Ambitienotitie Cultuur Zuidoost 2012 Kickstart voor Bijlmermakers

Transcriptie

1 Ambitienotitie Cultuur Zuidoost 2012 Kickstart voor Bijlmermakers april 2012 Stadsdeel Zuidoost

2 Voorwoord Stadsdeel Zuidoost maakt deel uit van Amsterdam, maar heeft een heel specifiek cultureel DNA. Een samenleving met een opkomende middenklasse die zich sterk ontwikkelt en zich steeds meer thuis voelt, en waar de groep met een lagere sociaaleconomische positie voldoende creativiteit aan de dag legt om zich staande te houden en zich maatschappelijk verder te ontwikkelen. Het is ook een stadsdeel waar zij die niet in de gelegenheid zijn om op eigen kracht verder te komen, de mogelijkheid hebben om aan het aanbod deel te nemen en naar vermogen daar aan bij te dragen. Een multiculturele samenleving met veel potentie, dat nog onvoldoende wordt benut. Het cultureel potentieel, de kansen die er zijn, de basisvoorzieningen en de geboden ruimte tot uitbaten van dit potentieel, dragen bij aan het versterken van het Bijlmergevoel bij bewoners. Kunst en cultuur zijn hier bij uitstek de aanjagers. Mits het als stevig autonoom domein de aandacht krijgt. En dat vereist moed. Cultuurmakers of beter gezegd: de beeldbepalende Bijlmermakers worden nadrukkelijker uitgenodigd om hierin de voorhoede te vormen. En dan niet alleen door het ontwikkelen en aanbieden van een breed cultureel aanbod, maar ook door voorop te lopen in het debat over maatschappelijke ambities die over de grenzen gaan van het eigen gebied. Culturele levendigheid schept allerlei kansen: Mensen die door moeilijke sociaal-economische omstandigheden vast gelopen zijn of dreigen vast te lopen, voelen zich juist door culturele levendigheid aangemoedigd en geïnspireerd om (weer) aan de slag te gaan. Natuurlijk hoor ook ik de sceptici: Waarom investeren in kunst en cultuur, terwijl we te maken hebben met een groot aantal werklozen en mensen in een armoedepositie? Juist hierom. Het cultureel DNA van Zuidoost heeft iets unieks en heeft veel meer te bieden dan tot nu toe het geval is. Het is daarom mijn ambitie om - in goede samenspraak met uw raad, het culturele veld en andere relevante partners - kunst en cultuur tot een stevig autonoom domein te verankeren. Kunst en cultuur niet alleen inzetten als instrumentarium, maar ze een zelfstandige bijdrage laten leveren aan maatschappelijke vraagstukken. Het is een streven waar ik gelukkig niet alleen in sta. De afgelopen maanden heb ik met genoegen geconstateerd dat velen deze ambitie met mij delen. Ik ben met mijn discussienota De markt van cultuur, een level playingfield (nov. 2011) de discussie aangegaan met leden van uw raad en met partners uit het culturele veld. Dit debat dat voor mij zeer inspirerend was, heeft input geleverd om te komen tot de Ambitienotitie Cultuur Zuidoost 2012 die nu voor u ligt. We hebben hard gewerkt aan de radertjes van de motor die cultuur is in Zuidoost. We hebben gezorgd voor goede basisvoorzieningen zoals het Bijlmer Parktheater, het vernieuwde Bijlmerpark, het CBK, de nieuwe vestiging van de bibliotheek en Imagine IC en tijdelijk evenemententerrein ArenAPark in de Bijlmer en Boerderij Langerlust in Gaasperdam. Tel daarbij op de commerciële podia als de HMH en binnenkort de Ziggodome en je kunt Zuidoost een cultureel rijk stadsdeel noemen. Ook in de sociale infrastructuur hebben we fors geïnvesteerd: de samenwerking tussen instellingen en organisaties is gegroeid, kunstenaarsinitiatieven en broedplaatsen beginnen hier stevig te wortelen en het buurtgevoel groeit. Nu is de tijd aangebroken de motor te laten rijden. De Bijlmermakers zijn de coureurs die in de startblokken staan om een wezenlijke bijdrage te leveren aan het verder versterken van de culturele én sociaal-economische positie van ons stadsdeel. Mensen die productiekracht tonen. Zij moeten de ruimte krijgen om het cultureel potentieel zonder faalangst uit te baten. We zijn van ver gekomen en we hebben al heel veel bereikt. Dat én het enthousiasme van iedereen die Zuidoost een warm hart toedraagt, geven mij veel vertrouwen in de toekomst waarin kunst en cultuur de rol gaan spelen die ze nu soms al met verve vervullen. Wij worden voortdurend geconfronteerd met geweldige kansen, die briljant vermomd zijn als onoplosbare problemen. (Lee Iacocca, vader van de Ford Mustang, 1924). Urwin Vyent Portefeuillehouder Kunst en Cultuur 2

3 Inhoudsopgave Inleiding 4 Samenvatting 5 Hoofdstuk 1: Schematische evaluatie Cultuurnota Tijd voor talent 7 Hoofdstuk 2: Uitgangspunten, trends en ontwikkelingen 8 Hoofdstuk 3: Ambities 11 Hoofdstuk 4: Financieel voorstel 20 Bijlage I: Schematisch overzicht ambities en maatregelen Bijlage II: Evaluatie Cultuurnota Tijd voor talent 3

4 Inleiding Deze ambitienotitie heeft als doel om kunst en cultuur stevig te verankeren in Zuidoost en het culturele DNA van Zuidoost meer zichtbaar te maken. Als aanzet tot het formuleren van nieuwe ambities voor het kunst- cultuurdomein heeft de portefeuillehouder Cultuur een discussienota geschreven, genaamd De markt van cultuur, een level playingfield. Deze discussienotitie is gebruikt als basis voor een discussie in de raadscommissie in oktober 2011 en een debat met een brede vertegenwoordiging uit het veld op 2 december Uit gesprekken met alle fracties en een notitie van D66/OZO is aanvullend input gekomen, waaruit ook een ambitie op gebied van cultuur bleek. Tegelijkertijd liep er in 2011 een visietraject door een aantal professionele culturele instellingen in Zuidoost. Zij hebben gezamenlijk onderzocht hoe zij gezamenlijke ambities kunnen verbinden, vormgeven en profileren. De uitkomst waren concrete afspraken over gezamenlijke ambities en programma s voor de komende beleidsperiode, tevens met een relatie naar een aanvraag voor het Kunstenplan Amsterdam Al deze input heeft de formulering van de gezamenlijke ambities voor het kunst- en cultuurdomein in 2012 in deze ambitienotitie gevoed. Deze moeten vervolgens vertaald worden in concrete acties voor de periode In deze Ambitienotitie Cultuur 2012 kijken we eerst terug naar de resultaten van de cultuurnota Tijd voor talent. Daarna kijken we vooruit naar de periode : welke opgaven stellen we ons voor die periode en welke maatregelen zijn daarvoor nodig? In deze ambitienota staat een aantal ambities beschreven die uit alle input naar voren zijn gekomen. Voor deze ambities zijn maatregelen geformuleerd die aangeven hoe we de ambitie kunnen behalen. Deze ambitienota geeft daarbij een richting aan en is in uitwerking nog niet volledig. In nauwe samenspraak met het veld zullen de maatregelen verder worden uitgewerkt en vertaald in concrete programma s, maatregelen en projecten. Dit leidt tot een Kadernota Cultuur Zuidoost Uit alle verkregen input en in lijn met het Bestuursakkoord zijn er drie belangrijke thema s te noemen die centraal staan in het cultuurbeleid: 1. Cultuurparticipatie; 2. Cultuureducatie en talentontwikkeling en 3. Creatieve industrie en cultureel ondernemerschap Binnen deze beleidsthema s hebben wij onze ambities benoemd waar we ons in de periode voor gaan inzetten. De titel van deze ambitienotitie is 'Kickstart voor Bijlmermakers'. Het woord "Bijlmermakers" heeft binnen de culturele context een positieve en creatieve lading. Het staat voor het merk waarmee we cultuur in heel Zuidoost willen neerzetten: met een eigen en unieke kwaliteit en identiteit, waarmee je laat zien wie je bent. Bijlmermakers zijn grassroots talenten en podiumproducties die overal in Zuidoost wonen en actief zijn. Ze beginnen vaak in de buurthuizen, op scholen, op straat of in de woonkamer. Vanzelfsprekend reiken onze ambities en activiteiten verder dan het gebied de Bijlmer; daar waar in deze notitie de term 'Bijlmermakers' of Bijlmergevoel wordt gebruikt, wordt het hele stadsdeel Zuidoost bedoeld. De samenvatting geeft kort de ambities weer die centraal staan in deze notitie. Hoofdstuk 1 is een schematische weergave van de maatregelen die het stadsdeel heeft ingezet naar aanleiding van de ambities uit de cultuurnota Tijd voor talent. In hoofdstuk 2 wordt kort aandacht besteed aan de kaders van het kunst- en cultuurbeleid en de trends en ontwikkelingen binnen dit domein. Als belangrijkste uitgangpunten worden het stedelijk beleid en het bestuursakkoord beschreven. De ambities en maatregelen zijn uitgewerkt in hoofdstuk 3 en hoofdstuk 4 beschrijft het financieel kader. Bijlage I is een schematische weergave van de maatschappelijke effecten uit het Bestuursakkoord, onze ambities en de daarbij horende maatregelen. Een inhoudelijke evaluatie van de cultuurnota Tijd voor talent is te vinden in bijlage II. 4

5 Samenvatting Kunst en cultuur en Zuidoost zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden; veel bewoners geven met kunst en cultuur uiting aan hun zelfbewustzijn en (diverse) culturele identiteit. Via kunst en cultuur verkennen bewoners hun talenten. Met kunst en cultuur geven bewoners uiting aan een gevoel van maatschappelijke betrokkenheid. Kunst en cultuur verbindt mensen, waardoor de sociale cohesie wordt versterkt en het mensen stimuleert tot maatschappelijke participatie. Kunst en cultuur biedt jeugd en jongeren in Zuidoost de mogelijkheid om hun talenten te ontplooien en te tonen. Dan gaat het niet alleen om het ontwikkelen van artistieke vaardigheden. Middels kunst en cultuur kunnen op laagdrempelige en met name voor jongeren- aantrekkelijke wijze ook andere talenten worden aangesproken die nodig zijn voor een succesvolle schoolloopbaan, voorbereiding op de arbeidsmarkt en maatschappelijke participatie. (Jonge) cultureel ondernemers in Zuidoost dragen bij aan het cultureel en economisch klimaat. Ze zorgen voor een versterking van de positie van culturele instellingen, initiatieven en ondernemerschap, maar creëren ook levendigheid en vernieuwing binnen het cultureel klimaat van Zuidoost. Een bloeiend cultureel klimaat met kwalitatieve en diverse voorzieningen versterkt daarnaast het imago van Zuidoost. Het trekt bezoekers van buiten en zorgt voor prettig wonen en recreëren voor bewoners. Daarbij heeft een gezond kunst en cultuurklimaat een aantrekkende werking op de middenklasse en biedt het een goede voedingsbodem voor het bedrijfsleven en (creatieve) ondernemers. Binnen de beleidsthema s cultuurparticipatie, cultuureducatie en talentontwikkeling en creatieve industrie en cultureel ondernemerschap hebben wij, onze ambities benoemd waar we ons in de periode voor gaan inzetten: Ambities Cultuurparticipatie: Culturele infrastructuur: Investeren in het ontwikkelen en professionaliseren Programmering: Investeren in experimentele, nieuwe initiatieven die het cultuuraanbod vernieuwen Amateurkunst: Investeren in zichtbaarheid van amateurkunst in diverse disciplines Kunst in de openbare ruimte: Investeren in ontsluiting van kunst in openbare ruimte voor publiek Kunst in de openbare ruimte: Creëren van een platform voor kunstenaars binnen het beeldend domein Festivals en evenementen: Versterking van professionalisering, programmering en uitstraling culturele evenementen Promotie kunst- en cultuurdomein: Versterking van de promotie rondom kunst en cultuur Ambities Cultuureducatie en talentontwikkeling: Cultuureducatie: Cultuureducatie op elke basisschool Talentontwikkeling: Bevorderen van talentontwikkeling met kansen voor opleiding of arbeidsmarkt Ambities Creatieve industrie en cultureel ondernemerschap Stimulering en professionalisering creatief ondernemerschap: Professionaliseren van creatieve ondernemers in Zuidoost om doorstroming naar arbeidsmarkt te stimuleren Broedplaatsen: Programmatisch versterken broedplaatsen 5

6 Bovenstaande ambities hebben wij in deze notitie uitgewerkt in maatregelen die moeten bijdragen aan het realiseren van deze ambities. Het grotendeel van de voorgestelde maatregelen kunnen budgettair neutraal worden uitgevoerd. Voor een aantal maatregelen is extra financiering nodig. Deze extra financiering kan gerealiseerd worden middels het herijken van bestaande budgetten of middels het aanvragen van een prioriteit in de perspectiefnota. In hoofdstuk 4 is te zien welke maatregelen dat zijn en zijn, daar waar mogelijk, geschatte benodigde bedragen opgenomen. De maatregelen zullen worden uitgewerkt en vertaald in uitvoeringsprogramma s met concrete acties en bedragen in de kadernota Cultuur , die dit jaar geschreven zal worden. 6

7 Hoofdstuk 1: Schematische evaluatie Cultuurnota Tijd voor talent In de cultuurnota Tijd voor talent, stelde het stadsdeel zich de volgende vier ambities: 1. Bevorderen, stimuleren en faciliteren van creatief potentieel 2. Stimuleren en faciliteren van podia en programmering 3. Verankeren van kunst in de openbare ruimte 4. Verbeteren van kwaliteit van het culturele veld en beleid In onderstaande tabellen is te zien welke maatregelen de laatste jaren zijn ingezet om bij te dragen aan deze ambities. Een inhoudelijke evaluatie van de cultuurnota Tijd voor talent is als bijlage 1 toegevoegd aan deze notitie. 1. Bevorderen, stimuleren en faciliteren van creatief potentieel Gerealiseerd Lopend 1a. Talentontwikkeling Aanbod culturele talentontwikkeling in kaart brengen Doorstroom in het aanbod en samenwerking tussen organisaties stimuleren Professionalisering van creatief talent Ontwikkeling van de creatieve industrie 1b. Cultuureducatie Integraal aanbod voor cultuureducatie Centrale coördinatie cultuureducatie Platform voor cultuureducatieaanbieders Stagnatie 2. Podia en programmering Programmering stimuleren met ruimte voor kruisbestuiving (van culturen) en experiment Realiseren van nieuwe podia Aangaan van allianties met podia buiten het stadsdeel Belangenbehartiging ten aanzien van podia aan de ArenAboulevard Beleid op gebied van evenementen en festivals 3. Verankeren van kunst in de openbare ruimte Uitwerking beleid kunst in de openbare ruimte Inrichting Intersectorale Werkgroep Kunst in openbare ruimte Vastleggen uitgangspunten opdrachtgeverschap Kunst in openbare ruimte 4. Verbeteren van kwaliteit van het culturele veld en beleid Stadsdeel implementeert vierjarige subsidiesystematiek Samenwerking en clustering activiteiten vastleggen in prestatieafspraken Prestatieafspraken meer afgestemd op speerpunten in het beleid Samenwerking met ZO! Partners intensiveren op gebied van communicatie en PR Gerealiseerd Lopend Gerealiseerd Lopend Gerealiseerd Lopend Stagnatie Stagnatie Stagnatie 7

8 Hoofdstuk 2: Uitgangspunten, trends en ontwikkelingen 2.1 Hoofdlijnennota Gemeente Amsterdam De Gemeente Amsterdam wordt geconfronteerd met een substantiële bezuiniging op de landelijke subsidies aan kunst en cultuur in de stad. Duidelijk is dat ingrijpende hervormingen binnen de kunst en cultuur in Amsterdam onontkoombaar zijn, wil de sector rigoureuze rijksbezuinigingen doorstaan en zijn waarde in de stad behouden. Gemeente Amsterdam heeft onlangs de Hoofdlijnennota voor de periode uitgebracht. De Hoofdlijnennota van de gemeente Amsterdam 1 zet langs drie lijnen de richting uit voor een sterke en toekomstbestendige kunst- en cultuursector: 1. Inzetten op talentontwikkeling Amsterdam legt de nadruk enerzijds op het kennismaken met kunst en cultuur binnen het onderwijs en anderzijds op het ontwikkelen van excellent talent. Alle instellingen leveren een bijdrage aan talentontwikkeling en cultuureducatie. Uitgangspunt voor de ambitie op gebied van cultuureducatie is aansluiting bij het stedelijk Basispakket Cultuureducatie 2. Dit schrijft voor dat elk kind in Amsterdam gedurende de basisschoolperiode per week 1 uur muziek, 1 uur beeldende vorming en jaarlijks een op de leeftijd afgestemd programma cultureel erfgoed geniet. 2. Steunen van kunst en cultuur van wereldklasse Amsterdam ondersteunt instellingen bij het realiseren van een internationaal aanbod voor de Amsterdammers. Gevraagd wordt een aantoonbare internationale profilering van instellingen waarmee de versterking van de positie en het imago van Amsterdam als internationale cultuurstad worden gerealiseerd. Deze ambitie is met name van toepassing op de grote cultuuriconen in de stad die zich tevens richten op een internationaal publiek. 3. Stimuleren van cultureel ondernemerschap Amsterdam vraagt van instellingen dat zij een heldere visie hebben op hun publiek, het weten te vinden, vast te houden en uit te breiden. Er wordt verwacht dat zij in hun aanbod, programmering en personeelsopbouw rekening houden met de veranderende omgeving en bevolkingssamenstelling van de stad. Aanbod, makers en publiek dienen vanaf 2013 een betere afspiegeling van de Amsterdamse samenleving te zijn. Daarnaast wordt van instellingen een visie op ondernemerschap gevraagd, het binnenhalen van eigen inkomsten, betere samenwerking tussen de diverse cultuursectoren en verlaging van de kosten. Het Amsterdams Fonds voor de Kunst Amsterdam houdt in de komende periode een sterk Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK) in stand, hoewel het budget gekort wordt. De regelingen van het AFK worden vereenvoudigd. De positie van de individuele kunstenaars blijft bij het AFK volledig in tact. Instellingen die gehonoreerd worden in het Kunstenplan kunnen voortaan niet meer terecht bij het AFK. Zo is er voor ieder soort aanvrager één duidelijk loket. De gemeente Amsterdam wil cultuur tot een speerpunt in de citymarketing van Amsterdam maken. Amsterdam legt cultureel ondernemerschap aan de dag en ondersteunt instellingen hierin, ook met andere instrumenten dan subsidie. Als gemeente zet ze zich in voor een breder draagvlak van kunst en cultuur, waarbij alle partijen, instellingen en bedrijfsleven hun betrokkenheid tonen. 1 Voor de stad en de kunst. Hoofdlijnen kunst en cultuur Gemeente Amsterdam 2 Basispakket Cultuureducatie: Voor elk Amsterdams kind kunst en cultuur. 8

9 Het Kunstenplan De Hoofdlijnennota vormt tevens het kader voor de aanvragen van instellingen in het kader van het Kunstenplan Amsterdam kiest voor een volwaardige kunst- en cultuursector, maar er kunnen minder instellingen ondersteund worden in het Kunstenplan. Er wordt uitgegaan van een volledige keten in alle disciplines. De stad zal daarbij scherpe keuzes maken. De culturele infrastructuur zal worden ingevuld door een aantal instellingen, dat van groot belang is voor het culturele landschap in Amsterdam. De partijen in Zuidoost die aanvragen voor het Kunstenplan zijn in elk geval CBK Zuidoost, Bijlmer Parktheater, Imagine IC, ZO! Cultuur en Stichting Leerorkest (Muziekcentrum Zuidoost). In juni 2012 komt de Amsterdamse Kunstraad met een advies over de aanvragen. Dan zal duidelijk zijn welke mogelijke gevolgen het Kunstenplan Amsterdam voor instellingen in Zuidoost heeft. Eind 2012 vindt definitieve besluitvorming over het Kunstenplan plaats. 2.2 Het bestuursakkoord Nog een belangrijk uitgangspunt is het Bestuursakkoord van stadsdeel Zuidoost. Ten aanzien van het Programma Cultuur staan in het huidige bestuursakkoord de volgende maatschappelijke effecten benoemd die het stadsdeel wil bereiken: 1. Grotere maatschappelijke en culturele participatie (BA 42) Bijdragen aan een groter gebruik van cultuurvoorzieningen (BA 40) Met deze doelstelling wil het stadsdeel stimuleren dat inwoners van Zuidoost kennis maken met en deelnemen aan diverse vormen van kunst en cultuur en culturele activiteiten, evenementen en voorzieningen in Zuidoost bezoeken. Daarbij is het van belang dat voorwaarden worden gecreëerd voor een cultureel aanbod dat recht doet aan de diversiteit en de behoeften van bewoners, jong en oud. Als ontwikkeling is te zien dat de fysieke culturele infrastructuur in Zuidoost de laatste jaren versterkt is en een diversiteit kent aan voorzieningen als het Bijlmer Parktheater, Muziekcentrum Zuidoost, Centrum voor Beeldende Kunst, Imagine IC en de Openbare Bibliotheek in Frankemaheerd, jongerencultuurhuis NoLIMIT, diverse broedplaatsen en atelierruimten en de meer commerciële podia rondom de Arena boulevard. De instandhouding van dit voorzieningenniveau is de basis voor culturele ontwikkeling van het stadsdeel. De trend die geconstateerd kan worden is dat de publieke belangstelling, ook van buiten het stadsdeel, voor het aanbod van de meeste culturele instellingen en festivals toeneemt. Met name het Bijlmer Parktheater, Centrum voor Beeldende Kunst en Imagine IC hebben met hun programma veel bezoekers getrokken uit Zuidoost en daarbuiten. De Dag van 1000 Culturen groeit jaarlijks qua programma en professionaliteit en met METRO54 werd in 2011 een veelbelovend nieuw festival voor urban arts neergezet met een vernieuwende programmering gericht op een jonge doelgroep. De inzet die de afgelopen jaren is gepleegd om omvang en kwaliteit te verbeteren, heeft resultaat gehad. Er is dan ook alle reden om op deze weg verder te gaan en zo voorwaarden te creëren voor verdere toename van cultuurparticipatie. 2. Bijdragen aan een groter gebruik van cultuurvoorzieningen en ontwikkelen van kansen voor kinderen om hun talenten te ontwikkelen (BA 40) Met deze doelstelling wil het stadsdeel inzetten op kansen voor kinderen en jongeren om hun talenten te ontplooien, tonen en doorontwikkelen. Leerlingen moeten in het basisonderwijs laagdrempelig kennismaken met diverse vormen van kunst en cultuur, waarbij zoveel mogelijk doorstroom moet zijn van binnen de school naar de brede school en vervolgens naar de vrije tijd. Het gaat niet alleen om het ontwikkelen van artistieke vaardigheden; door cultuureducatie kunnen ook andere talenten, zoals organisatorische en sociale vaardigheden worden ontwikkeld die nodig zijn voor een succesvolle 9

10 schoolloopbaan, voorbereiding op de arbeidsmarkt en maatschappelijke participatie. Uit onderzoek blijkt dat met cultuureducatie belangrijke sociaal- emotionele en motorische vaardigheden worden ontwikkeld en de uitdrukkingsvaardigheden worden vergroot. Daarbij gaat het ook om de ontwikkeling van de verbeelding en het invoelingsvermogen; onze samenleving met zijn verscheidenheid aan culturen, opvattingen en identiteiten vraagt om hersenen die snel kunnen schakelen. Onderzoek toont tevens aan, dat als scholen gestructureerd aan cultuureducatie werken dit bijdraagt aan binding, betrokkenheid en enthousiasme van leerlingen. Dit leidt tot afname van schoolverzuim, hogere leerprestaties en een betere sfeer op school. Een positieve ontwikkeling is dat programma s voor cultuureducatie steeds meer in samenwerking tussen culturele instellingen en onderwijs worden ontwikkeld. Er is vanaf schooljaar 2010/2011 een gezamenlijk aanbod cultuureducatie door de professionele cultuureducatie instellingen in Zuidoost dat aan de scholen wordt aangeboden. Het Coördinatiepunt Cultuureducatie Zuidoost, een samenwerkingsverband tussen het stedelijk expertisecentrum cultuureducatie MOCCA en stadsdeel Zuidoost, gaat vanaf 2012 scholen ondersteunen bij het implementeren van cultuureducatie. Het Projectenbureau Primair Onderwijs Zuidoost (PPOZO) gericht op de Brede Scholen in Zuidoost en de professionele cultuureducatie instellingen zijn daarbij belangrijke partners. Scholen worden zo ook ondersteund bij de invulling van het stedelijk Basispakket Cultuureducatie. 3. Verbetering van leefbaarheid, door het creëren van broedplaatsen en voorkomen van leegstand en stimuleren van creatieve bedrijvigheid (BA 41) Doelstelling is om de eigenheid van het cultureel potentieel van Zuidoost beter te vermarkten zodat wegen voor talent uit Zuidoost worden ontsloten om ruimte te geven voor verdere ontwikkeling. Het creëren van broedplaatsen en het stimuleren van creatieve bedrijvigheid en professionalisering daarvan geeft een stimulans aan de leefbaarheid en verbetering van het culturele en economisch klimaat in Zuidoost. Er zijn inmiddels een aantal broedplaatsen en kunstenaarsinitiatieven in Zuidoost (Heesterveld, Wijk7, Frankemaheerd, Fatform, Open Ateliers) die creatief ondernemerschap in Zuidoost stimuleren, ondernemers van buiten trekken en belangrijke netwerken aangaan. Het stadsdeel heeft aansluitend op behoeften van het veld, meer geïnvesteerd in professionalisering, netwerkvorming, zakelijke en artistieke ondersteuning, opdrachtgeverschap en het bieden van een podium aan jonge, creatieve ondernemers. Projecten als Even Zakelijk (gericht op zakelijke ondersteuning), Face2Face (gericht op professionalisering en ontwikkeling van relaties met opdrachtgevers), METRO54 (bieden van een professioneel podium voor talent) en Productiebureau Evenementen (gericht op opleiding van talent in de entertainmentindustrie en professionalisering van evenementen) zijn daarbij succesvol gebleken. 10

11 Hoofdstuk 3: Ambities In deze ambitienotitie formuleren we breed gedragen thema s en ambities voor het kunst- en cultuurdomein in Zuidoost. De verschillende ambities en maatregelen binnen de thema s cultuurparticipatie, cultuureducatie en talentontwikkeling en creatieve industrie en cultureel ondernemerschap in dit hoofdstuk, zullen worden uitgewerkt en vertaald in concrete acties in de kadernota Cultuur , die dit jaar geschreven zal worden. Bij de uitwerking van de ambities en maatregelen zullen diverse partijen uit het veld actief betrokken worden Grotere culturele participatie Culturele infrastructuur Het stadsdeel ambieert dat kunst en cultuur in Zuidoost zichtbaar en voelbaar zijn in heel Amsterdam. Dit betekent de zorg voor een gezonde exploitatie en doorontwikkeling van onze belangrijkste professionele cultuurvoorzieningen. Het stadsdeel voert regie op het aanbod en culturele voorzieningen met als doel bevordering van een infrastructuur, vernieuwing van het aanbod, optimaal publieksbereik, voorkomen van overlap en stimuleren van afstemming en samenwerking. Een aantal professionele culturele voorzieningen in Zuidoost, die tot de (fysieke) basisinfrastructuur behoren, zou een meerjarige financiële basis moeten krijgen. Dit moet ze in staat stellen om te investeren in hun professionalisering, hun pr en marketing en publieksbereik. Daarnaast zouden ze met een meerjarige basis beter in staat moeten worden gesteld om meer geld uit de markt te halen. Een meerjarige subsidiesystematiek, vergelijkbaar aan het Kunstenplan Amsterdam, kan hiervoor een goede maatregel zijn. Ook moet geïnvesteerd worden in een goede overlegstructuur, door de instellingen zelf, en ook op thematische wijze onder regie van het stadsdeel, waardoor samenwerkingsmogelijkheden optimaal benut worden. Het stadsdeel wil dat er voldoende goede plekken zijn waar grotere, maar ook kleinschalige initiatieven plaats kunnen vinden en waar het zichtbaar is voor het publiek. We hebben natuurlijk het prachtige Bijlmer Parktheater, maar ook NoLimit en plekken als CBK Zuidoost, Imagine IC en Bibliotheek, CEC, Boerderij Langerlust en de broedplaatsen bieden mooie faciliteiten voor eigen programmering of programmering door anderen. Ook het uitgaansleven met lokale horeca zou zichtbaar vol van (kleinschalige) culturele initiatieven moeten zijn. Daarnaast liggen er kansen voor het benutten van de (nieuwe) podia aan de ArenAboulevard. Ambitie: Investeren in het ontwikkelen en professionaliseren van de culturele infrastructuur Maatregelen: Het invoeren van een meerjarige subsidiesystematiek voor een aantal professionele culturele instellingen in de basisinfrastructuur Programmeringmogelijkheden van diverse culturele voorzieningen en podia, kleinschalige locaties, horeca en commerciële podia benutten SMART formulering van prestatieafspraken met culturele instellingen over kerntaken, aanbod, bereik, professionalisering en samenwerking Cultuurplatform realiseren met thematische netwerkbijeenkomsten, ook over grenzen van cultuurdomein heen Programmering We willen op adequate wijze ruimte creëren voor levendigheid en vernieuwing binnen het cultureel klimaat van Zuidoost. Dit betekent ruimte, vertrouwen en de nodige tijd geven aan nieuwe initiatieven die het experiment durven aan te gaan, nieuwe publieksgroepen willen aanboren of een bijzondere kwaliteit kennen. Vernieuwing moet worden gestimuleerd door culturele organisaties, muzikanten, producenten, cultuurmakers, creatieven, kunstenaars en initiatiefnemers uit te nodigen met initiatieven te komen die het culturele aanbod vernieuwen of verrijken, andere doelgroepen aan weten te spreken, nieuwe 11

12 samenwerkingsvormen verkennen of die cultuur in de wijken kunnen activeren. Ook kunnen cultuurmakers buiten Zuidoost worden uitgenodigd om in Zuidoost in samenwerking met lokale partijen nieuwe spannende producties te komen maken die elders nooit zouden kunnen ontstaan dan in Zuidoost. Het stadsdeel kiest er dan voor om veel meer dan voorheen, de eerste, meest riskante ontwikkelbijdragen en seed money voor haar rekening te nemen. Vanuit een stimuleringsbudget kunnen nieuwe, experimentele initiatieven worden gehonoreerd zonder dat dit financiële consequenties voor bestaande professionele programmerende organisaties heeft. Een extra programmabudget gericht op bijzondere projectvoorstellen van Bijlmermakers, die een nieuw gezicht kunnen laten zien van cultureel Zuidoost en ook nieuw en ander publiek trekken is wenselijk. Het gaat dan om producties die door Bijlmermakers worden gecreëerd, met een eigenheid die alleen maar in Zuidoost kan ontstaan en vaak in de vorm van crossovers buiten de grenzen van kunstdisciplines. Voor dit DNA van Zuidoost moet de weg worden vrijgemaakt voor podia als Bijlmer Parktheater en podia buiten het stadsdeel. Een voorbeeld hiervan is het initiatief GET IT, een collectief van dansers, choreografen, een lichten grafisch ontwerper, muzikant, dramaturg en schrijvers van poëtische teksten, dat dans en spoken word fuseert. Het concept is ontwikkeld door een oud-studente van de 5 O Clock Class. Na lang pionieren heeft ze ruimte gevonden tot ontwikkeling van haar ideeën in NoLimit, is gecoacht door professionals van het Bijlmer Parktheater en zo tot een prachtige voorstelling gekomen die in december 2011 in het Bijlmer Parktheater de première beleefde. Het collectief is inmiddels opgemerkt door het Amsterdams Fonds voor de Kunsten en podia buiten het stadsdeel. De ambitie is een succesvol reizend dansgezelschap te worden die vernieuwende stukken creëert, toegankelijk voor een breed publiek. Met een stimuleringsbudget voor producties van Bijlmermakers willen we deze, vaak jonge honden, kansen geven om hun beginnende ideeën tot wasdom te brengen. Daarbij kunnen ook allianties worden aangegaan met kunstinitiatieven, makers en gezelschappen buiten het stadsdeel waarmee in gezamenlijkheid een nieuwe podiumproductie ontstaat die typisch Bijlmer is. Er moet ruimte komen om te onderzoeken wat dit kan opbrengen. Ambitie: Investeren in experimentele, nieuwe initiatieven die het cultuuraanbod vernieuwen Maatregel: Stimuleringsbudget voor vernieuwende programmering en producties van Bijlmermakers met bijbehorende criteria Amateurkunst Het stadsdeel wil amateurkunst in Amsterdam Zuidoost zichtbaar maken. Er bestaat het vermoeden dat veel mensen in Zuidoost aan amateurkunst doen. Maar amateurkunst op het gebied van beeldend en literatuur of amateurkunst op straat, met name op muziekgebied, lijkt nauwelijks aanwezig. De vroegere bandjescultuur lijkt verdwenen; er is nauwelijks nog livemuziek in het uitgaansleven of op straat. Ook andere vormen van creativiteit op straat, denk aan living statues, flashmobs van dansers of stand-up poetry, ontbreekt volkomen. Het straatbeeld mag meer kunst en cultuur uit gaan ademen, kunst en cultuur moet niet enkel tussen muren beleefd worden. Dat betekent ook dat culturele organisaties en initiatieven gevraagd kan worden om met hun programma s buiten hun muren te treden en de openbare ruimte op te zoeken. Amateurkunst in Zuidoost wordt nu voornamelijk ingevuld door aanbod gericht op kinderen en jongeren. Ook heeft CBK Zuidoost het succesvolle initiatief Mijn Kunst, waarbij amateurschilders hun werk kunnen exposeren, maar het ontbreekt in Zuidoost nog aan een voorziening waar amateurs kunnen schilderen, tekenen of beeldhouwen of cursussen kunstbeschouwing of kunstgeschiedenis zouden kunnen volgen. Bekeken moet worden hoe bestaande partijen dit gezamenlijk zouden kunnen invullen. 12

13 Ook het In the Picture festival door de theaterwerkplaats van Krater laat jaarlijks een hoog niveau van amateurs, voornamelijk op podiumkunstgebied zien. De zichtbaarheid daarvan kan echter worden versterkt en het aantal kunstdisciplines verbreed door een bundeling van initiatieven op gebied van amateurkunst in dezelfde periode, door het instellen van een Week van de Amateurkunst. Daarnaast zou amateurkunst ook gedurende het hele jaar in verschillende disciplines moeten worden gestimuleerd, begeleid en zichtbaar gemaakt. Een kans voor stimulering en ondersteuning van amateurkunst is de vestiging van het stedelijk Servicepunt Amateurkunst Amateurtheater in het Bijlmer Parktheater. De resultaten daarvan zijn daarmee weinig zichtbaar. Ook kunnen de kwaliteit en de zichtbaarheid van het aanbod beter, met name in samenwerking van professionele culturele organisaties en welzijnsorganisaties. Er is daarom de uitgesproken wens om de zichtbaarheid van amateurkunst op diverse disciplines te vergroten en hiervoor de benodigde faciliteiten aan te bieden. Daarvoor hebben we ook de ondersteuning van de bestaande professionele organisaties nodig. De kwaliteit en de zichtbaarheid van het aanbod dat er wel is, kunnen beter, met name in samenwerking met professionele culturele organisaties en welzijnorganisaties. Hier is de startplek voor de grassroots talenten, onze toekomstige Bijlmermakers, die uiteindelijk met hun mooie producties de podia in Zuidoost en daarbuiten zullen kunnen veroveren. Ze beginnen vaak op plekken als NoLimit, in buurthuizen, op scholen, op straat of in de woonkamer. Ze moeten de kans krijgen om ontdekt te worden, te kunnen experimenteren en werken aan hun artistieke eigenheid, gecoacht door professionals. Ambitie: Investeren in zichtbaarheid van amateurkunst in diverse disciplines Maatregelen: Instellen van een jaarlijkse week van de amateurkunst met bundeling van allerlei (bestaande) amateurkunstactiviteiten. Aanbod voor amateurkunstenaars creëren binnen de disciplines beeldend en literatuur Bandjescultuur en creativiteit op straat, in de wijk en in de horeca zichtbaar maken Kwaliteit en uitstraling van amateurkunstaanbod in de wijken verbeteren Afspraken maken met culturele organisaties en initiatieven om ook in de openbare ruimte zichtbaar te zijn Kunst in openbare ruimte en erfgoed We willen het publieksbereik voor kunst in de openbare ruimte en beeldende kunst in brede zin in Zuidoost vergroten en verbreden. Er is bij het publiek nog te weinig bekendheid met kunst in de openbare ruimte en het beeldend domein in brede zin. Daarom wordt ook steeds meer aandacht besteed aan betrokkenheid van bewoners bij nieuwe kunst in de openbare ruimte, zoals CBK Zuidoost bijvoorbeeld een intensief participatietraject uitvoerde rondom de opdracht Holendrechtplein. Dat betekent ook aandacht voor het bijzondere erfgoed van de Bijlmer. Ook willen we binnen het beeldend domein een platform realiseren waarbij lokale kunstenaars verbindingen aan kunnen gaan met initiatieven en ontwikkelingen binnen het beeldend domein binnen en buiten het stadsdeel, met name aangrenzende gemeenten zoals bijvoorbeeld Diemen. Hierin kunnen tijdelijke locaties, kunstenaarsinitiatieven in Zuidoost, ateliers en artist in residency plekken een stimulerende factor zijn. De stadsdeelraad heeft op 18 maart 2008 het Meerjaren Beleidsplan Kunst in Openbare Ruimte vastgesteld. Daarmee werd ook een intersectorale Werkgroep Kunst in Openbare Ruimte (WKOR) ingesteld, die het beheer en realisatie van kunst in openbare ruimte in het stadsdeel regelt. Goede ontsluiting van kunst in de openbare ruimte en opdrachtgeverschap is ook gewaarborgd via deze werkgroep, waar ook het budgetbeheer is georganiseerd. 13

14 Het CBK Zuidoost is uitvoerende partij van waaruit de dagelijkse praktijk rond de realisatie van kunst in de openbare ruimte plaatsvindt. Er is tot en met 2012 een jaarlijks budget beschikbaar voor kunst in de openbare ruimte om het opdrachtgeverschap in te kunnen vullen. Dit budget geldt ook als cofinanciering voor bijdragen van bijvoorbeeld het Amsterdams Fonds voor de Kunsten (AFK) of corporaties. Ambitie: Investeren in ontsluiting van kunst in openbare ruimte voor publiek Maatregelen: Budget opdrachtgeverschap kunst in openbare ruimte continueren In beeld brengen van kunst in openbare ruimte en publicatie kunstroute Projecten rondom het erfgoed van de Bijlmer ontwikkelen Ambitie: creëren van een platform voor kunstenaars binnen het beeldend domein Maatregelen: Faciliteren tijdelijke plekken voor (kunstenaars) in het beeldend domein Platform waar lokale kunstinitiatieven verbindingen aangaan met initiatieven en ontwikkelingen in Amsterdam en daarbuiten Festivals en Evenementen Evenementenbeleid is breder dan kunst en cultuur en er liggen kansen om bestaande culturele evenementen te versterken. Dat betekent dat een meer integrale benadering van evenementenbeleid wenselijk is om gezamenlijke ambities te behalen op gebied van kunst en cultuur, economie, sport, horeca en imagoversterking van stadsdeel Zuidoost. Het is daarbij voor het stadsdeel een uitdaging om de inhoud meer te verankeren in het evenementenbeleid. Het stadsdeel wil investeren in bestaande succesvolle (culturele) evenementen waar Zuidoost mee op de kaart gezet kan wordt. Met samenwerking in programmering en bundeling van budgetten en het zoeken naar commerciële partners en cofinanciers kunnen evenementen uitgroeien in professionaliteit en uitstraling. Daarnaast kan een bundeling van bestaande initiatieven een betere inzet van personeel en faciliteiten en PR en communicatie betekenen en daarmee het publieksbereik vergroten. Met inzet van het Productiebureau Evenementen kunnen schaalvoordelen plaats vinden door gezamenlijke inkoop van facilitaire zaken. Daarnaast kan jong talent uit Zuidoost worden ingezet achter de schermen als lid van een productieteam. Ambitie: versterking van professionalisering, programmering en uitstraling culturele evenementen Maatregelen: Instelling van een jaarlijkse vaste Kunst en cultuurmaand Zuidoost met bundeling bestaande initiatieven Organiseren van evenementen op locaties als Bijlmerpark en ArenApark Continueren en versterken inzet Productiebureau Evenementen ten behoeve van professionalisering en samenwerking evenementen en bundeling budgetten Integraal evenementenbeleid en inzet evenementenfonds Promotie kunst en cultuurdomein Het stadsdeel wil investeren in het versterken van de promotie van het kunst- en cultuurdomein. Het kunst- en cultuurdomein is gebaat met goede up-to-date informatie over uitgaansmogelijkheden en culturele evenementen. Tevens willen we ook een sterk merk ontwikkelen, om Zuidoost cultureel 14

15 op de kaart te zetten. Het woord Bijlmermakers heeft binnen de culturele context een positieve en creatieve lading met een eigen identiteit, dit kan meer op positieve wijze worden benadrukt. ZO! Partners heeft de opdracht van het stadsdeel gekregen om een uitagenda op te zetten en redactie te voeren. Om compleetheid te garanderen moeten diverse activiteiten op deze agenda geaccepteerd worden, de bezoeker bepaalt immers wat interessant is. Het is daarom belangrijk om onze culturele ambities te vertalen naar de opdracht aan ZO! Partners. De Dag van 1000 Culturen wordt jaarlijks door het stadsdeel geïnitieerd om bewoners uit Zuidoost en bezoekers van buiten bekend te maken met het diverse sport- en cultuuraanbod in Zuidoost. De Dag van 1000 Culturen is jaarlijks in september het voorproefje van wat het culturele seizoen in Zuidoost te bieden heeft en groeit jaarlijks uit qua programmering, kwaliteit en bezoekersaantallen. Er kan gekeken worden naar mogelijkheden van bundeling met andere initiatieven en bijbehorende budgetten (bijvoorbeeld de Bewonersdag) en de kansen bij fondsen en subsidies, om het programmaen communicatiebudget voor de Dag van 1000 Culturen te vergroten. Dit is voorwaarde voor de gewenste groei in omvang en kwaliteit van het festival. Ambitie: versterking van de promotie rondom kunst en cultuur Maatregelen: Dag van 1000 Culturen laten doorgroeien tot dé Uitmarkt van Zuidoost Culturele ambities vertalen in opdracht aan ZO!Partners Complete uitagenda ontwikkelen met een link naar lokale en culturele organisaties, onder regie van het stadsdeel Initiatieven ontwikkelen om van de Bijlmer een sterk merk voor vernieuwende en kwalitatieve cultuur te maken 3.2 Ontwikkelen kansen voor kinderen door cultuureducatie en talentontwikkeling Cultuureducatie Stedelijk ligt een ambitie om het Basispakket Cultuureducatie te implementeren op de basisscholen in de stad. Dit basispakket schrijft voor dat elk kind in Amsterdam gedurende de basisschoolperiode per week 1 uur muziek, 1 uur beeldende vorming en jaarlijks een op de leeftijd afgestemd programma cultureel erfgoed geniet. De consensusvoorzieningen cultuur (de kunstkijkuren en binnenschoolse muziekeducatie) worden gezien als een invulling van het basispakket. Instandhouding van deze voorzieningen en het budget dat daarmee gemoeid is, zijn van groot belang. Een stedelijke werkgroep cultuureducatie, waarbij alle stadsdelen zijn betrokken, adviseert hoe deze voorzieningen in verbeterde versie kunnen worden geïmplementeerd. Voor stadsdeel Zuidoost zijn aandacht voor doorlopende leerlijnen (een afgestemd onderwijsprogramma door alle groepen van de basisschool), aansluiting bij onderwijscurriculum, betrokkenheid van lokale instellingen en mogelijkheden voor maatwerk en deskundigheidsbevordering daarbij belangrijk. Ook is ouderbetrokkenheid van belang bij cultuureducatie: wat op gebied van cultuureducatie op scholen plaats vindt moet zichtbaar worden gemaakt in de wijk naar ouders en bewoners. Voor de implementatie van het Basispakket Cultuureducatie zijn er afspraken nodig tussen de direct betrokken partijen: schoolbesturen, lokale overheid en culturele instellingen. De verantwoordelijkheid voor de realisering van het basispakket ligt bij de schoolbesturen. De lokale overheid kan programma s en voorzieningen aanbieden. Stadsdelen kunnen besluiten om scholen en instellingen te faciliteren bij het implementeren van het basispakket. Stadsdeel Zuidoost doet dit middels het Coördinatiepunt Cultuureducatie Zuidoost, samenwerking van cultuureducatieve instellingen in Zuidoost in een werkgroep, het organiseren van presentatiedagen en expertmeetings en een gezamenlijke brochure met het cultuureducatieaanbod voor scholen in Zuidoost. 15

16 Stadsdeel Zuidoost biedt scholen vanaf 2012 ondersteuning via het Coördinatiepunt Cultuureducatie Zuidoost; een samenwerkingsverband met stedelijk expertisecentrum cultuureducatie MOCCA en het stadsdeel. Projectenbureau Primair Onderwijs Zuidoost en scholen en culturele instellingen zijn daarbij belangrijke partners. Het Coördinatiepunt Cultuureducatie Zuidoost gaat scholen ondersteunen bij invoering van het Basispakket Cultuureducatie. De focus ligt daarbij op: Doorstroming van cultuureducatie binnen de school naar cultuureducatie in de brede school en naar het buitenschoolse, vrijetijdsaanbod bij de culturele voorzieningen; Schakelpunt tussen vraag van de scholen en aanbod van de instellingen in Zuidoost; Ondersteuning bij vertaling van cultuureducatieplannen van de basisscholen naar concrete programma s en activiteiten waarbij de doorlopende leerlijn wordt bevorderd; Ondersteuning bij de implementatie, uitvoering en communicatie voor onderwijs en culturele instellingen; Deskundigheidsbevordering van vertegenwoordigers van onderwijs en culturele instellingen. Duidelijk is dat bij de verankering van cultuureducatie in de binnenschoolse tijd in het reguliere schoolaanbod en de brede school rekening gehouden moet worden met de diversiteit in ambitie en tempo waarop scholen zich met cultuureducatie (kunnen) bezighouden. Met de scholen worden afspraken gemaakt over het ambitieniveau, de verantwoordelijkheden die zij daarbinnen hebben en het ondersteuningsaanbod dat het Coördinatiepunt Cultuureducatie daarbij kan gaan bieden. Ambitie: Cultuureducatie op elke basisschool Maatregelen: Afspraken met scholen in Zuidoost over wijze van invoering Basispakket Cultuureducatie Ondersteuning scholen op maat door het Coördinatiepunt Cultuureducatie Consensusvoorzieningen cultuureducatie in verbeterde vorm aanbieden aan de scholen in Zuidoost Jaarlijks programmaboekje cultuureducatie voor het onderwijs Ontwikkelen projecten om cultuureducatie op scholen zichtbaar voor ouders en bewoners in de wijk Talentontwikkeling Een doelstelling van het stadsdeel op het gebied van talentontwikkeling is om het aanwezige talent in Zuidoost zich sterk te laten ontwikkelen en doorbreken naar het stedelijke en landelijke circuit. De programmering van de grote (commerciële) podia in Zuidoost is nu voornamelijk gericht op het importeren van grote namen uit het stedelijke en landelijke amusementscircuit. Er is nog weinig samenwerking met de entertainmentindustrie aan de ArenAboulevard. De effecten van de aanwezigheid van de grote podia aldaar komen nog weinig ten goede aan de voorzieningen en talenten in de Bijlmermeer. METRO54, dat aan het nieuwe (tijdelijke) ArenApark plaats vindt is een voorbeeld van een concept dat is gericht op de ontwikkeling van urban art en culture, het bieden van een podium aan toptalent en daarbij relaties legt met commerciële podia en programmeurs en ontwikkelingen in Amsterdamse en Europese stedelijke cultuur. Ook de producerende kant van kunst en cultuur in Zuidoost moet worden versterkt zodat ook de producten van het aanwezige potentieel aan theatermakers, muzikanten, dansers en kunstenaars en andere Bijlmermakers in voldoende mate herkenbaar en te beleven zijn. Het cultureel erfgoed in Zuidoost moet worden gecultiveerd, het moet worden ontdekt en gecoacht, een duidelijke naam en gezicht krijgen en het moet actief worden gedeeld met mensen van buiten het stadsdeel. Om Bijlmermakers als een herkenbaar en positief imago neer te kunnen zetten, moeten ook kansen worden gegeven aan Bijlmermakers om deze eigenheid, dat cultureel DNA van de Bijlmer te ontwikkelen en uit te vinden. 16

17 Het gaat niet alleen om het geven van ruimte aan culturele producten en talenten van eigen bodem en het bieden van een podium aan toptalenten, maar ook om expertiseontwikkeling en verbinden van netwerken. Samenwerking met de creatieve sector buiten Zuidoost, de commerciële importcultuur en entertainmentindustrie en het kunstvakonderwijs kan zorgen voor verbreding en verduurzamen van netwerken. Dat betekent inzet op talentontwikkeling waarbij ook expertise buiten Zuidoost wordt ingezet. Ook moet er zorg zijn voor doorstroom naar podia, publiek en programmeurs. Dit betekent ook oog voor talentontwikkelingsprogramma s waar aandacht is voor het scouten en coachen van talent en waarbij nadrukkelijk een verbinding wordt gelegd met kansen voor opleiding of arbeidsmarkt. Het Bijlmer Parktheater biedt met de partnerorganisaties een podium aan talent uit Zuidoost en heeft talentontwikkelingsprogramma s voor doorstroom en doorleiding van excellerend talent in samenwerking met kunstvakopleidingen en gezelschappen buiten het stadsdeel. Ook het Productiebureau Evenementen biedt talent uit Zuidoost kansen als het gaat om een carrière achter de schermen in de entertainmentindustrie. Het is een op maat gemaakt opleidingstraject voor talent uit Zuidoost, in combinatie met een werk-leertraject waarbij de opgedane kennis in praktijk kan worden toegepast. Anderzijds levert het Productiebureau Zuidoost met een goed opgeleid productieteam een kwaliteitsimpuls aan de uitvoering en het faciliteren van diverse evenementen in Zuidoost. Ambitie: bevorderen van talentontwikkeling met kansen voor opleiding of arbeidsmarkt Maatregelen: Inzet expertise en netwerken entertainmentindustrie, kunstvakonderwijs, podia en programmeurs Ondersteunen en coachen van producties van Bijlmermakers Creëren van podiumkansen voor toptalent uit Zuidoost Continueren inzet talentontwikkeling voor vaardigheden achter de schermen van de entertainmentindustrie 3.3 Faciliteren creatieve industrie en cultureel ondernemerschap Stimulering en professionalisering creatieve industrie en ondernemerschap Creatief ondernemerschap richt zich op vele facetten van kunst en cultuur, media en entertainment en creatieve zakelijke dienstverlening. Het gaat daarbij om kunstenaars, modeontwerpers, muzikanten, schrijvers, webdesigners, fotografen, grafische vormgevers, evenementenorganisatoren etc. Juist in Zuidoost is er een veelheid van dit soort creatief ondernemerschap, dat onbenut wordt en soms door onbekendheid of het ontbreken van de juiste begeleiding in het informele circuit opereert. De creatieve ondernemers in Zuidoost bevinden zich in broedplaatsen, studio s, werkplekken en ateliers in Zuidoost, hebben hun eigen kleine bedrijfje of werken vanuit huis. Ze zijn nog niet allemaal zichtbaar in het formele circuit, zoals een inschrijving in de Kamer van Koophandel of bij de Belastingdienst. Daarom willen we deze creatief ondernemers ondersteunen in hun zakelijke ontwikkeling, bijvoorbeeld door voorlichting en coaching te geven over hoe ze hun eigen onderneming kunnen starten en begeleiding op gebied van belastingen, administratie en communicatie. Het blijkt dat creatieve ondernemers in Zuidoost vaak andere vragen en problemen hebben dan ondernemers op andere vakgebieden en daarom niet op maat bij de reguliere instanties bediend kunnen worden. Op basis van geïnventariseerde behoeften van creatieven in Zuidoost is in januari 2011 een werkbijeenkomst Even Zakelijk georganiseerd waarin creatieven uit Zuidoost advies kregen op gebied van thema s fiscaal, belastingen, administratie, commercieel en mentaal. Als partners waren Kamer van koophandel, Belastingdienst, Rabobank en diverse adviseurs betrokken. Het was een groot succes, waaruit een grote behoefte bleek aan een op maat benadering voor deze groep. 17

18 Er is ook een behoefte in de professionaliseringsslag voor creatief ondernemers uit Zuidoost aan het versterken van bruikbare netwerken, de zorg voor doorstroom mogelijke opdrachtgevers en naar opleiding en arbeidsmarkt. Creatieve ondernemers uit Zuidoost kennen vaak niet de weg naar de markt van opdrachtgevers en bedrijfsleven, het ontbreekt hen nog vaak aan een bruikbaar netwerk en de juiste communicatieve vaardigheden of ze hebben nog geen sterk portfolio om zich te profileren. Anderzijds weten opdrachtgevers vaak nog niet de creatief ondernemers uit Zuidoost te vinden of wat ze te bieden hebben op waarde te schatten. Er bleek daarom behoefte om de markt van opdrachtgevers en bedrijfsleven en creatieven uit Zuidoost bijeen te brengen, met een focus op de begeleiding van de creatieven bij het ontwikkelen van de vereiste vaardigheden om op deze markt zichtbaar te worden. Om betere aansluiting te creëren van mogelijke opdrachtgevers en het bedrijfsleven voor de creatieve talenten in Zuidoost is het project Face2Face uitgewerkt. Het project bestaat uit een aantal onderdelen: het plegen van acquisitie naar opdrachten voor de creatieve sector, het matchen van het juiste talent daarbij en het professionaliseren en ondersteunen van dit talent zodat ze de opdrachten goed uit kunnen voeren. Ook worden talenten gekoppeld aan bruikbare netwerken. De aanpak leidde in 2011 tot een aantal individuele en groepsopdrachten, waarbij deze talenten commerciële (betaalde) opdrachten hebben gerealiseerd, zo hun CV en portfolio hebben kunnen aanvullen en zo goede stappen richting opdrachtnemerschap hebben kunnen zetten. Met name door teruglopende subsidiebudgetten is de culturele sector in Zuidoost genoodzaakt om meer met de (ondernemers) blik naar buiten te opereren. Anderzijds vraagt het ook van het stadsdeel een proactief beleid dat nauw luistert naar expliciete behoeften en mogelijkheden om deze professionaliseringsslag mogelijk te maken en te ondersteunen. Het stimuleren van creatieve industrie en ondernemerschap is voorwaarde voor het vermarkten van het cultureel potentieel van Zuidoost en biedt daarbij sociaaleconomische kansen. Om het creatief ondernemerschap in Zuidoost te stimuleren, dienen creatieve ondernemers ondersteunt te worden in het versterken van bruikbare netwerken, de doorstroom naar mogelijke opdrachtgevers en de doorstroom naar opleiding en arbeidsmarkt. Momenteel lopen er een aantal succesvolle projecten en maatregelen die allemaal gericht zijn op deze aspecten binnen de creatieve industrie. METRO54 is een concept dat ontwikkeld en geïnitieerd is door het stadsdeel met diverse events, workshops en netwerkbijeenkomsten gericht op ontwikkeling van urban art and culture, het versterken van het imago van zuidoost, het bieden van een professioneel podium aan toptalent en het leggen van relaties met ontwikkelingen in Amsterdam en Europese stedelijke cultuur. Deze bestaande succesvolle projecten Even Zakelijk en Face2Face willen we voortzetten waarbij de relaties die gelegd kunnen worden met bedrijfsleven, corporaties en het ondernemershuis en ambities op gebied van de beleidsterreinen arbeidsmarkt en (wijk)economie beter worden benut. Dat betekent dat voor ondernemers de kansen en mogelijkheden, maar ook het ondersteuningsaanbod, veel meer aan het licht moet worden gebracht. Een integrale benadering van dit domein en het verbinden van gezamenlijke ambities is hierbij noodzakelijk. En er is meer aanbod. Een aantal culturele organisaties ontvangen jaarlijks subsidie voor activiteiten die het meest aansluiten op de doelstellingen van dit thema. Zo wordt door verschillende partijen ingezet op het bieden van artistieke en zakelijke ondersteuning van beginnend talent en creatieven en het bevorderen van de kwaliteit en professionalisering van creatieven. 18

19 Ambitie: Professionaliseren van creatieve ondernemers in Zuidoost om doorstroming naar arbeidsmarkt te stimuleren Maatregelen: Voortzetten succesvolle projecten zoals Even Zakelijk en Face2Face Bijeenkomsten en overleggen organiseren met bedrijfsleven rol te verstevigen Broedplaatsen Wat betreft de fysieke kant van de creatieve industrie richt het stadsdeel zich op het stimuleren van fysieke broedplaatsen en zorg voor betaalbare (kleinschalige) bedrijfsruimte. Het beleid op gebied van ruimtelijke ordening is hierbij leidend, maar het cultuurbeleid speelt een belangrijke inhoudelijke rol. Met de corporaties en beheerders van broedplaatsen wordt overlegd over de wenselijkheid en mogelijkheden om het aantal broedplaatsen en ateliers in het stadsdeel verder uit te breiden. Vaak is de wens van het stadsdeel om daarbij kansen te geven aan vestiging van lokale creatieve ondernemers ofwel samenwerkingsmogelijkheden tussen culturele partners die kunnen worden benut, nog weinig in beeld. Meer samenwerking van corporaties met het stadsdeel op gebied van inhoudelijke invulling is wenselijk. Voor de bestaande, maar ook voor de nieuw te ontwikkelen locaties wordt ingezet op een laagdrempelig gebruik met zoveel mogelijk interactie met de omgeving. Broedplaatsen moeten een kenmerk worden voor een bepaalde wijk. Ze moeten dusdanig geïntegreerd worden in een wijk, dat ze niet meer weg te denken zijn. Het kunst- en cultuurbeleid stelt zich ook ten doel om de broedplaatsen programmatisch te verstevigen. Er zijn verschillende broedplaatsen (in ontwikkeling) in het stadsdeel, onder andere Echtenstein en Kruitberg, Wijk7, Heesterveld, Pand14, Frankemaheerd en Florijn. De broedplaatsen Echtenstein en Kruitberg zijn door stadsdeel geïnitieerd en worden beheerd door Stichting Open Ateliers, anderen ontstaan voornamelijk onder regie van corporaties. Er wordt ingezet op inhoudelijke versterking van de broedplaatsen en het creëren van een duidelijke visie en profiel met de broedplaatsen, waarmee ze ook zichtbaar zijn voor bewoners en een positieve uitwerking hebben op de buurt. Stadsdeel Zuidoost wil zorg dragen voor diverse(re) samenstelling in de broedplaatsen: aantrekken verschillende disciplines, diverse achtergronden en leeftijden. Daarnaast wil het stadsdeel inzetten op samenwerking, de kwaliteit en dynamiek van de bij de broedplaatsen aangesloten creatief ondernemers in brede zin. Er wordt met alle nieuwe ontwikkelingen en broedplaatsen de komende periode nog meer aangestuurd op programmatische samenwerking tussen de diverse broedplaatsen en partijen die daarbij inhoudelijk betrokken zijn. Naast dat het creatief ondernemerschap ontwikkeld en zichtbaar maakt heeft het ook positieve effecten op de sociale cohesie en ontwikkeling van de buurt. Ambitie: Programmatisch versterken broedplaatsen Maatregel: Inzetten programmabudget broedplaatsen voor versterking aanbod, kwaliteit, samenwerking, dynamiek en uitstraling in de wijk. Inzet integrale benadering broedplaatsbeleid met relatie kunst en cultuur, (wijk)economie, wijkaanpak en samenwerking tussen stadsdeel, culturele partijen, ondernemers en corporaties. 19

20 Hoofdstuk 4: Financieel voorstel Uitvoering van de maatregelen kan deels plaatsvinden binnen de bestaande budgetten. Daarnaast zal deze notitie mede richting geven aan het bestedingsvoorstel in het kader van het Fonds Sociaal Domein. Voorstellen die ten laste worden gebracht van dit budget worden apart voor besluitvorming voorgelegd. Voor een aantal maatregelen dient extra financiering gezocht te worden. Dit kan door het aanvragen van prioriteiten of herijking van bestaande budgetten. In de Perspectiefnota zal dit verder uitgewerkt worden. Tevens zal gekeken worden naar de mogelijkheid om extern extra financiering te verkrijgen. In de eerste bestuursrapportage zal een integraal voorstel aan de Raad worden voorgelegd. Deze nota kan pas integraal worden uitgevoerd als aanvullend budget beschikbaar is.