Evaluatie Maatregelen Luchtkwaliteit Maatregelen van 2012 t/m 2015

Transcriptie

1 Evaluatie Maatregelen Luchtkwaliteit Maatregelen van 2012 t/m 2015 augustus 2016 Maarten Verboven, Brigitte Velthuis

2 Inhoud Wat evalueren we? Meten en monitoren Resultaten maatregelen op vier thema s Tips bij de resultaten per thema afkomstig uit de evaluatie gesprekken met stakeholders

3 Wat evalueren we? Ambitie uit Visie Luchtkwaliteit Balans in noodzakelijke ontwikkelingen in de IJmond en het verbeteren van de luchtkwaliteit laten doorslaan naar verbetering Dalende trend in de metingen van luchtverontreiniging als monitoring Verband tussen vervuilingsbronnen, maatregelen en luchtkwaliteit Berekenen en meten van luchtkwaliteit wordt op IJmond niveau gedaan (zie Meten en Monitoren) Herleidbaarheid naar (kleine) vervuilingsbron is binnen paar honderd meter niet meer mogelijk. De bijdrage aan verbetering luchtkwaliteit van één enkele maatregel op IJmondniveau is te klein om te meten/berekenen Achteraf bepalen (meten) van lokale effecten op luchtkwaliteit van maatregelen is mogelijk maar kostbaar, soms duurder dan de maatregel zelf, en is niet gedaan Resultaten Maatregelen in beeld brengen Opsomming van maatregelen voor verbeteren luchtkwaliteit op basis van de vier thema s uit de huidige Visie Luchtkwaliteit Per maatregel is de stand van zaken onderzocht en waar mogelijk zijn resultaten in cijfers uitgedrukt. Samenvatting op thema-niveau. Maatregelen en stand van zaken zijn met interne en externe stakeholders besproken Resultaten van de maatregelen worden gebruikt bij het opstellen van de nieuwe Visie Luchtkwaliteit Naar inzicht van experts over effectiviteit Op basis van bestuurlijke consensus over wenselijkheid

4 Meten en monitoren Meetnet luchtkwaliteit IJmond Wat wordt waar gemeten? Wat is de trend? Ontwikkelingen PM10 Monitoringstool van het Rijk Wat is de NSL-monitoring? Officiële knelpunten Knelpunten in Gezondheidsmonitoring IJmond Wat wordt gemonitord? De enquêtes: waar, hoe en wie? Gezondheidssituatie IJmond

5 Meetnet: Waar wordt luchtkwaliteit gemeten?

6 Wat wordt gemeten?

7 Resultaten PM10 (gegevens over 2015 nog niet beschikbaar)

8 Trend in luchtkwaliteit Jaarlijkse metingen sinds Visie Luchtkwaliteit (2012, 2013, 2014, 2015*) Licht dalende trend in concentratie fijn stof Alle meetresultaten zijn te vinden op: Rapport meetresultaten luchtkwaliteit IJmond 2014 Meer informatie over luchtkwaliteitsmetingen: *resultaten over het jaar 2015 zijn nog niet beschikbaar

9 Luchtkwaliteit in de Monitoringstool Wat is de monitoringstool? Rekenmethodiek om luchtkwaliteit te bepalen Methodiek voor rapportage aan Brussel Tool is verbonden aan het NSL-Programma met maatregelen gericht op oplossen knelpunten Knelpunten in Er zijn geen normoverschrijdingen PM10 of NO 2 meer in IJmond in 2015 en 2020 volgens de tool Onderscheid rekenpunten en toetspunten Meer informatie over monitoring luchtkwaliteit: (alle monitoringsresultaten) website provincie Noord-Holland Monitoring luchtkwaliteit Verantwoording Monitoring RSL 2014 provincie Noord-Holland

10 Monitoringstool 2014 PM10 daggemiddelde; berekende concentratie (rood= >39 overschrijdingsdagen)

11 Gezondheidsmonitor IJmond door GGD- RIVM Wat wordt gemonitord? Hinder, bezorgdheid en chronische aandoeningen als extra onderdeel bij reguliere gezondheidsmonitor (GGD Kennemerland) Medicijngebruik tegen hoge bloeddruk en luchtwegklachten (RIVM) Resultaten eerste monitoringsronde In hoger belaste gebieden in de IJmond ervaren inwoners meer geurhinder, stof/roet/rookhinder en/of geluidhinder van bedrijven/industrie en zijn inwoners meer bezorgd over eigen gezondheid dan in lager belaste gebieden. In hoger belaste gebieden in de IJmond is geen hoger medicijngebruik of artsbehandeling voor luchtwegklachten en/of hart- en vaatziekten dan in lager belaste gebieden.

12 Thema s in Visie Luchtkwaliteit I. Gebiedsgerichte Aanpak II. Schonere industrie III. Verkeersmaatregelen IV. Voorbeeldfunctie gemeenten elk thema wordt afgesloten met Tips, deze zijn meegeven door stakeholders waarmee evaluatiegesprekken zijn gevoerd.

13 I. Gebiedsgerichte aanpak Ontwikkelingen rondom havengebied IJmuiden en Tata vroegen speciale aandacht vanwege knelpunten met luchtkwaliteit Milieudialoog ingericht met overheden en bedrijfsleven om maatregelen luchtkwaliteit te bespreken. Belangrijkste maatregelen: Extra Fietspont Fiets stimuleringsprogramma Walstroom hektrawlers Onderzoek maatregelen Lichteren Stimulering maatregelen Tata-terrein Milieudialoog is goede manier om met elkaar in gesprek te zijn, is constructief en leidt tot maatregelen. Tips: Richt je op feiten en bespreek de belangentegenstellingen Werk relatie met platform NZKG uit of combineer overleggen Meer aandacht voor belevingsaspecten en gezondheid/leefkwaliteit Ook planologische keuzen agenderen in dialoog? Feedback uit milieudialoog naar omgeving/gebied verbeteren Ferry (DFDS) toch op walstroom, schepen moeten binnenkort worden vervangen Kunnen kranen voor lichteren op walstroom? Meer uitleg over kosteneffectiviteit walstroom

14 Gebiedsgerichte aanpak Maatregelen op Tata terrein worden getroffen, maar zijn niet goed zichtbaar voor de burgers (zie aparte tabel). Scheepvaartmaatregelen. Behalve walstroom zijn geen maatregelen getroffen. Tips: Gebruik de stimuleringsregeling schone scheepvaart van provincie Meer vervoer over water vanuit IJmuiden en geen containervervoer meer per vrachtwagen naar haven Beverwijk. Beperk hinder van laagfrequent geluid van schepen (vooral sleepboten) Schepen op schonere brandstof: LNG, wellicht schonere diesel als overgangsfase. Schakelen schepen nu al om op schonere brandstof in de haven? (verplichting) Hinder beperken van extra scheepvaart en extra manouvreer bewegingen door nieuwe zeesluis

15 Gebiedsgerichte Aanpak Maatregelen (Milieudialoog) Stand van zaken Walstroom hektrawlers 6 aansluitpunten op Kotterkade voor maximaal 3 hektrailers gelijktijdig. Ook LED-verlichting aangelegd. Walstroom Ferries DFDS en cruiseschepen Niet haalbaar gebleken na onderzoek. Walstroom binnenvaartschepen LNG scheepvaart onderzoek Stimuleringsregeling schone scheepvaart (= duurzame zeehaven) Maatregelen bij uitbreiding lichteren (HbA) Communicatie Verbeteren website meetnet en informatie milieusituatie verbeteren klachtafhandeling Extra meetpunt Wijk aan Zee Diverse maatregelen Tata-terrein Zal worden gerealiseerd bij herstructurering NAMkade onderzoek naar mogelijkheden uitgevoerd. Die zijn er. Vervolg in platform LNG 4,2 miljoen euro beschikbaar vanuit provincie (vastgesteld jan 16) BBT opgenomen in vergunning, afspraken over BBT+ pilot: sproei-installaties op kranen wordt niet toegepast, supercaps voor vermindering dieseluitstoot van kranen wel. In 2015 is (landelijke) website verbeterd en is een app gelanceerd over luchtkwaliteit en handelingsperspectief in eigen omgeving. Rapport Deloitte. Opvolging adviezen voor verbeteren proces is besloten (ODIJ en ONZKG). Onderzoek uitgevoerd naar meerwaarde extra meetpunt. Bleek geen technische meerwaarde voor extra meetpunt in Wijk aan Zee. Zie aparte lijst

16 Gebiedsgerichte Aanpak Maatregelen Tata terrein Stand van zaken (volgens opgave Tata) Stof Windreducerend scherm (voor stofreductie) Overkappen kolenopslag Doekfilter ruimte-ontstoffing sinterfabriek Doekfilter rookgasreiniging Sinterfabriek 2 extra watersproeiinstallaties kolenopslagveld Aandacht stofverspreiding Kookgasfabriek 1 en 2 Vernieuwing kookszijdige ontstoffingsinstallaties kooks- en gasfabrieken Onderzoek reduceren deuremissies Kooks- en gasfabrieken Staalfabriek slobslak handling - slobslakhal (Harsco) Kooks- en GasFabriek 1 renovatie vulgasontstoffing Staalfabriek slobslak handling verbeteren Ertsvoorbereiding stoffilters pellettransportbanden Staalfabriek converterslak handling verbeteren Opslagen GSL/Harsco terrein - pilot ECN Airbox stofsensoren Staalfabriek ruwijzerontzwavelingsslakkenpannen vloeibaar gieten bij Harsco - 2e waterkanon niet getroffen. geen vermindering fijn stof, niet kosteneffectief, BBT+ niet getroffen. geen vermindering fijn stof, niet kosteneffectief, BBT+ gerealiseerd 2011 gerealiseerd 2012 (fase 1) en 2013 (fase 2) gerealiseerd heeft continue aandacht gerealiseerd 2014 (KGF1) en 2015 (KGF2) in uitvoering uitgevoerd in 2014 uitgevoerd in 2015 uitgevoerd in 2015 uitgevoerd in 2015, optimalisatie in 2016 uitvoering proeven 2015/2016 uitvoering uitvoering in 2016

17 Gebiedsgerichte Aanpak Maatregelen Tata terrein Stand van zaken (volgens opgave Tata) Geur Doekfilter rookgasreiniging Sinterfabriek met additieven Koudwals 11 en 12 modificatie walsolie Staalfabriek ruwijzerontzwavelingsslakkenpannen vloeibaar gieten bij Harsco Kooks- en GasFabrieken 2 plaatsen sifon in wasstraat Verhogen beschikbaarheid kooksgasontzwaveling (Sulfiban) Kooks- en GasFabriek 1 Verhogen beschikbaarheid zwavelzuurfabriek Kooks- engasfabriek 1 Kooks- en GasFabriek 2 nieuwe ontzuring en afdrijfinstallatie 24 en optimalisatie wasstraat Condensatietorens slakgranulatie Hoogoven 7 Kooks- en GasFabriek 2 vervangen wanden, ramen en deuren van de batterijen gerealiseerd 2012 (fase 1) en 2013 (fase 2) uitgevoerd 2014 uitgevoerd 2014 uitgevoerd 2014 uitgevoerd 2014 uitgevoerd 2014 uitgevoerd 2015 uitgevoerd 2015 in uitvoering

18 II. Schonere industrie Onderdelen: IJmond heeft grenzen opgezocht voor het treffen maatregelen (BBT) in vergunning luchtkwaliteit Tata en het buiten gebruik krijgen van toepassing NIBM. Na diverse zienswijzen en beroep bleek het juridisch niet haalbaar. Revisie vergunningen, BBT en BBT+ Vergunningenrevisie loopt, BBT wordt voorgeschreven Naast handhavingsspoor is Greenbiz opgericht om bedrijven sneller en efficiënter aan vergunningvoorwaarden te laten voldoen Maatregelen voor extra lichteren in Averijhaven nog steeds in onderzoek Tip: Kijk bij vergunningverlening ook naar gehele vergunningstelsel om te bepalen waar ruimte zit Pilot Vergunningverlening om kennis uit te wisselen. Samenwerking OD NZKG bij dit thema kan intensiever.

19 Schonere industrie Maatregelen Meedenken met provincie bij maatregelen Tata Stand van zaken Vergunningen van Tata kritisch bekeken m.b.t. luchtkwaliteit. Met name in combinatie met NIBM. Diverse zienswijzen en adviezen ingediend. Vanuit Beverwijk 1 keer voor de bestuursrechter n.a.v. toepassen NIBM (Tata, Werkhaven). College van Velsen advies ingediend. Geen effect gehad. Wettelijk gezien mag NIBM worden toegepast. Voorschrijving BBT en op basis daarvan actieve aanpassing vergunningen Betere samenwerking met provincie op gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving Aantal uitgebreide vergunningprocedures gevoerd om geldende regelgeving en BBT toe te passen. Geen aantallen voor maatregelen luchtkwaliteit beschikbaar. Pilot naar sproei-installaties bij lichteren (BBT+) Doelvoorschriften voor emissies opgenomen in vergunning lichteren Overleg opgestart om zaken m.b.t. handhaving en vergunningverlening te bespreken. Pilot vergunningverlening met OD NZKG om o.a. kennis uit te wisselen. Resultaten meegenomen in het samenwerkingsprogramma tussen ODIJ en OD NZKG Aangepaste omgang NIBM in de IJmond I&M past NIBM-regeling niet aan Niet mogelijk om lokaal een lagere NIBM-norm vast te stellen In lokale afwegingen geen rekening gehouden met NIBM (toch toetsen ) en waar nodig zienswijzen indienen. Afspraak NIBM-gevallen te monitoren (Milieudialoog)

20 III. Verkeersmaatregelen Verkeersmaatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit zijn het meest in aantal van de maatregelen die worden uitgevoerd in de IJmond. De uitvoering is georganiseerd in het programma IJmond Bereikbaar. Visie op gebruik van auto, fiets en OV is vastgelegd in de Mobiliteitsvisie IJmond met bijhorende maatregelen. Betere doorstroming en mensen meer laten fietsen worden breed als nuttige maatregelen gezien. Reconstructie Aansluiting A22-Beverwijk is gereed. Stimuleren van schone brandstof heeft geresulteerd in 3 groengasvulpunten en 48 laadpalen voor elektrische auto s. Veel maatregelen zijn gericht op het verminderen van autogebruik ten gunste van fiets en OV. Recente cijfers laten zien dat aantal fietsers toeneemt, mede (of vooral) door afsluiting Velsertunnel. OV gebruik blijft achter. Een extra pont is ingezet om Velsen-Noord en IJmuiden te verbinden en het fietsen te stimuleren. In 2015 leidde dat nog niet tot meer fietsers die per pont het kanaal overstaken. Sommige maatregelen als subsidie e-scooters en Tovergroen hebben niet gewerkt.

21 Verkeersmaatregelen Tips: Liever een App die je vooraf aan je reis kunt raadplegen dan DRIP s met info langs de route. VRI s dynamische afstellen op verkeersaanbod. Winst te behalen op Parkweg Bij herinrichting Halkade aandacht voor fietsers Herintroductie van de Fast Flying Ferry, wellicht ook met opstappunt aan noordzijde kanaal. Extra pont moet blijven varen Milieuzonering zeehaven om schoner vrachtvervoer te krijgen. Heel lokale milieuzones voor scooters/brommers. Meer P+R met vervolgtransport om auto buiten (gevoelige bestemmingen in) IJmond achter te laten Schone voertuigen eisen in lokale OV-concessies.

22 Verkeersmaatregelen Maatregelen Aansluiting A22-Beverwijk Tovergroen Havenroute, fietsverkeerslichten pont slim afstellen Drips (dynamische route informatie panelen) Stand van zaken Realisatie gereed maart 2016 (3 jaar later dan gepland) Gerealiseerd plus herinrichting rijstroken: meer capaciteit verkeer naar haven (rechtsaf) Geplaatst op Wenckebachtstraat en Zeestraat. Verbeteren doorstroming auto s 2 kruispunten Heemskerk IJmond Rijdt Alternatief Groengasvulpunten (3) Oplaadpunten elektrische auto s (24) Gerealiseerd. Aanpassen/vernieuwen van de verkeersregelinstallaties op de kruispunten: Hoflaan/Tolweg/Gerrit van Assendelftstraat en Starweg/Rijksstraatweg/Strengweg. 3 vulpunten gerealiseerd 48 laadpunten gerealiseerd e-scooters subsidie uitgevoerd en afgerond. Subsidie verstrekt voor 11 e-scooters in Regeling niet verlengd vanwege tegenvallende belangstelling. Vergroenen wagenpark overheden IJmond Gemeenten Beverwijk en Uitgeest hebben ieder 2 voertuigen vervangen, Omgevingsdienst IJmond 8 en gemeente Velsen 7. De aangeschafte voertuigen rijden op aardgas en elektriciteit. Vergroenen wagenpark bedrijven Beverwijk IJmond gemeenten en Omgevingsdienst IJmond hebben 21 voertuigen vervroegd vervangen door voertuigen die rijden op aardgas en elektriciteit.

23 Verkeersmaatregelen Maatregelen Stand van zaken Stimulering fietsgebruik: Frequentie pont Velsen-Noord verhogen / Extra pont Noordzeekanaal Wachtruimte (abri) bij Pontplein Fietsvriendelijk maken kruispunten (2-10) in Velsen en Beverwijk Oplaadpunten elektrische fietsen (4-10) Verbeteringen fietsnetwerk door aansluiten doorgaande routes op elkaar Haalbaarheidsonderzoek fietssnelweg Uitbreiden fietsparkeerplaatsen (o.a. stations Uitgeest en Heemskerk) Fietsstimuleringsplan met vergoedingen IJB Fietspad naast HOV-busbaan Frequentie in spits bleek al maximaal Inzet 2e pont tijdens ochtend- en avondspits Gerealiseerd aan noordzijde 4 kruispunten Beverwijk afgerond: - Plesmanweg/ Alkmaarsweg - Parallelweg/Wijkermeerweg - Parallelweg/Viaductweg - Laan d. Nederlanden/Italiëlaan/ Spaarnestraat Door de markt gerealiseerd, ODIJ wel info verstrekt over aanwezigheid. Opgenomen in mobiliteitsvisie, aantal maatregelen zijn dor IJmond Bereikbaar opgenomen in de Beter Benutten2 aanvraag. Onderzoek gepland in 2016 Worden geplaatst in 2016: 25 in Heemskerk en 350 in Uitgeest Worden verstrekt als onderdeel van de campagne Goed op weg. Loopt mee met HOV-busbaan, realisatie in 2016

24 Verkeersmaatregelen Maatregelen Goed op weg: dagelijks 1000 auto's uit de spits Belonen voor spitsmijden Stand van zaken Pilot met 10 bedrijven voor OV en fietsstimulering uitgevoerd (nov14-mrt15). Vervolg is Campagne IJmond Bereikbaar Goed op Weg om bedrijven te stimuleren werknemers de auto te laten mijden. Resultaat: 2014 = 22 auto's uit spits. 212 actieve deelnemers in pilot (maart 2015). januari 2016: 1542 fietsers, 39 OV. programma loopt nog tot 31 maart 2017 Wordt in project uitgevoerd als vervolg op pilot. IJmond Bereikbaar pas proactieve en tijdige reisinformatie webcams voor realtime verkeersinformatie Mobiliteitsmakelaar Certificering organisaties/benchmark In project als vervolg pilot. 185 passen (eind 2014) Project met passen is stopgezet om verschillende redenen: aantal belangrijke buslijnen uit de dienstregeling gehaald en aanbieder (Connexxion) wilde het contract omtrent de tarieven van de pas niet verlengen. Beschikbaar op website, Beschikbaar op website In project als vervolg pilot labels nooit doorgezet, geen animo bij bedrijven. In 2016 wel benchmark onder alle deelnemers IJB gepland.

25 Verkeersmaatregelen Maatregelen Stand van zaken Stimuleren OV-gebruik: Doel: 250 nieuwe shuttlegebruikers half april 2016 Spitsshuttles vanaf OV-knooppunten, o.a. station Beverwijk 24 deelnemers in pilot (maart 2015). Dat waren er 10 einde rijden er, 3 in onderzoek: nov14 Station Beverwijk-->Wijkermeer nov15 Station Beverwijk-->Velsen-Noord en Tata meer OV-fietsen bij stations HOV-busbaan Haarlem-->IJmuiden Verknoping OV en Tatanetwerk P&R Uitgeest en Santpoort Zuid Lobby met regio naar NS voor Kennemerlijn extra fietsen Heemskerk (5-->8) en Beverwijk (10-->40) realisatie gereed in 2016 studie afgerond: verknoping niet mogelijk door gebrek aansluiting in werktijden tussen Tata en omgeving niet gerealiseerd door gebrek cofinanciering. Wel een P&R bij station Driehuis gerealiseerd Uitgevoerd zonder resultaat op verbetering Kennemerlijn. Lobby nog steeds gaande.

26 IV. Voorbeeldfunctie gemeenten Minimale GPR scores gebouwen worden toegepast, tussentijds is de minimale GPR-score verscherpt van 7 naar 8. Bedrijventerreinen in de IJmond zijn weinig dynamisch; wel inwaartse milieuzonering toegepast waar mogelijk. Echt concrete bronmaatregelen voor verbeteren luchtkwaliteit niet getroffen. Tips: Zorg eerst voor samenhang tussen bedrijven op een terrein om voldoende armslag te hebben om maatregelen te kunnen treffen. Verdeel milieuruimte in de IJmond tussen bedrijventerreinen, niet binnen een bedrijventerrein. Kijk daarvoor of je bestaande milieuruimte anders kunt salderen. Meer LED-verlichting in zeehaven (meenemen bij herinrichtingen) Verduurzaming bij herinrichting terrein Kapitein Kaas

27 Voorbeeldfunctie gemeenten Gezondheidsparagraaf is niet toegepast. Voor toepassing/aanscherping bufferzones liggen voorstellen klaar. Vanuit gezondheidsperspectief aanhaken bij ruimtelijke ontwikkelingsprocessen blijkt lastig. Tips Meer aandacht voor gezondheid/leefkwaliteit in bredere zin. Als met gebiedsgerichte aanpak wordt gewerkt dan graag visie op alle aspecten van dat gebied, niet alleen luchtkwaliteit. Gebiedsbeleid integraal en niet gefragmenteerd bespreken. Heb oog voor stapeling van milieueffecten, niet per afzonderlijk milieuthema slechts een klein beetje meer toestaan.

28 Voorbeeldfunctie gemeenten Maatregelen Bufferzones (ter bescherming gevoelige bestemmingen) Afstanden tussen wonen en industrie vergroten Aanscherpen landelijk besluit gevoelige bestemmingen Gezondheidsparagraaf in RO: advies bij ruimtelijke plannen hoe gezondheidsaspecten zijn meegewogen in besluitvorming. GPR score 7 als minimum bij nieuwbouw woningen Voorstel om GPR score 8 als minimum te nemen bij nieuwbouw woningen Herstructureren en nieuwe bedrijventerreinen geven verbetering voor leef/luchtkwaliteit Stand van zaken Voorstel voor aanscherpen landelijk Besluit Gevoelige Bestemmingen: Inwinnen advies GGD bij bouwen van gevoelige bestemmingen binnen 300 meter van rand snelweg of binnen 50 meter van rand provinciale weg. Inwinnen advies GGD voor nieuwe gevoelige bestemmingen in eerstelijns bebouwing binnen 50 meter van drukke binnenstedelijke weg. Niet toegepast. In Milieubeleidsplan van Beverwijk en Velsen: GES bij grote projecten Wordt toegepast: ong. 25 GPR-licenties per jaar Wordt toegepast vanaf 2015 Grote Hout: inwaartse milieuzonering BP Havengebied IJmuiden: inwaartse milieuzonering Greenbiz stimuleringsprogramma voor verduurzamen bedrijventerreinen