Steekproef Betaald middagtoezicht Waarom deze steekproef? Eind vorig schooljaar was er commotie over het betaald middagtoezicht in de Vlaamse lagere scholen. Omdat ook steden en gemeenten moeten besparen, zouden steeds meer scholen het gratis middagtoezicht niet meer kunnen aanbieden, of de bijdrage van de ouders moeten verhogen. Men sprak van de boterhammentaks. Bij de start van het nieuwe schooljaar, en in het kader van Radio 1 gaat naar school, wilde graat weten of veel scholen inderdaad dit jaar een boterhammentaks ingevoerd hebben en hoeveel de ouders moeten betalen. Methodiek van de steekproef stuurde per mail een online vragenlijst naar de directies van alle basisscholen in Vlaanderen. 590 directeurs en directrices van de ruim 2500 basisscholen 1 (23,6%) werkten mee, verdeeld over de drie onderwijsnetten 2. Verdeling van de respondenten per onderwijsnet 17% GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap. 65% 18% Gesubsidieerd Officieel Onderwijs Gesubsidieerd Vrij Onderwijs 1 http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod/lijst.asp?hs=bao 2 GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap. Gesubsidieerd Officieel Onderwijs: dat omvat de scholen van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs en van het provinciaal onderwijs. Gesubsidieerd Vrij Onderwijs: het katholiek onderwijs vormt er de grootste groep, met daarnaast de protestantse, joodse, orthodoxe, islamitische scholen en de niet- confessionele scholen. Ook een aantal methodescholen situeren zich hier. (Bron: http://www.vlaanderen.be/nl/onderwijs- en- wetenschap/onderwijsaanbod/structuur- van- het- onderwijs/officieel- en- vrij- onderwijs- de- onderwijsnetten- en- koepels) 1
Resultaat 1 In hoeveel procent van de scholen moeten ouders betalen voor het middagtoezicht? Ja Nee 45% 55% Resultaat 2 In hoeveel procent van de scholen (verdeeld per net) moet er betaald worden voor het middagtoezicht? 70,00% 60,00% 50,00% 62,04% 53,21% 40,00% 30,00% 30,30% 20,00% 10,00% 0,00% Gesubsidieerd Vrij Onderwijs Gesubsidieerd officieel Onderwijs GO! Onderwijs van de Vlaamse gemeenschap 2
Resultaat 3 Als er betaald moet worden voor het middagtoezicht, op welke manier dan? (Percentage van het totaal aantal betalende scholen) 11,38 1,53 Dagtarief 87,07 Forfait per trimester Ander systeem Resultaat 4: dagtarief betaald middagtoezicht 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Hoeveel scholen rekenen welk dagtarief aan? (In absolute aantallen) 0,09 0,1 0,12 0,125 0,15 0,17 0,2 0,25 0,3 0,31 0,35 0,4 0,5 0,6 0,65 0,7 0,75 0,76 0,77 0,8 0,83 0,85 0,9 0,98 1 1,1 1,2 1,25 1,4 1,5 1,6 1,8 2,6 2,85 Gemiddelde dagprijs: 0.66 In bovenstaande grafiek zijn enkel de scholen opgenomen die een eenduidige dagprijs kunnen formuleren. Hoewel bovenstaande gegevens een indicatie geven van de kostprijs van het middagtoezicht in de Vlaamse basisscholen, is eenvoudig vergelijken erg moeilijk. Elke school mag vrij kiezen of en op welke manier het een bijdrage vraagt voor het middagtoezicht. Sommige scholen vragen een bijdrage per dag, zonder meer. Andere scholen vragen geen zuivere bijdrage, maar verplichten de leerling wel een drankje aan te kopen tijdens de middagpauze. Er zijn scholen die een korting geven als je elke dag op school blijft eten, etc 3
Resultaat 5: forfaitaire tarief per trimister Ongeveer 10% van die scholen die een bijdrage vraagt voor het middagtoezicht, doet dat door middel van een forfaitair bedrag per maand. De manier waarop de school tewerk gaat en het bedrag dat gevraagd wordt varieert in die mate dat vergelijken onmogelijk is. Ter illustratie geven we een aantal systemen en bedragen die binnengekomen zijn: 10 per semester en per gezin. 12 per semester en per kind 15 per semester en per kind, maar enkel de eerste twee kinderen moeten betalen. Per jaar te betalen: 60. 8 voor het eerste trimester, 7 voor het tweede en 6 voor het derde. Resultaat 6 Wanneer werd het betaald middagtoezicht ingevoerd? (Percentage van het aantal scholen) 60 50 49,82 40 30 20 10 0 2,06 1,37 2,4 4,12 1,03 1,37 2,06 2,41 4,12 6,87 1,03 2,06 3,43 0,68 2,06 2,4 4,12 6,52 4
Resultaat 7: zijn de schooldirecties gelukkig met de boterhammentaks? Directeurs en directrices die de enquête hebben ingevuld, kregen ook de kans om opmerkingen mee te sturen. Velen lieten weten waarom zo voor of tegen betaald middagtoezicht zijn. Voor Wij overwegen wel om een vergoeding te vragen: sinds dit schooljaar krijgen we van de gemeente geen 'sociaal voordeel' meer en moeten we alles zelf betalen. Om het in te voeren wachten we op een akkoord van alle scholen in de hele gemeente. De boterhammentaks is een overroepen fenomeen. Basisonderwijs is gratis (voor het bereiken vd eindtermen). Kinderen hoéven niet op school te blijven eten. De bijdrage dient om het toezichthoudend personeel te kunnen vergoeden en daar komen we zelfs nog niet mee toe (zeker niet in een kleine school). De school vraagt een bijdrage voor een facultatieve dienst die niks met onderwijs heeft te maken, dus zie ik eigenlijk het probleem niet... Is geen 'boterhammentaks'. Wel een dienstverlening die de ouders terecht noodzakelijk vinden, maar waarvoor de scholen geen middelen krijgen/hebben: toezicht op jonge kinderen buiten de lesuren, en dus buiten de verantwoordelijkheid en opdracht van de leerkrachten. Duur? 't Is maar wat je toezicht op kinderen waard vindt. Al eens geparkeerd in de stad? Ik begrijp de heisa niet. Niets is gratis, zelfs de bussen in Hasselt niet meer. Ouders verwachten terecht dat hun kind in een veilige, hygiënische, gezonde en pedagogisch verantwoorde situatie de middag doorbrengt. Dit vereist investeringen in personeel, infrastructuur en uitrusting. Dat dan gratis aanbieden? OK als de overheid de scholen vergoedt. Het kan mij immers niet schelen van waar het geld komt, maar 't moet er zijn. De Raad van Bestuur verbiedt het betaald middagtoezicht binnen onze scholengroep. Mochten we zelf de autonomie hebben, dan zouden we dit WEL toepassen. Tegen Ik voer het nu pas in maar gewoon uit pure noodzaak. Personeel kost heel veel geld en wij krijgen daar geen subsidies voor. Met pijn in het hart dien ik als directeur toch de boterhammentaks in te voeren. Als directeur weiger ik zo'n taks te vragen. Wanneer je "niets" verbruikt" hoef je er ook niet voor te betalen. Al mijn leerkrachten hun engagement is meer dan groot genoeg dat ze 's middags hun toezicht zelfs met 2 gratis verzorgen. 5