Strategisch meerjarenplan communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden

Transcriptie

1 Strategisch meerjarenplan communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden mei 2010 Communicatiebureau de Lynx 5 juni 2010 laatste wijzigingen Werkgroep Communicatie en Educatie Vastgesteld door Overlegorgaan op 23 juni 2010

2 Inhoudsopgave Inleiding Terugblik Beschrijving van de context Doelgroepen Doelen Strategie en middelen Organisatie...26 BIJLAGEN.29

3 Inleiding Sinds januari 2009 is het Nationaal Park Weerribben-Wieden officieel één groot nationaal park in de Kop van Overijssel. Het prachtige, uitgestrekte laagveenmoerasgebied met de kenmerkende rietvelden, meren, sloten en moerasbossen trekt veel bezoekers uit binnen- en buitenland. Het gaat goed met het nationaal park. De afgelopen jaren hebben de terreinbeheerders met succes voortdurend gewerkt aan het beschermen en verder ontwikkelen van de bijzondere natuur-, waterkwaliteits-, landschaps- en cultuurwaarden van het gebied. De geslaagde terugkomst van de zeldzame otter is daar een mooi voorbeeld van. Ook op communicatiegebied gaat het naar wens. Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, IVN, de medewerkers van het nationaal park, gemeente en waterschap spannen zich al jarenlang in om iedereen die van het nationaal park wil genieten zich welkom te laten voelen. De samenvoeging van De Weerribben en De Wieden tot één nationaal park kreeg vanaf 2007 al vorm in de praktijk en betekende een intensivering van de samenwerking van de genoemde partijen. Inmiddels zitten de communicatieactiviteiten al aardig in hun nieuwe, gezamenlijke jasje. Het is een goede basis om nu de communicatiekoers voor de komende jaren uit te zetten. De looptijd van het oude meerjarencommunicatieplan (nog van Nationaal Park De Weerribben) is ten einde. Het is tijd voor een nieuw, strategisch, plan dít plan. Het geeft aan op welke manier het nationaal park communicatie in zal zetten om zijn doelen te bereiken. De term communicatie dekt hier een brede lading: het gaat zowel over communicatie over het beleid van het nationaal park als over de (publieks)voorlichting en natuur- en milieueducatie. In het nationaal park werken meerdere partijen nauw samen. Een goede uitwisseling van informatie en kennis tussen alle betrokkenen is essentieel. Ook de interne communicatie krijgt in dit plan daarom nadrukkelijk aandacht. Leeswijzer Om een nieuwe koers uit te zetten is het goed eerst pas op de plaats te maken: waar staan we nu en waar willen we naar toe? In het eerste deel van het plan blikken we daarom terug op de afgelopen tijd, wat ging goed en wat (nog) niet in zowel de externe als interne communicatie? En kijken we om ons heen: met welke lopende en komende ontwikkelingen in en om het nationaal park en maatschappelijke trends moeten en willen we rekening houden? Ook organisatorisch staat het Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 1

4 nationaal park niet op zichzelf. Het is onderdeel van een heel netwerk van nationale parken, en de partners Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en IVN zijn onderdeel van landelijke organisaties. Over de samenwerking tussen alle partijen in de nationale parken zijn op landelijk niveau afspraken gemaakt. Deze afspraken en ook de communicatiestrategie vanuit de moederorganisaties betrekken we hier om de koers voor het Nationaal Park Weerribben-Wieden te bepalen. Met onze communicatie willen we specifieke groepen mensen bereiken. We benoemen de belangrijkste groepen waar het Nationaal Park Weerribben-Wieden zich de komende jaren vooral op gaat richten. Uit de context en doelgroepen vloeien vijf communicatiedoelen voort. Die kunnen via meerdere wegen bereikt worden. In het hoofdstuk Strategie geven we aan via welke weg we dat de komende jaren willen doen. We beschrijven de visie of strategie, die zich vertaalt in een aantal basisuitgangspunten, een kernboodschap en in concrete middelen per doel. Tot slot geven we in grote lijnen aan op welke manier de communicatiemiddelen ingezet worden. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 2

5 1. Terugblik In 2009 zijn De Weerribben en De Wieden samengevoegd tot één nationaal park. De praktische samenwerking begon al in De samenvoeging betekende de nodige veranderingen in de wijze waarop het nationaal park beheerd en georganiseerd is. Het was ook een 'scharniermoment' in de communicatie over het nationaal park met zowel bezoekers als met partijen in en om het nationaal park (bewoners, bestuurders, ondernemers). Er was en is een ander verhaal te vertellen: van een veel groter en ook meer divers gebied, met een nieuwe, terreinbeherende partij, met een andere organisatievorm en andere overlegstructuren. Ook kwamen er andere doelgroepen bij, met name inwoners van de kernen rond De Wieden. De samenvoeging van De Weerribben en De Wieden had ook tot gevolg dat interne communicatie intensiever werd. We maken de stand van zaken op. Wat stemt tot tevredenheid, wat kan beter? Communicatie over beleid Sterke punten De organisatie van het nationaal park is steviger geworden, er is een professionaliseringsslag gemaakt. Ook de communicatie over het nationaal park is met de nauwere samenwerking met Natuurmonumenten over het geheel genomen intensiever geworden. Met de bevolking rond het nationaal park is uitgebreid gecommuniceerd over de samenvoeging. Dat gebeurde in veel bijeenkomsten en via de oprichting van een Klankbordgroep Plaatselijke Belangen. Er is een Nieuwsbrief uitgebracht en iedereen kan zich abonneren op een digitale nieuwsbrief. Deze inspanningen zijn positief ontvangen. Het nationaal park is beter zichtbaar geworden en er lijkt meer draagvlak voor te zijn ontstaan. Ook de relatie met de riettelers is verbeterd. Het nationaal park heeft daarin met diverse activiteiten geïnvesteerd. Er is meer wederzijds begrip en welwillendheid ontstaan om samen te werken. De gemeente Steenwijkerland is de afgelopen jaren sterker betrokken geraakt bij het nationaal park en bij de communicatie over het nationaal park. Het rapport over de economische baten van het nationaal park ('Kop en Munt') speelde daarbij een belangrijke rol. Nationaal park en gemeente vinden elkaar steeds meer in het stimuleren van duurzame natuurrecreatie in het gebied. Verbeterpunten De indruk bestaat dat een groot deel van de lokale bevolking niet goed ziet wat (de waarde van) het nationaal park is en wat het nationaal park voor hen kan betekenen. Ze voelen zich te weinig betrokken bij inrichting, beheer en gebruik van het gebied. De Klankbordgroep Plaatselijk Belang kan daar een belangrijke rol in spelen, maar de animo voor dit overleg lijkt wat tanende. De aanwijzing van de Weerribben-Wieden tot Natura 2000-gebied heeft de discussie natuur versus regionale economie weer aangescherpt. Natuurontwikkeling roept van oudsher bij een deel van de bevolking argwaan op. Voor de buitenwereld is het niet helder welke partijen verantwoordelijk zijn voor welk natuurbeleid. Bewoners ervaren te weinig afstemming tussen de natuurbeheerders. De kritische geluiden over Natura 2000 lijken af te stralen op het nationaal park. Het vraagt om het Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 3

6 uitdragen van een helder standpunt vanuit het nationaal park en een goede uitleg aan het publiek over het beleid. Dit geldt voor meer beleidszaken zoals zaken rond omgang met de rietsector, landinrichting of de plaatsing van windmolens. Lastige factor is dat sommige mensen van bijvoorbeeld de terreinbeheerders meerdere rollen moeten vervullen, zowel het nationaal park als de eigen organisatie moeten vertegenwoordigen. De afstemming van de beleidscommunicatie met de communicatie van terreinbeheerders op landelijk niveau, verdient extra aandacht. Een ander punt van aandacht is dat er intern te weinig afstemming is wie met externe partijen communiceert. Bij de toegenomen inzet van de gemeente en recreatiesector voor het stimuleren van recreatie in de regio, wordt het risico gevoeld dat het natuurbeschermingsdoel zou kunnen overrulen. Een goede monitoring van de recreatiedruk is een belangrijke 'veiligheidspal'. Die is weggevallen. Het maakt een goede communicatie met het publiek over hun gedrag, én met de gemeente en ondernemers extra belangrijk. Publieksvoorlichting Sterke punten Het nationaal park trekt naar schatting jaarlijks ruim 1,5 miljoen bezoekers per jaar; alle jarenlange inspanningen van de terreinbeheerders en het IVN om het nationaal park aantrekkelijk voor velen te maken en houden liggen daarvoor aan de basis. Bezoekers kunnen terecht in twee goedlopende bezoekerscentra in Sint-Jansklooster en Ossenzijl en bij de informatiepunten in Kalenberg en Zwartsluis. De mooie nieuwe website in de huisstijl van de nationale parken vormt voor hen een goede bron van informatie over het nationaal park. Er zijn ook enkele specifieke middelen van het nationaal park, zoals een flyer en een brochure. De laatste jaren zijn er in het nationaal park niet aantoonbaar meer bezoekers bijgekomen, maar zij zijn wel langer aanwezig in het gebied. Er is veel belangstelling voor de georganiseerde vaarexcursies. Om het aantal bezoekers (waterrecreanten) vooral in het hoogseizoen in goede banen te kunnen leiden, is een zonering in het gebied van kracht. Het blijkt dat bezoekers zich hier goed aan houden. Helpend is dat ook kanoverhuurbedrijven, als gastheren van het nationaal park, het publiek hierover voorlichten. De gastheerschapcursus voor ondernemers kon op voldoende belangstelling rekenen en verloopt succesvol. Het nationaal park was pilot voor een nieuwe, betere manier van bebording in alle nationale parken. Die proef is geslaagd, en de nieuwe borden zullen in het hele nationaal park worden ingevoerd. Verbeterpunten De bijzondere natuurwaarden van het gebied kunnen nog beter benadrukt worden in de voorlichting, net als de mogelijkheden om deze natuur intensief te beleven. Goed inzicht in de vraag van mensen die het nationaal park bezoeken ontbreekt; die zou actiever verzameld kunnen worden. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 4

7 De website van het nationaal park kan vollediger en nog beter benut worden. Het beheer (vooral het verzamelen van alle relevante informatie voor het publiek over activiteiten) behoeft aandacht. De voormalige Activiteitenkrant wordt gemist en er is behoefte aan een goede opvolger of aan herintroductie. De website en andere activiteiten van Het WaterReijk zijn voor het publiek een belangrijke ingang om informatie over het nationaal park te verzamelen. De samenwerking met deze organisatie moet op het punt van communicatie nog verder worden vormgegeven. Ook de samenwerking met het Waterschap Reest en Wieden op het gebied van voorlichting over de natuur- en waterkwaliteit kan beter. Zeker op projectbasis zou meer samenwerking voor beide partijen goed uitpakken (onder andere uitwisseling van materiaal, benutten van elkaars kanalen). Om ondernemers een goede rol in voorlichting (onder andere over regels) te laten spelen is verbetering van de communicatie tussen ondernemers en terreinbeheerders wenselijk. Tot slot verdient het geleiden van bezoekers in de periode dat ze het nationaal park bezoeken (de gewenste seizoensspreiding) meer aandacht. Educatie Sterke punten In het nationaal park is veel aandacht voor de jeugd. Er zijn goedlopende jeugdnatuurclubs en een Junior Rangersclub. Het aanbod van losse activiteiten voor jeugd, met name de jongere kinderen, is op orde. De lesprogramma s voor scholen zijn inhoudelijk goed. Op dit punt wordt ook goed samengewerkt met de gemeente. Het kosteloos aanbieden van de programma s aan scholen in de gemeente zorgt ervoor dat de meeste schoolkinderen eenmaal per jaar het nationaal park bezoeken. Ook het Waterschap besteedt aandacht aan de jeugd en jongeren in haar Educatiebeleidsplan. Verbeterpunten Er is beperkte menskracht om alle educatieactiviteiten op het gewenste niveau uit te voeren. Voor scholieren van het voortgezet onderwijs zijn op dit moment weinig middelen voorhanden. Het is wel een doelgroep, hoewel lastig te bereiken, om toch bij het nationaal park te betrekken. Op educatief vlak kan meer samenwerking zijn met het waterschap (bijvoorbeeld rond het project Ik leef met water of met het arrangement Jongleren, water beheren ). Educatieve activiteiten lijken vooral aanbodgericht ontwikkeld te zijn; een betere inventarisatie van de vraag van scholen biedt kansen voor vernieuwing en middelen die (nog) beter in het lesprogramma van scholen passen. De toegankelijkheid van scholen uit het voortgezet onderwijs voor educatie is tot slot, een punt van zorg. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 5

8 Interne communicatie Sterke punten De afstemming en informatie-uitwisseling tussen de partners van het nationaal park onderling verloopt in grote lijnen naar tevredenheid. Al voor de samenvoeging was er intensief contact tussen de medewerkers van de twee gebieden. Zij weten elkaar makkelijk te vinden in de dagelijkse gang van zaken en komen gemaakte afspraken goed na. De samenwerking op communicatiegebied met de gemeente heeft de afgelopen jaren al iets meer vorm gekregen. Ook op het terrein van afstemming van het nationaal park met de moederorganisaties van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en het Samenwerkingsverband Nationale Parken is de laatste jaren winst geboekt. Het vaststellen van het Afsprakenkader Zichtbaarheid (zie bijlage5) speelde daarin een goede rol. Verbeterpunten Er is regelmatig onduidelijkheid over wie wat doet en wie waarover communiceert, bijvoorbeeld in het geval van persberichten (een persprotocol ontbreekt) of over beleidsontwikkelingen zoals rond Natura Op een aantal punten kan de samenwerking met het waterschap en de gemeente nog versterkt worden om gezamenlijke kansen beter te benutten. Het nationaal park is via verschillende werkgroepen en overleggen georganiseerd. Sommigen ervaren dit als onoverzichtelijk en niet altijd even efficiënt. De afstemming met de landelijke organen van de terreinbeheerders en het nationaal park vraagt om blijvende aandacht. Dit geldt niet alleen voor de relatie van onder naar boven maar ook van de werkvloer naar boven', zodat op landelijk niveau ook goed oog blijft voor de dagelijkse praktijk in het nationaal park. Communicatie met vrijwilligers Sterke punten Het nationaal park kan zich verheugen in een grote, actieve groep vrijwilligers in het nationaal park, zowel via Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten als het IVN. Zij verrichten veel ondersteuning in beheer- en voorlichtingstaken. Ze vormen ambassadeurs van het nationaal park en zijn een belangrijke schakel in het contact met de lokale bevolking. Jaarlijks organiseren de afzonderlijke organisaties meerdere activiteiten op het gebied van scholing en gezelligheid, zoals een barbecue. Om potentiële vrijwilligers te informeren en te werven organiseert Natuurmonumenten twee maal per jaar een voorlichtingbijeenkomst, en jaarlijks zijn er twee contactbijeenkomsten vanuit het nationaal park voor alle groene voorlichters (zowel vrijwilligers als betaalde krachten). Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 6

9 Verbeterpunten Het vrijwilligersbeleid van IVN, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten is op een aantal punten verschillend. Er bestaat vanuit het nationaal park behoefte om dit beleid te stroomlijnen; dat is nog niet van de grond gekomen. Een adequate reactie op vragen van vrijwilligers aan (betaalde) medewerkers van de terreinbeheerders laat door drukte soms te wensen over, wat de motivatie kan ondermijnen. Het zorgen voor voldoende aanwas van vrijwilligers is een blijvend punt van aandacht. Dit geldt in het bijzonder voor de werving van mensen als gastheer/vrouw in de bezoekerscentra. Op de website van het nationaal park zelf is geen (verwijzende) informatie te vinden voor potentiële vrijwilligers. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 7

10 2. Beschrijving van de context Als Nationaal Park Weerribben-Wieden zetten we actief een koers uit om onze doelen te bereiken. Dat doen we in een omgeving die voortdurend in verandering is: lokaal, regionaal en nationaal beleid en maatschappelijke trends bepalen de dynamiek waar we op in moeten (en willen) spelen. Het Overlegorgaan zelf geen rechtsorgaan heeft de taak om met allerlei betrokken partijen in de omgeving het beleid goed af te stemmen en waar mogelijk en nodig afspraken te maken. In de periode tot en met 2015 zien we de volgende zaken die van invloed zijn op de manier waarop we over het nationaal park communiceren. 2.1 Maatschappelijke ontwikkelingen Er is een toenemende maatschappelijke belangstelling voor onderwerpen die nauwe relaties hebben met natuur, zoals klimaat- en milieuvraagstukken, achteruitgang van de biodiversiteit, duurzaamheid, gezondheid, dierenwelzijn en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ook natuurrecreatie mag zich in groeiende belangstelling verheugen. Mensen gaan graag naar buiten om rust en stilte, maar ook avontuur te vinden. De behoefte is steeds sterker om natuur echt te kunnen beleven - ruiken, proeven, voelen. Er is veel belangstelling voor georganiseerde evenementen, zoals kunstroutes, natuurtheater, streekmarkten en andere festiviteiten. Tegelijkertijd hechten mensen aan vrijheid, om activiteiten op individuele basis en in familie- of vriendenverband te ondernemen. De hoeveelheid vrij te besteden tijd van veel mensen is relatief groot, maar wordt als schaars beleefd. Men stelt daarom hoge eisen aan de invulling ervan, er is vraag naar 'kwaliteit'. Mensen zijn op zoek naar authenticiteit - de belangstelling voor streekproducten is daar een voorbeeld van - en naar unieke ervaringen. Ze verwachten daarbij wel dat moderne gemakken aanwezig zijn, en dat gebruik gemaakt wordt van moderne middelen bijvoorbeeld in bezoekerscentra of bij activiteiten die georganiseerd worden. De ontwikkeling van nieuwe media (steeds nadrukkelijkere rol voor internet, ontwikkelingen als twitter en middelen als de i-pod, GPS) bieden kansen waar op ingespeeld kan worden. Tot slot noemen we nog de groeiende groep senioren, met veel vrije tijd ook buiten het hoogseizoen en met behoefte aan sportieve activiteiten als fietsen en wandelen en interesse om 'iets te leren'. Naast deze trends staat ook de constatering dat het publiek maar beperkt belangstelling heeft voor het onderwerp biodiversiteit, en dat meer ruimte bieden aan natuur(ontwikkeling) niet alleen positief in het nieuws komt. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 8

11 2.2 Beleidsontwikkelingen van het nationaal park zelf Het Beheer- en Ontwikkelingsplan Het Beheer- en Ontwikkelingsplan (BOP, 2008) geeft aan hoe het Nationaal Park Weerribben- Wieden zich verder wil ontwikkelen tot een hoogwaardig natuur- en cultuurlandschap: een gevarieerd veenlandschap met alle ontwikkelingsstadia, van open water tot moerasbos. Dit doen we via actief beheer (samen met particuliere rietlandbeheerders) en cyclisch beheer (zoals het regelmatig graven van open water). Voor de communicatie geeft het plan als hoofddoel de waardering voor de natuurwaarden en de status van het nationaal park te vergroten en het draagvlak bij bestuurders en bewoners te verstevigen. Daarnaast is er de zorg voor goede informatievoorziening, voor activiteiten voor diverse doelgroepen en deelname aan internationale allianties. Het BOP geeft hiervoor aanwijzingen, die in dit meerjarenplan Communicatie verwerkt zijn. Het Visitor Management Plan Het nationaal park heeft begin 2009 een Visitor Management Plan opgesteld. Dit plan geeft aan op welke manier de omvangrijke recreatie (circa 1,5 miljoen bezoekers jaarlijks) in het nationaal park goed te combineren is met de gewenste bescherming van verstoringsgevoelige natuur. Belangrijk onderdeel is het voorstel om verstorende activiteiten te zoneren, onder andere door de aanwijzing van 1000 hectare aan rustgebied. De precieze begrenzing is onderwerp van gesprek met de rietsector. Uit de analyse in het plan komen meerdere aanbevelingen voor de communicatie over het nationaal park. Uitgangspunt is dat met 'kwaliteitsrecreatie' meer inkomsten moeten worden behaald. Via communicatie kan de kwaliteit van de natuur en recreatie nog beter onder de aandacht worden gebracht bij het publiek (bezoekers en omgeving). Het is belangrijk om het aanbod aan producten te blijven vernieuwen; meer gericht op beleving en het mag meer sprankelen. Dit vereist goede samenwerking van alle partners van het nationaal park. Een vijfjaarlijkse enquête onder recreanten zal meer zicht geven op de vraagkant. In het plan wordt geconcludeerd dat veel bezoekers graag iets willen opsteken van een bezoek aan het nationaal park. Communicatiemiddelen kunnen daarop inspelen, door onder meer de schoonheid van het gebied beter beleefbaar te maken: Een goed voorbeeld is het GPS-systeem van de ottervloot. Dit kan verder ontwikkeld worden. 2.3 Beleid van andere partijen in de omgeving Natura 2000 Een groot deel van Nationaal Park Weerribben-Wieden is aangewezen als Natura 2000-gebied, het Europese netwerk van beschermde natuurgebieden. Voor deze extra bescherming stelt de Provincie Overijssel, in overleg met een groot aantal partijen in en rond het nationaal park, een beheerplan op. De aanwijzing onderstreept de bijzondere natuurwaarden van het nationaal park en betekent een extra ondersteuning om de kwaliteit te bewaken en nog verder te verhogen. Sommige maatregelen Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 9

12 die nodig zijn om de doelstellingen van Natura 2000 te halen, hebben gevolgen voor agrariërs, riettelers en recreatieondernemers. De opstellers van het beheerplan proberen daar met hen in goed overleg uit te komen. De lokale bevolking onder andere bestuurders volgt de ontwikkelingen zeer kritisch. Omdat het Natura 2000-beleid een groot deel van het nationaal park betreft en de partners ook aan de Natura 2000-tafel zitten, is het voor de omgeving niet altijd helder welke rol het nationaal park heeft. Waar Natura 2000 eigenlijk een grote kans is voor natuurbescherming, kan kritische berichtgeving over Natura 2000 ( het gebied gaat op slot ) negatief afstralen op het nationaal park. Het WaterReijk Weerribben-Wieden In de Stuurgroep Toeristische Ontwikkeling Steenwijkerland zijn de verschillende partners in het gebied vertegenwoordigd (van gemeente, natuurbeherende organisaties tot recreatiesector). Deze Stuurgroep heeft een convenant opgesteld om gezamenlijk het duurzame toerisme in de regio flink te stimuleren. Hiermee heeft de toeristische sector in de Kop van Overijssel in 2009 een krachtige nieuwe impuls gekregen. De oprichting van het WaterReijk Weerribben-Wieden is hier een goed voorbeeld van. De website van het WaterReijk is een belangrijk portaal voor recreanten en bezoekers van het gebied. Zij vinden hier actuele informatie over wat er in de regio te doen is en welke (recreatieve)ontwikkelingen er zijn. Het Nationaal Park Weerribben-Wieden is een van de belangrijkste toeristische trekkers in de regio de gekozen naam en de otter in het logo van WaterReijk getuigen daarvan. De doelen van beide organisaties overlappen op een groot aantal punten. Het WaterReijk kan dan ook een belangrijke versterking betekenen voor het nationaal park wat betreft de communicatie met natuurgerichte recreanten en het onder de aandacht brengen van de natuurkwaliteiten van het gebied. Anderzijds dient de draagkracht van het nationaal park en het imago van het park als gebied waar natuur(bescherming en ontwikkeling) de hoofdrol speelt, gewaarborgd te blijven. Een blijvende stevige inbreng van het belang en de visie van het nationaal park is op zijn plaats en verdient aandacht. Regulier overleg en afstemming van de communicatie (strategie, middelen en activiteiten) tussen nationaal park en het WaterReijk vindt intussen plaats. 2.4 Het strategisch communicatieplan van het SNP Het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) heeft recent een communicatieplan opgesteld dat besproken is tijdens de Overlegorgaan vergadering van 17 maart De strategie die in dit plan is uitgezet om de doelen van de (gezamenlijke) nationale parken te bereiken, is ook leidend voor de communicatie van de afzonderlijke nationale parken. Kernpunt uit deze strategie is het uitdragen van de identiteit van de nationale parken als sterk merk: De nationale parken zijn de visitekaartjes van het Nederlandse natuurbeleid; het zijn gebieden van grote waarde voor de natuur. Ze moeten daarom als vanzelfsprekend beschermd en gekoesterd worden. Afzonderlijke nationale en hebben, zo is in het plan geformuleerd, de taak om het merk Nationaal Park neer te zetten in hun interne en externe communicatie volgens de binnen SNP gemaakte afspraken (richtlijnen, kaders, Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 10

13 producten). Hiervoor zijn al acties ondernomen: het Afsprakenkader Zichtbaarheid, de pilot bebording en invoering van de huisstijl van de nationale parken. Een ander belangrijk punt is te laten zien dat het nationaal park deel uitmaakt van een groter stelsel van natuurparken. Daarnaast heeft ieder nationaal park de zorg om draagvlak voor zijn doelen bij partners en bestuurders te bevorderen. Ook is afgesproken dat zij deelnemen aan SNP-werkgroepen om samen de identiteit vorm te geven. 2.5 Basispakket communicatie, voorlichting en educatie Nationale Parken Het Basispakket is een afspraak van alle partners van de nationale parken over het basisaanbod aan communicatie in ieder nationaal park. In 2010 zijn de lijnen voor de periode tot 2015 uitgezet. Belangrijke elementen daarin zijn: informatie zoveel mogelijk digitaal aanbieden, aandacht geven aan wensen van het brede publiek en omwonenden (niet alleen natuurvorsers ), meer invulling geven aan strategische communicatie (o.a. meer aansluiten bij beleid van partners, Samenwerkingsverband Nationale Parken, en overheden), extra aandacht voor het verwerven van nieuwe en vernieuwende landelijke projecten met een accent op maatschappelijke thema s en beleid. Naast het basispakket is er een facultatief Pluspakket om nationale parken te stimuleren vernieuwend te zijn. Hiervoor zijn globaal de thema s aangegeven waarvoor ook medesubsidiëring door SNP mogelijk is. Dit zijn projecten die gebruikmaken van vernieuwende, digitale middelen, die het concept Gastheerschap uitnutten en verbreden (bijv. via duurzame recreatie, bijzondere arrangementen), die gericht zijn op jongeren, die het draagvlak bij de locale bevolking versterken, en tot slot, die bijdragen aan de opbouw van het merk Nationaal Park. In bijlage 1 is het overzicht van activiteiten uit het pakket opgenomen. 2.6 Lopende en verwachte grote projecten in het nationaal park De komende jaren lopen of starten enkele grote (fysieke) projecten in het nationaal park. De uitvoering van deze projecten zal de beeldvorming van het nationaal park positief of negatief beïnvloeden, zeker als het om projecten gaat die gevoelig liggen bij de plaatselijke bevolking, zoals de rietteelt. Een goede communicatie en aandacht voor de participatie van omwonenden in de projecten is hier op zijn plek. Tussen de projecten moet goed worden afgestemd hoe en wat naar buiten toe wordt gecommuniceerd. De afzender van de projecten en wie er op welke wijze over communiceert wordt in de werkgroep communicatie en educatie vastgelegd en beschreven in het persprotocol (bijlage 5). Het gaat (dd. Juni 2010) om de volgende projecten: - impuls rietbeheer - biomassa - instellen van (extra) rustgebieden, - ecologische verbinding Weerribben-Wieden, - aanpassing bezoekerscentra en watertoren, - Life-project - mogelijke uitbreiding nationaal park Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 11

14 3. Doelgroepen Doelgroepen Met de communicatieactiviteiten willen we een groot aantal verschillende doelgroepen bereiken. We maken onderscheid tussen de hoofdgroep 'bezoekers/recreanten van het nationaal park' en 'lokale bevolking' waarbij de lokale bevolking natuurlijk ook regelmatig bezoekers zijn. We geven aan welke houding de verschillende doelgroepen nu (lijken) te hebben en welke houding we graag zien ontstaan. 3.1 Bezoekers Het Visitor Management Plan geeft een goed beeld welke bezoekers / recreanten naar het Nationaal Park Weerribben-Wieden komen en wat hun redenen voor een bezoek zijn. Het merendeel van de mensen komt naar het nationaal park om van de bijzondere natuurwaarden te genieten. Een andere grote groep vormen de mensen die het nationaal park bezoeken voor sportieve activiteiten; vooral varen en fietsen zijn populair. Het beleid van het nationaal park is niet om méér mensen aan te trekken. De draagkracht van het gebied kan een stijging van het aantal bezoekers overigens wel aan, mits de zonering goed gehandhaafd wordt. Het streven is wel bezoekers langer in het gebied te houden, zowel wat betreft de verblijfsduur van een bezoek als ook in andere maanden dan de topmaanden in lente en zomer (seizoensverlenging). Bezoekers gebruiken meerdere kanalen om aan informatie over het nationaal park te komen: de websites van het nationaal park, Staatbosbeheer, Natuurmonumenten en van het WaterReijk, de bezoekerscentra en informatiepunten en berichten in (lokale) kranten en landelijke bladen. We onderscheiden de volgende typen bezoekers:: Natuurgerichte recreanten De 'natuurgenieters' en natuurvorsers - specifiek mensen die van waterrijke natuur houden - zijn een welkome groep en het aanbod van het nationaal park aan informatie en activiteiten voor deze groep is goed op orde. Een aanzienlijk deel van de natuurmensen komt (heel) regelmatig in het gebied. Zij hebben behoefte aan specialere informatie over de natuurwaarden van het nationaal park, naast de algemene informatie. Gewenste situatie: Natuurliefhebbers kennen het (hele) nationaal park als zeer bijzonder natuurgebied. Ze komen er graag naar toe, in alle seizoenen. Er zijn voor Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 12

15 hen regelmatig nieuwe (natuur)activiteiten waar ze ook aan deelnemen, en nieuwe middelen voor hen, waaronder informatie die wat diepgaander is. Sportieve recreanten Het Nationaal Park heeft naam en faam als gebied waar veel mogelijkheden zijn voor waterrecreatie: varen, kanoën, schaatsen. Ook trekt het nationaal park veel mensen die er graag fietsen, ze vinden meerdere uitgezette routes. Een grote groep sportieve recreanten wil wandelen. De sportieve groep gebruikt de natuur vooral als decor. Veel (vaar)routes zijn vastgesteld, zodat mogelijke schadelijke overlast voor dieren en planten beheersbaar is. Voorkomen moet worden dat, zeker bij een groeiend aantal bezoekers, wèl meer verstoring optreedt. Gewenste situatie: Sportieve recreanten weten goed waar ze terecht mogen en kunnen in nationaal park. Al sportend krijgt deze groep ook mee waar het nationaal park voor staat en dat het een bijzonder natuurgebied is dat goede bescherming verdient. Ze zijn op de hoogte van regels die in het nationaal park gelden ook via recreatieondernemers (kanoverhuurder, fietsverhuurders), waarom ze opgesteld zijn en zij houden zich eraan. Wandelaars voelen zich meer welkom in het gebied en weten nieuwe wandelroutes te vinden. Recreanten die komen voor een gezellig dagje uit Vooral de goede mogelijkheden van vaarexcursies trekken mensen naar het nationaal park voor een gezellige dag met vrienden en familie. Zij nemen en passant iets mee van de bijzondere natuurwaarden en waar het nationaal park voor staat. Gewenste situatie: Deze groep recreanten krijgt via de activiteiten die ze komen doen, meer waardering voor de natuur van het nationaal park en meer kennis van het nationaal park. Senioren De groep senioren in Nederland groeit. Zij vormen een doelgroep met veel interesse in natuur en cultuur. Ze hebben relatief veel vrije tijd en bezoeken het nationaal park ook makkelijker buiten de weekenden en het hoogseizoen. Gewenste situatie: De groep senioren weet het nationaal park het hele jaar door te vinden voor een bezoek, ook zijn er dan voldoende activiteiten. Mensen met een beperking Voor minder valide mensen zijn er speciale voorzieningen gemaakt waardoor zij goed terecht kunnen in het nationaal park, zoals rolstoelpaden en overdekte boten die toegankelijkheid zijn voor rolstoelen (niet elektrisch). Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 13

16 Gewenste situatie: Mensen met een beperking weten zich welkom in het nationaal park omdat er voor hen goede voorzieningen zijn om te recreëren in het gebied. Voor hen is goede informatie over de toegankelijkheid beschikbaar op de website en in de flyer en brochure. Buitenlandse bezoekers Vooral De Weerribben hebben internationaal gezien een reputatie als interessant natuurgebied; De Wieden zijn minder bekend en trokken tot voor kort althans, vooral binnenlandse bezoekers. Buitenlandse gasten zijn vooral afkomstig uit Duitsland en België. Voor hen is een meertalige algemene brochure en flyer over het nationaal park beschikbaar. Gewenste situatie: Buitenlandse bezoekers kunnen op een eenvoudige manier voldoende informatie over de natuur en activiteiten in het nationaal park vinden. Er is informatie in het Duits en Engels beschikbaar op de website en in de belangrijkste brochures. Zij weten ook dat het nationaal park onderdeel is van een stelsel van Nederlandse nationale parken, die ook het bezoeken waard zijn. Scholen buiten Steenwijkerland Scholen buiten de gemeente Steenwijkerland kunnen voor een bezoek aan het nationaal park terecht in de bezoekerscentra. Daar zijn diverse binnen- en buitenactiviteiten. De programma s zijn toegesneden op de verschillende leeftijdsgroepen. Hiervan maakt een behoorlijk aantal scholen enthousiast gebruik. Zij kunnen ook gebruik maken van de excursiemogelijkheden van Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten of het IVN. Gewenste situatie: Scholen weten het nationaal park makkelijk te vinden voor natuurexcursies (er is een goede ingang ). De aangeboden activiteiten sluiten goed aan bij hun vraag. 3.2 Lokale bevolking Bij de samenvoeging van de Weerribben-Wieden tot één nationaal park in 2007, is veel energie gestopt in het raadplegen van de lokale bevolking. In een groot aantal bijeenkomsten zijn ze geïnformeerd en gehoord. Ook is toen een Klankbordgroep Plaatselijke Belangen opgericht waarin het nationaal park vier maal per jaar overlegt met in- en omwonenden. De betrokkenheid van de lokale bevolking met het nationaal park kreeg hiermee een positieve impuls. Binnen de groep lokale bevolking maken we onderscheid in de volgende deelgroepen: In- en omwonenden van de gemeente Steenwijkerland en Zwartewaterland Er is in principe wel draagvlak voor het nationaal park en de terreinbeheerders bij in- en omwonenden. Dat blijkt onder meer uit het aantal vrijwilligers uit de omgeving dat actief is in het nationaal park. Mensen realiseren zich dat ze in een bijzonder gebied wonen. De vraag is of dat voldoende duidelijk gemaakt wordt; echte trots op het gebied ligt niet aan de oppervlakte. Vanuit het verleden bestaat een zekere argwaan ten opzichte van de natuurbeheerders. Een deel Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 14

17 van bevolking lijkt ook relatief weinig kennis te hebben van het nationaal park, en niet goed te weten wat er met de status van nationaal park veranderd is. Ze voelen zich ook niet goed gezien en gehoord. De informatievoorziening vanuit het nationaal park richting de bevolking kan op punten sterker. Een goede stap is de nieuwsbrief die in 2009 huis aan huis is verspreid met informatie over actuele ontwikkelingen in het nationaal park. Gewenste situatie: Bewoners zien meer dan nu de meerwaarde van het nationaal park, ze weten welke partijen bij het nationaal park betrokken zijn en waar het nationaal park voor staat. Zij voelen zich goed geïnformeerd over de ontwikkelingen in het nationaal park en gehoord in hun mening. Zij zijn in toenemende mate actief betrokken bij het nationaal park (als vrijwilliger, of deelnemer aan activiteiten, in Klankbordgroep) en dragen een positief geluid over het nationaal park uit naar buiten. Bestuurders Bestuurders van de gemeente Steenwijkerland zijn nauwer betrokken geraakt bij het nationaal park. Zij zijn zich bewust van economisch-recreatieve waarde van het nationaal park, en zetten zich met name in om die (natuur)recreatieve waarde van het park op duurzame wijze te versterken onder andere via het WaterReijk Weerribben-Wieden. Het in april 2010 ontvangen Eden Award is een prachtig voorbeeld hiervan. Ten aanzien van verdere - natuurontwikkeling is de houding van de bestuurders kritisch. Gewenste situatie: Bestuurders hebben minstens evenveel oog voor de belangen van de natuurwaarden in en om het park als voor de belangen van de recreatie en blijven zich inzetten voor een verdere duurzame ontwikkeling binnen de gemeente. Ze zijn/blijven ook bereid keuzes te maken die gunstig uitpakken voor de natuurwaarden in het nationaal park. Bedrijven / ondernemers Een groeiend aantal recreatie- en horecaondernemers beseft dat het nationaal park een zeer goede reclame is. Dat blijkt ook uit de belangstelling om via het gastheerschap - de eerste cursus werd in 2008 gehouden de doelen van het nationaal park te ondersteunen, via voorlichting en activiteiten. De indruk bestaat dat ondernemers nog kansen laten liggen die de aanwezigheid van de topnatuur in het nationaal park biedt. Gewenste situatie: Bestaande gastheren vervullen hun rol als visitekaartje van het nationaal park blijvend met enthousiasme, meer ondernemers doen mee als gastheer. Ondernemers komen zelf met ideeën en voorstellen om de waarde van het nationaal park te versterken en de kansen die het biedt te verzilveren. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 15

18 Scholen Alle basisscholen in de gemeente Steenwijkerland doen al jarenlang mee aan de deelprogramma s via het Kop van Overijssel scholenproject. De programma s worden door de scholen zeer gewaardeerd. Door een subsidie van de gemeente is deelname kosteloos. Voor leerlingen van het voortgezet onderwijs is maar heel beperkt aandacht. Gewenste situatie: Leerlingen van basisscholen uit de gemeente bezoeken ten minste 3x in hun basisschoolloopbaan het nationaal park in schoolverband. Leerlingen en leerkrachten zijn enthousiast over de inhoud en uitvoering van de lesprogramma s. Scholen, ook het voortgezet onderwijs, geven zelf ook aan op welke wijze het nationaal park (meer) bij hun lessen gebruikt kan worden (vraagkant). De programma s blijven ook wat betreft ingezette middelen up-to-date. Jongeren Op het gebied van het betrekken van jongeren heeft het nationaal park een goede reputatie. De Jeugdnatuurclubs in Weerribben en Wieden zijn een succes. Het lustrum van JNC De Wieden in 2010 is een aanleiding om de bekendheid van de club nog te vergroten. Ook het bestaan van groep Junior Rangers is succesvol: een vierde groep gaat in 2010 van start. Deelname aan internationale uitwisselingen en kampen zijn aantrekkelijke kanten van deze clubs. Gewenste situatie: Groei van het aantal jongeren in diverse leeftijdsklassen dat via de clubverbanden actief is in het nationaal park. Een groep jongeren kan ook in het nationaal park terecht om hun maatschappelijke stage te vervullen. Zij voelen zich blijvend betrokken (te zien aan doorstroom naar vrijwilligers). De jongeren krijgen goede begeleiding vanuit het nationaal park. Deelname aan internationale activiteiten is mogelijk. Vrijwilligers In het nationaal park is een behoorlijk aantal vrijwilligers actief, via IVN, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de Kuunderpunter. Zij zijn over het algemeen sterk betrokken bij het nationaal park; ze identificeren zich vooral met een van de drie organisaties waar ze voor werken. Gewenste situatie: Er zijn voldoende vrijwilligers voor al het werk. Zij zijn blijvend actief betrokken en weten zich gewaardeerd voor hun werk en goed gehoord. Vrijwilligers voelen en tonen zich ambassadeurs van het nationaal park. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 16

19 4. Doelen De komende periode zullen we communicatiemiddelen en -activiteiten gaan inzetten om een aantal doelen te halen. In grote lijnen gaat het om het volgende : Het gaat op veel fronten goed met de communicatie over het nationaal park. Voor de zaken die nog niet naar tevredenheid gaan willen we een verbeteringsslag maken. Die vinden we met name nodig op het gebied van de relatie met de lokale bevolking (draagvlak), de aandacht voor de beleving van de bijzondere natuur van het nationaal park, en de interne communicatie. Succesvolle activiteiten en middelen continueren we. In het bijzonder noemen we het betrekken van jongeren om ze enthousiast en betrokken te maken bij het nationaal park. Zij zijn immers de natuurbeschermers van morgen. Op dit punt is de afgelopen jaren al een goede basis gelegd, waar we graag mee verder gaan. Als perspectief voor de langetermijn hebben we het beeld voor ogen dat we de Weerribben- Wieden nadrukkelijk positioneren als nationaal park dat sterk is in duurzame natuurgerichte (water)recreatie. We benadrukken dat mensen en natuur goed actief samen kunnen in één natuurgebied. Dit samengaan is van oudsher kenmerk van de Weerribben-Wieden; het landschap en de natuurwaarden ontstonden goeddeels door menselijk ingrijpen en beheer. Nog steeds is die wisselwerking tussen mens en natuur een belangrijk kenmerk. Dit blijkt onder meer uit de grote variatie aan recreatiemogelijkheden en de betrokkenheid van riettelers in het natuurbeheer. Op het gebied van duurzame natuurrecreatie heeft het nationaal park al goede resultaten geboekt, zoals is gewaardeerd met het toekennen van het Certificaat Duurzaam Toerisme in Beschermde Gebieden en de Eden Award voor WaterReijk Weerribben Wieden. Het thema duurzame (water)natuurrecreatie- en toerisme willen we de komende jaren verder uitbouwen en er in de communicatie-uitingen nadrukkelijk aandacht aan geven. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 17

20 Vijf doelen voor de communicatie in De doelen die we via onze communicatie willen bereiken vloeien primair voort uit de vier hoofddoelen die ieder nationaal park heeft: 1) het beschermen en ontwikkelen van natuur en landschap, 2) het bevorderen en aanbieden van mogelijkheden van natuurgerichte recreatie, 3) educatie, communicatie over het gebied (landschap en natuur- en cultuurwaarden) en 4) het doen van onderzoek. De communicatieactiviteiten zijn bedoeld om deze doelen te helpen realiseren. Op basis van de terugblik op de afgelopen tijd, de ontwikkelingen in de omgeving van het nationaal park en de landelijke kaders, maken we deze algemene doelen verder concreet in vijf specifieke doelen voor communicatie in de komende periode: 1. Versterking van het ambassadeursschap voor het nationaal park van de lokale bevolking (bewoners, bestuurders, ondernemers, lokale organisaties) en vergroting van hun kennis over het nationaal park 2. Sterkere profilering van het nationaal park als topnatuur en als onderdeel van het stelsel van nationale parken in Nederland ten behoeve van behoud van biodiversiteit. 3. Vergroting van de kennis en belangstelling bij bezoekers voor natuur en water, cultuurhistorie en het nationaal park, met het accent op de beleving van die natuur 4. Grotere betrokkenheid van jongeren 5. Versterking van de effectiviteit en efficiency van de communicatie door de interne communicatie beter te stroomlijnen Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 18

21 5. Strategie en middelen In dit hoofdstuk schetsen we volgens welke strategie we de geformuleerde doelen willen gaan halen. 5.1 Kernboodschap Basisuitgangspunt is dat we de identiteit van Nationaal Park Weerribben-Wieden bij alle communicatie-uitingen duidelijk naar voren willen brengen. Om er voor te zorgen dat alle partijen eenzelfde beeld naar buiten brengen, gebruiken we een kernboodschap. Deze omvat ook de elementen van de kernboodschap van alle nationale parken zoals is neergelegd in het strategisch communicatieplan van SNP. De kernboodschap van het Nationaal Park Weerribben-Wieden luidt: Nationaal Park Weerribben-Wieden is één van de twintig nationale parken in Nederland: gebieden met topnatuur. Het samenspel van mens en natuur creëerde een uniek landschap van uitgestrekte veenlanden met rietvelden, moerasbos en talloze watergangen. Het is het leefgebied van veel bijzondere planten- en diersoorten, waaronder de zeldzame otter. Iedereen is van harte welkom om de natuur van dichtbij te ontdekken en beleven en te genieten van de rust en ruimte. Het is wenselijk ook één wervende zin, een slogan, te formuleren voor het nationaal park: Weerribben-Wieden: waar mens en natuur actief samengaan Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 19

22 Identiteit op lange termijn Naast het beeld dat de komende tijd centraal staat in de communicatie over het nationaal park, is het ook goed een langetermijnbeeld te beeld te formuleren: wat is de gewenste identiteit van het nationaal park over tien of vijftien jaar? Dit beeld geeft richting aan beslissingen over de ontwikkelingen van het nationaal park. Het bepaalt ook de toon en inhoud van de communicatie ook nu al. Een helder beeld van wat het Nationaal Park Weerribben-Wieden is, is ook gewenst in relatie tot het WaterReijk Weeribben Wieden. Het zet de natuurwaarden scherper neer naast de voornamelijk recreatief- toeristische identiteit van het WaterReijk. Weerribben-Wieden toonaangevend in duurzame natuurrecreatie Het gewenste toekomstige imago van Nationaal Park Weerribben-Wieden is dat het bekend is als hét nationale voorbeeldgebied voor duurzame natuurrecreatie en -toerisme. Dit wordt zichtbaar in de natuurlijke combinatie van natuur en recreatie: recreatieve activiteiten van een groot aantal mensen gaan in het nationaal park uitstekend samen met bescherming en ontwikkeling van natuur, waterkwaliteit en landschap. Het blijkt ook uit de focus van het nationaal park op de beleving van de natuur binnen de verblijfsrecreatie, uit de keuzes voor duurzame vervoersconcepten, de inzet op duurzame energie en de ontwikkeling van groene dorpen. Het BOP en het Visitor Managementplan wijzen reeds in deze ontwikkelingsrichting. Alle betrokkenen bij het nationaal park omarmen dit beeld en dragen het uit - van de terrein- en waterbeheerders, de IVN-gids, leden van het Overlegorgaan en baliemedewerkers van het bezoekerscentrum, tot de kanoverhuurders en hotelhouders. 5.2 Uitgangspunten voor alle communicatie Voor alle communicatie-uitingen van het nationaal park gelden de volgende uitgangspunten, uiteraard binnen de kaders van het natuurbeleid. Het nationaal park is de verdienste van de samenwerkende partijen Het succes van het nationaal park is de prestatie van alle partners die zijn vertegenwoordigd in het Overlegorgaan. De verschillende partners hebben ruimte om binnen het nationaal park hun eigen doelstellingen te verwezenlijken en zich te profileren. In de communicatie wordt hun rol benadrukt, naast het feit dat het nationaal park een prachtig keurmerk is dat verdiend wordt door een goede en nauwe samenwerking van meerdere partijen. Nadruk op kwaliteit Het halen van de doelstellingen van het nationaal park is sterk afhankelijk van de kwaliteit van het nationaal park. Voor de communicatieactiviteiten en middelen betekent het dat die professioneel zijn: helder, betrouwbaar, kloppend (dus actuele, deskundige informatie in Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 20

23 folders, op de website en informatieborden enzovoorts) en dat gebruik wordt gemaakt van moderne middelen. Ook het optreden van alle medewerkers van alle partners van het nationaal park is professioneel: deskundig, betrouwbaar, duidelijk, vriendelijk en afspraken worden op tijd nagekomen. Kwaliteit vinden we belangrijker dan de hoeveelheid middelen of activiteiten. Trots uitstralen Het nationaal park heeft veel om trots op te zijn. Die trots willen we ook uitstralen zonder daarin te overdrijven. We laten de bijzondere natuur- en landschapskwaliteiten en verdiensten (zoals het Europese diploma voor excellent natuurbeheer in beschermde gebieden voor De Weerribben en binnenkort ook voor De Wieden, het Handvest voor Duurzaam Toerisme en de Eden Award) beter terugkomen in de communicatie, niet alleen in de schriftelijke maar ook de persoonlijke. Alle medewerkers, ook vrijwilligers en gastheren, zijn trotse ambassadeurs van het nationaal park. Vraaggericht Meer dan hiervoor gaan we op zoek naar de belangen en drijfveren van onze doelgroepen: de bezoekers van het nationaal park en mensen en organisaties in de omgeving. We laten ons door hun vraag inspireren tot nieuwe activiteiten en middelen, en bestaande middelen passen we indien nodig aan. Vastleggen van afspraken De afspraken over de communicatie die met (alle) partners van het nationaal park worden gemaakt, maken we heel bewust en leggen we goed vast. Op die manier is duidelijk wie wat doet. Het voorkomt verwarring, zowel binnen de organisatie als naar externen. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 21

24 5.3 Strategie en middelen per doel Om de geformuleerde doelstellingen te bereiken en daarmee een positieve bijdrage te leveren aan de biodiversiteit kan een groot aantal middelen en worden ingezet en activiteiten worden ondernomen. Een deel daarvan is reeds beschikbaar en functioneert, soms al jarenlang, naar tevredenheid; aanvullend kunnen de komende tijd nieuwe middelen worden ontwikkeld. In de volgende tabel is voor iedere doelstelling een overzicht opgenomen van een flink aantal in te zetten activiteiten en middelen. Ook het Basispakket Communicatie, Educatie en Voorlichting biedt het nodige aan input om te werken aan de doelen. De werkgroep Communicatie & Educatie stelt jaarlijks een bestedingenplan op. Dat plan maakt zij aan de hand van de mogelijkheden die in de bijlage bij dit strategisch plan zijn opgenomen. 1. Versterken van het ambassadeurschap voor het nationaal park bij de lokale bevolking, en van hun kennis over het nationaal park Wat 1. Uitvoering geven aan landelijk basispakket 2. Lopende, succesvolle zaken zetten we voort en bouwen we verder uit 3. Investeren in de zichtbaarheid van het nationaal park conform het zichtbaarheidskader 4. Ondersteuning concrete projecten voor leefbaarheid kernen Hoe - Diverse middelen, activiteiten en/of voorzieningen genoemd in het basispakket Doorgaan met gastheerschap, digitale en papieren nieuwsbrief, schoolprogramma Evaluatie van activiteiten Invoering van de nieuwe bebording Aandacht betekenis nationaal park voor leefbaarheid kernen, in (digitale) nieuwsbrieven en/ of nationaal parkpagina in Steenwijker Express. - Verkennen ondersteuning kleinschalige concrete projecten. Hiervoor actief verzamelen ideeën van de bevolking 5. Toelichten en uitleggen van het beleid van en rond het nationaal park Tijdige communicatie naar omgeving over ontwikkelingen zichtbaar in het veld: via persberichten, bewonersbrieven, infoavonden Visie nationaal park op gevoelige zaken (Natura 2000, plaatsing windmolens) lichten we toe in bijv. PB-groepen of speciale infoavond 6. De doelgroep lokale bestuurders krijgt prioriteit Tweejaarlijks een vaarexcursie, met evt inhoudelijk debat Presentatie in de raad(scommissie) Bestuurders voorzien van deskundig advies, op verzoek en ongevraagd. Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 22

25 7. Versterken betrokkenheid van lokale ondernemers Voorzetting cursus Gastheerschap, aanbieden aan wijdere groep ondernemers Jaarlijks opfrisbijeenkomst gastheren Samen met ondernemers mogelijkheden van productontwikkeling onderzoeken 2. Sterke profilering van het nationaal park als topnatuur en als onderdeel van het stelsel van nationale parken Wat 8. Uitvoering geven aan Landelijk Basispakket 9. Gebruik van de kernboodschap in alle communicatie-uitingen. 10. Uitstralen dat het nationaal park deel uit maakt van een stelsel van nationale parken. 11. Goede profilering van het nationaal park binnen het WaterReijk Weerribben-Wieden. 12. Zoeken van (nieuwe) wegen om te vertellen over de grote waarde van de Weerribben-Wieden Hoe - Diverse middelen, activiteiten en/of voorzieningen genoemd in het basispakket Aanpassen bestaande middelen en activiteiten aan kernboodschap toolkit vrijwilligers en gastheren met info over het nationaal park Implementatie richtlijnen van (SNP) Huisstijl gebruiken voor alle producten; met steeds melding dat het nationaal park onderdeel van nationaal stelsel is Profilering via deelname NP in Stuurgroep Recreatie en Toerisme gemeente Steenwijkerland Formuleren visie op eigen profiel en positie nationaal park t.o.v WaterReijk Actieve bijdragen aan de website en brochures WaterReijk Via de media (ook ledenbladen) meerwaarde van het keurmerk nationaal park onder de aandacht brengen Gastheren en recreatieondernemers van geschikte info voorzien [toolkit ] 3. Het vergroten van kennis en belangstelling bij bezoekers voor natuur en het nationaal park, met het accent op het kunnen beleven van de natuur Wat Hoe 13. Uitvoering geven aan landelijk basispakket - Diverse middelen, activiteiten en/of voorzieningen genoemd in het basispakket 14. Het aanbod van middelen en Ruimte en tijd voor scholen en oriëntatie Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 23

26 activiteiten vernieuwen en up-todate houden 15. Oprichten projectgroep monitoring Samenwerking met HBO-opleidingen voor communicatie Verkennen inzet digitale middelen Tweejaarlijkse bezoekersenquête Vertaling uitkomsten naar aanbod middelen en educatieve activiteiten 16. De website krijgt een centrale plaats in de communicatie. 17. Versterken van de aandacht voor de recreatieve mogelijkheden in het gebied. 18. Aanbieden van een jaaroverzicht van alle activiteiten in het nationaal park. 19. Instellen van een aanmeldpunt voor excursies van de IVNafdeling Actueel houden website Combinaties maken berichten website WaterReijk Opzet speciale pagina met Weerribben-Wieden-youtube filmpjes met accent op natuur. Plaatsing webcam in het gebied, te volgen via deze pagina Twitteraccount van het nationaal park Toevoegen informatie over toegankelijkheid nationaal park voor mensen met beperkingen - Extra info in bezoekerscentra en infopunten, en folders bij de kanoverhuurder - Na onderzoeken naar beste vorm, uitgave van jaaroverzicht. Ook digitale versie. 4. Grote betrokkenheid van jongeren Wat 20. Uitvoering geven aan landelijk basispakket 21. Inzet op bestaande en nieuwe jongerenactiviteiten 22. Opstellen plan van aanpak om scholieren uit het voortgezet onderwijs meer te betrekken 23. Zoeken van een 'ambassadeur' van het nationaal park voor Hoe - Diverse middelen, activiteiten en/of voorzieningen genoemd in het basispakket Bestaande Jeugdnatuurclubs en Junior Rangers continueren Extra aandacht betrekken jongeren via sport, rietbeheer, en nieuwe activiteiten zoals ipod routes, blote voetenpad, 'vision-quest' Opstellen plan voor maatschappelijke stage en technasium Contact met leerkrachten en leerlingen en studenten van opleidingen communicatie voor verzamelen ideeën Aangaan van coalities/arrangementen Ambassadeur zoeken en inzetten Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 24

27 jongeren 24. Aantrekken van extra vrijwilligers voor jongerenwerk Naast de voorlichtingsbijeenkomsten ook via publiciteit in schoolkranten, huis-aan-huiskrant, roulerende portretten van vrijwilligers op de website(s) 5. De effectiviteit en efficiency van de communicatie versterken door de interne communicatie beter te stroomlijnen. Wat 25. Uitvoering geven aan landelijk basispakket 26. Afspraken vastleggen over wie met externen communiceert over het nationaal park en op welke manier 27. Voor de benadering van de pers stellen we een persprotocol op. 28. Evaluatie van de werkwijze van de werkgroep Communicatie en Educatie, 29. Inbreng leveren vanuit het nationaal park bij het opstellen van de landelijke (communicatie)kaders. Hoe - Diverse middelen, activiteiten en/of voorzieningen genoemd in het basispakket - Uitwerkingrolverdeling tussen nationaal park, TBO s en provincie, bij o.a. beheermaatregelen, Natura 2000, landinrichting, grote projecten - Opstellen persprotocol - Korte evaluatie van het functioneren van de werkgroep en zo nodig aanpassen werkwijze - Bepalen deelname aan landelijke projecten: welke en wie Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 25