteerde conceptuele model en de hypothesen. Hierbij dient aangegeven te worden welke vragen in de vragenlijst horen bij de variabelen en hypothesen bij het model. Per subgroep mee naar het volgende werkcollege ± 25 kopieën van een goed uitgewerkte eerste versie van de vragenlijst Werkcollege 4 Voorlopige vragenlijst ± 25 (aantal studenten in de werkcollegegroep + 1 voor de docent) kopieën van de voorlopige vragenlijst Werkcollege 4 In dit werkcollege bekijken de leden van de andere groepen jullie vragenlijsten en ze geven commentaar. Op basis van dat commentaar maak je een definitieve vragenlijst waarmee je in Werkcollege 5 data gaat verzamelen. Opdracht Werkcollege 4 Definitieve vragenlijst opstellen stel op basis van de feedback die je hebt gekregen een definitieve vragenlijst op maak ± 60 (of: totale hoeveelheid WO studenten) kopieën 5

6 Producten Werkcollege 4 Per subgroep in submit De definitieve vragenlijst Per subgroep mee naar het volgende werkcollege ± 60 kopieën van de definitieve vragenlijst Werkcollege 5 Data verzamelen en eerste analyse ± 60 (of: totale hoeveelheid respondenten) enquêtes Werkcollege 5 De enquêtes worden afgenomen. Super verplichte aanwezigheid! Opdracht Werkcollege 5 Data invoeren, opschonen en begin met analyse maken: toetsen van de hypothesen aan de hand van de data Producten Werkcollege 5 Per subgroep in submit data in SPSS (.sav file) en powerpoint slides (.ppt file) met de eerste analyseresultaten Zie het weekoverzicht voor de deadlines. Werkcollege 6 Data analyse / Resultaten Data, eerste data analyse Werkcollege 6 Presentatie en bespreking van de eerste analyseresultaten (plenair); daarna verdere uitwerking Opdracht Werkcollege 6 Analyse voltooien, eerste volledige versie van het rapport maken, en een presentatie voorbereiden Producten Werkcollege 6 Per subgroep in submit en op papier een eerste volledige versie van de paper met uitgewerkte analyse + presentatie (.ppt file; deze hoeft niet op papier ingeleverd te worden) van het onderzoek. Zie Werkcollege 7 voor een beschrijving van de minimale eisen aan presentatie en paper. De draft (volledige versie) van de paper dient zowel in SUBMIT als op papier ingeleverd te worden. Voeg als bijlage bij deze eerste volledige versie van de paper toe: de SPSS output die is voorzien van commentaar (dus niet een uitdraai van 200 pagina s SPSS output maar een uitdraai waarin de docenten kunnen zien waarom je waar welke resultaten hebt gepresenteerd). Zie het weekoverzicht voor de deadlines. 6

7 Werkcollege 7 Presentatie resultaten Presentatie van je onderzoek + eerste volledige versie van de paper (in zesvoud (aantal groepen + 1 voor de docent) op papier) Werkcollege 7 Geef een presentatie over je onderzoek op basis van een eerste versie van het rapport. Er is een beamer beschikbaar indien je gebruik wilt maken van powerpoint slides. Besteed in de presentatie aandacht aan de volgende onderdelen: - Aanleiding en vraagstelling:doel van het onderzoek (de reden dat je onderzoek gaat doen oftewel het waarom) en het doel in het onderzoek (de vraag die je echt gaat beantwoorden - het wat) - Theoretisch kader: Geef een schets van de bredere context van het onderzoek, uitmondend in de hypothesen die je gaat toetsen - Onderzoeksopzet en analyse: Beschrijf de steekproef, het meetinstument en de gehanteerde methode. Beschrijf welke schalen je hebt gemaakt en hoe je de data hebt geanalyseerd. - Resultaten: Presenteer de resultaten. Maak daarbij goed gebruik van de grafische mogelijkheden van Powerpoint en/of SPSS. - Conclusies: Trek conclusies t.a.v. het doel van het onderzoek en geef aan waar de beperkingen van je onderzoek liggen. Welke aanbevelingen kun je doen? En dat alles in een presentatie van 15 (!) minuten. De inhoud van de paper komt in grote lijnen overeen met de inhoud van de presentatie in Powerpoint, uitgedrukt in tekst. De paper bestaat in ieder geval uit de volgende onderdelen: - Titel: Een pakkende titel. - Auteurs: Auteurs in alfabetische volgorde of in volgorde van wie er het hardste gewerkt heeft. - Samenvatting: Een samenvatting waarin je steeds in één, hooguit twee zinnen schets wat het doel van je onderzoek is, welk theoretisch kader je hebt, welke onderzoeksmethode je hebt gebruikt en wat de belangrijkste resultaten en conclusies van je onderzoek zijn. - Aanleiding en vraagstelling: Doel van het onderzoek (de reden dat je onderzoek gaat doen het waarom) en het doel in het onderzoek (de vraag die je echt gaat beantwoorden - het wat). - Theoretisch kader: Geef een schets van de bredere context van het onderzoek, uitmondend in de hypothesen die je gaat toetsen. - Onderzoeksopzet en analyse: Beschrijf de steekproef, het meetinstument en de gehanteerde methode. Beschrijf welke schalen je hebt gemaakt en hoe je de data hebt geanalyseerd. - Resultaten: Presenteer de resultaten. Maak daarbij goed gebruik van de grafische mogelijkheden van powerpoint en/of SPSS. Eisen aan de beschrijving is dat je in ieder geval: o Een grafisch onderdeel (een plaatje, barchart, scatterplot o.i.d.), o Een t-toets uitvoert en rapporteert o Correlatie of ANOVA uitvoert en rapporteert In de paper dienen de statistische resultaten gerapporteerd te worden zoals uitgebreid beschreven het boek van v. Wijk. - Conclusies en Discussie: Trek conclusies t.a.v. het doel van het onderzoek, geef verklaringen (op bais van de literatuur) van de bevindingen en geef aan waar de beperkingen van je onderzoek liggen. Geef je artikel vorm als was het een echt wetenschappelijk artikel. Dus geen Groep 4 of WO maar een artikel dat je zo uit een wetenschappelijk tijdschrift had kunnen kopiëren. Let op goede grammatica en spelling. Maak gebruik van de template die wordt verzorgd door de European Conference on Information Systems: 7

8 Net zoals bij ECIS is de maximale lengte van je paper 12 pagina s (inclusief voorpagina, tabellen, figureren en referenties). Alleen de bijlagen (zie definitieve paper; Werkcollege 8) tellen niet mee. Opdracht Werkcollege 7 Per student Iedere student geeft feedback op een paper van een andere groep. Maak hierbij gebruik van het hiertoe ontworpen feedbackformulier (bijlage 3; elektronische versie op de website). Wie welke paper beoordeelt wordt door de docenten bepaald. Producten Werkcollege 7 Per student: volledig ingevuld paperfeedbackformulier Deze ingevulde feedbackformulieren dienen aan de schrijvers van de betreffende papers worden verstrekt; tevens dienen deze per groep gebundeld te worden in één WORDdocument en als zodanig in SUBMIT ingeleverd. Voor beide geldt de SUBMIT-deadline in het weekoverzicht. Werkcollege 8 Afronding Draft van eindversie paper Peer feedback Werkcollege 8 Geen plenair werkcollege maar een bespreking per subgroep van de draft van de eindpapers Opdracht Werkcollege 8 Definitieve versie van de paper op basis van de feedback die je hebt gekregen. Producten Werkcollege 8 Per subgroep in submit en op papier - definitieve versie van de paper, zowel een elektronische versie (submit) als een papieren versie (postvak van de docent) - de laatste versie van de SPSS datafile (alleen electronisch in submit) Bijlagen bij de paper Voeg bij de definitieve paper de volgende bijlagen - De vragenlijst - SPSS output die is voorzien van commentaar (een uitdraai waarin de docenten kunnen zien waarom je waar welke resultaten hebt gepresenteerd). - Indicatie van de verbeteringen die zijn aangebracht in de definitieve versie van de paper op basis van de peer feedback en feedback van de docent / studentassistenten - Een korte evaluatie (per student) van de opzet van het practicum in WO. Wat ging er goed, wat ging slecht, wat was je eigen rol daarin? Max. A4 per student. Zie het weekschema voor de exacte deadline. 8

9 Bijlage 1 Onderzoeksthema s Informatiekunde: een veelzijdig vakgebied Informatiekunde is een jong vakgebied dat zich bezighoudt met de bestudering van processen waarin communicatie en informatie centraal staan, en de rol die Informatie en Communicatie Technologie (ICT) in deze processen speelt. Informatiekunde is een veelzijdig vakgebied, waarin de onderstaande zes deelgebieden onderscheiden kunnen worden. Ieder deelgebied kent eigen thema's. De eerste drie deelgebieden betreffen communicatie en informatieprocessen op respectievelijk individueel, organisationeel, en maatschappelijk niveau. Het vierde deelgebied betreft vooral efficiënt gebruik van informatie (content) met ICT: de opslag, engineering en management van informatie. De laatste twee deelgebieden, technische informatiekunde en methodologische informatiekunde, kunnen worden gezien als ondersteunende gebieden voor de eerste vier. Thema's en onderwerpen kunnen uiteraard vanuit versschillende perspectieven bestudeerd worden; sommige zijn dan ook in meer dan een deelgebied terug te vinden. Informatie, cognitie en communicatie Dit deelgebied van de informatiekunde betreft enerzijds cognitieve aspecten als kennisverwerving, -representatie en - disseminatie, anderzijds bestudering van het communicatieproces, waarvan de vorm en inhoud sterk beïnvloed zijn door ICT. Enkele thema's zijn: Interactie tussen mensen en machines, Medium en Boodschap, Informatieverwerking als proces bij mensen en/of machines. Informatie, organisaties en bedrijven Op dit deelgebied van de informatiekunde houdt men zich bezig met de afstemming tussen technologie (ICT) en organisaties. De inzet van ICT wordt bestudeerd in samenhang met kennis uit de organisatie- en bedrijfskunde. Enkele thema's zijn: Bedrijfscommunicatie en ICT, Bedrijfsprocessen en ICT, samenwerking en ICT ICT, maatschappij en cultuur Dit deelgebied betreft de maatschappelijke culturele en ethische aspecten van ICT. Enkele thema's en onderwerpen zijn: ICT in specifieke maatschappelijke sectoren, sociale aspecten van de informatiemaatschappij, ethische aspecten, samenwerking en ICT, culturele aspecten Documentaire informatiekunde In de documentaire informatiekunde richt men zich op het efficiënt opslaan, genereren en effectief gebruik van informatie (content) met behulp van ICT. Enkele thema's en onderwerpen zijn: Kennis- en Informatiesystemen, Elektronische media, Technische aspecten van documenten. Technische Informatiekunde Hier staan de technische en fundamentele aspecten van ICT centraal en ligt de nadruk op de noodzakelijke basiskennis van informatica. Methodologische Informatiekunde Dit deelgebied betreft relevante empirische onderzoeksmethoden en -technieken, alsook methoden voor systematisch ontwerp, ontwikkeling en gebruik van informatiesystemen. Hierbij kan men denken aan het opzetten en managen van informatiseringprojecten, methoden om gebruikerswensen te inventariseren, en informatiesystemen te evalueren. 9

10 Bijlage 2 Brainstormformulier Groepsnaam Leden Probleemstelling Geef een omschrijving van het domein / gebied? Wat is de onderzoeksvraag? Waarom wil je antwoord op die vraag hebben (doel van het onderzoek)? Vanuit wetenschappelijke oogpunt Vanuit maatschappelijk oogpunt Theorie Wat is er al bekend over de probleemstelling? Welke hypothese zou je formuleren? Onderzoeksaanpak Zijn studenten een geschikte onderzoeksgroep? Is vragenlijst (van 2 A4) geschikt om daarmee het antwoord op die vraag te krijgen? Kun je een schaal construeren voor een van de begrippen in je onderzoek? Kun je aan de data een verschiltoets en een samenhangtoets koppelen? 10

11 Bijlage 3 Feedbackformulier paper WO Paper (titel): Schrijver(s) / Groep: Naam beoordelaar: Paper 1. Wat is de onderzoeksvraag die gesteld wordt in deze paper? Vind je dit een interessante onderzoeksvraag die relevant is op het gebied van Informatiekunde? (Waarom wel / niet? Geef tips aan de schrijvers)) Toelichting 2. Is de onderzoeksvraag voldoende ingebed in bestaande literatuur en actueel onderzoek op dit gebied? Refereren de schrijvers aan betrouwbare bronnen? Zouden er (meer) referenties nodig zijn? 3. Geef de structuur van de paper weer. Heb je als lezer het idee dat het artikel een goede structuur heeft?: krijg je alle informatie in een goede volgorde en weerspiegelt de structuur een logische opbouw? Geef tips aan de schrijvers. 4. Welke hypotheses worden er gesteld in de paper? Hoe zijn deze hypotheses onderbouwd? Geven deze hypotheses bij beantwoording een antwoord op de onderzoeksvraag? Geef suggesties voor verbetering. 5. Welke variabele(n) wordt/ worden gemeten door middel van een (meet)schaal? Door welke vragen zal dit gebeuren? 11

12 6. Hoe heeft de opzet en uitvoering van het onderzoek plaatsgevonden? Is dit duidelijk beschreven? Geef tips. 7. Wat is de interne consistentie van de variabele(n) die zijn gemeten door middel van een schaal? Welke conclusies worden heiruit getrokken? Klopt dit? 8. Zijn de data op een juiste manier geanalyseerd? Waar wordt een verschiltoets tussen twee groepen gebruikt? Wat is het resultaat? Waar wordt een correlatie of een verschil tussen meer dan twee groepen getoetst? Wat is het resultaat? 9. Wat zijn de conclusies van het onderzoek? Zijn deze conclusies in overeenstemming met de resultaten? Heb je suggesties voor verbetering van de conclusies? 10. Wat vind je van de schrijfstijl? Gebruiken de schrijvers geen clichés, 'jopipopi-taal' of juist te veel lange zinnen?ontdek je misschien nog spel- of typefouten, of grammaticale fouten? 11. Heb je suggesties voor het eventueel interessanter maken (of 'opleuken') van het artikel? 12. Overige suggesties of opmerkingen 12