Workshop Voedingsdriehoek en etiketten lezen. Leen Demeulenaere PortaAL, KU Leuven

Transcriptie

1 Wrkshp Vedingsdriehek en etiketten lezen Leen Demeulenaere PrtaAL, KU Leuven

2 PrtaAL Prt naar een Actieve Levensstijl

3 Planning Wrkshps veding Wrkshp 1: Vedingsdriehek + etiketten lezen 22/2 GBDN 00.94: 17u00 17u45 23/2 GBDN : 12u10 12u55 - VOLZET Wrkshp 2: Geznde tussendrtjes 1/3 GBDN : 17u00 17u45 - VOLZET 2/3 GBDN : 12u10 12u55 - VOLZET Wrkshp 3: Sprt en veding 8/3 GBDN : 17u00 17u45 9/3 GBDN : 12u10 12u55 - VOLZET Wrkshp 4: Mdediëten 15/3 GBDN : 17u00 17u45 16/3 GBDN : 12u10 12u55

4 De vedingsdriehek

5

6 Geznd leven tips: Wat? 1) Neem plantaardige prducten als basis vr elke maaltijd 2) Beperk je inname van dierlijke prducten 3) Drink vral water 4) Kies z weinig mgelijk vr ultra bewerkte prducten Geznd leven tips: He? 5) Varieer en zek alternatieven 6) Eet p vaste tijdstippen en samen met anderen 7) Eet bewust en met mate 8) Pas je mgeving aan 9) Werk stapsgewijs 10) Geniet van wat je eet!

7 Wat hrt waar en wat zijn de richtlijnen?

8 Blauwe zne = Water is de enige nmisbare drstlesser Maar: alternatieven Water met een smaakje Kffie (znder suiker) Thee (znder suiker)

9 Dnkergrene zne = Vedingsmiddelen van plantaardige rsprng, met een gunstig effect p de gezndheid Grenten Fruit Vlle granen en aardappelen Peulvruchten Nten en zaden Plantaardige liën en andere vetstffen rijk aan OVV Kies vr de weinig f niet-bewerkte varianten.

10 Lichtgrene zne = Vedingsmiddelen van dierlijke rsprng met een gunstig, neutraal f nvldende bewezen effect p de gezndheid Vis Kaas Eieren Melk en melkprducten Gevgelte Kies vr de weinig f niet-bewerkte varianten.

11 Oranje zne = Vedingsmiddelen van dierlijke f plantaardige rsprng die mgelijk een ngunstig effect hebben p de gezndheid Rd vlees Bter Kks- en palmlie (rijk aan VV) MAAR: Deze prducten bevatten wel ng enkele nuttige vedingsstffen bv. ijzer in rd vlees, vetplsbare vitaminen in bter

12 Rde zne: De restgrep = Sterk f ultra bewerkte prducten waaraan heel wat suiker, vet en/f zut is tegevegd en waarvan het ngunstige gezndheidseffect vldende vertuigend werd aangetnd. Waarm behren deze prducten tt de restgrep? Sterk f ultra bewerkt vedsel (cfr. Lengte ingrediëntenlijst) Hg gehalte aan vet, suiker en zut. Bevatten weinig tt geen vitaminen, mineralen en vezels Niet essentieel!

13 Grijze zne = Basisvedingsmiddelen die bepaalde bewerkingen hebben ndergaan f waaraan suiker, vetstf f zut werd tegevegd. Bv. Chcmelk, fruitsap, gezuten nten, Niet z geznd als het basisvedingsmiddel Wel een zekere vedingswaarde Geen vertuigend bewijs dat zij de gezndheid zuden schaden.

14 He stel ik mijn maaltijd samen?

15 Praktisch: Ontbijt Ontbijt met brd Ontbijt met granen

16

17 Praktisch: Middagmaal

18 Praktisch: Warme maaltijd Eenpansgerecht

19

20 TIME TO STAND UP!

21 Het vedingsetiket

22 Vedingsetiket: verplichte infrmatie Merknaam Verkpbenaming Hudbaarheidsdatum bewaarvrschriften Ingrediëntenlijst Allergenen Vedingswaardetabel Naam/adres verantwrdelijke Nett-inhud

23 Vedingsetiket lezen Ingrediëntenlijst Vedingswaardetabel Energetische waarde Vetten Klhydraten Eiwitten Prtiegrtte Vedings- en gezndheidsclaims Lightprducten Misleidende infrmatie Ten minste hudbaar tt versus te gebruiken tt

24 1. Ingrediëntenlijst = Opsmming van alle vedingsmiddelen, -bestanddelen en tevegsels (bv. bewaarmiddelen, arma's, kleurstffen) die bij de prductie f bereiding werden gebruikt en ng in het eindprduct aanwezig zijn. Steeds in dalende vlgrde van gewicht! Let p: Smmige ingrediënten kunnen nder verschillende vrmen en/f benamingen vrkmen. Niet altijd verplicht

25 QUAKER CRUESLI 4 NUTS 900GR Krkante muesli met 4 srten nten Ingrediënten: vlkren HAVERMOUT (32%), vlkren TARWE (18%), glucsestrp, znneblemlie (10%), suiker, HAZELNOTEN (4,4%), gersterde AMANDELEN (4%), ligfructse, PECANNOTEN (2%), TARWEBLOEM (1,4%), rijsteblem (1,3%), PARANOTEN (1,0%), hning (0,5%), kleurstf (karamel), arma's, antixidant (tcpherl). Dit prduct is geprduceerd p een prductielijn waarp verschillende srten nten wrden verwerkt.

26 Suikerpas Tips: Alle wrden die eindigen p se (bv. glucse, fructse, dextrse) Alles wat eindigt p strp, sirp, hning f nectar Alle termen waarin suiker expliciet wrdt benemd.

27 2. Vedingswaardetabel = Samenstelling van een vedingsmiddel Vedingsstffen wrden per 100g f 100ml en prtie uitgedrukt Verplichte gegevens: gehalte aan energie, vet, verzadigd vet, klhydraten, suikers, eiwitten en zut. Vrijwillige gegevens: enkelvudige en meervudige nverzadigde vetzuren, plylen, vedingsvezels, zetmeel en bepaalde vitaminen en mineralen indien ze vldende aanwezig zijn.

28 Vedingswaardetabel Energetische waarde = Energie die het prduct je levert Wrdt uitgedrukt in kcal f kjule f calrieën 1 kcal = 4 kj Wrdt bepaald dr de vedingsstffen die energie leveren, nl. vetten, klhydraten (en vedingsvezels), eiwitten en alchl Referentie-inname: 2000 kcal/dag

29 Vetten = 9 kcal/g Klhydraten = 4 kcal/g Eiwitten = 4 kcal/g Alchl = 7 kcal/g TOTAAL 3g vetten -> 3g x 9 kcal/g = 27 kcal 15,3 g klhydraten -> 15,3g x 4 kcal/g = 61,2 kcal 5,5g EW -> 5,5g x 4 kcal/g = 22 kcal , kcal = 110,2 kcal/100g

30 Vetten

31 Vedingswaardetabel Vetten Leveren veel energie: 9 kcal/g f 37 kj/g Dagelijkse referentie-inname: 30-35% van de ttale energie f 60-70g Waarvan max. 10% verzadigde vetzuren Zwel dierlijke als plantaardige rsprng Brn van vetplsbare vitaminen (ADEK) en essentiële vetzuren mega-3, mega-6 en mega-9-vetzuren.

32 Vedingswaardetabel Vetten Vedingsmiddel = altijd een mix van verzadigde en nverzadigde vetten.! Gunstige vetzuursamenstelling: min. 2/3e van ttale vetgehalte zijn nverzadigde vetten Praktisch? Vermijd verbrgen vetten in keken + snacks (restgrep) Niet schrappen: smeer- en bereidingsvetten Geznde brnnen van vetten tevegen: bv. nten, zaden, vette vis, lijven en avcad s

33 Klhydraten

34 Vedingswaardetabel Klhydraten Belangrijkste energiebrn: 4 kcal/g f 17 kj/g Dagelijkse referentie-inname: 50-55% van de ttale energie f g Zetstffen zijn vervangers vr zete smaak van suiker Intrinsieke suikers versus vrije suikers

35 Eiwitten

36 Vedingswaardetabel Eiwitten Belangrijkste buwstf: 4 kcal/g f 17 kj/g Dagelijkse referentie-inname: 9-11% van de ttale energie f 50-80g Dierlijke prducten: vlees, vis, eieren en melkprducten Plantaardige prducten: graanprducten, peulvruchten, nten en in beperkte mate in grenten en aardappelen Brn van essentiële aminzuren Vnl. dierlijke eiwitten: bevatten ALLE essentiële aminzuren in de gede verhuding

37 Vedingswaardetabel Percentages van de referentie-inname Energie: 8400 kj f 2000 kcal Ttale vetten: 70g (30-35%) Verzadigde vetzuren: 20g (max. 10%) Klhydraten: 260g (50-55%) Vrije suikers: 50g (max. 10%) Eiwitten: 50g (15%) Zut: 6g Suikers Klhydraten Vetten Eiwitten Verzadigde vetten! Let p: Er wrdt geen rekening gehuden met leeftijd, geslacht, activiteitsniveau.

38 4. Vedings- en gezndheidsclaims Vedingsclaim Verwijzen naar de energetische waarde van het vedingsmiddel f naar de nutriënten f andere stffen die het bevat f niet bevat. Bv. Brn van vezels, light, rijk aan mega 3 vetzuren, Gezndheidsclaim Stellen f wekken de indruk dat het vedingsmiddel een psitief effect heeft p de gezndheid. Bv. calcium is ndig vr de grei en btntwikkeling.

39 Light Light mag niet zmaar p een verpakking gezet wrden. = MINIMAAL 30% MINDER ENERGIE (KCAL), VET, SUIKER OF ALCOHOL in het prduct aanwezig, vergeleken met het gewne prduct. Light calriearm/nbeperkt te gebruiken/mager/geznd! Bv. Light chips bevat 30% minder vet dan de gewne chips MAAR bevat slechts 10% minder kcal dan de gewne chips.

40

41 Misleidende infrmatie Infrmatie geplaatst dr fabrikant det vermeden dat het prduct geznder is dan het in werkelijkheid is Verpakkingen den kpen Ingrediënten: Magere gefermenteerde melk, vleibare melkbestanddelen (weipermeaat), water, multivruchtensap uit gecncentreerd sap 2% (appel, 0,9% vlierbes, 0,01% aardbei, 0,01% frambs, 0,01% kers), suiker, fructsestrp, stabilisatren: pectine, guargm, dikaliumfsfaat en trinatriumcitraat, vedingszuur: melkzuur, arma, kleurstf: karmijn.

42 4. TGT versus THT TGT / Te gebruiken tt = Uiterste cnsumptiedatum Verplicht vr vedingsmiddelen die uit micrbilgisch standpunt zeer bederfelijk zijn bv. vers vlees, vis, bereide slaatjes, THT / Ten minste hudbaar tt = Datum van minimale hudbaarheid Verplicht vr minder bederfelijke prducten Bv. Graanprducten, cnserven, diepgevrren prducten, thee, kffie, gedrgde kruiden,

43 Leen Demeulenaere Prjectmedewerker PrtaAL Tervuursevest Leuven tel

44 Super Berry Granla Smacks Special K: rde vruchten Vlkren HAVERvlkken (76%), suiker, plantaardige liën (klzaadlie, palmlie), gevriesdrgde bessen (2,5%) (hele zwarte bessen, hele bsbessen, gesneden cranberry's), pmpenzaadjes (2%), geschaafde AMANDELEN (2%), znneblemzaadjes (1%), hning (1%), natuurlijke smaakstf. TARWE(55%), Suiker, Glucsesirp, Hning(1%), Palmlie. Vitaminen en Mineralen: Calciumcarbnaat, Vitaminen (Niacine, B6, B2, B1, Fliumzuur, D, B12), IJzer. Rijst(44%), VOLKORENTARWE(35%), Suiker, GERST(4.5%), Gevriesdrgd fruit(4.5%)(aardbei, Kers), Gemut GERSTEMEEL(3.5%), GERSTEMOUTAROMA, Zut. Vitaminen en Mineralen: Vitaminen (Niacine, B2, B1, B6, Fliumzuur, D, B12), Ijzer, Zink. Energie: 425 kcal Tt. Vetten: 13,6g Verzadigde vetten: 2,6g Tt. Klhydraten: 61,9g Suikers: 17,2g Vezels: 7g Eiwitten: 10,4g Zut: < 0,03g 7,7g suiker per prtie (45g) 192 kcal Energie: 382 kcal Tt. Vetten: 1,5g Verzadigde vetten: 0,4g Tt. Klhydraten: 84g Suikers: 41g Vezels: 4g Eiwitten: 6g Zut: 0.08g 12,3g suiker per prtie (30g) 115 kcal Energie: 376 kcal Tt. Vetten: 1,5 Verzadigde vetten: 0,3g Tt. Klhydraten: 79g Suikers: 17g Vezels: 5,3g Eiwitten 8,9g Zut: 0,95g 5,1g suiker per prtie (30g) 113 kcal

45 Asta Kipfilet Vitalinea 0% plus frambs Bni - Ntenmengeling Bni - kikkererwten Kippenvlees (93%, waarvan 100% filet), Zut, Dextrse, Suiker, Specerijen, Arma, Zuurteregelaar: E325; Stabilisatr: E331, E407; Antixidant: E301; Cnserveermiddel: E250. Kan spren bevatten van: Gluten, Ei, Melk, Msterd afgermde melk, frambs (9,6%), water, fructse (2,3%), verdikkingsmiddelen (gemdificeerd maïszetmeel, carrageen), zuurteregelaars (natriumcitraat, citrenzuur), gecncentreerd zwarte wrtelsap, arma (melk), melkfermenten, zetstffen (acesulfaam K, sucralse) 32 % HAZELNOTEN, 29 % CASHEWNOTEN, 23 % WALNOOTPITTEN, 16 % AMANDELEN 100 % kikkererwten. Energie: 59kcal Tt. Vetten: 0,1g Verzadigde vetten: 0,1g Tt. Klhydraten: 6g Suikers: 5,5g Eiwitten: 8,2g Energie: 632 kcal Tt. Vetten: 55g Verzadigde vetten: 5,7g Tt. Klhydraten: 13g Suikers: 4,3g Vezels 7,5g Eiwitten: 17g Energie: 323 kcal Tt. Vetten: 3,5g Verzadigde vetten: 0,4g Tt. Klhydraten: 48g Suikers: 0g Vezels: 9,5g Eiwitten: 20g 19g eiwitten per prtie (30g) 107 kcal 11,8g eiwitten per prtie (145g) - 85 kcal 5,1g eiwitten per prtie (30g) 190 kcal 10g eiwitten per prtie (50g) kcal