Themabericht bemesting Nr. 3 11 februari 2016 Evenwichtige bemesting, de basis voor uw groei! Voor de aanvang van het nieuwe seizoen moet er weer worden nagedacht over de uit te voeren bemestingsstrategie. Om deze strategie te bepalen, moet met een aantal zaken rekening worden gehouden. Allereerst de toestand van de bodem, zoals de aanwezigheid van mineralen, het percentage organische stof en de structuur van de grond. Ook de groeikracht van de bomen en de kwaliteit van de in het verleden behaalde producties moeten worden meegenomen in de beoordeling. Als laatste moet worden gekeken naar de eigen ervaringen en eventueel voorkomende problemen in voorgaande jaren. Er wordt steeds meer bekend over de werking van de bodem en de bemestingstechnieken die hierbij horen, onderzoek daarom goed welke mogelijkheden er zijn. In dit bericht wordt dieper ingegaan op het belang van bemesting, met onder andere een toelichting op de verschillende meststoffen die kunnen worden toegepast. Ieder perceel is anders, neem daarom voor een advies op maat contact op met uw adviseur. Bemonstering Om een goed inzicht te verkrijgen in de toestand van de bodem, is het raadzaam om een grondmonster te (laten) steken. Door middel van dit grondmonster kan worden aangetoond wat de aanwezigheid en beschikbaarheid is van de verschillende elementen. Ook het organische stofgehalte en bodemleven komen aan bod op het analyserapport. Verder wordt een beeld gegeven van het CEC (kleihumuscomplex) van de grond, waarmee wordt beoordeeld of de verschillende elementen in de juiste verhouding aanwezig zijn. In het seizoen kan door middel van het regelmatig nemen van bladmonsters worden aangetoond wat de behoefte aan elementen in de plant is. Wanneer er tekorten ontstaan, kan er worden bijgestuurd met bemesting via het blad of de wortels. De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat door middel van plantsap-analyses de kwaliteit van zowel de vrucht als de boom beter kan worden gewaarborgd. Samengestelde meststoffen Omdat er de mogelijkheid is om alle elementen die hieronder worden behandeld in één werkgang te strooien, besteden we allereerst aandacht aan de samengestelde meststoffen. Het is gemakkelijker en goedkoper om een samengestelde meststof te kiezen: er hoeft maar één keer te worden gereden wat arbeidskosten uitspaart. Ook hoeft de grasbaan in het voorjaar nog niet teveel bereden te worden. De volgende samengestelde meststoffen zijn toepasbaar: Fruitmix 10-5-18 + 7 MgO + 25 SO 3 Dit is een op maat gemaakte minerale meststof die zo is samengesteld dat alle elementen in de juiste verhouding aanwezig zijn. De stikstof is voor 50% aanwezig in nitraatvorm en voor 50% in ammoniumvorm. De werkingsduur is ongeveer 3 tot 6 weken. Wanneer u liever kiest voor een mengmeststof zonder fosfaat is er een alternatieve Fruitmix verkrijgbaar met de samenstelling NK 14-0-24. Kalisalpeter 12-0-42 + 4 MgO (Multi K-Mg) Deze meststof bestaat uit nitraatstikstof wat zorgt voor een snelle werking: ongeveer 0 tot 3 weken. Door het hoge kaligehalte is deze meststof goed te gebruiken voor de kalibemesting. NP 26-14 Dit is een mengmeststof met stikstof en fosfaat. De stikstof bestaat voor 11,5% uit nitraatstikstof en voor 14,5% uit ammoniumstikstof. Deze is goed te gebruiken om zowel stikstof als fosfaat in één werkgang toe te dienen. De werkingsduur is 3 tot 6 weken. Wanneer men minder fosfaat wil geven, is er nog een mengmest met de samenstelling NP 26-7 beschikbaar. Pagina 1 van 5
Organische meststoffen Een evenwichtige en gezonde bodem is de basis voor het verkrijgen van een gezonde en weerbare boom. Door gebruik te maken van organische meststoffen wordt het organische stofgehalte in de bodem verhoogd. Dit heeft als voordeel dat de lucht- en waterhuishouding wordt verbeterd, waardoor voedingsstoffen makkelijker kunnen worden vastgehouden en getransporteerd. Verder is het organische materiaal een voedselbron voor het bodemleven. Het bodemleven zorgt voor het vrijkomen van de verschillende elementen voor de boom en is daarom erg belangrijk. DCM Mix 5 10-4-8 + 3 MgO Deze meststof heeft de afgelopen jaren bewezen een goed effect te hebben op de bodem en productie. DCM Mix 5 bestaat voor een deel uit minerale stikstof die snel vrijkomt. Dit is van belang om bij de bloei voldoende stikstof beschikbaar te hebben. De overige stikstof komt van verschillende organische materialen, zoals druivenpitten, beendermeel, bloedmeel en cacaodoppen. De diverse grondstoffen hebben ieder een verschillende werking en moment van vrijkomen, waardoor er het hele seizoen een gegarandeerde afgifte is en er vrijwel geen uitspoeling plaatsvindt. Doordat een deel van de meststof organisch is wordt een stimulans aan het bodemleven gegeven. Kippenkorrels 4-3-3 en 4-2-10 Deze gedroogde kippenmest is geperst in een korrel. Het is geschikt voor het verhogen van het organische stofgehalte in de bodem. Omdat het vrijkomen van de voedingsstoffen afhankelijk is van de mineralisatie dient er altijd een basisbemesting met een minerale meststof uitgevoerd te worden. Stikstofbemesting Het is van belang dat vooral het element stikstof op tijd wordt aangevoerd, zodat het tijdens de bloei goed beschikbaar is voor de boom. Het algemene advies is om 40 50 kg N per ha op de zwartstrook te strooien op het moment dat de knoppen gaan schuiven, normaal komt dit neer op half tot eind maart. De keuze van de meststof is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de grondsoort, het tijdstip van toedienen en de behoefte per ras en gewas. Zo zal bijvoorbeeld stikstof op zandgronden sneller uitspoelen, waardoor er het beste zo laat mogelijk gestrooid kan worden. Ook zijn er rassen die een grotere stikstofbehoefte hebben dan het standaardadvies. Verder kan de soort stikstof die wordt gegeven van invloed zijn: Nitraatstikstof (NO 3 - ) heeft een snelle aanvangswerking, maar bindt slecht in de bodem en is dus gevoelig voor uitspoeling. Ammoniumstikstof (NH 4 + ) bindt zich juist makkelijker aan de bodem en moet eerst worden omgezet naar nitraatstikstof, waardoor deze langzamer vrijkomt en een langere werking heeft. Door middel van een N-mineraal monster kan worden gemeten wat op dat moment de beschikbare stikstof is. Tabel 1. Gebruiksnormen stikstof (N) per hectare per jaar op bedrijfsniveau (2014-2017) Grondsoort: Klei Zand, löss & veen Gewassen: 2014-2017 2014-2017 Pruim & kers 175 kg 165 kg Appel & peer 175 kg 165 kg Voor een bemesting met stikstof zijn de volgende meststoffen toepasbaar: Kalkammonsalpeter 27%N + 4 MgO Een breed inzetbare stikstofmeststof die voor de helft uit nitraatstikstof en voor de andere helft uit ammoniumstikstof bestaat. De werkingsduur is 3 tot 6 weken. Magnesammonsalpeter 21%N + 8 MgO Dit is een breed inzetbare stikstofmeststof die voor de helft uit nitraatstikstof en voor de andere helft uit ammoniumstikstof bestaat. Het heeft een werkingsduur van 3 tot 6 weken. Deze meststof bevat meer magnesium dan kalkammonsalpeter. Pagina 2 van 5
Zwavelzure ammoniak 21% N + 60% S0 3 Deze stikstofmeststof bestaat volledig uit ammoniumstikstof. Heeft een licht verzurende werking op de bodem. Het duurt wat langer voor deze meststof gaat werken en hij werkt langer door, de werkingsduur is 4 tot 8 weken. De omzetting van de stikstof is sterk afhankelijk van de bodemtemperatuur. Kalkstikstof 19,8% N + 50% CaO Deze meststof bestaat vrijwel geheel uit cyanamidestikstof. Deze vorm van stikstof zet zich na het strooien onder invloed van vocht om in ammoniumstikstof. Dit wordt vervolgens weer langzaam omgezet naar nitraatstikstof. Kalkstikstof heeft een nevenwerking op de afbraak van ascosporen en kan zo helpen bij de schurftbestrijding. Verder heeft deze meststof een herbicidewerking, die ervoor zorgt dat kiemende en uitlopende onkruiden worden gereduceerd. Door het hoge calciumgehalte wordt ook een bijdrage geleverd aan de calciumbemesting. Deze meststof heeft een werkingsduur van ongeveer 8 weken. Urean 30% N Dit is een vloeibare meststof met de volgende stikstofsamenstelling: 25% nitraatstikstof, 25% ammoniumstikstof en 50% ureumstikstof. Door de verschillende soorten stikstof is er een relatief lange werkingsduur van 3 tot 6 weken en is de uitspoeling minimaal. Ureum 46% N Deze meststof kan zowel in vaste als in vloeibare vorm worden toegepast. De stikstof is alleen in ureumvorm aanwezig, daardoor komt de werking wat later op gang en is de werkingsduur korter dan bij Urean. Kalksalpeter 15,5% N + 26% CaO Deze meststof bestaat voornamelijk uit nitraatstikstof, wat zorgt voor een snelle werking. De werkingsduur is 0 tot 3 weken. Het werkt tevens mee voor de calciumbemesting. Fosfaatbemesting De belangrijkste functie van fosfaat is de bevordering van wortelaanmaak. Een goed wortelstelsel is essentieel voor de opname van water en voedingsstoffen. Omdat fosfaat slecht mobiel is in de bodem, is het erg belangrijk om het niveau in de bodem op peil te houden, zodat de wortels altijd een deel kunnen bereiken en opnemen. Voor een goede werking is het belangrijk dat de ph en de structuur van de bodem op orde zijn. Bij een lage ph (<4) bindt fosfaat zich aan ijzer en/of aluminium, waarna deze wordt vastgelegd en niet meer vrij kan komen. Bij een hoge ph (>7) gebeurt hetzelfde, maar dan met calcium. Bij een goede bodemstructuur kunnen de wortels makkelijker bij het beschikbare fosfaat komen. Tabel 2. Gedifferentieerde gebruiksnormen fosfaat (P 2 O 5 ) per hectare (2016). Bouwland Toestand (Pw-getal)* Hoog (> 55) Neutraal (36-55) Laag (< 36) 2016 50 kg 60 kg 75 kg Opmerking: Fosfaatverruiming is alleen mogelijk na bemonstering van de grond door een daarvoor bevoegd laboratorium. Meer informatie vindt u op https://mijn.rvo.nl (zoekterm: fosfaat gebruiksnorm) *Zonder geschikt bodemonderzoek valt u automatisch onder fosfaatklasse hoog. Voor een bemesting met fosfaat is de volgende meststof toepasbaar: Tripel Super 45% P 2 O 5 + 24% CaO Een snel reagerende fosfaatmeststof die voor meer dan 90% wateroplosbaar is. Verder kan als fosfaatbemesting worden gekozen voor een mengmest met fosfaat, deze is reeds toegelicht onder de samengestelde meststoffen. Pagina 3 van 5
Kaliumbemesting Kalium is in de boom en vruchten betrokken bij tal van processen, zoals het vormen van koolhydraten, het verhogen van de weerstand, het verminderen van droogtegevoeligheid en het verbeteren van de kwaliteitseigenschappen zoals smaak, houdbaarheid en kleur. Dit maakt dat kalium een onmisbaar element is. Het is erg belangrijk dat de bodemvoorraad kalium in stand wordt gehouden, zodat er altijd voldoende beschikbaar is voor de boom en vruchten. Kalium heeft een antagonistische werking op calcium en magnesium. Dit betekent dat een teveel aan kalium kan zorgen voor een tekort aan calcium en/of magnesium, zeker wanneer het vroeg wordt toegepast. Technisch gezien kan de kalium het beste gegeven worden rond de langste dag. Wanneer de kalium al voor het seizoen wordt gestrooid is de kans groot dat deze niet volledig tot zijn recht komt, de boom begint namelijk pas later in het seizoen kali op te nemen. De hoogte van de kaliumgift kan voor appels en peren verschillend zijn. Verder kan men beter terughoudend zijn met het geven van kalium aan bepaalde appelrassen, zoals Kanzi, Maribelle en Junami. Voor een bemesting met kali zijn de volgende meststoffen toepasbaar: Patentkali 30% K 2 O + 10% MgO + 42% SO 3 Dit is een goed opneembare en snel werkende kaliummeststof die nagenoeg geen chloor bevat. Het kan tevens worden gebruikt voor magnesiumbemesting. Doordat Patentkali chloorarm is, kan deze in het voorjaar (kort voor het groeiseizoen) worden toegepast, maar ook als overbemesting later in het seizoen. Kaliumsulfaat 50% K 2 O + 45% SO 3 Kaliumsulfaat is een goed opneembare en snelwerkende kaliummeststof die nagenoeg geen chloor bevat. Het bevat in tegenstelling tot Patentkali geen magnesium. Doordat kaliumsulfaat chloorarm is, kan deze in het voorjaar (kort voor het groeiseizoen) worden toegepast. Kali 60% K 2 O + 47% Cl Dit is een gangbare meststof met een hoog kaliumgehalte. Doordat deze meststof veel chloor bevat, kan er een negatieve werking zijn op het bodemleven. Daarom is het beste tijdstip om te strooien in de winter, ruim voordat het groeiseizoen begint. Het chloor heeft dan de tijd om uit te spoelen, waardoor er minder kans op schade is. Tot slot Hierboven zijn de voornaamste elementen voor de basisbemesting behandeld en de gangbare meststoffen toegelicht. Natuurlijk zijn er nog meer elementen van belang voor een goede groei en dracht, hier gaan we later in de reguliere berichten dieper op in. Op de volgende pagina treft u een overzicht van de meest gangbare meststoffen. Pagina 4 van 5
MESTSTOFFENOVERZICHT Stikstofmeststoffen N NO 3 NH 4 NH 2 P 2 O 5 K 2 O MgO CaO SO 3 Cl Kalkammonsalpeter 27,0 13,5 13,5 4,0 6,0 Magnesammonsalpeter 21,0 10,5 10,5 8,0 4,0 Zwavelzure Ammoniak 21,0 21,0 60,0 Kalkstikstof* 19,8 50,0 Kalksalpeter 15,5 14,4 1,1 26,3 Kalisalpeter 12,0 12,0 42,0 4,0 Ureum 46% 46,0 46,0 Urean 30% vlb. 30,0 7,5 7,5 15,0 Fosfaatmeststoffen Tripelsuperfosfaat 45,0 24,0 Kaliummeststoffen Patentkali 30,0 10,0 42,0 Kaliumsulfaat 50,0 45,0 Kali 60 60,0 47,3 Mengmeststoffen Fruitmix 10,0 5,0 5,0 5,0 18,0 7,0 25,0 Fruitmix (zonder fosfaat) 14,0 7,0 7,0 24,0 2,0 25,0 26-14-0 26,0 11,5 14,5 14,0 26-7-0 26,0 11,5 14,5 7,0 Organische meststoffen DCM Mix 5** 10,0 2,0 3,5 4,0 8,0 3,0 Kippenkorrels 4-3-3** 4,0 3,0 3,0 1,0 9,0 Kippenkorrels 4-2-10** 4,0 2,0 10,0 0,5 9,0 *stikstof is aanwezig in cyanamidevorm **(overige) stikstof is organisch gebonden Neem voor meer informatie contact op met uw teeltadviseur: Andries Goeree (06-12 17 28 17), Ronald Damme (06-41 74 79 79), Frank Eerland (06-51 25 80 78) of Hans de Man (06-53 86 57 48). Onze gebruiksadviezen zowel mondeling als schriftelijk, berusten op uitgebreide proefwaarnemingen. Wij adviseren naar beste weten volgens de kennis van zaken van dit ogenblik, echter zonder daarvoor aansprakelijkheid op ons te nemen. Raadpleeg voor gebruik altijd eerst het etiket. Copyright Het is niet toegestaan dit bericht zonder toestemming van de onderstaande uitgevers te verveelvoudigen. Pagina 5 van 5