Dr. Peter Epe RA. Drs. Wim Koetzier. Wim Hoffmann RA. Jaarverslaggeving. Uitwerkingen student. Zesde druk. Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Transcriptie

1 Dr. Peter Epe RA Drs. Wim Koetzier Wim Hoffmann RA Jaarverslaggeving Uitwerkingen student Zesde druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Noordhoff Uitgevers bv 1

2 Inhoud Antwoorden vraagstukken Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstukoverstijgend Antwoorden casussen C1 bv AppelGroen C2 bv GreenScreen (Checking and Packing) C3 nv Regenboog C4 Greenfeed C5 bv De Groene Draak C6 bv GreenGreen C7 Blue Sea Offshore bv C8 Rugby Club Blued bv C9 Centraal Boekhuis bv C10 Koninklijke Joh. Enschedé bv C11 ProRail bv C12 PontMeyer nv C13 Hydratec Industries nv Noordhoff Uitgevers bv

3 Antwoorden vraagstukken Hoofdstuk 2 Vraagstuk 2.2 J. Bootsman a 1 Jaarlijkse exploitatie Ontvangsten: Verhuur boten uur 25 = Gebruik consumpties = Uitgaven: Onderhoud = Verzekering = Kostprijs consumpties uur 2 15 = Nettokasstroom Balans per 1 januari 2010 (bedragen 1) Boten + botenhuis: Begin eigen vermogen , = 2 3 1,12 1,12 Aanvangswinst Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Boten + botenhuis: Begin eigen vermogen , = 2 1, Winst Kas Balans per 31 december 2011 (bedragen 1) Boten + botenhuis: Begin eigen vermogen = 1, Winst Kas* * = Balans per 31 december 2012 (bedragen 1) Boten + botenhuis Begin eigen vermogen Kas* Winst * = Noordhoff Uitgevers bv 3

4 2 Balans per 1 januari 2010 (bedragen 1) Boten Begin eigen vermogen Botenhuis Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Boten Begin eigen vermogen Botenhuis Winst Kas Balans per 31 december 2011 (bedragen 1) Boten Begin eigen vermogen Botenhuis Winst Kas* * = Balans per 31 december 2012 (bedragen 1) Boten Begin eigen vermogen Botenhuis Winst Kas* * = b Boekhoudkundige winst Economische winst Aanvangswinst Winst Winst Winst Het boekhoudkundig en het economisch waardebegrip verschillen ten opzichte van elkaar voor wat betreft de waardering van de materiële activa: het boekhoudkundig waardebegrip waardeert de individuele productiemiddelen tegen inkoopprijzen, het economisch waardebegrip waardeert het complex van productiemiddelen tegen de nettokasstroom van de met de productiemiddelen te produceren en te verkopen eindproducten. Dit leidt tot verschil in waardering ultimo boekjaar en daarmee tot verschillende jaarwinsten. Aan het einde van 2012 zijn alle transacties afgewikkeld. Als enig actief komt dan in de balans de post Kas voor ten bedrage van (afgezien van de uitgekeerde winsten) (jaarlijkse nettokasstroom) (restwaarde boten) = Omdat er op dat moment geen materiële activa meer aanwezig zijn, doen zich ook geen verschillen in waardering meer voor. De totale winst over de jaren 2010 tot en met 2012 is daarom bij beide waardebegrippen gelijk aan de kastoename gedurende deze periode; deze bedraagt (eindsaldo kas + uitgekeerde winsten) (geldbedrag dat begin 2010 in de onderneming is gestoken). c Dat blijkt uit het gat dat in de praktijk blijkt te bestaan tussen de beurswaarde van een onderneming en de waarde van het gerapporteerde eigen vermogen. d De betrouwbaarheid van het boekhoudkundig waardebegrip is groter omdat de waardering en winstbepaling doordat uitgegaan wordt van werkelijke afzetcijfers, gehanteerde verkoopprijzen en betaalde inkoopprijzen (of vervangingswaarden) voor de productiemiddelen objectiever en daardoor beter controleerbaar is. 4 Noordhoff Uitgevers bv

5 Hoofdstuk 3 Vraagstuk 3.2 Negotie Balansmutaties in de vorm van journaalposten: 2/12 Kas Aan Voorraad Q Aan Winst /12 Debiteuren Aan Voorraad Q Aan Winst /12 De transactie is per 31 december 2010 nog niet gerealiseerd omdat aflevering nog niet heeft plaatsgevonden. 15/12 Winst Aan Voorraad Q (Afwaardering tot opbrengstwaarde) 20/12 Kas Aan Vooruitontvangen bedragen (De transactie is nog niet gerealiseerd omdat per 31 december 2010 aflevering nog niet heeft plaatsgevonden.) Balans per 31 december 2010 Voorraad Q Eigen vermogen 1/ = Vooruitontvangen bedragen Debiteuren Winst december Kas Vraagstuk 3.5 Het voorzichtigheidsprincipe Casus 1 De vordering is hoogst onzeker (de kans op toekenning wordt geschat op 50%) en bovendien is de hoogte van de eventuele schadevergoeding onzeker. Op grond van het voorzichtigheidsprincipe dient opname van de vordering in de balans achterwege te blijven. Casus 2 Op grond van het voorzichtigheidsprincipe dient dit gegeven te worden opgenomen in de jaarrekening. Indien de hieruit voortvloeiende kosten redelijkerwijs zijn in te schatten, zal een voorziening ten laste van het resultaat gevormd moeten worden. Valt over de hoogte van de kosten geen redelijke schatting te maken, dan moet het gegeven worden vermeld in de toelichting op de balans als een niet uit de balans blijkende verplichting. Casus 3 In deze casus wordt een verlies voorzien, de koffers kunnen immers zelfs niet worden verkocht tegen een verkoopprijs die 15% onder de kostprijs ligt. Op grond van het voorzichtigheidsprincipe dient een verlies te worden genomen op moment dat het wordt geconstateerd: de voorraad koffers zal ten laste van het resultaat moeten worden afgewaardeerd tot de geschatte opbrengstwaarde, die nader zal moeten worden bepaald. Noordhoff Uitgevers bv 5

6 Hoofdstuk 5 Vraagstuk 5.4 Cehave a b c Gebeurtenissen na balansdatum moeten alleen in de jaarrekening worden verwerkt indien zij een nieuw licht werpen op de feitelijke situatie per balansdatum; bij de hier vermelde gebeurtenissen is dit niet het geval, zodat zij niet in de jaarrekening 2009 mogen worden verwerkt. Op grond van artikel 392.1g moet onder de overige gegevens opgave worden gedaan van gebeurtenissen na balansdatum die belangrijke financiële gevolgen hebben voor de rechtspersoon, onder vermelding van de omvang van die gevolgen. (De vermelde passage is hieronder in het jaarrapport 2009 van Cehave opgenomen.) Verder moet aan deze gebeurtenissen aandacht worden besteed in het jaarverslag, voor zover deze gebeurtenissen de verwachtingen hebben beïnvloed (artikel 391.2). Het gaat hier om gebeurtenissen na balansdatum met belangrijke financiële gevolgen voor de onderneming, die niet in de jaarrekening van het afgesloten boekjaar worden verwerkt (zie vraag a). Vermelding is daarom noodzakelijk omdat het voor gebruikers belangrijke informatie betreft die anders aan hun aandacht zou ontsnappen. 6 Noordhoff Uitgevers bv

7 Hoofdstuk 6 Vraagstuk 6.3 Flower Power bv a Operational-leasecontract Leasekosten Financial-leasecontract Afschrijving ( ) 8 = Interestlasten 9% van = Onderhoudskosten Totaal Huurkoopcontract Afschrijvingskosten Interestlasten* Onderhoudskosten Totaal * Termijnen = Contante aankoopprijs Totale interest Toe te rekenen aan 2011: = b Operational-leasecontract Flower Power is geen economisch eigenaar, uit hoofde van dit contract komen geen balansposten voor. Financial-leasecontract Activa: Machines: = Passiva: Leaseverplichtingen: ( ) = Huurkoopcontract Activa: Machines: = Passiva: Huurkoopverplichtingen: ( ) = c d In geval van het operational-leasecontract moet op grond van artikel 381 in de toelichting melding worden gemaakt van de uit het contract voortvloeiende toekomstige financiële verplichtingen. Bij het financial-lease- en het huurkoopcontract moet de gebruiker vermelden dat hij van de geactiveerde machines niet de juridisch eigenaar is. Dit vloeit voort uit artikel 366.2, waar is voorgeschreven dat indien in de balans materiële vaste activa met een beperkt zakelijk of persoonlijk genotsrecht voorkomen, dit moet worden vermeld. Deze informatie is met name van belang voor de schuldeisers omdat deze activa niet kunnen dienen als verhaalsobject ten behoeve van hun vorderingen. De verwachte belangrijke technologische ontwikkelingen pleiten voor het operationalleasecontract. Indien er inderdaad een beter productiemiddel op de markt komt, kan Flower Power in geval van operational lease het contract opzeggen; bij zowel financial lease als huurkoop zit de gebruiker aan het oude productiemiddel vast. Bovendien zal in geval van zowel financial lease als huurkoop het vreemd vermogen toenemen met de gepassiveerde lease- c.q. huurkoopverplichtingen. Hiermee zal de verhouding tussen eigen vermogen en het totaal van de activa onder de gestelde norm kunnen uitkomen; in geval van operational lease blijft de balansstructuur ongewijzigd: operational lease lijkt de voorkeur te hebben. Noordhoff Uitgevers bv 7

8 Vraagstuk 6.7 Extravino bv a b Contractbepalingen: Het contract is niet tussentijds opzegbaar. De gebruiker heeft het recht om het geleasete object na afloop van het contract tegen een symbolisch bedrag over te nemen. De onderhoudskosten komen voor rekening van de gebruiker. (Alle bedragen luiden in euro s) bottelinstallatie leaseverplichtingen afschrijving % van leasetermijn leasetermijn rentebestanddeel 8% van leasetermijn aflossingsbestanddeel boekwaarde resp. schuldrest afschrijving % van leasetermijn leasetermijn rentebestanddeel 8% van leasetermijn aflossingsbestanddeel boekwaarde resp. schuldrest c De RJ laat drie mogelijkheden voor de verwerking van kosten van groot onderhoud toe: 1 Jaarlijks toevoegen aan een voorziening groot onderhoud. De gedane uitgaven voor groot onderhoud komen hierop in mindering. 2 Bij aanschaf van de bottelinstallatie het geraamde bedrag voor groot onderhoud ad afsplitsen van de aankoopprijs en afschrijven in vier jaar. De resterende component ad afschrijven in tien jaar. 3 In één keer ten laste van het resultaat van het jaar waarin groot onderhoud heeft plaatsgevonden. Toepassing van methode 1 brengt in de resultatenrekening 2010 een post Onderhoudskosten van met zich mee, en in de balans per 31 december 2010 een post Voorziening groot onderhoud van Methode 2 (bedragen in euro s) aanschaf afschr 10 BW ult 10 Component groot onderhoud Component bedrijfsmiddel Totaal Bij toepassing van methode 3 heeft het groot onderhoud geen invloed op de jaarrekening De resultatenrekening 2010 wordt niet belast met de kosten van groot onderhoud en de bottelinstallatie wordt per 31 december 2010 in de balans opgenomen voor (zie vraag b). d De RJ geeft aan dat een immaterieel actief in de balans moet worden opgenomen indien (RJ ): het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen van het actief zullen toekomen aan de onderneming; de kosten van het actief betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. De eerste voorwaarde berust op een inschatting van de directie van Extravino; het is aannemelijk dat zonder de aanwezigheid van gunstige verwachtingen de directie de licentie niet zou hebben verworven. Ook aan de tweede voorwaarde wordt voldaan (er is voor de licentie betaald), hetgeen de activering van de licentie verplicht maakt. e De eerstgenoemde gebeurtenis na balansdatum werpt een nieuw licht op de waarde van de verplichtingen eind Voor de claim dient een voorziening in de jaarrekening 2010 te worden opgenomen. De tweede gebeurtenis werpt geen nieuw licht op de situatie op of voor balansdatum, dus verwerking in de jaarrekening 2010 is niet aan de orde. 8 Noordhoff Uitgevers bv

9 Overigens moet wel informatie over deze gebeurtenis in de overige gegevens worden opgenomen omdat er sprake is van belangrijke financiële gevolgen voor de onderneming (artikel 392.1g). Ook moet informatie worden opgenomen in het jaarverslag over de mate waarin deze gebeurtenis de toekomstverwachtingen heeft beïnvloed (artikel 391.2). f Indien de jaarrekening nu in ernstige mate tekortschiet in het geven van het vereiste inzicht (hetgeen afhangt in hoeverre de hoogte van de schadeclaim voor Extravino materieel is), zal Extravino haar aandeelhouders en indien aanwezig de ondernemingsraad hierover berichten, alsmede een mededeling doen bij het handelsregister waar zij haar stukken openbaar heeft gemaakt. Deze mededeling moet indien Extravino controleplichtig is voorzien zijn van een accountantsverklaring (RJ / artikel 362.6). Noordhoff Uitgevers bv 9

10 Hoofdstuk 7 Vraagstuk 7.4 Een aannemer a b c De percentage of completion method is op de volgende punten in strijd met de wet: Op grond van artikel moeten voorraden worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs dan wel tegen actuele waarde. Volgens artikel omvat de vervaardigingsprijs alle direct aan de productie toerekenbare kosten (verplicht), alsmede een redelijk deel van de indirecte kosten en rente over schulden (facultatief). Winstopslag komt derhalve niet voor activering in aanmerking, hetgeen bij de percentage of completion method wel geschiedt. De winst wordt naar rato van de voortgang van het werk genomen; er wordt dan ook al winst genomen terwijl het werk nog niet is (op)geleverd: dit is in strijd met het voorzichtigheids- en realisatieprincipe (artikel 384.2). Artikel schrijft voor dat indien het voor het verschaffen van het inzicht bedoeld in de betekenis van artikel noodzakelijk is, van de wettelijke bepalingen moet worden afgeweken (derogerende werking). Bij de aannemer is sprake van langlopende werken. In geval van onregelmatige oplevering van de werken leidt winstneming bij oplevering tot grote fluctuaties in het resultaat; toepassing van de percentage of completion method geeft in dat geval een beter inzicht in de ontwikkeling van het resultaat. Daarnaast leidt de percentage of completion method tot betere matching van kosten en opbrengsten: door een beroep op artikel is de percentage of completion method wettelijk acceptabel. De hoogte van de op een bepaald moment aan een werk toe te rekenen winst wordt in grote mate bepaald door de kostenbegroting voor de rest van het uit te voeren werk. Door de kostenbegroting einde boekjaar optimistischer voor te stellen dan in werkelijkheid wordt verwacht, zal de winst over dat boekjaar geflatteerd worden gerapporteerd en die gedurende de rest van de uitvoering dus gedeflatteerd. Ingeval de kosten te pessimistisch worden voorgesteld, is het omgekeerde het geval. Opgemerkt dient te worden dat ook de completed contract method voor winststuring vatbaar is: door het moment van oplevering van een project dat rond de jaarwisseling gereed is te vervroegen of uit te stellen kan een (groot) winstbedrag naar keuze aan het huidige of het volgende boekjaar worden toegerekend. Bovendien moet, ook bij de completed contract method in geval van een naar verwachting verlieslatend werk een schatting worden gemaakt van het verwachte verlies. Vraagstuk 7.7 Horst Bouw bv a 1 Het totaal van de jaarwegingen bedraagt: 0,5 20 (20 + 1) = 210 Afgeschreven tot eind 2010: = 90 Aanschafprijs: = Afschrijving 2011: = Bij de sum-of-the-year s-digitsmethode is er sprake van degressieve afschrijvingen. Dit is een juiste methode indien er sprake is van afnemend nut van het activum. Het gebouw heeft echter voor de onderneming jaarlijks een gelijk nut: afschrijving met gelijke bedragen per jaar ligt meer voor de hand. b De waardering van de werken is gebaseerd op de werkelijke bestede kosten ad = Dit is niet overeenkomstig de percentage of completion method; de toegerekende winst moet eveneens opgenomen worden. Bovendien is bij Hotel Fazanthoeve geen rekening gehouden met het per eind 2010 te verwachten verlies. Waardering conform de percentage of completion method is: Hotel Fazanthoeve: Bestede kosten Verwacht verlies* Noordhoff Uitgevers bv

11 Bungalowpark De Blauwe Reiger (betreft een winstgevend werk**): 0,7 Opbrengstwaarde = , 45 * Aanneemsom Bestede kosten per 31 december Begroting = ** Aanneemsom Bestede kosten per 31 december Begroting = Totale waardering: = c = d De stijging van de beurskoers ad dient volgens de IASB direct in de resultatenrekening te worden verantwoord (IAS 39), en volgens de Nederlandse wet naar keuze direct naar de resultatenrekening dan wel via opname in een herwaarderingsreserve (artikelen en 390.1). e 1 Bij operational lease vindt geen passivering van de leaseverplichtingen plaats, hetgeen wel gebeurt bij financial lease: het vreemd vermogen in de balans is bij operational lease lager. 2 Gezien de bepalingen in het contract lijkt er sprake van financial lease: de kosten van onderhoud komen voor rekening van Horst Bouw en hoewel het contract tussentijds opzegbaar is, is er sprake van een boeteclausule zodat het economisch risico lijkt afgewenteld op Horst Bouw. Enige nuancering is hier echter op zijn plaats omdat de inhoud van de boeteregeling niet bekend is. f g In de balans komen geen posten voor. In de resultatenrekening komt de post Leasekosten voor ad 4 auto s 4 kwartalen = Balans: Bedrijfswagens (activa) = Leaseverplichting (passiva)* 4 ( ) = Resultatenrekening: Afschrijvingskosten = Interestkosten 4 ( ) = * * Termijnen = Contante aankoopprijs Totale interest Het totaal van de jaarwegingen bedraagt: 0,5 16 (16 + 1) = 136 Noordhoff Uitgevers bv 11

12 Moment Interest Aflossing = = = = = Noordhoff Uitgevers bv

13 Hoofdstuk 8 Vraagstuk 8.1 Equity bv a Balans Equity bv per 31 december 2010 (bedragen 1) Immateriële vaste activa: Aandelenkapitaal Ontwikkelingskosten Agio Octrooi Wettelijke reserve Materiële vaste activa Overige reserves Liquide middelen Winst Toelichting: Materiële vaste activa: % = Liquide middelen: Saldo 1 januari Omzet Bedrijfskosten Dividend over 2009: % = Ontwikkelingsuitgaven Aankoop octrooi Inkoop eigen aandelen: = Heruitgifte eigen aandelen: = Saldo 31 december Aandelenkapitaal: Stand 1 januari Bonusaandelen: = Stand 31 december Agio: Stand 1 januari Bonusaandelen Stand 31 december Wettelijke reserve: betreft de geactiveerde ontwikkelingskosten Overige reserves: Stand 1 januari Gereserveerde winst 2009: % = Naar wettelijke reserve Inkoop eigen aandelen Heruitgifte eigen aandelen Stand 31 december Winst 2010 (controleberekening): Omzet Bedrijfskosten Afschrijvingen: % = b Gebonden deel: Aandelenkapitaal Wettelijke reserve Vrij deel: Agio Overige reserves Winst Noordhoff Uitgevers bv 13

14 Vraagstuk 8.5 Eigen Vermogen nv a b c De achtergrond van de wettelijke reserve is gelegen in de bescherming van de schuldeisers, die belang hebben bij de instandhouding van het eigen vermogen als solvabiliteitsbuffer. De (ongerealiseerde) herwaarderingsreserve is ook een wettelijke reserve. Vrij uitkeerbaar in contanten zijn: het agio; de overige reserves; de niet-verdeelde winst. d 1 De transactie is verwerkt als een intrekking. Bij inkoop van eigen aandelen moet de aankoopprijs ten laste van de vrije reserves worden gebracht; indien ervoor gekozen wordt dit te doen van het agio, dan wordt het agio met nog eens verminderd tot en wordt de afboeking op het kapitaal ongedaan gemaakt. Meestal wordt de aankoopprijs echter afgeboekt van de overige reserves (dit staat de RJ ook voor, RJ ); indien daarvoor gekozen wordt, dan krijgen we de volgende correcties: Het kapitaal stijgt met Het agio stijgt met De overige reserves dalen met Hier is geen strijd met de wet. Het is toegestaan herwaarderingsreserve om te zetten in kapitaal (artikel 390.2). (Uitkering in contanten ten laste van de (ongerealiseerde) herwaarderingsreserve mag overigens niet.) 3 In de balans moet onder het eigen vermogen het gestorte en opgevraagde kapitaal (per 31 december 2010 ten bedrage van ) in plaats van het geplaatst kapitaal worden opgenomen; verder moet in de toelichting het geplaatst kapitaal ( ) worden vermeld (artikel 373.2). 4 Ontwikkelingskosten moeten worden afgeschreven (artikel 386.3) en ook de daarmee samenhangende wettelijke reserve moet verminderen. e In de toelichting ontbreekt het mutatieoverzicht per post van het eigen vermogen. 14 Noordhoff Uitgevers bv

15 Hoofdstuk 9 Vraagstuk 9.1 bv Zwolstar a Balans 31 december 2010 (bedragen 1) Ontwikkelingskosten: Aandelenkapitaal Bestedingen Winstreserves Ontw. krediet Voorzieningen: Schilderwerk opslagloods Contractrisico s Opslagloods Winst Was/schilmachine Effecten Voorraad aardappelen Debiteuren: Nominaal Voorziening Liquide middelen Toelichting: Opslagloods: (5% van ) = Was/schilmachine: = ( 20 = ton ) Voorraad aardappelen: Hoeveelheid: ongeschild: = 500 ton geschild: = ton Waardering voorraad per 31 december 2010: voorraad ongeschild: = voorraad geschild: ( ) = Voorziening debiteuren: % van ( ) = Liquide middelen: Saldo 1 januari Ontvangen van debiteuren: Debiteuren 1 januari Afgeboekt als oninbaar Verkopen Debiteuren 31 december Inkopen: = Belegging staatsobligaties Overige kosten Saldo 31 december Voorzieningen Schilderwerk opslagloods: = Contractrisico s (levering in 2011 aan vaste afnemer): ( ) = ( ) = verlies b Waardering tegen aanschafprijs is niet overeenkomstig de voorschriften van de IASB. Gewaardeerd dient te worden tegen geamortiseerde kostprijs indien ze tot aflossingsdatum worden aangehouden of tegen reële waarde indien ze vóór aflossingsdatum worden verkocht (IAS 39). Noordhoff Uitgevers bv 15

16 c 1 Zwolstar voegt jaarlijks 3% van de omzet op rekening toe aan de voorziening voor dubieuze debiteuren. Het periodiek toevoegen van een bedrag aan de voorziening, gerelateerd aan een bepaalde activiteitenindicator, is een toepassing van de dynamische methode. 2 Volgens de IASB en de RJ dienen voorzieningen te worden opgenomen tegen het bedrag dat de beste schatting is van de bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen per balansdatum af te wikkelen (IAS / RJ ). Hieruit blijkt dat de IASB en de RJ uitgaan van de statische methode, dat wil zeggen dat op balansdatum bestaande risico s worden geanalyseerd op de daaruit voortvloeiende verplichtingen en verliezen: de dynamische methode past niet binnen de IASB/RJ-voorschriften. d De voorziening schilderwerk past binnen het kader van de wet. Het betreft hier uitgaven die in een volgend boekjaar zullen worden gedaan, terwijl de oorzaak van die te verwachten uitgaven vóór balansdatum ligt; in dat geval mag om de lasten gelijkmatig over de boekjaren te verdelen een voorziening worden gevormd (artikel 374.1). De RJ staat de vorming van deze voorziening voor groot onderhoud eveneens toe (RJ ). De IASB staat de vorming van een voorziening groot onderhoud niet toe. e Bij voorzieningen gaat het om op balansdatum aanwezige risico s voor bepaalde verplichtingen of verliezen waarvan de omvang onzeker is. De hoogte van de voorziening moet worden geschat en wordt daarmee subjectief vastgesteld. Een hogere of lagere voorziening heeft direct gevolgen voor het vermogen en resultaat. In geval van een minder goed jaar kan de verleiding ontstaan de voorzieningen wat lager te schatten ; in een qua resultaat goed jaar kan zich het tegenovergestelde voordoen. 16 Noordhoff Uitgevers bv

17 Hoofdstuk 10 Vraagstuk 10.2 Zwolsche Witte a Categorische resultatenrekening over 2010 (bedragen 1) Netto-omzet = Mutatie voorraad ,4267* = Som der bedrijfsopbrengsten Kosten van grondstoffen Externe kosten Lonen en salarissen Sociale lasten 15% van = Afschrijvingen ( ) = Overige bedrijfskosten** Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële lasten 8% = Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting Belasting over resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening: 25% = Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belasting Buitengewoon resultaat vóór belasting Belasting over buitengewoon resultaat: 25% = Buitengewoon resultaat na belasting Nettowinst * Grondstoffen Loonkosten brouwers ( ,15) Afschrijving brouwerij ( %) Afschrijving ketels ( %) Accijnzen Voorraadwaardering = 115,4267 ** Accijnzen Voorziening boete b Functionele resultatenrekening over 2010 (bedragen 1) Netto-omzet = Kostprijs van de omzet Bruto-omzetresultaat Verkoopkosten Algemene beheerskosten Som der kosten Bedrijfsresultaat De rest van de resultatenrekening is conform de categorische zoals uitgewerkt bij vraag a. 1 Kosten van de omzet = Voorziening boete Noordhoff Uitgevers bv 17

18 2 3 Salaris vertegenwoordigers Salaris publieksvoorlichter Sociale lasten 15% = Loonkosten Afschrijving proeflokaal 1 4% = Advertentiecampagne Salaris directie Salaris controller Salaris kantinejuffrouw Sociale lasten 15% = Loonkosten Afschrijving burelen en kantine ( + ) 4% = c Som der bedrijfsopbrengsten Kosten van grondstoffen Kosten advertentiecampagne Afschrijvingen Voorziening boete Herstelkosten stormschade Netto toegevoegde waarde Verdeling over de participanten: Personeel = Vreemdvermogenverschaffers Overheid = Eigenvermogenverschaffers (Als alternatief kan naast de belasting en de accijns ook de geschatte boete als bijdrage aan de overheid worden beschouwd; de netto toegevoegde waarde wordt dan dus hoger.) 18 Noordhoff Uitgevers bv

19 Hoofdstuk 11 Vraagstuk 11.3 Cash bv a Kasstroomoverzicht over 2010 volgens de directe methode (bedragen 1.000) Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangen van afnemers = Betalingen aan leveranciers en werknemers: Leveranciers = Werknemers = Betalingen inzake overige bedrijfskosten (25 20) + 20 = 135 Betaalde interest 25 Betaalde winstbelasting 120 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa = 600 Desinvesteringen materiële vaste activa Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit aandelenemissie = Aflossing lening 25 Betaald dividend Mutatie geldmiddelen in b Kasstroomoverzicht over 2010 volgens de indirecte methode (bedragen 1.000) Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen = Mutaties voorzieningen 25 Veranderingen in netto-werkkapitaal: Toename voorraden = 220 Toename debiteuren = 50 Toename crediteuren = Betaalde interest 25 Betaalde winstbelasting 120 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa 600 Desinvesteringen materiële vaste activa Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit aandelenemissie Aflossing lening 25 Betaald dividend Mutatie geldmiddelen in Noordhoff Uitgevers bv 19

20 Hoofdstuk 13 Vraagstuk 13.4 Vink Prijsverloop: 2009: Inkoopwaarde verkopen fifo Inkoopwaarde verkopen collectief-lifo Dit verschil wordt veroorzaakt doordat de eindvoorraad van stuks bij fifo uit de inkopen komt tegen nieuwe prijs (ná 1 september), en bij collectief-lifo uit de inkopen tegen oude prijs (vóór 1 september) = 0,09 prijsstijging per 1 september Dus geldt: P (P + 0,09) = P = P = 1,48 (de oude prijs 1,48, de nieuwe 1,57) 2010: De eindvoorraad bestaat uit stuks die geheel afkomstig zijn uit de voorraad ingekocht tegen nieuwe prijs: = 1, Fifo Collectief- Individueel- lifo lifo 2009 Beginvoorraad nihil nihil nihil Inkopen stuks Inkoopwaarde verkopen stuks Eindvoorraad Beginvoorraad Inkopen stuks Inkoopwaarde verkopen stuks Eindvoorraad Fifo ,48 = ,57 = Collectief-lifo ,57 = ,48 = Individueel-lifo ,48 = ,57 = , ,61 = Fifo ,57 = ,61 = Collectief-lifo ,61 = ,57 = Noordhoff Uitgevers bv

21 Individueel-lifo ,57 = ,57 = Vraagstuk 13.6 nv Hanze a Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Machines Aandelenkapitaal Grondstoffen Winstreserves Voorraad Deluxe Winst Liquide middelen Toelichting: Machines: = Grondstoffen: Voorraad per 31 december 2010 = kg (1/1 inkoop verkoop ) Waardering: IJzeren voorraad = Surplus = Voorraad Deluxe ( 8 + 2) = Liquide middelen: Saldo 31 december Verkopen = Inkopen = Lonen Overige kosten Saldo 31 december Resultatenrekening over 2010 Opbrengst verkopen = Kostprijs verkopen: Grondstoffen: Waarde beginvoorraad Inkopen Waarde eindvoorraad Lonen = Afschrijvingen = Overige kosten Bezettingsresultaat ( ) ( 8 + 2) = Winst b Aan de eis van een juiste vermogenspresentatie kan worden voldaan door de voorraden op balansdatum te waarderen tegen actuele inkoopprijs en het verschil in waardering volgens het ijzerenvoorraadstelsel op te nemen in een post Reserve waardestijgingen. Noordhoff Uitgevers bv 21

22 Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Machines Aandelenkapitaal Grondstoffen* Winstreserve Voorraad Deluxe Reserve waardestijgingen** Liquide middelen Winst * = ** = Noordhoff Uitgevers bv

23 Hoofdstuk 14 Vraagstuk 14.3 bv Clip en Claer Balans per 31 december 2008 (bedragen 1) Productielijn Aandelenkapitaal Voorraad paperclips Winst Liquide middelen Toelichting: Productielijn: = Voorraad paperclips: Voorraadwaardering per miljoen paperclip: Afschrijving productielijn = Staaldraad = Loon operator = Waardering voorraad: = Liquide middelen: Saldo 1 januari Omzet Inkoop staaldraad Lonen Huur pand Overige bedrijfskosten Saldo 31 december Resultatenrekening over 2008 Opbrengst verkopen Kostprijs verkopen: Afschrijving productielijn = Staaldraad = Loon operator = Loonkosten directeur Loonkosten administrateur Loonkosten algemeen medewerker Huurkosten pand Overige bedrijfskosten Winst Balans per 31 december 2009 (bedragen 1) Productielijn Aandelenkapitaal Voorraad paperclips Winstreserve Liquide middelen Herwaarderingsreserve Winst Toelichting: Productielijn: = Noordhoff Uitgevers bv 23

24 Voorraad paperclips: Voorraadwaardering per miljoen paperclip: ,15 Afschrijving productielijn = ,1 Staaldraad = Loon operator = Waardering voorraad: = Liquide middelen: Saldo 31 december Omzet Inkoop staaldraad Lonen Huur pand Overige bedrijfskosten Saldo 31 december Herwaarderingsreserve: Productielijn % = Voorraad paperclips 2 ( ) = Resultatenrekening over 2009 Opbrengst verkopen Kostprijs verkopen: Afschrijving productielijn = Staaldraad = Loon operator = Loonkosten directeur Loonkosten administrateur Loonkosten algemeen medewerker Huurkosten pand Overige bedrijfskosten Winst Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Productielijn Aandelenkapitaal Voorraad paperclips Winstreserve Liquide middelen Herwaarderingsreserve Winst Toelichting: Productielijn: = Voorraad paperclips: Voorraadwaardering per miljoen paperclip: Afschrijving productielijn , = Staaldraad ,1 1,1 = Loon operator = Waardering voorraad: = Noordhoff Uitgevers bv

25 Liquide middelen: Saldo 31 december Omzet Inkoop staaldraad Lonen Huur pand Overige bedrijfskosten Saldo 31 december Herwaarderingsreserve: Stand 31 december Voorraad paperclips 4 ( ) = Stand 31 december Resultatenrekening over 2010 Opbrengst verkopen Kostprijs verkopen: Afschrijving productielijn = Staaldraad = Loon operator = Loonkosten directeur Loonkosten administrateur Loonkosten algemeen medewerker Huurkosten pand Overige bedrijfskosten Winst Vraagstuk 14.7 bv Breinkraker Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Materiële vaste activa Aandelenkapitaal Voorraden Z Winst Liquide middelen Toelichting: Materiële vaste activa: = Voorraden Z: Werkelijke voorraad op 31 december 2010: = Verloop inkoopprijs 2010: 31/12: = 1, Op 31/12 is er een ongerealiseerde speculatiewinst van 3.600, veroorzaakt door de prijsstijging op 30 december van de positieve speculatieve voorraad van stuks ( ). Prijsstijging op 30/12 van = 0,20 Prijs van 1/7 tot 30/12: 1,80 0,20 = 1,60 Totale herwaardering van de normale voorraad is , dit betekent een prijsstijging gedurende het hele jaar van = 0,50 per stuk Prijs van 1/1 t/m 30/6: 1,60 ( 0,50 0,20) = 1,30 Noordhoff Uitgevers bv 25

26 Voorraadwaardering volgens lifo-individueel: (uit eerste halfjaar) 1,30 = (uit tweede halfjaar) 1,60 = Vraagstuk 14.9 nv Copra a Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Gebouwen Eigen vermogen 1/ Machines Herwaarderingsreserve Voorraad grondstof Ongerealiseerde Debiteuren financieringswinst Liquide middelen Vreemd vermogen Winst Toelichting: Gebouwen: = Machines: ( ) = Voorraad grondstof: Hoeveelheid per 1 januari = Inkopen = Verkopen ( ) 2 kg = Hoeveelheid per 31 december Waardering: = Debiteuren: = Liquide middelen: Saldo 1 januari Debiteuren 1 januari Verkopen eerste 3 kwartalen Inkopen Aflossing = Interest % = Overige kosten Saldo 31 december Herwaarderingsreserve: Waardestijgingen 2010: Gebouw % = Machines: Aantal werkeenheden op 1/ (na vervanging): = Aanschafprijs = = Boekwaarde 1/7: = Stijging van de boekwaarde 33,3% van = Voorraad grondstof: 2/ ( 11 10) = / ( 12 11) = / ( 14 12) = / ( 15 14) = Noordhoff Uitgevers bv

27 Financieringsverhouding: Eigen vermogen 75% ( %) Vreemd vermogen % ( %) Herwaarderingsreserve is 75% = Ongerealiseerde financieringswinst: Ongerealiseerde waardestijgingen per 31 december 2010: Gebouw = Machines (zie resultatenrekening) = Voorraad grondstof ( 15 14) = % (VV-deel) = Vreemd vermogen: = Resultatenrekening over 2010 Opbrengst verkopen ( ) = Kostprijs verkopen ( ) = Transactieresultaat Afschrijving gebouw = Afschrijving machines: 1/1-30/ = /7-31/ = Interest % = Overige kosten Winst op basis van vervangingswaarde Gerealiseerde financieringswinsten 25% ( ) = Winst b Winst 2010 op basis van vervangingswaarde, rekening houdend met de financiële structuur In 2010 gerealiseerde waardestijgingen voor zover gefinancierd met eigen vermogen: 75% ( ) = Winst 2010 op basis van historische kosten Eigen vermogen per 31 december 2010 op basis van vervangingswaarde (zie de balans bij vraag a): = Ongerealiseerde waardestijging per 31 december Eigen vermogen per 31 december 2010 op basis van historische kosten c Copra gaat uit van de financieringsvariant: voor zover waardestijgingen met vreemd vermogen worden gefinancierd, worden ze (na realisatie) tot de (uitkeerbare) winst gerekend. Verder hanteert Copra geen normalevoorraadgedachte: alleen de prijsstijging van de aanwezige voorraad wordt buiten de winst gehouden, niet die van de veronderstelde normale capaciteit. Noordhoff Uitgevers bv 27

28 Hoofdstuk 15 Vraagstuk 15.2 bv Fleece a Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Voorraden Aandelenkapitaal Liquide middelen Herwaarderingsreserve Lening Winst Toelichting: Voorraden: = Liquide middelen: Verkopen = Inkopen = Herwaarderingsreserve: Prijsstijging = Prijsdaling = Resultatenrekening over 2010 Opbrengst verkopen = Kostprijs verkopen = Transactieresultaat b Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Voorraden Aandelenkapitaal Liquide middelen Winstreserve* Lening Winst * De waardestijging in 2009 van ( ) wordt in dat jaar tot het resultaat gerekend. Resultatenrekening over 2010 Current operating profit (zie vraag a) Holding gains = Business profit c Balans per 31 december 2010 (bedragen 1) Voorraden Aandelenkapitaal Liquide middelen Ongerealiseerde herwaardering* Lening Winst * ( 14 10) = Resultatenrekening over Vervangingswaardewinst (zie vraag a) Gerealiseerde waardestijging ( 16 10) = Winst Noordhoff Uitgevers bv

29 Vraagstuk 15.5 bv A-contant a Balans per 31 december jaar 1 (bedragen 1) Vast activum Aandelenkapitaal Voorraad Koopkrachtcorrectie eigen Liquide middelen vermogen Ongerealiseerde waardestijging Banklening Winst jaar Toelichting: Koopkrachtcorrectie eigen vermogen: % ( 100%) = Ongerealiseerde waardestijging: Waardestijgingen Totaal Gerealiseerd Ongerealiseerd Vast activum * Voorraad Koopkrachtcorrectie Ongerealiseerde waardestijging naar balans * Boekwaarde per 31 december jaar 1 op basis van vervangingswaarde Boekwaarde per 31 december jaar 1 volgens historische kosten % = b Balans per 31 december jaar 1 (bedragen 1) Vast activum Aandelenkapitaal Voorraad Koopkrachtcorrectie eigen Liquide middelen vermogen Banklening Winst jaar Toelichting: Vast activum: = Voorraad: ,5 = (Per maand is de prijsindex met 18 = 1,5 punt gestegen: op 1 december was de 12 prijsindex dus 168 1,5 = 166,5.) c Binnen IFRS is het stelsel-bakker niet onverkort toegestaan; voorraden mogen immers niet op actuele waarde worden gewaardeerd. In de RJ en de Nederlandse wet zijn geen bepalingen opgenomen die het gebruik van het stelsel-bakker niet toestaan. Fiscaal is het stelsel-bakker niet geaccepteerd, de fiscus gaat immers uit van een nominalistische winstberekening. General price-level accounting is niet toegestaan: De IASB, de RJ, de Nederlandse wet en de fiscus laten als waarderingsgrondslag voor inflatie gecorrigeerde historische kosten niet toe. Wanneer de netto monetaire positie bij stijgend prijspeil negatief is, ontstaat er een koopkrachtwinst op die netto monetaire positie die onmiddellijk wordt genomen; dit is strijdig met het voorzichtigheids- en realisatieprincipe. Noordhoff Uitgevers bv 29

30 Hoofdstuk 16 Vraagstuk 16.7 nv D a Verkrijgingsprijs Nettovermogenswaarde D Goodwill Toelichting: Aandelenkapitaal D = = aandelen Nominale waarde per aandeel 10 M neemt voor 80% deel in D: 80% = aandelen Verkrijgingsprijs: = aandelen M ( ) = Nettovermogenswaarde D per 31 december 2009: Aandelenkapitaal Winstreserve Herwaarderingsreserve Winst % = b Deelneming D Goodwill Aan Aandelenkapitaal ( ) Aan Agio ( ) Aan Liquide middelen ( ) c 1 Stand Deelneming D per 1 januari Dividend % = Resultaat uit deelneming* % = Stand Deelneming D per 31 december * Winst op basis van actuele waarde Gerealiseerde waardestijging in 2010 over de in 2010 opgetreden waardestijgingen** Winst op basis van historische kosten ** Waardestijgingen tot zijn al in de waardering (fair value) van de deelneming per aankoopmoment verwerkt. 2 Liquide middelen (dividend 2009) Aan Deelneming D Deelneming D Aan Resultaat deelneming D d De vorming van een wettelijke reserve deelnemingen is verplicht indien M de uitkering van de resultaten uit de deelneming D niet kan bewerkstelligen; de wettelijke reserve is dan = Deze situatie zal zich hier waarschijnlijk niet voordoen gezien het 80%-aandelenpakket dat M in D bezit. 30 Noordhoff Uitgevers bv

31 Vraagstuk 16.8 Onderneming M a b B is te kwalificeren als een belegging omdat niet voldaan wordt aan de vereisten van een deelneming. Verder dient B gerubriceerd te worden onder de vlottende activa: de belegging is immers niet duurzaam bedoeld. Op grond van de wet moet dan gewaardeerd worden op aanschafprijs of actuele waarde (artikel 384.1). Artikel 10 Besluit actuele waarde geeft vervolgens aan dat bij toepassing van actuele waarde gewaardeerd moet worden op marktwaarde: beurswaarde is een wettelijk toegelaten waarderingsgrondslag. Er is sprake van een dochtermaatschappij indien de deelnemende rechtspersoon (artikel 24a.1): meer dan de helft van de stemrechten in de algemene vergadering kan uitoefenen, óf: lid of aandeelhouder is en meer dan de helft van de bestuurders óf van de commissarissen kan benoemen óf ontslaan. Er wordt voldaan aan het eerste criterium, niet aan het tweede. Omdat een van beide criteria voldoende is voor het zijn van een dochtermaatschappij, is D per 1 januari 2010 een dochtermaatschappij van M. c Het belang van M in D is te kwalificeren als een deelneming: het is voor eigen rekening, duurzaam bedoeld en ten dienste van de eigen werkzaamheid (artikel 24c.1). Deelnemingen worden gerubriceerd onder de financiële vaste activa. Vervolgens is van belang de vraag of M invloed van betekenis uitoefent op het zakelijke en financiële beleid van D; alsdan dient in principe gewaardeerd te worden op nettovermogenswaarde (artikel 389.1). De wet spreekt een vermoeden uit van invloed van betekenis indien de deelnemer (rechtstreeks of via een dochtermaatschappij) 20% of meer van de stemrechten bezit (artikel 389.1). Aangezien M 80% van de stemrechten van D heeft, oefent M waarschijnlijk invloed van betekenis uit en lijkt nettovermogenswaarde de juiste waarderingsgrondslag. (Een alternatieve uitwerking is verdedigbaar indien wordt verondersteld dat te weinig invloed van betekenis aanwezig is, vanwege het niet kunnen benoemen c.q. ontslaan van directieleden en commissarissen; dan zou gewaardeerd moeten worden op verkrijgingsprijs of op actuele waarde, artikel 384.1). d Verkrijgingsprijs Aandelenkapitaal Agio Overige reserves Zichtbaar eigen vermogen D Correctie voorzieningen Nettovermogenswaarde 80% = Goodwill e Activa: Vlottende activa: Effecten 3% = Passiva: Winst = of Herwaarderingsreserve f Deelneming D 1 januari Resultaat 80% * = Dividend 80% = Deelneming D 31 december Noordhoff Uitgevers bv 31

32 * Winst verantwoord door D Correcties: Verschil in afschrijving machinepark: M = D = Verschil in berekening voorzieningen: M = D = g h Er hoeft geen wettelijke reserve deelnemingen te worden gevormd; M bezit 80% van de stemrechten op de Algemene vergadering van Aandeelhouders van D en kan daarmee uitkering van de winst bewerkstelligen. Het boekresultaat in 2011 bedraagt (afgezien van de in 2011 behaalde resultaten door D) = Het ligt voor de hand te veronderstellen dat dit resultaat voornamelijk is veroorzaakt door de op 1 januari 2010 bij de verwerving van de aandelen D betaalde goodwill. Omdat die betaalde goodwill toen rechtstreeks van de vrije reserves is afgeboekt, dient ten minste 80% (RJ ) (zie vraag d) = nu ten gunste van de vrije reserves te worden teruggenomen. Het restant ( = ) komt ten gunste van het resultaat over Noordhoff Uitgevers bv

33 Hoofdstuk 17 Vraagstuk 17.8 nv Foodsupply a 1 Proportioneel consolideren: Geconsolideerde omzet: Foodsupply 500 mln Smörrebröd 50% van 100 mln = 50 mln 550 mln Geconsolideerde winst Foodsupply 25 mln Smörrebröd 50% van 10 mln = 5 mln 30 mln 2 Niet consolideren: Foodsupply presenteert in haar enkelvoudige jaarrekening een omzet van 500 mln en een winst van 30 mln (inclusief winst uit deelneming Smörrebröd van 5 mln, aannemende dat op basis van nettovermogenswaarde wordt gewaardeerd). b Er moet integraal geconsolideerd worden (Smörrebröd is nu een groepsmaatschappij): Geconsolideerde omzet: Foodsupply 500 mln Smörrebröd 100 mln 600 mln Geconsolideerde winst: Foodsupply 25 mln Smörrebröd 10 mln 35 mln Winstaandeel derden 5 mln 30 mln Vraagstuk 17.9 bv Over a Over Sticht Materiële vaste activa Goodwill Vreemd vermogen Waarde onderneming Waarde per aandeel Over: = Uit te geven nieuwe aandelen Over: = b Balans per 1 april 2011 (bedragen 1.000) Goodwill Eigen vermogen: Materiële vaste activa Aandelenkapitaal Kapitaalbelang Agio Algemene reserve Vreemd vermogen Winst 1e kwartaal Toelichting: Goodwill en Kapitaalbelang: uitgegaan is van waardering tegen nettovermogenswaarde; in geval van waardering van Sticht op aanschafprijs wordt de post Kapitaalbelang 45 mln en is er geen post Goodwill. Aandelenkapitaal: = Agio: = Noordhoff Uitgevers bv 33