Sonnet 21. Vertalingen door:

Transcriptie

1 Sonnet 21 So is it not with me as with that muse, Stirr d by a painted beauty to his verse; Who heaven itself for ornament doth use, And every fair with his fair doth rehearse; Making a couplement of proud compare, With sun and moon, with earth and sea s rich gems, With April s first-born flowers, and all thing rare That heaven s air in this huge rondure hems. O let me, true in love, but truly write, And then believe me, my love is as fair As any mother s child, though not so bright As those gold candles fix d in heavens air: Let them say more that like of hearsay well; I will not praise that purpose not to sell. Vertalingen door: L.A.J.Burgersdijk J.Decroos Arie van der Krogt Gerard Messelaar Lucas Numan H.J. de Roy van Zuydewijn Peter Verstegen Albert Verwey

2 Albert Verwey Zo is het niet met mij als met die schrijver dichter beter Wiens vers ontstond uit een geschilderd lief, verlaten opvatting! / ontstaat Die zelfs de hemel koos¹) tot sier, wiens ijver²) ¹) kiest! ²) ingevoerd Al t schoon dat is¹) tot eigen schoon verhief²). ¹) bestaat ²) vertaler bedoelt misschien de [eigen schone geliefde (niét duidelijk!) Die trotse vergelijkingen beproefde* beproeft Met zon en maan, parel en diamant, ritme! / Verwey i.p.v. Shakespeare Met meigebloemt, en geen ding niet behoefde* behoeft / ridicuul staaltje van rijmmet de eerstgeboren bloemen van april, en alle zeldzame zaken [dwang! Van wat de hemelronding in zich bant. van Dale geeft géén passende betekenis die s hemels ruimte in zijn enorme ronding omsluit. Aanvaard me, in liefde waar, als schrijver waar*, in schrijven waar (een ware schrijver O, laat mij, trouw in liefde, slechts de waarheid schrijven, [betekent wat ánders!) En neem dit *) aan: mijn lief is even schoon van mij Als welk¹) mens ook, al glanst het²) niet zo klaar ¹) welke ( het mens is een vrouw in medeals élke boreling, zij het minder helder [lijdende of ongunstige zin!) ²) hij Als gouden kaarsen om een hemeltroon. géén connotatie met sterren (wat is eigenlijk [een hemeltroon?) Wie schat naar t horenzeggen²),volg zijn wijs. ¹) waardeert / op prijs stelt (Duits: schätzen) / [²) zie aantekening Ik hoef niet ¹) prijzen, want ik vraag geen prijs²). ¹) te ²) verwerpelijk vanwege de connotatie: [mijn lief is te geef Aantekening: Beter geformuleerd en gespeld: Wie schat naar horen zeggen (Fraai Nederlands is het nog steeds niet.)

3 Arie van der Krogt Ik ben zo n dichter niet, die dichten gaat metafoorverlies en woordherhaling; futloze regel Als hij een schilderige schoonheid ziet; onwoord (autocorrectie: schilferige, schijterige) Die wordt aangestookt om in haar vers gekunstelde vergelijkingen te trekken; Die met de hemel zelf te pronken staat naïeve formulering En alle pracht verzamelt in zijn lied. slag in de lucht Die ¹) schoonheid protserig vergelijken wil ¹) liefstes! ²) vergelijkt Met zon, maan, zee en elke aardse schat; Of met de eerste bloemen van april, met de eerstgeboren bloemen van april, en alle zeldzame zaken Met alles wat het weids heelal bevat. die s hemels ruimte in zijn enorme ronding omsluit. metafoor verloren O, laat mijn lied zoals mijn liefste zijn: misinterpretatie! O, laat mij, trouw in liefde, slechts de waarheid schrijven Eerlijk en trouw, en lieflijk als een* kind; even schoon als élke boreling!! (hierin [schuilt de kern van het gedicht) Al mist het dan¹) de goudverlichte²) schijn ¹) in dat geval? ²) schijn die goud wordt [verlicht? Van sterren¹) die je aan de hemel vindt²). ¹) metafoor verloren ²) waar ánders? zie aantekening over het 3 e kwatrijn Ach, laat ze praten, want ze praten na; Ik prijs niet wat ik niet verkopen ga.

4 Aantekening: De ik-figuur, trouw in liefde, neemt zich voor louter de waarheid over zijn geliefde te schrijven. De vertaler laat hem zeggen, dat hij zijn lied wil laten zijn zoals zijn liefste: eerlijk en trouw, en daarmee heeft hij op metaforische wijze min of meer hetzelfde gezegd, zij het wat meer vanuit de liefste dan vanuit de ik-figuur geredeneerd en daardoor onjuist, en zeker minder to the point. Maar dan volgt een ernstige blunder, waarmee hij zelfs aan de kern van het gedicht voorbij gaat! In het origineel beweert de ik-figuur namelijk dat dan zijn geliefde even schoon zal blijken als élke boreling, daarmee de gezwollen beeldspraak van zijn rivaal verwerpend! Maar de vertaler houdt het op liefelijkheid i.p.v. schoonheid, en heeft het bovendien over een kind i.p.v. ieder kind. Hierbij komt nog dat hij het kind de sterrenglans laat missen, terwijl de dichter slechts spreekt over het minder helder zijn daarvan. Met de constatering dat er bij dit alles ook nog twee metaforen zijn verloren geraakt, kan de vertaling van het 3 e kwatrijn als totaal mislukt worden beschouwd.

5 H.J. de Roy van Zuydewijn Ik doe¹) het dus niet zo als²) de poëet zéér slecht ritme [4 heffingen] / ¹) wát, eigen- [lijk? ²) zoals! Die* schone schijn tot verzen inspireert, zie aantekening daaraan de sterrenhemel¹) zelf besteedt, de hemel aan iets besteden zonder [ als versiersel klinkt absurd! en elk schoon met liefs schoonheid repeteert; trots zoekt hij een gelijkend paar bijeen: misinterpretatie (trots relict van het [elders ontbrekende gezwollen!) de zon en maan, een zee- en bodemschat, twee voorbeelden van [ koppeling?! de bloemen van april en al hetgeen met de eerstgeboren bloemen van april, en alle zeldzame zaken t rond hemelruim aan zeldzaamheid omvat. beter: zeldzaamheden die s hemels ruimte in zijn enorme ronding omsluit. O, laat je dan gezegd zijn¹) in mijn werk²) ¹) slag in de lucht ²) verdwaald zinsdeel, O, laat mij, trouw in liefde, slechts de waarheid schrijven, [zie volgende regel! dat ik je *) een liefde toedraag, even echt in mijn werk / misinterpretatie als t kind zijn moeder, zij het minder sterk misinterpretatie!! dan zich goud kaarslicht aan de hemel hecht. pure kolder!!! wie! Laat praten die op loze praat afgaan wie niet verkopen wil, prijst ook niet aan. verworden tot algemene uitspraak ík zal nooit loven niet wat ik niet van plan ben te verkopen. persoonlijk statement! Aantekening: Behalve dat de vertaler zich aan misinterpretatie schuldig maakt, bedoelt hij te schrijven: wie schone schijn tot verzen inspireert. (!)

6 Peter Verstegen t Vergaat dus mij niet als de Muzenzoon uitspraak: t vergáát mij dus níét [4 heffingen] Die een geverfde schone verzen wijdt, verlaten opvatting! Zo een herhaalt elk schoon voor t eigen schoon vertaler bedoelt misschien de eigen (scho- [ne) geliefde, maar duidelijk dat is niét! En siert het¹) op met s hemels majesteit²); ¹)? ²) God Zelf! Hij vergelijkt *) in trotse koppeling zijn liefste Met zon en maan, schatten van zee en land, Met lentebloem en ieder wonderding naïeve formulering (stijlbreuk) met de eerstgeboren bloemen van april, en alle zeldzame zaken Dat in de welving van de hemel hangt stijlbreuk / klinkerrijm die s hemels ruimte in zijn enorme omhelzing omsluit. Laat mij die waarlijk liefheb dichten, slag in de lucht!!! O, laat mij, trouw in liefde, slechts de waarheid schrijven, de kwintessens van het vers! Dan is mijn lief, zij het¹) ook²) even mooi ¹) onterechte toegeving! ²) pleonasme Als elk kind voor zijn moeder¹), niet zo lichtend²) ¹) kolder! ²) een lichtend kind? Als t gouden kaarswerk dat de hemel tooit. onwoord zie aantekening 1 over 3 e kwatrijn Hij zegge meer die napraters vertrouwt, zie aantekening 2 Ik prijs niet wat ik liever zelf behoud. Verstegen i.p.v. Shakespeare

7 Aantekening 1: In het 3 e kwatrijn zegt de dichter ongeveer: Ik, trouw in liefde, wil alleen de waarheid over mijn geliefde schrijven, en dan zal blijken dat hij even schoon is als elke boreling, zij het minder helder dan de sterren. Dit in tegenstelling tot de werkwijze van de rivaliserende dichter, die zijn geliefde met gezwollen metaforen de hemel in prijst. De clou van het vers is dus dat hij aangeeft geen holle beeldspraak nodig te hebben, om zijn geliefde zo schoon voor te stellen als hij in werkelijkheid is, om van zijn oprechte liefde te getuigen. Bij de vertaler komen de accenten echter op verstorende wijze anders te liggen! Hij laat de dichter ongeveer zeggen: Ik, die waarlijk liefheb, zal dichten (inderdaad: sec het begrip dichten!), en dan is mijn geliefde, zij het (?) even mooi is als elk kind voor zijn moeder (??), maar niet zo lichtend (slecht rijmwoord op dichten) als de sterren Hier haalt de vertaler de hele mikmak door elkaar en gaat door zijn gehaspel de strekking van het gedicht volledig aan de lezer voorbij! Aantekening 2: Hier is sprake van een verdwaalde uitbreidende bijvoeglijke bijzin: Hij die napraters vertrouwt, zegge meer.

8 L.A.J.Burgersdijk Mijn Muze, neen, gelijkt den dichter niet, Die, door een fraai geverfd gelaat bekoord, verlaten opvatting Al s hemels schoon te naasten¹) ²) niet ontziet, ¹) metafoor van vertaler ²) zich! [(zich ontzien = zich generen te doen) En waant, dat alle schoon zijn lief behoort, metafoor van vertaler Daar alle schoon meê* koppelt, vergelijkt, koppelen aan, vergelijken met / [aan/met hem / zie aantekening 1 De schatten van de zee, van de aard doorwoeld*, zéér cryptisch (en rijmdwang) Zegt, dat ze* als zon, maan, bloem, als alles prijkt, hij! DE VRIEND!! / Burgersdijk met de eerstgeboren bloemen van april, en alle zeldzame zaken [snapt er geen snars van! Wat door de ruime luchtzee wordt omspoeld; in het heelal bevindt zich géén die s hemels ruimte in zijn enorme omhelzing omsluit. lucht Neen, mijn gedicht zij, als mijn liefde, waarheid; min of meer O, laat mij, trouw in liefde, slechts de waarheid schrijven, Geloof mij: die¹) ik min, is schoon en blond²), ¹) wie! ²) doet volstrekt niet ter [zake (rijmdwang!) Zoo schoon als een*, maar haalt toch niet die klaarheid, als een een ach, geen [ruimte meer! Bij t gouden fonk len aan des hemels rond. zie aantekening 2 / ronding Hij zegge meer, die lust in bijval vindt*; geldt niet specifiek voor de roddelaar Ik prijs *) niet, tot verkopen niet gezind. iets

9 Aantekening 1: En [hij] waant, dat alle schoon zijn lief behoort, Daar alle schoon aan koppelt, [mee] vergelijkt, Met de voornaamwoordelijk bijwoorden daaraan en daarmee kan men wél zaken, maar géén personen aanduiden! De tweede regel had moeten luiden: alle schoon aan hem koppelt, met hem vergelijkt Aantekening 2: 10.. die ik min is. 11 Zoo schoon als een [elke boreling], maar haalt toch niet die klaarheid, 12 Bij t gouden fonk len aan des hemels rond, De kromme zin achter de eerste komma kan bijvoorbeeld aldus verbeterd worden: maar zijn klaarheid haalt toch niet bij die van t gouden fonk len aan des hemels rond,

10 Gerard Messelaar t Is niet met mij als met die muzenzoon, normaal: met mij is het niet als, Die opgeverfde schoonheid dichten deed, verlaten opvatting! / doet Die met de hemel zelf versiert zijn schoon eigen schoon?! / vertaler bedoelt: zijn [schone? En alle schoonheid aan zijn schoonheid¹) meet²), ¹) vertaler bedoelt: zijn schone? Die wat hij schoon *) vindt pralend vergelijkt aan hem Met zon, maan, zee en elke aardse schat, Met d eerste lentebloem, met al wat prijkt met de eerstgeboren bloemen van april, en alle zeldzame zaken In t wijd gebied door s hemels boog omvat. die s hemels ruimte in zijn enorme ronding omsluit. [²) afmeet zoals / niet echt to the point / de kern Oprecht zo als mijn liefde, zij mijn lied; O, laat mij, trouw in liefde, slechts de waarheid schrijven, van het vers! Die ik bemin, gij kunt mij vast geloven, ritmisch krakkemikkige regel Is schoon als geen*, al gaat die schoonheid niet NEEN! hij is even schoon als iedereen! NEEN! hij doet er voor onder! metaforen verloren De glans van t gouden sterrenlicht te boven. Die¹) napraat moge welbespraakter wezen²); ¹) wie!! ²) lariekoek! Wat ik niet kwijt wil, laat ik ongeprezen.

11 J.Decroos Ik doe niet lijk de dichter die zich laat metafoor verloren Tot zang bezielen vol beschilderd schoon: misinterpretatie! Die zelfs den hemel néérhaalt tot sieraad En voor zijn schoone al t schoone spreidt ten toon. Die stoute koppling! bij háár* schoon gelijkt hier lijkt van regelrechte blas- [femie sprake! raadselachtig zijn (het betreft de vriend!!) Zon, maan, het rijk gesteent van zee en land, is! Pril meigebloemte, al wat hier kostlijk blijkt* met de eerstgeboren bloemen van april, en alle zeldzame zaken En al wat s hemels ronde ruimte omspant. naïeve weergave die s hemels ruimte in zijn enorme omhelzing omsluit. metafoor verloren Neen, lijk mijn liefde wáár *) zij mijn gedicht; is, / twijfelachtig O, laat mij, trouw in liefde, slechts de waarheid schrijven, En, weet, wie k liefheb is niet minder fijn Dan eenger moeder kind, schoon niet zo licht naïeve formulering wat zwaarder?! Als s nachts des hemels gouden kaarsen zijn. ingevoerd Wie houdt van bluffen ga me in bluf te boven, vertaler gaat er met het gedicht vandoor! k Hoef, wat ik niet te koop bied, niet te loven.

12 Lucas Numan Ik volg de werkwijs van die muze niet, Wier krasse vergelijking haar vers bepaalt, die d hemel zelf als stof tot sieren ziet, en ieder schoon naar liefstes schoon vertaalt; die vette metaforen het aanzijn geeft rond zon en maan, rond zee- en aardse schat, met zon en maan, met kostbare aardse stenen die uit zee, rond grasmaands vroegste bloem, en al wat heeft met de eerstgeboren bloemen van april, en alle zeldzame zaken het weidse zwerk in de hemelboog gevat. die s hemels ruimte in zijn enorme omhelzing omsluit. Ik zij, in liefde trouw, der waarheid melder, O, laat mij, trouw in liefde, slechts de waarheid schrijven, dan is mijn liefste al even excellent als elke boreling, zij het minder helder dan t gouden kaarsenspel aan t firmament. Men bauwt maar na de praatjes die er lopen, k zal loven slechts hetgeen ik wil verkopen.