COMITÉ DE MONITORING. Version après réunion. Bruxelles, le 18 juillet 2016 SERVICE MACROBUDGETAIRE

Transcriptie

1 Version après réunion Bruxelles, le 18 juillet 2016 SERVICE MACROBUDGETAIRE Votre courrier du: Vos références: Nos références: Annexe: COMITÉ DE MONITORING ACTUALISATION 2016 et ESTIMATION 2017

2 TABLE DES MATIÈRES 1 SYNTHESE ECONOMISCHE OMGEVING CADRE EUROPÉEN ACTUALISATION 2016 ESTIMATION Federale overheid Fiscale ontvangsten De niet-fiscale ontvangsten en niet-fiscale middelen Afdrachten van fiscale ontvangsten Les dépenses primaires De interestlasten Solde des organismes à consolider avec le pouvoir fédéral De raming van het vorderingensaldo Sécurité sociale Synthèse Solde SEC de la sécurité sociale Le régime des salariés Le régime des indépendants Les soins de santé Organismes hors gestion globale BIJLAGEN Bijlage 1: De berekening en evolutie van het structureel saldo Bijlage 2: Prévisions des dépenses BE pour l UE Bijlage 3: Saldo te consolideren instellingen Bijlage 4: Niet-fiscale middelen exclusief overgangscorrecties grote posten Bijlage 5: Vorderingensaldo en schuld gezamenlijke overheid Bijlage 6: Verantwoording FOD Financiën van de veiligheidsmarge (fiscale ontvangsten)

3 Inleiding De kalender en de werkwijze voor de voorbereiding van de begroting 2017 werden goedgekeurd door de Ministerraad van 29 april De goedgekeurde kalender voorzag in de opmaak van een nota van het monitoringcomité die als basis zou dienen voor de begrotingsdiscussie. Op basis van de economische begroting van 9 juni omvat deze nota een herraming voor het begrotingsjaar 2016, alsook een prognose voor De nota start met een synthese, waarna kort wordt ingegaan op de macro-economische omgeving en het Europees begrotingskader. Daarna wordt er meer uitvoerig stilgestaan bij de ramingen van de ontvangsten en uitgaven van de federale overheid en de sociale zekerheid. Deze nota focust zoals gebruikelijk op de twee deelsectoren van entiteit I (de federale overheid en de sociale zekerheid). Ze geeft dus maar een partieel beeld van de toestand van de overheidsfinanciën voor België als geheel. 3

4 1 Synthese Belangrijkste uitgangspunten Dit verslag richt zich op een raming van het vorderingensaldo voor de jaren 2016 en 2017 van de twee deelsectoren van entiteit I (de federale overheid en de sociale zekerheid). De ramingen zijn wat het macro-economisch kader betreft gebaseerd op de economische begroting van 9 juni, opgemaakt door het Federaal Planbureau (FPB). De hier samengebrachte cijfers zijn gebaseerd op ramingen van de verschillende betrokken administraties (FOD B&B, schatkist, RSZ, sociale parastatalen, FOD sociale zekerheid, de dienst beleidsexpertise en ondersteuning van de FOD Financiën,.). De gehanteerde ramingen zijn uiteraard afhankelijk van de gehanteerde hypothesen. In principe wordt er uitgegaan van ongewijzigd beleid / ongewijzigd reglementair kader. Deze notie is niet altijd even makkelijk te interpreteren. In de verschillende hoofdstukken wordt er bijzondere aandacht besteed aan het verduidelijken van de gehanteerde hypothesen. De FOD Financiën heeft voor de raming van de fiscale ontvangsten een correctie doorgevoerd op de gebruikelijke ramingsmethode, er werd een veiligheidsmarge ingebouwd. De evolutie van de specifieke belastbare basissen die normaal worden overgenomen uit de economische begroting / meerjarenraming van het FPB werd gecorrigeerd. De FOD Financiën verantwoordt deze correctie door te wijzen op de verschillen die de laatste jaren zijn vastgesteld tussen de vooropgestelde groeiparameters bij de initiële begroting en de uiteindelijk vastgestelde groei. Deze correctie werd berekend door de evolutie van de verschillende macro-economische grondslagen zoals opgenomen in de economische begroting te verminderen met de helft van de voorbije drie jaar vastgestelde afwijking tussen de initiële economische begroting en de uiteindelijke realisaties. Voor 2017 wordt er op deze manier een bijkomende veiligheidsmarge ingebouwd van ongeveer 1 miljard EUR. Er kon over deze werkwijze geen overeenstemming bereikt worden in het monitoringcomité. Niet zozeer het inbouwen van een veiligheidsmarges in de ramingen vormde een punt van discussie, wel de concrete manier waarop dit gebeurde. De opdracht van het monitoringcomité bestaat erin om de regering te voorzien van een raming van de ontvangsten en uitgaven gebaseerd op de economische begroting. Het inbouwen van veiligheidsmarges voor mogelijke afwijking in de economische voorspellingen is een beslissing die toekomt aan de regering en niet aan het 4

5 monitoringcomité (zie beslissing van de Ministerraad van 29/04/2016 over de kalender voor de opmaak van de ontwerpbegroting 2017). Het inbouwen van een veiligheidsmarge voor de mogelijke afwijkingen van de groeiverwachtingen met de realisaties staat haaks op het door de regering gevoerde begrotingsbeleid dat gebaseerd is op een doelstelling gedefinieerd in termen van een verbetering van het structureel saldo. Ex post wordt een afwijking in het vorderingensaldo dat toe te schrijven is aan lagere groei opgevangen door de cyclische correctie die gehanteerd wordt bij de overgang naar het structureel saldo. Binnen de werkzaamheden van het monitoringcomité worden de ramingen van verschillende gespecialiseerde instellingen samengebracht. Elke instelling is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn ramingen en de continue evaluatie ervan. Naast de evaluatie en opvolging die door elke instelling gebeurt, voorziet de wet van 22 mei 2003 ook door een evaluatie door een onafhankelijke instelling. Deze laatste opdracht is in toepassing van artikel 124/4 van de wet (en het samenwerkingsakkoord van 22 mei 2014) toevertrouwd werd aan de afdeling financieringsbehoeften van de hoge raad van financiën. Om de drie jaar zal een onafhankelijke instantie de begrotingsprognoses die gehanteerd werden bij de opmaak van de begroting evalueren op basis van objectieve criteria. Indien uit de evaluatie een significante afwijking blijkt, nemen de diensten de nodige maatregelen om de methodologie van de toekomstige begrotingsprognoses te verbeteren en maken ze die openbaar. De onafhankelijke instantie zal in een samenwerkingsakkoord aangeduid worden. Een eerste evaluatie zou in 2017 moeten plaatsvinden. De regering heeft erop aangedrongen om over cijfers te kunnen beschikken voor de opstart van de begrotingsdiscussie, een verder uitstel van de publicatie van het verslag van het monitoringcomité is moeilijk te verantwoorden. Er werd beslist om de door de FOD Financiën opgenomen veiligheidsmarge te behouden in de ramingen, weliswaar met de hierboven aangehaalde reserves. In de verschillende hoofdstukken wordt dieper ingegaan op een aantal andere hypothesen. Er kunnen hier een aantal belangrijke hypothesen aangehaald worden : Voor de ramingen van de afdrachten aan de Europese unie werd vertrokken van de hypothese dat het besluit 2014/335 van de Raad van de EU van 26 mei 2014 betreffende het stelsel van de eigen middelen vanaf 2016 effectief in voege zal treden. Momenteel hebben niet alle 5

6 lidstaten van de Europese Unie de beslissing 'eigen middelen' van de EU geratificeerd. Toch mag worden aangenomen dat dit nog vóór het einde van het jaar zal gebeuren. De ramingen houden in principe rekening met alle door de regering in de opeenvolgende begrotingsconclaven besliste maatregelen. In voorbereiding van dit verslag werd op vraag van de regering een technische nota gemaakt die een overzicht biedt van de stand van zaken van uitvoering van de conclaafbeslissingen. In bepaalde gevallen werden de rendementen herraamd op basis van meer actuele gegevens, in andere gevallen werden de rendementen opgenomen in de conclaafbeslissingen zonder meer overgenomen. In bepaalde gevallen is het immers ook moeilijk om de effecten van een maatregel te isoleren (bvb. maatregelen fraudebestrijding,..). De in de nota opgenomen rendementen werden, tenzij uitdrukkelijk anders vermeld, ook gehanteerd voor de ramingen van de ontvangsten en uitgaven. Een belangrijke uitzondering op voorgaande principe vormt de onderbenutting op de primaire uitgaven. Deze wordt voor 2016 behouden op 910 miljoen EUR, maar voor 2017 bedraagt de onderbenutting 600 miljoen EUR. Ook inzake gezondheidszorgen wordt voor de impact van de maatregelen afgeweken van deze opgenomen in de overzichtstabel. In de hier gehanteerde cijfers worden de uitgaven voor gezondheidszorgen in 2017 gecorrigeerd op basis van de technische ramingen. Een deel van de afwijking van de technische ramingen ten opzichte van de begrotingsdoelstellingen is toe te schrijven aan het feit dat bepaalde maatregelen nog moeten uitgevoerd worden. De onderbenutting bij de instellingen van openbaar nut blijft voor 2016 gehandhaafd op 140 miljoen EUR. Voor 2017 bedraagt de onderbenutting 100 miljoen EUR. Door de fusie van PDOS en RVP tot FPD wordt de resterende onderbenutting ten belope van 40 miljoen EUR binnen de sociale zekerheid meegenomen vanaf 2017, deze staat voor de gemiddelde onderbenutting de voorbije jaren op hoofdzakelijk de opdrachtenbegroting van de PDOS. De eerder besliste onderbenutting voor de instellingen sociale zekerheid van 94 miljoen EUR blijft ongewijzigd. Voor het rendement van de redesign heeft het monitoringcomité enkel een cijfer voor 2016 gekregen van het kabinet Ambtenarenzaken (36,8 miljoen EUR). Bij gebrek aan meerjarenraming werd dit rendement constant gehouden voor In de primaire uitgaven werd voor de 2017 enkel rekening gehouden met de na postbilaterale aanvaarde kredieten (dus exclusief de reserve C ten belope van 614 miljoen EUR). Met betrekking tot het interim-dividend van Belfius ten belope van 75 miljoen EUR in 2016 wordt er van uitgegaan dat aan de door het INR in zijn brief van 4 juli 2016 opgelegde 6

7 voorwaarden zal voldaan worden en deze bijgevolg geen correctie behoeven. Pas tegen het einde van dit jaar zal er hier definitief uitsluitsel over bestaan wanneer het INR kan beschikken, naast de halfjaarresultaten, over de recentste gegevens en verwachtingen inzake de resultaten van het boekjaar 2016 op het moment van uitkering van het interim-dividend. Voor wat de federale dotaties aan de Gemeenschappen betreft, werd geen actualisatie gedaan met betrekking tot de ramingen van de terugvordering van federaal gedragen financiering van investeringen in ziekenhuizen (809,6 miljoen EUR) en de vergoeding voor de inbreng in de maximumfactuur (5,3 miljoen EUR). Dit heeft geen impact op het ESR-saldo van entiteit I (de terugvordering wordt geneutraliseerd). De FOD Financiën heeft een voorlopige raming gemaakt van het saldo inzake de gewestelijke personenbelasting voor het aanslagjaar 2015 dat in september 2016 zal worden afgerekend. Het verschil ten voordele van de gewesten (112,6 miljoen EUR) wordt niet verrekend in de voorlopige stortingen 2017, maar wel ineens afgerekend in september In de conclaafbeslissingen van 28 augustus 2015 waren er nog te definiëren structurele maatregelen voorzien ten belope van 500 miljoen EUR in Het monitoringcomité heeft deze besparingen niet meegenomen in de cijfers aangezien er nog geen concrete maatregelen bekend zijn. Wat de overige maatregelen betreft die in diezelfde conclaafbeslissingen waren voorzien met betrekking tot de sociale zekerheid werd wel reeds gedeeltelijk uitvoering gegeven: van de 350 miljoen EUR te realiseren in 2017, wordt 261 miljoen EUR meegenomen in de cijfers. Zoals verder zal blijken tekent de sociale zekerheid in 2017 een aanzienlijke overschot op. Dit vloeit voort uit het feit dat de alternatieve financiering berekend werd op basis van de bestaande wetgeving, die nog niet aangepast werd aan de nieuwe realiteit na de staatshervorming. Een analyse van het saldo per deelsector heeft dus ook weinig betekenis. Er werd in de ramingen geen rekening gehouden met mogelijke gevolgen op de ontvangsten en uitgaven van de Brexit. Er zijn nog te veel onzekerheden om hierover een inschatting te kunnen maken en er kan van uitgegaan worden dat de effecten, zeker wat betreft de financiering van de EU, zich pas in een latere fase zullen manifesteren. De bij de begrotingscontrole ingeschreven provisies voor veiligheid en asiel werden integraal opgenomen. Zoals dit ook het geval was in het stabiliteitsprogramma en de Algemene Toelichting bij de aangepaste begroting 2016 werd er geen correctie doorgevoerd voor deze provisie in de overgang van nominaal naar structureel saldo. De regering heeft wel de toepassing gevraagd van de zogenaamde flexibiliteitsclausule van het stabiliteits- en groeipact. 7

8 Er is in de hier gehanteerde cijfers geen rekening gehouden met de eventuele meerkost in 2017 verbonden aan de nieuwe loopbanen van de ambtenaren. Er is in de hier gehanteerde cijfers geen rekening gehouden met eventuele meeruitgaven voor de federale overheid ten gevolge van het dossier optima. De betaalde vergoedingen via het garantiefonds voor financiële diensten zijn als niet-structurele uitgaven te beschouwen en hebben bijgevolg geen impact op de structurele inspanning. Overgang van vorderingensaldo naar structureel saldo Om de overgang te maken van het vorderingensaldo naar het structureel saldo, dient het vorderingensaldo gezuiverd te worden van de cyclische component, de one-shots en de correctie voor transferten. In bijlage 1 wordt een uitgebreidere toelichting gegeven. De raming van de impact van de conjunctuur op het vorderingensaldo gebeurt op basis van de output gap. Voor de hier gehanteerde ramingen werden de cijfers van het Federaal Planbureau gebruikt die coherent zijn met de ramingen van de Economische vooruitzichten van 21 juni Voor de éénmalige factoren werden de berekeningen zoveel mogelijk afgestemd op de werkwijze en de praktijk van de Europese Commissie. Er bestaat echter geen gestandaardiseerde methode om deze te bepalen. De definiëring van wat als éénmalig kan worden beschouwd, is dus afhankelijk van de appreciatie van ontvangsten- en uitgavenstromen. De volgende tabel geeft een overzicht van de éénmalige factoren. 8

9 Tabel 1: Overzicht éénmalige factoren Vertraging eigen middelen EU Terugbetaling touroperators Anticipatieve heffing pensioensparen Verkoop UMTS-licenties (hernieuwing) 0 0 Ritme kohieren personenbelasting Ritme kohieren vennootschapsbelasting 0 0 Eenmalig effect autonomiefactor Liquidatiereserves Vertraging in bijdrage energiesector onbenutte sites Gerechtelijke beslissingen europees reolutiefonds afrekeningssaldo bijzondere financieringswet TOTAAL De correctie voor transferten (concept HRF) blijft eveneens gehandhaafd op het niveau van hetgeen was opgenomen in het stabiliteitsprogramma van april dit jaar. Vanuit het secretariaat van de HRF werd er immers geen actualisatie doorgevoerd. Norm waartegen de inspanning wordt afgemeten De taak van het monitoringcomité is om voor de regering in voorbereiding van de begrotingsdiscussies een raming op te maken van de ontvangsten en uitgaven van entiteit I. Deze raming moet afgezet worden tegen een norm om een te leveren inspanning te kunnen bepalen. De uiteindelijke bepaling van de doelstelling komt de regering toe. De hier gehanteerde doelstelling moet gezien worden als een technische hypothese, gehanteerd voor de opmaak van dit verslag. Voor dit verslag werd vertrokken van de doelstellingen opgenomen in het stabiliteitsprogramma De regering heeft zich voorgenomen om vanaf 2018 een structureel begrotingsevenwicht te behalen conform het stabiliteitsprogramma Daartoe wordt vooreerst het structureel saldo bepaald voor Ten opzichte van het resultaat uit het stabiliteitsprogramma werd voor 2015 de impact voor de conjunctuur herraamd in functie van de parameters uit de middellange termijn prognoses van het Federaal Planbureau, alsook een aanpassing van de éénmalige factoren ingevolge de voorlopige afrekening van de gewestelijke opcentiemen personenbelasting. De impact op het structureel saldo van beide elementen is evenwel marginaal (een verslechtering met 0,01 % van het bbp). 9

10 Vervolgens werd het traject hernomen dat was vooropgesteld in het stabiliteitsprogramma waarbij voor 2018 de verbetering werd bijgesteld met 0,01% van het bbp om tot een structureel evenwicht te komen. Op basis van de bekomen jaarlijks te realiseren structurele saldi werd ook telkens het te behalen vorderingensaldo bepaald door de impact van de conjunctuur, de éénmalige factoren en de correctie voor transferten voor elk betrokken jaar erbij op te tellen. De volgende tabel geeft een overzicht van de te behalen norm. Tabel 2: Bepaling van de norm BBP Vorderingensaldo , , ,5 Cyclische weerslag , , ,0 One-shots 1 634,2-917,3-353,6 Correctie voor transferten -339,2-113,9-166,8 Structureel saldo , , ,1 Jaarlijkse verbetering 2 183, , Vorderingensaldo -2,30% -2,34% -1,36% Cyclische weerslag -0,46% -0,51% -0,49% One-shots 0,40% -0,22% -0,08% Correctie voor transferten -0,08% -0,03% -0,04% Structureel saldo -2,16% -1,59% -0,75% Jaarlijkse verbetering 0,57% 0,84% De resultaten van de ramingen Zoals hoger reeds aangegeven moeten de resultaten samen gelezen worden met de gehanteerde hypothesen. 10

11 Tabel 3: Geraamd vorderingensaldo entiteit I ( ) In miljoen EUR - En millions EUR In % In % - - En % En % Aangepast Mon. juli Mon. juli Verschil Verschil Verschil Verschil Ajusté Mon. juillet Mon. juillet Différence Différence Différence Différence (1) (2) (3) (2) vs. (1) (3) vs. (2) (2) vs. (1) (3) vs. (2) Federale overheid ,6 2,6 Pouvoir fédéral Sociale zekerheid , ,2 Sécurité sociale Entiteit I ,2 25,4 Entité I % bbp % PIB Federale overheid -2,4-2,7-2,5-0,3 0,1 Pouvoir fédéral Sociale zekerheid 0,0 0,0 0,6 0,0 0,6 Sécurité sociale Entiteit I -2,4-2,7-1,9-0,3 0,7 Entité I Het vorderingensaldo voor entiteit I wordt voor 2016 herraamd op miljoen EUR, d.i. een verslechtering met miljoen EUR ten opzichte van de begrotingscontrole Deze verslechtering komt voor het grootste deel op rekening van een negatievere inschatting van de fiscale ontvangsten en van hogere afdrachten aan de gewesten. Het vorderingensaldo voor 2017 wordt geraamd op miljoen EUR. De ramingen afgezet tegenover de norm De volgende tabel zet de geraamde vorderingensaldi uit tegenover de vooropgestelde doelstellingen. Tabel 4: Raming van de te leveren inspanning Vorderingensaldo , ,5 Structureel saldo , ,1 Doelstelling structureel saldo , ,1 Doelstelling nominaal saldo , ,5 Te leveren inspanning , ,0 11

12 2 Economische omgeving Op 9 juni 2016 heeft het Federaal Planbureau de economische begroting gepubliceerd, waarin een inschatting van de macro-economische parameters voor 2016 en 2017 wordt gemaakt. Deze economische prognoses dienen als basis voor de budgettaire prognoses in voorliggende nota. De belangrijkste economische parameters worden weergegeven in tabel 5. Tabel 5: Macro-economische vooruitzichten volgens het Federaal Planbureau (economische begroting van juni 2016) Wijzigingspercentages in volume, tenzij anders vermeld Consumptieve bestedingen van de particulieren 1,3 0,7 1,3 Consumptieve bestedingen van de overheid 0,5 0,3 0,5 Brutovorming van vast kapitaal 2,3 1,5 3,1 Totaal van de nationale bestedingen 1,6 0,8 1,6 Uitvoer van goederen en diensten 4,9 4,1 4,1 Invoer van goederen en diensten 5,2 3,7 4,2 Bruto binnenlands product 1,4 1,2 1,5 Reëel potentieel bbp 1,1 1,3 1,5 Output gap (% van het potentieel bbp) -1,1-1,2-1,2 Bbp-deflator 0,8 1,3 1,5 Nationaal indexcijfer der consumptieprijzen 0,6 1,9 1,6 Gezondheidsindex 1,0 2,0 1,4 Reël beschikbaar inkomen van de particulieren 1,3 1,0 1,1 Spaarquote van de particulieren (in % van het beschikbaar inkomen) 12,6 12,8 12,6 Evolutie werkgelegenheid (in duizendtallen) 41,4 37,6 36,5 Werkloosheidsgraad (definitie FPB, in %) 11,9 11,4 11,2 Saldo lopende rekening (betalingsbalans, in % van het bbp) 0,0 0,7 0,8 Wisselkoers van de euro in dollar (aantal dollars voor 100 euro) 111,0 112,9 115,1 Korte rente (Euribor, 3 maanden) (%) 0,0-0,2-0,3 Lange rente (OLO, 10 jaar) (%) 0,8 0,6 0,7 In zijn economische begroting van juni 2016 gaat het Federaal Planbureau ervan uit dat de groei in de eurozone licht zou toenemen van 1,5 % in 2015 tot 1,6 % in zowel 2016 als De vooruitzichten van het FPB liggen iets lager dan die uit de Spring Forecast 2015 van de Europese Commissie, die gepubliceerd werden in mei 2015 en waarin de Commissie een economische groei voorspelt voor de eurozone van 1,6 % in 2016 en van 1,8 % in

13 Voor België verwacht het Federaal Planbureau een groei van het bbp met 1,2 % in 2016 en met 1,5 % in De Europese Commissie verwacht in haar lentevooruitzichten eveneens een economische groei van 1,2 % voor 2016 en voor 2017 een groei van 1,6 %. De Belgische bbp-groei kan worden verklaard vanuit zijn verschillende elementen. De groei van de uitvoer zou in 2016 sterker zijn dan de groei van de invoer. Hierdoor is de bijdrage van de nettouitvoer aan de toename van het bbp positief. Voor 2017 is de uitvoergroei echter ongeveer gelijk aan de invoergroei en is er geen bijdrage meer van de netto-uitvoer aan de bbp-groei. De particuliere consumptie zou in 2016 met slechts 0,7 % toenemen als gevolg van een slechte eerste jaarhelft, veroorzaakt door de aanslagen en de terreurdreiging. Onder invloed van de toegenomen koopkracht (in de veronderstelling dat geen nieuwe loonmatiging wordt opgelegd) zou de particuliere consumptie in 2017 met 1,3 % stijgen. De overheidsconsumptie zou in 2016 een beperkte groei kennen van 0,3 % en in 2017 van 0,5 %. De bruto vaste kapitaalvorming zou in 2016 toenemen met 1,5 %. Dit cijfer is samengesteld uit een volumegroei van 5 % in woongebouwen, een volumegroei van 2,5 % in overheidsinvesteringen (vooral als gevolg van scholenbouw) en een beperkte volumegroei van 0,2 % van de bedrijfsinvesteringen. Deze lage groei van de bedrijfsinvesteringen is een gevolg van het wegvallen van uitzonderlijke aankopen die de bedrijfsinvesteringen opdreven in 2014 en Als de cijfers gezuiverd worden voor deze transacties, zouden de bedrijfsinvesteringen toenemen met 4 % in In 2017 zou de bruto vaste kapitaalvorming toenemen met 3,1 %, als een gevolg van de toename van de gezinsinvesteringen (+ 1,4 %), de bedrijfsinvesteringen (+3,8 %, of +4,2 % als de bovengenoemde uitzonderlijke transacties worden uitgezuiverd) en de overheidsinvesteringen (+2,6 %, vooral als gevolg van een verhoogde investeringsactiviteit van de lokale besturen naar aanleiding van de lokale verkiezingen van 2018). Na een lage inflatie van 0,6 % in 2015, zou de inflatie in 2016 uitkomen op 1,9 % als gevolg van enerzijds een aantal belastingen en heffingen waardoor de consumptieprijs van elektriciteit sterk toeneemt en anderzijds een toename van de onderliggende inflatie, namelijk de geharmoniseerde inflatie ongerekend energie en voedingsmiddelen. In 2017 zou de inflatie vertragen tot 1,6 %, door aan de ene kant een toename van de prijs van de ruwe olie en aan de andere kant een compenserend effect van de afkoelende onderliggende inflatie. De gezondheidsindex, die niet wordt beïnvloed door de prijzen van o.m. brandstoffen, zou toenemen met 2 % in 2016 en 1,4 % in De 13

14 volgende overschrijding van de spilindex die een invloed zal hebben op de aanpassing van de lonen van het overheidspersoneel en van de uitkeringen zou plaatsvinden in december In 2015 is de werkgelegenheid met 0,9 % toegenomen ( banen). In 2016 en 2017 zou de werkgelegenheid jaarlijks toenemen met 0,8 %, waardoor er in beide jaren samen ruim banen zouden bijkomen. Dit is een gevolg van de positieve evolutie van de werkgelegenheid in de marktsector, waar de maatregelen ter beperking van de arbeidskosten een gunstige invloed hadden op het aantal aangeboden arbeidsplaatsen. In de overheidssector zou er een kleine daling zijn van het aantal tewerkgestelden, namelijk een daling van personen in 2017 ten opzichte van de situatie in Op het vlak van werkloosheid is er, net als op het vlak van de werkgelegenheid, een verbetering te verwachten. Terwijl de werkloosheidsgraad in 2015 volgens de FPB-definitie nog 11,9 % bedroeg, zou deze afnemen tot 11,4 % in 2016 en tot 11,2 % in

15 3 Cadre européen Introduction Des règles européennes encadrent l élaboration et l exécution du budget. Ces règles sont diverses et poursuivent toutes un même objectif : la soutenabilité des finances publiques. Dans la présente section, les règles et leur influence sur l élaboration du budget 2017 sont décrites. La trajectoire du programme de stabilité est également reprise étant donné que le budget 2017 et ceux des années suivantes doivent s inscrire dans ce cadre défini en avril Les règles à respecter La Belgique est soumise au volet préventif du pacte de stabilité et de croissance (amélioration du solde structurel et critère des dépenses). Vu l importance du taux d endettement, le volet correctif du pacte de stabilité et de croissance est également en partie d application pour la Belgique en ce qui concerne la réduction du taux d endettement. a) Amélioration du solde structurel en vue d atteindre le MTO En vue d atteindre son objectif à moyen terme (medium-term objective, MTO), la Belgique doit améliorer chaque année son solde structurel. Vu que le taux d endettement est supérieur à 60 % du PIB (106,0 % du PIB en ), l amélioration structurelle doit être de 0,6 % du PIB par an. Le MTO de la Belgique est désormais fixé à 0,0 % du PIB. Auparavant, celui-ci s élevait à +0,75 % du PIB. Cette réduction a été rendue possible grâce aux réformes structurelles menées par le gouvernement en ce qui concerne les pensions ce qui a permis de réduire le coût budgétaire lié au vieillissement. b) Critère des dépenses La trajectoire des dépenses doit répondre à deux exigences pour les Etats qui, comme la Belgique, n ont pas encore atteint leur MTO : 1 Tel que communiqué dans le programme de stabilité , p

16 - l augmentation annuelle des dépenses ne peut pas dépasser un taux inférieur à un taux de référence pour la croissance potentielle sauf si le dépassement est compensé par des mesures discrétionnaires en matière de recettes ; - les réductions discrétionnaires de recettes doivent être compensées par des réductions de dépenses ou des augmentations de recettes. Dans le critère des dépenses, seuls les dépenses primaires de l ensemble des pouvoirs publics sont prises en compte. Il n est ainsi pas tenu compte des dépenses d intérêt, des dépenses au titre des programmes UE totalement couvertes par recettes au titre fonds UE et des dépenses liées aux prestations pour chômage conjoncturel. Quant aux dépenses d investissement, elles sont lissées sur une période de 4 ans. Tant pour 2016 que pour 2017, le taux de référence applicable estimé par la Commission européenne est de 0,0 % 2. c) Réduction du taux d endettement Un Etat ayant un taux d endettement supérieur à 60 % du PIB doit le réduire à un rythme moyen d un vingtième par an. Ce rythme moyen est observé sur trois années. Pour un Etat sortant de la procédure de déficit excessif, une période de transition de trois ans est prévue avant l application de la règle générale. Durant cette période de transition, des progrès suffisants doivent être réalisés dans la réduction du taux d endettement. Pour évaluer les progrès suffisants, la Commission européenne vérifie qu un ajustement linéaire structurel minimum est réalisé chaque année (minimum linear structural adjustement, MLSA). En 2015, le taux d endettement de la Belgique s est élevé à 106,0 % du PIB. Etant donné que la Belgique est sortie de la procédure de déficit excessif en 2014, la période de transition court jusqu en Pour l année 2014, la Belgique devait réaliser un MLSA de 0,7 % du PIB. Or, le solde structurel s est détérioré de 0,1 % du PIB. En 2015, le MLSA requis pour la Belgique est de 1,1 % du PIB. Il s élève désormais à 2,0 % du PIB pour European Commission, Assessment of the 2016 Stability Programme for BELGIUM, Brussels, 26 may 2016, p. 15, 16

17 Etant donné que la Belgique n a pu réaliser ce MLSA, la Commission européenne a publié le 18 mai 2016 un rapport 126(3) 3 pour non-respect du critère de la dette. L analyse effectuée dans ce rapport a amené la Commission a considéré que la Belgique respectait le critère de la dette. Pour ce, elle a tenu compte du contexte de trois facteurs : la faible croissance économique, de la trajectoire d ajustement vers le MTO et les réformes structurelles menées par le gouvernement. Déjà en février 2015, la Commission européenne avait considéré l effort requis par le MLSA en 2015 (1,1 % du PIB) comme ni faisable ni désirable. 4 A partir de 2017, la règle générale du critère de la dette sera d application pour la Belgique. Selon les chiffres fournis dans le programme de stabilité, ce critère devrait être respecté dans son approche prospective (moyenne t-1, t et t+1). Le programme de stabilité a) Trajectoire Tel que discuté en Comité de concertation le 29 avril 2016, le programme de stabilité prévoit un équilibre budgétaire structurel pour l ensemble des pouvoirs publics et pour l entité I et l entité II à l horizon Le MTO sera donc atteint en Pour l entité I, il est prévu une amélioration du solde structurel de 0,57 % du PIB en 2016, 0,84 % du PIB en 2017 et 0,74 % du PIB en Ainsi, un équilibre structurel est atteint en 2018, ce qui se traduit par un solde nominal de -0,1 % du PIB en Dans ce scénario, l entité II doit améliorer son solde structurel de 0,04 % du PIB en 2016 et 0,06 % du PIB en 2017 et Cette trajectoire est cohérente avec celle du programme de stabilité et respecte les exigences du pacte de stabilité et de croissance. 3 European Commission, Report from the Commission, Belgium, Report prepared in accordance with article 126(3) of the Treaty, Brussels, , 4 European Commission, Report from the Commission, Belgium, Report prepared in accordance with Article 126(3) of the Treaty, Brussels, , 17

18 Tableau 6: Trajectoire du programme de stabilité In % bpp En % du PIB Entiteit I Entité I Verbetering structureel saldo 0,57 0,84 0,74 0,00 Amélioration structurelle Structureel saldo -2,1-1,6-0,7 0,0 0,0 Solde structurel Vorderingensaldo -2,3-2,4-1,2-0,1-0,1 Solde de financement Entiteit II Entité II Verbetering structureel saldo 0,04 0,06 0,06 0,00 Amélioration structurelle Structureel saldo -0,2-0,1-0,1 0,0 0,0 Solde structurel Vorderingensaldo -0,3-0,2-0,2-0,3-0,1 Solde de financement Gezamenlijke overheid Ensemble des pouvoirs publics Verbetering structureel saldo 0,61 0,90 0,80 0,00 Amélioration structurelle Structureel saldo -2,3-1,7-0,8 0,0 0,0 Solde structurel Vorderingensaldo -2,6-2,5-1,4-0,4-0,2 Solde de financement Pour élaborer son budget 2017, le gouvernement doit s inscrire dans le cadre de la trajectoire du programme de stabilité. b) Evaluation du programme de stabilité par la Commission européenne En application du pacte de stabilité et de croissance, la Commission a procédé à l analyse du programme de stabilité 5. Sur base de cette analyse, des recommandations par pays ont été recommandées au Conseil ECOFIN 6. Ces recommandations spécifiques par pays ont été formellement approuvées par le Conseil ECOFIN du 12 juillet La première recommandation proposée par la Commission européenne au Conseil ECOFIN concerne spécifiquement les finances publiques. Il est ainsi recommandé à la Belgique de s attacher au cours de la période à : opérer un ajustement budgétaire annuel d'au moins 0,6 % du PIB vers l'objectif budgétaire à moyen terme; utiliser les recettes exceptionnelles pour accélérer la réduction du ratio de la dette publique; convenir d'une répartition des objectifs budgétaires entre tous les différents niveaux de pouvoir, qui aurait force exécutoire; simplifier le système fiscal et supprimer les dépenses fiscales qui provoquent des distorsions. 5 European Commission, Assessment of the 2016 Stability Programme for BELGIUM, Brussels, 26 may 2016, 6 European Commission, Recommendation for a COUNCIL RECOMMENDATION on the 2016 National Reform Programme of Belgium and delivering a Council opinion on the 2016 Stability Programme of Belgium, Brussels, 18 may 2016, 18

19 4 Actualisation 2016 estimation Federale overheid Fiscale ontvangsten De cijfers van de fiscale ontvangsten zijn afkomstig van de nota SED/CV-TL/2016/209), dd. 15/07/2016 van de Studiedienst van de FOD Financiën. De raming van de fiscale ontvangsten door de Studiedienst van Financiën gebeurt in ESR-termen. Voor de vergelijking van de ontvangsten zullen dan ook de ESR-cijfers van de Studiedienst van Financiën worden besproken. De overgang tussen ESR-ontvangsten en kasontvangsten wordt eveneens besproken. De kasontvangsten vormen onder meer de basis voor de berekening van de alternatieve financiering aan de sociale zekerheid. 19

20 De fiscale ontvangsten in ESR-termen Tabel 7: De fiscale ontvangsten in ESR-termen In % In % - - En % En % Aangepast Mon. juli Mon. juli Verschil Verschil Verschil Verschil Ajusté Mon. juillet Mon. juillet Différence Différence Différence Différence (1) (2) (3) (2) vs. (1) (3) vs. (2) (2) vs. (1) (3) vs. (2) Roerende voorheffing ,8 3,1 Précompte mobilier dividenden ,0 4,0 dividendes andere ,0 2,0 autres kohieren ,7-10,9 rôles woonstaatheffing prélèvement état de résidence Bijdrage op hoge vermogensinkomens Cotisation sur les hauts revenus du patrimoine Werknemersparticipatie ,5 4,4 Participation des travailleurs Voorafbetalingen ,9 1,5 Versements anticipés Kohieren ,1 193,7 Rôles vennootschappen ,5 2,9 sociétés natuurlijke personen ,6 7,2 personnes physiques belasting der niet-inwoners ,4 240,4 impôt des non-résidents Bedrijfsvoorheffing ,5 2,3 Précompte professionnel bron ,5 2,3 source kohieren ,3 2,8 rôles Niet-geregionaliseerde diversen ,3-7,7 Divers non régionaux Directe belastingen ,6 3,3 Impôts directs Accijnzen ,4 3,7 Accises Btw ,7 5,5 TVA zuivere ,2 3,4 pure diverse rechten en taksen ,0 33,2 droits et taxes divers Niet-geregionaliseerde registratierechten Niet-geregionaliseerde diversen en boeten ,5 7,9 Droits d'enregistrement non régionaux ,0-30,8 Divers et amendes non régionaux Regularisatie ,0 0,0 Regularisation Totaal excl. belastingen geheel geïnd voor derden In miljoen EUR - En millions EUR ,9 3,7 Total hors impôts entièrement encaissés pour des tiers Impôts entièrement encaissés pour des Belastingen geheel geïnd voor derden tiers Gewestelijke belastingen ,0 2,3 Impôts régionaux Verkeersbelasting ,8 2,4 Taxe de circulation Belasting op inverkeerstelling ,5 5,1 Taxe de mise en circulation Eurovignet ,9-84,5 Eurovignette Belasting op spelen en weddenschappen ,0 6,6 Taxe sur les jeux et paris Automatische ontspanningstoestellen ,0 2,6 Appareils automatiques de divertissement Onroerende voorheffing ,6 2,1 Précompte immobilier Geregionaliseerde boeten directe bel ,7 0,0 Amendes reg. impôts directs Geregionaliseerde registratierechten ,7 4,5 Droits d'enregistrement régionalisés Geregionaliseerde boeten indirecte bel ,1-19,4 Amendes reg. impôts indirects Successierechten ,2 5,7 Droits de succession Douanerechten ,8 6,0 Droits de douane Totaal incl. belastingen geheel geïnd voor derden (uitgez. opcentiemen) ,7 3,7 Total y compris impôts entièrement encaissés pour des tiers (impôts additionels exclus) De fiscale ontvangsten in ESR-termen voor 2016 Voor de raming van de fiscale ontvangsten van 2016 werd gebruik gemaakt van de realisaties van het 1 e trimester in ESR-termen aangevuld met bepaalde kascijfers van mei (besproken in de nota SED/CV-CVL-TL/2016/221, dd. 01/07/2016 van de Studiedienst van de FOD Financiën). Bemerk 20

21 dat voor de raming in ESR-termen afhankelijk van de belastingcategorie, een verschuiving tot 2 maanden wordt toegepast op de kasontvangsten. Afhankelijk van de belastingcategorie werden voor de nog niet gekende maandontvangsten ofwel specifieke ramingen overgenomen ofwel een bijschatting gemaakt op basis van een trimestrieel profiel aangeleverd door het Federaal Planbureau en de parameters van de gedesaggregeerde methode. Voor de bijschatting speelt dus ook nog enigszins mee dat de cijfers 2015 licht gewijzigd zijn ten opzichte van de BC2016. De ESR-ontvangsten van het eerste trimester dalen met 1,1 %, bij de begrotingscontrole was er een stijging ten opzicht van 2015 voorzien van 3,6 %. De ontvangsten van het eerste trimester zijn mogelijks negatief beïnvloed geweest door de gevolgen van de aanslagen van 22 maart, vooral dan de voorafbetalingen (-6,4 % t.o.v. 2015, terwijl +7,2 % voorzien was bij de BC2016) en de btw (-2,0 % t.o.v. 2015, +8,0 % voorzien bij de BC2016). Bemerk dat voor de regularisatie ter er na 5 21

22 maanden nog maar 12 miljoen EUR geïnd was in kas-termen, in de ramingen van deze nota wordt nog steeds uitgegaan van een jaarontvangst van 250 miljoen EUR in kas en ESR-termen. Volgende tabel toont de ontvangsten van het eerste trimester in ESR-termen. Tabel 8: De fiscale ESR ontvangsten 1 e trimester 2016 (incl. voorafbetalingen april) Écarts Millions en % Taxes routières 50,5 55,5 5,0 9,9% Taxe sur les jeux et paris 9,0 17,5 8,5 93,9% et appareils divertissement 26,3 24,8-1,5-5,7% Précompte immobilier 1,7 1,6 0,0-1,0% Précompte mobilier 589,6 548,7-40,9-6,9% soit:-pr.m.dividendes 186,9 236,4 49,5 26,5% -P.E.R. 0,0 0,0 0,0 -Pr.M.autres hors PER 461,1 301,4-159,7-34,6% -Pr.M.rôles -58,5 10,9 69,4 Versements anticipés 4.276, ,0-275,4-6,4% Cotisation sur les hauts revenus du patrimoine 0,1-0,3-0,4 Impôts perçus par rôles: , ,1-86,3 6,1% soit:-sociétés 660,1 463,6-196,5 -personnes physiques , ,6 399,3 -non résidents 157,0-132,2-289,1 Précompte professionnel , ,5-190,6-1,9% soit:-pr.p.source 9.971, ,0-189,0-1,9% -Pr.P.rôles 104,1 102,4-1,6-1,5% Divers 95,0 135,6 40,5 42,6% Taxe participation travailleurs 1,2 0,3-0, , ,1-542,1-4,0% DOUANES ET ACCISES Droits de douane 557,9 612,1 54,1 9,7% Accises et divers 1.870, ,6 140,2 7,5% 2.428, ,7 194,3 8,0% T.V.A. ET ENREGISTREMENT Droits d'enregistrement 391,6 422,9 31,3 8,0% T.V.A. "pure" 6.458, ,0-131,1-2,0% Taxes sur les opérations d'assurances et autres 540,0 537,7-2,3-0,4% Divers 385,5 686,1 300,5 78,0% 7.775, ,7 198,5 2,6% DROITS DE SUCCESSION 374,9 282,4-92,5-24,7% REGULARISATION TER 35,7 9,3-26,4 TOTAL , ,2-268,1-1,1% 22

23 De impact van maatregelen werd enkel in rekening bracht voor de bij te schatten maanden. In principe werden de ramingen gebruikt van de begrotingscontrole, slechts enkele cijfers werden licht aangepast aan de nieuwe parameters. De economische begroting van juni voorziet net zoals die van februari een reële groei van 1,2 %. De index der consumptieprijzen wordt wel 0,5 % hoger geraamd. Volgende tabel vat de voor de gedesaggreerde methode belangrijke variabelen samen: Tabel 9: Belangrijkste variabelen voor de gedesaggregeerde methode per economische begroting Impôt Variables BE février BE juin Revenu global des particuliers 1,7% 2,2% IPP Dont croissance réelle 1,1% 1,6% Dont inflation 0,6% 0,6% ISoc Base macroéconomique 8,5% 6,1% Profitabilité 5,3% 3,9% TVA Base macroéconomique 2,2% 2,8% Accises Croissance réelle consommation privée 0,9% 0,7% Part du diesel et du tabac -1,4% -2,1% De fiscale ontvangsten van 2016 worden nu met miljoen EUR een 761 miljoen EUR lager ingeschat. De belangrijkste verschillen ten opzichte van de begrotingscontrole situeren zich bij: personenbelasting: na het in rekening brengen van een deel realisaties 2016 en de economische begroting van juni stijgen de bedrijfsvoorheffing (+217 miljoen EUR), voorafbetalingen PB (+72 miljoen EUR) en de kohieren PB (+138 miljoen EUR) ten opzichte van de BC2016. Aan de hand van de economische begroting zou nu een groei van 2,7 % voorzien worden voor de PB exclusief maatregelen en verschuivingen (i.p.v. 2,1 %), door de invloed van de macro-economische basis die volgens de economische begroting met 2,2 % zou stijgen i.p.v. 1,7 %. De bijkomende impact van maatregelen zou een invloed hebben van miljoen EUR ten opzichte van miljoen EUR bij de begrotingscontrole (+256 miljoen EUR). vennootschapsbelasting: doordat er volgens de economische begroting rekening moet worden gehouden met een lagere groei van de primaire inkomens van vennootschappen en een lagere groei van de winstgevendheid, wordt nu de groei van de ontvangsten bij 23

24 ongewijzigde wetgeving geraamd op -0,4 % (i.p.v. +2,9 %). Na het in rekening brengen van de realisaties van de eerste maanden en de maatregelen voor resterende periode wordt er een groei voorzien van +3,8 % (i.p.v. +5,4 %). Voor de voorafbetalingen vennootschappen wordt een minderontvangst van 513 miljoen EUR voorzien ten opzichte van de begrotingscontrole. De realisaties liggen immers onder de verwachtingen (-280 miljoen EUR na 5 maanden opzichte van 2015, de begrotingscontrole voorzag een stijging van 727 miljoen EUR ten opzichte van 2015, er wordt dus wel nog een gedeeltelijke inhaalbeweging voorzien). Voor de kohieren vennootschappen (+159 miljoen EUR) en de roerende voorheffing vennootschappen (+37 miljoen EUR) wordt wel een stijging voorzien ten opzichte van begrotingscontrole. roerende voorheffing: -305 miljoen EUR. De lage rente is een belangrijke factor voor de opbrengst evenals afgeleide effecten van genomen maatregelen met betrekking tot de roerende voorheffing. zuivere btw: -359 miljoen EUR. De cijfers worden beïnvloedt door de realisaties van de eerste maanden. Voor de periode februari-mei is er een groei geconstateerd van 1,8 % voor 2016 ten opzichte van Bij de begrotingscontrole was een groei in ESR-termen voorzien van 8,0 %. Er wordt nu een groei voorzien ten opzichte van 2015 van 6,7 %. Exclusief de bijkomende impact van maatregelen en verschuivingen bedraagt de groei geraamd op basis van de parameters van de economische begroting nu 3,3 % (t.o.v. 3,1 % bij de BC). De impact van maatregelen is voor de btw nauwelijks aangepast ten opzichte van de BC2016. diversen rechten en taksen: -195 miljoen EUR, waarvan de beurstaksen ongeveer -100 miljoen EUR verklaren. De fiscale ontvangsten in ESR-termen voor 2017 De fiscale ontvangsten voor 2017 werden geraamd op basis van de raming voor 2016 en de economische begroting van het Federaal Planbureau van juni. Zoals gebruikelijk worden de voornaamste belastingcategorieën (PB, vennootschapsbelasting, BTW en accijnzen) geraamd aan de hand van de gedesaggregeerde methode ontwikkeld door de Studiedienst van de FOD Financiën terwijl voor de andere posten specifieke ramingen werden 24

25 gebruikt. Voor de belastingen geraamd met de gedesaggregeerde methode werd een veiligheidsmarge in de ramingen ingebouwd. In bijlage 6 wordt een korte verantwoording van de FOD Financiën van de veiligheidsmarge weergegeven. Voor het ramen van de ontvangsten 2017 o.b.v. de ramingen 2016 wordt er rekening gehouden met een uitzonderlijke terugbetaling van 150 miljoen EUR in 2016 ten gevolge het arrest m.b.t. de btw voor de touroperators (dus een correctie/technische factor van -150 miljoen EUR ten opzichte van 2016). In principe werden de notificaties gebruikt voor het bepalen van de impact van de maatregelen. Een aantal maatregelen werd herraamd. Zo werden de cijfers van de accijnzen, taks shift en fiscale uitgaven geactualiseerd op basis van recentere parameters. Volgende tabel geeft de bijkomende weerslag van maatregelen weer die werd toegevoegd aan de cijfers voor de belastingcategorieën geraamd volgens de gedesaggregeerde methode. Dit houdt in dat de tabel geen informatie bevat over: onder meer de maatregelen met een impact op de roerende voorheffing en diverse indirecte belastingen (liquidatiebonus, doorkijkbelasting, heffing financiële sector.). Deze belastingcategorieën worden geraamd buiten het gedesaggregeerd model. terugverdieneffecten van maatregelen. Deze effecten horen immers vervat te zijn in de economische begroting en mogen niet dubbel in rekening worden gebracht. de weerslag die reeds voorzien was in 2016, het betreft hier de bijkomende weerslag met betrekking tot

26 Tabel 10: De bijkomende weerslag van maatregelen toegevoegd aan de belastingcategorieën geraamd volgens de gedesaggregeerde methode 1. Incidences complémentaires des mesures fiscales IPP (années de revenus) Précompte professionnel revenus 2016 revenus 2017 Augmentation des charges forfaitaires -395,2 Idem, effet sur les additionnels communaux -27,664 WB fiscal: hausse du taux de 14,4 à 17,81% 2015 (7 mois en 2016) -44,23 WB fiscal: hausse du taux de 17,81% à 28,03% -96,49 Tax shift II - A1 - charges profesionnelles forfaitaires -537,3 Tax Shift II - A2 - hausse plafond tranche à 25% du barème -552,5 Tax shift: impact sur additionnels communaux -76,3 Economie collaborative 20,0 Total en Pr P -1709,7 0, Mesures dispenses de précompte professionnel 162,4 Rôles IPP revenus 2015 revenus 2016 revenus 2017 Dépenses fiscales, IC pour écart sur rythme de croisière 7,0-10,4-8,1 Augmentation des frais professionnels forfaitaires (effet additionnels com) 27,7 27,7 Tax shift: impact sur additionnels communaux 76,3 Total rôles IPP 34,7 93,6-8,1 Part dans l'année t+1 21,6 58,2-5,0 Part dans l'année t+2 13,1 35,3-3,1 Part en t 62,26% 62,26% 62,26% Part en t+1 37,74% 37,74% 37,74% revenus 2015 revenus 2016 revenus 2017 IPP: mesures produit global -361,8-1608,6-8,1 26

27 2. Autres mesures (TVA - accises - Impôt des sociétés) 15/10/ Indexation des accises 115,0 Accises 95,0 TVA 20,0 Accises sur le tabac (tax shift I) 75,0 Accises 62,0 TVA 13,0 Accises sur le diesel (tax shift I) 104,0 Accises 86,0 TVA 18,0 Intercommunales - rôles sociétés -29,7 Contribution secteur financier (intérêts notionnels - one shot) - VA sociétés -130,0 Lutte contre la fraude 50,0 Rôles sociétés 16,7 TVA pure 33,3 28/08/2015 Contrôles ciblés en ce qui concerne l'application du taux réduit de TVA sur l'électricité -41,5 Accises sur le diesel: tax shift II 78,0 Accises 64,5 TVA 13,5 Accises sur le tabac: tax shift II 75,0 Accises 62,0 TVA 13,0 Accises sur les boissons alcolisées: tax shift II 7,0 Accises 5,8 TVA 1,2 Taxe santé: tax shift II 50,0 Accises 41,3 TVA 8,7 Lutte contre la fraude 0,0 Rôles sociétés 0,0 TVA 0,0 Meilleur recouvrement 50,0 Rôles sociétés 16,7 TVA 33,3 04/2016 Anticipation accises diesel -75,0 Accises -62,0 TVA -13,0 Accises tabac 31,0 Accises 25,6 TVA 5,4 Taxation Jeux et Paris - TVA 39,0 27

28 Impacts des mesures par poste de recettes fiscales (hors IPP) 2017 TVA 144,0 Accises 380,2 VA soc -130,0 Rôles soc 3,6 Total 427,8 Facteurs techniques t-1 TVA ,0 Er werd een veiligheidsmarge ingebouwd in de ramingen bij de parameters die worden overgenomen van de economische begroting. Hieronder wordt deze samengevat en een synthese gegeven van de raming via de gedesaggregeerde methode: Tabel 11: Synthese veiligheidsmarge Sans marge de sécurité Marge de sécurité Après marge de sécurité IPP et précompte professionnel Croissance réelle revenu global 0,7% -0,5% 0,2% Croissance réelle des salaires 0,7% -0,5% 0,3% Croissance réelle des allocations 0,7% -0,5% 0,2% Isoc Revenu primaire des sociétés 4,7% -1,1% 3,6% Profitabilité 1,3% -0,5% 0,8% TVA Base macro-économique 2,9% -0,4% 2,5% Accises Consommation privée à prix constants 1,3% -0,1% 1,3% 28

29 Tabel 12: Synthese gedesaggregeerde methode 1. Personenbelasting "ESR" Verwezen- Herraming Verwachte lijkingen ontvangsten 1.1. Globale PB-opbrengst, aanslagjaar t+1 Nominale toename van het globaal inkomen 1,3 % 2,2 % 2,6 % Inflatie voorgaand jaar (t-1) 0,3 % 0,6 % 1,9 % Reële groeivoet 1,0 % 1,6 % 0,7 % Reële groeivoet met veiligheidsmarge 0,2 % Groei globale PB-opbrengst, excl. maatregelen en verschuivingen 1,7 % 2,7 % 2,2 % Globale PB-opbrengst bij lopende wetgeving , , ,4 Idem groeivoet 0,8 % -1,2 % 2,2 % Bijkomende weerslag van de maatregelen (excl. indexering) - 361, ,6-8,1 Globale PB-opbrengst bij wetgeving t , , ,5 1.2 Bedrijfsvoorheffing "ESR" Nominale loonstijging 1,2 % 2,0 % 2,7 % Nominale groei van de sociale uitkeringen 1,6 % 2,5 % 2,6 % Inflatie voorgaand jaar (t-1) 0,3 % 0,6 % 1,9 % Reële groei van de lonen 0,9 % 1,4 % 0,7 % Reële groei van de lonen met veiligheidsmarge 0,3 % Reële groei van de uitkeringen 1,3 % 1,9 % 0,7 % Reële groei van de uitkeringen met veiligheidsmarge 0,2 % Groei bedrijfsvoorheffing, excl. maatregelen en verschuivingen 2,1 % 3,4 % 2,3 % Bedrijfsvoorheffing "ESR" bij lopende wetgeving , , ,4 0,1 % -0,9 % 2,3 % Maatregelen (excl. indexering van de belastingsschalen en vrijstellingen) -446,5-1709,7 0,0 Bedrijfsvoorheffing "ESR" bij wetgeving t , , ,4 0,0 1,8% -1,4% 1.3 Voorafbetalingen personenbelasting Voorafbetalingen bij lopende wetgeving 1 562, , ,3 Bijkomende weerslag van de maatregelen (excl. indexering) 50,0 7,5 Voorafbetalingen personenbelasting bij wetgeving t , , ,3 1.4 Kohieren PB "ESR" Saldo vastgestelde rechten bij wetgeving t , , ,2 Inachtneming van de vorige aanslagjaren en van de niet-geïnde rechten , , ,9 Kohieren PB bij wetgeving t , , ,4 Bijkomende weerslag van de maatregelen (excl. indexering), vorig aanslagjaar 100,4 13,1 Bijkomende weerslag van de maatregelen (excl. indexering), lopend aanslagjaar 21,6 58,2 Bijkomende weerslag van de maatregelen excl. globale opbrengst 33,9 0,0 Verschuivingen en diverse factoren Kohieren PB bij lopende wetgeving , , ,1 29