Droogtemonitor bijlage 9 augustus 2018 / nummer

Transcriptie

1 Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtemonitor bijlage 9 augustus 2018 / nummer Weer: Maandverwachting droogte in stroomgebieden Maas en Rijn Neerslagverwachting geldig van tot en met : Donderdag valt in Nederland waarschijnlijk voor het eerst sinds lange tijd weer enige regen van betekenis. Er is nog wel onzekerheid, meest waarschijnlijk is 5-10 mm, met een kans van ongeveer 30% op lokaal aanzienlijk grotere hoeveelheden (plaatselijk mm), de kans hierop lijkt het grootst in het westen. Ook valt dan in het stroomgebied van de Rijn en de Maas circa 15 mm neerslag. Vrijdag tot en met zondag is de kans op neerslag in Nederland en ook in het stroomgebied van Rijn en Maas klein, daarna is er in Nederland elke dag ongeveer 30% kans op meer dan 3 mm neerslag/24 uur. In het stroomgebied van Rijn en Maas valt waarschijnlijk alleen in het Alpengebied enige neerslag van betekenis, dagelijks zo'n 5-10 mm. Temperatuurverwachting geldig van tot en met : Na de afgelopen warme dagen (rond C) in Nederland en in het gehele stroomgebied van Rijn en Maas ten oosten en zuiden van Nederland, wordt het vanaf vandaag iets minder warm: vrijdag in Nederland maxima rond 21 C en in Duitsland en Frankrijk rond 23 C. In het weekeinde loopt de temperatuur in het gehele gebied weer op naar C. Na het weekeinde ligt de maximumtemperatuur in Nederland en in het stroomgebied van Rijn en Maas rond 23 C, dit is ongeveer normaal voor de tijd van het jaar. Verdere vooruitzichten geldig van tot en met : In Nederland en in het stroomgebied van de Rijn en de Maas ligt de gemiddelde temperatuur de gehele periode waarschijnlijk ongeveer 2 graden boven de normaal gemiddelde waarden. Tot en met ongeveer 25 augustus valt in Nederland waarschijnlijk 10 mm minder neerslag dan normaal, ongeveer de helft van wat er normaal valt dat betekent dat de droogte aanhoudt. In het zuiden en midden van het stroomgebied van Rijn en Maas valt ongeveer de normale hoeveelheid neerslag. Vanaf 25 augustus valt overal ongeveer de normale hoeveelheid neerslag. Figuur 1. De gepresenteerde kleurenverdeling is een indicatie voor temperatuur-/neerslagafwijkingen tussen de real-time prognoses van het ECMWF numerieke weermodel t.o.v. de numerieke modelklimatologie. Pagina 1 van 14

2 De voorgaande figuren geven de resultaten weer van het ECMWF-model waarmee de maandverwachtingen worden berekend. In de bovenste vier figuren is per week de verwachte temperatuurafwijking ten opzichte van de gemiddelde (of normale) situatie weergegeven. In de onderste vier figuren is per week de verwachte afwijking in de neerslag weergegeven. De kleur wit betekent dat er geen significante afwijkingen van de normale situatie zijn. De verwachte afwijkingen in graden Celsius respectievelijk millimeters zijn weergegeven in de schaalverdeling boven de kaarten. Neerslagtekort Van 1 april tot en met 30 september wordt in Nederland het gemiddelde neerslagtekort berekend over dertien meetstations (figuur 2A). In deze grafiek toont de zwarte lijn het verloop van het neerslagtekort (mm) in de tijd. Op dit moment is het landelijk gemiddelde neerslagtekort in Nederland 306 mm. De verwachting is dat het neerslagtekort in de komende periode zal dalen naar 297 mm. Een dergelijk neerslagtekort is vergelijkbaar met de situatie in het recordjaar Figuur 2B geeft een schatting van het potentieel neerslagoverschot in Nederland. Het doorlopend potentieel neerslagoverschot wordt verkregen door het verschil te berekenen tussen de hoeveelheid gevallen neerslag en de berekende referentiegewasverdamping. Dit verschil wordt dagelijks gesommeerd in het tijdvak van 1 april tot en met 30 september. Een negatief getal geeft een tekort aan, een positief getal een overschot. In figuur 2B is te zien dat in heel Nederland sprake is van een aanzienlijk neerslagtekort. Figuur 2A. Landelijk gemiddeld neerslagtekort. Figuur 2B. Doorlopend potentieel neerslagoverschot. Pagina 2 van 14

3 Afvoeren Rijn en Maas Rijn De afvoer te Lobith is op 15 juli door het LCW criterium van 1200 m 3 /s gezakt en op 31 juli onder de 1000 m 3 /s uitgekomen. De huidige afvoer is 910 m 3 /s. De afgelopen weken is er weinig tot zeer weinig neerslag gevallen in het stroomgebied waardoor de afvoer voor de Rijn een dalende trend heeft. Tot 9 augustus wordt er weinig neerslag (ca. 5 mm) verwacht in het Rijnstroomgebied, waardoor de langzame daling van de afvoer door zal gaan. De afvoer bij Lobith zal naar verwachting op 10 augustus op of net onder de 900 m 3 /s uitkomen. Na 9 augustus wordt het weerbeeld instabieler en valt er zo nu en dan neerslag met de grootste hoeveelheden in de Alpen en Zuid-Duitsland. Ook op de middellange tot lange termijn valt er zo nu en dan neerslag, maar grote hoeveelheden worden er niet verwacht. Met deze toenemende neerslagkansen zal de dalende afvoertrend te Lobith na 10 augustus naar verwachting afvlakken. De afvoer te Lobith zal zich rond de 900 m 3 /s stabiliseren, of mogelijk toenemen met enkele tientallen kuubs. Afvoeren van lager dan 800 m 3 /s zijn nog niet in zicht. Volgens de laatste inzichten is het meest waarschijnlijke afvoerscenario dat de afvoer bij Lobith - voor de periode na 15 dagen onder tot ruim onder het langjarig maandgemiddelde zal blijven. Figuur 3. Daggemiddelde afvoeren in de stroomgebieden van Rijn en Maas op 7 augustus Situatie in Zwitserland en Duitsland Het peil van de Zwitserse stuwmeren ligt grotendeels onder het langjarig gemiddelde. Ook de waterstand van -en de afvoer- uit de Bodensee zijn sterk gedaald en liggen daarmee ruim onder de gemiddelde waarden voor de tijd van het jaar. Deze daling in de waterstanden zal zich in de aankomende periode verder doorzetten. De afvoer bij Basel heeft een langzaam dalende trend vanaf begin juli en is de afgelopen dagen ongeveer gelijk gebleven op 590 m 3 /s en blijft daarmee ruim lager dan het langjarig gemiddelde voor augustus. Figuur 4. Waterstandsverloop Bodensee Pagina 3 van 14

4 In Duitsland is de enige recente neerslag van betekenis rond 2 augustus in het stroomgebied van de Neckar gevallen; deze neerslag is nauwelijks van invloed geweest op de waterstand bij Lobith. In de aankomende periode kunnen afvlakkingen als gevolg van lokale buien optreden, met name rond 10 augustus. Het algemene beeld blijft dat de afvoer in vrijwel het gehele Rijnstroomgebied tot 10 augustus een langzaam dalende trend zal doorzetten, daarna volgt een stabilisatie en mogelijk een lichte stijging. Lobith volgt dit beeld; de afvoeren zullen de aankomende periode in een langzaam dalende trend doorzetten richting of net onder de 900 m 3 /s. Op de lange termijn (10 a 15 dagen) vooruit neemt de onzekerheid enigszins toe en is de kans groot dat de afvoer bij Lobith onder de 900 m 3 /s zal uitkomen. De kans op afvoeren tot onder 800 m 3 /s zijn op dit moment niet in beeld. Voor meer achtergrondinformatie, Lobith afvoerverwachting en trend Figuur 5. Modelverwachting Lobith Maas De daggemiddelde afvoer bij Sint Pieter is op dit moment circa 25 m 3 /s (Luik circa 40 m 3 /s). Het LCW-criterium is 25 m 3 /s. De afgelopen tijd is er zeer weinig neerslag gevallen in het stroomgebied. Deze week wordt er op 10 augustus 5 tot 10 mm neerslag verwacht. Dit betekent dat de daggemiddelde afvoer bij St. Pieter de komende dagen tussen de 20 en 25 m 3 /s zal blijven. Vanaf 11 augustus wordt een tijdelijke toename tot ca. 30 m 3 /s verwacht. Fluctuaties in de afvoer ten gevolge van stuwbeheer blijven aanwezig. Pagina 4 van 14

5 Op de middellange termijn (5 10 dagen vooruit) verandert er weinig in deze situatie. De kans dat het LCW-criterium van 25 m 3 /s voor St. Pieter op langere termijn (10-15 dagen) opnieuw wordt onderschreden is reëel. Situatie België en Noord-Frankrijk Er is recentelijk geen neerslag van betekenis gevallen. In het Franse deel van het stroomgebied wordt op 9 augustus ca. 15 mm neerslag verwacht. De afvoeren in België worden sterk gereguleerd en op dit moment redelijk gelijk gehouden. Bij Lozen komt op dit moment circa 7 m 3 /s (daggemiddelde) binnen op de Brabantse Kanalen. St Pieter afvoerverwachting en trend -De trend voor de 5-10 dagen periode is weergegeven t.o.v. de situatie op dag vijf. -De trend voor de dagen periode is weergegeven t.o.v. de situatie aan het eind van de 5 10 dagen periode Betekenis trendsymbolen: ++ sterk stijgend (toename van meer dan 200 m 3 /s) + licht stijgend (toename van 31 tot 200 m 3 /s) = gelijk blijvend (afwijking tussen -30 en + 30 m 3 /s) - licht dalend (afname van 31 tot 200 m 3 /s) -- sterk dalend (afname van meer dan 200 m 3 /s) Figuur 6. Modelverwachting St. Pieter Pagina 5 van 14

6 Grondwater De grondwaterstanden zijn laag voor de tijd van het jaar. Zie de tijdreeksen in de figuren 7, 8 en 9. Afgelopen winter is weliswaar nog relatief veel neerslag gevallen, waardoor het kalenderjaar begon met relatief hoge grondwaterstanden voor de tijd van het jaar. Daarop volgden de relatief droge maanden februari en maart. Na de redelijk natte maand april, met 74 mm neerslag tegen normaal 44 mm, is een droge periode ingetreden. De maand mei was relatief droog en vanaf halverwege juni heeft het nauwelijks meer geregend. Het effect van de droogte is waarneembaar in de metingen van de grondwaterstanden. De grondwaterstanden nemen in de loop van het voorjaar af, zoals gebruikelijk. Bij veel waarnemingen dalen de meeste grondwaterstanden omstreeks mei sterker dan gemiddeld als gevolg van de droogte. In de vrij afwaterende gebieden zijn lage tot zeer lage grondwaterstanden waarneembaar, bijvoorbeeld in Oost Nederland. In gebieden die sterk door het oppervlaktewater worden beïnvloed, bijvoorbeeld het rivierengebied, is de daling gedempt door het beschikbare oppervlaktewater, maar inmiddels komen ook op deze locaties lage grondwaterstanden voor. Ook in gebieden met kwel komen lage grondwaterstanden voor en in enkele gevallen een meer gemiddelde grondwaterstand (bijvoorbeeld meetpunt Otterlo; bron Het algemene beeld is dat de grondwaterstanden laag zijn voor de tijd van het jaar, met uitschieters tot zeer laag, onder de 10 de percentielwaarde. De grondwatervoorraad is dan ook laag. Figuur 7: Tijdreeks van een grondwatermeetpunt van Wamel, in het rivierengebied tussen Maas en Waal. De blauwe bandbreedte geeft het 25 e tot 75 ste percentiel weer en de bruine bandbreedte geeft het 10 de tot 90 ste percentiel weer (bron Pagina 6 van 14

7 Figuur 8: Tijdreeks van een grondwatermeetpunt in het Korburgerveen, nabij Winterswijk. De blauwe bandbreedte geeft het 25 e tot 75 ste percentiel weer en de bruine bandbreedte geeft het 10 de tot 90 ste percentiel weer (bron Figuur 9: Tijdreeks van een grondwatermeetpunt in vrij afwaterend gebied in de omgeving van Vaassen, op de Veluwe. De blauwe bandbreedte geeft het 25 e tot 75 ste percentiel weer en de bruine bandbreedte geeft het 10 de tot 90 ste percentiel weer(bron Pagina 7 van 14

8 Waterkwaliteit De daggemiddelde watertemperaturen van de Rijn bij Lobith en de Maas bij Eijsden liggen momenteel rond de 26 o C, waarbij het dagmaximum sinds 2 augustus boven de 27 o C ligt (zie figuren 10 en 11). De komende dagen lijken de temperaturen te dalen nu de hittegolf morgen voorbij is. De verwachting is dat de daggemiddelde watertemperatuur iets zal dalen. Figuur 10. Watertemperatuur Lobith/Rijn van de afgelopen 9 dagen (in graden Celsius) Figuur 11. Watertemperatuur Eijsden/Maas van de afgelopen 9 dagen (in graden Celsius). Het meetinstrument bij Eijsden heeft op 26 juli tijdelijk de luchttemperatuur gemeten wat op 27 juli weer is hersteld Op veel verschillende locaties door het hele land is melding gedaan van blauwalg, botulisme en vissterfte. Vanwege de hoge temperaturen neemt het aantal meldingen naar verwachting de komende periode toe. Voor de laatste informatie over de zwemwaterkwaliteit, kijk op Aangeraden wordt aangeraden om alleen op de officiële zwemwaterlocaties te zwemmen. Vanaf 1 mei tot 30 september worden de officieel aangewezen zwemwaterlocaties gecontroleerd op waterkwaliteit en fysieke veiligheid. Pagina 8 van 14

9 Verzilting De achtergrondconcentratie van de Rijn ligt momenteel tussen de 115 en 120 mg Cl - /l. Figuur 12 geeft de chloridegehaltes op een aantal locaties in het zuidwesten van Nederland weer. De zoutindringing vanuit zee is in de afgelopen week wederom toegenomen door de afnemende Rijnafvoer. Op basis van de afvoerverwachting zal het chloridegehalte de komende week verder toenemen. Figuur 12. Verloop van chloridegehalte (mg CL - /l) bij enkele locaties in het benedenrivierengebied Hollandsche IJssel en Lek De chlorideconcentratie in de monding van de Hollandsche IJssel bij Krimpen is gemiddeld 320 mg/l. Ten opzichte van vorige week is dat een stijging van 145 mg/l. Hierdoor en door de watervraag is de verwachting dat het zout verder de Hollandsche IJssel optrekt. Ook in de monding van Lek bij Kinderdijk zijn de chlorideconcentraties verhoogd. Om het zout in de monding van de Hollandsche IJssel en de Lek terug te dringen is meer tegendruk van zoetwater via de Lek noodzakelijk. Daarom is in de ochtend van 6 augustus de afvoer via stuw Hagestein op de Lek verhoogd naar 30 m 3 /s. Door deze extra onttrekking uit het Betuwepand in combinatie met de onttrekking naar het Amsterdam-Rijnkanaal via de Irenesluizen (54 m 3 /s) was de verwachting dat de stroomsnelheden in de Bernardsluizen voor gevaarlijke situaties voor de scheepvaart zou leiden. Na monitoring bleek dit mee te vallen en zijn in de avond van 6 augustus de Bernardsluizen weer vrijgegeven voor scheepvaart. Volkerak-Zoommeer Op het Volkerak-Zoommeer ligt het chloridegehalte rond 350 mg Cl - /l (meetpunt Bathse brug), streefwaarde is 450 mg/l. Om het zoutlek bij Bathse spuisluis tegen te gaan is een deel van de sluis afgesloten met droogzet schuiven. Vanwege toenemende verzilting in de Rijnmaas monding is in het weekend van 5/6 augustus ook de inlaat van het Volkerak-Zoomeer via de Volkerak sluizen gestaakt. Deze maatregel zal gelden tot woensdag 8 augustus waarna deze wordt geëvalueerd. Amsterdam-Rijnkanaal en Noordzeekanaal Het chloridegehalte op het Amsterdam-Rijnkanaal bij Diemen blijft flink fluctueren boven de norm van 200 mg/l. Momenteel zit de zouttong op 6,7 kilometer vanaf de mond van het Amsterdam- Rijnkanaal (Diemen zit op 3,5 kilometer). De afgelopen periode zijn een aantal maatregelen getroffen om de chlorideconcentraties bij Diemen onder controle te krijgen, namelijk: 1. Aangepast schutten zeesluis IJmuiden; 2. Mobilisatie bellenscherm monding Amsterdam-Rijnkanaal; 3. Extra wateraanvoer via de Irenesluizen: 54 m 3 /s. Deze extra watertoevoer is zowel benodigd voor de lokale onttrekkingen (inclusief KWA) als het terug dringen van de zouttong bij Diemen. Kanaal Gent Terneuzen De chlorideconcentratie in het kanaal Gent-Terneuzen loopt geleidelijk op, maar het 3-jaarlijks zomergemiddelde ligt nog onder de streefwaarde van 3000 mg Cl - /l. Pagina 9 van 14

10 Scheepvaart Voor de scheepvaart op de rijkswateren neemt de hinder toe. Als gevolg van de lagere waterstanden kunnen schepen minder diep geladen worden en dus minder vracht vervoeren. Hierdoor zal het aantal schepen op de vaarwegen toenemen, hoewel door de vakantieperiode die toename tot nu toe meevalt. Op de Geldersche IJssel is hinder voor de beroepsvaart doordat op delen een oploop- en ontmoetingsverbod geldt. Om waterafvoer te beperken is er bij verschillende sluizen een aangepast schutregime. Dit is o.a. het geval o.a. bij de sluizen op de Maas, Nederrijn/Lek, kanaal Gent-Terneuzen, de Brabantse en Limburgse kanalen en bij de Lorentzsluizen. Wachttijden langer kunnen zijn dan gebruikelijk. Dit is vooral te merken op de Maas en de Brabantse kanalen. Op een aantal plekken in Nederland is sprake van een aangepast schutregime in verband met het terugdringen van verzilting. Hiervan is onder andere sprake bij de Irenesluis (Wijk bij Duurstede), de zeesluis IJmuiden, de Krammersluis, de Goereesluis en de Lorentzsluizen. Een hoger aanbod van scheepvaart staat op gespannen voet met de afnemende capaciteit bij sluizen. Op 5 augustus is gestart om via de Bernhardsluis (Tiel) extra water vanuit de Waal richting de Lek te voeren om verzilting ten oosten van Rotterdam tegen te gaan. In eerste instantie werd de scheepvaart gestremd wegens een verwachte hoge stroomsnelheden. Omdat na metingen bleek dat de stroming meeviel, is de stremming maandagavond 6 augustus opgeheven. Nieuwe maatregelen tegen verzilting of ten behoeve van andere prioriteiten binnen de verdringingsreeks kunnen effect hebben op de scheepvaart. De verwachting is dat de hinder voor de scheepvaart verder zal toenemen i.v.m. de aanhoudende droogte en de drukte zal toenemen als de vakantieperiode eindigt. Scheepvaart wordt van de actuele situatie op de hoogte gehouden via onder andere berichten aan de scheepvaart (BAS) en vaarweginformatie.nl. Geldende afspraken in LCW-verband RDO noord Voor onttrekkingen rond het IJsselmeergebied zijn voor de komende droogteperiode vooralsnog de volgende maximale onttrekkingen per waterschap aan het IJsselmeergebied in het MTW van 3 augustus 2018 afgesproken. Het totaal van de onttrekkingen kan in onderling overleg ook anders onder de waterschappen en Rijkswaterstaat verdeeld worden. Onttrekking Gem m 3 /s (LCW vergadering 1 aug) Genemuiden (RWS) 20 Friesland 60 Stroink (Drents Overijsselse 6 Delta) Flevoland (Zuiderzeeland) 3,5 Vallei en Veluwe 2 Muiden (waternet/rws) 10 Schellingwoude (rws) 0 Hollands Noorderkwartier 25 PWN 4 Verdamping 95 door nieuwe inzichten gecorrigeerd naar 115 per RDO Gelderland en Twentekanalen - Afvoer Hagestein constant op 30m 3 /s. RDO West-Midden - Afvoer Irenesluizen constant 54 m 3 /s - Caspergouw kan 4,2 m 3 /s onttrekken uit Amsterdam-Rijnkanaal i.p.v. onttrekking bij Kromme Rijn. o KWA onttrekken via aanvoerder en Noordergemaal - 5 daagsgemiddeld debiet bij Weesp 25m 3 /s RDO Zuid-West - VZM inlaatstop tot woensdag 8 augustus, wordt daarna geëvalueerd. RDO Zuid-Oost - Geen specifieke landelijke afspraken Pagina 10 van 14

11 Regionaal waterbeeld Figuur 13. Nederland is ingedeeld in zes regionale droogte regio s. RDO staat voor regionaal droogte-overleg. Algemeen beeld Waar geen wateraanvoer is, kampen waterschappen met droogval van watersystemen. Peilopzet watersysteem: is daar waar het kan, door alle waterschappen uitgevoerd. In verband met de verwachte neerslag van donderdagavond 9 augustus, zijn de peilen tijdelijk teruggebracht naar normaal. Alle waterschappen met droogtegevoelige kades voeren inspecties uit. De kades worden ze zonodig nat gehouden en gerepareerd. Beregeningsverboden breiden zich in omvang van de gebieden die onder gebod vallen, verder uit. Waterkwaliteit loopt verder terug. De situatie wat betreft blauwalgen verslechtert. Op meer dan 150 locaties zijn er problemen met blauwalgen. Verzilting: bij de waterschappen waar verzilting kan optreden, neemt de verzilting toe. Bij alle waterschappen is er een calamiteitenorganisatie in werking, behalve bij Hunze en Aa s. RDO Noord De IJsselafvoer is de afgelopen week gedaald tot 154 m 3 /s bij Olst. Dit is lager dan normaal en vertoont een dalende trend de komende dagen naar 150 m 3 /s. De peilen in het IJsselmeer en Markermeer zijn afgelopen week als gevolg van inname door omringende waterschappen en verdamping met gemiddeld 2,2 centimeter gedaald. Waarbij het peil van IJsselmeer en Markermeer gemiddeld 5 centimeter onder het normale peil (NAP -20 cm) staat. De Veluwerandmeren (NAP -18 cm) worden aangevuld met water uit het Markermeer. De hoeveelheid in te laten water is per 23 juli met een factor 1,5 keer uitgebreid. Door de verwachte neerslag zal het debiet waarschijnlijk gaan stijgen. De spuisluizen bij de Afsluitdijk staan dicht vanaf 1 juli. Ook de visintrek is gestremd. Verwachting is dat de komende dagen de meren gemiddeld verder dalen, echter door de verwachte neerslag kan de daling rond het weekend omslaan naar een stijging. Uiteraard is dit sterk afhankelijk van de daadwerkelijke neerslag, verder zal er vanaf de tweede helft van de week minder verdamping zijn door lagere temperaturen met veel bewolking. Het chloridegehalte in het IJsselmeer is vrij normaal en de watertemperatuur ligt rond de 24,5 C. De hoeveelheid blauwalg in Nuldernauw, Zuidelijke randmeren, IJmeer en IJsselmeer neemt toe. Naast de blauwalgen worden er vooralsnog geen waterkwaliteitsproblemen voorzien. Pagina 11 van 14

12 RDO Twentekanalen De droogtesituatie gaat meer en meer knellen. Stuwcomplex Driel laat nog steeds een daggemiddelde debiet door van circa 30 m 3 /s. Het waterpeil pand Driel Amerongen is op niveau NAP 6.05m. Bij verdere daling van de waterstand van de Rijn en Pannerdens kanaal loopt huidig beheer tegen z n grenzen. De waterstand van de IJssel is afgelopen week hard gedaald. in. De waterstand bij sluiscomplex Eefde is onder de NAP m gezakt (7 aug NAP 1.90m). Een continue wateraanvoer naar Twentekanalen staat onder druk. Aanvullende maatregelen zijn getroffen (pompen en baggeren aanvoerkanaal), maar de pompcapaciteit zal afnemen bij een verder dalende waterstand in de IJssel. Eefde aanvoer 16 m 3 /s, Twentekanaal op NAP 9.90m (onder peil). Doorvoer naar Aadorp op peil 10 m 3 /s. Op diverse plaatsen zijn door de waterschappen pompen bijgeplaatst om de wateraanvoer zo goed mogelijk in de lucht te houden. Bij Doesburg kan nog maar beperkt geschut worden; wachttijden voor de scheepvaart lopen hier op (schutten 1 a 2 x/etmaal). De waterkwaliteit blijft aandacht vragen. Blauwalgen neemt toe, botulisme in de Krim (nabij Dedemsvaart, gebied Vechtstromen). RDO Gelderland De situatie in RDO-Gelderland is niet heel veel veranderd. Waar mogelijk wordt nog water ingelaten. Er zijn bij een aantal inlaatpunten problemen met inlaat door de lage waterstand in de rivieren; daarvoor worden maatregelen genomen. In het gebied Oosterwolde, langs één van de Randmeren, is beregening uit oppervlaktewater niet meer toegestaan. In Oost-Gelderland is bij een gevoelig natuurgebied (Stelkampsveld) beregening uit grondwater stopgezet binnen de beschermingszone; daarnaast zijn er nog 2 gebieden waar dat geldt. Het drinkwatergebruik blijft aanzienlijk hoger liggen dan gemiddeld, de grondwaterstanden blijven dalen in de zandgebieden met ongeveer 1 cm/dag. De waterschappen hebben oog voor de (hoog-)waterveiligheid en monitoren alle waterkeringen, er is geen reden voor het nemen van aanvullende maatregelen. RDO West-Midden Er wordt door de waterschappen nog steeds veel water aangevoerd om te kunnen voorzien in de grote watervraag. In enkele delen van het gebied zijn er problemen om de polders op peil te kunnen houden. In andere delen zijn de peilen zo mogelijk iets opgezet, in sommige gebieden is de buffer van het opgezette peil verbruikt en stevent men af op minimaal peil. Op meerdere locaties zijn tijdelijke pompinstallaties geplaatst. In enkele gebieden is sprake van drooggevallen watergangen. De grondwaterstanden zijn over het algemeen lager dan normaal. Waterschap Rivierenland heeft een onttrekkingsverbod uit oppervlaktewater ingesteld tussen 09:00 en 18:00, omdat dan de verdamping het grootst is. Verder zijn er nog geen onttrekkingsverboden ingesteld. In de diepe droogmakerijen is er sprake van interne verzilting. Sinds 3 augustus is het inlaatdebiet vanuit de Waal naar het Amsterdam-Rijnkanaal ingesteld op 54 m 3 /s om de zoutindringing bij Diemen tegen te gaan en om te voldoen aan de grote watervraag op het Amsterdam-Rijnkanaal. HDSR heeft noodpompen bij Caspargouw geplaatst om water uit het Amsterdam-Rijnkanaal te halen vanwege het onbruikbaar worden van de inlaat Kromme Rijn door de lage waterstand op de Lek (<2,40m NAP). Ook is het spuien/malen bij IJmuiden aangepast om een continu debiet op het kanaal te realiseren en is het schutregime van de sluizen bij IJmuiden geoptimaliseerd. Op 2 augustus is besloten de capaciteit van de Kleinschalige Wateraanvoer (KWA) uit te breiden met een aantal m 3 /s vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal. Sinds 4 augustus lopen de chlorideconcentraties in de monding van de Hollandsche IJssel sterk op (met pieken van ca. 600 mg Cl/l). Ook bij eb blijven de chlorideconcentraties boven de 250 mg Cl/l. Dit betekent dat de monding van de Hollandsche IJssel permanent aan het verzilten is en dat vanaf nu het zout verder de Hollandsche IJssel zal optrekken. De waterschappen zijn vanwege de veiligheid van de keringen genoodzaakt water te blijven innemen vanuit de Hollandsche IJssel. Daarnaast beginnen de chloridewaarden bij Kinderdijk aan de Lek ook te stijgen (> 400 mg Cl/l). Als noodmaatregel wordt 30 m 3 /s water over de Lek gestuurd om (permanente) verzilting van de Hollandsche IJssel en Lek tegen te gaan. Door deze maatregel zijn de Pr. Bernhardsluizen voor scheepvaart kortdurend gestremd geweest op 6 augustus. Na een test door RWS bleken de stroomsnelheden mee te vallen en is de stremming om 20:00 uur opgeheven. In aanvulling op de al gesloten Haringvlietsluizen zijn ook de openingen van de zoutriolen bij de Haringvlietsluizen verkleind van 25 naar 6 m 3 /s. Op 6 augustus is daarnaast de doorspoeling van het Volkerak-Zoommeer gestopt om zo meer water over de Nieuwe Waterweg te sturen. Om de zoutlast op het Haringvliet verder te beperken blijft op de Goereese Sluis een aangepast schutregime van kracht. Pagina 12 van 14

13 De verzilting in het gebied wordt nauwlettend in de gaten gehouden. In een groot deel van het gebied vinden kade-inspecties plaats, waarbij de omvang van het betreffende gebied steeds groter wordt. Er is een forse verslechtering van de waterkwaliteit opgetreden. Het aantal gevallen van botulisme, vissterfte (waaronder palingen) en blauwalg neemt toe. RDO Zuid-Oost Het debiet in de Maas is gezakt onder het crisiscriterium van 25 m 3 /s. Er is sinds maandag beperkt schutten afgekondigd met een maximale wachttijd van 4 uur. Diverse kanaal en stuwpanden zakken in. In het RCT wordt bekeken hoe de panden weer op peil kunnen worden gebracht. Bij de stuwen Linne en Roermond zijn schotbalken op de schuiven geplaatst om extra water vast te houden. Tevens zijn de kieren afgedicht met daklatten om lekverlies te voorkomen. Het pompgemaal in het Kanaal Wessem-Nederweert bij Panheel draait vrijwel continu. De wateraanvoer onder vrij verval via Lozen bedraagt gemiddeld 8 m 3 /s. Op de kanaalpanden van de Middenlimburgse en Brabantse kanalen is stevig gebufferd ten behoeve van een extra watervoorraad. Bij pompgemaal Oosterhout is 1 pomp in gebruik. Om blauwalgen en botulisme te voorkomen, wordt op verzoek van Brabantse Delta extra water ingelaten op het Markkanaal vanaf de Amertak via de Marksluis. Tijdens het inlaten is de Marksluis gestremd voor de scheepvaart. In de Oostkolk van Maasbracht is een blindschuif geplaatst om verdere lekkage te voorkomen. Blauwalgen op meerdere locaties in rijkswater en aantal locaties neemt toe. Er geldt op dit moment geen onttrekkingsverbod voor Rijkswateren. Bij alle waterschappen is de aanvoer van water maximaal, maar de vraag is veel groter dan het aanbod. Veel waterlopen zijn drooggevallen. Bij alle waterschappen zijn (deels) beregeningsverboden en onttrekkingsverboden van het oppervlaktewater ingesteld. Dit kan bij kapitaalintensieve teelten problemen geven. De grondwaterstanden zijn in delen erg laag. Er vinden boezeminspecties plaats bij primaire keringen. De kwaliteit van het water loopt terug, op veel locaties blauwalg vastgesteld en veel vissterfte. RDO Zuid-West Sinds zondagavond 5 augustus wordt er geen water meer onttrokken uit het Hollandsch Diep via de Volkerakinlaatsluizen. Dit om voorrang te verlenen aan het beperken van de verzilting van de Hollandse IJssel. Anticiperend op deze maatregel en in reactie op het oplopend zoutgehalte bij meetpunt Bathse brug, zijn afgelopen vrijdag vier van de zes kokers van de Bathse spuisluis afgesloten met droogzetschuiven om de zoutindringing aldaar te beperken. Met dit doel zijn ook de vismigratievoorzieningen bij de Bathse spuisluis en Bergse diepsluis buiten bedrijf gesteld. De chlorideconcentratie in het Volkerak-Zoommeer ligt momenteel rond 355 mg Cl - /l. Dit is onder de streefwaarde van 450 mg Cl - /l. Om de chlorideconcentratie onder de streefwaarde te houden is tot de voornoemde inlaatstop beperkt water uitgeslagen via de Bathse spuisluis op de Westerschelde, gemiddeld 10 m 3 /s. Via de Volkerakinlaatsluizen is tot op dat moment gemiddeld 19 m 3 /s ingelaten vanuit het Hollandsch Diep naar het Volkerak-Zoommeer. Het aantal locaties in het gebied van RDO Zuid-West waar blauwalgen dominant aanwezig zijn, is sterk toegenomen. Er zijn beperkt meer gevallen van botulisme en vissterfte gemeld. Wegens blauwalgen wordt momenteel door waterschap Brabantse Delta bij Galathea en Ooltgensplaat geen water uit het Volkerak-Zoommeer ingelaten. De waterkwaliteitsproblemen in het werkgebied van waterschap Hollandse Delta houden onverminderd aan, maar zijn deels ook verlicht doordat de Marksluis kon worden ingezet om het water in de Markvlietboezem te verversen. Het aantal drooggevallen watergangen op de hoge zandgronden in West-Brabant is wederom toegenomen en in het werkgebied van waterschap Scheldestromen zakken peilen verder onderuit en neemt de verzilting toe. Eerder zijn watergangen in de Kop van Goeree drooggevallen. Waterschap Hollandse delta zet op Goeree-Overflakkee momenteel mobiele pompen in om peilen te handhaven en in de watervraag te voorzien. Beregeningsverboden uit oppervlaktewater zijn van kracht. Inspecties van droogtegevoelige boezemkades bij Hollandse Delta en Brabantse Delta. Bij de sluizen in Terneuzen wordt er geclusterd geschut op laagwater van de Westerschelde. Het kanaalpeil geeft een normale diepgang. De 3-jaarlijks zomergemiddelde chlorideconcentratie in het kanaal Gent-Terneuzen ligt nog onder de streefwaarde van 3000 mg Cl - /l. Bedrijven langs het kanaal nemen waterbesparende maatregelen voor koelwaterinname, mede om de temperatuur stijging te minimaliseren. Pagina 13 van 14

14 Tijdens de laatste LCW-vergadering is besloten om de inlaat via de Volkerakinlaatsluizen rustig te hervatten. Onder rustig wordt in dit geval verstaan: daggemiddeld max m 3 /s en piekvermijdend (max. 50 m 3 /s). Een inlaatbeperking zal worden ingesteld wanneer zout water Bernisse dreigt te bereiken (achterwaartse verzilting). Het toeval wil dat deze situatie zich mogelijk morgen en over enkele dagen aandient. Zolang de inlaat niet kan worden hervat zal onder de huidige omstandigheden het meerpeil zakken, zo n 2 à 3 cm per dag, en zal de chlorideconcentratie oplopen. Een lager peil of een te hoge chlorideconcentratie frustreert de inname op Tholen, Sint Philipsland en de oostzijde van Zuid-Beveland. Een toenemend watertekort in deze gebieden leidt tot schade aan bebouwing als gevolg van veenbodemdaling en schade aan gewassen. Colofon Dit bericht is opgesteld door de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW), onderdeel van het Watermanagement Centrum Nederland. De informatie in dit bericht is afkomstig van Rijkswaterstaat, de waterschappen en het KNMI. Contact: wmcn-lcw@rws.nl, Voor persvragen: Pagina 14 van 14