Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot

Transcriptie

1 Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot Fase II: Geelgors, boegbeeld van de Oirschotse biodiversiteit Oirschot, 31 juli 2012 Fase II van het Biodiversiteit actieplan is opgesteld door de gemeente Oirschot In samenwerking met B-team Oirschot, Brabants Landschap en IVN Oirschot In opdracht van Provincie Noord-Brabant en Duurzame Driehoek

2 Verantwoording Titel : Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot Fase II: Subtitel : Geelgors, boegbeeld van de Oirschotse biodiversiteit Projectnummer : rvs/tvh/wbg Datum : In opdracht van : Provincie Noord-Brabant Samenwerkingsverband Duurzame Driehoek Gemeente Oirschot adres : info@oirschot.nl Auteurs : Rob Voets (gemeente Oirschot) Thijs van Ham (gemeente Oirschot) Wilco van den Berg (gemeente Oirschot) In samenwerking met : Brabants Landschap IVN Oirschot B-team Oirschot

3 Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot Fase II: Inhoudsopgave 1 INLEIDING BIODIVERSITEIT & ACTIEPLAN Wat is biodiversiteit? Countdown De toekomst van de biodiversiteit DE GEELGORS EN BIODIVERSITEIT IN OIRSCHOT Huidig beleid biodiversiteit De ambassadeur UITVOERING IN FASES Evaluatie Fase I, Start Fase II: DOELSTELLINGEN EN MIDDELEN Algemene doelstellingen Middelen Concrete doelstellingen geelgors Biotoopverbetering Monitoring UITVOERINGSPLAN Acties Inzaaien gronden van non-profitorganisaties met bloemrijke graanmengsels (L) Omvorming gemeentelijke landschapselementen naar streekeigen beplanting (L) Biotoopverbetering zwaluwen (Z) Beleidsnotitie muurplanten (L) Uitvoering monitoringsplan geelgors (ook i.v.m. kleine landschapselementen) (L) Verbreding draagvlak bij breed publiek (L) De smaak van het Groene Woud, Hoogstamfruit (Z) Opstellen van natuurwaardenkaart en integrale leidraad gerelateerd aan gedragscodes Flora- en faunawet (L) Ondersteuning van het Biodiversiteitsteam Oirschot (B-team Oirschot) (L) Biotoopverbetering Steenuil (Z) Behoud en herstel zandpaden (L) Verhogen biodiversiteit bedrijventerreinen (Z) Maatregelen voor vlinders (L)

4 6 COMMUNICATIEPLAN Inleiding Doel van communicatie Doelgroepen Interne doelgroepen Externe doelgroepen Media/pers Middelen Communicatieplanning SAMENWERKING, DATABEHEER EN VERANTWOORDING Samenwerking Databeheer Verantwoording...37 BIJLAGEN

5 Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot Fase II: Inleiding biodiversiteit & actieplan 1.1 Wat is biodiversiteit? Biodiversiteit is een breed begrip, iedereen heeft er wel eens van gehoord, maar weinig mensen kunnen aangeven wat precies wordt bedoeld. Biodiversiteit is kort samengevat als volgt te omschrijven: Biodiversiteit is de variatie tussen en de verscheidenheid aan micro-organismen, dieren- en plantensoorten. Wereldwijd gaat het slecht met de biodiversiteit. Uit tal van onderzoeken blijkt dat duizenden soorten uitsterven of met uitsterven bedreigd zijn, ook in Nederland. Volgens internationale natuurbeschermingsorganisaties (verenigd in de IUCN) wordt momenteel 40% van alle bekende dier- en plantensoorten met uitsterven bedreigd. De wereldwijde achteruitgang van biodiversiteit is zeer verontrustend, omdat de biodiversiteit de pijler is van al het leven op aarde. Biodiversiteit is de biologische levensverzekering van de mensheid. Biodiversiteit heeft ook een belangrijke economische waarde. Dit is één van de redenen waarom gemeente Oirschot zich duidelijk als een groene gemeente profileert. De economische waarde van biodiversiteit is als volgt te onderbouwen: Biodiversiteit bevordert gezondheid en kwaliteit van het leven. Dankzij biodiversiteit ontstaat een aantrekkelijke gezonde leefomgeving waar mensen graag wonen. Dit is de belangrijkste waarde; Recreatie en toerisme worden aangetrokken door gebieden met een hoge biodiversiteit; Biodiversiteit leidt tot (duurzame) productie uit landbouw en veehouderij; Biodiversiteit zorgt voor een bufferende en regulerende werking, bijvoorbeeld om vervuiling in lucht, bodem en water op te vangen; Biodiversiteit is het natuurlijk kapitaal van de maatschappij. Van de rente kun je gemakkelijk leven, maar op dit moment gebruiken we ook het kapitaal. 1.2 Countdown 2010 De biodiversiteit gaat wereldwijd en ook in Nederland achteruit. In de afgelopen jaren zijn in het kader van de internationale Countdown 2010 verklaring diverse acties en ingrepen uitgevoerd om de natuur te beschermen. Countdown 2010 had als doel om de teruggang van de wereldwijde biodiversiteit voor 2010 te stoppen. Een korte geschiedenis van de internationale Countdown 2010 campagne: In 2001 hebben Europese landen afgesproken de achteruitgang van biodiversiteit in 2010 te stoppen. Om deze doelstelling te behalen is in 2004 de Europese Countdown 2010 Campagne gestart. In 2005 hebben ministeries van LNV en VROM, provincie Noord-Brabant, het IUCN Nederlands comité en het Europe Centre for Nature Conservation afgesproken samen te werken in het kader van de Europese Countdown 2010 campagne. Diverse overheden in Noord-Brabant, waaronder gemeente Oirschot, hebben begin 2008 de Countdown 2010 Verklaring ondertekend. Ze geven daarmee aan zich extra in te 3

6 spannen voor het behoud van de biodiversiteit. Om concreet invulling te geven aan het project, heeft elke deelnemer een eigen biodiversiteitambassadeur gekozen om elk actieplan een eigen gezicht te geven. De overheden en andere partijen erkennen daarmee het belang om biodiversiteit gezamenlijk en regionaal onder de aandacht te brengen van een breder publiek en voeren lokaal acties uit ter behoud en versterking van biodiversiteit. In gemeente Oirschot is sinds 29 mei 2009 het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot van kracht. Het actieplan geeft concrete invulling aan het behoud, de bescherming en de uitbreiding van de biodiversiteit binnen de gemeentegrenzen. Het actieplan is opgesteld in samenwerking met de Werkgroep Natuur & Landschap, het IVN en het Brabants Landschap en in opdracht van provincie Noord-Brabant. Provincie Noord-Brabant maakt het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot ook financieel mede mogelijk. Het jaar 2010 was het internationale jaar van de biodiversiteit. Vele extra inspanningen zijn geleverd om het begrip biodiversiteit bij een breder publiek bekend te maken. De Countdown 2010 campagne liep ten einde. De aandacht en inzet voor het behoud van de biodiversiteit blijft echter voortduren. Diverse gemeenten hebben lang(er)lopende actieplannen en/of acties opgezet. 1.3 De toekomst van de biodiversiteit De landelijke veranderingen in het politieke klimaat en de economische crisis van de afgelopen jaren blijken de biodiversiteit verder onder druk te zetten. Deze externe factoren en de opgedane ervaringen (zie paragraaf 3.1) met het huidige Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot, d.d. 29 mei 2009, vormen aanleiding om het huidige actieplan te actualiseren. Het geactualiseerde actieplan is in dit voorliggend document verwoord en vormt daarmee de start van Fase II van het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot. Fase II beslaat de periode en is gekoppeld aan het Meerjarenprogramma Plattelandsvernieuwing. De boodschap van het geactualiseerde actieplan blijft dat gemeente Oirschot zich graag extra inspant om binnen haar grenzen de planten en de dieren ook in de komende jaren een goede toekomst te geven. Immers een goede toekomst voor de natuur, is een gezonde toekomst voor ons. Ook gemeente Oirschot heeft de Countdown 2010 verklaring ondertekend 6

7 2 De geelgors en biodiversiteit in Oirschot 2.1 Huidig beleid biodiversiteit Oirschot is een landelijke gemeente met veel natuurgebieden. Als we Oirschot vanuit de lucht bekijken, ziet men een heus groen raamwerk van bossen, houtwallen en laanbomen. Het groene raamwerk wordt bovendien ook nog eens doorsneden door blauwe aders, namelijk: het Wilhelminakanaal en de meanderende beken de Kleine en de Grote Beerze die tezamen uitmonden in de Beerze. In het noorden van het grondgebied van Oirschot liggen de natuurgebieden Kampina en De Mortelen. De Kampina is een gebied met schrale natte heide, een meanderend beekdal en kleine bossen. Hier worden onder andere de levendbarende hagedis en nachtzwaluw waargenomen. Met eerstgenoemde soort gaat het helaas niet goed in De Kampina. De Kampina is ook aangewezen als Natura 2000-gebied. De Mortelen kenmerken zich door een afwisseling van houtwallen, broekbosjes en kleine weilanden en akkertjes. Hier is inmiddels de zeldzame eenbes weer waargenomen. Ook de fauna zoals geelgors, kleine ijsvogelvlinder, hazelworm en steenuil vinden hier hun plek. Aan de zuidkant van Oirschot liggen de natuurgebieden Landschotsche, Oostelbeersche en Oirschotsche Heide. Hier liggen grotere en kleinere heidevelden met talrijke vennen. In deze gebieden bloeit de zeldzame klokjesgentiaan. Ook bossen van droge zandgronden en stuifduintjes komen in dit gebied voor. Op de heidevelden liggen kansrijke gebieden voor het gentiaanblauwtje. Verder komen onder andere de bruine eikenpage, levendbarende hagedis en de roodborsttapuit in deze gebieden voor. Ten slotte telt Oirschot voor de natuur drie bijzondere landgoederen, namelijk De Heerenbeek, De Baest en s Heerenvijvers. In de omliggende kleinschalige cultuurlandschappen zijn nog plekken aanwezig waar veldleeuwerik, grote gele kwikstaart en patrijs broeden, vooral nabij de beekdalen van de Beerzen. Het stroomgebied van de Beerzen zijn samen met bovengenoemde natuurgebieden onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur. Deze EHS-gebieden worden met elkaar verbonden door Ecologische Verbindingszones. De Beerzeloop en de Heerenbeekloop zijn concrete voorbeelden van een EVZ. Ondanks deze rijkdom aan groene gebieden staat de Oirschotse natuur onder druk. Intensivering van de landbouw, uitbreiding van de tuinbouw (vooral boomteelt) en de woonkernen beperken en bedreigen het leefgebied van diverse organismen die tussen de ecologische structuren hun habitat hebben. Vooral soortgroepen als akker- en weidevogels, talrijke kruiden en vlinders staan onder grote druk en nemen snel in aantal af. Dezelfde bedreigingen oefenen ook invloed uit op de ecologische structuren door verstoring, versnippering (o.a. asfalteren en uitbreiden wegennet) en vervuiling (o.a. landbouwgif en zwerfvuil). Ook vermesting en verdroging vormen een bedreiging voor de ecologische structuren. Om deze achteruitgang een halt toe te roepen wordt de komende jaren in samenwerking met provincie, ZLTO, Brabants Landschap, betrokken agrariërs en inwoners van betreffende gemeenten ingezet op verdere realisatie van de Robuuste Verbinding De Levende Beerze. Daarnaast is eind 2011 subsidie ontvangen voor de realisatie van een Droge Ecologische Verbindingszone, de start van dit project vindt begin 2012 plaats. Oirschot timmert aan de weg met de reconstructie van het buitengebied. De reconstructie rust op een vijftal pijlers, namelijk Natuur, landschap en cultuurhistorie, Landbouw, Leefbaarheid, Toerisme en recreatie en Water. Hiervan hebben de pijlers Natuur, landschap en cultuurhistorie en Water met hun specifieke doelstellingen positieve invloed op de biodiversiteit binnen de gemeentegrenzen. Binnen de pijler Natuur, landschap en cultuurhistorie is het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot ingebed. Het actieplan is sinds mei 2009 van kracht en is tot stand gekomen door nauwe samenwerking met verschillende 7

8 lokale en regionale natuurorganisaties. Het actieplan is flexibel van opzet en het is opgesteld voor de periode van 2009 tot en met Symbool en ambassadeur van het actieplan is de geelgors. 2.2 De ambassadeur Om draagvlak voor het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot te creëren bij de inwoners van Oirschot, hebben de inwoners in september 2008 de gelegenheid gehad om de ambassadeur van het actieplan te kiezen. Ruim 500 inwoners hebben destijds gestemd en de geelgors kwam als winnaar uit de stembus. Sindsdien vormt de geelgors het gezicht van de Oirschote biodiversiteit. De geelgors (Emberiza citrinella) is een zangvogel die iets groter is dan een vink. De mannetjes hebben bruine bovendelen en een kanariegele kop, de vrouwtjes zijn valer van kleur. De geelgors heeft een typische, luide zang dat een beetje lijkt op een thema uit de vijfde symfonie van Beethoven. De geelgors is een schaarse standvogel die in Nederland vooral broedt in het midden, oosten en zuiden van het land. In het winterhalfjaar komen grote aantallen vanuit Noordoost-Europa overwinteren in ons land. De geelgors heeft voorkeur voor de hogere zandgronden waarbij het leefgebied bestaat uit structuurrijke licht beboste heide, bosranden en kleinschalig agrarisch gebied met heggen, houtwallen, graanakkers en brede grazige wegbermen. Dit type landschap wordt het kleinschalig cultuurlandschap genoemd en komt nog op diverse plekken in Oirschot voor. Daarom is de geelgors een goede ambassadeur en vooral ook een goede indicator voor de Oirschotse biodiversiteit. Als in Oirschot acties worden uitgevoerd ten gunste van de geelgors en zijn leefgebied, liften andere soorten van het kleinschalig cultuurlandschap mee bij dergelijke ingrepen. Hoewel de geelgors een belangrijke plaats inneemt in het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot, zet de gemeente aan de hand van diverse concrete actiepunten in om de Oirschotse biodiversiteit zo breed mogelijk te bevorderen. Dit betekent dat soms acties worden uitgevoerd die soorten helpen, waarvan bekend is dat zij niet (direct) een relatie hebben met het leefgebied van de geelgors. Zo zijn bijvoorbeeld in 2010 in het Beerzendal nestkasten voor de grote gele kwikstaart opgehangen. Boegbeeld, logo, symbool, gezicht én ambassadeur van het actieplan: de Geelgors! 8

9 3 Uitvoering in fases 3.1 Evaluatie Fase I, Het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot is flexibel van opzet en bevatte bij aanvang in 2009 negen concrete deelprojecten waarmee zo breed mogelijk is ingezet op het behoud, de bescherming en de uitbreiding van de Oirschotse biodiversiteit (zie bijlage 1). Het actieplan vormt een dynamisch en flexibel raamwerk waarin na tussentijdse evaluaties concrete deelprojecten verwijderd of toegevoegd kunnen worden. Deelprojecten worden tussentijds verwijderd als ze bijvoorbeeld zijn afgerond of moeilijk uitvoerbaar zijn. Deelprojecten worden toegevoegd als nieuwe ideeën zijn ontstaan of ontwikkelingen hebben plaats gevonden. Fase I van het actieplan besloeg de periode Financieel werd het actieplan in deze periode mede mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Brabant. De provincie subsidieerde 50% van subsidiabele deelprojecten. De negen deelprojecten in het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot (d.d. 29 mei 2009) zijn uitgewerkt in het genoemde actieplan (zie bijlage 1). In de eerste fase zijn aan de hand van de negen deelprojecten diverse acties uitgevoerd ter bevordering van de biodiversiteit. Deelproject 1 Inzaaien gronden met bloemrijke graanmengsels Om het leefgebied van vooral diverse akkervogels (o.a. geelgors), vlinders en bijen te bevorderen zijn in de eerste fase op diverse percelen in Oirschot gronden van decentrale overheden, kerk en terreinbeherende organisaties ingezaaid met een bloemrijk graanmengsel. Gronden van gemeente Oirschot: ca. 2,5 ha Gronden van de kerk: ca. 0,5 ha Gronden van Waterschap De Dommel: ca. 1,0 ha Brabants Landschap heeft op eigen gronden ook ca. 3 à 4 ha ingezaaid In totaal is circa 7,5 hectare ingezaaid, verdeeld over meer dan tien percelen in de hele gemeente. Daarnaast hebben ook enkele particulieren hetzelfde graanmengsel op hun eigen gronden ingezaaid. De oppervlakte varieerde per particulier van enkele aren tot zelfs een hectare. Daarom wordt geschat dat in de periode jaarlijks 7 tot 10 hectare is ingezaaid met het bloemrijk graanmengsel. Onder andere waarnemers van IVN Oirschot en gemeente Oirschot hebben op deze percelen diverse vinkensoorten (vooral in de winters), koninginnepages en kleine ijsvogelvlinders waargenomen. Ook vonden diverse amfibieën en kleine zoogdieren hier goede schuil- en voedselgelegenheden. Dit deelproject verloopt heel succesvol. Bloemrijk graanveldje aan de Wintelresedijk 9

10 Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot - Fase II: Deelproject 2 Toepassen streekeigen beplanting Het geleidelijk omvormen van gemeentelijke landschapselementen naar genetisch streekeigen beplanting (heesters en bomen) past bij het oorspronkelijke natuurlijke landschap en vergroot daarmee de aantrekkingskracht op en de diversiteit van inheemse flora en fauna. Bovendien is genetisch streekeigen beplanting soms beter bestand tegen ziektes. Het streven was om jaarlijks gemiddeld 2000 stuks inheems plantmateriaal aan te planten in gemeente Oirschot. In 2010 zijn 2300 stuks streekeigen beplanting geplant verdeeld over 6 locaties in de gemeente. Deze zijn door Oirschotse basisscholieren geplant tijdens de landelijke boomfeestdag. In 2011 zijn ruim 2400 stuks streekeigen beplanting verdeeld over 6 locaties en wederom door Oirschotse basisscholieren geplant in de gemeente tijdens de landelijke boomfeestdag. Daarnaast heeft de gemeente in 2011 een kleinschalige erfbeplantingcampagne uitgevoerd om particulieren in het buitengebied actief te stimuleren streekeigen plantmateriaal op hun erven te planten. Door deze actie zijn nog eens circa 1800 streekeigen heesters en (fruit)bomen geplant. Daarnaast zijn tijdens de eerste Biodiversiteit in de achtertuin actie tegen gereduceerde prijzen diverse inheemse heesters aangeboden aan inwoners van Oirschot (zie ook deelproject 8). Dit deelproject verloopt goed. Basisschool Korenbloem plant inheemse struiken aan bij de Kemmer tijdens Boomfeestdag Deelproject 3 Ecologisch bermbeheer Ecologisch bermbeheer is maaien van bermen in het buitengebied na 1 september en bij voorkeur in de tweede helft van september om vooral het voedselaanbod, de nest- en schuilgelegenheid van vogels, insecten en zoogdieren te optimaliseren. Het maaisel diende in de eerste fase van het actieplan afgevoerd te worden om de grond te verschralen, zodat uiteindelijk bijzondere soorten flora en fauna zich zouden vestigen. De financiering van dit deelproject is echter niet subsidiabel bevonden, want de provincie beschouwt deze actie als regulier beheer en verstrekt nooit subsidies aan regulier beheer. Daardoor liggen uitvoering en kosten geheel in handen van de gemeente. Gemeente Oirschot geeft invulling aan ecologisch bermbeheer door de bermen 1x per jaar vanaf medio september te maaien. Door een gunstige aanbesteding voor het verwerken van het gemeentelijk groenafval in 2010 is het afvoeren van bermmaaisel op een beperkt aantal locaties mogelijk. Voor de keuze van de juiste locaties is gekozen voor de meest kansrijke en brede bermen. Hierdoor treedt op deze locaties de gewenste verschaling van de bermen op en dus een verdere verbetering van de biodiversiteit. Dit deelproject is door het uitblijven van de benodigde subsidie een beperkt succes geworden. 10

11 Deelproject 4 Biotoopverbetering vlinders Bij de biotoopverbetering stond tijdens de eerste fase van het actieplan vooral het zeldzame gentiaanblauwtje centraal. Het doel was en is om de leefomgeving van het gentiaanblauwtje op heidevelden zodanig te verbeteren dat andere flora en fauna ook meeprofiteren. Dit kan door: kleinschalig plaggen in visgraatmodel en/of door extensieve begrazing gecombineerd met maaien en uitharken van vergraste heidevelden in het terreinbeheer toe te passen. In de plagstroken kan dan onder andere de klokjesgentiaan zich (her)vestigen. De zeldzame klokjesgentiaan is de waardplant voor de rupsen van het nog zeldzamere en relatief immobiele gentiaanblauwtje. Het deelproject is al jarenlang in uitvoering, maar voor dit deelproject is geen subsidie aangevraagd, want de kosten zijn laag en worden gefinancierd vanuit bestaande middelen van terreinbeherende organisaties en gemeente. Inventarisaties worden gehouden door de vrijwilligers van de Blauwe Brigade, die in opdracht van het IVN en de Vlinderstichting op de heidevelden klokjesgentianen en eitjes van het gentiaanblauwtje inventariseren. Daarnaast voert de Blauwe Brigade kleinschalige plagwerkzaamheden uit. In de periode zijn nog geen gentiaanblauwtjes waargenomen, maar wel zijn nieuwe vindplaatsen van de klokjesgentiaan gevonden. De aantallen klokjesgentianen op de bekende vindplaatsen kunnen jaarlijks sterk fluctueren als gevolg van weersomstandigheden, successie en beheersingrepen van betreffende heidevelden. Al met al is dit project redelijk succesvol, vooral door de actieve inzet van de Blauwe Brigade en de ontdekking van nieuwe vindplaatsen. Deelproject 5 Monitoren geelgors Over het monitoren van de geelgors wordt het nodige vermeld in subparagraaf van dit geactualiseerde actieplan. Het doel van dit deelproject is het in kaart brengen van het aantal geelgorzen binnen gemeente Oirschot. Met behulp van een nulmeting in 2009 is door de vogelwerkgroep van IVN Oirschot een meerjarig monitoringsplan opgesteld en wordt in de komende jaren bekeken hoe de populatie geelgorzen zich ontwikkelt. Dit deelproject verloopt goed. Deelproject 6 Nestkastprojecten Het plaatsen van nieuwe nestkasten en vlinderkasten is bedoeld om de populatie vogels en vlinders in stand te houden en te vergroten. In de eerste fase van het actieplan zijn de volgende acties in dit kader uitgevoerd: Plaatsing van twintig nestkasten voor grote gele kwikstaart onder bruggen in het Beerzendal. Vlak voor de zomervakanties van 2010 en 2011 hebben leerlingen van het Kempenhorst College zelf vlinderkasten, vleermuiskasten en insectenkasten gemaakt en geplaatst bij respectievelijk particulieren en basisscholen. In het kader van het project Kanaalzone wordt een ecologische verbindingszone gerealiseerd. In oktober 2010 is langs het Wilhelminakanaal een ijsvogelwand geplaatst. IVN-natuurgidsen hebben in 2010 voor hun werkopdracht een ooievaarspaal geplaatst in het Beerzendal nabij de watermolen in Spoordonk. Daarnaast zijn tijdens de tweede Biodiversiteit in de achtertuin actie tegen gereduceerde prijzen diverse nestkasten aangeboden aan inwoners van Oirschot (zie ook deelproject 8). Dit deelproject is goed aangeslagen. Deelproject 7 Creëren draagvlak bij publiek Draagvlak voor het actieplan is belangrijk om het behoud van de biodiversiteit tot een succes te maken. Via speciale Biodiversiteitspagina s in het Oirschots Weekjournaal zijn inwoners de afgelopen jaren op de hoogte gehouden van diverse acties en gebeurtenissen. Tijdens de Nationale Boomfeestdag van 2010 is het Rad van Natuur geïntroduceerd door IVN Oirschot. WNL De Beerzen had in 2009 al een educatiespel ontworpen. De financiering van een succesvolle startcursus voor beginnende imkers en een bijengezondsheidscursus voor ervaren imkers heeft het draagvlak voor bescherming van de biodiversiteit verder vergroot. Om de kennis en de kunde van diverse werkgroepen van IVN Oirschot te ondersteunen, heeft 11

12 gemeente Oirschot een aantal IVN-cursussen financieel ondersteund. Verder zijn diverse Groene Handdrukken uitgereikt aan originele initiatieven, in het teken van de biodiversiteit, uitgevoerd door burgers of organisaties. Het Kempenhorst College heeft bijvoorbeeld een Groene Handdruk met een kleine geldprijs ontvangen voor het maken en het aan de man brengen van vlinderkasten. Natuurlijk heeft de oprichting van het Biodiversiteits-team Oirschot op 18 maart 2010 ook bijgedragen aan het creëren van draagvlak. Het B-team is een onafhankelijk burgerinitiatief dat ideeën bedenkt en uitvoert ter verbetering van de biodiversiteit. Sinds de oprichting heeft het B- team een aantal acties uitgevoerd: Plaatsen nestkasten grote gele kwikstaart in het Beerzendal in 2010 (zie deelproject 6). Organisatie lokale Egeldag in kader van het jaar van de Egel in 2010 (landelijk initiatief van de Zoogdiervereniging) Lancering website B-team Oirschot, begin Kleinschalige ingrepen om verbossing Oostelbeersche heide te remmen, begin Aanleg en onderhoud van een vlindertuin in Knoopakker (Oirschot) in Presentatie B-team & nationale egeldag tijdens Stratenkermis in Oirschot in najaar Het onder aandacht brengen van biodiversiteit bij buurtverenigingen (doorlopend). Hieruit is in 2011 het vlinderproject voort gekomen, waarbij IVN Oirschot en B-team Oirschot in samenwerking met buurtbeheer Centrum-Gildewijk de basisscholieren van basisschool De Linde een interactief programma over vlinders hebben aangeboden. De vele diverse acties van de negen deelprojecten zijn uitgevoerd om de (Oirschotse) biodiversiteit te behouden en te bevorderen. Het is positief dat zoveel acties zijn uitgezet en dat de uitvoering met medewerking van en in samenwerking met diverse mensen en instanties is gerealiseerd. In de periode waren dat: De Duurzame Driehoek, Waterschap De Dommel, Brabants Landschap, Werkgroep Landschap & Natuur, IVN, Blauwe Brigade, Bosgroep Zuid, Wildbeheer Eenheid De Kempen, de R.K. Parochie St. Petrus, het Kempenhorst College, de jeugdgemeenteraad, de zeven basisscholen, buurtbeheer Centrum- Gildewijk, de imkers en het B-team. Vaak zijn acties op vrijwillige basis uitgevoerd, waardoor de kosten laag blijven. Het creëren van draagvlak bij een breed publiek verloopt dus goed. Kempenhorst College krijgt Groene Handdruk uitgereikt Deelproject 8 Beschikbaar stellen middelen aan particulieren Aanvankelijk had dit deelproject tot doel het stimuleren van agrariërs en particulieren om gedeeltes of randen van akkers, weilanden en tuinen in te zaaien met bloem- en graanmengsels om de biotoop van akkervogels, bijen en vlinders te verbeteren. De realisatie hiervan is mogelijk door de mengsels aan te bieden tegen gereduceerde prijzen. Maar al snel werd dit project breder getrokken door diverse middelen tegen gereduceerde tarieven aan te bieden ter bevordering van de biodiversiteit. 12

13 De 1e fase van de actie Biodiversiteit in uw achtertuin is in het voorjaar 2010 uitgevoerd. Bij deze actie zijn inheems plantmateriaal en bloemrijk graanmengsel tegen gereduceerde prijzen aangeboden. Van deze actie is redelijk goed gebruik gemaakt. In de zomer van 2010 zijn op verzoek van Wildbeheer Eenheid Noord-West Kempen en de Jeugdgemeenteraad wildspiegels beschikbaar gesteld voor een aantal wegen waar veel ongelukken met reeën plaats vonden. Het aantal verkeersongelukken met overstekend wild is op deze wegen sindsdien fors afgenomen (tot liefst 80%!). De 2e fase van de actie Biodiversiteit in uw achtertuin is in het najaar 2010 uitgevoerd. Bij deze actie zijn nest en schuilgelegenheden tegen gereduceerde prijzen aangeboden. Inwoners hebben van dit aanbod relatief weinig gebruik gemaakt. Het beschikbaar stellen van middelen ter bevordering van de biodiversiteit in de eerste fase van het actieplan heeft niet alle jaren plaats gevonden. De acties die in dit kader wel zijn uitgevoerd, zijn met wisselend succes verlopen. Deelproject 9 Aanmoedigingsbeleid ter bevordering schuilgelegenheid wild Het stimuleren van rommelhoekjes, overhoekjes en houtrillen heeft tot doel schuilgelegenheden en rustplaatsen te realiseren voor de fauna in een land dat veel te keurig en strak zijn landschap ordent en opruimt. De schuilgelegenheden zijn dus hard nodig om de achteruitgang van de biodiversiteit een halt toe te roepen. Dit deelproject heeft in de eerste fase weinig aandacht gehad en was daardoor niet succesvol. Desondanks heeft de gemeente op eigen gronden op diverse locaties houtrillen geplaatst, namelijk in de bosplantsoenen, bosjes of bossen van onder andere: Op de hoek van Spoordonkseweg-Kempenweg, Langs de sloot van de Industrieweg ter hoogte van Oirschot Olie, Langs de Heersdijk, Tussen het industrieterrein De Stad en het fietspad ten noorden van het Wilhelminakanaal, Langs de Eindhovensedijk, Achter de manege van de Notel. 3.2 Start Fase II: Als gevolg van de economische crisis en het veranderde politieke klimaat hebben de afgelopen jaren landelijk ingrijpende veranderingen plaats gevonden die verstrekkende gevolgen hebben voor natuur en landschap. Niettemin hebben provincie Noord-Brabant en gemeente Oirschot de biodiversiteit nog steeds hoog in het vaandel staan. De gemeente stelt voor de komende periode opnieuw financiële middelen beschikbaar om de biodiversiteit in Oirschot en daarmee Brabant te behouden, te beschermen en te bevorderen. Of de provincie dit ook zal doen is nog onduidelijk. De provinciale subsidieregeling is bevroren als gevolg van bezuinigingen. In dat kader heeft gemeente Oirschot een nieuw meerjarenprogramma opgesteld, waarbij het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot weer onder de pijler Natuur, landschap en cultuurhistorie valt. De tussentijdse evaluatie van Fase I van het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot heeft eind 2011 intern plaats gevonden, waarmee de eerste fase van het actieplan is afgerond. Diverse deelprojecten zijn goed verlopen in de eerste fase, sommige deelprojecten zijn minder goed verlopen. In de toekomst wordt de samenwerking met veel van de in deelproject 7 (zie paragraaf 3.1) genoemde partijen verder versterkt, maar ook andere organisaties en bedrijven worden gestimuleerd mee te werken aan de bevordering van de biodiversiteit. Voorliggend document vormt de actualisatie van het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot en daarmee de start van Fase II van het actieplan, die de periode omvat. De actualisatie van het actieplan bevat een aantal wijzigingen als gevolg van opgedane ervaringen, veranderde inzichten en nieuwe ideeën. Niettemin blijven de ambassadeur, de visie en de doelstellingen van het actieplan ongewijzigd. 13

14 4 Doelstellingen en middelen 4.1 Algemene doelstellingen De geelgors vormt het boegbeeld van de Oirschotse biodiversiteit en vervult een belangrijke rol in het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot. In Fase I is de bevordering van de Oirschotse biodiversiteit breder opgezet, omdat de gemeente het standpunt inneemt dat een goede toekomst voor de natuur, een gezonde toekomst voor ons zelf is. Deze visie wordt voortgezet in Fase II, de actualisatie van het Biodiversiteit actieplan. De visie sluit ook aan op het coalitieakkoord en de Toekomstvisie 2030 van gemeente Oirschot. Daarom schenkt Oirschot in de actualisatie van haar actieplan niet alleen aandacht aan de geelgors, maar ook aan andere dier- en plantsoorten. De algemene doelstellingen van de actualisatie zijn een voortzetting en een verlengstuk van de doelstellingen van het oorspronkelijke Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot (zie bijlage 1) De algemene doelstellingen van het geactualiseerde actieplan zijn: 1. Aandacht voor biodiversiteit blijvend stimuleren 2. Biodiversiteit in Oirschot behouden en waar mogelijk verbeteren en/of uitbreiden 3. Het oorspronkelijke actieplan actualiseren 4. Acties ter bevordering van de biodiversiteit waar mogelijk of nodig laten aansluiten op bestaande natuurplannen van gemeente en andere organisaties 5. In de huidige bestuursperiode de eerste nieuwe acties vanuit het geactualiseerde actieplan uitvoeren Middelen Welke middelen zijn nodig om de doelstellingen te bereiken? 1. Aandacht voor biodiversiteit blijvend stimuleren Biodiversiteit speelt een belangrijke rol in het leven van ons allemaal. De snelle achteruitgang van de biodiversiteit is verontrustend, omdat het direct en indirect ook nadelige gevolgen heeft voor ons eigen leven. De bevordering van de biodiversiteit maakt een serieuze kans als daar een breed draagvlak voor is. Het is belangrijk aan de mensen duidelijk te maken wat biodiversiteit betekent! Dit brede draagvlak wil Oirschot creëren bij agrariërs, burgers en overheden. Oirschot wil hiervoor diverse middelen inzetten, zoals informatieavonden houden, gratis cursussen aanbieden en educatieve projecten opzetten op scholen. Ook verschijnen jaarlijks een aantal artikelen in het Oirschots Weekjournaal (lokale krant) met informatie over en acties in het kader van de biodiversiteit. Wat betreft het draagvlak onder toeristen, hier kan de VVV een rol spelen. Ten slotte wil gemeente Oirschot de samenwerking op het vlak van biodiversiteit met lokale natuurwerkgroepen als IVN Oirschot en terreinbeherende organisaties als Waterschap De Dommel en Brabants Landschap versterken. Het doel is uiteindelijk om een stukje bewustwording en begrip bij inwoners te kweken van het nut en de noodzaak van een gezonde natuur, waarbij een goede biodiversiteit een belangrijke graadmeter is. 2. Biodiversiteit behouden en verbeteren De natuurgebieden in Oirschot hebben vaak al een hoge biodiversiteit. Vooral de natuur op de gronden van het Brabants Landschap, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer worden beschermd. Dit behoort tot de corebusiness van hun takenpakket. Maar ook de decentrale overheden zetten zich steeds meer in om de natuur op hun gronden te beschermen en te verbeteren. Waterschap De Dommel en gemeente Oirschot hebben de afgelopen jaren inspanningen verricht in het kader van respectievelijk schoon water, waterberging en 14

15 plattelandsvernieuwing. Bij deze overheidsthema s speelden de natuur en soortbescherming al een belangrijke rol en daarmee automatisch de biodiversiteit. Hierbij worden zij aangestuurd en geholpen door de provincie. Vaak zoeken zij daarbij de samenwerking op met Brabants Landschap, Natuurmonumenten of andere grondeigenaren. De inspanningen zorgen ervoor dat de bijzondere soorten die nu in Oirschot voorkomen een goede toekomst hebben. Buiten de natuurgebieden in het agrarisch gebied en in de bebouwde kom is ook biodiversiteit aanwezig met onder andere een redelijk aantal kwetsbare en bijzondere soorten. Maar de biodiversiteit van deze landschappen staat onder grote druk, dit heeft al geleid tot afname van verschillende soorten zoals de geelgors en korenbloem en tot het verdwijnen van de grauwe gors. De biodiversiteit dient vooral in deze gebieden te worden behouden en versterkt door bijvoorbeeld soortgerichte beheersmaatregelen. Het actief stimuleren van particulieren om zelf acties op te zetten kan een niet te onderschatten bijdrage leveren ter versterking van de biodiversiteit. 3. Het oorspronkelijke actieplan actualiseren Dit document vormt het geactualiseerde actieplan ter bevordering en versterking van de biodiversiteit. De actualisatie is opgesteld door gemeente Oirschot en ter inzage voorgelegd aan B-team Oirschot, IVN Oirschot en het Brabants Landschap. De actualisatie van het actieplan zet de lijn voort van het oorspronkelijke Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot. Het geactualiseerde plan omvat zowel tastbare acties die snel zijn uit te voeren, als acties die een langere voorbereiding en uitvoering vergen. In de actualisatie spelen naast de uitvoering, ook de communicatie en de monitoring een belangrijke rol. 4. Acties sluiten waar nodig en mogelijk aan op bestaande natuurplannen De gemeente, het waterschap en het Brabants Landschap hebben de laatste jaren al diverse acties en plannen uitgevoerd ter bevordering van de biodiversiteit. Ook IVN Oirschot en B-team Oirschot hebben hierin een actieve rol gespeeld. Op voorhand is een goede afstemming tussen verschillende overheden en organisaties noodzakelijk. Regelmatig vind overleg plaats tussen de verschillende partijen om acties op elkaar af te stemmen, hierin vervullen IVN Oirschot en B- team Oirschot wederom een belangrijke rol 5. In de huidige bestuursperiode de eerste nieuwe acties van het geactualiseerde actieplan uitvoeren De eerste acties die aansluiten op de actualisatie zijn al sinds de zomer van 2011 uitgevoerd of in uitvoering. Deze acties betreffen het inventariseren van muurplanten door IVN Oirschot, het bouwen van een huiszwaluwentil door het Kempenhorst College in het schooljaar en de implementatie van gedragscodes met natuurwaardenkaart in kader van de Flora- en faunawet. 4.2 Concrete doelstellingen geelgors De geelgors is een kenmerkende soort voor structuurrijke heidevelden en vooral kleinschalige cultuurlandschappen. Gaat het goed met de geelgors, dan gaat het ook goed met andere organismen van het kleinschalig cultuurlandschap. De doelstellingen van Oirschot specifiek voor de geelgors blijven in Fase II van het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot ongewijzigd: Instandhouding van huidige broedgebieden In 2015 een toename van 50% van het aantal broedparen In 2015 een toename van 75% van het aantal foeragerende geelgorzen in de winters Biotoopverbetering In gemeente Oirschot wordt sinds 2009 jaarlijks ongeveer 7 à 8 hectare op grondgebied van gemeente Oirschot, waterschap De Dommel en Brabants Landschap verschillende kleine percelen en bermen ingezaaid met een bloemrijk graanmengsel. Het mengsel is gericht op de akkervogels en insecten als vlinders en bijen. Het biedt deze soorten, waaronder de geelgors, het hele jaar door voedsel. Het mengsel gaat twee jaar mee en wordt daarna opnieuw 15

16 ingezaaid. Ook in de periode worden diverse percelen ingezaaid met bloemrijke graanmengsels, in Fase II wordt bekeken of het ingezaaide areaal nog iets kan uitbreiden. Alle locaties liggen verspreid over de gemeente. De bloemrijke graanperceeltjes liggen wisselend in, naast en tussen verschillende natuurgebieden en heidevelden. Zo vormen de perceeltjes stepping stones die verschillende broedgebieden van de geelgors met elkaar verbinden. Doordat deze stepping stones hemelsbreed niet ver van elkaar liggen, profiteren ook minder mobiele soorten, zoals sommige vlinders en bijen mee. Door deze relatief eenvoudige ingrepen wordt de biotoop van de geelgors en diverse soorten versterkt en verbeterd. Tot slot wordt via het Meerjarenprogramma Plattelandsvernieuwing ingezet om kleinschalige (cultuur)landschapselementen te behouden en uit te breiden aan de hand van bijvoorbeeld erfbeplantingscampagnes en aanplant van fruitboomgaarden. Hoewel ecologisch bermbeheer niet meer als aparte deelproject staat vermeld in het geactualiseerde actieplan, wordt de aanpak van de periode wel gecontinueerd. Ook deze ingrepen dragen bij aan de instandhouding en/of verbetering van de biotoop van de geelgors Monitoring Om te onderzoeken of het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot ertoe leidt dat de huidige broedgebieden van de geelgors behouden blijven en de populatie in 2015 qua broedparen is toegenomen, is het nodig om de geelgors de komende jaren volgens eenduidige methode te monitoren. Hiervoor is de vogelwerkgroep van IVN Oirschot ingeschakeld. De vogelwerkgroep van IVN Oirschot heeft in 2009 een monitoringsplan opgesteld (zie bijlage 2). In datzelfde jaar is een nulmeting gehouden en in 2010 is de feitelijke monitoring gestart. Het monitoringsplan richt zich in de eerste plaats op de geelgors, die de ambassadeur van het actieplan is. De vogelwerkgroep van IVN Oirschot inventariseert gemeentebreed de zangposten van de geelgors waarmee de territoria vast te stellen zijn. Het gaat om circa honderd relevante km-hokken. In 2010 zijn 65 waarnemingen van geelgorzen geregistreerd in de broedperiode van de geelgors (zie bijlage 2). Een voorzichtige schatting uit deze inventarisaties geeft aan dat in 2010 binnen de gemeentegrenzen van Oirschot minimaal 31 territoria van de geelgors voorkwamen. In 2011 is de vogelwerkgroep verder gegaan met de monitoring van de geelgors en probeert zij nauwkeurig uitvoering te geven aan het monitoringsplan. De monitoring wordt ook de komende jaren voortgezet. Het monitoringsplan heeft een vorm gekregen dat op elk gewenst moment ook soorten kunnen worden geteld die eenzelfde biotoop hebben als de geelgors. Het doel van het actieplan is immers om de biodiversiteit in heel Oirschot te verbeteren en vooral die van het kleinschalig cultuurlandschap. De geelgors is een indicatorsoort van dit type landschap. Als het goed gaat met de geelgors, dan zou het ook goed moeten gaan met de soorten van dezelfde biotoop. Als blijkt dat de deelprojecten van het actieplan slechts voor een aantal soorten gunstig is, maar voor andere nauwelijks of niet, kan monitoring leiden tot bijsturing van het actieplan. De vogelwerkgroep gebruikt voor het monitoringsplan de richtlijnen van SOVON Vogelonderzoek Nederland.. 16

17 5 Uitvoeringsplan Acties De actualisatie van het Biodiversiteit actieplan gemeente Oirschot bevat in Fase II dertien deelprojecten. De dertien deelprojecten vormen in dit hoofdstuk het uitvoeringsprogramma voor de periode (= Fase II). In de volgende subparagrafen wordt elk actiepunt kort toegelicht met bijbehorende planning en kostenraming. De totale jaarlijkse kosten worden geraamd op , Inzaaien gronden van non-profitorganisaties met bloemrijke graanmengsels (L) Beschrijving Output Trekker Projectpartners Fasering en activiteiten Inzaaien van gronden van lokale/regionale overheden en terreinbeherende instanties met bloemrijke graanmengsels (Brabants Landschap Natuurmengsel) om met name het leefgebied van diverse akkervogels, vlinders en bijen te behouden en te vergroten. Een reeks bloemrijke graanveldjes die samen stapstenen vormen tussen grotere natuurgebieden. Gemeente Oirschot en Brabants Landschap Provincie Noord-Brabant, Waterschap De Dommel en particulieren Onderzoeksfase In kaart brengen van in te zaaien percelen. Plannen welke percelen welk jaar worden ingezaaid. Uitzoeken/kiezen type(n) wildmengsels. Uitvoeringsfase Frezen, spitten en inzaaien van kleine percelen of bredere bermen. Ieder voorjaar met een frequentie van om de 2 jaar. Kosten 5.000,- per jaar. Totaal oppervlakte te realiseren: maximaal 10 ha in 2015 Financieringsmogelijkheden Meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing Doorlooptijd 2012: onderzoeks- en uitvoeringsfase van gronden die zijn ingezaaid in : uitvoeringsfase (dit proces herhaalt zich elke 2 jaar) 17

18 5.1.2 Omvorming gemeentelijke landschapselementen naar streekeigen beplanting (L) Beschrijving Output Trekker Projectpartners Fasering en activiteiten Kosten Financieringsmogelijkheden Het geleidelijk omvormen van gemeentelijke landschapselementen naar genetisch streekeigen heesters en bomen. Deze beplanting toepassen bij herplantwerkzaamheden, na bijvoorbeeld dunning van bosjes. De streekeigen beplanting past bij het oorspronkelijke natuurlijke landschap en vergroot daarmee de aantrekkingskracht op en de diversiteit van inheemse flora en fauna. Bovendien is genetisch streekeigen beplanting soms beter bestand tegen ziektes, de autochtone meidoorn is bijvoorbeeld veel minder gevoelig voor bacterievuur dan zijn Italiaanse soortgenoten. Een natuurlijk landschap met een grote verscheidenheid aan karakteristieke, inheemse soorten. Gemeente Oirschot en Brabants Landschap IVN Oirschot, Bosgroep Zuid Nederland, Provincie Noord-Brabant en particulieren Onderzoeksfase Nieuwe locaties in beeld brengen. Uitvoeringsfase Het aanplanten van genetisch streekeigen soorten na dunning of kap van bomen of houtopslag van bepaalde percelen. Organiseren van een jaarlijkse boomfeestdag in de gemeente ,- per jaar (waarbij gerekend is op gemiddeld 4000 stuks beplanting per om te vormen percelen, incl. aanplant werkzaamheden) Meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing Doorlooptijd : onderzoek- en uitvoeringsfase, doorlopend Omvorming populierenbosje naar bosje met inheemse beplanting, zoals hier bij het Nonnenbosje 18

19 5.1.3 Biotoopverbetering zwaluwen (Z) Beschrijving Output Trekker Projectpartners Fasering en activiteiten Het aantal broedende zwaluwen gaat landelijk al jaren achteruit. Deze bijzonder nuttige luchtacrobaten die als natuurlijke insectenbestrijders jaarlijks vele lastige insecten eten, zijn vooral kwetsbaar tijdens de broedperiode. Huiszwaluwen, gierzwaluwen en boerenzwaluwen maken in Nederland meestal nesten aan en in gebouwen. Oeverzwaluwen bouwen hun nesten in natuurlijke, steile oevers, maar in Nederland zijn dat vooral kunstmatige zanddepots. Alle zwaluwen zijn voor hun nestgelegenheid dus sterk afhankelijk van de mens. In de gemeente Oirschot zijn er verschillende soorten zwaluwen aanwezig. Plaatsing diverse kunstmatige landschapselementen ter verbetering van het leefgebied van diverse soorten zwaluwen. Gemeente Oirschot Provincie Noord-Brabant, Brabants Landschap, Waterschap de Dommel en IVN Oirschot Onderzoeksfase In beeld brengen waar populaties aanwezig zijn. Uitvoeringsfase Maatregelen voor biotoopverbetering uitvoeren. Het soort maatregel is afhankelijk van het soort zwaluw. Hierbij moet gedacht worden aan; het terugbrengen van oude telefoonpalen in het landschap, het opnieuw opwerpen van aarden wallen/wanden voor oeverzwaluwen, het plaatsen van nestkasten voor gierzwaluwen in bebouwing en het plaatsen van enkele huiszwaluwtillen. Kosten Financieringsmogelijkheden per jaar Meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing Doorlooptijd : onderzoeksfase en uitvoeringsfase Voorbeeld van verbetering van het leefgebied voor de huiszwaluw: de zwaluwentil 19

20 5.1.4 Beleidsnotitie muurplanten (L) Beschrijving Het karteren, behouden en beschermen van muurplanten in Oirschot die op de Rode Lijst voor Planten 2000 staan vermeld en wettelijk beschermd zijn binnen de Flora- en faunawet. Output Beleidsnotitie muurplanten (zie bijlage 3). Trekker Projectpartners Fasering en activiteiten Gemeente Oirschot IVN Oirschot, Monumentencommissie en provincie Noord-Brabant Onderzoeksfase Inventarisaties van muurplanten in gemeente Oirschot. Uitvoeringsfase Opstellen beleidsnotitie waarin richtlijnen en beschermingsmaatregelen staan beschreven ter bescherming van de muurplanten. Hieraan wordt jaarlijks een (beperkt) budget gekoppeld om particulieren tegemoet te komen aan de meerkosten van kleinschalige herstelwerkzaamheden aan historische bouwwerken die worden gemaakt als gevolg van de bescherming van muurplanten. Kosten Financieringsmogelijkheden 5.000,- per jaar Provinciale regeling voor muurplanten en Meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing Doorlooptijd 2011: onderzoeksfase : uitvoeringsfase In Oirschot komen kwetsbare muurplanten voor, zoals deze muurvarens 20

21 5.1.5 Uitvoering monitoringsplan geelgors (ook i.v.m. kleine landschapselementen) (L) Beschrijving Output Trekker Projectpartners Fasering en activiteiten Kosten Financieringsmogelijkheden Het verder in kaart brengen van het aantal geelgorzen binnen gemeente Oirschot. Komende jaren wordt bekeken hoe de populatie geelgorzen zich ontwikkelt. Actuele monitoringsgegevens waaruit duidelijk wordt hoe het met de geelgors in gemeente Oirschot is gesteld. IVN Oirschot (vogelwerkgroep) en Brabants Landschap Gemeente Oirschot Uitvoeringsfase Houden van tellingen volgens eenduidige monitoringsmethodiek. Samenstellen rapportages en kaarten. 500,- per jaar voor rapportages, kaarten en andere faciliteiten. Meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing Doorlooptijd : uitvoeringsfase De geelgors wordt in Oirschot gemonitoord door IVN Oirschot 21

22 5.1.6 Verbreding draagvlak bij breed publiek (L) Beschrijving Output Trekker Projectpartners Fasering en activiteiten Kosten Financieringsmogelijkheden Op verschillende manieren proberen om biodiversiteit meer onder de aandacht van inwoners van Oirschot te krijgen, bijvoorbeeld: instrueren, informeren en/of inzetten van het B-team Oirschot, themawandelroutes voor scholen met thema, geelgors als mascotte op wandel/fietskaarten, muurplanten koppelen aan wandelkaarten, inzetten buurtbeheergroepen en vrijwilligers bij diverse acties in kader van de biodiversiteit, aanbieden van diverse aan biodiversiteit gerelateerde cursussen. Divers: Inzetten van facebook en twitter om jongeren (18+) te betrekken bij IVN / B-team. Activiteiten en promotie via thema-markten. Geelgors als mascotte op nieuw te ontwikkelen wandel- en fietskaarten, met onder andere een route met strijkorkest-punten bijv. in overleg met Brabants Landschap op Landschotse Heide. Biersoort van Kroon met een naam dat naar de Geelgors verwijst (bijv. Schrijverke ). Gemeente Oirschot en B-team Oirschot B-team Oirschot, IVN Oirschot, VVV, Scholen, buurtbeheergroepen, bedrijven Onderzoeksfase Bereidheid tot deelname polsen van diverse partijen. Uitvoeringsfase Diverse bij beschrijving genoemde acties ,- per jaar Meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing Doorlooptijd : onderzoeksfase en uitvoeringsfase Ook cursussen dragen bij aan verbreding van draagvlak bij het publiek 22

23 5.1.7 De smaak van het Groene Woud, Hoogstamfruit (Z) Beschrijving Aanleg en onderhoud van nieuwe en bestaande hoogstamfruitbomen bij particuliere grondeigenaren en/of op gemeentelijke grond in het buitengebied van Het Groene Woud (HGW) bevorderen van het leefgebied van bijen en uilen. Output Het planten van hoogstamboomgaarden als waardevol landschapselement bij particuliere grondeigenaren in het buitengebeid van Het Groene Woud en het onderhoud en herstel van bestaande hoogstamfruitboomgaarden. De scholing van nieuwe en bestaande hoogstamboomeigenaren over aanleg, aanplant, onderhoud en beheer van hoogstamfruitboomgaarden in het buitengebied van Het Groene Woud. Ecologisch herstel van de biodiversiteit van hoogstamfruitboomgaarden en de bijbehorende streekeigen fruitrassen, hagen rondom de boomgaard e.d. Het gebruik en de verwerking van het geoogste fruit van oude fruitrassen als onderdeel van ons culinair erfgoed. Toename van bedrijvigheid en lokale werkgelegenheid rondom het ontwikkelen van streekeigen hoogstamfruitrassen, de bijbehorende kennisoverdracht en dienstverlening. Trekker Projectpartners Fasering en activiteiten Kosten Financieringsmogelijkheden BMF Gemeenten Oirschot, Boxtel en Schijndel, Stichting Natuurprojecten Liempde, Brabants Landschap, Stichting de Brabantse Boerderij Projectonderdeel 1. Het planten van hoogstamfruitbomen In kaart brengen van bestaande hoogstamfruitbomen HGW. Aanplant nieuwe hoogstamfruitbomen. Projectonderdeel 2. Kennisoverdracht Praktijkcursus aanplant hoogstambomen. Praktijkcursus beheer bestaande hoogstamfruitbomen. Oprichten van (vrijwillige) hoogstambrigade Het Groene Woud. Projectonderdeel 3. Fruitverwerking 2.000,- per jaar Meerjarenprogramma plattelandsvernieuwing Doorlooptijd 2012: onderzoeksfase 2013: uitvoeringsfase Fruitboomgaarden zijn ecologisch en cultuurhistorische waardevol 23