KNIE ZORGPLAN. Ketenzorg: Intensieve samenwerking tussen orthopedie en fysiotherapie geeft het beste resultaat! GROEP NEDERLAND

Transcriptie

1 KNIE ZORGPLAN Ketenzorg: Intensieve samenwerking tussen orthopedie en fysiotherapie geeft het beste resultaat! rthoxpert GROEP NEDERLAND

2 Uw test data: Test voor uw operatie:... Test tijdens uw revalidatie:... Test na uw operatie (jaar):...

3 Inhoudsopgave Het kniegewricht 4 Anatomie van de knie 5 Uitleg OrthoXpert Knie Zorgplan 6 Testen tijdens het OrthoXpert Knie Zorgplan 7-8 Eventueel extra service van de OrthoXpert praktijk 9 Testresultaten OrthoXpert Knie Zorgplan - 13 Huiswerkoefeningen 14-19

4 Het kniegewricht 1 Knieschijf 2 Voorste kruisband 3 Achterste kruisband 4 Kraakbeen 5 Buitenste knieband 6 Binnenste knieband 7 Laterale meniscus 8 Mediale meniscus 9 Scheenbeen Dijbeen

5 Anatomie van de knie Botten De knie is het grootste gewricht in het lichaam. Het wordt gevormd door het onderste uiteinde van het dijbeen (femur), de bovenkant van het scheenbeen (tibia) en de knieschijf (patella). Naast het scheenbeen loopt het kuitbeen (fibula). De uiteinden van het femur, de tibia en de binnenzijde van de patella zijn bedekt met een belangrijke kraakbeenlaag. Deze zorgt ervoor dat het gewricht soepel beweegt en werkt als een schokdemper. Meniscus Tussen het gewrichtskraakbeen van het bovenbeen en van het scheenbeen bevindt zich zowel aan de binnen- als aan de buitenzijde een halvemaanvormig schijfje dat op het scheenbeen ligt, de zogenaamde binnen- en buitenmeniscus. Ze bestaan uit kraakbeen en zorgen ervoor dat het dijbeen beter in het scheenbeen past. Het zijn schokdempers die het lichaamsgewicht bij elke stap gelijkmatig verdelen. Bovendien hebben ze een stabiliserende functie in de knie. Gewrichtsbanden Banden in en rondom de knie zorgen voor een goede stabiliteit van de knie. De meest bekende zijn de kruisbanden. Er is een voorste- en een achterste kruisband die, zoals de naam het zegt, elkaar kruisen in de knie. De kruisbanden zorgen ervoor dat het dijbeen en het scheenbeen niet voor- achterwaarts ten opzichte van elkaar kunnen bewegen. Behalve de kruisbanden zijn er twee kniebanden, de binnenste- en de buitenste knieband. Deze liggen aan de zijkanten van de knie en zorgen ervoor dat het dijbeen en het scheenbeen niet zijwaarts kunnen bewegen. Spieren De belangrijkste spieren die voor de bewegingen van het kniegewricht zorgen zijn de vierkoppige bovenbeenstrekker (quadriceps) en de buigers (hamstrings) van de knie. De vierkoppige bovenbeenstrekker zit vast aan de bovenkant van de knieschijf. De knieschijf is op zijn beurt weer verbonden met een stevige band aan de voorzijde van het bovenste deel van het scheenbeen. Dit wordt de knieschijfpees genoemd. 5

6 Uitleg OrthoXpert Knie Zorgplan Intensieve samenwerking tussen orthopedie en fysiotherapie Het OrthoXpert Zorgplan is een behandelprogramma na een knieoperatie. Bij het OrthoXpert Knie Zorgplan is de inhoud van het behandelprogramma stap voor stap in kaart gebracht en ligt bij aanvang vast. Afhankelijk van uw knieaandoening kan dit behandelprogramma 2 tot 9 maanden duren. Door de heldere structuur van het behandelprogramma en het regelmatig uitvoeren van metingen, zijn de fysiotherapeut en orthopedisch chirurg in staat het behandelprogramma nauwgezet te volgen, de effecten te evalueren en op maat aan te passen. Samenwerking orthopedisch chirurg en fysiotherapeut Bij het OrthoXpert Knie Zorgplan werken orthopedisch chirurgen en fysiotherapeuten zeer nauw met elkaar samen. Intensief contact en afstemming van de behandeling direct na de operatie en bij de gezamenlijke controles, zorgen ervoor dat u het best passende behandelprogramma krijgt. Een knieoperatie is pas geslaagd na een succesvol verloop van uw behandelprogramma. Waarom het OrthoXpert Knie Zorgplan behandelprogramma? In Nederland worden steeds meer knieoperaties uitgevoerd, door onder meer de vergrijzing en een toename van het aantal sportletsels. Omdat het eindresultaat van zo n operatie voor een belangrijk deel wordt bepaald door het behandelproces, is er na de operatie behoefte aan goede programma s. De geselecteerde fysiotherapiepraktijken beschikken over de juiste accommodatie om u te kunnen begeleiden bij het herstel. Er zijn speciale test- en meetinstrumenten om de effecten van uw behandeling in kaart te brengen. De praktijken hebben ruime ervaring met het uitvoeren van behandelplannen na een knieoperatie. Kortom: uw behandelend fysiotherapeut is een expert op het gebied van behandelprogramma s voor de knie. Hoe ziet uw behandeling eruit? U werkt, onder begeleiding van de fysiotherapeut, één tot meerdere keren per week aan het herstel van de knie. Na een individuele start, gaat u later in het behandelprogramma met verschillende andere patiënten tegelijk aan de slag. Maar ook dan volgt u uw eigen programma; dat is immers persoonlijk op u afgestemd. Het behandelprogramma kent een duidelijke opbouw. Na verloop van tijd merkt u, dat u steeds hogere eisen aan uw lichaam kunt stellen. Die ervaring zorgt ervoor dat de behandelingen niet alleen nuttig zijn, maar u ook steeds meer stimuleren naar zelfstandigheid. 6

7 Testen tijdens het OrthoXpert Knie Zorgplan Meting voor uw operatie en de eindmeting Bij uw eerste bezoek in uw OrthoXpert praktijk wordt de nulmeting bij u uitgevoerd. Deze nulmeting bestaat uit een aantal testen en vragenlijsten, welke worden verricht om duidelijk in kaart te brengen wat voor de operatie het niveau is van uw knie die binnenkort wordt geopereerd. De uitslagen van de testen en vragenlijsten geven niet alleen u, maar ook de fysiotherapeut en de orthopedisch chirurg goed zicht op de voortgang van uw traject. Wanneer u niet onder behandeling gaat bij een OrthoXpert praktijk, wordt aan het eind van uw revalidatietraject contact met u worden opgenomen om de reeds geplande datum te bevestigen c.q. te plannen voor de eindmeting. In deze folder worden uw uitslagen van de diverse metingen genoteerd. Afhankelijk van uw knieoperatie worden de volgende testen uitgevoerd: Functional Squat Dit zijn twee spierkrachttesten waarbij de patiënt plaats neemt op de Functional Squat. De knieën staan in een hoek van 8 graden. Er wordt een statische krachtmeting uitgevoerd (hierbij beweegt u niet), waarbij het links-rechts verschil gemeten en beoordeeld wordt. Ook wordt er een dynamische krachtmeting uitgevoerd, waarbij u 2 bewegingsherhalingen achter elkaar moet maken met een van tevoren bepaald gewicht. Hier wordt eveneens het links-rechts verschil beoordeeld en geëvalueerd op basis van het verschil tussen beide benen. Maximale spierkrachtmeting Deze spierfunctiemeting wordt ook wel isokinetische test genoemd. De OrthoXpert praktijk gebruikt voor de isokinetische test de CYBEX of BIODEX. Om een zo compleet mogelijk beeld van de spierfunctie/-balans te krijgen wordt er op verschillende snelheden gemeten. Bij de beoordeling van deze testgegevens wordt uitgegaan van de vergelijking tussen het aangedane en het niet aangedane been. Knie meting De Kneelax is een apparaat dat in staat is om op een snelle en betrouwbare manier de speling van de knie te bepalen. Met de aanwezige software wordt exact de eventuele speling in beeld gebracht. Hiermee wordt extra aanvullende informatie aan uw behandelend orthopedisch chirurg gegeven. 7

8 Hop- en hinktesten Tijdens de revalidatie is het van belang dat er een gestandaardiseerd behandelprotocol toegepast wordt om herhaling van de aandoening te voorkomen. Zo komen sprongtesten (hoptesten) pas laat in de revalidatie aan de orde (na ongeveer 3-6 maanden). Sprongtesten zijn belangrijk om inzicht te verkrijgen in het belastbaar zijn van de aangedane knie ten opzichte van de niet-aangedane knie, het zijn sportspecifieke testen. De veiligheid van de uitvoering en de belasting van deze testen staat centraal. Tussen de pionnen draait de patiënt naar eigen keuze links óf rechtsom en loopt terug naar de stoel. De stopwatch wordt stopgezet als de patiënt in dezelfde uitgangshouding zit met de handen rustend op de bovenbenen. Indien nodig is het toegestaan de patiënt een loophulpmiddel te laten gebruiken. 6 Minuten Wandeltest De patiënt start vanuit stilstand op het gemarkeerde startpunt. Na het startsein loopt u in een voor u comfortabel tempo tot de tijd om is. De test duurt 6 minuten en tussentijds wordt aangegeven hoeveel tijd er verstreken is en nog resteert. Direct na het stopteken noteert de fysiotherapeut de afgelegde loopafstand en vermeldt eventuele opmerkingen. Timed Up & Go test De patiënt zit op een stoel met beide handen rustend op de bovenbenen. Op het moment dat de fysiotherapeut het startsein geeft, staat de patiënt op (al dan niet gebruik makend van de stoelleuningen). De patiënt loopt vervolgens zo snel mogelijk (maar zonder te rennen) naar het keerpunt. 8

9 Eventueel extra service van de OrthoXpert praktijk De Easy Slide: gratis leenapparatuur om thuis te oefenen. Na een knieoperatie, is het mogelijk dat u van de OrthoXpert praktijk de eerste weken een Easy Slide mee naar huis krijgt. De Easy Slide stelt u in staat, om met de juiste instructies en minimale belasting, doelgericht thuis de functie van de knie vroegtijdig te trainen. Hierdoor kunt u een beter en sneller resultaat behalen en is er een verminderde kans op complicaties met betrekking tot strekken en buigen van de knie. Extra Shuttle Service: een gratis haal- en brengservice van de OrthoXpert praktijk. Heeft u vervoersproblemen? De OrthoXpert praktijk biedt u de mogelijkheid om opgehaald en thuisgebracht te worden met onze eigen shuttlebus. Deze service is gratis! Vraag uw behandelend therapeut naar de mogelijkheden. Extra Shuttle Service: een gratis haal- en brengservice van de OrthoXpert praktijk. 9

10 Pijn in rust Pijn bij bewegen Testen & Meten IKDC vragenlijst kniefunctie Tegner activiteitenscore Koos-PS vragenlijst kniefunctie OKS vragenlijst kniefunctie

11 Kniehoek buigen GRADEN Functional Squat isometrische test N Kniehoek strekken -2-2 GRADEN Testen & Meten Kneelax meting 134 N trekkracht (verschil) MM Functional Squat power test WATT Kneelax meting maximale trekkracht (verschil) MM

12 Single hop test CM Triple hop test CM minuten wandeltest METER Testen & Meten Balans test ogen open AANTAL X Timed Up and Go test Balans test ogen dicht SECONDE AANTAL X

13 Isokinetische test strekkracht op 6 gr/sec NM Isokinetische test buigkracht op 6 gr/sec NM Isokinetische test strekarbeid op 18 gr/sec WATT Isokinetische test buigarbeid op 18 gr/sec WATT Testen & Meten 13

14 Huiswerkoefeningen Huiswerkoefeningen na uw knieoperatie van week 1 t/m 6 14

15 Aanspannen bovenbeenspieren (liggend) Ga languit zitten op een bed of bank. Span de bovenbeenspieren aan (knieschijf optrekken) in drie seconden en ontspan in drie seconden. Aanspannen bovenbeenspieren (zittend) Ga zitten op de rand van een bed of bank en strek het geopereerde been, het andere been blijft gebogen. Span de bovenbeenspieren aan (knieschijf optrekken) in drie seconden en ontspan in drie seconden. Huiswerkoefeningen Aanspannen bovenbeenspieren (staand) Leun tegen een muur op twee benen. Span de bovenbeenspieren aan (knieschijf optrekken) in drie seconden en ontspan in drie seconden. 15

16 Strekken van de knie Leg de hiel op een verhoging en laat de knie 'hangen'. Aantal minuten Aantal keer per dag Huiswerkoefeningen Buigen van de knie Trek de hiel naar de bil tot de knie gebogen is in een rechte hoek en schuif de voet weer terug tot de knie gestrekt is. Laat de voet over de grond glijden op een handdoekje. Buigen van de knie met behulp van het andere been Ga zitten op de rand van een stoel. Sla het niet-aangedane been voor het geopereerde been langs en breng m.b.v. het niet-aangedane been het geopereerde been naar achter totdat u een rekkend gevoel rondom de knie krijgt. 16

17 Balansoefening op handdoekje Rol een handdoekje op en leg dat op de grond. Ga voor het handdoekje staan. Stap met het geopereerde been voorwaarts op het handdoekje en blijf twee tellen op één been staan. Kuitoefening Ga met de bal van de voet op de rand van de trede van een trap staan. Gebruik de trapleuning voor steun. Span de bovenbenen aan in drie seconden, ga op de tenen staan. Wanneer u op de tenen staat, zakt u weer langzaam terug naar de beginpositie. Ontspan de bovenbenen in drie seconden. Houdt tijdens de oefening de knieën goed gestrekt. Huiswerkoefeningen 17

18 Gestrekt voorover buigen met rechte knieën Zet de voeten op heupbreedte en ga met gestrekte benen staan. Leg een stok in de nek. Span de bovenbenen aan in drie seconden. Maak een gestrekte voorwaartse beweging met de rug en kom weer terug in de beginpositie. Ontspan de bovenbenen in drie seconden. Houdt de knieën goed gestrekt. Huiswerkoefeningen Kniebuiging op twee benen Buig de knieën vanuit stand tot een rechte hoek. De knieën blijven achter de tenen. Beide armen zijn gekruist voor de borst. 18

19 Uitstappas Stap voorwaarts met één been en buig de knie tot een rechte hoek. Het andere been wordt gebogen tot een rechte hoek. De knie van het voorste been blijft achter de tenen. Kom terug naar de beginpositie en herhaal de oefening nu met het andere been voor. Kniebuiging op één been Buig de knie van het geopereerde been vanuit stand tot een rechte hoek. Steun met het andere been alleen met de tenen op de grond. Beide armen zijn gekruist voor de borst. Huiswerkoefeningen Gebruik document OrthoXpert heeft de inhoud van dit document zorgvuldig samengesteld conform de huidige kennis. Gebruik van dit document en het verrichten van de in dit document beschreven oefeningen zijn geheel voor rekening en risico van de gebruiker. Bij twijfel over de wijze van uitvoering van een oefening, wordt de gebruiker aangeraden de oefening niet uit te voeren. De OrthoXpert praktijk zal altijd nadere uitleg over de oefening(en) geven. OrthoXpert is niet aansprakelijk voor directe of indirecte schade bij de gebruiker als gevolg van ontbrekende of onjuiste gegevens en/of als gevolg van het verrichten van de in dit document beschreven oefeningen. Foto s van Fysioplein 19

20 Deelnemende praktijken vindt u op: rthoxpert GROEP NEDERLAND