Jaarplan en begroting Protestantse Kerk in Nederland

Transcriptie

1 Jaarplan en begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland Uitgebracht door: Bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland Utrecht, 12 oktober 2015 Rapport Kleine Synode november 2015 VA 15-13

2 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 5 1 Kengetallen 7 2. Jaarplannen Institutionele Ondersteuning en LRP Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk en Kerkgroei Kerk in Actie Jeugdorganisatie Protestantse Kerk HRM 27 - Deskundigheid: PCTE 27 - Management en Mobiliteit 29 - Rechtspositie: Traktementen en Pensioenen Expertisecentrum Communicatie & Fondsenwerving Dienstverlening aan derden Overige centrale doelbestedingen Staf en ondersteunende afdelingen Personeel en organisatie Personeelsformatie Personeelskosten Organogram Begroting Staat van baten en lasten met resultaatverdeling Kerncijfers Vaststelling heffingsfactoren Financiële risico s Toelichting op de baten Baten uit eigen fondsenwerving Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Bijdragen voor dienstverlening Rentebaten en baten uit beleggingen Overige baten Toelichting op de lasten Besteding aan doelstellingen Werving baten Kosten beheer en administratie Personele en overige kosten dienstenorganisatie Bijlagen Quotumverdeling Begroting Solidariteitskas Afkortingenlijst oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 2

3 Colofon Protestantse Kerk in Nederland Postbus RM Utrecht Telefoon: (030) Fax: (030) Internet: Bezoekadres: Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht Protestantse Kerk in Nederland Op 1 mei 2004 is bij notariële akte in verband met de vereniging van de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK), de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden (ELK), het rechtspersoonlijkheid bezittende kerkgenootschap de Protestantse Kerk in Nederland tot stand gekomen als voortzetting en rechtsopvolger onder algemene titel van deze drie kerkgenootschappen. Het kerkgenootschap wordt geregeerd door haar eigen statuut bestaande uit kerkorde en ordinanties van de Protestantse Kerk inclusief overgangsbepalingen, alsmede generale regelingen behorende bij de kerkorde. De Protestantse Kerk in Nederland wordt vertegenwoordigd door de preses en de scriba van de generale synode tezamen (ord ). De generale synode van het kerkgenootschap de Protestantse Kerk in Nederland laat zich, overeenkomstig ordinantie 11 artikel 18 lid 1 en 2 van de kerkorde, voor de verzorging van de generale financiën van de kerk bijstaan door het bestuur van de dienstenorganisatie, die de aan zijn zorg toevertrouwde vermogensrechtelijke aangelegenheden van de Protestantse Kerk in Nederland beheert. De dienstenorganisatie ondersteunt de kerk, de gemeenten en allen die daarbinnen werken: - in hun betrokkenheid op God, op elkaar en op de wereld - in het getuigenis van Jezus Christus - in de dienst van gerechtigheid en barmhartigheid Daarbij verricht zij haar activiteiten in verbondenheid met andere kerken en maatschappelijke organisaties in binnen- en buitenland. Om haar taken namens de kerk en gemeenten uit te kunnen voeren: werkt zij dienstverlenend op basis van de vraag om ondersteuning en toerusting van het kerkelijk kader gericht op het beheer en de opbouw van de gemeente, de groei en de verdieping van het geloof en de theologische reflectie, de viering en beleving in de liturgie en de dienst aan de samenleving; draagt zij mede zorg voor de opleiding en nascholing van predikanten, kerkelijk werkers en ander (vrijwillig) kader; ondersteunt zij het geloofsgesprek en het spreken en leven van de kerk door studies en handreikingen, ook op het gebied van de geestelijke, politieke en economische krachten in de wereld; organiseert zij het werk zo dicht mogelijk bij de vragen van de gemeenten en van het kerkelijk kader, in de vorm van een concreet en transparant aanbod; voert zij het werk uit binnen de beleidskaders, die door de ambtelijke vergaderingen van de kerk zijn gesteld, op basis van de kerkorde; heeft zij de verantwoordelijkheid om zorgvuldig om te gaan met mensen en middelen. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 3

4 Samenstelling en bezoldiging moderamen van de generale synode Het moderamen van de generale synode is als volgt samengesteld Mw. ds. K. van den Broeke, preses Dr. A.J. Plaisier, scriba Mw. mr. M. Engelbert-Clarenbeek (ouderling en eerste assessor) Mr. M.C. van der Klooster (ouderling-kerkrentmeester) Mw drs. J. Galjaard (diaken) Bezoldiging moderamen De leden van het moderamen van de Protestantse Kerk in Nederland ontvangen geen bezoldiging, met uitzondering van de scriba, ds. A.J. Plaisier, die wordt gesalarieerd conform de arbeidsvoorwaardenregeling van de Protestantse Kerk in Nederland, welke is afgeleid van de beloningen die de rijksoverheid hanteert voor de ambtelijke salarissen. Aan de leden van het moderamen zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Samenstelling bestuur en directie dienstenorganisatie Bestuur Mevr. G. Prins, voorzitter Mr. W. van Leussen, secretaris Dhr. G.L. Westerveld Dhr. M. van Ginkel RA Ds. A.J. Plaisier, vanuit het moderamen van de generale synode Mr. M.C. van der Klooster, vanuit het moderamen van de generale synode Directie Dhr. H. Feenstra, algemeen directeur Mw. Mr. drs. P.J.E. van den Bosch (adjunct directeur / hoofd HRM ) Ds. mr. J.P. van Ark (adjunct directeur / programmamanager Missionair Werk & Kerkgroei). 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 4

5 VOORWOORD Wij bieden u het jaarplan en de begroting 2016 aan. De Generale Synode stelde in haar vergadering in november 2012 het beleidsplan voor de dienstenorganisatie Met Hart en Ziel vast. Dit plan is gebaseerd op en wordt bepaald door de eerder door de synode aanvaarde visienota De hartslag van het leven. Deze visienota bepaalt de richting van het werk van de kerk en er wordt perspectief geboden. Ons hart klopt door geloof, hoop en liefde en met die hartslag is er toekomst voor het geloof en voor de (Protestantse) Kerk. Dit jaar wordt het laatste jaar van dit beleidsplan. In lijn met de visienota en het beleidsplan concentreert de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk zich in de periode op drie beleidsthema s: Ontzorgen van gemeenten op het gebied van kerkgebouwen en predikanten in (kleine) gemeenten en administratieve processen; Honderd protestantse pioniersplekken in Nederland; Kerk in Actie als bondgenoot van de plaatselijke gemeente. Besloten werd de organisatiestructuur gedurende deze beleidsplanperiode te handhaven, ondanks de ingrijpende bezuinigingsmaatregelen die getroffen moeten worden door de basisformatie met vijftig fte te verkleinen. U zult lezen dat we zelfs sterker moeten bezuinigen op onze personeelskosten dan waar we destijds in de meerjarenraming van uit gingen. Dit betekent dat er een zeer stringent vacaturebeleid moet worden gevoerd. Als we kijken naar de periode na deze beleidsplanperiode met het oog op onze Kerk in 2025, dan zullen we als dienstenorganisatie de beleidslijnen van de synode verder moeten uitwerken in een nieuw beleidsplan. In de vergadering van de Generale Synode van november 2015 zullen besluiten genomen worden voor de richting en inrichting van de Protestantse Kerk en mede daardoor worden de eerste contouren voor het beleidsplan al zichtbaar. In april 2016 zal dit nieuwe beleidsplan worden vastgesteld door de Generale Synode na een gezamenlijk voorstel van het Moderamen en het bestuur van de dienstenorganisatie. Dat deze planvorming grote gevolgen heeft voor het jaar 2016 is logisch, maar evenwel moeilijk te begroten. Het gevolg is wel dat 2016 een jaar is met vele uitdagingen voor de medewerkers, leidinggevenden en bestuurders. Immers wij hechten aan zorgvuldige omgangsvormen en een duidelijke koers voor de organisatie. Voor het jaar 2016 leggen we de volgende accenten: Bij het thema ontzorgen van gemeenten. De pool van predikanten, jeugdwerkers enzovoorts, die vanuit landelijke dienst inzetbaar zijn in gemeenten die geen eigen predikant meer kunnen beroepen of tijdelijk een (extra) beroepskracht willen inzetten, heeft vorm en inhoud gekregen. Inmiddels zijn 16 beginnende predikanten werkzaam in de gemeenten. Deze groei zet zich door en wij verwachten eind van dit jaar uit te komen op ongeveer 20. Dit is meer dan begroot. Wij verwachten voor 2016 een verdere groei. Het aantal jeugdwerkers via JOP en HGJB vertoont krimp in vergelijking tot eerdere begrotingen die te optimistisch waren. Ontzorgen rondom de problematiek van kerkgebouwen. Het bestuur zoekt wegen om samen te werken aan bundeling van krachten en mogelijk een kenniscentrum op dit werkgebied met complexe kwesties te ontwikkelen. De protestantse pioniersplekken mogen, wat ons betreft, in 2016 een verdere groei meemaken. In 2013 is al een aantal plekken gestart. We zien steeds meer dat dit idee in de breedte van onze kerk wordt opgepakt en vormgegeven. We hebben extra middelen beschikbaar gesteld uit onze reserves om dit werk een impuls te kunnen geven, conform onze meerjarenraming. Meer dan 200 gemeenten hebben zich gemeld met ideeën en momenteel zijn er meer dan 50 pioniersplekken met een samenwerkingsovereenkomst. Relevant hierbij is ook dat we willen inspelen op actuele thema s in de samenleving. In 2015 deden we dit bijvoorbeeld door het organiseren van een actieweek voor de vluchtelingenproblematiek, maar ook door Kerk in Actie met het concept van een zorgzame samenleving. En door alert te reageren wanneer we als Protestantse Kerk present kunnen zijn in en voor de samenleving. We verwachten in 2016 Nieuw Hydepark te openen. Inmiddels is de ruwbouwfase achter ons en werken we aan de afbouw. De planning van de aannemer is om rond de Kerst in 2015 de bouw af te gaan ronden. Begin 2016 kan de inrichting van het pand worden verzorgd en eind februari 2016 mogen wij dan de eerste groepen ontvangen. Dit is eerder dan de door ons geplande ingebruikname-datum van 1 april De officiële opening willen wij in het voorjaar van 2016 organiseren. De geplande activiteiten voor de fondsenwerving van dit mooie kerkenwerk zijn in 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 5

6 2015 voortgezet. Er is inmiddels 3 miljoen aan leningen van diaconieën ontvangen via de stichting Protestants Diaconaal Krediet Nederland (PDKN). Daarnaast heeft een diaconie een lening verstrekt van 500K. Het beoogde bedrag van 1 miljoen aan giften lijkt nog steeds realistisch. Wij werken het komende jaar verder aan de werving van giften voor dit project. In de begroting 2016 zijn geen kosten voor specifieke investeringen voor het landgoed opgenomen. Toch gebeurt er veel, ook in De Gedeputeerde Staten van de Provincie Utrecht heeft een voorstel gedaan om 700K beschikbaar te stellen voor de restauratie van de oranjerie en de padenstructuur van het landgoed. Wij zijn voornemens om dit in 2016 te gaan uitvoeren en zo mogelijk reeds in 2015 voorbereidingen te treffen. De ondersteuning door Kerk in Actie van het diaconale werk in Nederland wordt in 2016 nog meer gericht op het ondersteunen en stimuleren van het plaatselijke diaconale werk. Zoveel als mogelijk maken we middelen vrij voor zowel scholing en advies alsook steunverlening voor lokale diaconale projecten. Ook in de projecten wordt sterk naar deze toegevoegde waarde voor het plaatselijke diaconaat gekeken. Al enkele jaren discussiëren we over de implementatie van het besluit van de Generale Synode van de Commissie Veerman (Hand aan de Ploeg) om de bijdragen aan de Solidariteitskas te verhogen naar 7,50 per belijdend lid. De afgelopen jaren hebben we deze verhoging niet uitgevoerd en gezien de reserves voor de steunverlening aan gemeenten, is afgesproken de verhoging in deze beleidsplanperiode niet uit te voeren. Zo nodig zullen we een deel van de substantiële reserves benutten. De ontwikkeling van de inkomsten van de gemeenten vertoont een scherpere daling. Dit is de reden dat we de quotuminkomsten met 2 procent laten dalen; dat is een procent meer dan het beleidsplan vermeldt. In 2013 is de discussie met de synode gestart over de positie van de verschillende kerkelijke stichtingen. De begroting 2016 is vanuit de bestaande situatie, met de reguliere bijdragen aan de Protestantse Kerk, opgesteld. Voor Kerk en Wereld is een separate deelbegroting gemaakt. Tot slot: wij zijn ervoor opgericht om samen te werken aan de opbouw van de Protestantse Kerk en haar gemeenten. In deze begroting willen we daarom ook eerst verwoorden, dat we samen dienstbaar willen zijn aan de Heer van de Kerk. Met open vizier naar de samenleving en met elan. Daarbij weten we ons gedragen en bemoedigd door ons geloof in Jezus Christus, onze Heer. Namens het bestuur en de directie van de dienstenorganisatie, G. Prins, H. Feenstra, Voorzitter bestuur dienstenorganisatie Algemeen directeur 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 6

7 1 Kengetallen Kengetallen Norm Begroting Begroting Rekening Rekening Rekening minimaal maximaal Balanstotaal in Resultaat continuïteitsreserve in Risicoreserve in % (tot en met 2011) 40% - 60% Continuïteitsres. in % (nw. beleid v.a. 2012) 33% - 67% 62,2% 59,3% 63,3% 59,3% 55,8% Baten in Lasten in Bestedingspercentage baten min 70% 89,2% 89,9% 86,1% 90,0% 92,4% Bestedingspercentage lasten min 70% 83,8% 84,0% 84,4% 86,2% 86,0% Kosten fondsenwerving in % 9% - 12,5% 8,9% 8,9% 12,2% 10,7% 12,5% Kosten beheer & administratie in % 10% - 12% 12,3% 12,2% 10,2% 10,3% 10,0% Salarislasten in Ziekteverzuim in % 4,00% 4,00% 3,60% 3,80% 4,39% Basisformatie in fte 255,7 264,3 262,7 269,3 280,4 Bijzondere formatie in fte 54,4 70,2 57,9 59,7 59,8 % continuïteitsreserve 70% 65% 60% 55% 50% 45% norm maximaal norm minimaal realisatie 40% 35% 30% Jaar 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 7

8 Verdeling totale lasten Protestantse Kerk in ,0% 12,3% Bestedingen aan doelstellingen Kosten werving baten Kosten beheer en administratie 83,7% Verloop basisformatie Dienstenorganisatie in fte's Begroot Werkelijk Jaar 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 8

9 Verloop formatie bijzondere aanstellingen in fte's Begroot Werkelijk Jaar 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 9

10 2. JAARPLANNEN 2016 De jaarplannen 2016 worden in deze paragraaf per programmalijn en stafafdeling samengevat en zijn gericht op de doelstellingen en speerpunten voor dit begrotingsjaar met vermelding van kwalitatieve, kwantitatieve en innovatieve projecten/activiteiten. De werkvelden worden geïllustreerd met een beknopt financieel overzicht dat inzicht geeft in de besteding naar de verschillende (hoofd-) doelstellingen van een programmalijn. Deze cijfers wijken echter af van de staat van baten en lasten van de officiële begroting, omdat in deze bestedingen aan de doelstellingen ook zijn inbegrepen: a. de onderlinge bijdragen tussen de programmalijnen; b. de kosten voor beheer en administratie. Laatstgenoemde kosten dienen volgens de richtlijn 650 voor de jaarverslaggeving afzonderlijk in de staat van baten en lasten gepresenteerd te worden. In onderstaand overzicht is een vergelijking gemaakt tussen deze verantwoorde doelbestedingen van de programmalijnen met vermelding van de optredende verschillen: Financiële overzichten Financieel Besteding Specificatie verschil: Programmalijnen overzicht naar Bijdragen Kosten in jaar- doelstelling Verschil aan andere Beheer & plannen volgens programma's Administratie (x 1.000) 2016 V&W en stafafd. Institutionele Ondersteuning Ledenregistratie Protestantse Kerk Kerk in Ontwikkeling Missionair Werk en Kerkgroei Kerk in Actie: Marketing Communicatie Relatiebeheer (v/h Interactief) JOP Human Resource Management: - Management & Mobiliteit Mobiliteitspool PCTE & Werkbegeleiding GVO Bureau predikanten Expertisecentrum Kerk & Wereld Landgoed Hydepark Dienstverlening aan derden Overige centrale doelbestedingen C&F: - corporate Totaal: oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 10

11 2.1 Institutionele Ondersteuning (IO) en LRP Het programma IO biedt inhoudelijke en functionele ondersteuning aan de ambtelijke of institutionele organisatie van de kerk bij haar taak om leiding te geven aan het leven en werken van kerk en gemeenten, door middel van het geven van advies, begeleiding en hulp bij de uitvoering van activiteiten. Deze ondersteuning is vooral gericht op de uitvoering van het werk van de bovenplaatselijke ambtelijke vergaderingen en de daarmee samenhangende organen en de colleges, alsmede de communicatie daarover; de zorg voor en ontwikkeling van een doeltreffende, flexibele en houdbare organisatie en kerkordelijke inrichting van kerk en gemeenten en; de zorg voor de inrichting en het functioneren van de Ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP). Institutionele ondersteuning Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) Synodewerk Juridische zaken Classicale Ondersteuning Kerkbeheer Kerkelijke bijdragen Oecumene Lutherse Zaken Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd Bij: resource resultaat -88 Totaal doelstellingen De missie van Institutionele Ondersteuning (IO) wordt nagestreefd door: Het geven van inhoudelijke en (kerk)juridische ondersteuning aan de (bovenplaatselijke) ambtelijke vergaderingen, organen en colleges; Het faciliteren van de bovenplaatselijke ambtelijke vergaderingen, organen en colleges, onder meer door het voeren van het (ambtelijk) secretariaat daarvan; Het geven van informatie, voorlichting en adviezen over: o het beleid en de besluiten van de bovenplaatselijke ambtelijke organen; o de regelgeving, zowel binnen de kerk (kerkorde) als daar buiten (seculiere regelgeving); o (het toezien op) het beheer van de plaatselijke gemeenten en diaconieën; o de relaties en samenwerking met andere kerken; Het toezien op de naleving van de (kerkordelijke) regelgeving. In de visienota De hartslag van ons leven wordt gepleit voor concentratie op de kern van het gemeente- en kerk-zijn. Daardoor ontstaat ruimte voor de vorm waarin het kerk-zijn gestalte krijgt. Beproefde vormen van kerk-zijn die hun waarde bewijzen kunnen worden gecombineerd met creatieve nieuwe vormen van kerk-zijn. IO richt daarom zijn aandacht op nieuwe vormen gemeente-zijn zoals die zich plaatselijk ontwikkelen en op het oplossen van kerkordelijke problemen daarbij. Richtinggevend is het maximaal benutten van de speelruimte in de kerkorde en het scheppen van ruimte voor experimenten. Het motto bij de toepassing van de kerkorde is: soepel waar het kan, strikt waar het moet. De inhoud van de activiteiten en projecten vertonen een grote mate van continuïteit gelet op de aard van het programma. De inhoud van het ondersteunende werk volgt doorgaans de agenda en werkzaamheden van de betreffende ambtelijke vergadering, college of commissie. De in 2014 ingezette samenwerking met de afdeling HRM zal worden geïntensiveerd. In 2016 zullen naar 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 11

12 verwachting de gevolgen van het nieuwe beleidsplan tastbaar worden en tot structurele veranderingen leiden. Synodewerk Naast de reguliere beleidsmatige administratieve, secretariële en logistieke ondersteuning van (het moderamen van) de generale synode, kleine synode en (synodale commissie van de) evangelischlutherse synode, generale colleges en werkgroepen worden de volgende projecten/activiteiten uitgevoerd: Coördinatie en uitwerking van besluiten rond Kerk 2025; Afscheid van de vertrekkende en aantreden van de nieuwe scriba van de synode; Ontwikkeling en begeleiding van activiteiten inzake Hervorming 500; Beheer van registers van gemeenten, predikanten en kerkelijk werker, mede met het oog op de ontwikkeling van een digitaal Jaarboek. Juridische zaken Ondersteuning wordt geboden aan onderzoek naar en de ontwikkeling van nieuwe kerkvormen, naast de ondersteuning van de gewone gemeenten. De (kerk)juridische ondersteuning van het moderamen, de kleine en generale synode, generale en regionale colleges en dienstenorganisatie is de kern van het werk. Bijzondere aandacht zal er zijn voor: Ingewikkelde (kerk)juridische vraagstukken voor het moderamen, bestuur DO en generale colleges Kerkjuridische vertaling van besluiten over inrichting van een lichtere kerkstructuur in het kader van Kerk Juridische Zaken wordt primair ingezet als tweedelijns-dienstverlening voor adviseurs in de regio waardoor instroom van vragen vanuit de gemeenten en regio wordt beperkt. Een toegankelijke kennisbank via de website is beschikbaar en wordt onderhouden. Voorlichting over zaken die de relatie kerk - overheid betreffen, de ondersteuning van werkzaamheden CIO en de voorlichting over het bestuurlijke werk van de kerk blijven van belang. Extra aandacht is er voor het (subsidie)beleid van de overheid inzake kerkgebouwen en de naleving van de ANBIwetgeving die per voor de kerk van kracht is. Classicale ondersteuning De beleidsmatige en kerkjuridische begeleiding door de regionale adviseurs classicale vergaderingen (RACV) van (brede moderamina) van classicale vergaderingen en haar regionale overlegorganen (CRO) en advisering van regionale colleges voor de visitatie en de behandeling van beheerszaken heeft als speerpunten: Ontwikkeling van beleidsmatige samenwerking tussen classes en regionale colleges inzake de gevolgen voor gemeenten van de krimp van de kerk; Inhoudelijke en procesmatige ondersteuning van het project Kerk 2025 Bezinning op verdere ontwikkeling c.q. vereenvoudiging van de kerkorde Kerkbeheer De advisering en ondersteuning van plaatselijke kerkenraden, colleges van kerkrentmeesters en diakenen door de gemeenteadviseurs kerkbeheer inzake de vermogensrechtelijke aangelegenheden advisering en ondersteuning van de regionale colleges voor de behandeling van beheerszaken (RCBB) kennen als prioriteiten: verdere ontwikkeling van standaardnormen voor de beoordeling door het RCBB van de financiële situatie van gemeenten met het oog op een doeltreffend en efficiënt toezicht; stimulering van financieel meerjarenbeleid van plaatselijke beheerders; bevordering van standaardisering en vereenvoudiging van plaatselijke boekhouding en rapportage aan het RCBB. Ook in 2016 is de ontwikkeling van adequate vormen van ondersteuning van kerkbeheerders rond de kerkgebouwenproblematiek per regio/provincie een speerpunt. De in 2014 hiervoor opgerichte landelijke projectgroep zal advies geven aan gemeenten en regionale taakgroepen bij het zoeken naar en realiseren van passende oplossingen voor overtollige kerkgebouwen. Hierbij zal zo mogelijk worden samengewerkt met andere organisaties en kerken (o.a. in CIO). 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 12

13 Oecumene Ondersteuning en uitvoering oecumenische activiteiten van het moderamen (voortzetting van het gesprek met de CGK, GKV, NGK en VGKiN), advisering namens de PKN van de Roomskatholieke Vereniging voor oecumene Athanasius en Willibrord, Nationaal Christelijk Forum, evaluatie van nationale en internationale contacten) wordt geboden. Tevens zullen ook de toezeggingen aan bijdragen voor de Oecumene worden herzien. Nieuwe afspraken moeten worden gemaakt met als doel verdergaande beheersing van en besparing op de kosten. Lutherse zaken Dit betreft de technische en beleidsmatige ondersteuning van de Evangelisch Lutherse Synode (ELS) en haar synodale commissie. Kerkelijke bijdragen Dit onderdeel betreft uitsluitend het beheer over de financiële bijdragen aan de Raad van Kerken in Nederland en de vaste afdracht van de BUMA-gelden. Ledenregistratie Protestantse Kerk (LRP) Het programma IO is ook verantwoordelijk voor de inrichting en het functioneren van de Ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP). Een belangrijk uitgangspunt in de verdere ontwikkeling van het systeem is dat qua inrichting meer rekening wordt gehouden met de beperkte kennis/vaardigheden en tijd die vaak ter beschikking is binnen de gemeente. Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) Ondersteuning functioneren ledenregistratie Dienstverlening op verzoek Onderhoud en ontwikkeling Communicatie SILA Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. Bij: resource resultaat -153 Totaal doelstellingen Het jaar 2016 kent de volgende speerpunten: Ondersteuning in gebruik door proactieve uitvoering van diensten De behoefte aan trainingen in het gebruik van LRP is zo minimaal geworden dat de kans op onkundig gebruik van de applicatie toeneemt. Om de kwaliteit van de data binnen het systeem te borgen is een proactieve benadering vanuit de gemeente adviseurs LRP richting de gemeenten wenselijk. Door ondersteuning van de applicatiebeheerder zal in kaart gebracht worden waar problemen zich voordoen. De gemeenteadviseurs zullen de gebruikers/kerkenraden op de hoogte stellen van de geconstateerde datacorrupties en gezamenlijk naar een oplossing zoeken. De gebruikers kunnen tijdens regiospreekuren advies en training op maat ontvangen. LRP zal in het teken staan van de veranderingen in het systeem LRP en de interne processen. Een betere beheersbaarheid is hierin de rode draad. Ook veranderingen op gebruikersgemak en informatie ontsluiting ten behoeve van geld wervende activiteiten zijn in de vernieuwing richtinggevend. Digitale toezeggingen Na de invoering van SEPA is de administratieve rompslomp rond het machtigen van betalingen sterk toegenomen. Inmiddels zijn de eerste wijzigingen binnen de SEPA regelgeving een feit. Belangrijk is de vervanging van de zogenaamde natte handtekening die noodzakelijk was voor elke betalingsmachtiging door de introductie van e-mandate. Hiermee wordt aan de leden de mogelijkheid geboden om digitale toezeggingen te doen, bijvoorbeeld in het kader van de actie Kerkbalans. Door het wegvallen van de acceptgiro zal e-mandate een steeds prominentere plek krijgen bij het innen van 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 13

14 gelden. Om digitale toezeggingen te kunnen verwerken en mogelijk als betaalde dienstverlening aan te bieden zijn aanpassingen van het LRP systeem nodig. Hierbij zal nauw samengewerkt gaan worden met de SKG en de grootbanken. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 14

15 2.2 Kerk in Ontwikkeling Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) Acquisitie Basisdienstverlening Betaalde dienstverlening Gemeenteopbouw Verbinden Bureau steunverlening Steunverlening gemeenten Koopvaardij pastoraat Binnenvaartpastoraat Luchthavenpastoraat Dovenpastoraat Studentenpastoraat Internationaal studentenpastoraat Totaal steunverleningen (solidariteitskas) Maatschappelijk Activeringswerk Rentebaten ACV's 15 Overige fondsen 240 Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd Bij: resource resultaat 474 Totaal doelstellingen Kerk in Ontwikkeling is één van de vijf programma s waarin de dienstverlening door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland gestalte krijgt. Met dit programma ondersteunen we de Protestantse Kerk en haar gemeenten. Het programma kenmerkt zich door een vernieuwende houding: de gemeenten waarvoor wij werken, verkeren vaak in een periode van loslaten en hervinden. Teruggang in leden en middelen gaat vaak samen met het verlangen van actieve kerkleden de gemeente naar vorm en inhoud een levende gemeente te laten zijn. Een vernieuwende houding is herkenbaar aan het creëren van draagvlak om met gemeenten nieuwe wegen te verkennen. We geven daarbij aandacht aan het bestaande én steun aan de pioniers in de kerk van morgen. Vernieuwing en inspiratie worden ook op basis van een toekomstgerichte visie gecreëerd door spiritueel leiderschap in de gemeenten. Het werk van Kerk in Ontwikkeling wil inspirerend zijn voor anderen. Inspiratie krijgt inhoud in het geloofsgesprek en in spiritueel leiderschap van ambts- en taakdragers. Omdat de kerk leeft in de plaatselijke gemeente is de dienstverlening van Kerk in Ontwikkeling primair gericht op die gemeente, actief als geloofsgemeenschap en in de samenleving. Daarom is het belangrijk dat er in ons werk aandacht is voor toerusting, gemeenteopbouw, pastoraat en diaconale betrokkenheid. Kerk in Ontwikkeling wil stimuleren dat de Protestantse Kerk vanuit haar missionaire gestalte verbindend is. Wij werken aan het leggen van betekenisvolle verbindingen, binnen de eigen afdeling en organisatie, binnen de kerkelijke gemeenschap van een dorp of stad en over gemeentegrenzen heen. Maar daar niet alleen. Ons werk speelt zich af op het snijvlak van gemeente en kerk, van gemeenschap en samenleving. Op het gebied van dienstverlening aan gemeenten hebben zich de afgelopen jaren diverse organisaties en personen geprofileerd. Vaak herkennen wij in hen de waarden en oriëntatie die wij hierboven beschreven. Waar mogelijk werken we samen. Tegelijk zijn we ook duidelijk over ónze positie op het snijvlak: gemeenteadviseurs zijn makelaars van inspiratie, inzet, kennis, ervaring en mogelijkheden. Vanuit deze positie nemen we het beste mee wat de dienstenorganisatie te bieden heeft voor het perspectief van de gemeente. Gemeenteadviseurs Kerk in Ontwikkeling is een programma waarvan het hart wordt gevormd door dienstverlening aan gemeenten en kerk door de gemeenteadviseur. Gemeenteadviseurs zijn het eerste contact van de dienstverlening voor gemeenten van de Protestantse Kerk. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 15

16 De kerntaak is: dienstverlening op maat aan plaatselijke gemeenten. Deze dienstverlening is gebaseerd op vier rollen die in het werk van de gemeenteadviseur zichtbaar zijn: makelaar, begeleider, toeruster en expert. De makelaar weet ambitie en vraag in gemeenten ondernemend te vertalen naar inzet van deskundigen en de toepassing van voorbeelden van elders. Integrale dienstverlening is hierbij het uitgangspunt. De begeleider weet in een veranderproces de gemeente naar een nieuw perspectief te begeleiden. De toeruster versterkt vanuit eigen vermogen het inspirerend leiderschap van ambts- en taakdragers in gemeenten. De expert heeft weet van eigen en collegiale kennis/ervaring en zet deze doeltreffend in voor de opdrachtgever. Deze rollen leiden tot een herkenbare aanpak van teamwerk. Binnen Kerk in Ontwikkeling, door samenwerken met collega s in de dienstenorganisatie en door het inschakelen van deskundige (in- en externe) vrijwilligers in de uitvoering van het werk. De dienstverlening van Kerk in Ontwikkeling omvat ook expertgebieden op het terrein van eredienst (kerkmuziek en liturgie), Kerk en Israël, ontmoeting met moslims, migrantenkerken en categoriaal pastoraat. Ook de steunverlening (uitgevoerd door het Bureau Steunverlening) valt onder het programma Kerk in Ontwikkeling, evenals de functionaris voor de SMPR (Seksueel Misbruik in Pastorale Relaties). Vanuit deze vier rollen zijn de volgende beleidsinhoudelijke thema s te zien: Gemeenten ondersteunen in de kerntaken van het gemeente-zijn, door met hen te werken aan levenskrachtige vormen van gemeentezijn; Ambts- en taakdragers in gemeenten begeleiden bij het ontwikkelen van leiderschap in geloven en gemeenteleven; Samen met gemeenten activiteiten ontwikkelen om de boodschap van het evangelie op een vernieuwende en aansprekende manier uit te dragen; Samen met ambts- en taakdragers gemeenten stimuleren tot het voeren van het geloofsgesprek; Gemeenten helpen betekenisvol en herkenbaar te zijn in de samenleving; Gemeenten in de context van de Nederlandse samenleving stimuleren tot het aangaan van zinvolle verbindingen. We werken aan versterking van de integrale dienstverlening door de gemeenteadviseurs. We zetten ons daarom in voor samenwerking binnen de teams en met andere afdelingen van de Dienstenorganisatie in de integrale uitvoering van de dienstverlening, zodat door coördinatie van de gemeentecontacten deskundigheid optimaal benut wordt en de declarabiliteit wordt vergroot. Zes belangrijke speerpunten voor het jaar 2016 worden hieronder weergegeven. Deze kwalitatieve, kwantitatieve en innovatieve projecten/activiteiten illustreren de hierboven beschreven visie en werkwijze. Door naar de kern Veel gemeenten staan voor ingrijpende keuzes door de vermindering van mensen en middelen. Begeleiding richt zich op het vorm geven aan perspectieven en vernieuwende keuzes hierin. De inzet van meer experts tijdens het begeleidingstraject draagt bij aan de kwaliteit van de dienstverlening. In 2015 breidde KIO deze aanpak verder uit met het ontwikkelen van kennisdomeinen als bundeling van verschillende vormen van dienstverlening, toerusting en project rond één samenhangend thema. De eerste twee aangevatte kennisdomeinen zijn pastoraat (geconcentreerd rond de Landelijke Pastorale Dag) en diaconaat (geconcentreerd rond het project de Zorgzame Kerk). In 2016 zal het derde domein gemeenschapsontwikkeling worden opgepakt vanuit de ervaringen in gemeenteopbouw, leidinggeven met lef, begeleiding ingrijpende veranderingen van gemeenten en de pioniersbegeleiding. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 16

17 Pioniersbegeleiding Met de inzet van 8 gemeenteadviseurs voor de begeleiding van de pioniersplekken levert KIO een actieve bijdrage aan de realisatie van de 100 pioniersplekken in 2016, waarvan er in 2015 zo n 50 op de kaart staan en in diverse stadia van ontwikkeling zijn. Gemeenteadviseurs zijn bij een fors aantal daarvan als begeleider betrokken. Naar verwachting zal het aantal begeleidingstrajecten in 2016 nog verder groeien. Er wordt naar gestreefd dat de ervaringen uit de pioniersbegeleiding ook in de reguliere dienstverlening vruchtbaar gemaakt worden door uitwisseling in de teams en in de kennisnetwerken. De zorgzame kerk Samen met Kerk in Actie investeert KIO in diaconaat en maatschappelijke betrokkenheid. Naast de dienstverlening aan het diaconale veld (lokaal en regionaal) neemt KIO deel aan het project de zorgzame kerk. Politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in de zorg scheppen voor gemeenten en kerk nieuwe uitdagingen. Met de nadruk op mantelzorg, sociale netwerken en lokaal gedefinieerd zorgbeleid (WMO) komen gemeenten op een nieuwe manier in beeld als partner en plek in de zorg. Na het pilotjaar 2014 werd in 2015 ervaring opgedaan met de zorgzame kerk aan de hand van de invalshoeken: Kerk als schakel, Kerk als knooppunt levensvragen, Zorgmaatjes en Lokale belangenbehartiging. Gemeenten tekenden in voor opstapmodules en voor een verdiepende aanpak via deze invalshoeken. In 2016 blijft het project belangrijk voor het werk van KIO en KIA. Een evaluatie in het najaar van 2015 zal tot een intensivering leiden van de gemeentebegeleiding en participatie in lokale initiatieven. Migrantenkerken KIO ondersteunt een veelheid aan contacten van de Protestantse Kerk in Nederland met migrantenkerken. In 2016 wordt opnieuw geïnvesteerd in vijf kennismakingstrajecten tussen een gemeente en een migrantenkerk. Het doel van de kennismaking is het delen van geloof en het verkennen van vormen van samenwerking. Tevens worden de mogelijkheden onderzocht van het opzetten van nog een regionaal ontmoetingsplatform voor voorgangers van protestantse gemeenten en migrantenkerken. Dit, naar een beproefd en vruchtbaar model in de classes Utrecht/Zeist. In samenwerking met OIKOS wordt in 2016 een conferentie georganiseerd over interculturele communicatie. SMPR SMPR is het gezamenlijk meldpunt seksueel misbruik in de kerk voor de Protestantse Kerk en zeven andere protestantse geloofsgemeenschappen. KiO faciliteert en ondersteunt dit meldpunt met financiële, personele en bestuurlijke inzet. De aangesloten geloofsgemeenschappen dragen financieel en bestuurlijk bij. In 2016 gaat de aandacht uit naar het uitbouwen van het netwerk van vertrouwenspersonen die door SMPR kunnen worden ingeschakeld. Gemeenten vragen bij SMPR regelmatig naar voorbeelden voor de inzet van een plaatselijke vertrouwenspersoon als uitwerking van veilig kerkenwerk in de gemeente. In samenwerking met derden (w.o. JOP voor veilig jeugdwerk) worden hiervoor modellen ontwikkeld en geadviseerd. Ook wordt in 2016 aandacht besteed aan de nascholing van gemeentebegeleiders en vertrouwenspersonen. Dialoog Christenen - Moslims In het Overleg Joden Christenen en Moslims, voorheen Cairo-overleg, is na jarenlang samen optrekken het vertrouwen en de kennis ontwikkeld om knelpunten op het terrein van religie en samenleving samen aan te kunnen pakken en daarvoor structurele oplossingen te zoeken. Ook is er de bereidheid om plaatselijke groepen te ondersteunen om dit ook in hun eigen context toe te passen. Dit is opgepakt binnen het project Geloven in Samenleven (KIO, Verbinden). Dit is een netwerk van christelijke en islamitische vrijwilligers ter ondersteuning van de plaatselijke interreligieuze dialoog die, waar nodig, een beroep doen op professionals. Dit project wordt in 2016 doorgezet. In september 2015 is gestart met een pilot in Enschede, waarbij vrijwilligers uit de moskeeën, synagogen en kerken (Protestants, Katholiek en Syrisch-orthodox) een training krijgen, zodat ze in staat zijn om oplossingen te zoeken voor de steeds weer opdoemende problemen tussen deze verschillende groepen. Door de snel toenemende stroom van vluchtelingen en het geplande opvangcentrum in Enschede is dit des te noodzakelijker geworden. Het is de bedoeling dat na de evaluatie van de pilot dit model in 2016 breder uitgezet gaat worden. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 17

18 2.3 Missionair Werk en Kerkgroei Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) Flankerend beleid Kerkelijk pionieren Missionaire communicatie Missionaire vernieuwing gemeenten Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd Bij: resource resultaat -23 Totaal doelstellingen Missionair Werk en Kerkgroei (MWKG) is het programma van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk dat kerk en gemeenten ondersteunt om missionair te zijn en hen stimuleert vorm en inhoud te geven aan missionaire activiteiten. Daarbij staat voorop dat kerk en gemeenten er zijn omdat er zending is, en niet andersom. De kerk mag zich in de beweging van zending opgenomen weten en als het ware een brugfunctie vervullen tussen Christus en de wereld. De gemeente is missionair. Missionair zijn gaat vooraf aan alles wat wij in de kerk en namens de kerk doen. Het gaat daarbij om drie woorden: gunnen, uitnodigen en betrekken: Gunnen. Gemeenten en gemeenteleden gunnen het evangelie dat aan henzelf geschonken is graag aan anderen. Het beste wat een mens kan overkomen is de ontmoeting met Jezus Christus. Dat beste is voor iedereen bestemd. Wie zelf grond onder de voeten krijgt door het geloof in de levende Heer, wenst dat ook een ander toe. Uitnodigen. Andere mensen worden uitgenodigd om te geloven. Deze uitnodiging houdt ook de roep in tot omkeer en vernieuwing van het leven. Bekering als de keuze om tegen dingen ja of juist nee te zeggen, is niet vrijblijvend. Tegelijkertijd is missionaire communicatie vrij van macht of dwang. Aan anderen wordt de ruimte gelaten om ja, nee of misschien te zeggen. Betrekken. Geloven in je eentje kan niemand. In de christelijke gemeenschap helpen mensen elkaar het geloof te bewaren en daar in te groeien. Missionair werk betekent mensen betrekken bij de gemeente. In die zin is missionair werk ook gericht op kerkgroei. Wel moeten we met woorden als resultaten en effecten voorzichtig zijn: kerk en geloof is geen project in onze hand, maar in de hand van God. Tegelijk mag groei ook gepaard gaan met groei in aantal. Het tot staan brengen van het ledenverlies is een stap in die richting. Missionair werk is geen eenrichtingsverkeer maar veronderstelt een dialogische houding. God heeft zich toegewend tot de gehele wereld. In de christelijke gemeenschap kunnen we niet zonder het besef dat in ons land ook andere godsdienstige tradities zijn. Met hen zoeken we de dialoog met respect voor hun godsdienst. Voor 2016 is de doelstelling circa 40 nieuwe pioniersplekken en experimentele missionaire projecten tot stand te laten komen. Dat is behoorlijk ambitieus en sterk afhankelijk van mensen en kerken in het land met goede ideeën maar tot nu toe zijn we elk jaar verrast en dankbaar: pittige doelen bleken toch haalbaar. Dat is ook de inzet voor komend jaar. In het landelijke missionaire werk volgen we drie sporen om invulling te geven aan bovengenoemde missie: Advisering en ondersteuning van gemeenten bij het inhoud en vorm geven aan de missionaire opdracht in eigen omgeving; Communicatie: bieden van materialen en projecten die gemeente(lede)n kunnen gebruiken om mensen die het evangelie niet kennen of ervan vervreemd geraakt zijn in aanraking te brengen met de christelijke geloofstraditie; Bevorderen van nieuwe christelijke gemeenschapsvorming op oude en nieuwe grond, een terrein dat ook aangeduid kan worden als kerkelijk pionieren of kerkplanting; Daarnaast is aan de orde: Flankerend beleid. Advisering en begeleiding gemeenten bij het inhoud en vorm geven aan de missionaire opdracht in eigen omgeving 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 18

19 Vierde Missionaire Ronde In 2016 (met een doorloop in 2017) gaat een vierde missionaire ronde van start, in samenwerking met de IZB. De voorbereidingen zijn in volle gang. Het thema zal gaan over de relatie tussen geloof en dagelijks leven en de manier waarop mensen daarin getuigend aanwezig kunnen zijn. Landelijk missionair festival, ook voor ambassadeurs Het eerste landelijke missionaire festival vond in 2014 plaats. Een evenement dat positief werd ontvangen. Besloten werd om er een jaarlijks terugkerend evenement van te maken. In 2016 zal voor de derde keer het festival in deze hoedanigheid georganiseerd worden. De kern van het festival is om op een interactieve en speelse manier met diverse missionaire thema s aan de slag te gaan. Van pastoraat op internet en de basics van pionieren tot wandelen als missionaire activiteit en de strategische inzet van social media. Voortgezette missionaire opleiding predikanten en kerkelijk werkers De ontwikkeling van een missionaire opleiding voor predikanten en kerkelijk werkers binnen het geheel van de permanente educatie heeft erin geresulteerd dat het per 1 september 2014 mogelijk is een tweejarige opleiding te volgen. We hopen in 2016 met een tweede groep te beginnen. Communicatie Aanbieden van materialen en projecten die gemeente(lede)n kunnen gebruiken om mensen die het evangelie niet kennen of ervan vervreemd geraakt zijn in aanraking te brengen met de christelijke geloofstraditie. De missionaire uitgaven vinden ieder jaar weer hun weg naar een grote gebruikersgroep en zijn gericht op het gewone gemeentelid. In 2015 werd een begin gemaakt met vernieuwing van de serie boekjes over doop, trouw en rouw met de boekjes Ik bewaar je en Ik doop je. In 2016 wordt trouw uitgewerkt. Het donateursmagazine Bries wordt gecontinueerd. De producten van MWKG zoals cadeau-artikelen, werk- en studiemateriaal, gedenk- en geschenkboekjes, cursussen en literatuur, gezelschapspellen, media & overig materiaal zijn via de webwinkel te bestellen. Publiekscampagnes Samen met de andere programma s ontwikkelen we in 2016 materialen en werkvormen rond het startzondagthema en stimuleren we gemeenten deze voor hun startzondag te gebruiken. Samen met de andere programma s leveren we een bijdrage aan de kerstkrant die tot nu toe in een oplage van ca exemplaren verspreid wordt. Website/sociale media De rubriek Oogpunt van (homepage website Protestantse Kerk) wordt ook in 2016 gecontinueerd. Het missionaire gedeelte van de website wordt ook in 2015 benut om de activiteiten en projecten van MWKG te ondersteunen en te promoten. Op wordt een website met tips, informatie en verhalen rond pionieren ingericht. Afhankelijk van besluitvorming rond de training van pioniersteams, gaan we mogelijkerwijs een online leeromgeving inrichten met o.a. filmpjes met minicolleges rond missionaire thema s. Vanuit het plan om een vierde missionaire ronde te houden is een extra inspanning voor online presentie noodzakelijk. Daartoe wordt een website gebouwd binnen pkn.nl en wordt aandacht gevraagd voor deze ronde via de Facebookpagina PKN Missionair. Een platform waarin activiteiten worden gedeeld, vragen kunnen worden gesteld rondom pionieren en andere missionaire activiteiten. De medewerkers van MWKG zullen zichtbaar blijven op de diverse vormen van social media. Nu al zijn veel predikanten en is kerkelijk kader actief op platforms als LinkedIn, Facebook en twitter. MWKG beoogt zoveel mogelijk aanwezig te zijn en bij hen aan te sluiten, juist om met predikanten en kader in dialoog te treden. Pioniersplekken Dit heeft het doel het bevorderen van het ontstaan van nieuwe en experimentele vormen van gemeente-zijn met het oog op de missionaire presentie van onze kerk in de samenleving. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 19

20 Typerend voor pioniersplekken en experimentele missionaire projecten is het streven naar nieuwe christelijke gemeenschapsvorming. Dat onderscheidt deze projecten van gangbare missionaire activiteiten. MWKG zal de vernieuwing van gemeente en kerk sterk verbinden aan het revitaliseren van bestaande gemeenten. Op deze manier worden de komende jaren 100 nieuwe pioniersplekken gesticht. Een nieuwe geloofsgemeenschap kan van alles zijn (praten over de bijbelse boodschap in een café, een huiskerk, een netwerk van jongeren, ouders en kinderen die al knutselend een bijbelverhaal uitbeelden, etc.) als ze maar aansluit bij lokale behoeften en past bij de mensen die er wonen. Sinds 2012 zijn ruim 30 pioniersplekken van de tweede generatie geaccordeerd en van start gegaan. Eind 2015 hopen we op circa 60 pioniersplekken waar serieuze voorbereidingsstappen zijn gezet (intentieverklaring ondertekend) of het pionieren begonnen is. De (ambitieuze) doelstelling voor 2016 is daar bovenop nog 40 pioniersplekken te laten ontstaan. MWKG stelt naast 3.000,- begeleidingskosten maximaal zo n 7.500,- per pioniersplek per jaar beschikbaar. Ook de Maatschappij van Welstand wil de meeste pioniersplekken desgewenst steunen met een soortgelijk bedrag. Bij de begeleiding en training van pioniersteams zijn de IZB, het Evangelisch Werkverband, International Church Plants en de HGJB betrokken. Ook zijn heel wat pioniersbegeleiders verbonden aan JOP en KIO. Daarnaast is er samenwerking met lokale netwerken rond pionieren in onder andere Den Haag en Amsterdam. In 2016 wordt begeleiding geboden aan de zgn. eerste generatie pioniersplekken die in 2009 e.v. jaren zijn gestart, (Wateringseveld/Wateringen, IJburg/Amsterdam, Getsewoud/Nieuw Vennep, MarcusConnect/Den Haag en Kop van Zuid/Rotterdam, Nijkleaster en Mijnkerk.nl) in de vorm van werkbegeleiding van de pionier en zijn/haar collega en advisering van de lokale begeleidingsgroep/groep van vrijwillige medewerk(st)ers. In 2016 draagt MWKG daarnaast financiële verantwoordelijkheid voor Nijkleaster en MarcusConnect. Mijnkerk.nl is een pioniersplek welke vanuit de landelijke kerk tot stand is gekomen en geen specifieke betrokkenheid bij een plaatselijke gemeente kent. In oktober 2013 is de digitale kerk Mijnkerk.nl gelanceerd. Momenteel ligt een financieringsaanvraag bij verschillende fondsen, om een verdere ontwikkeling van MijnKerk.nl mogelijk te maken in de periode De eerste tekenen zijn hoopvol. Een belangrijke focus wordt de ontwikkeling van regionale meet-ups. Voorop blijft staan mensen in verbinding met elkaar te brengen, hoop, inspiratie en verbondenheid te bieden vanuit het christelijk geloof en de betekenis van een leven met God uit te dragen. Doelgroep blijft de groepering die Motivaction als volgt beschrijft: de conformistische statusgevoelige burgerij die het evenwicht zoekt tussen traditie en moderne waarden als consumeren en genieten. Het inhoudelijk profiel wordt getekend door het zoeken van verbinding tussen het evangelie en populaire cultuur, zoeken van aansluiting bij het gewone leven van alledag en mensen omarmen en bevestigen. Thema s: muziek, natuur, leven en geloven. Flankerend beleid Het missionair werk wil de breedte van de kerk dienen. Daartoe is in 2009 een beraadsgroep in het leven geroepen, waarin vanuit de volgende groeperingen elk twee missionair deskundige personen zitting hebben genomen: IZB Vereniging voor Zending, Evangelisch Werkverband, Op Goed Gerucht, Confessionele Vereniging, het Confessioneel Gereformeerd Beraad en de Vereniging van Vrijzinnig Protestanten. Aan deze brede beraadsgroep is in 2011 ook een vertegenwoordiger van de Gereformeerde Bond toegevoegd. Aan deze groep, die twee à drie keer per jaar bijeenkomt, worden de door MWKG uitgewerkte concepten ter toetsing voorgelegd. De beraadsgroep heeft een adviserende rol en dient tot bredere verankering van het ontwikkelde werk in de respectievelijke achterbannen. De Protestantse Kerk is lid van de Council for World Mission. Vanuit MWKG wordt jaarlijks, dus ook in 2016, deelgenomen aan bijeenkomsten van de Europese Regio die de werkuitvoering betreffen: inhoudelijke bijeenkomsten (workshops, conferenties) en de Round Table of the European Region. Ook participeert MWKG in het bestuur van de Europese regio. MWKG is actief in Kerklab, een alliantie van doeners, duwers en denkers voor missionaire gemeenschapsvorming in Nederland. Kerklab kent een bijzonder brede kerkelijke vertegenwoordiging en telt ca. 30 partners. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 20

21 2.4 Kerk in Actie Onderstaand wordt op hoofdlijnen inzicht gegeven in het werk van Kerk in Actie. Voor een uitgebreid inzicht in de doelstellingen en beoogde resultaten wordt verwezen naar de apart opgestelde begroting (en jaarplan) 2016 van Kerk in Actie. Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) Zending Werelddiakonaat Binnenlands diaconaat Beleid, communicatie en voorlichting HKI Togetthere Impulsis Policy & Development 178 Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd Bij: resource resultaat 19 Totaal doelstellingen Werkwijze van de afdeling Kerk in Actie ondersteunt en versterkt in opdracht van de Protestantse Kerk in Nederland het missionaire en diaconale werk van de plaatselijke gemeenten in Nederland en kerken en andere partners in het buitenland. Daarbij wordt gekeken op welke wijze Kerk in Actie meer Protestantse Kerk in Actie kan worden. Het vergroten van eigenaarschap staat voorop door te werken aan de herkenning in en verbinding met het werk van Kerk in Actie en de plaatselijke gemeente. Dit werkt door in de keuzes voor partners, het centraler zetten van uitgezonden medewerkers als ambassadeurs van het werk van Kerk in Actie, een gerichtere inzet van communicatie, het ontwikkelen van nieuwe modellen voor het versterken van de samenwerking tussen gemeente Kerk in Actie - partners en fondswerving. Daarnaast wordt Partnerschap als centraal motief voor het werk van Kerk in Actie sterker benadrukt. Het accent zal liggen op het hebben van meer dan een financieringsrelatie met ruimte voor het faciliteren van ontmoetingen en capaciteitsopbouw. Kerk in Actie kent drie programma s: zending, werelddiaconaat en binnenlands diaconaat. Het zendingsprogramma van Kerk in Actie werkt samen met partnerkerken wereldwijd. Het zendingsprogramma heeft een eigen aard en karakter door het accent op personenverkeer, geloofsgesprek en wederkerigheid. Dat betekent dat er steeds meer verbinding gelegd wordt tussen het werk van plaatselijke gemeenten in Nederland en het werk van de partners overzee, bijvoorbeeld als het gaat om gezamenlijke uitdagingen in jeugdwerk, gemeenteopbouw, diaconaat, relaties met andere godsdiensten en het bevorderen van missionair elan en bevlogenheid. Het diaconale werk in het buitenland wordt - grotendeels - uitgevoerd binnen het verband van de ICCO Coöperatie, waarin Kerk in Actie samenwerkt met Nederlandse organisaties voor ontwikkelingssamenwerking die een protestants-christelijke achtergrond hebben. Leden van de coöperatie zijn: Kerk in Actie, Edukans en Prisma. Door de krachten te bundelen kunnen de organisaties beter inspelen op de vele kansen en uitdagingen die in het kader van ontwikkelingssamenwerking aan de orde zijn. Vanaf 2016 gaat de ICCO Coöperatie een nieuwe fase in voor wat betreft de samenwerking met de Nederlandse overheid. Het MFS programma wordt afgerond en het Strategisch Partnerschap komt daarvoor in de plaats. Kern van dat partnerschap (Samenspraak en tegenspraak) ligt bij het versterken van onze partners op het gebied van lobby en advocacy. Naast de ICCO Coöperatie is voor Kerk in Actie de keuze om lid te zijn van de ACT Alliance van belang. ACT Alliance is een alliantie van 140 kerken en verwante organisaties die in humanitaire hulp, belangenbehartiging en ontwikkeling samenwerken. De alliantieleden werken in 140 landen met een totaal beschikbaar jaarbudget van $ 1,5 miljard. De ACT Alliance zet zich in voor een rechtvaardige en duurzame wereld en positieve en duurzame verandering in de levens van arme en gemarginaliseerde mensen. De ACT leden hebben meer dan medewerkers wereldwijd. Kerk in Actie als deel van 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 21

22 de ACT Alliance wordt zichtbaar door co-branding in die delen van het werk die in samenhang met de ACT uitgevoerd worden (Noodhulp, Werelddiaconaat en Kinderen in de Knel). In het binnenlands diaconaat is Kerk in Actie een bondgenoot van plaatselijke gemeenten. Samen met hen worden diaconale projecten ontwikkeld die inspelen op het beroep dat gedaan wordt op de civil society. De inzet is erop gericht (geloofs-)gemeenschappen te versterken als plekken van hoop waarin mensen niet worden uitgesloten, verarmen en waarin Gods betrokkenheid, liefde en zorg voor de wereld een gezicht krijgt. In het binnenlands diaconaat wordt gewerkt aan verbinding en samenhang met de programma s voor het missionaire werk, gemeenteopbouw, jeugdwerk en buitenlandwerk. Diaconale werkvelden zijn vooral armoede, zorg, vluchtelingen en duurzaamheid. Het versterken en ondersteunen van de lokale gemeente in haar diaconale taak is daarbij de focus. Kerk in Actie werkt met gelden die haar zijn toevertrouwd door de plaatselijke gemeenten, particuliere donoren en fondsen en zet zich er voor in dat deze gelden verantwoord en transparant worden besteed en verworven. Belangrijke vernieuwingen en accenten in 2016 Focus in het werk In 2015 en bij het nadenken over de lijnen in de volgende beleidsperiode is veel gesproken binnen Kerk in Actie en met onze partners en achterban over het beter aanbrengen van focus in het werk. Het totale werk is te breed en daarom is het moeilijk aan te geven waar Kerk in Actie voor staat. Dit jaar zal in het teken staan van het inrichten van het werk vanuit een gedeelde focus waarbij de nadruk ligt op 4 thema s: 1. Geloven tegen de verdrukking in; 2. Geloven in de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen; 3. Noodhulp: voor, tijdens en na rampen; 4. Kinderen in de Knel. Deze 4 thema s zijn de focus in het werk en zijn daarmee richtinggevend voor zowel de keuze van partners en de communicatie over het werk van Kerk in Actie. Op deze wijze is het mogelijk beter de juiste partners te kiezen en over het werk dat deze partners doen te communiceren naar onze achterban. Het werk wordt in 2016 zoveel als mogelijk gericht op deze focus. Minder inkomsten scherper kiezen De financiële situatie van Kerk in Actie blijft helaas nog steeds achter bij de oorspronkelijke begroting in het meerjaren beleid van de Dienstenorganisatie. Er zijn in 2014 en 2015 maatregelen genomen om de uitgaven op een verantwoorde wijze aan te passen bij de inkomsten. In 2015 is een bezuiniging van ongeveer 2 miljoen gerealiseerd. In deze begroting worden deze maatregelen gecontinueerd. Door de structureel lagere inkomsten kunnen we minder uitgeven. Daarom is een inhoudelijke keuze gemaakt voor focusgebieden. Het relatieprogramma is vernieuwd: Kerk in Actie interactief gaat als vereenvoudigd relatiemodel naar alle gemeenten, samen met concrete informatiepakketten (Themajaren) passend bij de focus van Kerk in Actie. De keuze voor focusgebieden past ook goed bij de samenwerking met de ICCO Coöperatie. De keuzes die gemaakt zijn gaan uit van: Het verlagen van de uitgaven ingebed in het beleidskader met focusgebieden; Het ontzien van de primaire werkprocessen (Steunverlening partners, Dienstverlening aan diakenen, Opbouw relatieprogramma met gemeenten); Het besparen op de eigen werkprocessen en op werk via derden; Behoud van ruimte voor innovatie in het relatieprogramma en de dienstverlening aan gemeenten. Geloven in Delen als centrale communicatie boodschap van Kerk in Actie sluit goed aan bij de focus en geeft daarmee een leidmotief voor al het werk. De lijn zal in 2016 worden versterkt en voortgezet. ICCO Coöperatie Samen met Edukans en Prisma vormt Kerk in Actie sinds eind 2012 de ICCO Coöperatie. Dit geeft nieuwe mogelijkheden voor het internationale diaconale werk van de Protestantse Kerk. Het is de opdracht van Kerk in Actie om diaconaat met alle kracht en in samenwerking met partners wereldwijd vorm te geven. Daarbij moet zij ook nieuwe wegen durven inslaan die het mogelijk maken de diaconale aandacht en hulp voor de allerarmsten voluit te blijven uitvoeren. Vanaf 2016 wordt er gewerkt aan het invullen van een nieuw Strategisch Partnerschap met de Nederlandse overheid. De nadruk zal daarbij liggen op werken aan bestaanszekerheid en bestaansrecht voor de allerarmsten. Binnen het Strategisch Partnerschap kunnen vooral activiteiten op het gebied van pleiten en beïnvloeden een plek krijgen. Omdat de financiering via de Nederlandse overheid steeds lager wordt 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 22

23 zal de Coöperatie zich ook actief richten op alternatieve vormen van institutionele fondswerving en het verder opbouwen van het investeringsfonds. Daarnaast wordt in 2016 het lopende MSF programma afgerond. Vermindering van inkomsten legt een grote uitdaging bij de ICCO Coöperatie om ook los van overheidssubsidies meerwaarde aan de samenwerking te geven. De samenwerking van Kerk in Actie met ICCO zal in 2016 worden geëvalueerd in opdracht van de synode. Hieronder volgt een kort overzicht van de regiokantoren, de daaronder vallende landen en eventuele landenkantoren. ICCO en Kerk in Actie willen niet langer alleen vanuit Utrecht bepalen welke projecten we in ontwikkelingslanden steunen. Om deze medezeggenschap van mensen in het zuiden vorm te geven, werken we samen binnen zeven verschillende regio's. Zeven regio's hebben een eigen of gezamenlijk regiokantoor en in de meeste gevallen een regionale adviesraad. In het deel over werelddiaconaat wordt dit verder uitgewerkt. Versterken van de ACT Alliance Naast de ICCO Alliantie/Coöperatie is voor Kerk in Actie de keuze om lid te zijn van de ACT Alliance van steeds groter belang. Kerk in Actie als deel van de ACT Alliance wordt zichtbaar door co-branding in die delen van het werk die in samenhang met ACT uitgevoerd worden. In het najaar 2014 vond de tweede Assembly van de ACT Alliance plaats. Hier zijn nieuwe afspraken over het versterken van de alliantie gemaakt en zijn de prioriteiten voor de komende jaren vastgesteld. Voor Kerk in Actie en ICCO is het vooral van belang te blijven werken aan de opbouw van een sterke alliantie van onderaf. Daarom wordt actief in een aantal globale werkgroepen en in 30 landelijke ACT samenwerkingsverbanden (landen forums) geparticipeerd. Binnen Europa wordt de samenwerking tussen de ACT leden versterkt door het gevormde ACT Europe Forum en de integratie van ACT EU (APRODEV) als lobby organisatie richting de EU binnen de ACT Alliance. Kerk in Actie noodhulp namens de achterban via kerken en gerelateerde organisaties. Noodhulp is een zeer urgent en aansprekend thema binnen het mandaat van de achterban van Kerk in Actie. Namelijk mensen helpen in acute nood. Onze kracht hierbij is dat we noodhulp kunnen koppelen aan wederopbouw en preventie en daarmee aan initiatieven voor structurele ontwikkeling. Noodhulp is een prioriteit van Kerk in Actie. Door samen te werken in het verband van de ACT Alliance versterken we de samenhang in de uitvoering en de communicatie. De bestedingen voor noodhulp blijven ondanks de lagere inkomsten in 2016 op peil. Wel gaan we steeds meer gebruik maken van gelden uit specifieke bestemmingsfondsen. Kerk in Actie en ICCO blijven actief deelnemen aan de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO). Ook liggen er meer mogelijkheden voor noodhulp door gebruik te maken van specifieke fondsen bij de Nederlandse overheid via de Dutch Relief Alliance en Europese noodhulp gelden. We werken aan het beter zichtbaar maken van het noodhulpprogramma van Kerk in Actie (één van de focus gebieden) binnen de ICCO Coöperatie en naar kerken en donateurs. Noodhulp vormt één van de pijlers van het nieuwe relatieprogramma dat op een andere manier de achterban betrekt bij ons werk. Noodhulp is een ingang om heel het werk van Kerk in Actie aan de achterban te verduidelijken. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 23

24 2.5 Jeugdorganisatie Protestantse Kerk (JOP) Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) JOP: JOP Advies en Ondersteuning 520 JOP Producten en Ontwikkeling 904 Jeugdwerk Protestantse Kerk (2014): JW-PKN Algemeen 130 JW-PKN HGJB 171 JW-PKN WELJA 21 JW-PKN V-Link 6 JW-PKN Catechesefonds 67 Algemene Dienstverlening Lokale Dienstverlening Jeugdwerk Projecten Jeugd Projecten Innovatie en Onderzoek Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd Bij: resource resultaat 176 Totaal doelstellingen JOP is één van de vijf programma s waarin de dienstverlening door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland gestalte krijgt. Met dit programma ondersteunen wij het geheel van het jeugdwerk in en vanuit de Protestantse Kerk. De missie van JOP: Elk kind en iedere jongere weet zich door God geliefd. De Protestantse Kerk wil kinderen en jongeren uitdagen, voorleven en begeleiden op hun levensweg. Met als doel dat zij verantwoordelijkheid (leren) te nemen en zorg te hebben voor zichzelf, de ander en de wereld. Zo kunnen kinderen en jongeren groeien in hun ontwikkeling en krijgen zij de ruimte om te ontdekken wat het voor hen in het dagelijks leven betekent om te geloven in God. Van ieder die in en vanuit de kerk betrokken is bij kinderen en jongeren vraagt dat, dat zij stilstaan bij de vraag waarom zij met en in het jeugdwerk willen starten en vandaaruit daadwerkelijk aan de slag gaan. Kinderen en jongeren kunnen niet zonder een goede en liefdevolle thuisbasis, maar ook een lokale gemeenschap is nodig. Een plek, die er qua vormgeving heel divers uit kan zien maar waar ruimte is voor ontwikkeling, inspiratie vanuit de Bijbel en contact met andere kinderen en jongeren en identificatiepersonen uit andere generaties. Zo is de geloofsgemeenschap vindplaats van Gods liefde en is zij tegelijk zoekplaats om vanuit de gemeente in de dagelijkse wereld van kinderen en jongeren aanwezig te zijn. In deze tijd speelt de wereld zich voor verreweg de meeste kinderen en jongeren af buiten de kerk en buiten de kerkelijke organisatie. Jeugdwerk beperkt zich niet alleen tot georganiseerde en spontane verbanden binnen de kerk, maar is ook herkenbaar in het aanwezig zijn in de alledaagse leefwereld van kinderen en jongeren. JOP is een betrouwbare partner voor de vele vrijwilligers in de lokale gemeenten die passie hebben voor kinderen en jongeren (en hun ouders). JOP-medewerkers spreken de taal van onze doelgroep en zullen steeds meer als procesbegeleiders aansluiten bij gemeenten om te helpen de essentie van het jeugdwerk te (her)vinden en nieuwe mogelijkheden voor jeugdwerk te ontdekken: binnen, maar ook buiten de vertrouwde kaders van de kerk. Hierbij ligt de focus meer dan voorheen op 100% van de kinderen en jongeren die aan een lokale gemeente gegeven is, en dus niet alleen de 5% die zichtbaar aanwezig is in de gemeente, of de 15% die bijvoorbeeld op papier aanwezig is. Het JOP-team concludeerde dat we in veel opzichten JOP een positief rapportcijfer kunnen geven, maar er ligt nog voldoende om in 2016 te doen! Daarnaast is op basis van trends en ontwikkelingen in de maatschappij, kerk en op kind/jeugdgebied gekeken naar de kansen en mogelijkheden die JOP ziet voor 2016 en daarna. Vanuit deze passie is JOP herkenbaar aanwezig in dienstverlening en jeugdwerkprojecten. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 24

25 Cultuurverschuiving In de beleidsplanperiode straalt JOP een cultuurverschuiving uit richting de gemeenten, naar partners waarmee samengewerkt wordt, richting het geheel van de Dienstenorganisatie en onderling. De cultuurverschuiving is te karakteriseren als: Van praten tegen elkaar naar luisteren naar elkaar; Van aanbod gericht naar vraaggericht; Van verzorgen door overal een antwoord op te willen geven naar ontzorgen; Van versnipperde benadering van gemeenten (binnen DO en ook met HGJB) naar gezamenlijke benadering; Van Denken in Problemen (DIP) naar Denken in Mogelijkheden (DIM) (niet DIP-pen maar DIMmen); Van organisatie centraal naar inhoud centraal; Van wat kost het naar wat levert het (mij) op. In 2016 zullen de puntjes op de i gezet worden wat betreft de doelstellingen uit de beleidsperiode die nog niet (helemaal) behaald zijn. Zoals: het realiseren van 15 pioniersplekken op het gebied van kinderen/jongeren en twintigers (we zitten eind 2015 waarschijnlijk op 9 plekken); de ambassadeursrol van de jeugd te zijn (mede vormgegeven in onderzoek naar jeugd en praktijk van de gemeente); het verduurzamen van het effect van de inzet door JOP-jeugdwerkers; het toepassen van blended learning. Algemene dienstverlening De algemene dienstverlening van het Programma JOP richt zich op de presentatie van JOP en het jeugdwerk in en vanuit de Protestantse Kerk in Nederland. Met voorlichting en uitwisseling (o.a. JOP COACH Live) is JOP zichtbaar onder jeugdwerkvrijwilligers en kader in de kerk. JOP heeft kennis in huis, signaleert nieuwe ontwikkelingen en maakt deze bespreekbaar in de dienstverlening en in publicaties (o.a. in ons relatiemagazine PRO! waar we in 2015 een groei van lezers van 10% noteerden) en online. Voor het jeugdwerk en de ontwikkeling ervan is JOP een actieve partner in de breedte van de kerk, voor andere jeugdwerkorganisaties zoals HGJB en YFC en voor opleiders (PThU, CHE etc). Lokale dienstverlening JOP werkt in en vanuit de gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland. Met de dienstverlening aan vrijwilligers en kader sluiten we aan bij de behoefte van gemeenten om voor kinderen en jongeren vindplaats van Gods liefde te zijn. Voor lokale gemeenten is JOP een betrouwbare en vindingrijke opdrachtnemer in kortdurende en in intensieve, betaalde dienstverlening. Hierin maken we onderscheid in doelstellingen passend bij de regio waar een jeugdwerkadviseur opereert. Naast de georganiseerde en spontane jeugdwerkverbanden van gemeenten zoeken we in de dienstverlening naar de mogelijkheden om ook buiten de vanzelfsprekende grenzen van de kerk als gemeente in de leefwereld van kinderen en jongeren aanwezig te zijn. Daarom participeren we in de stuur- en projectgroep Pionieren en dragen we verantwoordelijkheid voor de pioniersplekken die zich richten op kinderen, jongeren, twintigers. Ook zoeken we naar aansluiting bij het project Zorgzame Kerk. Jeugdwerkprojecten Met de jeugdwerkprojecten draagt JOP bij aan vitaal jeugdwerk in gemeenten. Voor langer lopende projecten zoals bijvoorbeeld Sirkelslag weten we de binding onder de deelnemers te versterken door de inzet van sociale media. Sirkelslag YOUNG is voor veel jeugdgroepen ook een eerste stap in de verdere kennismaking met JOP, het project draagt goed bij aan de uitstraling van JOP. De SCHOOLvariant zullen we in 2016 heroverwegen. Op de gebieden van geloofsopvoeding en van catechese (inwijding, karaktervorming) zijn we met onze projecten aanspreekbaar en actueel. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 25

26 Jeugdprojecten Met enkele jeugdprojecten richt JOP zich direct op jongeren met het oog op karaktervorming en (tijdelijke) netwerken voor 16+. We hebben goede ervaring opgedaan door op christelijke festivals met een eigen en herkenbaar aanbod aanwezig te zijn. JOP wil met een pilot ontdekken of deze aanwezigheid ook mogelijk is op reguliere festivals waar veel jongeren zijn. Samenwerking met pioniersplek Poptempel is daarbij een optie. Innovatie en onderzoek Oog hebben voor nieuwe ontwikkelingen in de wereld van kind en jongeren en deze voor het jeugdwerk benutten, hoort tot onze kerntaak. Dit gebeurt door onderzoek, zowel kwalitatief als kwantitatief. In 2016 wil JOP nadrukkelijker onderzoek inzetten zodat we de ambassadeursrol voor jeugd beter op ons kunnen nemen. We zullen dit met name doen door inzet van de flexibele schil en het pro-actief zoeken van stagiaires, waarna de inhoudelijk specialisten de doorvertaling naar de lokale gemeente kunnen maken. Eind 2015 zal een consultatie Catechese worden gehouden, de uitkomsten hiervan worden in 2016 verwerkt. In samenwerking met de PThU, CHE, MissieNederland en enkele jeugdwerkorganisaties wordt in 2016 gekeken of het mogelijk is aan de PThU een lectoraat Youth Ministry op te zetten en te ondersteunen. Nieuwe projecten in 2016 Eind 2014 startte JOP onder de titel Essentietraject voor gemeenten: een bezinningsprogramma waarin in drie bijeenkomsten een zoektocht plaatsvindt naar de essentie van het jeugdwerk voor de plaatselijke gemeente. Na afloop blijken gemeenten te zoeken na een vervolg. JOP denkt mee. Eind 2015 is de oriëntatie over het thema christelijke karaktervorming afgerond. De uitkomsten zullen in 2016 concreet gemaakt worden. JOP zal naar manieren zoeken en toepassen om bij jongeren te werken aan de christelijke karaktervorming waardoor jongeren worden aangesproken op hun talenten en nog te ontwikkelen talenten. Hierbij zal gebruik gemaakt worden van bestaande elementen uit het (christelijke) jeugdwerk en uit de leefwereld van jongeren. Dit is met name gericht op 16-plussers omdat hiervoor nog weinig beschikbaar is en de vraag toeneemt. JOP hoopt in 2016 aan te kunnen sluiten bij het project Zorgzame Kerk. Ook zal zij bij kerken aandacht vragen voor de rol die zij kunnen spelen in hun omgeving, in verbinding met burgerlijke gemeenten en lokale instellingen. Via het thema jeugddiaconaat en jeugdpastoraat willen we hier onze expertise inzetten en kerken helpen hierin keuzes te maken. In 2016 wil JOP in samenwerking met Team Mobiliteit één of meerdere ontmoetingen organiseren voor het netwerk van professionals die rondom kinderen en jongeren in de Protestantse Kerk in Nederland aan het werk zijn. Met als doel hen bondgenoot te maken in onze opdracht. De behoefte vanuit gemeenten en ouders om aan de slag te gaan, bij voorkeur samen met hun kinderen, op het gebied van samen vieren inclusief de vraag naar hulp bij geloofsopvoeding biedt kansen. JOP sluit op deze wens aan met goed bruikbare producten, zowel voor vrijwilligers in kerken als voor ouders. Bijvoorbeeld met als specifieke doelgroepen: vaders, (groot)ouders met jonge kinderen. Concepten (zoals bijvoorbeeld Kliederkerk) worden uitgewerkt en verbreed. Hierin zal ook de verbinding intern tussen specialisaties vieren met kinderen, missionair en geloofsopvoeding plaatsvinden. Bij iets oudere kinderen schuift de specialist catechese aan. JOP houdt voortdurend de ogen open om lokale initiatieven te spotten en mogelijk landelijk door te vertalen zodat meer gemeenten er profijt van hebben (bijvoorbeeld Kerk op Schoot). 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 26

27 2.6 Human Resource Management HRM: maakt mensen sterk voor het werk van de kerk. De medewerkers van de afdeling zorgen ervoor dat: de juiste mensen; met de juiste combinatie van houding, kennis en vaardigheden; op de voor hen en de organisatie best passende werkplek; een optimale bijdrage kunnen leveren aan het werk binnen kerk en gemeenten; en dat zij daarvoor passend worden beloond. HRM - Deskundigheid Het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) is het onderdeel van de afdeling HRM dat zich richt op de deskundigheid van het kader (vrijwilligers en professionals) van de Protestantse Kerk in Nederland. Het is de missie van het PCTE om het kader te vormen en ondersteunen met een relevant, goed en gevarieerd aanbod dat de bezieling van de werkers en de kwaliteit van het werk versterkt. Werkbegeleiding biedt hulp en coaching aan predikanten en kerkelijk werkers. HRM - Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) Kadercursussen Landelijk vervolgaanbod Vorming en bezinning Permanente educatie Werkbegeleiding Interne scholing Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. Bij: resource resultaat 91 Totaal doelstellingen Met het ontwikkelen en organiseren van cursussen, studiedagen en andere vormen van leren wil het PCTE de kwaliteit, het geestelijk welbevinden en de bestuurskracht van kerkelijk kader versterken en de toerusting van gemeenteleden waar mogelijk ondersteunen. Dit door het ontwikkelen, ondersteunen en organiseren van: regionale cursussen voor vrijwillig kader in plaatselijke gemeente en classis; een landelijk vervolgaanbod van cursussen voor betaald en onbetaald kader;, het organiseren van de driejarige opleiding amateur-kerkmuziek bevoegdheid III; de driejarige cursus Theologische Vorming Gemeenteleden (TVG); projecten met het oog op het ontwikkelen van andere vormen van leren en een breder aanbod van vorming. Professionalisering Met het (doen) organiseren van een rijk en inspirerend aanbod van begeleiding en (na)scholing wil het PCTE bijdragen aan het werkplezier en de bedieningsvreugde van alle beroepskrachten en bevorderen dat zij in staat zijn kerk en gemeente op eigentijdse wijze te blijven bewaren bij het heil en bij haar roeping in de wereld. Dit door: voorlichting en toerusting van predikanten en kerkelijk werkers met betrekking tot de invoering van de permanente educatie; het organiseren van het mentoraat aan beginnende predikanten en kerkelijk werkers; het doen organiseren van de primaire nascholing van beginnende predikanten en kerkelijk werkers door de PThU en de HBO-instellingen (CHE, InHolland, Windesheim); het doen organiseren van een aangestuurd aanbod van voortgezette nascholing en specialisaties door de PThU en de HBO-instellingen (CHE, Windesheim); het (doen) organiseren van twee specialisaties (Geestelijke Begeleiding en een Missionaire specialisatie); het organiseren van een aanvullend eigen aanbod; 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 27

28 vertegenwoordiging namens de PKN naar de ISOK (opleiden van professionele kerkmusici.) De ontwikkelingen op het terrein van leren staan niet stil. Een benadering van leren die steeds meer gemeengoed wordt is het zogenaamde blended learning, letterlijk mix van leren ofwel een combinatie van verschillende leervormen. E-learning digitaal of online leren maakt hier onderdeel van uit. Het PCTE onderzoekt op welke manier en in welke mate e-learning in 2016 geïntegreerd kan worden in het bestaande aanbod van cursussen en trainingen. Ook zullen er in 2016 pilots gedaan worden met het concept van de leergemeenschap. Dat is een groep mensen die rond een bepaalde thematiek bijvoorbeeld jeugdambtsdrager zijn en langere tijd in een leertraject betrokken is. Verschillende instrumenten om te leren kunnen in zo n traject worden ingezet: een cursus of training (op locatie en/of online), intervisie, (online) coaching, opfrisbijeenkomsten, een digitale nieuwsbrief etc. Het PCTE heeft vanuit dit concept een leergemeenschap van trainers binnen de dienstenorganisatie opgezet. Permanente Educatie Omdat in de eerste drie jaar is gebleken dat de deelname aan de PE achterblijft bij de verwachtingen is besloten de evaluatie dusdanig tijdig uit te voeren dat eventuele aanpassing van de regeling in kan gaan bij de aanvang van de tweede periode van PE (september september 2022). Deze evaluatie, die eind 2015 gestart is zal in de eerste maanden van 2016 worden afgerond. Onderzoeksvragen zijn onder andere hoe de deelname aan de PE zich verhoudt tot de deelname aan het studieverlof, de kwaliteit van het aanbod of de inhoud van de cursussen aansluit bij de nascholingsvraag van de doelgroepen en de werking van het scholingsplan. Het mentoraat is onderdeel van de permanente educatie. Eén van de predikanten voor de werkbegeleiding legt het contact tussen mentor en mentorant en is verantwoordelijk voor de training van mentoren. We gaan voor 2015 uit van 60 koppelingen van predikanten en 25 van kerkelijk werkers, wat een jaarlijkse inzet van 85 mentoren vereist. Er is een bestand van 400 mentoren. In 2016 worden 6 mentoraatstrainingen (tweedaagsen) georganiseerd, doelstelling is deelname van mentoren. Er is een (digitale) community voor mentoren. Voor de primaire nascholing van beginnende predikanten organiseert de PThU twee keer per studiejaar een cursus voor deelnemers. De deelnemers volgen binnen een periode van anderhalf jaar een programma van zeven keer een driedaagse, met daarnaast een introductiedag en een dag voor kerkenraden. Voor de primaire nascholing voor beginnende kerkelijk werkers organiseren de gezamenlijke HBO-instellingen, afhankelijk van de instroom, in 2016 één of twee cursussen. Ook hier heeft iedere cursus een omvang van deelnemers. In het kader van de Permanente Educatie draagt het PCTE zorg voor twee specialisaties. De verwachting is dat in 2016 een tweede lichting van de tweejarige specialisatie Missionair voorganger van start zal gaan. Deze specialisatie is in opdracht van en in samenwerking met het programma MWKG ontwikkeld. Het PCTE is verantwoordelijk voor de coördinatie en uitvoering van de specialisatie. Daarnaast draagt het PCTE zorg voor de voortgang van de driejarige specialisatie Geestelijke Begeleiding. In september 2015 hopen we met een nieuwe groep van start te gaan. Voor de inhoudelijke ontwikkeling van de specialisatie is er de werkgroep Geestelijke Begeleiding, de coördinatie wordt verzorgd door het PCTE en uitvoerende ondersteuning wordt geleverd door de PThU. PCTE, werkgroep en PThU zijn met elkaar in gesprek over de structurele inbedding van de opleiding. Werkbegeleiding Het bieden van Werkbegeleiding heeft als doel het begeleiden van predikanten en kerkelijk werkers, zodanig dat deze beroepsgroep (weer) efficiënt, effectief, met kwaliteit en met vreugde en bezieling haar werk kan doen door: individuele werkbegeleiding op verzoek; begeleiding van samenwerking en teamvorming; het stimuleren en begeleiden van waarderende collegiale consultatie en intervisie; het stimuleren en ondersteunen van een aanbod van geestelijke begeleiding. Individuele begeleiding geeft de mogelijkheid nieuwe uitdagingen in het werk te vinden. In de werkbegeleiding kunnen verschillende thema s aan de orde komen (aanboren van bronnen; omgaan met moeilijke situaties; werken met een collega; na ziekte of vrijstelling weer aan het werk; eigen spiritualiteit in relatie tot het werk; agendaplanning; studieplan in het kader van de Permanente 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 28

29 Educatie). Naast eenmalige gesprekken in het kader van preventie is de doelstelling in 2016 ca betaalde trajecten voor werkbegeleiding te geven. De werkbegeleiding heeft intervisiemodellen ontwikkeld die speciaal zijn gericht op predikanten en kerkelijk werkers. De nieuwste vorm is gebaseerd op Waarderend Organiseren. Naast de individuele begeleiding wordt ook teambegeleiding aangeboden. Teambegeleiding combineert de aandacht voor de inhoudelijke kant van het werk met aandacht voor de groepsdynamiek. Het is altijd maatwerk: de concrete werksituatie is uitgangspunt. In dit verband wordt ook de bijdrage aan het project Samenwerking gemeenten (Sage) voortgezet. De samenwerking van predikanten en kerkelijk werkers is binnen deze praktijk van samenwerkende gemeenten van groot belang. Naast de trajecten voor Sage verwachten we in 2016 ca. 10 betaalde trajecten voor teambegeleiding te geven. Bureau PC GVO Het bureau PC GVO is verantwoordelijk voor alle management- en uitvoeringstaken van de stichting PC GVO. De doelstelling is om naar volle tevredenheid van het bestuur van de Stichting PC GVO te werken op een budget neutrale wijze. Belangrijke taken zijn: de voorbereiding en uitvoering van het door het bestuur PC GVO vastgestelde beleid; aansturing van de regiobegeleiders (leidinggevende en eerste aanspreekpunt van de docenten); het coördineren van de inhoudelijke nascholing van ruim 420 docenten samen met JOP, HGJB en IKOS; het voeren van de docentenregistratie en financiële administratie; het overleg met de OR van de Stichting PC GVO. HRM Management en mobiliteit Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) HRM Management en Secretariaat } Begeleiding Mobiliteitspool > 138 Beroepingswerk } Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. Bij: resource resultaat Totaal doelstellingen Het team Mobiliteit is het onderdeel van de afdeling HRM dat zich richt op drie hoofdactiviteiten: het beroepingswerk. Dit omvat o.a. de advisering in het kader van de kerkorde - aan vacante gemeenten en richt zich op het begeleiden, bevorderen en vergroten van de mobiliteit van predikanten, proponenten en kerkelijk werkers; het uitzenden en begeleiden van tijdelijke beroepskrachten met het ontzorgen van gemeenten als doel; beleidsadvisering en voorbereiding. Mobiliteitsbureau (beroepingswerk) Het Mobiliteitsbureau heeft als doelstelling het begeleiden, bevorderen en vergroten van de mobiliteit van predikanten en kerkelijk werkers binnen de kerk om daardoor bij te dragen aan de groei en bloei van gemeenten en beroepsgroepen: de juiste persoon op de juiste plaats. Dit komt concreet tot uiting in de voorlichting en advisering rondom het vacaturebeleid in de gemeenten. Voor een belangrijk deel betreft dit het klassieke beroepingswerk van predikanten en het kerkordelijk voorgeschreven advies. Het team wil in 2016 werken aan een verdere ontwikkeling van een samenhangende visie op het terrein van mobiliteit en wil ook een actieve en zichtbare bijdrage binnen de kerk en de dienstenorganisatie leveren aan discussies die gaan over aspecten van het beroepingswerk, mobiliteit en aanverwante thema s. Concreet vertaalt dit zich in onder meer het publiceren van artikelen, het deelnemen aan verschillende platforms en het ontwikkelen van nieuwe initiatieven. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 29

30 Belangrijke aandachtspunten in 2016 zijn: het continueren van de contacten die plaatsvinden met de predikanten en proponenten, vanuit hun verlangen naar mobiliteit; het verbeteren van de dienstverlening naar de gemeenten door in een eerder stadium intensiever contact te leggen met gemeenten die vacant worden/zijn en meer aandacht te vragen voor alternatieve mogelijkheden zoals bijv. ruiling van standplaats; de rol van de consulent hernieuwd onder de aandacht te brengen; het sterker organiseren van mogelijke inzet van kerkelijk werkers. Mobiliteitspool (uitleen van beroepskrachten aan plaatselijke gemeenten) Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) Interim predikanten Beginnende predikanten Pionieersplekken MW/KG 0 15 Diaconale werkers KIA 0 JOP/HGJB-Locaal Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. - Bij: resource resultaat, -237 Totaal doelstellingen Vanuit de mobiliteitspool worden medewerkers met een bijzondere aanstelling (te weten: jeugdwerkers, interim-predikanten, studentenpastors, beginnende predikanten, pioniers MW/KG, diaconale werkers KIA) uitgezonden naar de plaatselijke gemeenten. Hoofddoel van de mobiliteitspool is het ontzorgen van gemeenten in hun behoefte aan professionele krachten. Belangrijke, daaruit afgeleide, interne doelstellingen zijn het verbeteren en stroomlijnen van de dienstverlening bij uitleen van beroepskrachten aan gemeenten, het verbeteren en optimaliseren van de inzet van beroepskrachten en het ontzorgen van de programmalijnen. In 2016 gaat de aandacht uit naar: het verbeteren/optimaliseren van de dienstverlening (o.a. op basis van de uitkomsten van de evaluatiestudie) met meer oog voor het vernieuwingsaspect van de Pool; het vergroten van de Pool met nieuwe beginnende predikanten; het uitbreiden van de dienstverlening gericht op het verder ont-zorgen van gemeenten, denk hierbij aan het opzetten van een Pool voor vervanging bij ziekte of zwangerschap; het vergroten van de flexibele schil rondom interim-predikanten. Voor de inzet in plaatselijke gemeenten is 54.3 fte begroot. Daarvan zijn 8.3 fte voor inzet van interimpredikanten, 14 fte voor inzet van proponenten en 17 fte voor inzet van jeugdwerkers via JOP en HGJB. De overige formatie (15 fte) is begroot voor inzet van lokale werkers via de overige programmalijnen. HRM Rechtspositie Team Traktementen en Pensioenen Het team Rechtspositie is het onderdeel dat zich richt op de inkomstenvoorziening van predikanten tijdens werk, ziekte, werkloosheid, emeritaat en bij overlijden. Het doel van het team Rechtspositie is de beleidsondersteuning van de positie van de predikant en kerkelijk werker, de beleidsondersteuning van de arbeidsvoorwaarden van gemeentepredikanten, het uitvoeren van de regelingen, het verzorgen van de traktementsadministratie, de verzuim- en pensioenadministratie en het voorlichten van de gemeenten en predikanten over arbeidsvoorwaarden. Het team Rechtspositie voert in 2016 de volgende activiteiten uit. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 30

31 De ambtelijke ondersteuning van de Beheercommissie centrale kas predikantstraktementen, bestaande uit de vormgeving van de omslagregeling predikantstraktementen en -pensioenen, het opstellen van de begroting en de jaarrekening van de centrale kas predikantstraktementen en het onderhoud van de contracten met de arbodienst en de pensioenverzekeraars. In 2016 zal een start worden gemaakt met de evaluatie van de omslagregeling, waarvan de overgangsregeling in 2018 zal zijn afgelopen. De uitvoering van de omslagregeling predikantstraktementen, bestaande uit de administratie van de centrale kas predikantstraktementen (uitkering traktementen en wachtgelden, inning en afdracht pensioenpremies, inning bijdragen); de re-integratie van werkloze predikanten; de toekenning van periodieke verhogingen; de voorlichting over de traktements- en omslagregeling. De ambtelijke ondersteuning van het Georganiseerd Overleg Predikanten, bestaande uit vormgeving en invulling van de rechtspositieregeling van de predikanten voor gewone werkzaamheden. Aan de orde zijn het beloningsbeleid, de sociale voorzieningen bij werkloosheid (wachtgelden) en arbeidsongeschiktheid en de pensioenen. De ambtelijke ondersteuning van de Commissie van beroep voor de predikantstraktementen en pensioenen. Het vanuit rechtspositioneel en financieel oogpunt bijdragen aan beleid, dat het bestuur van de Dienstenorganisatie voor de predikanten voor gewone werkzaamheden ontwikkelt. Aan de orde zijn vraagstukken van kwaliteit (geschiktheid), integriteit, flexibiliteit en mobiliteit. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 31

32 2.7 Expertisecentrum Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) Adviezen en rapportages moderamen GS Adviezen en rapportages dienstenorganisatie Onderzoek werk dienstenorganisatie Advisering Kerk in Actie (beleidsvraagstukken) 37 Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. Bij: resource resultaat -44 Totaal doelstellingen Het Expertisecentrum is een kennismakelaar en draagt er zorg voor dat kennis en informatie die binnen en buiten de dienstenorganisatie aanwezig zijn, optimaal benut kunnen worden voor het werk van moderamen en synode, directie, management en medewerkers van de dienstenorganisatie. Het Expertisecentrum stimuleert het delen van kennis en leren in de organisatie, doet onderzoek en verzamelt kennis, informatie en ervaringen met het oog op het schrijven van adviezen en rapportages. Activiteiten hierbij zijn: (Doorlopende) advisering van het moderamen van de generale synode; Evaluatie van het project ethische bezinning van het moderamen dat liep van 2012 tot en met 2016 en waarin vier handreikingen - de vierde verschijnt in april zijn verschenen; Schrijven van 1 statistische jaarbrief met de basisgegevens van kerk en gemeenten; Organiseren van 6 (lunch)gesprekken resp. expertmeetings in het kader van het delen van kennis rondom voor kerk en dienstenorganisatie relevante thema s; Onderzoek en evaluatie ten behoeve van het werk van de verschillende programma s van de dienstenorganisatie. Bij het voorbereiden van onderzoeken zal extra aandacht worden besteed aan de juiste vraagstelling (wat wilt u nu precies weten en waarom?) en dat de resultaten van onderzoeken ook (in overleg met de opdrachtgever) vergezeld zullen gaan van beleidsadviezen; Onderzoek en uitbrengen van beleidsadviezen voor Kerk in Actie; Werkzaamheden in verband met het ontwikkelen van het beleidsplan voor de Dienstenorganisatie dat in de aprilsynode van 2016 wordt vastgesteld; Versterken van de relatie van het Expertisecentrum met de PThU en de VU met het oog op het delen van kennis en deskundigheid op het terrein van (godsdienstsociologisch en theologisch) onderzoek (2 en 4). De toekomst van Protestantisme-(n) in het post-moderne en post-seculiere Europa. In 2015 bereiden we met de Council for World Mission (CWM) en het Sociaal Wetenschappelijk Instituut (SWI) van de EKD een conferentie voor die in 2016 zal plaatsvinden in Wittenberg. Het is een vervolg op de conferentie Liminal Protestantism in 2013, met experts uit verschillende West- Europese landen. In de conferentie zullen fresh-expressions of church resp. pioniersplekken focuspunten zijn (1 en 2). 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 32

33 2.8 Communicatie & Fondsenwerving Hoofddoelstellingen Begroting Begroting Rekening (bedragen x 1.000) Fondsenwerving Marketing communicatie Corporate communicatie/voorlichting Relatiebeheer Kerk in Actie (v/h Interactief) Ondersteuning plaatselijke geldwerving 90 Totaal lasten Middelen toebedeeld aan andere programma's en stafafd. 5 Bij: resource resultaat -27 Totaal doelstellingen De missie van de afdeling Communicatie en Fondsenwerving is om twee beslissingen van mensen ten positieve te beïnvloeden: de beslissing om deel te nemen aan activiteiten van de Protestantse Kerk (met name kerkdiensten) de beslissing om een bijdrage te geven aan de programma s van de Protestantse Kerk (met name Kerk in Actie en met name een financiële bijdrage) Het moet helder zijn op welke manier de Protestantse Kerk in Nederland zich op een relevante en positieve manier onderscheidt. Communicatie Protestantse Kerk Voor het jaar 2016 zijn belangrijke thema s:: 2017: 500 jaar Protestantisme Een evident onderscheid ten opzichte van andere aanbieders zit opgesloten in de naam van onze kerk: de Protestantse Kerk (500 jaar Protestantisme) zullen we inzetten om de aanduiding Protestants positief onderscheidend te laten zijn. Geloven doe je in de kerk Inventarisatie van de barrières die maken dat mensen niet deelnemen aan activiteiten (met name kerkdiensten) van de Protestantse Kerk heeft ons geleerd dat de veronderstelde verbinding kerkgeloof een dominante reden is om een bezoek aan onze kerk niet te overwegen. Op basis van dit inzicht hebben we een campagne ontwikkeld die aanhaakt bij het veelgehoorde Geloven doe je in de kerk maar tegelijkertijd duidelijk maakt dat er wis en waarachtig nog wel andere dingen in een kerk plaatsvinden dan uitsluitend het voor wáár houden van een aantal geloofsovertuigingen. Uiteraard met als afzender de lokale Protestantse gemeente of (wanneer het in landelijke media verschijnt) de Protestantse Kerk. De campagne zal bestaan uit een serie posters met als tagline Geloven doe je in de kerk..., gevolgd door een aantal statements die (hopelijk) tot nadenken aanzetten en idealiter tot heroverweging van de overtuiging (dat men moet geloven om in een kerk aangetroffen te worden) leiden. Facilitair aan deze poster serie zal een campagne-website gekoppeld worden waar men de poster kan downloaden voor eigen gebruik, kan delen via social media en waar een dialoog kan worden aangegaan. De afgebeelde posters zijn dummies en zullen worden aangepast op basis van onderzoek. De hoop en verwachting is dat deze campagne in z n basisvorm voldoende mileage heeft om enige jaren mee te kunnen. Aangezien we géén modellen willen gebruiken maar werkelijke, nog in het wild voorkomende Protestanten zou er bijvoorbeeld een mooie inhaakmogelijkheid zijn voor gemeentes om hun éigen 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 33

34 gemeenteleden op die poster te willen om maar eens een voorbeeld te noemen. Afhankelijk van de vraag vanuit de gemeente zal deze campagne al dan niet een vervolg krijgen. Reputatie-management De Protestantse Kerk vindt dat religie ertoe doet. Da s geen nieuws, zou je denken. Althans het is een weinig verrassende mededeling. Toch merken we meer en meer dat religieuze uitingen of uitspraken in het publieke domein zomaar nieuws kunnen zijn. In december 2013 heeft de Protestantse Kerk alle journaals gehaald met het voornemen om een kerstcommercial op te nemen. Kerk roept op om met kerst naar de kerk te gaan : het bleek nieuws te zijn. Het biedt een interessante inkijk in hoe onbekend grote delen van de Nederlandse samenleving zijn geworden met God, geloof en kerk. Dát grote delen van de Nederlandse samenleving zo onbekend zijn geworden met God, geloof en kerk betekent dat de Protestantse Kerk zoekt naar podia en media om te spreken over God, geloof en kerk. Om duidelijk te maken dat religie - gelovend leven een andere uitwerking in een mensenleven heeft dan het lidmaatschap van een aquariumvereniging. Die podia worden bijvoorbeeld gevonden: bij en rondom The Passion en bij een kerstcommercial. Dan spreken we over de betekenis van het volgen van Jezus; Bij een kerkdienst tegen racisme. Dan spreken we over de vurige hoop op een samenleving waarin ieder ertoe doet en een plek vindt; Bij het herdenken van de slachtoffers van MH17. Dan uiten we onze radeloosheid en wanhoop; Rondom noodhulp, voedselbanken en asielzoekers. Dan spreken we over schrijnende nood om de hoek en een continent verderop - waar we iets aan willen doen; Rondom de viering van het 10-jarig bestaan van de Protestantse Kerk. Dan spreken we over rol van God, geloof en kerk in onze samenleving. Kortom: wanneer de Protestantse Kerk zich manifesteert op het vlak van haar core business: gelovend leven, dan hoeven we nog niet zo ontevreden te zijn over de aandacht die ons vanuit de media ten deel valt. Anders wordt het wanneer de Protestantse Kerk zich uitspreekt over wat er verder allemaal op aarde gebeurt. In het beleidsplan wordt gesteld dat het tot de taken van de afdeling Communicatie behoort om beleid te ontwikkelen t.a.v. de volgende beleidsthema s: Kerk als politiek lichaam; Communicatie: taal spreken van de samenleving, over thema s die er toe doen. Die thema s die ertoe doen zijn terug te vinden in de nota De kerk en de democratische rechtsstaat een positiebepaling (behandeld door de Generale Synode in najaar 2009). In paragraaf 127 wordt opgesomd waarover de kerk het noodzakelijk kan vinden om te spreken: omdat zij meent dat gerechtigheid en vrijheid, vrede en wederzijdse verantwoordelijkheid, duurzaamheid of veiligheid binnen de samenleving ernstig in de verdrukking komen. Onderzoek zal ons duidelijk maken in hoeverre deze voortreffelijke opsomming gedeeld wordt door betrokkenen in onze kerk. Die toetsing moet niet alleen antwoord geven op de vraag waarover en wanneer de Protestantse Kerk zich over samenlevingsvraagstukken uitspreekt maar moet ons ook helpen bij het creeëren van een herkenbaar en consistent profiel. Het opbouwen van een betekenisvol profiel is wel degelijk mogelijk mits diegenen die namens de Protestantse Kerk een point of view in de media mogen uitdragen rolvast en tekstvast opereren en bereid zijn zichzelf op dit vlak enigszins te disciplineren. Scriba als boegbeeld In het licht van het bovenstaande: indien verwacht wordt dat de Scriba van de Generale Synode van de Protestantse Kerk het boegbeeld van de Protestantse Kerk in de media moet zijn, dan moet de afdeling Communicatie zoeken naar een geschikt autonoom podium voor de Scriba om tot haar / zijn recht te komen. Voor de huidige Scriba is hiervoor een concept ontwikkeld dat in bijlage 3 ( In welke woorden kan ik wonen? ) wordt toegelicht. Dit concept wordt in het najaar 2015 en voorjaar 2016 gerealiseerd. Voor de nieuwe Scriba zal op basis van haar / zijn kwaliteiten, belangstelling en Sitz im Leben een vergelijkbaar concept ontwikkeld moeten worden. Hierbij is het essentieel dat dit concept 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 34

35 uiting geeft aan de gedachte dat de Protestantse Kerk belangstelling toont voor de wereld niet omgekeerd. Communicatie Kerk in Actie In 2015 heeft de merkstrategie Geloven in delen vorm en inhoud gekregen: De themajaren hebben een vliegende start gemaakt en er is veel kwalitatief hoogstaand materiaal gemaakt (film, foto s). In het najaar van 2015 vindt evaluatief onderzoek plaats, wat de basis vormt voor de doorontwikkeling; De persvoorlichting heeft met de komst van de nieuwe medewerker een flinke impuls gekregen, evenals het issuemanagement en de thematische focus; De website is geoptimaliseerd in lijn met de merkstrategie: meer call to action, een prominente plaats voor gebed en actualiteit en een betere informatieservice richting het kerkelijk kader. Door de ervaring van het afgelopen jaar is de noodzaak gebleken van een grondiger doorvertaling van de merkstrategie in producten door middel van het ontwikkelen van een commercieel plan of identiteitsmarketingstrategie. Daarnaast is er ook de wens om (na het waardevolle donateursonderzoek enkele jaren geleden) een doelgroeponderzoek uit te voeren naar de behoeftes en wensen van het kerkelijk kader. De resultaten hiervan in combinatie met het commercieel plan geven richting voor de ontwikkeling van producten die zowel de merkstrategie tot leven laten komen als ook de (financiële) betrokkenheid van onze doelgroepen doet toenemen. Het ontwikkelen van het commercieel plan en doelgroeponderzoek vinden plaats in het najaar van Nieuwe producten Op basis van commercieel plan én doelgroeponderzoek richting diakenen en ZWO-vrijwilligers (najaar 2015) nieuwe producten ontwikkelen (bv. Kerk in Actie actieweek of Matching Friday ná concepttesten bij de doelgroep). Er komt een nieuwe opzet van Kerk in Actie Reizen door het ontwikkelen en op de markt brengen van een 50+ Moldavië-reis in het voorjaar 2016, uit te breiden met een reis naar Ghana in de zomer 2016 naar een 40dagentijd-project. Doorontwikkeling communicatiemiddelen Op basis van evaluatief onderzoek (najaar 2015) worden de opzet en de middelen aangepast en wordt een nieuwe impuls gegeven aan Plus-projecten. Op basis van gedaan lezersonderzoek wordt de bladformule van Vandaar verbeterd (doorvoering in 40dagentijdnummer 2016) en er worden vier donateursdagen georganiseerd in het voorjaar van Online De inzet van marketing wordt geprofessionaliseerd (door het samenvoegen en borgen van bestanden, content strategie bepalen en technische uitvoering realiseren, in eerste instantie gericht op particulieren) Persvoorlichting Dit betreft gerichte inzet op drie gekozen issues: geweld tegen christenen, vluchtelingen en armoede in Nederland. Waarschijnlijk volgt een nieuw armoedeonderzoek met een rapportage. Fondsenwerving Doelen qua opbrengsten Bron wervingsacties Begroting Begroting (x 1.000) Kerk in Actie Missionair Werk KIO / IO / PCTE JOP Totaal Stichtingen, fondsen en EO Noodhulpacties / SHO PM PM 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 35

36 Het relatiebeheer Geven bij Leven door middel van Periodiek Schenken en Nalatenschappen wordt door middel van het aantrekken van een medewerker vormgegeven. Deze heeft tot taak: Persoonlijk contact aangaan met medior donateurs om hen te interesseren voor Geven bij Leven & Commited Giving (o.a. periodieke schenking); Opzetten van een informatiecampagne ten behoeve van onze plaatselijke gemeenten om het onderwerp Legaten en Nalatenschappen onder de aandacht te brengen van gemeenteleden voor het werk van het plaatselijke en/of landelijke kerkenwerk; Aanspreekpunt zijn voor de plaatselijke gemeenten voor het onder de aandacht brengen van het onderwerp en advisering over de afwikkeling. De capaciteit om zodoende meer aandacht en support te krijgen voor het werk van Kerk in Actie/Missionair Werk en voor het genereren van nieuwe donateurs wordt verhoogd. Er moet flexibele capaciteit komen om hier op praktisch niveau te ondersteunen. Ultieme doel is dat er door middel van evenementen adressen en donateurs worden geworven. De hierbij behorende taken zijn: Zorgen voor de organisatie van de presentie van ons werk bij een aantal beurzen en externe activiteiten; Het organiseren van door de DO geentameerde activiteiten en (zang) events; In kaart brengen van en inspelen op evenementen in de totale organisatie die zich lenen voor promotie van onze programma s. Het is van belang capaciteit te hebben richting Gereformeerde Bondsgemeenten die de taal van die modaliteit spreekt en aanvoelt. Er wordt een gerichte lijst samengesteld die meegenomen gaat worden in specifiek relatiebeheer Kerken Activiteit Kerken Begroting Begroting (x 1.000) Collecten Interactief en nieuwe producten Vrije giften Totaal Exclusief noodhulpacties PM PM Gestreefd wordt naar het handhaven en waar mogelijk optimaliseren van de participatiegraad van de collecten. Er vindt duidelijke segmentatie in communicatie en fondsenwerving plaats naar gemeenten; 600 gemeenten worden structureel bediend door de Kerk in Actie-gemeenteadviseurs; 1000 andere worden bediend vanuit de dienstenorganisatie. Dit vraagt om een nog gestructureerder communicatie- en fondsenwervingsbeleid naar gemeenten. In 2016 zijn twee wijzigingen aangebracht in het collecterooster aangaande Hervormingsdag en Eredienst & Kerkmuziek. Tevens blijft de Roosevelthuiscollecte gewaarborgd. Particulieren Activiteit Particulieren Begroting Begroting (x 1.000) Incasso gevers Incidentele gevers Mailingen Kerk in Actie Mailingen andere programma's Events Prospectwerving Major donoren Totaal oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 36

37 In 2016 wordt gewerkt aan: het verder optimaliseren en aanpassen van de mailingen; de lokale mailingen ontwikkelen tot een speerpunt product in relatie naar gemeenten; de uitbouw op eventswerving door het opzetten van eigen activiteiten en meeliften op grote concerten/events (sponsorconcepten voor ontwikkelen met als doel: collectes en prospectwerving en wellicht adressenwerving) het organiseren van twee donateursontmoetingen en de Werelddag een majeure plaats geven in het binden en betrekken van donateurs waardoor Kerk in Actie zich presenteert als een beweging; e-marketing inzetten in loyaliteitsprogramma en versterkend voor direct mail programma gerichte prospectwerving vooral binnen geselecteerde mailbestanden; investeren in major donoren, periodiek schenken en nalatenschappen door meer persoonlijk contact door extra personele inzet; het beleid en een actieplan ten aanzien van de doelgroep ondernemers & investeerders en hun betrokkenheid bij Kerk in Actie. Partnerschappen Activiteit Partnerschappen Begroting Begroting (x 1.000) Fondsen en stichtingen Kerk in Actie Extra Fonds en stichtingen Fondsen en stichtingen andere programma's EO Totaal Ook voor 2016 is een stabilisatie voorzien van de huidige fondsen, stichtingen en EO. Getracht wordt meer op maat gesneden projecten te genereren. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 37

38 2.9 Dienstverlening aan derden Dienstverlening aan derden Begroot Begroot Rekening Financiën en Control - SSC IT - SSC P&O - SSC 2 21 Facilitaire zaken (m.i.v incl. Hydepark) C & F servicedesk Totaal doelstellingen Dit betreft de kosten van ondersteunende stafafdelingen voor de verleende diensten aan derden, zoals verhuur van het PLD en bijbehorende producten en diensten, waartegenover externe inkomsten worden verkregen Overige centrale doelbestedingen De lasten van deze centrale algemene doelbestedingen zien er als volgt uit: Overige centrale doelbestedingen Begroot Begroot Rekening Vernieuwingsbudget Algemene financiële bijdragen Diversen Totaal doelstellingen , Vernieuwingsbudget 2016 De begroting voor 2016 van de dienstenorganisatie sluit met een vernieuwingsbudget van 536k tegenover 357k volgens de vastgestelde begroting Het zogenaamde vernieuwingsbudget voor 2016, dat bij begroting niet nader wordt verbijzonderd, kan worden aangewend voor onder andere: Kosten in het kader van nieuwe initiatieven en speciale eenmalige activiteiten; Onvoorziene uitgaven Algemene financiële bijdragen Dit betreffen oude langlopende verplichtingen en bijdragen aan gemeenten en instanties, die worden gefinancierd uit bestemmingsreserves en fondsen. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 38

39 2.11 Staf en ondersteunende afdelingen De ondersteunende stafafdelingen van de dienstenorganisatie worden onderstaand uitgesplitst naar kostensoort en naar afdeling. Deze begrote uitgaven voor 2016, die worden omgeslagen over de programmalijnen, bedragen als volgt: Kosten beheer & administratie Begroting Begroting Rekening (x 1.000) Activiteiten incl. uitbesteed werk 16 - Inzet van/aan andere programmalijnen Personeelskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Dotaties aan voorzieningen Totaal kosten beheer & administratie ten laste van de doelstellingen Percentage k osten beheer & administratie 12,3% 12,2% 10,2% Kosten beheer & administratie Begroting Begroting Rekening Directie Financiën & Control - SSC IT - SSC P&O - SSC HRM - management & secretariaat 142 C&F - servicedesk Facilitaire Zaken (m.i.v excl. IT) Totaal kosten beheer & administratie In dit overzicht zijn alle staf- en ondersteunende diensten ondergebracht. Ook worden de directiekosten hier geadministreerd. Gestreefd wordt naar een optimale ondersteuning van het primaire proces van de dienstenorganisatie tegen een geaccepteerd kostenniveau. Doelstellingen en speerpunten Shared Service Center (SSC) ICCO en de PKN hebben vanuit één gedeelde visie en een gezamenlijke strategie een SSC opgericht om hun respectievelijke organisatiedoelstellingen beter te kunnen realiseren. Beide organisaties streven voor hun werkgebieden naar een optimale balans tussen kwalitatief hoogwaardige dienstverlening en een laag kostenniveau en willen hierbij de aangewezen partner-in-business zijn; degelijk in de uitvoering en vernieuwend in de dienstverlening. Beide organisaties delen de visie dat het SSC door een proactieve houding en een optimale inzet van hun kennis en ervaring een aanzienlijke toegevoegde waarde op de ambities van ICCO en PKN kunnen leveren. SSC FME-services De afdeling levert voor de Dienstenorganisatie de administratie en de (financiële) managementinformatie en faciliteert de organisatieonderdelen met betrekking tot (financiële) sturing gericht op het 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 39

40 doen realiseren van de inhoudelijke (en financiële) doelstellingen van de organisatie. Ten behoeve van de sturing van de werkzaamheden van de afdeling en van een aantal processen van de dienstenorganisatie (zoals jaarverslag, jaarplannen, begroting) wordt een werkplanning opgesteld. Deze geldt als een leidraad voor de reguliere werkzaamheden. SSC P&O-services De specifieke missie van de P&O-services is, ervoor te zorgen dat de juiste mensen met de juiste combinatie van houding, kennis en vaardigheden op de voor hen en de organisatie best passende werkplek een optimale bijdrage kunnen leveren aan het werk binnen de (landelijke) kerk en de gemeenten en dat zij daarvoor passend worden beloond. SSC IT-services IT-services levert de ondersteuning op het gebied van: Het gebruik van alle IT-diensten; Beheer, onderhoud en verder ontwikkeling van applicaties en IT-componenten; Het uitvoeren van (IT-)inkoopactiviteiten; Optimale inzet van de IT, ter ondersteuning van de organisatiedoelstellingen (o.a. IT- en Informatie-beveiligingsbeleid); Advisering en projectmanagement; Informatiemanagement. SSC Q&A-services In 2016 wordt de samenwerking met de ICCO Quality en Audit-unit vormgegeven, waardoor deze door de Dienstenorganisatie inbreng (in de vorm personeel) een sterkere financiële component krijgt. De expertise van de unit op het gebied van interne audits en kwaliteitsmanagement kan en zal nu ook worden ingezet ten behoeve van de Dienstenorganisatie. Overige stafafdelingen C&F Servicedesk Meer met minder. Interne procesoptimalisatie ten behoeve van kwaliteit en vermindering van arbeidsinspanningen kunnen worden vertaald naar de volgende speerpunten: Abonnementen administratie beheren en factureren vanuit één systeem; Mutaties van kerkelijk kader, rechtspersonen en kerkelijke structuren in één applicatie onderhouden en distribueren ten behoeve van de interne organisatie. Facilitaire Zaken Deze afdeling zorgt voor ondersteuning van het primaire proces op de terreinen van interne dienstverlening (huisvesting organisatie, verzorging, exploitatie hoofdgebouw/guesthouse en vergaderzalencentrum en onderverhuur), documentaire informatieverzorging (archieven, abonnementen en kunst), logistiek (drukwerkbegeleiding, bestellingen, adresseringen, postkamer en reproductie en verzekeringen) en de exploitatie van het landgoed Hydepark met opstallen. Zij anticipeert op de gewenste dienstverlening en stelt deze zo goed mogelijk ter beschikking, streeft naar flexibiliteit in en het uitbreiden van dienstverlening aan gelieerde en derden-organisaties waardoor de kosten van dienstverlening aan de eigen organisatie kunnen worden verlaagd. Algemeen streven naar minimalisatie van overheadkosten, efficiency-verbeteringen binnen de teams van de afdeling en het verlenen van transparante dienstverlening op maat; blijvende aandacht voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Archief Bewerken en verwerken van aanvullingen op oude archieven (uitloop project PBOA); het starten van een inventarisatie van hardcopy en digitale archieven over de periode ; Het opstellen van een bewerkingsplan incl. het overdragen aan Het Utrechts Archief; Onderzoek doen naar een gebruiksvriendelijk digitaal archiefsysteem voor de toekomst met inbegrip van een voorstel voor permanente bewaring (e-depot); 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 40

41 Het in CPA-verband leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van een systeem voor digitalisering archieven/documenten ten behoeve van plaatselijke kerken. Logistiek en drukwerkbegeleiding Insourcen van voorheen uitbestede postkamer- en reprowerkzaamheden indien dit kostentechnisch voordeliger is (tarifering op maat) dan wel indien in voorkomend geval hiermee leegloop kan worden voorkomen; doen van onderzoek naar vervanging printerpark c.q. het verlengen van het bestaande leasecontract; Het beschikbaar stellen van consignatiezendingen voor gemeenteadviseurs; Het actueel houden van het verzekeringspakket en het verzorgen van schadeclaims: Waar mogelijk en wenselijk het toepassen van crossmedia bij producten PKN. Interne dienstverlening Naar aanleiding van de energiescan 2013 het verder terugdringen van het elektraverbruik door het opsporen van weglekkend elektraverbruik en het treffen van passende maatregelen; Onderzoek naar een meer optimale werkwijze en voorzieningenniveau verzorging/restaurant/ vergaderzalencentrum; Aanpassen calamiteitenplan gebouwen aan gewijzigde situatie. Landgoed Hydepark (incl. opstallen) Uitvoering van de beheervisie landgoed Hydepark; Leveren van bijdragen restauratie Oranjerie en herbestemming boerderijcomplex; Optimaliseren van de verhuurbaarheid en het rendement van de opstallen. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 41

42 3. Personeel en organisatie 3.1 Personeelsformatie Onderstaand is de totale formatie van de dienstenorganisatie opgenomen voor het jaar De totale personeelsformatie is gesplitst in een basisformatie van de dienstenorganisatie en in een formatie bijzondere aanstellingen. De totale personeelsformatie ziet er als volgt uit: Totale personeelsformatie Begroting Meerj. Begroting Rekening Rekening (in fte's) 2016 raming ' Basisformatie dienstenorganisatie 255,73 262,72 264,31 262,74 269,34 Formatie bijzondere aanstellingen 54,35 82,57 70,15 57,94 59,72 Totale personeelsformatie 310,08 345,29 334,46 320,68 329,06 De basisformatie van de dienstenorganisatie kan als volgt worden gespecificeerd: Basisformatie dienstenorganisatie Begroting Meerj. Begroting Rekening Rekening (in fte's) 2016 raming ' Programmalijnen Institutionele Ondersteuning 14,57 12,75 14,59 14,60 13,84 IO - Kerkbeheer 5,80 5,50 5,80 6,04 5,78 IO - RACV's 5,00 5,30 5,30 5,50 5,50 Ledenregistratie Protestantse Kerk 11,25 8,50 11,55 13,43 14,73 Kerk in Ontwikkeling 49,74 49,95 51,72 48,63 50,34 Missionair Werk en Kerkgroei 5,75 5,12 4,72 4,18 4,27 Kerk in Actie 26,56 30,96 26,56 28,99 32,11 JOP 14,50 19,00 13,88 14,78 16,64 HRM - management en mobiliteit (m.i.v. 2014/5) 5,02 5,62 1,93 HRM - GVO (m.i.v. 2014) 3,40 3,41 3,41 HRM-werkbegeleiding (m.i.v PCTE) 3,79 HRM - mob.-bureau (m.i.v Man.&Mobiliteit) 2,00 1,60 HRM - PCTE en werkbegeleiding 6,77 7,50 6,77 8,87 5,71 HRM - bureau predikanten 4,42 4,64 4,42 4,67 3,50 Expertisecentrum 2,68 3,22 3,22 3,00 3,40 C&F - management en corporate 8,10 8,00 8,10 6,25 6,63 C&F - fondsenwerving en donateursadm. 8,70 9,00 8,70 8,71 8,37 C&F - KIA-voorlichting/comm. en Interactief 10,00 10,00 10,00 9,79 10,97 FZ - Landgoed Hydepark 0,05 1,00 1,00 1,00 1,00 182,31 182,44 185,35 183,78 188,18 Staf en ondersteunende afdelingen Directie 2,50 2,50 2,49 2,53 2,61 SSC - Financiën & Control 19,66 * 20,87 20,71 19,82 20,06 SSC - P&O 4,91 8,19 5,59 5,78 7,13 SSC - IT (m.i.v in SSC, voorheen in FZ) 11,58 10,80 12,69 11,18 12,15 C&F - servicedesk 7,01 7,00 7,38 7,96 7,33 Facilitaire Zaken 27,76 30,92 30,10 31,69 31,88 * incl. 1,9 fte SSC-alg. (2,9 fte begr. 2015) 73,42 80,28 78,96 78,96 81,16 Basisformatie dienstenorganisatie 255,73 262,72 264,31 262,74 269,34 Overeenkomstig het beleidsplan dient de personeelsformatie te worden verkleind met 50 fte s ten opzichte van de goedgekeurde begroting 2012 van 312 fte s. De vermindering ten opzichte van de begroting 2016 ad 255,73 fte s bedraagt 56,27 fte s, waarmee de beoogde reductie in formatie is behaald. Aan vacaturegelden is in de afzonderlijke begrotingen voor 2016 een bedrag begrepen van 1.253k, met een formatieomvang van 20,96 fte s. Het aantal vacatures is ten opzichte van de begroting oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 42

43 (11,71 fte s en 733k.) toegenomen. Dit heeft mede als oorzaak dat door managers wordt geanticipeerd op een verwachte verdere reductie in formatie in de nieuwe beleidsplanperiode. Het verloop van de basisformatie van de dienstenorganisatie in de jaren 2003 tot en met 2016 is als volgt: Verloop basisformatie Dienstenorganisatie in fte's Begroot Werkelijk Jaar Formatie bijzondere aanstellingen De formatie bijzondere aanstellingen bestaat uit de bijzondere en/of tijdelijke aanstellingen, die door de plaatselijke gemeenten worden gefinancierd of die tijdelijk uit specifieke steunverleningsmiddelen worden betaald. Gezien het feit dat formeel deze rechtspositionele verplichtingen worden aangegaan door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, worden deze aanstellingen afzonderlijk inzichtelijk gemaakt. De formatie betreft als volgt: Formatie bijzondere aanstellingen Begroting Meerj. Begroting Rekening Rekening (in fte's) 2016 raming ' HRM - mobiliteitspool - bureau mobiliteitspool (m.i.v HRM-Man.&Mobiliteit) 2,93 1,30 - interim predikanten 8,30 8,00 7,75 7,80 8,14 - beginnende predikanten 14,00 17,00 12,00 4,44 0,50 - JOP - locaal 15,50 22,79 26,06 16,26 16,67 - HGJB - locaal 1,53 8,82 4,09 1,16 5,46 - Catechese (m.i.v JOP) 0,67 0,28 0,56 - categoriaal pastoraat (koopvaardij/doven) 4,00 4,50 4,50 4,50 4,42 - (intern.-)studentenpastoraat 7,66 8,00 8,00 8,22 6,95 - pioniersplekken 2,46 2,08 1,36 - diaconaal werkers Kerk in Actie 0,50 1,00 0,50 GVO - GVO - locaal (m.i.v bij PSt-GVO ondergebracht) 6,54 6,39 Missionair werk & Kerkgroei - (afbouw) huidige pioniersplekken 2,86 1,80 2,19 2,88 - coord.-functie pioniersplekken (naar basisformatie) 1,50 Kerk in Actie - KiA - Impulsis en uitgezonden medewerkers 0,50 4,75 3,00 7,08 4,59 Totaal formatie bijzondere aanstellingen 54,35 82,57 70,15 57,94 59,72 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 43

44 Het verloop van de formatie bijzondere aanstellingen in de jaren 2008 tot en met 2016 kan als volgt grafisch worden weergegeven: Verloop formatie bijzondere aanstellingen in fte's Begroot Werkelijk Jaar 3.2 Personeelskosten Personeelskosten dienstenorganisatie De ontwikkeling van de salariskosten met de daarbij behorende formatie geeft over de periode het volgende beeld. Personeelskosten per fte Begroting Begroting Rekening Rekening Rekening Rekening Personeelslasten (x 1.000) 'Gemiddelde bezetting in fte 309,58 328,56 320,68 329,06 312,99 313,02 Personeelskosten per fte (x 1) Stijgingspercentages - ten opzichte van begroting vorig jaar 1,3% 4,4% - ten opzichte van de rekening vorig jaar 1,0% 2,9% 1,3% -0,2% - ten opzichte van ,7% 13,6% 10,3% 8,9% De hier vermelde gemiddelde bezetting betreft de basisformatie van de dienstenorganisatie verhoogd met de bijzondere aanstellingen (uitgezonderd uitgezonden medewerkers Kerk in Actie) en welke formatie verantwoord wordt onder de personeelskosten. In de personeelskosten 2016 is rekening gehouden met een algemene loonkostenstijging van 1,5% bovenop een loonstijging van 1% in de begroting van Voor 2015 en 2016 is (nog) geen nieuw onderhandelingsakkoord voor de arbeidsvoorwaarden gesloten. 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 44

45 Personeelskosten directie De personeelskosten van de directie van de dienstenorganisatie over 2016 bedragen als volgt: Personeelskosten directie H. Feenstra, P.J.E. vd Bosch, J.P. vd Ark Algemeen Adjunct- Adjunct- Begroting Begroting Rekening directeur directeur directeur Dienstverband Aard (looptijd) Onbepaald Onbepaald Onbepaald Uren (voltijds werkweek) 36 14,1 3,6 Parttime percentage 100% 39% 20% Periode 01/12 01/12 01/12 Bezoldiging (x 1.000) Jaarinkomen: Bruto loon/salaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering Variabel jaarinkomen Totaal jaarinkomen Sociale lasten Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten Overige beloningen op termijn Uitkeringen beëindiging dienstverband Totaal overige lasten en vergoedingen Totaal bezoldiging begroting Totaal bezoldiging begroting Totaal bezoldiging rekening Van de bovenstaande directiekosten voor 2016 komt 14,2% ten laste van Kerk in Actie (begroting 2015: 14,7%) via de interne doorberekeningssystematiek. 3.3 Organogram Het organogram van de Protestantse Kerk in Nederland met haar dienstenorganisatie is als volgt: 12 oktober 2015 Begroting 2016 Protestantse Kerk in Nederland 45