Activiteiten programmalijnen

Transcriptie

1 Activiteiten programmalijnen Institutionele Ondersteuning en LRP Het programma Institutionele Ondersteuning (IO) biedt inhoudelijke en functionele ondersteuning aan de ambtelijke of institutionele organisatie van de kerk bij haar taak om leiding te geven aan het leven en werken van kerk en gemeenten, door middel van het geven van advies, begeleiding en hulp bij de uitvoering van activiteiten. Deze ondersteuning is vooral gericht op de uitvoering van het werk van de bovenplaatselijke ambtelijke vergaderingen en de daarmee samenhangende organen en de colleges, evenals de communicatie daarover; de zorg voor en ontwikkeling van een doeltreffende, flexibele en eigentijdse organisatie en kerkordelijke inrichting van kerk en gemeenten; de zorg voor de inrichting en functioneren van de Ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP). Institutionele Ondersteuning De lasten naar hoofddoelstelling van de programmalijn Institutionele Ondersteuning (excl. LRP) zien er als volgt uit: Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening Synodewerk Juridische zaken Classicale Ondersteuning Kerkbeheer Kerkelijke bijdragen Oecumene Lutherse Zaken Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling Institutionele ondersteuning Rekening Begroot Rekening - Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) regionale bestemmingsreserves Lutherse fondsen Totaal resultaat 88 0 Synodewerk 65 Generale synode Ook in 2016 heeft de Generale synode zich in het bijzonder gericht op het project Kerk In april werd het vervolgrapport Kerk 2025: Een stap verder besproken en unaniem aanvaard. Besloten werd tot de vorming van 11 classicale vergaderingen waarin ontmoeting van gemeenten en toezien op de kwaliteit van het gemeente-zijn centraal staan. Ook werd besloten tot de aanstelling van een vrijgestelde voorzitter, de classispredikant. Het generale college voor de kerkorde kreeg de opdracht om de besluiten om te zetten in voorstellen tot wijziging van de kerkorde. Over het thema mobiliteit werd nog geen besluit genomen. 1

2 Drie werkgroepen hebben vervolgens gewerkt aan de uitwerking van nog openstaande beleidspunten, de voorbereiding van kerkordeteksten en voortgaand beraad over het thema mobiliteit, flexibiliteit en werkgelegenheid. Ook werd een platform gevormd met de opdracht om de inhoudelijke inzet van Kerk 2025 concentratie op de kernen van kerk-zijn in de komende jaren op de agenda te houden. Een en ander geschiedde volgens een door de kleine synode behandeld werkplan voor implementatie van genomen besluiten. In november heeft de generale synode het eerste deel van de kerkordevoorstellen voorlopig vastgesteld. Deze betreffen de herinrichting van het classicale niveau en de presentie van de kerk. Deze eerste lezing is ter consideratie voorgelegd aan de mindere vergadering. Tevens werd door de synode een voorlopig profiel en functieomschrijving van de classispredikant vastgesteld. Deze is voor commentaar voorgelegd aan de classicale regionale overlegorganen. Het proces wordt aangestuurd door een regiegroep, bestaande uit preses, scriba, algemeen directeur en programmamanager IO, met ondersteuning van de beleidssecretaris van de scriba. Over de voortgang van het project werd enkele malen overlegd met de speciaal hiervoor ingestelde bijzondere commissie van rapport en met synodeleden in de vorm van klankbordbijeenkomsten voorafgaande aan de synodevergaderingen. De communicatie met classes, gemeenten en predikanten werd vormgegeven in enkele herkenbare nieuws- en informatiebrieven. Kleine synode De Kleine Synode hield zich onder andere bezig met haar agenda en rol bij de beleidsvoorbereiding van het moderamen, inclusief Kerk 2025; de gebruikelijke jaarstukken en jaarverslagen van synode, dienstenorganisatie en aanverwante organen; voortgang van het project Nieuw Hydepark ; omvorming van de Beleidscommissie predikanten tot Adviescommissie Rechtspositie Predikanten. Moderamen Het moderamen en/of de scriba waren in het bijzonder actief in: de besluiten van generale en kleine synode gestalte geven, o.m. door de planning en voorbereiding van de vergaderingen en het verstrekken van vervolgopdrachten aan vooral de Dienstenorganisatie; voorbereiding en uitvoering van het project Kerk 2025 alsmede incidentele voorlichting aan gemeenten en classes, samen met de regiegroep. Wisseling van de scriba In april 2016 heeft de generale synode dr. R. de Reuver te Den Haag benoemd tot scriba voor een periode van 5 jaar, als opvolger van Dr. A.J. Plaisier. Op 10 juni werd aan de scheidende scriba in de Jacobikerk een symposium en een afscheidsbundel aangeboden. Aansluitend vond een kerkdienst plaats waarin hij werd losgemaakt als scriba van de generale synode. Op 19 juni is in de Sint Janskerk te Gouda dr. R. de Reuver in een verbintenisdienst als scriba van de generale synode verbonden aan de Protestantse Kerk in Nederland. 500 jaar Protestantisme Op weg naar de viering van 500 jaar Hervorming in 2017 is een estafette van verschillende activiteiten door 11 provincies opgezet om de Reformatie te gedenken en de betekenis voor het heden doordenken. Deze ging van start op 31 oktober 2016 tijdens een feestelijke bijeenkomst in Amsterdam. Een Nederlandstalige uitgave van het rapport van de Luthers/Rooms-Katholieke Commissie voor Eenheid: Van Conflict naar Gemeenschap is tot stand gekomen. Juridische zaken inclusief ondersteuning colleges Nieuwe kerkvormen / Kerk 2025 Ook in 2016 lag hierbij een zwaar accent op het project Kerk 2025 door deelname aan en ondersteuning van de werkgroepen beleid en transitie en kerkordeteksten. In het najaar werd een beraadsdag belegd voor leden van regionale colleges opzicht en bezwaren en geschillen over de voorstellen in Kerk 2025 inzake de toekomst van de kerkelijke rechtspraak. 2

3 Daarnaast werd vanuit IO geparticipeerd in de klankbordgroep voor de pioniersplekken. Regulier werk In de (kerk)juridische ondersteuning van (het moderamen van) de generale synode, kleine synode en de dienstenorganisatie kregen bijzondere aandacht: Moderamen/kleine en generale synode: bijzondere betrekking met 4 gereformeerde kerken, terugkeer van een vgkn-gemeente, vastgoednota, notitie over steunverlening aan pioniersplekken, beroepszaken inzake geschiktheidsbeoordeling, bijzondere predikantendossiers, overleg met Waalse gemeenten en ELS; adviezen aan colleges over: plaatselijk ingrijpen door het RCBB bij financiële problemen, bezwaarprocedure tegen een RCBB inzake een toezichtbeslissing, toepassing daderbeleid; diverse adviezen aan dienstenorganisatie en kerkelijke stichtingszaken; adviezen en voorlichting aan gemeenten en ambtsdragers, o.a. over opzicht over een gemeentelid en een Protocol Veilig Werken in Amsterdam. Men maakt hierbij ook veelvuldig gebruik van de kennisbank van JuZa op de website van de kerk. Kerk en overheid Anbi-project In begin 2016 werden in samenwerking met o.m. RCBB s de werkzaamheden afgerond met het oog op de invoering van de wettelijke verplichtingen inzake de ANBI-transparantie voor alle rechtspersonen binnen de Protestantse Kerk. Per 1 april voldeed 96% daarvan aan deze verplichting. UBO-register Ter uitvoering van de vierde anti-witwasrichtlijn bereidt de overheid een zgn. UBO-register voor (Ultimate beneficial owner - uiteindelijk belanghebbende). Via CIO en platform SBF is gevraagd of kerkgenootschappen resp. Anbi-instellingen wel onder deze regeling kunnen vallen. Dit leidde tot de aanvaarding van een motie in de Tweede Kamer op dit punt. Het ministerie van Financiën zal deze motie in een wetsvoorstel verwerken. CiO-K Ook in 2016 was er aandacht voor de toekomst van het Religieus Erfgoed. Het door de overheid in juni 2014 gestarte project Nationale Agenda Religieus Erfgoed eindigde eind 2016 met een symposium in de Grote Kerk van Naarden. Door de gezamenlijke kerken wordt gelobbyd voor een alternatief voor de huidige "SILA-stip" (koppeling met de GBA) aansluitend bij de ontwikkelingen in het kader van de digitale overheid. Classicale Ondersteuning Regionale adviseurs classicale vergaderingen regulier werk Het werk van deze functionarissen wordt gekenmerkt door specifieke (inhoudelijke, kerkordelijke, procesmatige) ondersteuning van brede moderamina classicale vergaderingen en/of regionale colleges (visitatie en beheerszaken) bij meer ingewikkelde processen van gemeentevorming, de begeleiding van conflicten rond predikanten en disfunctionerende kerkenraden. Daarnaast wordt toerusting geboden aan leden van (brede moderamina) classicale vergaderingen. In 2016 werden voor dit werk drie speerpunten gehanteerd: Bevordering van de samenwerking van gemeenten, classes en colleges inzake de krimp Het betreft het ondersteunen van fusietrajecten door heel Nederland en het bevorderen van samenwerking door bijvoorbeeld Stageprojecten, voorkomen van versnippering van predikantsformatie, organiseren ontmoetingsdag voor brede Moderamia. Ondersteuning van Kerk 2025 / bezinning op vereenvoudiging van de kerkorde Deze twee speerpunten worden gecombineerd in Kerk Drie RACV s nemen intensief deel aan het werk van de werkgroepen voor de uitwerking van Kerk 2025 Een stap verder. Ook zijn voorbereidingen getroffen voor de voorlichting over en de begeleiding van het komende consideratieproces over de wijzigingsvoorstellen inzake de kerkorde. Overig regulier werk 3

4 Hier gaat het om organiseren van werkdagen voor kerkenraden van gemeenten in Nederland over hun toekomst. Zuid-Holland, insolvabiliteitsverklaringen en losmakingsprocedures. De samenwerking tussen RACV en de visitatoren is effectiever geworden door de combinatie van juridische deskundigheid en pastorale benadering. Mediation wordt vaker toegepast. Kerkbeheer Ontzorgen van gemeenten inzake kerkgebouwen De projectgroep ontzorgen kerkgebouwen publiceerde de brochure Beheer van kerkgebouwen in tijden van krimp een staalkaart van mogelijkheden, die werd gepresenteerd op het Jaarcongres van de VKB van 16 april Een eerste resultaat van het onderzoek naar de stand van zaken rond kerkgebouwen in onze kerk kwam in het najaar gereed met hulp van de RCBB s. Dit resultaat is gepresenteerd aan de projectgroep in verbrede samenstelling met vertegenwoordigers van het bestuur DO, de VKB en KKG/KKA. In deze groep worden de mogelijkheden verkend voor een projectgroep kerkgebouwen waarin genoemde organisaties samenwerken. Gemeenteadviseurs kerkbeheer regulier werk De gemeenteadviseurs kerkbeheer ondersteunen de plaatselijke beheerders en kerkenraden bij het (beleid betreffende) beheer van de gelden en bezittingen van de plaatselijke gemeenten en diaconieën. Tevens dragen zij als adviseur bij aan het werk van de regionale colleges voor de behandeling van beheerszaken (RCBB) in het kader van het toezien op de vermogensrechtelijke zaken van de gemeenten. Als prioriteiten in 2016 waren gekozen: Ontwikkeling standaardnormen in toezicht RCBB Stimulering van financieel meerjarenbeleid In alle regio s werd bevorderd dat gemeenten een meerjarenbegroting (bij verzoeken om solvabiliteitsverklaringen) en meerjaren-onderhoudsplannen opstellen. Standaardisering en vereenvoudiging administratieve processen In vrijwel alle regio s is men bij met het inbrengen van gegevens uit samenvattingen van begrotingen en jaarrekeningen van gemeenten en diaconieën in een geautomatiseerd managementinformatiesysteem. Ook het administratieve proces rond de beoordeling van jaarstukken en bijbehorende correspondentie door RCBB-leden en -controleurs verloopt nu geheel digitaal. Voorbereiding nieuwe werkwijze in 2017 Met het oog op het afstoten van het advieswerk van de gemeenteadviseurs met ingang van 2017 en de ontwikkeling van het project Kerk 2025 is door het RCBB-platform een werkgroep gevormd die zich bezint op het toezien nieuwe stijl. Kerkelijke bijdragen De kerkelijke bijdragen, waartoe ook de contributies gerekend worden, betreffen bijdragen aan nationale instanties en gaan onder meer naar de Raad voor de plaatselijke Geldwerving, het studiefonds van de Gereformeerde Bond en de CIO-k. Oecumene Onder deze doelstellingen worden de contributies aan (inter)nationale oecumenische organen, waaronder de Raad van Kerken in Nederland, WCC, WCRC, LWF en CEC verantwoord evenals de oecumenische activiteiten. De onderschrijding van dit budget wordt veroorzaakt doordat niet alle contributies al in het boekjaar 2017 zijn opgevraagd en voldaan alsmede door lagere reis-, verblijfs- en vergaderkosten. Nationaal Vanuit het moderamen werden de vaste contacten met andere kerken in Nederland via de Raad van Kerken en andere platforms onderhouden. De beleidssecretaris van de scriba speelt een belangrijke rol in de groeiende contacten met de kleine gereformeerde kerken en met de Nationale Synode. Op dit veld is momenteel sprake van een grote beweeglijkheid en dynamiek (PERKI, Vijfkerkenoverleg, Nederlands Christelijk Forum). 4

5 Internationaal In 2016 werden diverse oecumenische conferenties bijgewoond door de scriba, preses en moderamenleden (de NKiD, conferentie van de WCRC Europe, de geestelijk verzorgers van de krijgsmacht in Afghanistan, Amman in samenwerking met Kerk in Actie, de jaarlijkse conferentie van de Wereldraad van Kerken in Trondheim). Tijdens deze laatste is de preses verkozen tot lid van het uitvoerend comité van de Wereldraad van Kerken. Lutherse Zaken Ondersteuning regulier werk ELS De synodale commissie werd ondersteund door het synodesecretariaat en heeft zich naast de reguliere werkzaamheden beziggehouden met het organiseren van de kerkendag en de vergadering van de Evangelisch Lutherse Synode. Ook is gewerkt aan de voorbereiding van de verkiezingen van een nieuwe Evangelisch Lutherse Synode in De Evangelisch Lutherse Synode heeft een nieuw beleidsplan aangenomen. De synodale commissie werd ondersteund door het synodesecretariaat en het management. Ledenregistratie Protestantse Kerk (LRP) De lasten naar hoofddoelstelling van onderdeel LRP van de programmalijn Institutionele Ondersteuning zien er als volgt uit: Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening Ondersteuning functioneren ledenregistratie Dienstverlening op verzoek Onderhoud en ontwikkeling Communicatie SILA Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling Institutionele ondersteuning Rekening Begroot Rekening - Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) Totaal resultaat Ondersteuning functioneren ledenregistratie De begroting van 2016 is vanwege de onderbezetting in de personele bezetting niet gerealiseerd. In de kostenberekening ten behoeve van AKB werd het solidariteitsbeginsel, dat decennia lang de prijsstelling bepaalde, losgelaten. Proactieve uitvoering van diensten De gemeenteadviseurs hebben zich gericht op regio-spreekuren t.b.v. kennisoverdrachtondersteuning in het gebruik van LRP en regiobijeenkomsten over het opzetten van de Aktie Kerkbalans LRP 2.0 De afgelopen periode heeft in het teken gestaan van de voorbereidingen die nodig zijn om de nieuwe visie LRP, die in het voorjaar door het bestuur werd vastgesteld, ten uitvoer te brengen. Zo is gestart met de migratie van LRP naar het Mendix 6 platform en met het opzetten van een plan van aanpak. Ook zijn aanbevelingen t.b.v. een verbeterde infrastructuur ontvangen van de ontwikkelaars die LRP hebben gebouwd. Naast het technische deel hiervan is begonnen om medewerkers op te leiden in de 5

6 nieuwe wijze van ontwikkelen die bijdragen aan een heldere planningen, duidelijke verwachtingen en de beheersbaarheid van het proces. Digitale toezeggingen Dit proces is met goed gevolg afgesloten. Momenteel wordt ± 10% van alle toezeggingen digitaal uitgevoerd. Dit percentage zal de komende jaren sterk groeien omdat de acceptgiro eind 2018 ophoudt te bestaan. Kerk in Ontwikkeling De kerntaak van het programma Kerk in Ontwikkeling (KiO) was ook in 2016 dienstverlening op maat aan plaatselijke gemeenten door met hen te werken aan levenskrachtige vormen van gemeentezijn. Het grootste deel van de formatie werd ingevuld door gemeenteadviseurs die op verzoek van gemeenten en regionale verbanden begeleiden en adviseren. Het jaar 2016 was het laatste jaar waarin dit werk op deze wijze kon worden aangeboden. Met ingang van januari 2017 is er een einde gekomen aan het programma KiO en het advieswerk op locatie van de dienstenorganisatie. Gaandeweg het jaar werd het vanwege de reorganisatie lastiger om de dienstverlening aan gemeenten op niveau te houden. Een groot deel van de medewerkers maakte in de loop van het jaar gebruik van de voorzieningen om naar ander werk uit te zien. Veel aandacht ging uit naar de wijze waarop de verschillende vormen van dienstverlening vanaf 2017 georganiseerd en bereikbaar voor gemeenten kunnen zijn. Bijzonder was dat tot na de zomer het advieswerk door leek te gaan, alsof er geen grote veranderingen op komst waren. Pas na de vakantie was aan de cijfers te zien dat de focus van de gemeenteadviseurs steeds meer gericht werd op de eigen toekomst, binnen, maar ook buiten de dienstenorganisatie. De meeste mensen hadden in het najaar voor zichzelf duidelijke keuzes gemaakt en waren een nieuwe weg ingeslagen. In december werd op passende wijze het beëindigen van het programma KiO met alle medewerkers in ontmoeting en viering vorm gegeven. Met deze vorm van dienstverlening heeft KiO een bijdrage geleverd aan de vitaliteit van de protestantse gemeenten en aan de herkenbaarheid van de Protestantse Kerk in Nederland, in de Nederlandse samenleving. In de beleidsperiode tot en met 2016 is de dienstverlening gebaseerd geweest op vier rollen die in het werk van de gemeenteadviseurs zichtbaar zijn: Makelaar, Begeleider, Toeruster en Expert. Deze rollen werden ingezet voor de volgende taken: acquisitie, basisdienstverlening en betaalde dienstverlening. Om dit hart heen bevond zich een binnencirkel (Gemeenteopbouw) en een buitencirkel (Verbinden). Ook de steunverlening viel onder het programma KiO, evenals het maatschappelijk activeringswerk. De lasten van de programmalijn Kerk in Ontwikkeling naar hoofddoelstelling zien er als volgt uit: 6

7 Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening Acquisitie Basisdienstverlening Betaalde dienstverlening Gemeenteopbouw Verbinden Bureau steunverlening Steunverlening gemeenten Koopvaardij pastoraat Binnenvaartpastoraat Luchthavenpastoraat Dovenpastoraat Studentenpastoraat Internationaal studentenpastoraat Totaal steunverleningen (solidariteitskas) Maatschappelijk Activeringswerk Regionale steunverlening Rentebaten ACV's Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling Kerk in Ontwikkeling Rekening Begroot Rekening - Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) reserve steunverlening gemeenten reserve steunverl. Lutherse Traditie sol kas betaalde dienstverlening reserve pos. orth. Gemeenten 15 - egalisatiereserve grote steden reserve categoriaal werk reserve Kerk en Israël regionale reserves en fondsen reserve kerkelijke gemeenten in Gelderland 50 Totaal resultaat Acquisitie Naarmate in de loop van 2016 meer duidelijkheid ontstond over de wijze waarop de dienstverlening beëindigd dan wel door zou gaan in andere vorm, werd de acquisitie door de gemeenteadviseurs hierop afgestemd. De gemeenteadviseur als makelaar van dienstverlening kreeg zo het karakter van informeren over de veranderingen, zoals bijvoorbeeld over de voortzetting van de basisdienstverlening. Basisdienstverlening De basisdienstverlening werd door gemeenteadviseurs uitgevoerd op basis van de meest uiteenlopende vragen die in het kerkelijk leven spelen. Veelal volstond telefoon of om de vragen bevredigend te beantwoorden of door te verwijzen naar collega s van JOP, IO of van Kerk in Actie. 7

8 Een groot deel van de gesprekken met de gemeenten ging over vragen rond de identiteit en toekomst van de gemeente die zich vertalen in missionaire en diaconale uitdagingen van gemeenten. De missionaire dienstverlening stimuleert dat de kerk verbindend bezig is, zowel naar binnen als naar buiten. Doordat in de tweede helft van 2016 veel medewerkers afscheid namen werd met de basisdienstverlening al voorgesorteerd op de werkwijze die vanaf 2017 leidend zal zijn: de behandeling van alle vragen van gemeenten door één team van deskundigen dat bekend is met het gemeentewerk en vanuit de plaatselijke situatie met de vragensteller kan meedenken en adviseren. Betaalde dienstverlening In de intensieve dienstverlening trad de gemeenteadviseur vooral op als begeleider die in een veranderproces de gemeente naar een nieuw perspectief wist te begeleiden, waardoor de boodschap van het evangelie op een vernieuwende en aansprekende manier uitgedragen kan worden. Alhoewel de impact van de reorganisatie in het aantal uren en inkomsten zichtbaar werd, konden de gemeenteadviseurs het overgrote deel van de overeenkomsten dienstverlening nakomen. Daar waar dat niet kon, werd verwezen naar andere gemeentebegeleiders. Omdat de begeleiding op maat vanaf 2017 niet meer door de Dienstenorganisatie aangeboden werd, is in 2016 al een begin gemaakt met het in kaart brengen van zelfstandig gevestigde gemeentebegeleiders waarnaar gemeenten kunnen worden verwezen door het team Ondersteuning Gemeenten en op de website van de Protestantse Kerk. Gemeenteopbouw Naast de directe beschikbaarheid voor begeleiding en advisering van de gemeenten, werd een deel van de dienstverlening via projecten voorbereid en aangeboden aan gemeenten. Hier was de rol van toeruster leidend voor het werk: ervaringen en behoeften uit gemeenten werden gebundeld en vertaald in een behulpzaam aanbod voor het plaatselijke kerkenwerk. Zoals bij voorbeeld de Landelijke Pastorale Dag (in samenwerking met het Ouderlingenblad) die zich in enkele jaren heeft bewezen als een waardevolle dag voor toerusting en inspiratie voor honderden pastorale vrijwilligers. De toerusting in de vorm van cursussen en trainingen wordt belicht in de rapportage van het PCTE. Geef liefde, krijg liefde was de titel van de kerstkrant. Van de krant zijn exemplaren verspreid onder 445 gemeenten. De grootste afnemer was voor de derde keer op rij de Protestantse Gemeente Woerden, die de krant met het huis-aan-huisblad verspreidde. Onder het werkveld Gemeenteopbouw vallen ook de werkzaamheden van SMPR, het meldpunt seksueel misbruik in de kerk. In 2016 ging onze aandacht voornamelijk uit naar de vraag hoe de bestaande protocollen in de praktijk uitgevoerd worden. Een belangrijk moment daarbij was een bijeenkomst op 4 april, waar alle betrokken groepen eerlijk en open met elkaar bespraken hoe het tuchtrecht inzake seksueel misbruik zoals dat in de PKN geldt, functioneert. Het tuchtrecht blijkt goed van opzet, maar er blijkt veel te winnen in de uitvoering ervan. Een nieuwe stap in die richting werd gezet door een zogenaamde nulmeting te organiseren over de vraag wat er bij het kerkelijke kader bekend is over seksueel misbruik. Preventie is een belangrijke beleidslijn van SMPR en de gedachte is dat bekendheid met het thema seksueel misbruik ertoe leidt dat schade kan worden beperkt en dat sommige gevallen voorkomen kunnen worden wanneer iedereen goed weet waar de grenzen liggen. De waarde ervan zal in de komende jaren blijken, als we opnieuw gaan bekijken wat er bij wie bekend is over seksueel misbruik. Naast het nadenken over deze zaken is het dagelijks werk van SMPR vaak heel concreet: telefoon aannemen, luisteren, doorverwijzen, vertrouwenspersonen en gemeentebegeleiders bijstaan, adviseren, rapportages maken, vrijwilligers en professionals toerusten met vernieuwd materiaal. Verbinden De dienstverlening in het kader van Verbinden omvatte onder andere de expert-gebieden op het terrein van Kerk en Israël, ontmoeting met moslims en migrantenkerken. Het werk voor Kerk en Israël 8

9 krijgt in 2017 een nieuwe plek bij de nieuwe cluster Ondersteuning Gemeenten. De ontmoeting met moslims en het werk met en voor de migrantenkerken krijgen dan onderdak bij de cluster Zending en Diaconaat. Kerk en Israël In april 2016 kwam de Protestantse Kerk met twee verklaringen over Luther en de Joden, van scriba dr. Arjan Plaisier en van de preses van de Lutherse synode, ds. Trinette Verhoeven. Er werd afstand genomen van de anti-joodse uitspraken van Luther. De verklaringen waren voorbereid door Kerk en Israël, die ook een studiedag over Luther en de Joden organiseerde op 11 april. Daar sprak o.a. rabbijn R. Evers. Het jaar bij Kerk en Israël stond vooral in het teken van het tweedaagse symposium Geloof, wet en verlossing bij Jezus en Paulus, op conferentiecentrum De Werelt in Lunteren, 7 en 8 november Naast de twee Amerikaanse gastsprekers, dr. Pamela Eisenbaum en dr. Gabriele Boccaccini, waren er verschillende docenten NT en kenners van het jodendom van de eerste eeuw. Er waren 100 deelnemers. Eerder dat jaar was er een landelijke ontmoetings- en studiedag over Jezus en Paulus: twee joodse broeders, op 14 maart, met dr. Annette Merz en dr. Peter Tomson als hoofdsprekers. De Protestantse Raad voor Kerk en Israël was voluit betrokken bij de voorbereiding van dit symposium. Annex daaraan waren er twee voorbereidende projecten: het Jezusproject en het Paulwithin-Judaismproject. Vanuit Kerk en Israël werd er deelgenomen aan de denktank van het OJEC, Sha ar, in Amsterdam. Ontmoeting met moslims Op 1 juni heeft de Beraadgroep Interreligieuze Ontmoeting van de Raad van Kerken een studiemiddag georganiseerd over geweldteksten in de Heilige Schriften. Sprekers waren vicaris dr. Ron van Hout, rabbijn Evers, Yaser Ellethy en prof. dr. Sahiron Syamsuddin. Bijzonder was de samenwerking tussen de verschillende partners rondom deze studiemiddag: de Raad van kerken, het Overleg Joden, Christenen en Moslims (OJCM) en het Nederlands-Indonesisch Consortium van Kerk in Actie. De jaarlijkse bijeenkomst van de Journées 'd Arras (een Europees oecumenisch netwerk van mensen die namens de kerken relaties onderhouden met moslims) was dit jaar van mei in Nederland in Mennorode in Elspeet. Hoogtepunt was een bezoek aan de Marokkaanse Al Kabir Moskee in Amsterdam. De deelnemers waren diep onder de indruk van de gastvrijheid van de moskee en het feit dat Hanneke Gelderblom als jodin in een moskee vertelde hoe ze de oorlog heeft overleefd en hoe dit haar motivatie vormde om zich in te zetten voor goede relaties tussen jodendom, christendom en islam. OJCM en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) hebben afspraken gemaakt om in de AZC's in Azelo (Twente) en Sweikhuizen (bij Heerlen) te beginnen met gesprekken met de bewoners, hoe de religies en levensbeschouwingen in Nederland invulling geven aan Artikel 1 van de grondwet. Als voorbereiding is op 27 oktober in de Ulu-moskee in Utrecht een Symposium georganiseerd. De training BruggenBouwen in Enschede is afgerond met een gezamenlijk eten met burgemeester Van Veldhuizen op 13 december. Voor deze training is veel belangstelling van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en bij andere plaatsen. Migrantenkerken De projectgroep Migrantenkerken heeft gewerkt aan richtlijnen voor gemeenten die denken aan verhuur van ruimten aan migrantenkerken. De werkgroep heeft gezocht naar manieren om de samenwerking tussen plaatselijke gemeenten en migrantenkerken te stimuleren. De studiedag over interculturele communicatie is door gebrek aan belangstelling niet doorgegaan, ondanks flinke aandacht hiervoor in onder andere Kerkinformatie. De inmiddels structurele contacten tussen de voorgangers van autochtone en allochtone kerken in de classis Utrecht/Zeist hebben o.a. geleid tot het Choir Festival. In 2016 hebben, voor de vierde keer, koren van verschillende culturele achtergrond in eigen talen Gods lof bezongen. Steunverlening 9

10 Ook in 2016 heeft de Commissie Steunverlening het staande beleid uitgevoerd. Daarnaast heeft de commissie zich gebogen over de notitie Waar een woord is, is een weg en wat betekent dit voor het werk van de commissie. De commissie heeft in 2016 gezocht naar nieuwe subsidiemogelijkheden binnen de criteria en het geformuleerde beleid. Dit ook met het oog op de veranderingen binnen de dienstenorganisatie, het stoppen van betaalde dienstverlening van gemeenteadviseurs. Het resultaat hiervan is dat er een nieuwe subsidievorm ontwikkeld is die bijdraagt aan de ontwikkeling van gemeenteperspectief. Dat is belangrijk omdat het aantal behandelde subsidieverzoeken is gedaald en omdat gehoopt wordt dat deze nieuwe subsidievorm daarin enigszins zal voorzien. In totaal zijn er 41 steunaanvragen behandeld. Dat waren er 25 minder dan het voorgaande jaar. Er zijn in totaal 21 pastoraatsaanvragen, 19 aanvragen met betrekking tot gebouwen en 1 rentesubsidie behandeld. Over de hele breedte qua type aanvragen is een duidelijke daling te zien. In de kleine synode werd in het verslagjaar een voorstel aangenomen waardoor ten laste van de reserves gemeenten voor het werken met pioniersplekken jaarlijks een bedrag van 260k oplopend tot 460k over een periode van zes jaar per jaar onttrokken mag worden. Aan deze onttrekking werden voorwaarden verbonden over rapportage en evaluatie. Voor verdere informatie wordt verwezen naar het uitgebreide activiteitenverslag van de Commissie Steunverlening over 2016, dat separaat wordt besproken door de Kleine Synode. Categoriaal Pastoraat In afwachting van te ontwikkelen nieuw beleid in het kader van Kerk 2025 bewoog het Studentenpastoraat alsmede het Dovenpastoraat zich in 2016 in rustiger vaarwater. Aan het eind van het verslagjaar vond overleg plaats in het kader van Kerk 2025 en wat dat betekent voor dit categoriaal pastoraat. Het Koopvaardijpastoraat is hard bezig geweest met concretisering van het beleidsplan dat in 2015 het licht zag. In de beide regionale afdelingen (de regio s Rijnmond en IJmond) wordt dit plan verder vertaald in concrete werkplannen. Een en ander heeft in Amsterdam geleid tot nauwere samenwerking met het zeemanshuis. Het Binnenvaartpastoraat bloeit. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat de kerkdiensten in de Ruhr en in Mannheim drukker bezocht worden dan voorheen. Dit betekent niet dat er honderden mensen in de diensten zitten. Het hangt altijd af van de hoeveelheid schepen die er in de buurt liggen. De aantallen variëren tussen de 5 en de 50 personen. Wat we zien is dat van families die vroeger deze diensten niet bezochten, de nieuwe generatie dit wel doet. En meest met jonge kinderen, wat de diensten altijd zeer levendig maakt. Het is een zeer betrokken en enthousiaste doelgroep. Een nieuwe activiteit zijn de Binnenvaart-outdoor-days. Voor een paar dagen vol ontmoeting, ontspanning, activiteit, gebed en bijbelstudie gaan zo'n 25 mannen de Ardennen in. Voor vrouwen is er een soortgelijk initiatief gegroeid waar 28 vrouwen aan deelnamen. Binnen de werkgroepen krijgsmachtpastoraat, justitiepastoraat en pastoraat in de gezondheidszorg (WPGZ) spelen op dit moment verschillende aandachtspunten een rol, die onder andere te maken hebben met veranderingen in de maatschappij en daarmee gepaard gaand een veranderende kijk op geestelijke verzorging in de zorg, de penitentiaire inrichtingen en de krijgsmacht. De werkgroep Luchthavenpastoraat biedt vanuit een protestants-christelijke identiteit en in oecumenische samenwerking (ongeacht religie of levensbeschouwing) de reizigers van de Luchthaven Schiphol pastorale en diaconale verzorging, toerusting en ondersteuning. Maatschappelijk Activeringswerk Het leggen van goede verbindingen tussen diaconieën onderling en tussen kerken en overheid was altijd al een belangrijk aandachtsveld voor het Maatschappelijk Activeringswerk (MA) in de provincies Friesland, Overijssel en Gelderland. Met de hulp van overheidssubsidies is ook in 2016 geprobeerd de rol van kerken op diaconaal- en maatschappelijk terrein concrete invulling te geven. Het Maatschappelijk Activeringswerk droeg er zo aan bij dat kerken hun eigen plaats in de samenleving 10

11 weten te vinden in het totaal van de veranderingen die er zijn op sociaal gebied. De MA-instellingen waren in 2016 in de drie provincies betrokken bij het gesprek over de rol van de provinciale overheid op het vlak van het sociale domein vanaf In 2016 werd ook volop voorgesorteerd op de verwachte reorganisatie van, en bezuinigingen in de Dienstenorganisatie. Het MA-werk kon geen plaats meer hebben in de nieuwe organisatie. Daarom is vanaf 1 januari 2017 nu officieel een einde gekomen aan het protestants Maatschappelijk Activeringswerk dat in de noordelijke provincies bijna 65 jaar ondersteuning heeft gegeven aan de diaconale taak van de kerk. Missionair Werk en Kerkgroei Missionair Werk en Kerkgroei (MWKG) is het programma van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk dat kerk en gemeenten ondersteunt om missionair te zijn en hen stimuleert vorm en inhoud te geven aan missionaire activiteiten. Daarnaast ondersteunt het programma MWKG zo actief mogelijk initiatieven op plaatselijk en regionaal niveau, waarbij mensen overwegen nieuwe christelijke gemeenschappen te ontwikkelen: het pionieren. Per 1 januari 2017 is Missionair Werk en Kerkgroei opgegaan in het cluster Ondersteuning Gemeenten. In het landelijke missionaire werk volgen we drie sporen om invulling te geven aan bovengenoemde missie: Advisering en ondersteuning van gemeenten Communicatie: bieden van materialen en projecten Bevorderen van nieuwe christelijke gemeenschapsvorming op oude en nieuwe grond. De lasten naar hoofddoelstelling van de programmalijn Missionair Werk en Kerkgroei (MWK) zien er als volgt uit: Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening Missionaire vernieuwing gemeenten Missionaire communicatie Kerkelijk Pionieren Flankerend beleid Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling Miss. Werk en Kerkgroei Rekening Begroot Rekening - reserve missionair werk reserve Kerk & Wereld -20 Totaal resultaat 50 0 Missionaire vernieuwing gemeenten 2 Missionaire ronde IV: Deel je leven In april 2016 is de vierde missionaire ronde van start gegaan. In ruim twee jaar worden opnieuw alle 75 classes bezocht. Het thema Deel je leven wordt in een middag- en een avondprogramma op verschillende manieren behandeld. De middagbijeenkomst is bedoeld voor predikanten, kerkelijk werkers en jeugdwerkers. Het programma staat in het teken van luisteren, uitwisselen en ontmoeten 11

12 rond het thema de rol van de predikant in het missionaire proces. Het avondprogramma gaat over de vraag hoe geloof zichtbaar wordt in het dagelijks leven. Deze bijeenkomst is bedoeld voor kerkenraden, missionaire werkgroepen en geïnteresseerde gemeenteleden, waarbij predikanten en kerkelijk werkers ook van harte welkom zijn. Landelijk Missionair Festival Op 10 december 2016 vond het derde Landelijk Missionair Festival plaats. Dit jaar was het thema Glow. Hoofdgasten waren Ruth Peetoom (partijvoorzitter CDA) en bisschop De Korte. Het LMF bood een breed programma met een groot aantal workshops, live muziek en ruimte voor ontmoeting. Bij het Landelijk Dienstencentrum was voor de gelegenheid een grote tent geplaatst. Er waren circa 400 mensen op het festival aanwezig. Missionaire ambassadeurs en donateurs MWKG heeft 279 ambassadeurs. Daarnaast heeft zij ook een groot aantal donateurs. Op 31 december 2016 zijn er donateurs die financieel aan missionair werk bijdragen. Dit aantal is ten opzichte van vorig jaar gedaald met 3%. Om de relatie met de achterban warm te houden is het relatiemagazine Bries ontwikkeld. Het magazine Bries komt twee keer per jaar uit en wordt vergezeld met een oproep tot een vrijwillige gift. Missionaire communicatie Nieuwe uitgaven Missionair Werk en Kerkgroei Afgelopen jaar vond er een pilot plaats met uitgeverij Boekencentrum. Het betrof een samenwerking voor het uitgeven van twee geschenkboekjes getiteld Vertrouwen en Voor de ziel en de adventskalender Deel de liefde. Dr. Sake Stoppels en ds. Nynke Dijkstra schreven in de zomer en het najaar van 2016 samen een boek over zeven cruciale missionaire thema s. Het boek is gericht op predikanten en kerkelijk werkers en kader in de kerk. Ieder hoofdstuk wordt gevolgd door gespreksvragen. Het voorwoord is geschreven door scriba dr. René de Reuver. De opbrengst van alle missionaire producten bedraagt 149k in Website en Facebook In 2016 werd het vernieuwde subsite Missionair Werk opgeleverd binnen de website van de Protestantse Kerk. Daarnaast is in 2016 alle informatie voor de Missionaire Ronde op de website geplaatst (programma, voorbereidend materiaal, incl. video s en datumoverzicht). Tweewekelijks wordt een Missionair Oogpunt (korte column) geplaatst op de website van de Protestantse Kerk, op de subsite van Missionair Werk en de sociale media-kanalen van de Protestantse Kerk en de programmalijn Missionair Werk. Tot slot wordt om de paar maanden naar 449 mailadressen de digitale nieuwsbrief Pionieren verstuurd. Ook wordt er maandelijks een digitale nieuwsbrief aan de missionaire ambassadeurs verstuurd. Voor pioniersteams is een aparte website lerenpionieren.nl ontwikkeld. Het aantal likes voor de Facebookpagina bedraagt De likes zijn organisch behaald, dat wil zeggen: zonder er advertentiekosten aan te besteden. Het bereik per bericht (door lezen en delen) varieert tussen en Qua bereikte doelgroep is er een goede verdeling tussen vrouwen (49%) en mannen (51%). De grootste gebruikersgroepen zijn van 35 tot 44 jaar en van 45 tot 54 jaar. De meeste traffic komt uit stedelijke gebieden: Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Den Haag. De (besloten) Pioniersgroep op Facebook heeft 210 leden. Startzondag Het thema was dit jaar deel je leven. Gemeenten konden materialen en suggesties downloaden via de website van de Protestantse Kerk in Nederland. De liturgische suggesties bij startzondag werden dit jaar weer gewaardeerd (ongeveer 2500 downloads). De tips voor een programma op startzondag hebben tussen de 1500 en 2600 downloads, de tips voor door het jaar heen tot 2300 downloads. Kerkelijk Pionieren Groei in het aantal pioniersplekken 12

13 Het doel was dat er in 2016 circa 40 nieuwe pioniersplekken van start gegaan zijn of beginnen met serieuze voorbereidingen (kenbaar middels een intentieverklaring). De contacten in het land rond pionieren zijn daarbij nu als volgt te categoriseren: Aantal pioniersplekken Ultimo 2015 Ultimo 2016 Pioniersplekken van de eerste generatie 6 7 (+1) Pioniersplekken tweede generatie (+35) Pioniersplekken met intentieverklaring (-28) Verkennende contacten rond pionieren (+13) Er zijn eind pioniersplekken, ofwel serieuze voorbereidingen daarvoor, waarbij 100 het doel was. Ontwikkeling van een visie voor ondersteuning op langere termijn De visievorming voor de ondersteuning van pioniersplekken is afgerond. In 2016 heeft ook de implementatie vorm gekregen. Het gaat daarbij zowel om inhoudelijke als financiële ondersteuning: De inhoudelijke ondersteuning en begeleiding is uitgewerkt en geïmplementeerd. Op 2 en 3 september was de eerste tweedaagse training nieuwe stijl. Er waren 185 deelnemers en circa 45% daarvan heeft een evaluatie ingevuld. Het gemiddelde cijfer was een 7,5. Er was veel enthousiasme voelbaar! Op zijn filmpjes en artikelen ter ondersteuning van pioniers gerealiseerd. Door de online voorbereiding (gedaan door 90% van de deelnemers aan de training!) is er tijdens de training meer ruimte voor interactie. Een voorbeeld van hoe blended learning vorm kan krijgen. Naast de pionierstraining zijn er twee luisterdagen gerealiseerd voor startende teams. Deze zijn beide positief gewaardeerd door de pioniersteams. Daarnaast is het gelukt voldoende pionierbegeleiders te vinden om de rol van gemeenteadviseurs rond de begeleiding van pioniersplekken over te nemen. Ook de financiële ondersteuning voor pioniersplekken is inhoudelijk uitgewerkt. De Maatschappij van Welstand en de Kleine Synode (Solidariteitskas) hebben ingestemd met het voorstel. Tezamen met de Dienstenorganisatie kan zo langdurige financiering van pioniersplekken vormgegeven worden. Er wordt nu voorzien in zes jaar financiële steun aan pioniersplekken, met na drie jaar een grondige evaluatie en in de laatste jaren een afbouw van de subsidie. Communicatie Er zijn in 2016 seminars rond pionieren gegeven op New Wine, Opwekking en tijdens een bijeenkomst van Council for World Mission. Dat is een mooie stap vooruit wat betreft de zichtbaarheid van het pionieren. Hiernaast zijn zes verkendagen rond pionieren georganiseerd. Deze dagen zijn goed bezocht en zijn er diverse nieuwe contacten ontstaan. Evaluatie van pioniersplekken Het evaluatieproces voor pioniersplekken is inmiddels uit ontwikkeld. We doen hiermee nu de eerste ervaringen op, want de eerste plekken hebben hun 3 jaar erop zitten. Samenwerking met partners rond pionieren Het landelijk projectteam en het kernteam pionieren functioneren goed. In het landelijk team participeren de IZB, EW, Op Goed Gerucht, ICP, Protestantse Gemeente in Amsterdam, Den Haag in Beweging voor Jezus Christus, HGJB en JOP. De ingebrachte resultaten van de HGJB zijn miniem en mede hierom hebben zij besloten in 2017 hun inzet voor pionieren niet te continueren. Verbinding met bestaande kerken De verbinding met bestaande kerken heeft in 2016 met name extra aandacht gekregen bij het nadenken over het nieuwe evaluatieproces van pioniersplekken. Daarnaast krijgt de verbinding tussen pioniersplekken en bestaande kerken vorm via de pionierbegeleiders die verbinding en kruisbestuiving stimuleren. Lopende initiatieven, de zogeheten eerste generatie pioniersplekken Dit betreft de pioniersplekken zoals Kop van Zuid, MijnKerk.nl en Nijkleaster. De genoemde pioniersplekken bevinden zich in diverse fases van verzelfstandiging. MWKG blijft, ook als de financiering beëindigd is, de eerste jaren nog nauw betrokken bij deze plekken door middel van begeleiding. We lichten hier mijnkerk.nl ter illustratie toe. 13

14 Mijnkerk.nl In de eerste helft van 2016 vond er bij MijnKerk.nl een personeelswisseling plaats. Er zijn nu naast een redacteur twee predikanten verbonden aan het project Mijnkerk.nl, de predikanten zijn beide werkzaam op freelance basis. Bezoekers website Veel mensen bezochten onze verschillende kanalen. In november steeg het aantal bezoekers tot een hoogtepunt, dit kwam door de verkiezingsuitslag in de VS. Heel duidelijk is steeds terug te zien dat mensen in tijden van nood op zoek gaan naar zingeving en alles daaromheen. Top2000kerkdiensten In 2015 hebben ongeveer 90 kerken een Top2000kerkdienst georganiseerd. In 2016 zijn dit er 97 geweest. Nieuwsmail Mijn Kerk bezoeken via Facebook, Instagram, twitter en de website gebeurt heel wisselend. Een medium dat vrij constant lijkt is . De nieuwsmail die mijnkerk.nl sinds een jaar heeft is dan ook erg belangrijk. Het aantal abonnees hierop is fors toegenomen. In maart 2016 waren het 243 abonnees en eind 2016 is dat gestegen tot 432. Opleiding predikanten en pioniers in missionair werk De opleiding voor predikanten (missionaire specialisatie) maakt het tweede en laatste jaar door. De eerste groep predikanten heeft de opleiding succesvol afgerond. In september 2016 is inmiddels een nieuwe groep gestart. De groep bestaat uit achttien deelnemers uit de breedte van de kerk. Flankerend beleid Samenwerking met IZB De samenwerking met de IZB groeit en is vruchtbaar. Zo is de IZB nauw betrokken bij de organisatie van de vierde missionaire ronde. Gewerkt wordt aan het opzetten van een gezamenlijk project tussen IZB en Missionair Werk om invulling te geven aan de open plekken, die vanuit de visieontwikkeling rond Kerk 2025 in Nederland ontstaan: hoe geven we vorm aan kerk zijn in gebieden, waar steeds meer kerken gesloten worden of zijn? De IZB participeert daarnaast actief in het projectteam pionieren en realiseert op jaarbasis gemiddeld vijf nieuwe pioniersplekken. Daarnaast is een nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen IZB en Missionair Werk in voorbereiding, waarin wordt gestreefd naar intensivering van de contacten en mogelijk nieuwe wegen in de samenwerking verkend worden. CWM (Council of World Mission) In 2016 is er vanuit Missionair Werk deelgenomen aan diverse bijeenkomsten van CWM. Afgelopen voorjaar werd Missionair Werk bijgepraat over de reorganisatie binnen de CWM. De Europese afdeling zal een raadplegende ledenvergadering worden in plaats van een besturend onderdeel van de totale CWM. Voor CWM Global maakten wij inzichtelijk hoe de Protestantse Kerk in Nederland missionair actief is om zodoende ook helder te maken hoe wij omgaan met de ontvangen subsidies. In juni werd er deelgenomen aan het assembly van CWM. Deze vond op het eiland Jeju in Zuid-Korea plaats. Het nieuwe beleid van CWM werd gepresenteerd en aanvaard. De thema s die daar werden gepresenteerd zijn ook in het beleid van de Protestantse Kerk in Nederland voor 90% terug te vinden. Er werd een nieuw hoofdbestuur gekozen, waarbij de regio s tegelijkertijd werden omgevormd tot een minder zelfstandig onderdeel dan tot nu toe gebruikelijk. 14

15 Kerk in Actie Missie en visie De missie en visie van Kerk in Actie worden samengevat in de kernboodschap: Geloven in delen. Wereldwijd komen kerken, organisaties en mensen in actie tegen armoede en onrecht. Samen vormen wij een kerk in actie. Daarom voelen we ons geroepen om met onze wereldwijde gemeenschap te delen wat ons gegeven is: tijd en talent, aandacht en zorg, geloof, geld en goed. We geloven dat ieder mens geschapen is naar Gods beeld en dat ieder mens telt. Kerk in Actie is het merk waaronder de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk het werk ten behoeve van de ondersteuning van de missionaire en diaconale opdracht van de kerk, uitvoert. De kernwaarden van Kerk in Actie zijn barmhartigheid, gerechtigheid en rentmeesterschap. De lasten van de programmalijn Kerk in Actie naar hoofddoelstelling zien er als volgt uit: Hoofddoelstellingen Kerk in Actie Rekening Begroot Rekening Diaconaal werk Binnenland Beleid, communicatie en voorlichting HKI 2 Zending Werelddiaconaat Impulsis Togetthere Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen De bereikte resultaten over 2016 is terug te vinden in een aparte jaarrekening over Tevens wordt een uitgebreid publieksverslag opgesteld, welke mede dient als publieke verantwoording van de activiteiten in 2016 van Kerk in Actie. Het uitgebreide publieksverslag 2016 is terug te vinden op Uitgangspunt In situaties van onrecht en armoede komt Kerk in Actie op voor de menselijke waardigheid. Kerk in Actie wil bouwen aan een solidaire en duurzame samenleving waarin ieder mens tot zijn en haar recht kan komen. Kerk in Actie gaat uit van de eigen kracht van mensen en van de gemeenschappen waarin zij leven. Dit uitgangspunt krijgt vorm in vier programma s: Zending, Werelddiaconaat, Noodhulp en Binnenlands Diaconaat. Zending Zending betekent wereldwijd delen in geloof. Kerken in Nederland vormen één gemeenschap met kerken over de grens. Zij delen in vreugde en verdriet en inspireren elkaar. Zij zijn in het geloof met elkaar verbonden en versterken elkaar. Kerk in Actie werkt samen met meer dan 200 kerken en organisaties aan een gemeenschappelijk doel: kerken versterken om een open, gastvrije en naar buiten gerichte geloofsgemeenschap te zijn die Jezus navolgt. Werelddiaconaat Wereldwijd zet Kerk in Actie zich in voor een rechtvaardige en duurzame samenleving. Kerk in Actie kiest voor steun aan kwetsbare groepen in de samenleving. Het werk wordt gedaan door lokale kerken en organisaties. Kerk in Actie bevordert dat organisaties die vergelijkbaar werk doen of in hetzelfde gebied actief zijn met elkaar samenwerken. Samen kunnen ze meer resultaten bereiken, zeker als het gaat om verbeteringen die ook op de langere termijn effect houden. Het werkterrein van 15

16 Werelddiaconaat is breed en omvat onder meer projecten ter verbetering van de landbouw en de voedselzekerheid. Noodhulp Kerk in Actie verleent hulp wanneer mensen door urgente omstandigheden niet meer voor zichzelf kunnen zorgen. Bij natuurrampen en oorlogsgeweld komen onze partners in actie en hebben onze steun nodig. Kerk in Actie werkt op drie manieren in noodsituaties: directe noodhulp na een ramp. Een voorbeeld is de hulp aan vluchtelingen of de hulp aan slachtoffers van een aardbeving; wederopbouw zodat mensen na een ramp hun leven weer kunnen oppakken; preventie zodat mensen en gemeenschappen rampen kunnen voorkomen of beter voorbereid zijn op een rampsituatie. Doel is dat mensen in waardigheid hun leven weer opnieuw kunnen vormgeven en voor zichzelf kunnen zorgen. Dat is in lijn met de boodschap van Kerk in Actie. Binnenlands Diaconaat Kerk in Actie Binnenlands Diaconaat ondersteunt protestantse gemeenten bij hun lokale diaconale werk. Kerk in Actie is bondgenoot van plaatselijke gemeenten en diaconale vrijwilligers, we zijn samen een kerk in actie. Er wordt vanuit de samenleving steeds meer een beroep gedaan op de kerken. Dit heeft te maken met de komst van vluchtelingen en met het beleid vanuit de overheid waarbij wordt ingezet op de participatiesamenleving en de zelfredzaamheid van de burger. Veel mensen kunnen niet aanhaken bij de snel veranderende samenleving en vallen buiten de boot. Plaatselijke diaconieën zetten zich voor hen in en Kerk in Actie ondersteunt daarbij. Kerk in Actie werkt goed samen met de Federatie van Diaconieën. Kerk in Actie is dienstverlenend aan het plaatselijke werk in de breedte maar heeft op een viertal terreinen zelf kennis en kunde in huis: armoede (met name kinderen en armoede) duurzaamheid (stimuleren van Groene Kerken) vluchtelingen zorgzame samenleving (onder meer uitvoering Wet Maatschappelijke Ondersteuning) De thema s van Binnenlands Diaconaat worden waar mogelijk verbonden met de internationale thema s waar Kerk in Actie mee bezig is. Dit is vooral het geval op het thema vluchtelingen. Jeugdorganisatie Protestantse Kerk (JOP) De lasten naar hoofddoelstelling van de programmalijn JOP, Jeugdorganisatie Protestantse Kerk, zijn als volgt: 16

17 Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening Jeugdorganisatie Protestantse Kerk Algemene dienstverlening Lokale dienstverlening Jeugdwerk Projecten Jeugd Projecten Innovatie en Onderzoek Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's/staf Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling Jeugdorganisatie PKN Rekening Begroot Rekening - Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) reserve Jeugdwerk reserve Diepenhorst (tbv jeugdwerk) reserve Kerk & Wereld -14 Totaal resultaat jaar JOP JOP vierde in het najaar van 2016 dat zij 10 jaar werd! Het startsein van dit feest was de campagnewebpagina waar de 10 beste jeugdwerktips, 10 mooiste verhalen van uit het land, de 10 actie-materialen enzovoorts werden gedeeld. Dit werd ondersteund door aandacht via de sociale media. Daarnaast was er aandacht voor 10 jaar JOP voor alle kind- en jeugdvrijwilligers in de lokale gemeenten tijdens de JOP COACH Live-toer, binnen de Dienstenorganisatie en het JOP-team en op 25 november met een inhoudelijke middag met ruim 100 aanwezigen uit het netwerk en een feestavond met oud-jop ers. ALGEMENE DIENSTVERLENING JOP COACH Live De JOP COACH Live-toer ging in september langs 8 plaatsen door heel Nederland. In het middagprogramma voor professionals (predikanten en jeugdwerkers) waren als sprekers aanwezig: de nieuwe scriba dr. R. de Reuver, Sake Stoppels, Nynke Dijkstra en Jos de Kock. Verbinding intergeneratief gemeente zijn, zowel binnen als buiten de kerk was het thema. In het avondprogramma voor vrijwilligers waren - naast een kort plenair deel waarin een lokale vrijwilliger aan het woord kwam - zes workshops (die mede gekozen waren op input van lokale vrijwilligers vooraf). In totaal zijn er 560 deelnemers geweest, een groei ten opzichte van PRO Van het relatiemagazine PRO zijn vier nummers verschenen. Het aantal personen die PRO! ontvangen is gegroeid van 2600 naar ruim 3000, Het aantal bezoekers van de website JOP: (= + 22,65% t.o.v. 2015) Het aantal facebookvolgers was eind 2016: 2148 (aantal was op 1 januari: 1398) Het aantal volgers op Twitter is gegroeid tot: 2786 HGJB Uitgangspunt voor de samenwerking tussen JOP en HGJB is dat zij zich gezamenlijk verantwoordelijk weten voor de breedte en totaliteit van het jeugdwerk in de Protestantse Kerk in Nederland. Dat betekent praktisch dat diverse projecten gezamenlijk worden uitgevoerd. Na een goed samenwerkingsjaar in 2015 was er in 2016 een wat minder goed vervolg. Dit lag met 17

18 name aan de langdurige afwezigheid vanwege ziekte van de directeur HGJB waardoor afstemming geen plek en prioriteit had aan de zijde van de HGJB. Er is wel afstemming geweest over een gezamenlijke agenda in een bijeenkomst waar beide teams aanwezig waren en er is doorgewerkt aan de thema s: veilig jeugdwerk, missionair contextgericht jeugdwerk, catechese, jeugdleidersprogramma EO-Jongerendag (ook in samenwerking met EO BEAM en YfC), gezamenlijk classesbezoek en materiaal ontwikkeling voor de Week van de opvoeding. De HGJB heeft voor haar inzet in de gezamenlijkheid naast de jaarlijkse reguliere bijdrage van , een bijdrage ontvangen van ten behoeve van de revisie van haar catechesemethode FollowMe. Daarnaast was de totale inzet HGJB voor samenwerkingsprojecten 2016: 400 uur * 85 = en dit bedrag heeft de HGJB eind 2016 ontvangen voor haar inzet. Totale inzet JOP voor samenwerkingsprojecten 2016: 502 uur * 85 = Er is een aparte rapportage gemaakt waarin de samenwerking JOP en HGJB in 2016 is beschreven. Op 8 verschillende thema s zijn er ontmoetingen tussen specialisten van beide organisaties geweest. In 2016 waren dit bijvoorbeeld: catechese, de geproduceerde toolkit in de Week van de Opvoeding, jeugdleidersprogramma op de EO-Jongerendag en gezamenlijk classesbezoek door de adviseurs. WELJA De WELJA is het afstemmingsoverleg van jeugdactiviteiten in het Evangelisch-Lutherse deel van de Protestantse Kerk. WELJA verbindt en ondersteunt verschillende activiteiten binnen het Evangelisch- Luthers deel van de Protestantse Kerk, waaronder vakantiekampen (SVK) en weekenden (CoWe). Sinds 2014 is gekozen voor een strikter bepaalde aanvraag voor de financiering, betere verslaglegging en een bezuiniging. De programma-manager JOP neemt twee keer per jaar deel aan de bestuursvergaderingen van WELJA. Hierin vindt onder andere informering plaats en wordt gezocht naar kansen in samenwerking. Het aantal deelnemers aan de vakantiekampen en weekenden groeide in 2016 weer verder. Ook werd er aandacht besteed aan vernieuwde oriëntatie op de Lutherse identiteit van SVK en CoWe. De producten van JOP, zoals werkvormen, worden door WELJA meegenomen in het aanbod naar hun kamp- en weekenden-leiders. Ook worden Lutherse gemeenten doorverwezen naar JOP. LOKALE DIENSTVERLENING JOP werkt in en vanuit de gemeenten van de Protestantse Kerk. Met de dienstverlening aan vrijwilligers en kader sluiten we aan bij de behoefte van gemeenten om voor kinderen en jongeren vindplaats van Gods liefde te zijn. Naast het reguliere werk dat uitgevoerd werd door de Jeugdwerkadviseurs ten dienste van de lokale gemeenten, zijn in 2016 de volgende projecten uitgevoerd: The Passion - jongerenprogramma's Begin 2016 nam JOP een opdracht aan van de Raad van Kerken Amersfoort om het jongerenprogramma rondom The Passion in Amersfoort uit te denken en uit te voeren. Dit project werd uitbesteed aan Young&Holy, heel praktisch werkte JOP op deze manier met haar Bondgenotennetwerk samen. Het project bestond uit een scholenprogramma-deel in twee Amersfoortse binnenstad-kerken op twee dagen voorafgaand aan The Passion. Daarnaast was er een zeer goed bezocht jongerencafé grenzend aan het Passion-terrein direct in aansluiting op de uitvoering. De programma s werden georganiseerd in samenwerking met de lokale gemeenten. Essentie van het jeugdwerk Dit traject dat sinds 2015 draait is in 2016 uitgebreid, na evaluatie, met een vierde avond. Na vier maanden komt JOP terug in de gemeenten. Het helpt lokale gemeenten/jeugdraden etc. om de vraag en het verlangen achter hun vaak eerste vraag: Help ons aan jongeren! beter onder woorden te brengen en op basis hiervan keuzes te maken en aan de slag te gaan. Opzetten pioniersplekken gericht op kinderen, tieners of gezinnen In 2016 is er doorgewerkt aan het opzetten van pioniersplekken die zich richten op kinderen, jongeren of gezinnen. Daarbij is niet telkens een JOP-medewerker betrokken bij het ontginnen maar wel is zichtbaar dat een groot deel van de pioniersplekken zich rondom deze doelgroepen begeeft. Eind 2016 zijn er 25 pioniersplekken binnen deze doelgroepen en lopen er lijnen voor nog meer mogelijke plekken. 18

19 In 2016 is er door de Poptempel, de pioniersplek van JOP, samen met jongeren uit haar doelgroep het Festival De Oorsprong georganiseerd (18 juni in het voormalige postkantoor van Utrecht) en positief geëvalueerd. In samenwerking met JOP en Young&Holy is ook het spel Let the Music play uitgedacht en ontwikkeld (16+, laagdrempelig, over muziek en zingeving/geloof). JEUGDWERKPROJECTEN Catechese Naar aanleiding van de consultatie catechese die eind 2015 werd gehouden met experts, is er een verdere doordenking gestart van de verhouding tussen relationele catechese en curriculaire catechese, dat is: catechese die vooral wordt benaderd vanuit de relatie tussen de catecheet (de gemeente) en de jongere en catechese die vooral wordt georganiseerd vanuit een geprofileerde, alle leeftijdsfasen omvattende leerlijn. Dit gebeurde in nauw overleg met de HGJB. Door de specialist catechese werden goede verhalen en voorbeelden verzameld en gedeeld via een nieuwe online pagina op de website. Daarnaast is gestart met een document Praktijkvragen die ter zijner tijd via de kennisdatabank extern gedeeld kan worden. Ook is een aanzet gemaakt met een verantwoording aan de synode van november Provider, de catechesemethode van JOP is tegen het licht gehouden en er is een voorstel gemaakt voor een vernieuwde catechesemethode. Eind 2016 heeft het communicatieplatform van de afdeling Communicatie & Fondsenwerving deze beoordeeld, op basis hiervan wordt de methode verder ontwikkeld in 2017 Er zijn in 2016 twaalf nieuwe programma s aangeboden via Provider. Tien keer is JOP bezocht voor catechese-materiaal-inzage vanuit het land en er vonden adviesgesprekken plaats. Sirkelslag Rondom Sirkelslag SCHOOL is er in 2016 een brede samenwerking ontstaan met 6 partijen. Intern tussen JOP, PCGVO, Kerk in Actie en Extern met Verus, Evangelische Omroep Zapp (jeugddocumentaires) en Kwintessens. Dit leidde tot een enorme groei in aantal deelnemende groepen aan Sirkelslag School: SCHOOL: Aantal groepen: 165 (in 2015 waren dit er 20) Aantal deelnemers: 4000 KIDS: Aantal groepen: 245 (groei) Aantal deelnemers: 3000 YOUNG: Aantal groepen: 584 (vrij stabiel) Aantal deelnemers: 7000 Geloofsopvoeding en vieren Op 17 mei boden de CHE/GPW- studenten Krista Vreugdenhil en Janneke Buitenhuis hun afstudeerrapport in opdracht van JOP aan het moderamen van de Protestantse Kerk aan. Het thema betrof Intergenerationeel vieren: Wat kan de Protestantse Kerk in Nederland leren van de manier waarop Kliederkerk verschillende generaties betrekt? Aanbod: In 2016 is het nieuwe aanbod Kerk op Schoot online gekomen. JOP werkte hier in co-creatie samen met de lokale gemeente Oisterwijk (predikant en uitdenkers, voerders) die dit vieren-concept voor (groot)ouders en kinderen van 0 4 jaar ontwikkelden. JOP trekt het naar een landelijk level en las mee met visiedocument en handleiding. Er is een nieuwe training Geloofsopvoeding ontwikkeld op basis van feedback op de oude trainingen en nieuwe inzichten, deze was in 2016 populair in het aanbod. Samen met het NBG en uitgeverij Jongbloed heeft JOP nagedacht over de vraag welke nevenproducten het gebruik van de SamenLeesBijbel in gezin, kerk en school zou kunnen stimuleren. In samenwerking met de Protestantse Gemeente Amstelveen is een kindernevendienstproject van twaalf weken rondom de Samenleesbijbel ontwikkeld. Deze pilot werd tijdens advent gelanceerd en wordt in de eerste maanden van 2017 uitgetest en vervolgens geëvalueerd om eventueel breder in te zetten. Begin 2016 is in Duiven een eerste pilot geweest voor het project Vaders in de geloofsopvoeding, waarbij vaders in co-creatie met JOP een pilot hebben gedraaid. Op basis van de activiteit in Duiven is een draaiboek gemaakt, waarmee groepen vaders zelfstandig een activiteit kunnen organiseren. Dit draaiboek is in september naar negen pilot gemeenten gestuurd. 19

20 Ter voorbereiding op de JOP COACH Live-toer is er rondom het thema Inclusief Vieren gewerkt aan een lijst vol goede voorbeelden en ideeën die gedeeld kunnen worden. Ook publiceerde het Nederlands Dagblad een opiniërend artikel van de specialist Vieren met prikkelende vragen over het kindermoment wat erg veel aandacht online kreeg (onder andere: Facebookbereik na 1 week bijna (normaal gemiddeld ca 1000). Kliederkerk De kwantitatieve doelstelling voor het project Kliederkerk in 2016 werd al in in de loop van 2016 gehaald namelijk 60 locaties, uiteindelijk zijn er eind Kliederkerken gestart. De officiele overeenkomst tussen Kliederkerk en Messy Church-eigenaar BRF uit de UK is afgerond, wat betekent dat JOP/ Kliederkerk de Nederlandse eigenaar is van dit concept. Er is een digitaal tijdschrift voor Kliederkerk in de maak (ook in samenwerking met Messy Church) dat in 2017 zal verschijnen. Werkvormen De online database Werkvormen met daarin honderden jeugdwerkprogramma s met heel diverse onderwerpen is een goed bezochte pagina op de JOP-website. Het materiaal is makkelijk vindbaar, en gratis te downloaden voor jeugdwerkers. De programma s die aansluiten bij de actualiteit worden in deze database geplaatst zodat ze breed toegankelijk en goed vindbaar zijn. Het aantel unieke paginaweergaven groeide van naar in Sinds dit jaar wordt er door het projectteam nadrukkelijker ingezet op het maken en verzamelen van nieuwe werkvormen die aansluiten bij het kerkelijke jaar en de actualiteit. In 2016 is er een meerjarige verbinding met het fonds Kerk en Wereld aangegaan ter verbetering van Werkvormen. Andere resultaten in het kort: Het aantal JOP-trainingen dat via PCTE werd aangevraagd, was 57, waarvan de basistraining Geloofsopvoeding het meeste is gegeven (gevolgd door Kinderwerk, Tienerwerk en Jeugdpastoraat) JOP heeft bijgedragen aan het project 500 jaar Protestantisme door de volgende materialen te produceren/faciliteren: Werkvormen i.v.m. startpakket; Provider items; Aandacht in PRO; Jeugdwerkgroep-kortingen voor Storm-film; Werkvorm bij Storm-film; LutherGame: 25 protestantse gemeenten kregen 50 euro JOP-korting bij aanschaf van dit interactieve spel; 2 jeugdpreekschetsen laten maken door predikanten uit het netwerk JEUGDPROJECTEN Christelijke karaktervorming Op basis van het onderzoek (2015: panelonderzoek, literatuuronderzoek, intern onderzoek naar bestaande projecten) is er in 2016 verder gewerkt aan het thema Karaktervorming. Er is gekozen om op drie niveaus karaktervormende ervaringen van jongeren te 'verlengen' door hen materialen aan te bieden. De ervaringen kunnen variëren van een eenmalige diaconale actie, een reis naar bijvoorbeeld Taizé of een diaconale werkvakantie. Praktisch is in 2016 ontwikkeld: * 16+ Karakterspel in samenwerking met HGJB en ontwikkel-partner Heilige Huisjes. * Let the music play spel i.s.m. Poptempel pioniersplek en ontwikkel-partner Young & Holy. HolyMoly In 2016 is in co-creatie met 6 lokale gemeente 'HolyMoly' uitgedacht, ontwikkeld en uitgevoerd. Dit zijn zes vormen voor creatieve aanwezigheid van kerken op festivals/braderieën/markten. Deze vormen zijn voor lokale gemeenten (jeugdwerkers) te leen bij JOP. Van elke vorm is een online filmpje gemaakt en te vinden op de website, ter inspiratie voor lokale gemeenten en om in te zetten: Titels Lopen over water, Maak je leven lichter, Wij delen uit!, De mensenbieb, Waar sta jij in deze wereld, Wat als jij koning(in) zou zijn? INNOVATIE EN ONDERZOEK 20

21 Door kinderkoor koorschool Utrecht zijn opnamen gemaakt o.l.v. Hanna Rijken voor een cd vol kinderliederen uit het Nieuwe Liedboek (deel 3 in serie Met hart en ziel) in samenwerking met KIO, JOP, PThU, Liedboekstichting. Luthergame, 25 protestantse gemeenten kregen 50 euro JOP-korting bij aanschaf van dit interactieve spel dat ontwikkeld werd door Vroegindeweij Educatie & Communicatie. Nieuwe projecten in 2016 De volgende 5 projecten startten in 2016 en worden in 2017 verder uitgewerkt: * Groep 7, 8 themafilmpjes in samenwerking met gemeenten en Kwintessens; * Uitgave ontwikkelen met gemeente en Boekencentrum over verlies/rouw bij kinderen; * Jeugdwerk NoordOost-Groningen (T1 eerste stappen gezet, T2 jeugdwerkadvies); * Gemeente Amstelveen: co-creatie tussen hen en JOP voor verwerkingen SamenLeesBijbel ten behoeve van Kindernevendienst; * Eerste oriëntatie in verbinding tussen JOP-catechese en het Bijbels museum. Verbinding: Jeugd en WMO Sinds 2016 maakt een JOP-medewerker (jeugdwerkadviseur en specialist Beleid) deel uit het van het projectteam Zorgzame Kerk. Binnen dit project ondervinden we dat kerken die met Zorgzame Kerkinitiatieven starten daar moeilijk tot geen jongeren bij kunnen betrekken. Binnen het projectteam is deze 'leemte' onderkend en gestart met het verzamelen van goede ervaringen, voorbeelden en kennis. Om vervolgens dit mee te nemen naar de plaatselijke kerken in de advies en begeleiding. Binnen het projectteam brengt de JOP-medewerker verslag uit, informeert en inspireert hij de projectteamleden over de doelgroep kind en jeugd. Daarnaast houdt hij de verbinding met de specialist jeugddiaconaat bij JOP. Er zijn geen concrete projecten gestart. De enige winst die geboekt is, is dat alle projectleden de doelgroep jeugd structureel meenemen. Human Resource Management De specifieke missie van de afdeling HRM is dat de medewerkers van de afdeling ervoor zorgen dat de juiste mensen met de juiste combinatie van houding, kennis en vaardigheden op de voor hen en de organisatie best passende werkplek een optimale bijdrage kunnen leveren aan het werk binnen kerk en gemeenten en dat zij daarvoor passend worden beloond. Het motto van de afdeling HRM is: maakt mensen sterk voor het werk van de kerk. Daartoe heeft de afdeling zich georganiseerd binnen drie eenheden Deskundigheid, Mobiliteit en Rechtspositie Deskundigheid Het team deskundigheid omvat drie werkonderdelen. Het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie, de Werkbegeleiding voor predikanten en kerkelijk werkers en de ondersteuning van de Stichting PC GVO. Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie Het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) is het professionele instituut voor toerusting, vorming, professionalisering en werkbegeleiding van het kader (professionals en vrijwilligers) van de Protestantse Kerk in Nederland. Het is de missie van het PCTE om het kader te vormen met een relevant, goed en gevarieerd aanbod van scholing en begeleiding, dat de bezieling van de werkers en de kwaliteit van het werk versterkt. De lasten van het PCTE naar hoofddoelstelling zien er als volgt uit: 21

22 Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening Kadercursussen Landelijk vervolg aanbod Vorming en bezinning Permanente educatie Werkbegeleiding Theologische vorming 2 Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling PCTE Rekening Begroot Rekening - Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) reserve solidariteitskas reserve permanente educatie reserve mbt permanente educatie 2 24 Totaal resultaat Cursussen, opleidingen en studiedagen Door de reorganisatie van de Dienstenorganisatie en daarmee het verdwijnen van de gemeenteadviseurs nam het cursuswerk in de tweede helft van 2016 sterk af. De daling betrof de kadercursussen die regionaal door deze gemeenteadviseurs gegeven worden. Bij de landelijke activiteiten blijven we een (lichte) groei zien. Aan cursussen, opleidingen en studiedagen werd door ca mensen deelgenomen. In dit getal zijn de deelnemers aan de workshops op de landelijke Pastorale Dag, JOP Coach Live en de cursisten in de TVG plaatsen niet meegenomen. De waardering voor de cursussen blijft stabiel met een 7,7 voor de cursussen en een 8 voor de docenten. Kadercursussen In 2016 werden 179 cursussen/trainingen en themabijeenkomsten georganiseerd met ca deelnemers. Dit betrof 38 verschillende trainingen en bijeenkomsten. Nieuw waren in 2016 onder andere de Training Samenleesbijbel en de cursus Kerk en vluchtelingen, daarnaast werden verschillende cursussen vernieuwd, zoals de cursus Kinderwerk. Workshops tijdens de Landelijke Pastorale Dag en JOP Coach Live zijn in 2016 binnen het kader van het PCTE gegeven. In totaal namen 750 bezoekers deel aan deze workshops. Landelijk vervolgaanbod Ook in 2016 groeide de deelname aan het landelijk vervolgaanbod licht. In totaal waren er 59 cursussen, opleidingen en studiedagen met ruim 1000 deelnemers. De opleidingen betroffen de driejarige opleiding Bevoegdheid III voor kerkmusici, in 2016 op 3 plaatsen gegeven met 41 deelnemers; de tweejarige Missionaire Specialisatie voor predikanten en kerkelijk werkers met 18 deelnemers in het eerste jaar en 15 deelnemers in het tweede jaar. En voor dezelfde doelgroep, in samenwerking met de PThU, de opleiding Geestelijke Begeleiding met 12 deelnemers. In 2016 werden door het PCTE 44 landelijke cursussen verzorgd, met 490 deelnemers. Het betrof 31 verschillende cursussen. Nieuw waren de Workshop Studieplan PE, de Masterclass Motiverende Gespreksvoering en de Training Christelijke meditatie in de (g)gz. Er werden in 2016 vijf studiedagen georganiseerd met 280 deelnemers, waaronder de landelijke studiedag voor oud-cursisten TVG met 91 deelnemers en, in samenwerking met Eredienst Creatief, de 22

23 studiedag Geraakt door de Psalmen. Topper in 2016 was de overtekende inspiratiedag Monastiek met ruim 100 deelnemers in samenwerking met een landelijke oecumenische werkgroep. Tenslotte organiseerden we als vanouds de jaarlijkse werkweek voor de kerkmuziek in Hoeven, dit jaar met 91 deelnemers. Vorming en Bezinning De cursus Theologische Vormingen Gemeenteleden en Geïnteresseerden (TVG) richt zich op iedereen die zich wil verdiepen in geloven, theologie en zingeving. De TVG werd in 2016 in 20 verschillende plaatsen in Nederland gegeven aan circa 550 cursisten. Er blijft sprake van een terugloop in deelnemers, tegelijkertijd blijft de waardering onder de deelnemers groot. In het kader van de reorganisatie is eind 2016 een proces opgestart met het oog op een grotere organisatorische zelfstandigheid van de TVG met een inhoudelijke verbinding met de dienstenorganisatie. Permanente Educatie De Permanente Educatie bestaat uit mentoraat en primaire nascholing in de eerste vijf jaar van de beroepsuitoefening en voortgezette nascholing daarna. In 2016 zijn de gebruikelijke twee leergroepen voor de primaire nascholing van beginnende predikanten gestart. Vanwege de toename van het aantal deeltijdaanstellingen, wat lastiger te combineren is met deze intensieve training, wordt door de PThU gewerkt aan een andere, compactere opzet van de primaire nascholing. Voor de primaire nascholing van kerkelijk werkers gaat jaarlijks één leergroep van start. In 2016 werden door de PThU 43 cursussen georganiseerd in het kader van de voortgezette nascholing. Voor dit deel van de PE heeft in 2016 een evaluatie plaatsgevonden, gebaseerd op een omvangrijk onderzoek. Met name de grote respons van predikanten (50%) maakte dat op basis van het onderzoek uitspraken gedaan konden worden over de deelname aan en de waardering voor de voortgezette nascholing Uit het onderzoek blijkt dat vrijwel alle predikanten (96%) meedoen aan de nascholing. Driekwart van de predikanten zullen hun studielast binnen de tijd afronden. Voor de predikanten die de studielast niet binnen de cyclus afronden zijn planningsproblemen en persoonlijke omstandigheden de belangrijkste redenen. De deelname van kerkelijk werkers komt hiermee overeen, maar er zijn aanwijzingen dat de groep die voor Permanente Educatie (PE) in aanmerking komt kleiner is dan vooraf gedacht. Over de inhoud van de cursussen is men over het algemeen tevreden, deze scoren gemiddeld een ruime 7. Het cijfer voor de voortgezette nascholing als geheel was echter beduidend lager, gemiddeld een 5,6. De reden hiervoor ligt voornamelijk bij de opzet van de permanente educatie. Op basis van het onderzoek is door de synode besloten tot een aantal wijzigingen per september De systematiek wordt vereenvoudigd, accreditatie en registratie worden afgeschaft en er komt meer zelfsturing. In de aangestuurde nascholing komt de focus te liggen op een update van de laatste ontwikkelingen / stand van zaken op de bestaande drie onderzoeksvelden (Bijbelse-, systematischeen praktische theologie) met inachtneming van speerpunten in kerkelijk beleid. Naast cursussen zal het aangestuurde deel ook begeleiding omvatten zoals super- en intervisie, coaching of geestelijke begeleiding. Met het vervallen van de registratie wordt de bespreking van de voortgang van de studie verplicht onderdeel van het jaargesprek van de predikant en het functioneringsgesprek van de kerkelijk werker. In 2016 zijn 34 beginnende predikanten en 14 beginnende kerkelijk werkers gekoppeld aan een mentor. Er zijn 5 mentortrainingen geweest met 46 deelnemers. Het betrof twee basistrainingen en drie vervolgtrainingen. Werkbegeleiding Vanaf wordt de werkbegeleiding voor predikanten niet meer door de Dienstenorganisatie verzorgd, maar wordt er doorverwezen naar deskundigen op de 'vrije markt', hiervoor is een lijst beschikbaar. Het verslagjaar was voor de predikanten voor de werkbegeleiding een lastig jaar vanwege het perspectief dat de werkbegeleiding met ingang van 2017 zou worden opgeheven. 23

24 Werkbegeleiding op verzoek Het grootste deel van de tijd werd door de werkbegeleiders ingezet voor de individuele werkbegeleiding op verzoek. In de Werkbegeleiding krijgen predikanten en kerkelijk werkers handvatten aangereikt om vanuit eigen kracht stimulerend in hun ambt en werk te staan. De werkbegeleiders leveren daarmee eveneens een bijdrage aan preventie van conflictsituaties. Met vele predikanten en kerkelijk werkers waren contacten of werd advies gegeven, 46 van hen ontvingen voor een langere periode werkbegeleiding in het kader van de betaalde dienstverlening. Teambegeleidingen Naast individuele begeleiding werd teambegeleiding aangeboden binnen het kader van de betaalde dienstverlening. Naast eigen begeleidingen wordt voor teamtrainingen ook samengewerkt met Kerk in Ontwikkeling binnen het project Samenwerking gemeenten (SAGE). In 2016 vonden er 11 eigen teambegeleidingen plaats. Mentoraat Binnen het kader van de Permanente Educatie ontvangen beginnende predikanten en kerkelijk werkers aan het begin van hun loopbaan mentoraat (tijdelijke ondersteuning door een ervaren en getrainde collega). Dit mentoraat en de trainingen (zie onder PE) wordt georganiseerd en begeleid door de predikanten voor de Werkbegeleiding. Daarnaast verzorgde de werkbegeleiding een training voor mentoren binnen de Gereformeerde kerken Vrijgemaakt. Godsdienstig vormingsonderwijs op openbare basisscholen Stichting PC GVO Het onderdeel GVO (godsdienstig vormingsonderwijs) is verantwoordelijk voor alle management- en uitvoeringstaken van de stichting PC GVO. De stichting treedt op als werkgever van docenten godsdienstonderwijs op openbare scholen. Vanaf augustus 2009 worden deze docenten gefinancierd vanuit een (tijdelijke) subsidie door het Ministerie van OCW. Op 20 december werd, tot grote vreugde van de sector, het wetsvoorstel tot structurele bekostiging van GVO en HVO, aangenomen in de Tweede Kamer. De betekenis is meer ruimte voor groei, een zekere basis voor onze docenten en brede erkenning in de Tweede Kamer voor dit onderwijs. Het betekent eveneens dat er nu ook op samenwerkingsscholen GVO en HVO verzorgd mag worden. En dat scholen verplicht worden om (bijvoorbeeld via de schoolgids) constructief mee te werken aan het scheppen van mogelijkheden voor het geven van GVO en HVO. De verwachting is dat de wet begin 2017 eveneens door de Eerste Kamer zal worden aangenomen. In totaal zijn 10 regiobegeleiders in dienst van de stichting. Zij treden op als leidinggevende en eerste aanspreekpunt van de docenten. In 2016 waren in het GVO een kleine 300 docenten werkzaam. De regiobegeleiders worden aangestuurd door het bureau van de stichting PC GVO. Dit bureau is ondergebracht bij het team Deskundigheid. Binnen het bureau zijn 6 medewerkers werkzaam voor de stichting. Al deze werkzaamheden werden vergoed vanuit de overheidssubsidie. De lasten van GVO zien er als volgt uit: 24

25 Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening GVO Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling GVO Rekening Begroot Rekening - Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) -1 - reserve GVO -15 Totaal resultaat Mobiliteit Team Mobiliteit Het afgelopen jaar heeft het team Mobiliteit, bestaande uit het Mobiliteitsbureau en de Mobiliteitspool, zich gericht op drie hoofdactiviteiten: Het beroepingswerk Het uitzenden en begeleiden van tijdelijke beroepskrachten met het ont-zorgen van gemeenten als doel Beleidsadvisering en voorbereiding inzake mobiliteit Hieronder in vogelvlucht een overzicht van de belangrijkste resultaten: De lasten van het Mobiliteitsbureau naar hoofddoelstelling zien er als volgt uit: Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening HRM Management en Secretariaat Begeleiding Mobiliteitspool Mobiliteitsbureau Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. 1 Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling Man. & Mobiliteit Rekening Begroot Rekening Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) Totaal resultaat Het Mobiliteitsbureau In 2016 lag in het werk vanuit het Beroepingswerk de nadruk op continuïteit. Opnieuw zijn rond de 300 adviezen verstrekt met het oog op vacatures in gemeenten. Gemeenten waarderen de advisering onveranderd hoog. Dit geldt ook voor proponenten, predikanten en kerkelijk werkers die - gerelateerd aan hun eigen loopbaan binnen de kerk - contact zochten. Het geeft voldoening wanneer gemeenten 25

26 en/of predikanten aangeven dat de advisering geleid heeft tot een match. Hierin werpt een proactieve benadering vanuit het Beroepingswerk vruchten af. Daarnaast werd nauw samengewerkt met de collega s van de Mobiliteitspool; in het bijzonder rond de intake van gemeenten die op zoek zijn naar een proponent of interim-predikant. Samen met één van de collega s werd een presentatie verzorgd voor studenten in de laatste fase van de Mastergemeentepredikant van de PThU. Vanuit het Beroepingswerk is verder een actieve bijdrage geleverd aan: de inhoudelijke ondersteuning van de interimpredikanten in landelijke dienst, de contouren van een digitale vacaturebank voor tijdelijke aanstellingen, aan publicaties over het belang van de consulent in het beroepingsproces en enkele vergaderingen van classis en VKB. De Mobiliteitspool Afgelopen jaar waren er vanuit de Mobiliteitspool 112 tijdelijke contracten met gemeenten afgesloten voor de inzet van beginnende predikanten (proponentenpool), interimpredikanten, studentenpastores, JOP- en HGJB-jeugdwerkers en missionair werkers. Daarnaast zijn ook de categoriale pastoraten opgenomen in de Mobiliteitspool (studenten, koopvaardij, binnenvaart en dovenpastoraat). In totaal gaat het om ruim 80 lokale en categoriale werkers. De procedures voor het uitlenen zijn zoveel mogelijk gestandaardiseerd en waar dit nodig was is maatwerk geleverd. De lasten van de Mobiliteitspool naar hoofddoelstelling zien er als volgt uit: Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening Interim predikanten Beginnende predikanten JOP/HGJB-Locaal Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. 293 Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling Mobiliteitspool Rekening Begroot Rekening - Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) reserve transitievergoeding 25 Totaal resultaat Interimpredikanten De bijzondere werkzaamheden van de Interimpredikanten vereisten ook bijzondere nascholing. In samenwerking met de PTHU zijn er voor hen daarom verdiepende nascholingscursussen georganiseerd binnen de Permanente Educatie. Dit zal een blijvend vervolg krijgen. Ook is er in overleg met de Mobiliteitspool een nieuwe opleiding voor Interimpredikanten georganiseerd. Hieraan hebben naast deelnemers uit de GKV en NGK, vijf predikanten van de PKN deelgenomen en hun certificaat behaald. Blijvend wordt het werk van de Interimpredikanten onder de aandacht van gemeenten gebracht. Met de vorming van de nieuwe elf classes en de aanstelling van de classispredikanten wordt voor hen een nog belangrijkere rol in de regio voorzien. Met het netwerk InBetween van interimpredikanten wordt nauw contact onderhouden. Jeugdwerk Het jeugdwerk (JOP en HGJB ) lijkt na een iets mindere vraag toch weer toe te nemen. Sommige gemeenten komen na enkele jaren zonder Jeugdwerker ook weer terug bij de mobiliteitspool. Met de ingang van de nieuwe beleidsperiode van de DO en daarbij het wegvallen van de Jeugdwerkadviseur 26

27 zal de Mobiliteitspool nu ook direct accounthouder worden naar de gemeente. De werkzaamheden rondom de intake van gemeenten, werving- en selectie van kandidaten en evaluatie met gemeenten zullen daarmee ook bij de pool komen. Er zijn op dit moment 25 JOP/HGJB jeugdwerkers in gemeenten aan de slag. Missionair werkers Het aantal missionaire werkers/predikanten is in 2016 met drie uitgebreid naar totaal zeven. Voor deze groep wordt er nog meer uitbreiding verwacht. Beginnende predikanten De pool voor beginnende predikanten is in 2016 verder gegroeid: er zijn weer 8 nieuwe beginnende predikanten gestart. In totaal waren er 31 beginnende predikanten in De vraag naar beginnende predikanten die tijdelijk kunnen worden ingeleend oversteeg ook in de eerste helft van 2016 het aanbod. De ingezette weg van meer bekendheid geven d.m.v. voorlichting heeft in de 2e helft voor meer aanmeldingen gezorgd. Eind 2016 wordt ook steeds zichtbaarder dat er meer gemeenten door de RCBB naar de Mobiliteitspool worden verwezen omdat zij niet voldoende solvabel zijn voor het beroepen van een predikant voor onbepaalde tijd. De RCBB verwacht dat dit nog meer zal toenemen. Knelpunt hierbij kan zijn dat via de Mobiliteitspool alleen beginnende predikanten kunnen worden ingezet terwijl sommige gemeenten behoefte hebben aan ervaren predikanten. Digitale vacaturebank Eind 2015 heeft het team Mobiliteit uit het innovatiebudget middelen ontvangen om een digitale vacaturebank te gaan ontwikkelen die de mobiliteit van predikanten en kerkelijk werkers verder dient te versterken. In de zomer van 2016 is het project door het MT tijdelijk stopgezet. Rechtspositie HRM Team Rechtspositie De activiteiten van het Team Rechtspositie worden beschreven in twee eigen jaarverslagen van het Georganiseerd Overleg Predikanten (GOP-DNK) en de Beheerscommissie Centrale Kas en in de Jaarrekening 2016 van de Centrale Kas Predikantstraktementen. Daarom wordt in dit jaarverslag slechts een korte opsomming gegeven van de werkzaamheden die het Team Rechtspositie uitvoert. Het Team Rechtspositie verzorgt de ambtelijke ondersteuning van de Beheercommissie centrale kas; de uitvoering van de omslagregeling Predikantstraktementen; de ambtelijke ondersteuning van het Georganiseerd Overleg Predikanten en de ambtelijke ondersteuning van de Commissie van beroep voor de Predikantstraktementen- en pensioenen. Daarnaast leverde het team, vanuit rechtspositioneel en financieel oogpunt bijdragen aan beleid, dat het bestuur van de Dienstenorganisatie voor de predikanten voor gewone werkzaamheden ontwikkelt. De kosten van het team worden doorbelast aan de centrale kas predikantstraktementen. 27

28 Expertisecentrum Het doel van het Expertisecentrum (EC) was het bijdragen aan vernieuwing, kwaliteit, doeltreffendheid en resultaatgerichtheid van de organisatie ten behoeve van de synode en haar moderamen en de dienstenorganisatie in haar geheel. De algemene doelstellingen waren: adviseren en informeren van het moderamen van de synode; adviseren en informeren van het MT en de afzonderlijke programmamanagers in de dienstenorganisatie; adviseren van de programmamanager van Kerk in Actie; uitvoeren van onderzoek en evaluaties en coördinatie daarvan in het geheel van de dienstenorganisatie. De lasten naar hoofddoelstelling van het expertisecentrum zien er als volgt uit: Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening Adviezen en rapportages moderamen GS Adviezen en rapportages dienstenorg Onderzoek werk dienstenorganisatie Advisering Kerk in Actie (beleidsvraagstukken) Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. Bij: resource resultaat 55 Totaal doelstellingen Resultaatverdeling Expertisecentrum Rekening Begroot Rekening Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) 50 3 Totaal resultaat Adviezen en rapportages (moderamen) Generale synode Ten behoeve van bespreking in de generale synode heeft het Expertisecentrum in 2016 de volgende rapportages geleverd: Beproeving Dienstboek van de Protestantse Kerk (april-synode). Advies ambtsbrieven ten behoeve van de scriba (april-synode). Tussenrapportage evaluatie Permanente Educatie van predikanten en kerkelijk werkers, ingebracht door de Commissie voor de PE (april-synode). Evaluatie brochures Ethische Bezinning (november-synode). Rapportage kwantitatieve evaluatie Permanente Educatie, ingebracht door de Commissie PE (november-synode). Adviezen en rapportages dienstenorganisatie Een van de medewerkers van het Expertisecentrum was lid van de Stuurgroep Beleidsplan van de Dienstenorganisatie en eindredacteur van het door de generale synode (april) vastgestelde beleidsplan Dicht bij het hart. Ook adviseerde hij de directie over de interne communicatie over de reorganisatie van de Dienstenorganisatie en de opbouw van de nieuwe organisatie. Met het oog op de inrichting van het beoogde Kennisplein (onderdeel nieuwe organisatie) deed het Expertisecentrum vooronderzoek naar hoe andere kennis-organisaties hun doelgroepen bedienen. Met hetzelfde oogmerk maakte het Expertisecentrum een inventarisatie van de bestaande en de gewenste contacten tussen Dienstenorganisatie en Nederlandse universiteiten. Onderzoek werk dienstenorganisatie In 2016 werd een tiental evaluaties van activiteiten en evenementen van verschillende afdelingen van de Dienstenorganisatie begeleid. Daarnaast ondersteunde het Expertisecentrum een aantal gelieerde 28

29 organisaties met het uitvoeren van onderzoek, waaronder SMPR, het Maatschappelijk Activeringswerk in Overijssel (onderzoek Kerk en Dorp) en PC-GVO. Een van de medewerkers maakte deel uit van de werkgroep "Ontzorgen kerkgebouwen". Onder andere werd een bijdrage geleverd aan het completeren van het bestand van kerkgebouwen in de Protestantse Kerk en de ontwikkeling van kengetallen om de onderhoudspositie van kerkgebouwen in kaart te kunnen brengen. Advisering Kerk in Actie (beleidsvraagstukken) In 2014 zijn de programma s Kerk in Actie en Kerk in Ontwikkeling gestart met het stimuleren van lokale projecten waarin de kerk betrokken is bij de ontwikkelingen in de zorg. Er zijn 18 proefprojecten gestart, die in 2016 zijn geëvalueerd, in samenwerking met de PThU. De resultaten zijn gepresenteerd op de landelijke werkdag Kerk en Wmo. Het onderzoek laat zien dat er goede kansen liggen voor kerken om bij te dragen aan de verbetering van de zorg op lokaal niveau. Communicatie & Fondsenwerving De afdeling Communicatie & Fondsenwerving verzorgt de externe en interne communicatie, de campagnes, de klantcontacten, het relatiebeheer naar doelgroepen en de vrijwillige geldwerving. De lasten van Communicatie & Fondsenwerving naar hoofddoelstelling voor het werk voor de Protestantse Kerk in Nederland zien er als volgt uit: Hoofddoelstellingen Rekening Begroot Rekening Fondsenwerving Marketing communicatie Corporate communicatie/voorlichting Relatiebeheer Kerk in Actie (v/h Interactief) Ondersteuning plaatselijke gemeenten 108 Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. 0 4 Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Resultaatverdeling C&F Rekening Begroot Rekening Continuïteitsreserve (inclusief resourcebegroting) Totaal resultaat Binnen de afdeling Communicatie & Fondsenwerving zijn de uitgaven onder andere gesplitst naar fondsenwervingskosten. De kosten voor fondsenwerving zijn nodig om de inkomsten uit vrijwillige geldwerving te kunnen verkrijgen en bestaan hoofdzakelijk uit de te verkrijgen inkomsten voor Kerk in Actie. De kosten voor corporate, relatiebeheer Kerk in Actie en marketing communicatie (publicaties, communicatie en voorlichting) zijn opgenomen in de kosten voor de doelstellingen. Het resultaat in 2016 is ontstaan door kosten van nieuwe initiatieven ten behoeve van de fondsenwerving. Zichtbaarheid Protestantse Kerk en Kerk in Actie Profilering Protestantse Kerk & Kerk in Actie 84% van onze achterban (zoals vertegenwoordigd in het panel) is bekend met de campagne van de Protestantse Kerk voor dit jubileumjaar. Dat is ruim boven de doelstelling van 50%. Een tweetal 29

30 initiatieven heeft 500 jaar Protestants onder de aandacht gebracht van grotere groepen mensen: De Nationale Protestanten-test: De Nationale Protestantentest is geïntroduceerd op 31 oktober Per einde 2016 hadden ruim mensen de Protestantentest ingevuld en ging de 19e-eeuwse predikant Hermann Kohlbrugge aan kop. Hij werd gevolgd door Johan Ferrier en Albert Schweitzer. 95 speldeprikken Per 31 oktober verscheen eveneens in het kader van 500 jaar Protestants - een mild gekruid boekje van de Protestantse Kerk, namelijk 95-speldeprikken. Het boekje is meegestuurd met Kerkinformatie is als strooigoed gebruikt bij bijeenkomsten in het kader van de estafette 500 jaar Protestants en heeft louter sympathieke reacties teweeg gebracht. De tevredenheid van de panelleden over de zichtbaarheid van de Protestantse Kerk in de media is dit jaar specifiek gericht op lezers van het Reformatorisch Dagblad en lezers van regionale kranten. 30

31 Uiteraard is in beide gevallen nog véél ruimte voor ontwikkeling maar de resultaten (namelijk: tevredenheid onder lezers RD 31% en Regionale Dagbladen 27%) scoren een voldoende ten opzichte van de doelstellingen (30% respectievelijk 25%). Websites Protestantse Kerk en Kerk in Actie De tevredenheid over laat veel te wensen over. Slechts een kleine 40% geeft een 8 of hoger. Van de groep (geboren tussen 41 en 55) geeft 45% een 8 of hoger. Ten opzichte van de doelstelling (65% geeft een 8 of hoger) is dit een ronduit teleurstellende score. De beoogde groei in bezoekersaantal voor is niet gerealiseerd; het tegendeel wél: het aantal bezoekers daalde in het laatste tertiaal met bijna 15% (in december zelfs met 46%. Over het gehele jaar gemeten is het aantal bezoekers gedaald met 5,8%. Een daling van bijna 6% waar 5% groei beoogd werd. Als verzachtende omstandigheid kan worden aangevoerd dat de website al even minder goed bediend werd omdat achter de schermen al enige tijd gewerkt wordt aan een overgang naar hetzelfde systeem als de website van Kerk in Aktie en JOP. 31

32 Vernieuwing activiteiten/projecten Kerk in Actie De stand per wat betreft incassogevers (en dus leden) Kids in Actie: Soort Aantal ultimo 2016 Periodieke incasso* 575 Eenmalige machtiging 517 Gift ideal 21 Incasso beeïndigd 13 * via 567 unieke relaties Hiermee is de doelstelling van 300 leden ruimschoots gehaald. Sinds de lancering in mei 2016 krijgt Kids in Actie steeds meer voet aan de grond binnen Kerk in Actie. Via Zingen in de Kerk zijn er de concerten met Elly en Rikkert (t/m mrt stuks) en vanaf september is er voor diakenen materiaal in handen waarmee ze Kids in Actie kunnen introduceren in hun gemeente. Ook in de Adventscampagne 2016 en in de 40dagentijdcampagne 2017 heeft Rainbow zijn opwachting gemaakt. JOP besteedt via Sirkelslag Kids aandacht aan Kids in Actie. In juni werden digitale nieuwsbrieven ( Duivenpost ) verzonden aan zo n adressen van donateurs. Afmeld- en doorklikpercentages zijn naar verwachting (1-2% meldt zich af, 9% klikt door). De doelstelling om een instroom van nieuwe donateurs te realiseren is inmiddels reeds behaald: Meer dan nieuwe adressen geworven via zingenindekerk.nl, waarvan nu al meer dan mensen structureel donateur zijn geworden (jaarlijks 240k), een 1300-tal eenmalig en diverse extra inkomsten (= totaal 50k) zijn gekomen vanuit deze groep op uitingen als ZOUT. Klantenpanel Per einde jaar heeft 70% van het panel gereageerd op de vraag naar nieuwe (achtergrond) gegevens. We weten nu bijvoorbeeld ook wie donateur van Kerk in Actie is. Na een daling met bijna 100 panelleden in het tweede kwartaal als gevolg van de panel-update zijn in het 2 e halfjaar 860 nieuwe panelleden geworven via de member get member actie. Daarnaast ook nog 50 nieuwe leden uit de LDD evaluatie. Het aantal jongere panelleden (geboren na 1971) bedraagt nu Campagne 2017: 500 jaar protestant Vanaf 31 oktober 2016 tot en met 31 oktober 2017 organiseert de Protestantse Kerk vanuit de campagne 2017: 500 jaar protestant tal van activiteiten rond 500 jaar protestantisme. Het jaar is op 31 oktober geopend met de feestelijke startbijeenkomst 500 jaar en verder in Amsterdam waar 500 belangstellenden op af kwamen. Diezelfde dag werd de Nationale Protestantentest gelanceerd; een test-met-een-knipoog die laat zien hoe breed en kleurrijk de protestantse traditie is. De test is in de eerste 2 maanden al bijna keer ingevuld. De startbijeenkomst markeerde ook het begin van de estafette Als een lopend vuur. Deze estafette trekt een jaar lang door alle 12 provincies; in elke provincie wordt een manifestatie georganiseerd over een thema rond protestantisme en reformatie. Limburg beet het spits af met de manifestatie De Bijbel 32