Britannicus. van: Jean Racine. regie + muziek: Thibaud Delpeut

Transcriptie

1 Britannicus van: Jean Racine regie + muziek: Thibaud Delpeut

2 BRITANNICUS nero, Keizer, zoon van Agrippina: Eelco Smits britannicus, zoon van Keizer Claudius en van Messalina: Alwin Pulinckx agrippina, weduwe van Domitius Aenobarbus (vader van Nero) en na haar derde huwelijk weduwe van Keizer Claudius: Marieke Heebink junia, geliefde van Britannicus: Markoesa Hamer burrus, opvoeder van Nero: Fred Goessens narcissus, opvoeder van Britannicus: Barry Atsma albina, vertrouwelinge van Agrippina: Alejandra Theus Niet opgevoerde personages: pallas, raadsheer van Agrippina octavia, dochter van Claudius, echtgenote van Nero van: Jean Racine Regie + MUZIEK: Thibaud Delpeut Vertaling: Laurens Spoor Dramaturgie: Joris van der Meer Scenografie: Roel Huisman Kostuumontwerp: Wojciech Dziedzic Lichtontwerp: Casper Leemhuis Regieassistentie: Jetske Nolte Casting Adviezen: Hans Kemna Artistieke Coördinatie: Wouter van Ransbeek Hoofd Productie Toneelschuur Producties: Saskia Heerkens Hoofd Techniek & Productie Toneelgroep Amsterdam: Götz Schwörer Productie: Edith den Hamer, Karen Retera Techniek: Pim van den Heuvel, Casper Leemhuis, Ed van Liemt Publiciteit: Reneé Jongejan, Ilja Kievit, Maaike Tjepkema Kleedster: Inge van den Ende Kap & Grime: Roswtiha Evenwel Decor uitgevoerd door: Vorm & Decor Kostuums uitgevoerd door: Atelier Toneelgroep Amsterdam: Faridah Boubouh o.l.v. Wim van Vliet Uitvoerend Producent: Toneelschuur Producties Grafisch Ontwerp: The Stone Twins ( Druk: SSP Amsterdam Met dank aan: Stichting Humana, Jeroen van Haarlem, Sandder Lanen Deze voorstelling is mede mogelijk gemaakt door: VandenEnde Foundation, het VSBFonds Exclusief in Toneelschuur Haarlem ( ) vr 16 en za 17 nov (try-outs) zo 18 nov (première) wo 21 nov t/m za 1 dec 2007 nagesprek do 22 nov / thema-avond ma 26 nov 2007

3 Britannicus Racine schreef met Britannicus (1669) naar eigen zeggen een tragedie over een monstre naissant, een monster dat geboren wordt: Nero. Drie jaar nadat hij door zijn moeder Agrippina op de troon geholpen is, wil Nero zich van haar verstikkende invloed ontdoen. Hij schaakt Junia, de door Agrippina uitgekozen verloofde van zijn stiefbroer en troonrivaal, Britannicus. Nero wordt verliefd op haar. Of toch niet? Want wat Nero ook zegt of doet, de toeschouwer wordt door Racine voortdurend op het verkeerde been gezet. Totdat Nero met één daad zijn moeder buitenspel zet, zijn ware aard onthult en zijn plaats in de geschiedenis opeist. Gebaseerd op de geschiedschrijving van onder meer Tacitus, is Britannicus ook in 21ste eeuwse vorm, een aangrijpend ensemblestuk over de verleidingen van absolute macht. Over zelfopoffering en eigenbelang. En over de vraag waarom het ons maar niet lijkt te lukken, op een verantwoorde manier met macht om te gaan. Illustratie: Martijn Rijven

4 jean racine Racine wordt in 1639, een jaar na Lodewijk XIV, geboren. Al op zijn vierde wees, verhuist hij als tienjarige naar het klooster van Port-Royal, ten zuidwesten van Parijs. Hier krijgt hij een klassieke en streng religieuze opvoeding. In 1658 gaat hij in Parijs filosofie studeren. Hij komt in aanraking met een meer wereldse manier van leven en schrijft zijn eerste gedichten. In 1664 wordt hij aan Lodewijk XIV voorgesteld. Dat jaar gaat ook, hoewel met gering succes, zijn eerste toneelstuk La Thebaïde in première. Pas met Andromaque, drie jaar later, en daarna Britannicus vestigt hij voorgoed zijn reputatie. Als de première van Phèdre, tegenwoordig beschouwd als zijn meesterwerk, uitloopt op een ontgoocheling besluit Racine het theater te verlaten. Hij wordt geschiedschrijver van de koning en sterft in 1699 in Parijs. Illustratie: Marieke ten Berge

5 thibaud delpeut regie Thibaud Delpeut (1978) studeerde klinische psychologie en volgde de regieopleiding in Amsterdam, waar hij in 2006 afstudeerde met zijn eigen stuk Vinex. Hierna schreef en regisseerde hij bij Toneelschuur Producties de jongerenproductie Starring #10: de G Variaties, geïnspireerd door schietpartijen op o.a. de Columbine High School en in Erfurt. Zijn voorstelling Entr acte werd geselecteerd voor het IT s Festival en festival Theater aan Zee in Oostende. Het bekritiseren van onze werkelijkheid door het tonen van verstoorde relaties fascineert Delpeut. Ook heeft hij een grote affiniteit met het klassieke repertoire: Maar ik maak geen geactualiseerde versie van Britannicus. In de voorstelling zoek ik naar de geschiedkundige metafoor, zodat ruimte onstaat voor de ethische discussie die verborgen zit in het stuk. Want, de kernvraag in Britannicus is naar mijn idee: Hoe om te gaan met macht?. roel huisman scenografie Het toneelbeeld van Roel Huisman is ontworpen als een groot archiveringssysteem, en bevat een groeiende verzameling bewijsstukken, restanten, kleren en andere persoonlijke bezittingen. Het toont wat overblijft als ongebreidelde macht zijn vernietigende werk heeft gedaan. Daarnaast laat het zien hoe de herinnering aan geleden onrecht langzaam de binding met het individu verliest en wordt opgeborgen. Dit om de vraag te kunnen stellen waarom de mensheid nog nooit door haar geschiedenis van nieuwe wandaden weerhouden is. Roel Huisman (1975) is industrieel vormgever en scenograaf. Illustratie: Walter Plinge

6 Britannicus macht en de tragische situatie Racine s carrière staat voor een belangrijk deel in het teken van een artistieke strijd met zijn grote voorganger Corneille. Inzet: wie schrijft de beste tragedies? Corneille voert bovenmenselijke helden op. Lichtende voorbeelden voor de mensheid, geconfronteerd met problemen die van buiten komen. Racine daarentegen, schrijft zijn stukken op basis van interne conflicten. Zijn al te menselijke helden worden verscheurd tussen hoofd en hart, drift en plicht. Tussen wat zij willen voor zichzelf en wat zij eigenlijk zouden moeten doen. Het doel is medelijden met zijn personages op te wekken. En, door de herkenbaarheid van hun dilemma s, ook angst, opdat wij het zelf beter zullen doen. Maar, met welk personage moeten wij ons in Britannicus verbinden? De jonge prins zelf, zijn stiefbroer Nero die hem zijn troon ontnam, Nero s moeder Agrippina of toch Junia? Bij Racine ligt de tragiek echter lang niet altijd bij één enkel personage. Net als in Andromaque, is dit in Britannicus over verschillende personen verdeeld. Een tragische vorm die men wel la collégialité de douleur noemt met een keur van ongelukkige mensen in een onmogelijke situatie. Als hoveling aan het hof van Lodewijk XIV is Racine bovendien getuige van het eerste absolute koningschap. Hij ziet hoe het persoonlijke en het politieke samenvallen als nooit tevoren. Britannicus wordt vervolgens steeds opnieuw gespeeld als het debat over de essentie van macht aan de orde is. Dat is begrijpelijk als men bedenkt dat er tussen Nero en Lodewijk XIV een opvallende parallel bestaat. Beiden komen zeer jong tot de troon, staan aanvankelijk sterk onder invloed van hun moeder en politieke raadgevers en kennen een haast onbegrensde macht. Met Britannicus heeft Racine naast zijn artistieke statement een uitspraak willen doen over de gevaren van het absolutisme en over de vraag hoe een dergelijke staatsvorm idealiter moest worden ingevuld. Illustratie: Hans Kemna

7 ta-2/toneelschuur producties Toneelgroep Amsterdam en Toneelschuur Producties starten een nieuw initiatief voor jonge theatermakers. TA-2/Toneelschuur Producties is het platform waarop jonge regisseurs onder de vleugels van beide instellingen hun talenten verder ontwikkelen. Een meerjare project, waarbij jonge makers en TA-2/Toneelschuur Producties voor langere tijd een verbintenis met elkaar aangaan. Na Britannicus volgt in mei 2008 A Streetcar Named Desire van Tennessee Williams, geregisseerd door Eric de Vroedt. Illustratie: Dennis Koot

8 toneelgroep amsterdam groot toneel voor een groot publiek Romeinse tragedies (aug t/m sep 07) van: William Shakespeare / regie: Ivo van Hove Opening Night (sep t/m nov 07) van: John Cassavetes / regie: Ivo van Hove Ajax (okt t/m dec 07) van: Sofokles / regie: Theu Boermans Maeterlinck (nov 07 t/m jun 08) naar: Maurice Maeterlinck / regie: Christoph Marthaler Britannicus TA-2/Toneelschuur Producties (nov t/m dec 07) van: Jean Racine / regie: Thibaud Delpeut Perfect Wedding (dec 07) van: Charles Mee / regie: Ivo van Hove Rouw siert Electra (jan 08) van: Eugene O Neill / regie: Ivo van Hove Kameliendame (jan 08) van: Alexandre Dumas fils / regie: Ivo van Hove mightysociety5 TA-2 (jan t/m mrt 08) Concept + regie: Eric de Vroedt Tamtam (feb t/m mrt 08) Angels in America (mrt t/m mei 08) van: Tony Kushner / regie: Ivo van Hove Naar Damascus (mrt t/m mei 08) van: August Strindberg / regie: Pierre Audi A Streetcar Named Desire TA-2/Toneelschuur Producties (mei t/m jun 08) van: Tennessee Williams / regie: Eric de Vroedt toneelschuur producties Narziss & Goldmund (okt t/m nov 07) naar: Hermann Hesse / regie: Erik Whien Tante Patent (nov 07 t/m jan 08) Firma Rieks Swarte naar: Annie M.G. Schmidt / regie: Rieks Swarte Britannicus TA-2/Toneelschuur Producties (nov t/m dec 07) van: Jean Racine / regie: Thibaud Delpeut hond vrouw man (dec 07) van: Sybille Berg / regie: Matthias Mooij Starring #11 (apr 08) A Streetcar Named Desire TA-2/Toneelschuur Producties (mei t/m jun 08) van: Tennessee Williams / regie: Eric de Vroedt Hallo, Hallo Wie Stinkt Daar Zo? (jun 08) Firma Rieks Swarte van: Vincent Bijlo, Rieks Swarte / regie: Rieks Swarte producties@toneelschuur.nl Lange Begijnestraat HH Haarlem t: (023) info@toneelgroepamsterdam.nl Prinsengracht 437, 1016 HM Amsterdam t: (020)

9