Regionaal neerslagtekort loopt verder op, waterkwaliteit blijft een aandachtspunt

Transcriptie

1 Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 5 augustus 2013 Nummer Regionaal neerslagtekort loopt verder op, waterkwaliteit blijft een aandachtspunt Ondanks de neerslag van afgelopen week is regionaal het neerslagtekort verder opgelopen. Komende dagen kan in het stroomgebied van Rijn en Maas flinke neerslag vallen. Voor de langere termijn neemt de neerslagverwachting weer af. Er is nog altijd voldoende wateraanvoer vanuit het hoofdwatersysteem (grote rivieren, kanalen en meren). De watervoorziening in de regionale systemen is behalve op enkele plaatsen waar van nature geen wateraanvoer mogelijk is op peil. Het vergt de nodige aandacht van de waterbeheerders om de goede conditie van de watersystemen te handhaven. Voor die delen van Nederland die niet worden gevoed uit het hoofdwatersysteem heeft de neerslag ervoor gezorgd dat de afvoer van een aantal beken en kanalen enigszins is genormaliseerd. Gelet op de weersverwachting en grondwatertoestand blijven voor de meest kritische locaties onttrekkingsverboden gehandhaafd. In grote delen van Nederland zijn de grondwaterstanden nog altijd lager dan normaal in deze periode van het jaar. Hier worden maatregelen ingezet om het watergebruik te beperken. Net als voorgaande week houden de waterbeheerders de waterkwaliteit in de gaten in verband met de constatering van blauwalgen en botulisme. Waakzaamheid blijft geboden. droogtebericht voor waterbeheerders Pagina 1 van 8

2 Samenvatting Het weer Maandag is het nog warm met temperaturen rond de 30 graden in de stroomgebieden van Rijn en Maas. Vanaf dinsdag geleidelijke daling naar meer normale temperaturen. De komende week zijn er in de stroomgebieden van Rijn en Maas geregeld buien mogelijk. Hierbij kunnen lokaal grote hoeveelheden neerslag vallen. Op de langere termijn worden voor zowel neerslag als temperatuur geen noemenswaardige afwijkingen ten opzichte van de normale waarden verwacht. Op dit moment is het neerslagtekort hoger dan normaal. Naar verwachting blijft dit de komende periode ook het geval. Wateraanvoer Na een korte piek met een top van ongeveer 2250 m 3 /s is de afvoer van de Rijn bij Lobith weer gedaald naar ongeveer 1850 m 3 /s. De komende week neemt de afvoer verder af richting 1600 m 3 /s en zal dan waarschijnlijk stabiliseren tussen de 1500 m 3 /s en 2000 m 3 /s. Dit is lager dan het langjarig gemiddelde, maar voldoende om aan de watervraag te kunnen voldoen. Na een korte piek daalt de afvoer van de Maas in de komende periode weer tot ongeveer 90 m 3 /s. Dit is een normaal niveau voor de tijd van het jaar. Het IJsselmeer en Markermeer zijn op peil. Het beheer is erop gericht om het water vast te houden. De afvoer van de grote rivieren en de waterstand in het IJsselmeergebied betekenen dat er voor de komende periode voldoende water beschikbaar is om aan de watervraag vanuit de regio s te kunnen voldoen. Door de grote watervraag in sommige regio s kan het zijn dat de capaciteit van enkele inlaatwerken niet toereikend is om voldoende water aan te voeren. Voor de watergangen die alleen gevoed worden door neerslag is de situatie begin vorige week enigszins verbeterd, maar vanwege de hoge temperatuur en beperkte neerslag zijn enkele watergangen vervolgens weer drooggevallen. Dit kan ook de komende weken, ondanks de verwachte neerslag, voorkomen. Waterkwaliteit De watertemperatuur in het hoofdsysteem is net als vorige week boven de 23 o C. Hoewel een lichte daling van de watertemperatuur wordt verwacht zal de komende periode de temperatuur boven de 23 o C blijven. Op verschillende plaatsen is sprake van blauwalgen en in een enkel geval is botulisme geconstateerd. Maatregelen Op verschillende plaatsen waar geen wateraanvoer vanuit het hoofdwatersysteem mogelijk is, zijn maatregelen genomen om water vast te houden. Waar nodig en mogelijk, voeren waterschappen water aan om regionale watergangen zoveel mogelijk op peil te houden. In het zuiden, midden en oosten van het land zijn plaatselijk beregeningverboden afgekondigd. In verband met de lage tot zeer lage grondwaterstanden in delen van de noordelijke, oostelijke en zuidelijke provincies houden de waterschappen vinger aan de pols en blijven alert op veranderingen. De afvoer van de Rijn is voldoende om verzilting in het hoofdwatersysteem en regionale wateren langs de kust tegen te gaan. Wel wordt door sommige gebieden water ingelaten om de interne verzilting te bestrijden en om de verdampingsverliezen te compenseren. Ook wordt de extra doorspoeling van het Volkerak-Zoommeer ten behoeve van het reduceren van het zoutgehalte voortgezet. Bij een aantal waterschappen is het neerslagtekort zodanig dat men is begonnen met het uitvoeren van dijkinspecties bij de droogtegevoelige dijken en veenkaden. Op enkele plaatsen zijn er pompen ingezet om het zuurstofgehalte in het water omhoog te brengen om vissterfte te voorkomen. Vanwege het optreden van blauwalgen zijn er enkele zwemverboden afgegeven. Voor informatie over de actuele situatie kunt u terecht op Het volgende droogtebericht verschijnt op maandag 12 augustus droogtebericht voor waterbeheerders Pagina 2 van 8

3 droogtebericht voor waterbeheerders Pagina 3 van 8

4 Nadere informatie Het weer Neerslagverwachting geldig tot en met : Vanaf dinsdag 6 tot en met donderdag 8 augustus kunnen er in beide stroomgebieden flinke buien voorkomen die veel neerslag kunnen opleveren. Lokaal kunnen forse uitschieters voorkomen, ook gebiedsgemiddelden kunnen die dagen boven de 20 mm uitkomen. Vanaf vrijdag wordt de invloed van hogedruk weer groter en neemt de kans op neerslag flink af. Mocht het toch lokaal tot neerslag komen, dan zijn de hoeveelheden beperkt. Temperatuurverwachting geldig tot en met : Maandag nog warm met temperaturen rond de 30 graden in de stroomgebieden van Rijn en Maas. Vanaf dinsdag geleidelijke daling naar meer normale temperaturen voor de tijd van het jaar. Verdere vooruitzichten geldig van tot en met : De eerste week van deze periode zijn er aanwijzingen dat de temperatuur enkele graden onder de normale waarde blijft. De neerslag vertoont dan geen of slechts een geringe afwijking (iets natter) t.o.v. normaal. Vanaf de tweede week zijn er geen noemenswaardige afwijkingen t.o.v. de normale waarden te verwachten. Dat geldt voor zowel de temperatuur als de neerslag. De gepresenteerde kleurenverdeling is een indicatie voor temperatuur/neerslag afwijkingen tussen de real time prognoses van het ECMWF numerieke weermodel ten opzichte van de numerieke modelklimatologie. droogtebericht voor waterbeheerders Pagina 4 van 8

5 Neerslagtekort Van 1 april tot en met 30 september wordt in Nederland het gemiddelde neerslagtekort berekend over dertien meetstations. In onderstaande grafiek toont de zwarte lijn het verloop van het neerslagtekort (mm) in de tijd. Op dit moment is het neerslagtekort hoger dan normaal. Het is zeer waarschijnlijk dat het neerslagtekort ook in de komende periode hoger zal zijn dan normaal (zie grijze gebied en trendlijn). Rivierafvoer en meren Rijn Laagwater wordt in de zomer vooral beïnvloed door de hoeveelheid basisafvoer vanuit de Alpen. De watervoorraad in de Alpen wordt tot eind juni gekarakteriseerd door de hoeveelheid sneeuw in het stroomgebied, de invloed van de waterstand in de Bodensee op de hoofdstroom en de invloed van de overige Alpenmeren op de Zwitserse zijrivieren. Bij een lage stand van de meren treedt er een grotere demping van de afvoer uit de Alpen op, waardoor smelt- en regenwater pas veel later tot afstroming komt. Zwitserse Meren Het peil van de meeste Zwitserse stuwmeren ligt iets onder het langjarig gemiddelde. Een maat hiervoor is de z.g. Füllungsgrad die normaal rond deze tijd 60-80% bedraagt en op dit moment iets hoger dan 60% is. Maatgevend voor de Rijnafvoer is de afvoer vanuit de Bodensee. De huidige stand van de Bodensee is iets lager dan de langjarige gemiddelde waarde voor begin augustus. Op basis van de weersverwachting zal het peil van de Bodensee in de komende week dalen. Waterstandsverloop Bodensee, station Romanshorn met langjarig gemiddelde, maximale en minimale waarden [Bron: Bundesamt für Umwelt, Bern] droogtebericht voor waterbeheerders Pagina 5 van 8

6 Actuele afvoersituatie In een normaal jaar bedraagt het aandeel vanuit de Alpen aan de totale afvoer van de Rijn in augustus ca. 70%, op dit moment is dit aandeel 55%. De afvoer van de Rijn bij de uitstroming uit de Bodensee bedraagt iets meer dan 400 m 3 /s, een iets lager dan gemiddelde waarde voor augustus (gemiddeld is dat 472m 3 /s). Afvoerverwachting (5 augustus 12 augustus) Een zeer bescheiden hoogwatergolf heeft Lobith afgelopen weekeinde gepasseerd. Op de top van de golf was de afvoer ongeveer 2050 m 3 /s. Naar verwachting zal de afvoer in de komende week dalen tot circa 1600 m 3 /s. Afvoerverwachting (12 augustus 19 augustus) In deze week zal de afvoer naar verwachting min of meer stabiel zijn tussen 1500 m 3 /s en 2000 m 3 /s. Afvoerverloop Lobith/Rijn Conclusie Op basis van de huidige situatie en de vooruitzichten voor het weer wordt verwacht dat de afvoer van de Rijn in de komende twee weken rond het langjarige gemiddelde zal blijven. De basisafvoer is iets lager dan gemiddeld. Op de wat langere termijn zou de lage stand van de Zwitserse stuwmeren tot een verlaging van de basisafvoer kunnen leiden. Alles overziend geeft het Rijngebied een droger dan gemiddeld beeld. De kans op onderschrijding van het kritieke niveau (het LCW-criterium; gele lijn in bovenstaande figuur) is in de komende maand gering. Maas Het stroomgebied van de Maas kent geen grote watervoorraden in de vorm van gletsjers en stuwmeren. Omdat het water in een groot deel van het stroomgebied snel wordt afgevoerd, kan de basisafvoer relatief klein worden in een periode zonder neerslag. Actuele afvoersituatie De afvoer van de Maas is vrij normaal voor de tijd van het jaar. De afvoer te St. Pieter is in de afgelopen week opgelopen tot ca. 130 m 3 /s en zal de komende week weer dalen tot ongeveer 90 m 3 /s. De verwachting voor de afvoer in de komende maand geeft een gemiddeld beeld. droogtebericht voor waterbeheerders Pagina 6 van 8

7 Afvoerverloop St. Pieter/Maas Conclusie De afvoer van de Maas zal de komende weken rond normale waarden fluctueren. Onderschrijding van de kritische grens (het LCW-criterium; gele lijn in bovenstaande figuur) is de komende tijd voor de Maas niet waarschijnlijk. IJsselmeergebied Het IJsselmeer en Markermeer zijn op peil. Het beheer is erop gericht om het water vast te houden, waarbij gestreefd wordt naar een peil tussen -0,18 m en -0,20m NAP. Een eventueel overschot wordt op normale wijze gespuid. Vanuit het Markermeer wordt water doorgevoerd naar de Veluwerandmeren. Grondwater De lage grondwaterstanden in grote delen van Nederland duren voort ondanks de regen van de laatste dagen. Lokaal hebben buien enig herstel van de grondwaterstand teweeg gebracht, maar de grondwaterstand is nog steeds laag tot zeer laag in grote delen van het land met uitzondering van Zeeland. Deze situatie komt voor in zowel zand-, klei- als veengebieden. Landelijk beeld van de voorspelde freatische grondwaterstand op 30 juli in vergelijking tot de statistische waarden op hetzelfde moment in het jaar (modelresultaat NHI - droogtebericht voor waterbeheerders Pagina 7 van 8

8 Waterkwaliteit De watertemperatuur in het hoofdsysteem is net als vorige week boven de 23 C. De verwachting is dat de watertemperatuur de komende periode rond het huidige niveau zal blijven of iets zal dalen. Lokaal treden er door de verhoogde watertemperaturen problemen op met blauwalgen. Hierdoor zijn er enkele zwemwaterwaarschuwingen en zwemverboden afgegeven. Ook is er een enkel geval van botulisme geconstateerd. Op meerdere plaatsen zijn preventieve maatregelen genomen om vissterfte te voorkomen, bijvoorbeeld door pompen in te zetten met als doel het zuurstofgehalte in het water omhoog te brengen. Actuele informatie is te vinden op NOS Teletekst pagina 725 en op Meetpunt Lobith (Rijn: Watertemperatuur in graden Celsius) Meetpunt Eijsden Ponton (Maas: Watertemperatuur in graden Celsius) droogtebericht voor waterbeheerders Pagina 8 van 8