Natte koeltorens en legionella Is het nu goed geregeld met toezicht en handhaving? DCMR Milieudienst Rijnmond - Yvonne Jansen 4 december 2014 DCMR Milieudienst Rijnmond De gezamenlijke omgevingsdienst van de provincie Zuid-Holland en 16 gemeenten Regio met veel industrie en hoge bevolkingsdichtheid (1,2 miljoen inwoners) Werkt in opdracht van lokale/regionale overheden aan een leefbare/veilige regio voor mensen die er wonen/werken Ruim 500 medewerkers Gevestigd in Schiedam 1
3 Inleiding Uitbraak Amsterdam 2006 Voormalig Post CS-gebouw Meer dan 30 mensen blijvend letstel en 3 mensen overleden Eigenaar en beheerder koeltoren en leidinggevende beide bedrijven veroordeeld Achtergrond en motivatie Arbo-wetgeving onvoldoende bescherming 2007: zorgplicht Wet milieubeheer en vrijwillige registratie 2010: voorschriften Activiteitenbesluit 2013: IPPC-bedrijven hoofdstuk 3 2
Wat is legionella? Bacterie die zich sterk vermenigvuldigt onder de volgende groeibevorderende omstandigheden: watertemperatuur 20 C en 50 C stilstaand water lange verblijftijd van water ph 5,5 en 9,2 biofilm sediment 6 Koeltorensystemen Soorten koeltorens: - gesloten (droge) en open (natte) koeltorensystemen - (niet-) recirculerende koeltorens - industriële- en comfortkoeling 3
comfortkoeling - sportaccommodaties - fabriekshallen - congresgebouwen - grote onderwijsinstellingen - hotels - musea - theaters - kantoorgebouwen - ziekenhuizen Industriële koeling - conservenindustrie - chemische procesindustrie - elektriciteitscentrales - staalindustrie - petrochemie - papierindustrie 4
Inventarisatie en registratie DCMR Start 2008: inventarisatie en registratie alle koeltorens (zowel nat als droog) volgens Procedure koeltoreninventarisatie en registratie voor gemeenten van het LCHV ism GGD Rotterdam-Rijnmond Inventarisatie en registratie DCMR Resultaat 2008: van de 1.495 aangeschreven bedrijven, heeft 26% gereageerd (395) belronde overige 74% van de aangeschreven bedrijven 94 natte en 45 droge koeltorens en 37 installaties onbekend Nu: bijna 100 locaties natte koeltorens waarvan de helft comfortkoeling 5
Nieuwe regels: Activiteitenbesluit Zoveel mogelijk aangesloten bij: voorschriften en beleidsregels Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) risico-indeling BREF-document industriële koelsystemen Meldingsplicht nieuw te installeren natte koeltorens 12 Activiteitenbesluit 3.2.5 In werking hebben van een natte koeltoren Artikel 3.16a Deze paragraaf is van toepassing op het in werking hebben van een natte koeltoren die water in aërosolvorm in de lucht kan brengen. Artikel 3.16b Bij het in werking hebben van een natte koeltoren wordt ten behoeve van het voorkomen van risico s voor de omgeving en ongewone voorvallen, dan wel voor zover dat niet mogelijk is het zoveel mogelijk beperken van risico s voor de omgeving en de kans dat ongewone voorvallen zich voordoen en de gevolgen hiervan, ten minste voldaan aan de bij ministeriële regeling voorgeschreven maatregelen. 6
Definitie natte koeltoren Activiteitenbesluit Natte koeltoren: installatie gebruikt voor het, middels een open constructie, afvoeren van overtollige warmte uit productieprocessen en gebouwen door middel van het vernevelen van water Natte koeltoren of niet? 7
Activiteitenregeling; art. 3.16a lid 1: risicoanalyse + legionellabeheersplan lid 2: eisen risicoanalyse voorkomen vermeerdering legionella door: - aard en waterkwaliteit; - watertemperatuur; - verblijfstijd water; - stilstand water; - aanwezigheid biofilm en sediment. Risicocategorie-indeling voor natte koeltorens 1 hoogste risico: koeltoren in nabijheid (< 200 m) van ziekenhuis, verpleeghuis of andere (medisch georiënteerde) zorginstellingen waar mensen verblijven met een verminderd immuunsysteem 2 koeltoren in nabijheid (< 200 m) verzorgingstehuizen, hotels of andere gebouwen waarin zich veel mensen bevinden 3 koeltoren in nabijheid (< 600 m) woonomgeving 4 laagste risico: koeltoren op afstand (> 600 m) van een woonomgeving 8
Frequentie monstername Risicocategorie Minimum frequentie 1 1x per maand 2 1x per kwartaal 3 1x per kwartaal tot 1x per jaar (najaar) 4 1x per jaar (najaar) Grenswaarden legionella met aanpak Risico-categorie 1,2 en 3 Plan van aanpak < 100 kve/l A 100 1.000 kve/l B 1.000 10.000 kve/l C 10.000 100.000 kve/l D, E > 1000.000 kve/l E, F Risico-categorie 4 met factor 10 verhogen 9
Overzicht van de verschillende aanpakken A. Systeem geheel onder controle: geen actie. B. Controleer via behandelingsprogramma of doseringen in orde zijn: geen verdere actie. C. Controleer het behandelingsprogramma: Geef extra dosering biocide. De spui moet gedurende deze actie gesloten zijn tot de biocide voldoende is afgebroken. Ga vervolgens terug naar het normale spuiregime. Laat hierna het water analyseren op legionella. D. Systeem is matig vervuild en verdient onmiddellijk bijzondere aandacht. Stel online-desinfectie en -reiniging in volgens de procedure die van toepassing is op de onderhavige installatie. Doe onderzoek naar de oorzaak. Laat het water analyseren op legionella. E. Controleer of werknemers of bezoekers mogelijk kunnen zijn blootgesteld aan aërosolen uit de besmettingsbron. Meld de situatie direct aan de GGD, omgevingsdienst en/of de arbodienst. F. Systeem is ernstig vervuild en vereist onmiddellijk extra aandacht. Stop het systeem direct nadat de te koelen installatie is veilig gesteld. Desinfecteer en reinig het systeem volgens de procedure die van toepassing is op de onderhavige installatie. Doe onderzoek naar de oorzaak. Laat het water analyseren op legionella. Activiteitenregeling; art. 3.16a lid 3: eisen legionella-beheersplan - tekening/schema koeltoren; - beschrijving juiste/veilige werking koeltoren; - beschrijving alle uit te voeren controles; - beschrijven maatregelen calamiteiten. lid 4: maatregelen voorkomen/beperken van risico s voor de omgeving - ontstaan en verspreiding waternevel beperken; - stilstand water leidingen/reservoirs/appendages vermijden; - natte koeltoren en water schoon; - bacteriën beperken mbv waterbehandelingstechnieken; - waarborgen juiste/veilige werking. 10
Activiteitenregeling; art. 3.16a lid 5: bij wijziging risicoanalyse aanpassen lid 6: aantekeningen onderhoudswerkzaamheden, wijzigingen koeltoren/onderhoud, uitkomsten controles en bijzonderheden werking koeltoren 3 jaar bewaren lid 7: maatwerkvoorschriften tav invulling legionella-beheersplan 11
23 Informatie Arbo-Informatieblad 32 Legionella ISSO publicatie 55.3. Legionellapreventie in klimaatinstallaties Infomil: infomil/onderwerpen/hinder-gezondheid/ legionella/natte-koeltorens Checklist legionella in natte koeltorens 12
Controle Opvragen risicoanalyse, legionellabeheersplan en logboek Papieren controle op kantoor Gesprek ter plaatse Visuele inspectie Bezoekrapport achterlaten Verslag en eventuele brief opstellen Knelpunten Alleen nieuwe natte koeltorens hebben een meldingsplicht Onbekendheid met aanwezigheid natte koeltorens De definitie natte koeltorens Overheid afhankelijk van bedrijf melden overschrijding grenswaarden Opzetten risico-analyses en legionellabeheersplannen zeer uiteenlopend 13
Vragen?? 14