VOORWOORD. Laura van Deelen directeur

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014

2

3 VOORWOORD De Nationale Hoorstichting strijdt voor de preventie van vermijdbare gehoorschade. Een groot aantal Nederlanders kampt met een verminderd gehoor, veroorzaakt door harde muziek en lawaai. Het RIVM noemt blootstelling aan harde muziek een van de negen gezondheidsbedreigingen voor kinderen en jongeren. Gehoorproblemen kunnen een grote impact hebben op de kwaliteit van leven, sociale participatie, leerprestaties, het inkomen en de duurzame inzetbaarheid van mensen. Daarmee is gehoorschade een maatschappelijk probleem met aanzienlijke sociale en financiële consequenties. Gehoorschade is niet te genezen, maar in veel gevallen wel te voorkomen. De preventie van gehoorschade is in Nederland echter nog niet vanzelfsprekend. De Nationale Hoorstichting is de enige organisatie die zich inzet voor de preventie van gehoorschade. Wij stimuleren, verbinden en ondersteunen partijen die een rol kunnen spelen om kinderen, jongeren en werknemers te beschermen tegen gehoorschade. Ook ontwikkelen we lesmateriaal, en bieden we informatieve websites en online hoortesten aan voor verschillende doelgroepen. Preventie en gedragsverandering zijn activiteiten van de lange adem. Om gehoorschade te voorkomen is een meerjarenbeleid en structurele financiering nodig. Daarom hebben we naast onze preventieactiviteiten in 2014 opnieuw actief lobby gevoerd voor een nationaal plan om gehoorschade terug te dringen. Een investering in de preventie van gehoorschade is een investering in een gezonde maatschappij. Laura van Deelen directeur

4 INHOUDSOPGAVE MISSIE 5 KENGETALLEN 6 Gehoorschade in Nederland Bereik Nationale Hoorstichting PROJECTRESULTATEN Preventie gehoorschade op de nationale gezondheidsagenda 2. Voorlichting in het onderwijs 3. Preventie gehoorschade op de werkvloer ONDERZOEKSRESULTATEN Analyse online hoortesten voor kinderen, jongeren en volwassenen 2. Analyse online risicotest muziekspelers COMMUNICATIE 16 ORGANISATIE 17 FINANCIELE VERANTWOORDING 18 Verkorte jaarrekening 2014 HARTELIJK DANK! 21 CONTACT 23

5 MISSIE De Nationale Hoorstichting strijdt voor een gezond gehoor voor iedereen in Nederland. Het gehoor is een belangrijk zintuig. Met het gehoor leggen we verbinding met onze omgeving; onze partner, ons gezin, onze vrienden, onze werkkring. Het gehoor is echter ook een kwetsbaar zintuig, dat onomkeerbaar beschadigd kan worden. Gehoorschade kan niet worden genezen, maar in veel gevallen wel worden voorkomen. Gehoorproblemen bemoeilijken sociale participatie en kunnen leiden tot depressie en school- en arbeidsuitval. Daarmee is gehoorschade niet alleen een persoonlijk probleem, maar ook een maatschappelijk probleem met aanzienlijke sociale en financiële consequenties. Maatschappelijke urgentie Een groeiend aantal kinderen en jongeren loopt gehoorschade op door harde muziek in uitgaansgelegenheden en via koptelefoons. Steeds meer jonge mensen doen hun intrede op de arbeidsmarkt met een gehoorbeperking. Dit is een alarmerende trend die ook in andere ontwikkelde landen te zien is. Een tweede belangrijke oorzaak van gehoorschade is lawaai op de werkvloer. In Nederland worden ruim mensen dagelijks op hun werk aan lawaai blootgesteld. Minder dan de helft van deze werknemers beschermt zijn gehoor. Gehoorproblemen staan dan ook al jarenlang in de top drie van meest voorkomende beroepsziekten. Rol Nationale Hoorstichting De Nationale Hoorstichting is de enige organisatie in Nederland die zich inzet om gehoorschade te voorkomen. Met onze websites, online hoortesten, en lesmaterialen bereiken we jaarlijks een groot aantal kinderen, jongeren en volwassen. Daarnaast adviseren we partijen die een rol kunnen spelen in de preventie van gehoorschade, zoals de landelijke overheid, het RIVM Centrum Gezond Leven, GGD-en, gemeenten en scholen, en ondersteunen we deze partijen met o.a. les- en informatiemateriaal. Ook stimuleren wij samenwerking tussen deze partijen, en maken wij ons sterk voor een wettelijke geluidslimiet in uitgaansgelegenheden. Onze online hoortesten leveren belangrijke informatie over de kwaliteit van het gehoor van een grote groep kinderen, jongeren en volwassenen in Nederland. Indien geen actie wordt ondernomen zullen steeds meer mensen op steeds jongere leeftijd gehoorproblemen krijgen. Het is urgent dat werk wordt gemaakt van de bescherming van het gehoor, in de vrije tijd en op de werkvloer. Zeker nu werknemers langer inzetbaar moeten zijn en de zorgkosten stijgen. Jaarverslag

6 KENGETALLEN Gehoorschade; een onzichtbaar maar zeer kostbaar probleem. 1,6 miljoen slechthorenden 1 op de 10 Nederlanders is slechthorend door lawaaischade en ouderdom. Dit komt neer op 1,6 miljoen slechthorenden. 1 1 miljoen mensen met tinnitus Nederland telt 1 miljoen mensen met tinnitus (oorsuizen). 2 25% jongeren gehoorverlies Uit analyse door het AMC van ruim online hoortesten uit de periode blijkt dat 25% van de deelnemende jongeren beginnend gehoorverlies heeft werknemers dagelijks in lawaai In Nederland worden werknemers dagelijks blootgesteld aan schadelijke geluidsniveaus. 4 Kosten tinnitus jaarlijks 6,8 miljard De zorgkosten voor tinnitus plus de kosten door productiviteitsverlies bedragen in totaal 6,8 miljard euro. 5 Bronnen: 1. Raad voor Gezondheidsonderzoek, Advies Gehooronderzoek: Gehoor voor het Gehoor, Den Haag Schatting van de KNO-Vereniging, 3. Sheikh Rashid, M., Leensen, M.C.J., Dreschler, W.A. Report online hearing tests : Five years of Oorcheck & Hoorscan. Nationale Hoorstichting, Marinus, E., Putman, J.,Hoorenman, G. en Sorgdrager, B. (2008). Geluid: (Arbodossier), Arbokennisnet 5. Maes, I.H.L, Cima R.F.F., Vlaeyen J.W., Anteunis L.J.C., Joore M.A. Tinnitus: A Cost Study. Ear & Hearing Jaarverslag 2014

7 Bereik activiteiten 2014 Bereik websites 3 websites voor de doelgroepen kinderen, jongeren en volwassenen met in totaal unieke bezoekers. oorcheck.nl geluidstuin.nl hoorstichting.nl Bereik online Hoortesten 8% In totaal hebben mensen een online hoortest van de Nationale Hoorstichting gedaan, hiervan zijn volwassenen, jongeren en kinderen. 53% 39% volwassenen >25 jaar jongeren jaar kinderen 5-12 jaar Voorlichting en lesmateriaal 1000 Circa kinderen en jongeren kregen een voorlichtingsles over gehoorschade. 64 scholen bestelden het lespakket voor het primair onderwijs HoorToren. De docentenpagina op (t.b.v. leerlingen jaar) werd keer geraadpleegd. Het OORzaken magazine voor groep 6, 7, 8 is in totaal keer besteld MBO-studenten werkten met testjeleefstijl.nl 250 scholieren zijn begeleid bij hun opdracht/onderzoek naar gehoorschade. In de Media De Hoorstichting heeft over de veiligheid van muziekspelers op 6 november een persbericht uitgebracht. Dit nieuws is door diverse media opgepikt. Op 13 december was de Hoorstichting in VARA s Kassa, waar aandacht werd besteed aan het dragen van gehoorbescherming tijdens het vuurwerk en de feestjes in de nieuwjaarsnacht. Het aantal kijkers was 1,1 miljoen. Jaarverslag

8 PROJECTRESULTATEN Preventie gehoorschade op de Nationale Gezondheidsagenda Aandacht van politiek en bestuurlijk Nederland voor het thema gehoorschade is essentieel. Door inspanningen van de Nationale Hoorstichting kreeg de preventie van gehoorschade in 2014 een plaats op de nationale gezondheidsagenda. De preventie van gehoorschade werd opgenomen in het Nationaal Programma Preventie, het RIVM Jongerenrapport 0-19 jaar en het SLO-Leerplankader Ook werd een Convenant gesloten om gehoorschade door harde muziek in uitgaansgelegenheden terug te dringen. Nationaal Programma Preventie Preventie gehoorschade in RIVM Jongerenrapport 0-19 jaar In het in 2014 verschenen rapport van het RIVM Gezond opgroeien, verkenning jeugdgezondheid is de preventie van gehoorschade opgenomen als 1 van de 9 leefstijldeterminanten die essentieel zijn voor de gezonde jeugd. Het RIVM adviseert in het JGZ-contactmoment bij 10-jarigen, bij 13-jarigen en 15/16-jarigen voorlichting te geven over gehoorschade door te harde muziek. Download: RIVM Rapport Gezond Opgroeien Op 5 februari 2014 ging het Nationaal Programma Preventie (NPP) van start. Dit nationale preventieplan beoogt chronische ziekten te voorkomen en nieuwe gezondheidsbedreigingen, waaronder gehoorschade, te keren. Tijdens de openingsbijeenkomst ondertekende de Nationale Hoorstichting een pledge met drie concrete doelstellingen voor de komende jaren. Dit zijn: 1) verbetering van voorlichting over gehoorschade in het onderwijs, 2) verhoging van het bereik van de online hoortesten van de Hoorstichting, en 3) gemeenten voorzien van informatie om de preventie van gehoorschade ook op gemeentelijk niveau te kunnen uitvoeren. Deze doelstellingen vormden het uitgangspunt voor de activiteiten van de Hoorstichting in Leerplankader Gezond Gedrag Door Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) werd in 2014 een leerplankader rondom gezond gedrag ontwikkeld. Dit kader helpt scholen met het aanleren van gezond gedrag bij leerlingen en studenten. Bekijk hier het thema gezond houden van het gehoor dat de Hoorstichting in samenwerking met SLO heeft ontwikkeld. VWS Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector In februari 2014 ondertekende het Ministerie van VWS een Convenant met twee muziekbrancheverenigingen, met de doelstelling het risico op gehoorschade te beperken. In het Convenant zijn bindende afspraken gemaakt (zie kader). Dit Convenant is het resultaat van twee proefprojecten van de Nationale Hoorstichting tussen 2011 en 2013 om bezoekers van uitgaansgelegenheden te beschermen tegen gehoorschade. Er is geen wettelijke geluidslimiet voor muziek in uitgaansgelegenheden. De actieve betrokkenheid van VWS op dit dossier is een belangrijke stap vooruit. De Nationale Hoorstichting is echter ook kritisch ten aanzien van het huidige Convenant, omdat cafés, clubs en discotheken hierbij niet zijn aangesloten. In het merendeel van de uitgaansgelegenheden worden wekelijks nog steeds honderdduizenden bezoekers blootgesteld aan gevaarlijke geluidsniveaus. De Nationale Hoorstichting adviseert het Ministerie van VWS de geluidsniveaus in alle uitgaansgelegenheden wettelijk te maximeren en actief te monitoren. Ook de controle op de naleving van de maatregelen en eventuele sancties dienen volgens de Hoorstichting wettelijk geregeld te worden. 8 Jaarverslag 2014

9 Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector VWS-VNPF-VVEM JGZ-richtlijn De Hoorstichting heeft deelgenomen aan de werkgroep voor de herziening van de JGZ richtlijn Vroegtijdige opsporing van gehoorstoornissen 0-18 jaar. Er is geadviseerd de Oorcheck hoortest als screeningsinstrument in te zetten en voorlichting te geven over gehoorschade door te harde muziek tijdens de contactmomenten. Het Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector heeft als doel bezoekers op een voor het gehoor veilige manier van muziek te kunnen laten genieten. Het Convenant geldt in de muzieklocaties van leden van de Vereniging van Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF) en van de Vereniging van Evenementenmakers (VVEM). Hiertoe is gekozen voor maatregelen op het gebied van: 1. geluidslimitering 2. geluidsmeting 3. gehoorbescherming Ook zijn afspraken gemaakt over het voorlichten van publiek (websites, tickets, informatieschermen, posters etc.) zodat bezoekers weten dat het luisteren naar harde muziek een risico voor het gehoor is. In 2015 zal er een eerste evaluatie plaatsvinden om naleving van het Convenant vast te stellen. Voor de volledige inhoud van het Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector: Download: Convenant Preventie Gehoorschade Muzieksector Meldpunt Gehoorschade Op de website van de Nationale Hoorstichting kunnen mensen via het Meldpunt Gehoorschade hun zorg of klacht met betrekking tot de geluidsniveaus in uitgaansgelegenheden of op andere locaties melden. In 2014 zijn in totaal 21 meldingen binnengekomen, waarvan 12 betrekking hadden op uitgaanssituaties (discotheken, musicals en concerten), 2 op kinderevenementen en 5 op sportscholen. 2 meldingen hadden betrekking op overige situaties. Via de algemene mailbox info@hoorstichting.nl ontvangt de Hoorstichting wekelijks tientallen mails met vragen over het thema gehoorschade. Veel voorkomende onderwerpen zijn: toegestane geluidsniveaus op schoolfeesten, sportscholen en in bioscopen, het ontbreken van voorlichting over gehoorbescherming bij uitgaansgelegenheden, riscio s van mosquito s (kattenverjagers) en vraag om voorlichtingsmateriaal voor onderwijs en andere doeleinden. Jaarverslag

10 HOE HARD IS TE HARD? Gehoorschade kan optreden wanneer te lang en te vaak naar te harde muziek wordt geluisterd. Maar wat is te lang, te vaak en te hard? Om hier antwoord op te kunnen geven is door audiologen van het AMC en LUMC een op de Arbonorm gebaseerd model ontwikkeld dat de kans op gehoorschade door harde muziek voorspelt (Dreschler en De Laat, 2012). Deze Expert Opinion vormt de basis van de adviezen en inschattingen die de Nationale Hoorstichting geeft over het risico op gehoorschade. De risico s op lawaaislechthorendheid op de werkvloer zijn uitvoerig onderzocht en hebben geleid tot internationale normeringen (ISO-1999, 1990) die zijn verwerkt in Arbowetgeving. De Expert Opinion neemt deze Arbowetgeving als uitgangspunt voor de bepaling van het risico op gehoorschade door harde muziek. De Arbonorm stelt dat er een kans op permanent gehoorverlies ontstaat wanneer een werknemer 40 jaar lang 8 uur per dag wordt blootgesteld aan een gemiddeld geluidsniveau van 85 db(a). De Arbonorm gaat dus uit van een regelmatige blootstelling: 40 jaar lang elke werkdag hetzelfde lawaai. De norm voor de risicobepaling van gehoorschade door harde muziek in de vrije tijd mag soepeler worden gesteld, omdat er geen sprake is van zeer regelmatige blootstelling en wordt aangenomen dat de periode waarover die blootstelling zich uitstrekt, korter is dan 40 jaar. De Expert Opinion gaat daarom uit van een veilig gemiddelde geluidsblootstelling van 88 db, gedurende 40 uur per week. Dat betekent dat je per week 40 uur lang veilig kunt verblijven in geluid van gemiddeld 88 db. Elke 3 db harder betekent dat het geluidsvolume verdubbelt, en daarmee halveert de veilige verblijfsduur. De gemiddelde geluidsblootstelling van 91 db is dan 20 uur per week veilig, 94 db 10 uur per week, 97 db 5 uur, 100 db 2,5 uur en 103 db slechts 1 uur en 15 minuten per week! Als je regelmatig uitgaat en naar muziek op een koptelefoon luistert zit je dus al snel boven de veilige grens van 88 db en wordt de kans op gehoorschade groter. Hieronder een overzicht: Luistergedrag acceptabel riskant gevaarlijk Gemiddeld geluidsniveau (Leq) minder dan 88 db(a) 88 92,5 db(a) hoger dan 92,5 db(a) Risico op gehoorschade * minder dan 5 % van de mensen die zich blootstellen loopt gehoorschade van 10dB of meer op 5 % tot 50 % van de mensen die zich blootstellen loopt gehoorschade van 10 db of meer op meer dan 50 % van de mensen die zich blootstellen loopt gehoorschade van 10dB of meer op, en bij 5% zal de schade 20 db of meer zijn De volledige Expert Opinion is te vinden op Op kunnen jongeren de Check Out doen om het risico op gehoorschade te berekenen. *De kans op gehoorschade is berekend voor een grote groep (mediaan) en voor oren met een gemiddelde gevoeligheid. Individuele personen kunnen dus altijd een hogere of lagere kans hebben bij de genoemde blootstellingsniveaus. Ook in het minste risicogebied is er nog altijd een risico. Wetenschappers sluiten enig risico eigenlijk pas uit wanneer de Leq minder dan 75 db(a) is. Deze risico s gelden indien de harde muziek in de vrije tijd de enige bron is van schadelijke geluidsniveaus. Als er daarnaast nog andere bronnen van hard geluid zijn, zoals lawaai op de werkplek, neemt het risico op gehoorschade toe. 10 Jaarverslag 2014

11 2. Voorlichting in het onderwijs Binnen alle lagen van het onderwijs maken wij ons hard voor structurele aandacht voor het gehoor. We zoeken hierbij aansluiting bij bestaande leefstijlinterventies en werken samen met het RIVM, Vignet Gezonde School en GGD-en. De Nationale Hoorstichting is de enige organisatie in Nederland die lesmateriaal ontwikkelt over het gehoor en gehoorschade. Dit lesmateriaal is opgenomen in de database van het RIVM Centrum Gezond Leven. In 2014 hebben we bestaand lesmateriaal verbeterd en doorontwikkeld. Ook hebben we het thema gezond houden van het gehoor in het leerplankader gezond gedrag van Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) verzorgd. Partner RIVM Jeugdimpuls De Jeugdimpuls is een driejarig programma van het RIVM Centrum Gezond Leven voor het stimuleren van een gezonde leefstijl bij jongeren. In 2013 en 2014 gaf de Nationale Hoorstichting onder dit programma op verzoek van scholen voorlichtingslessen op basisscholen. In 2014 werden de voorlichtingslessen uitgebreid naar middelbare scholen. Duizend leerlingen in de leeftijd van 9 t/m 18 jaar kregen op een eigentijdse wijze les over de werking van geluid en gehoor, het plezier van muziek luisteren en de risico s van harde muziek voor je gehoor en de maatregelen die zij zelf kunnen nemen. Zowel door de leerlingen als de leerkrachten werden de lessen zeer positief ontvangen. Partner VMBO Debattoernooi In 2014 was de Nationale Hoorstichting partner van het landelijke VMBO Debattoernooi, georganiseerd door het Nederlands Debatinstituut. Tijdens de finale werd stevig gediscussieerd over de stelling Harde muziek zou verboden moeten worden. Ruim 4500 VMBO-scholieren raakten op deze wijze intensief betrokken bij het onderwerp gehoorschade. Drie deelnemende scholen wonnen een gehoorveilig schoolfeest, dat door de Hoorstichting in samenwerking met de oordoppenfabrikant Safe Ears werd aangeboden. Om scholen te stimuleren actief met het onderwerp aan de slag te gaan moet de komende jaren worden geïnvesteerd in nieuw lesmateriaal, met name voor het MBO, een kwetsbare groep omdat zij veelal ook beroepshalve in aanraking zullen komen met hard geluid. VMBO Debattoernooi 2014 Partner Vignet Gezonde School De Hoorstichting is partner van Gezonde School. Het vignet Gezonde School is beschikbaar voor het primair onderwijs (PO) en voor het middelbaar beroepsonderwijs (MBO). Ook in 2014 heeft de Hoorstichting bijgedragen aan de publiciteit voor het vignet. Voor het PO is de Hoorstichting betrokken bij het themacertificaat Fysieke veiligheid waarvan VeiligheidNL de trekker is. Voor het MBO is de Hoorstichting betrokken bij het themacertificaat Roken, alcohol, drugs en gehoorschade, waarvan het Trimbos Instituut de trekker is. In 2014 is ook gestart met de ontwikkeling van het vignet voor het voortgezet onderwijs (VO). Partner Testjeleefstijl.nl MBO-studenten hebben een grote kans om in de toekomst via hun werk te worden blootgesteld aan lawaai. Ook vertoont deze doelgroep het meeste risicogedrag. De door de MBO Raad ontwikkelde leefstijltest op Testjeleefstijl.nl wordt door de helft van alle MBO-scholen ingezet tijdens het vak Vitaal Burgerschap. Het thema Gehoor & Muziek is onderdeel van de test en is in 2014 door ruim studenten Jaarverslag

12 gedaan. Onderdeel van de test zijn een hoortest, vragen over het ervaren van een tijdelijke piep in het oor en vragen over muziek luisteren en uitgaan. Studenten krijgen individueel feedback en concrete tips om hun leefstijl te verbeteren. Begeleiding scholieren en studenten In 2014 begeleidde de Hoorstichting een kleine honderd scholieren van het Technasium in Driehuis bij een onderzoek naar het nut van de volumebegrenzer. 120 studenten van de Hogeschool Avans in Breda werden door de Hoorstichting gecoacht bij het bedenken van een campagne of interventie om gehoorschade tegen te gaan tijdens het uitgaan en het luisteren naar muziekspelers. Twee studenten Communicatie en Multimedia-design van de Hogeschool Utrecht werden begeleid bij hun afstudeeronderzoek; het ontwikkelen van een campagne om gehoorschade te voorkomen. Vernieuwing jongerenwebsite Oorcheck.nl Op kunnen jongeren hun gehoor testen en hun uitgaansgedrag en MP3-luistergedrag checken. Deze website wordt ook veel op scholen gebruikt. In het najaar van 2014 is gestart met het vernieuwen van Oorcheck.nl en de online hoortest en het geschikt maken voor gebruik op mobiele telefoons en tablets. In maart 2015 gaat de nieuwe oorcheck.nl online. Lesmateriaal De Hoorstichting heeft lesmateriaal ontwikkeld voor het primair en het voortgezet onderwijs. Het materiaal is te bestellen en te downloaden via de website van de Hoorstichting. Veel van het materiaal is gratis beschikbaar. Primair Onderwijs Het lespakket HoorToren is een interactief lespakket over het gehoor voor groep 1 t/m 8 van de basisschool. Het lespakket leert kinderen over de werking van het gehoor en het belang van goed kunnen horen. In 2014 is het lespakket HoorToren door de Erkenningscommissie Interventies erkend als goed onderbouwde interventie voor het PO. Het lespakket is ook digitaal beschikbaar via Het OORzaken magazine is een werkboekje voor groep 6 t/m 8. In dit boekje staan allerlei weetjes en feitjes over het gehoor en gehoorschade en tips hoe leerlingen zelf hun gehoor kunnen beschermen. Voor kinderen van 9 t/m 12 jaar heeft de Hoorstichting de website ontwikkeld. Op de site kunnen kinderen filmpjes bekijken, spelletjes en quizzen doen zodat zij spelenderwijs kennismaken met het gehoor en gehoorschade. De online Kinderhoortest is speciaal ontwikkeld voor kinderen van 5 t/m 12 jaar. De test meet hoe goed kinderen spraak in ruis kunnen verstaan en hoe goed zij tonen van elkaar kunnen onderscheiden. De test kan gratis worden gedaan op Voortgezet Onderwijs De website informeert jaarlijks ruim jongeren over de risico s van harde muziek en het gezond houden van je gehoor. Op de site kunnen jongeren hun gehoor testen en hun uitgaansgedrag en MP3-luistergedrag checken. Docenten van de eerste twee klassen van het VO kunnen lesmateriaal over het gehoor voor bij de vakken Muziek, Maatschappijleer/Mentorles, Biologie en Natuur/Scheikunde downloaden via meer-weten/lesmateriaal/. Het materiaal is beschikbaar voor VMBO en HAVO/VWO. 12 Jaarverslag 2014

13 3. Preventie gehoorschade op de werkvloer Arbeidsgerelateerde lawaaislechthorendheid is één van de meest gemelde beroepsziekten in Nederland. Lawaaislechthorendheid leidt tot een hoger ziekteverzuim, hogere zorgkosten, hogere werkloosheid, een hoger risico op bedrijfsongevallen en een sociaal economisch gezondheidsverschil. In 2014 bracht de Nationale Hoorstichting een rapport uit over de oorzaken en gevolgen van gehoorschade op de werkvloer, met vijf aanbevelingen om het probleem op te lossen en werknemers duurzaam inzetbaar te houden. Gehoorschade op de werkvloer Jaarlijks worden ongeveer werknemers blootgesteld aan schadelijke geluidsniveaus. Met name werknemers in de sectoren bouwnijverheid en industrie lopen risico. In deze sector werken relatief veel mannen en lager opgeleiden. De belangrijkste oorzaken dat gehoorschade op de werkvloer nog veelvuldig voorkomt zijn onvoldoende toepassing van de Arbowet, onvoldoende gebruik van gehoorbescherming, en het niet of niet frequent uitvoeren van gehoorscreening. De vijf aanbevelingen aan het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn: 1. Neem de preventie van gehoorschade op in beleid voor Duurzame Inzetbaarheid; 2. Stimuleer reguliere gehoorscreening in lawaaisectoren; 3. Maak bij Arbeidsinspectie controle op lawaairisico s een prioriteit; 4. Stimuleer onderzoek zodat gerichte interventies ontwikkeld kunnen worden; 5. Mobiliseer andere partijen om arbeidsgerelateerde lawaaislechthorendheid te voorkomen. De Nationale Hoorstichting blijft bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aandringen op structurele aanpak van gehoorschade op de werkvloer. Jaarverslag

14 ONDERZOEKSRESULTATEN 2014 De Nationale Hoorstichting doet jaarlijks met verschillende online tests onderzoek naar de kwaliteit van het gehoor van kinderen, jongeren en volwassenen. Ook bieden we zelftests aan waarmee jongeren kunnen meten of zij veilig naar hun muziekspeler luisteren. De tests bieden op laagdrempelige manier inzicht in de kwaliteit van het gehoor en luistergedrag, en beogen bij te dragen aan de bewustwording van een goed gehoor. 1. Analyse online hoortesten De Hoorstichting heeft drie online hoortesten: de Kinderhoortest (5 t/m12 jaar), de Oorcheck hoortest (vanaf 12 jaar) en de Nationale Hoortest (25 t/m 99 jaar). De Oorcheck hoortest wordt ook ingezet in het MBO, via de zelftest op Testjeleefstijl.nl. De Oorcheck hoortest en Kinderhoortest zijn ontwikkeld door audiologen van het LUMC en AMC en wetenschappelijk gevalideerd. Deze zelftests zijn gebaseerd op het spraak-in-ruis principe. Een spraak-in-ruis test geeft inzicht in hoe goed spraak kan worden verstaan en hoe goed tonen van elkaar kunnen worden onderscheiden. De Oorcheck hoortest is speciaal ontwikkeld om lawaaischade bij jongeren te detecteren. De online hoortesten kunnen gratis worden gedaan. In 2014 zijn de resultaten van ruim testen onder jongeren over de periode door het Academisch Medisch Centrum Amsterdam (AMC) geanalyseerd. De resultaten geven een zorgwekkend beeld: één op de vier deelnemende jongeren (12 t/m 24 jaar) heeft geen goed gehoor. Belangrijkste resultaten - Een kwart van de deelnemende jongeren scoort niet goed op de test. Dit duidt op beginnend gehoorverlies. - Een op de vijf jongeren overschat zijn gehoor, m.a.w. denkt dat zijn gehoor beter is dan het in werkelijkheid is. - Deze resultaten zijn stabiel over vijf jaar, hetgeen duidt op een structureel probleem. 2. Resultaten Testjeleefstijl.nl In 2014 zijn de hoortesten in totaal ruim keer gedaan jongeren hebben de Oorcheck hoortest via Testjeleefstijl gedaan. Belangrijkste resultaten Gehoor % van de studenten scoort niet goed op de online hoortest, hetgeen duidt op beginnend gehoorverlies - na het uitgaan heeft de helft (48.1%) van de studenten wel eens een piep - na het luisteren naar een muziekspeler heeft 1 op 10 studenten (11%) wel eens last van een piep Risicogedrag uitgaan % van de studenten gaat minimaal 1 keer per maand uit % van de studenten gaat 1 keer per week of vaker uit - 7.2% van de studenten draagt wel eens oordoppen, waarvan 5.4% soms en 1.8% altijd - van de studenten die oordoppen dragen, draagt de helft (51.5%) oordoppen met een muziekfilter Risicogedrag muziek luisteren % van de studenten luistert naar een muziekspeler % luistert 5 dagen in de week of meer, een derde van de studenten (34.4%) luistert elke dag - bijna driekwart van de studenten (72.5%) luistert meer dan 1 uur per dag naar een muziekspeler; 25.6% luistert zelfs meer dan 3 uur per dag % van de studenten zet het volume op de helft van de max of harder; 10.7% luistert op 100% van de max 3. Analyse mp3-check / Muziekspelers Op Oorcheck.nl kunnen jongeren met de Mp3-check testen of ze veilig naar een mp3-speler of smartphone luisteren. De test houdt rekening met het type mp3-speler of telefoon waarmee geluisterd wordt. 14 Jaarverslag 2014

15 De mp3-check is in 2014 meer dan keer gedaan, waarvan ruim keer door jongeren van 12 t/m 24 jaar. De resultaten van de test wijzen er op dat 17% van de Nederlandse jongeren risico loopt op gehoorschade door op te hoog volume naar een muziekspeler te luisteren. Ook blijkt dat jongeren van het VMBO en MBO meer risico lopen. Geluidveiligheid muziekspelers De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit onderzocht op verzoek van de Nationale Hoorstichting of de muziekspelers die op de Nederlandse markt verkrijgbaar zijn, voldoen aan de EU-veiligheidsnormen. Het merendeel bleek niet of niet volledig aan de eisen te voldoen. In het belang van de veiligheid voor het gehoor heeft de Hoorstichting een WOB-verzoek ingediend om openbaar te kunnen maken om welke muziekspelers het gaat, zodat consumenten een keuze kunnen maken voor een veilige muziekspeler. Het WOB-verzoek werd gehonoreerd. Spelers van Apple, Philips en Sony voldoen aan alle eisen. De Nationale Hoorstichting heeft een volledig overzicht van de geluidveiligheid van de geteste muziekspelers op haar website geplaatst. Download: Overzicht Veilige Muziekspelers Jaarverslag

16 COMMUNICATIE EN BEREIK Bereik websites Modernisering websites en hoortesten De Nationale Hoorstichting beheert 3 informatieve websites voor verschillende doelgroepen. Deze websites zijn in 2014 bij elkaar door unieke bezoekers bezocht Hoorstichting.nl Corporate website bezoeken / unieke bezoekers In vergelijking met 2013 is het aantal bezoekers van de websites en hoortesten teruggelopen. Dit komt doordat de websites en hoortesten in 2014 nog niet op tablet en smartphone konden worden gedaan. Vanwege de aanzienlijke kosten die gemoeid zijn met het geschikt maken van onze websites en hoortesten voor mobiele platforms wordt de modernisering gefaseerd ingevoerd. In 2014 is aangevangen met de website en hoortest Oorcheck.nl. De Oorcheck hoortest is daarbij opnieuw gevalideerd en technisch aangepast. De site is begin 2015 opgeleverd. In 2015 wordt ook de vernieuwde Kinderhoortest, en de corporate site Hoorstichting.nl opgeleverd. Social Media De Hoorstichting is actief op Twitter en Facebook. Het aantal volgers en tweets van de Hoorstichting neemt toe. Dit communicatiekanaal wordt veel gebruikt om nieuws en informatie te delen met intermediairs en beleidsmakers werkzaam op het gebied van de volksgezondheid. Oorcheck.nl Doelgroep: jongeren (12 t/m 25 jaar) bezoeken / unieke bezoekers Geluidstuin.nl Doelgroep: kinderen (9 t/m 12 jaar) bezoeken / unieke bezoekers 16 Jaarverslag 2014

17 ORGANISATIE Organisatiestructuur De Nationale Hoorstichting is een belangenbehartiger in de sector Gezondheid, Geestelijke en Maatschappelijke belangen (35). De organisatie kent een platte structuur van 4,6 fte. Bureau In 2014 heeft een aantal bestuurswisselingen plaatsgevonden. In totaal zijn drie leden uitgetreden (De Laat, Dreschler en De Wit-Fleer) en drie nieuwe leden toegetreden (Van den Berg, Françoys en Willemsen- Schulpen). De Laat en Dreschler zijn toegetreden als adviseur van de Nationale Hoorstichting. Het bestuur is onbezoldigd en kwam in 2014 vijf maal bijeen. Drs. Laura van Deelen, directeur Drs. Annerike Gorter Drs. Ilke Jellema Kelly Coenen MSc Lisanne de Regt MSc Drs. Michiko Lodder Statutaire naam: Nationale Hoorstichting Kamer van Koophandel Den Haag: Dossiernummer Bestuur Drs. J. Françoys, voorzitter (vanaf december 2014) Associate Partner Transitium Groep Dr. E.A.M. Mylanus, vice-voorzitter (waarnemend voorzitter tot december 2014) KNO-arts Radboudumc Drs. M.J. Steemers, penningmeester Voormalig Partner KPMG Accountants mr. D.J.A van den Berg Advocaat en Partner BarentsKrans Drs. R.J. Glaser Directeur Glaser Public Affairs Mw. J.H.A.M. de Wit-Fleer (tot december 2014) Lid bestuur Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden, voorzitter Programmacommissie Neonatale Screening Mw. drs. M.A.G.T. Willemsen-Schulpen Bedrijfsarts AkzoNobel In de rol van adviseur hebben de Nationale Hoorstichting bijgestaan: Dr. ir. J.A.P.M. de Laat Audioloog Leids Universitair Medisch Centrum Prof. dr. ir. W.A. Dreschler Audioloog Universitair Medisch Centrum Amsterdam Jaarverslag

18 FINANCIELE VERANTWOORDING De accountantscontrole van de jaarrekening werd in 2014 verzorgd door accountantskantoor Masman Bosman in Den Haag. De verkorte jaarrekening op pagina 19 en 20 is ontleend aan de jaarrekening 2014 van de Nationale Hoorstichting, waarvoor Masman Bosman op 13 april 2015 een goedkeurende accountantsverklaring heeft afgegeven. De volledige jaarrekening met accountantsverklaring is beschikbaar via de website van de Nationale Hoorstichting. In 2014 werden de activiteiten van de Nationale Hoorstichting gefinancierd door de VriendenLoterij, het Ministerie van VWS, het RIVM (Jeugdimpuls) en een donatie van BeterHoren. 18 Jaarverslag 2014

19 VERKORTE JAARREKENING Balans op 31 december ACTIVA EUR EUR Materiële vaste activa Inventaris 0 0 Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen PASSIVA Eigen vermogen Algemene reserve Continuïteitsreserve Reserve wetenschappelijke projecten Reserve digitale hoortesten Bestemmingsfonds Vrienden Loterij Kortlopende schulden Jaarverslag

20 Staat van baten en lasten over 2014 Begroting Exploitatie Exploitatie EUR EUR EUR BATEN Subsidie VriendenLoterij Subsidie VWS Sponsorbijdragen Erfenissen PM Financiële baten, netto PM Overige baten Totaal baten LASTEN Personeelskosten Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Afschrijvingen Overige bureaukosten Totaal lasten Saldo van baten en lasten voor winstbestemming Toegevoegd/onttrokken aan vrij besteedbaar eigen vermogen Netto dotatie/onttrekking bestemmingsreserve Netto dotatie/onttrekking bestemmingsreserve Resultaat na winstbestemming Jaarverslag 2014

21 HARTELIJK DANK! Graag bedanken wij onze subsidiegevers, sponsoren en donateurs voor de financiële steun aan de Nationale Hoorstichting in Dankzij hun bijdragen is in 2014 weer belangrijke vooruitgang geboekt. Ook de vele partners met wie de Nationale Hoorstichting het afgelopen jaar nauw samenwerkte, willen wij bedanken voor hun betrokkenheid en inzet. Jacques Françoys, Laura van Deelen, Michiel Verboven Jaarverslag

22 22 Jaarverslag 2014

23 CONTACT Bezoek/postadres Nationale Hoorstichting Laan van Nieuw Oost-Indië CE Den Haag T info@hoorstichting.nl Websites Volg facebook.com/oorcheck De Nationale Hoorstichting heeft de ANBI-status. Jaarverslag

24