Legionella preventie op het werk.
|
|
- Christa Willems
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Legionella preventie op het werk. Nathalie Hoef Medisch milieudeskundige Vlaams Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Afdeling Toezicht Volksgezondheid West-Vlaanderen Team milieugezondheidszorg
2 Inhoud De bacterie Voorkomen Elementen die de groei bevorderen Gevaar & belangrijkste ziektebeelden Legionella risico s op het werk Douches Koeltorens Industrie specifieke risico s Toezicht Contactgegevens
3 De legionellabacterie zuurstofminnende staafvormige bacterie heeft een flagel of zweepstaartje kan zich actief verplaatsen kan zich in andere micro-organismen (opletten voor biofilm) en in menselijke cellen vermenigvuldigen
4 Voorkomen wordt courant aangetroffen in de vrije natuur rivieren, meren, afvalwater,slijk maar ook in technische installaties koeltorens, waterverstuivers, waterreservoirs, douches, whirlpools, leidingwatercircuits, bevochtigers van airconditioningsystemen
5 Elementen die de groei bevorderen binnen technische installaties watertemperaturen tussen 25 C en 55 C lange verblijftijden door niet frequent gebruik dode punten in distributiesystemen voedingsstoffen in het water biofilm ( = een dun laagje eiwithoudend materiaal dat afkomstig is van levende organismen (dier, mens) waar ook veel amoeben of slijmdiertjes in voorkomen ) ijzer of roestafzettingen kalkafzetting rubberen afdichtingen
6 Elementen die de groei bevorderen binnen technische installaties (2) gebrekkig of geen onderhoud van de watersystemen onzorgvuldige reparatiewerken aan de distributiesystemen slecht werkende waterbehandelingssystemen in het algemeen afwezigheid van desinfecterende middelen of ontoereikende concentraties ervan (vb.bij whirlpools of koeltorens) zuurtegraad (ph) tussen 5 en 8,5
7 Gevaar Onder ideale omstandigheden kan de bacterie zich verder vermenigvuldigen en ziekteverwekkend zijn voor de mens. De besmetting gebeurt via inademing van aerosol, maar de bron kan zich overal binnen het waterdistributiesysteem vormen (zie flagel of zweepstaartje).
8 Belangrijkste ziektebeelden Pontiac-koorts Incubatieperiode: 24 tot 48 uur. Kenmerken: vage griepsymptomen zoals zich niet lekker voelen, moeheid, spierpijn, hoofdpijn, rillen en een matige koorts soms hoesten, buikpijn, slapeloosheid, geheugenstoornissen Gezondheidsrisico: De ziekte verdwijnt zonder behandeling en zonder restletsels na te laten na 2 tot 5 dagen.
9 Veteranenziekte Incubatieperiode: 2 tot 12 dagen Kenmerken: combinatie van atypische longontsteking en een aantal ziektetekens die wijzen op aantasting van andere organen dan de long eerste symptomen: grieperige aandoening met algemeen ziektegevoel, hoofdpijn, spierpijn en afwezigheid van eetlust later: koorts (zelden hoger dan 38 C), en milde hoest soms: pijn in de borst of benauwdheid, misselijkheid, diarree, buikpijn, braken, hoofdpijn, slaperigheid, spraak- en concentratiestoornissen (wijzen op de aantasting van de zenuwen en de hersenen) als de ziekte zich verder uitbreidt: zuurstofvoorziening in gevaar, ontstaan van problemen zoals nierfalen, spierafbraak, leverstoornissen en bloedstolling Gezondheidsrisico: Zonder degelijke behandeling sterft een vierde van de patiënten. De ziekte vereist een opname in een ziekenhuis waarbij men samen met een intensieve antibioticatherapie ook zorgt voor de ondersteuning van de verschillende levensfuncties.
10 Legionella risico s op het werk. Douches Koeltorens Industrie specifieke risico s
11 Douches Gezien personeelsdouches binnen een firma veelal geen openbaar karakter hebben vallen deze strikt genomen niet onder de legionellawetgeving. Toch is het nuttig om in het kader van arbeidspreventie de nodige maatregelen te nemen om besmetting tegen te gaan.
12 Voorkomingsmaatregelen Er zijn 4 soorten maatregelen: structurele controle preventieve correctieve Om alle nodige beheersmaatregelen te weten moet een risicoanalyse worden uitgevoerd. Hoe meer risicopunten hoe meer maatregelen zullen moeten genomen worden. Hierna volgt een greep uit de meest voorkomende maatregelen.
13 Structureel = technisch aanpassen van de installatie naar de nieuwe BBT normen (= Best Beschikbare Technieken). verhogen temperatuur van de boiler (minimum 60 C) isoleren leidingen (vermijden opwarming koud water + vermijden afkoeling warm water) verwijderen dode leidingen (vermijden stilstaand water) plaatsen terugslagkleppen (vermijden verontreinigingen/voedingstoffen en crosscontaminatie) plaatsen doorstroom-expansievat (vermijden stilstaand water) droog uitvoeren bypassen (vermijden stilstaand water) Meest voorkomen probleempunten:
14 Controlemaatregelen= controleren of je goed bezig bent wekelijks controle van de temperaturen bij vertrek (minimum 60 C) en eventueel retour (minimum 55 C) van het warm water maandelijks controle van de temperatuur van het koud (maximum 25 C, best <20 C) en het warm (minimum 55/60 C) water op de meest representatieve plaatsen (+jaarlijkse kalibratie van de controlethermometers ) jaarlijkse staalname/analyse op Legionella pneumophila op de meest representatieve plaatsen op het warm-en het koudwatersysteem
15 Preventieve maatregelen=maatregelen om te voorkomen dat de legionellabacterie zich massaal gaat vermenigvuldigen wekelijks spoelen van weinig gebruikte leidingen/ tappunten (koud + warm) (vermijden stilstaand water) jaarlijks onderhoud van de sanitaire installaties en waterbehandelingsinstallaties (vermijden verontreinigingen/voedingstoffen en/of crosscontaminatie): reinigen boilers reinigen buffertanks reinigen ontkalkers controleren keerkleppen (of om de 10 jaar vervangen indien controle niet mogelijk)
16 Preventieve maatregelen=maatregelen om te voorkomen dat de legionellabacterie zich massaal gaat vermenigvuldigen (2) jaarlijks ontkalken van douchekoppen (vermijden aanhechtingsplaats/voedingsstof) eventueel preventief thermisch desinfecteren (+ maatregelen om het risico op verbranding te voorkomen )
17 Correctieve maatregelen= wat als er zich toch een besmetting heeft voorgedaan actieplan uitwerken voor het desinfecteren van warm- en koudwaterleiding bij positieve analyse resultaten actieplan voor als je vaststelt dat de temperaturen niet meer gehaald worden
18 Hulp nodig? praktische info in onze folder Het legionellabeheersplan: wat moet er zeker instaan? Te raadplegen via onze website
19 Koeltorens Vallen wel onder het besluit van de Vlaamse Regering van 9 februari 2007 betreffende de preventie van de veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen (BS 4 mei 2007).
20 Wat houdt dit in: Aangifte via meldingsformulier website. Opstellen risicoanalyse. Opstellen beheersmaatregelen (waaronder staalnames). Bijhouden logboek als bewijs correcte opvolging beheersmaatregelen.
21 Risicoanalyse Voor elk onderdeel van het koeltorensysteem zullen volgende risico s beoordeeld worden: watertemperatuur: Er zal geen groei van Legionellla optreden wanneer de temperatuur van het water onder de 20 C blijft. Boven 50 C sterft Legionella langzaam af. verblijftijd / stilstand /stagnatie van het water: Elke periode van stilstand, zonder leegloop (onderhoud/defect/vakantiestop/discontinu gebruik) kan er voor zorgen dat het aantal legionellakiemen in het water toeneemt wanneer er gunstige groeitemperaturen heersen. vervuiling bevordert de groei van legionella. biofilm en sedimentvorming leveren voedingsstoffen voor Legionellakiemen. verspreiding van aerosolen zorgt voor ervoor dat Legionella de omgeving bereikt.
22 Onderdelen koeltoren (ISSO 55.3) toevoerwater proceswater grondstof Toevoer water aansluit leiding water voor installatie behandeling waterverdeling verdamping circulatiesysteem waterbehandeling Uitblaas lucht verzamelbak toevoer lucht
23 Structureel = technisch aanpassen van de installatie naar de nieuwe BBT of BREF normen. isoleren leidingen (vermijden opwarming koud water + vermijden afkoeling warm water) verwijderen dode leidingen (vermijden stilstaand water) plaatsen terugslagkleppen (vermijden verontreinigingen/ voedingstoffen en crosscontaminatie) droog uitvoeren bypassen (vermijden stilstaand water) toepassen luchtinlaat-louvres (vermijden vuil-inwaai en onregelmatige luchtstroom) plaatsen druppelvangers (tegengaan verspreiding aerosolen) inplanting ver van inlaat airconditioning/open ramen/ (vermijden besmetting derden) afdekken bassins (vermijden algengroei door lichtinstraling)
24 Controlemaatregelen= controleren of je goed bezig bent Koeltorens gevoed met oppervlaktewater: Vanaf 1 juni tot en met 15 oktober: constante temperatuurcontrole van het oppervlaktewater dat naar de koeltoren gaat. Jaarlijks in de periode van 1 juni tot 15 oktober: afname van minstens 2 stalen in de aanvoerleiding van het water dat in de koeltoren met lucht in contact komt. 1ste staal: vóór 15 juli en nadat de temperatuur van het oppervlaktewater veertien dagen continu boven de 20 C ligt. 2de staal: in het midden van de resterende periode tot 15 oktober Controle van de stalen op legionella spp.
25 Controlemaatregelen= controleren of je goed bezig bent (2) Koeltorens gevoed met leidingwater: Elk jaar moeten in de aanvoerleiding van de koeltoren minstens 2 stalen genomen worden van water dat in de toren met de lucht in contact komt. Bij koeltorens die een heel jaar in dienst zijn, moet 1 staal genomen worden in de periode tussen 1 april en 31 mei, en 1 staal in de periode tussen 15 juli en 15 september. Bij koeltorens die jaarlijks slechts een beperkte periode in werking zijn, moet een staal genomen worden minstens 2 weken na opstart van de koeltoren, en een staal midden in de bedrijfsperiode. Controle van de stalen op legionella spp.
26 Preventieve maatregelen=maatregelen om te voorkomen dat de legionellabacterie zich massaal gaat vermenigvuldigen nota: vaak gebeuren een deel van volgende maatregelen al vanuit het oogpunt productieproces (lange levensduur en vermijden uitvallen koeltoren), deze punten moeten echter ook geëvalueerd worden vanuit het oogpunt legionella-preventie Een onderbouwde beschrijving van de maatregelen die preventief getroffen worden om het risico op de vorming en verspreiding van legionella te verminderen ( wie, wat, wanneer en waarom). O.a. Toevoeging van biociden, controle totaal kiemgetal, geleidbaarheidsmeting, toevoeging antischuimmiddel, ph-regelaar, antikalkmiddel, anticorrosiemiddel, onderhoud (ook zeer belangrijk voor de druppelvangers daar zij de laatste barrière vormen), reiniging (jaarlijks verplicht voor koeltorens die met leidingwater gevoed worden) en preventieve desinfectie van koeltoren,
27 Correctieve maatregelen= wat als er zich toch een besmetting heeft voorgedaan Actieplan uitwerken voor het desinfecteren van koeltoren zelf + toevoerleidingen + circuitleidingen bij positieve analyse resultaten. Inlichten nabijgelegen gevoelige inrichtingen. Actieplan voor als je vaststelt dat de temperatuur van het oppervlaktewater oploopt.
28 Hulp nodig? Praktische info in onze folder: Het legionellabeheersplan voor koeltorens: wat moet er zeker instaan? Te raadplegen via onze website:
29 Industrie specifieke risico s Oogdouches en nooddouches. Koeling met water van draaiende machines (frees, cirkelzaag, ). Hogedrukreiniger met eigen waterreservoir. Ruitensproeiers auto (niet bij anti-vries). Verneveling planten in serres. Openen verse zakken teelaarde. Afvalwaterzuiveringsinstallaties. Scrubbers. Bluswater.
30 Toezicht Het toezicht op het Legionellabesluit wordt uitgevoerd door het Vlaams agentschap zorg en gezondheid, afdeling Toezicht Volksgezondheid. Tijdens een inspectie zal de toezichthoudende ambtenaar nagaan of de exploitant alle maatregelen die in het Legionellabesluit staan opgesomd, heeft opgevolgd. Het kernpunt van de inspectie ligt op het beheersplan, de risicoanalyse en het register. Bij niet naleven van de legionellawetgeving kan een PV opgemaakt worden. Preventief : jaarlijks worden per provincie een aantal inrichtingen geselecteerd die geïnspecteerd worden. Bronopsporing: na verplichte melding legionellose, via de arts of het labo, bij onze collega s van infectieziekten mogelijke bronnen worden opgespoord en geïnspecteerd.
31 Contactgegevens provinciale afdelingen Toezicht Volksgezondheid Toezicht Volksgezondheid Antwerpen Anna Bijnsgebouw, Lange Kievitstraat bus 31, 2018 ANTWERPEN T: F: toezichtvolksgezondheid.antwerpen@vlaanderen.be Toezicht Volksgezondheid Limburg Hendrik Van Veldekegebouw, Koningin Astridlaan 50 bus 7, 3500 HASSELT T: F: toezichtvolksgezondheid.limburg@vlaanderen.be Toezicht Volksgezondheid Oost-Vlaanderen Elfjulistraat 45, 9000 GENT T: F: toezichtvolksgezondheid.oostvlaanderen@vlaanderen.be Toezicht Volksgezondheid Vlaams-Brabant Brouwerstraat 1-4, 3000 LEUVEN T: F: toezichtvolksgezondheid.vlaamsbrabant@vlaanderen.be Toezicht Volksgezondheid West-Vlaanderen Koning Albert I laan 1-2, bus 53,8200 Brugge T: F: toezichtvolksgezondheid.westvlaanderen@vlaanderen.be
32 Terzijde
33 Dank voor uw aandacht. Vragen?
HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS
/ legionellabeheersplan HET LEGIONELLABEHEERSPLAN VOOR KOELTORENS Wat moet er zeker instaan? Een leidraad* / versie mei 2014 * Dit document heeft als doel een oplijsting te maken van de onderdelen die
Nadere informatie9/11/2016. Inhoudsopgave. Wat is legionella pneumophila? 2.4 Opmaken van een legionella beheersplan. Kristel Vanorbeek
2.4 Opmaken van een legionella beheersplan Kristel Vanorbeek Inhoudsopgave 1. Wat is legionella pneumophila? 2. Risico s 3. Hoe kan je besmet geraken? 4. Groeibevorderende omstandigheden 5. Besmetting
Nadere informatieHet legionellabeheersplan: Wat moet er zeker instaan? 1. Een leidraad. Versie 10 januari 2011
L E Het legionellabeheersplan: Wat moet er zeker instaan? 1 Een leidraad Versie 10 januari 2011 G I O N E L L A 1 Dit document heeft als doel een oplijsting te maken van de onderdelen die zeker aan bod
Nadere informatieLegionella onder controle
Uw installatie verdient een vakman Legionella onder controle Volgens Legionellabesluit Vlaamse Regering dd. 22/11/2002 Groothandel Sanitair & Verwarming service prijs kwaliteit stock service brugge - oudenburg
Nadere informatieHET LEGIONELLABEHEERSPLAN
/ legionellabeheersplan HET LEGIONELLABEHEERSPLAN Wat moet er zeker instaan? Een leidraad* / versie mei 2014 * Dit document heeft als doel een oplijsting te maken van de onderdelen die zeker aan bod moeten
Nadere informatie1. Informeren eigenaar, de directeur en de verantwoordelijke voor de drinkwaterinstallatie, of de vervangers hiervan;
Doel De wettelijke norm voor Legionella in leidingwater is
Nadere informatie1. Informeren eigenaar, de directeur en de verantwoordelijke voor de drinkwaterinstallatie, of de vervangers hiervan;
Doel De wettelijke norm voor Legionella in leidingwater is
Nadere informatiePreventie van legionellose in hoogrisico-instellingen
Preventie van legionellose in hoogrisico-instellingen Regionaal Platform voor Ziekenhuishygiëne Regio Antwerpen Werkgroepleden: F. Van Laer (UZA, Edegem) G. Oris (AZ St. Dimpna, Geel) H. Jansens (UZA,
Nadere informatieChecklist risico-inventarisatie Legionella
Checklist risico-inventarisatie Legionella Inleiding Vanaf augustus 2000 zijn er voor recreatiebedrijven, horeca, ziekenhuizen en andere instellingen waar met water wordt gewerkt, strengere regels om legionellabesmetting
Nadere informatieVlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL
Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs vzw Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL VSKO/Dienst Beleidscoördinatie/04.13 Brussel, 22 november 2004 MEDEDELING 1 VOORKOMEN VAN DE VETERANENZIEKTE OF LEGIONELLOSE
Nadere informatieLegionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO 55.3. Oscar Nuijten Edu4Install. Namens, ISSO. Gastheer: Lomans Groep
Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Oscar Nuijten Edu4Install Namens, ISSO Gastheer: Lomans Groep Wat doet ISSO? Inhoud Wetgeving legionella proceswater + koeltorenkaart
Nadere informatieInleiding. Checklist risico-inventarisatie Legionella
Inleiding Vanaf augustus 2000 zijn er voor recreatiebedrijven, horeca, ziekenhuizen en andere instellingen waar met water wordt gewerkt, strengere regels om legionellabesmetting te voorkomen. Legionella
Nadere informatieRisicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3
Inhoud Risicoanalyse en beheersplan klimaatinstallaties volgens ISSO-55.3 Oscar Nuijten Projectcoördinator, ISSO Wat is ISSO? Wetgeving legionellapreventie proceswater ISSO 55.3 Risicoanalyse en beheersmaatregelen
Nadere informatieLegionella pneumophila (veteranenziekte)
Legionella pneumophila (veteranenziekte) Inleiding De legionella-uitbraak in 1999 op de bloemententoonstelling in Bovenkarspel was voor de overheid aanleiding om maatregelen te nemen om een nieuwe uitbraak
Nadere informatieAlternatieve Technieken Legionellapreventie
Alternatieve Technieken Legionellapreventie 1 Programma Dagdeel 1 Inleiding en mag ik me even voorstellen? Wanneer welke techniek toepassen? Algemene wetgeving Legionellapreventie Drinkwaterbesluit (nieuw)
Nadere informatieDe Arbeidsinspectie in het kort. Koeltorens en de beheersing van legionellarisico s
De Arbeidsinspectie in het kort Koeltorens en de beheersing van legionellarisico s De Arbeidsinspectie (AI) staat midden in de samenleving. Het werkterrein van de AI omvat alle bedrijven en commerciële-
Nadere informatieLegionellabeheersing OP WIE IS HET LEGIONELLABESLUIT VAN TOEPASSING
Legionellabeheersing In de meeste publiek toegankelijke instellingen zoals sporthallen, RVTʼs, en ziekenhuizen, maar evenzeer in de niet publiek sector (bedrijven/industrie) vormen de over het algemeen
Nadere informatieLegionella verschil tussen theorie en praktijk
Legionella verschil tussen theorie en praktijk NVvA-Congres 2016 Kurhaus - Scheveningen Mascha van Hofweegen Praktijk -1 Wij hebben ons Legionella-beheersplan extern laten controleren. Zij hebben dit goedgekeurd
Nadere informatie23822 MONITEUR BELGE 04.05.2007 BELGISCH STAATSBLAD
23822 MONITEUR BELGE 04.05.2007 BELGISCH STAATSBLAD VLAAMSE OVERHEID N. 2007 1790 [C 2007/35393] 9 FEBRUARI 2007. Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de preventie van de veteranenziekte op publiek
Nadere informatieHET LEGIONELLABEHEERSPLAN
/ legionellabeheersplan HET LEGIONELLABEHEERSPLAN Een leidraad - versie september 2018 Deze folder en andere informatie i.v.m. het Vlaams Legionellabesluit vind je op onze website: https://www.zorg-en-gezondheid.be/legionella
Nadere informatieHoofdstuk I. Definities
I.3.Z. BVR Legionella 1 Besluit van de Vlaamse Regering van 9 februari 2007 (BS 4 mei 2007) betreffende de preventie van de veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen 1 Hoofdstuk I. Definities Artikel
Nadere informatieISSO Inhoud. Ontwikkeling wetgeving legionellapreventie proceswater. Producten van ISSO. Registratie koeltorens
Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers Wat doet ISSO? Inhoud m.b.v. Wetgeving legionella proceswater ISSO 55.3 Koeltorenkaart Waarom nieuwe uitgave 55.3? Oscar Nuijten Edu4Install Namens,
Nadere informatieLegionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Oscar Nuijten Projectcoördinator, ISSO Inhoud
Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Oscar Nuijten Projectcoördinator, ISSO Wat is ISSO? Inhoud Waarom nieuwe uitgave 55.3? Wat zijn de vernieuwingen? Hoe om te gaan
Nadere informatieVoor meldingen kunt u het formulier downloaden, invullen en opsturen naar de inspectie in uw regio.
Legionella is een bacterie die de veteranenziekte kan veroorzaken. De ziekteverschijnselen kunnen variëren van een fikse verkoudheid tot een flinke griep met longontsteking. Infectie vindt plaats door
Nadere informatieNatte koeltorens en legionella
Natte koeltorens en legionella Is het nu goed geregeld met toezicht en handhaving? DCMR Milieudienst Rijnmond - Yvonne Jansen 4 december 2014 DCMR Milieudienst Rijnmond De gezamenlijke omgevingsdienst
Nadere informatieLegionella: overzicht 2000-2008. Legionella pneumophila. Legionella pneumophila
Legionella: overzicht 2000-2008 Rudy Calders Verantw. Labo microbiologie, zwembadhygiëne, grootkeukenhygiëne PIH Antwerpen 140 120 122 100 80 60 59 58 40 43 43 41 50 32 27 29 20 7 6 14 0 '96 '97 '98 '99
Nadere informatieVoorwoord. Mieke Vogels, Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid, Gelijke Kansen en Ontwikkelingssamenwerking.
VOORKOM LEGIONELLOSE Brochure bij het besluit van de Vlaamse regering van 22 november 2002 betreffende de primaire preventie van de veteranenziekte in voor het publiek toegankelijke plaatsen 3 Voorwoord
Nadere informatiePROJECT Legionella Binnenvaart 2000 A412
PROJECT Legionella Binnenvaart 2000 A412 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Versie: januari 2002 Postadres: Postbus 90801 te 2509 LV DEN HAAG Bezoekadres: Anna van Hannoverstraat 4 te DEN
Nadere informatieLegionella Preventie. In industriële omgeving. 7 december 2017
Legionella Preventie In industriële omgeving Koelwaterdag 7 december 2017 Fetze Jan Kooistra Senior adviseur Drink- en proceswater Waarom deze presentatie. Informatie verstrekking over Legionella Preventie
Nadere informatieLEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers. Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water
LEGIONELLA overzicht met feiten en cijfers Drs. Hans Schoon OMEGAM-Water Onderwerpen Wat weten we van Legionella Meldingen Legionellose Bronopsporing patiënten Besmettingen leidingwater Praktijk 18 jaar
Nadere informatieBeheer en Onderhoud Legionella. Richard Peet
Beheer en Onderhoud Legionella Richard Peet 1 Programma Relatie tussen Legionella en Beheer en onderhoud Inspectierichtlijn en ILen T Wateropleidingen 2 Legionella Aangetoond 1976, bijeenkomst Legionairs
Nadere informatieVeelgestelde vragen en antwoorden
Veelgestelde vragen en antwoorden Vraag Wat zijn de symptomen van legionella? Antwoord De meeste mensen worden na blootstelling aan deze bacterie niet ziek. Als er wel ziekteverschijnselen optreden gebeurt
Nadere informatieLegionella pneumophila : Inleidende begrippen. Een verhaal met of zonder einde?
Legionella pneumophila : Inleidende begrippen. Een verhaal met of zonder einde? Rudy Calders Verantw. Labo microbiologie, zwembadhygiëne, grootkeukenhygiëne 1 Fysische karakteristieken: Type: Grootte:
Nadere informatieLegionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers. m.b.v. ISSO Bart-Jan Kordes Kordes Advies. Inhoud. Waarom nieuwe uitgave 55.3?
Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers m.b.v. ISSO 55.3 Bart-Jan Kordes Kordes Advies Namens, ISSO Gastheer 13-03-2017: Wat doet ISSO? Inhoud Wetgeving legionella proceswater Koeltorenkaart
Nadere informatie4. In welke watervoerende systemen komt legionella voor? 6. Legionella en risicobeperking in open recirculerende verdampende koelwatersystemen.
INHOUDSOPGAVE 1. Wat is legionella? 2. Hoe vindt legionellabesmetting plaats? 3. Welke factoren verhogen het risico? 4. In welke watervoerende systemen komt legionella voor? 5. Regel- en Wetgeving en wie
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Legionella in Martinushof
Praktische opdracht Biologie Legionella in Mart Praktische-opdracht door een scholier 1659 woorden 22 mei 2001 6,6 22 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Naar aanleiding van het krantenartikel: "Legionella
Nadere informatieDe waterleiding. De waterleiding. Legionella. Wilco van der Lugt. Wilco van der Lugt. inhoud
De waterleiding De waterleiding Legionella Wilco van der Lugt Wilco van der Lugt Installateur BRL 6010, gecertificeerd IntegraalAdviseur Vastgoed (onderhoud), gecertificeerd Monsternemer legionella, gecertificeerd
Nadere informatieRegionaal Platform Ziekenhuishygiëne Regio Antwerpen. Preventie van legionellose in gezondheidsinstellingen
Regionaal Platform Ziekenhuishygiëne Regio Antwerpen Preventie van legionellose in gezondheidsinstellingen Datum 2008 Versie 3 Pg 1/6 Status Consensus Herziening op 2013 Auteurs Dhr. Frank Van Laer (UZA,
Nadere informatieBREF en BAT best available technology. Waarom koeltorens LEGIONELLA BACTERIE Wat. Groei
LEGIONELLA BACTERIE Wat Komt natuurlijk voor in water 34 soorten waarvan 20 ziekteverwekkend zijn groot deel fysisch Keuzes en consequenties legionellapreventie en koeltorens Robert van der Lande Groei
Nadere informatieA 13 Legionella. Preventiemaatregelen ter voorkoming van legionellose. 29-3-2016 Preventiedienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel
A 13 Legionella Preventiemaatregelen ter voorkoming van legionellose 29-3-2016 Preventiedienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel 1. Standaardmaatregelen en adviezen TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI
Nadere informatieKeuzes en consequenties bij legionellapreventie en koeltorens. Robert van der Lande
Keuzes en consequenties bij legionellapreventie en koeltorens Robert van der Lande Eigenschappen Legionellabacterie Wat Komt natuurlijk voor in water 34 soorten waarvan 20 ziekteverwekkend zijn Groei Stagnerend
Nadere informatieLegionella: risicoanalyse beheersing. Kaho Sint-Lieven Campus Himm Hospitaalstraat 123 9100 Sint-Niklaas
Legionella: risicoanalyse beheersing Kaho Sint-Lieven Campus Himm Hospitaalstraat 123 9100 Sint-Niklaas Overzicht van mogelijke beheersmaatregelen Benodigdheden Systeemschets Beschrijving installatie Meetapparatuur
Nadere informatieN O T I T I E P R E V E N T I E L E G I O N E L L A
N O T I T I E P R E V E N T I E L E G I O N E L L A Lichtenvoorde, april 2007 E. Huitink, manager servicebureau Status Beleidsnotitie Preventie Legionella Auteur(s) E. Huitink, manager servicebureau Datum
Nadere informatieNEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid
NEN1006 rapportage Inspectie Drinkwaterveiligheid Locatienaam Adres Plaats Datum Opdrachtgever Inhoudsopgave 1. Achtergrondinformatie over deze NEN1006 rapportage................................... 4 2.
Nadere informatieKeuzes en consequenties koeltorens en legionellapreventie
Keuzes en consequenties koeltorens en legionellapreventie Robert van der Lande 2 TVVL Zuid-Holland & Zeeland 1 LEGIONELLA BACTERIE groot deel fysisch Wat Komt natuurlijk voor in water 34 soorten waarvan
Nadere informatieHoe kan ik legionella voorkomen?
Stichting Veteranenziekte Hoe kan ik legionella voorkomen? Informatie over de veteranenziekte en praktische tips om besmetting te voorkomen Legionella en haar verschijnselen Wat houdt de ziekte in? De
Nadere informatieLegionella pneumophila. S.G.S Vreden, MD, PhD
Legionella pneumophila S.G.S Vreden, MD, PhD Legionella pneumophila, established in 1976 Legionella is een aerobe, gram negatieve bacterie Familie Legionellaceae heeft 50 species, met ruim 70 serogroups.
Nadere informatieing. Irene van Veelen Symposium 27 juni 2018
K E N N I S I N S T I T U U T V O O R D E I N S T A L L A T I E S E C T O R ing. Irene van Veelen Symposium 27 juni 2018 Inhoud Wat doet ISSO Legionella in het kort Waarom ISSO-publicatie 55.3? Opzet van
Nadere informatieLegionella ontwerp van koeltorens. Legionella-veilig ontwerp van koeltorens
ontwerp van s -veilig ontwerp van s : 1 doel en werkings principe 2 relatie met legionella 3 risico beheersing Tijs Mekel ISSO seminar 14 mei 2009 ontwerp van s : 1 doel en werkings principe 2 relatie
Nadere informatieG.04 Legionella beheersplan.
G.04 Legionella beheersplan. Protocol als bedoeld in artikel 9 lid 2 van het Huishoudelijk Reglement van de Tielse Watersportvereniging De Waal. Risicoanalyse & beheersplan legionella In de Drinkwater
Nadere informatieAard van de laatste wijziging: herziening van de inhoud van het voorschrift revisie 1 uit 1998 en aanvulling arbo beleidsregel sept. 2003.
Gezien en akkoord bevonden door: Arbeidshygiënist / E. Schuurmans Bedrijfsarts / M. Meijer Sectiechef S920 / J. van Driel Aard van de laatste wijziging: herziening van de inhoud van het voorschrift revisie
Nadere informatieDesinfectie van drinkwater in de verzorgingssector
Hans Leen, Product Manager Desinfectie van drinkwater in de verzorgingssector Legionella Bacterie aanwezig in drinkwater Wanneer het aantal kolonievormende eenheden (KVE) de drempelwaarde in het drinkwater
Nadere informatieLegionellapreventie. 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes
Legionellapreventie 10 aandachtspunten op een rij Ir. HankWes Belang legionellapreventie Officier van justitie eist 18 maanden cel i.v.m. legionellabesmetting 2 Vernevelende tappunten Legionella is alleen
Nadere informatieLegionella. Antwoord op de meest gestelde vragen
Legionella Antwoord op de meest gestelde vragen 1. Waarom deze brochure Legionella is een bacterie waarvan de meeste mensen niet ziek worden na blootstelling. Slechts bij een klein deel van degenen die
Nadere informatieLegionella pneumophila:
Legionella pneumophila: voorkomen en controlemaatregelen Samenvatting De legionella-bacterie staat bekend als één van de ziekteverwekkers van atypische longontstekingen. Ze kan zich goed handhaven in water
Nadere informatieWat is Legionella? Legionella heeft een voorkeur voor temperaturen van C (onder 20 C overleeft de bacterie; boven 50 C sterft deze af)
Wat is Legionella? Legionella is een bacterie Legionella komt voor in water en vochtige bodem Legionella heeft een voorkeur voor temperaturen van 20-50 C (onder 20 C overleeft de bacterie; boven 50 C sterft
Nadere informatieLegionella. Annemarie Essink Longziekten 05-03-2014
Legionella Annemarie Essink Longziekten 05-03-2014 Indeling Historie Epidemiologie en pathogenese Klinische presentatie en beloop Microbiologische diagnose Behandeling Maatregelen naar aanleiding van een
Nadere informatieKWALITEITSNORMEN VOOR ZELFSTANDIGE WONINGEN EN KAMERS AGENTSCHAP WONEN VLAANDEREN NIEUW: DAKISOLATIENORM WONENVLAANDEREN.BE
KWALITEITSNORMEN VOOR ZELFSTANDIGE WONINGEN EN KAMERS NIEUW: DAKISOLATIENORM AGENTSCHAP WONEN VLAANDEREN WONENVLAANDEREN.BE Algemeen De Vlaamse Wooncode bepaalt de minimale normen waaraan woningen in Vlaanderen
Nadere informatieLEGIONELLA REGELGEVING
LEGIONELLA REGELGEVING Besluit van de Vlaamse regering dd 22 november 2002 betreffende de primaire preventie van de veteranenziekte in voor het publiek toegankelijke plaatsen 1 Waar het om draait: DE VETERANENZIEKTE
Nadere informatieZiek van water? Verdiepende risico-inventarisatie en -evaluatie biologische agentia bij het werken met proceswater binnen Vlisco Netherlands B.V.
Ziek van water? Verdiepende risico-inventarisatie en -evaluatie biologische agentia bij het werken met proceswater binnen Vlisco Netherlands B.V. Man-So Wong Maart 2014 Opbouw presentatie Aanleiding Onderzoeksvraag
Nadere informatieWATERKWALITEIT IN DE ZORGSECTOR
WATERKWALITEIT IN DE ZORGSECTOR Technische Analyse Opbouw /inplanting Minimale vereisten zijn hydraulisch plan van de sanitaire installatie en inplantingen van de toestellen Materiaalkeuze van de leidingen/boilers/buffervaten
Nadere informatieL E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N
L E G I O N E L L A P R E V E N T I E B IJ P U B L I E K S E V E N E M E N T E N O K T O B E R 2 0 0 4 Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid Postbus 2200 1000 CE Amsterdam tel: 020 555 54 15 fax: 020
Nadere informatieV. Risico analyse Legionella. A. Inleiding. B. Methode. C. Resultaten. D. Waterlevering. E. Resultaten risicoanalyse F.
BEHEERSPLAN LEGIONELLA GEMEENSCHAPPELIJKE PREVENTIEDIENST Inhoudsopgave. I. Regelgeving. II. III. IV. Toepassingsgebied. Stappenplan. A. Melding van bestaande installaties. B. Beheersplan. 1. Beschrijving
Nadere informatieIn BRL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld.
Proefexamen RL 6010 Legionellapreventie advies 1 Is de volgende stelling juist? In RL6010 is een Model risicoanalyse en beheersplan Legionellapreventie Leidingwaterinstallatie bijgevoegd en verplicht gesteld.
Nadere informatieOntwerpbesluit van de Vlaamse Regering betreffende de preventie van de veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen DE VLAAMSE REGERING,
3 Vlaamse Regering Ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering betreffende de preventie van de veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het decreet van 21 november 2003
Nadere informatieDOSSIER LEGIONELLA. sector niet gekend. Het gevolg laat zich raden, vele jeugdverblijfcentra zijn bewust of onbewust niet in regel.
DOSSIER LEGIONELLA In het vorige HuisWerkdossier rond warmwaterproductie lag de focus vooral op de installatie. Daar werd de vraag beantwoord hoe je op een korte termijn veel warm water produceert zonder
Nadere informatieLegionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties. Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager
Legionella voorkomen! in kleine, niet-prioritaire installaties Ing. Andy van Oijen Trainingsmanager 2 Vernevelende tappunten Legionella is alleen ziekteverwekkend als ze in aërosolen voorkomen (kleine
Nadere informatieAltijd en overal veilig douchen
Altijd en overal veilig douchen Met de SanPro legionellapreventiesystemen van Flamco VEILIG BETROUWBAAR ENERGIEZUINIG EFFICIËNT Het belang van zorgvuldige legionella-preventie Preventie is wettelijk verplicht
Nadere informatieSTANDAARDMAATREGELEN EN ADVIEZEN TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI IN EENVOUDIGE WATERVOORZIENINGSYSTEMEN
GEMEENSCHAPPELIJKE PREVENTIEDIENST PREVENTIEMAATREGELEN LEGIONELLA STANDAARDMAATREGELEN EN ADVIEZEN TER VOORKOMING VAN LEGIONELLAGROEI IN EENVOUDIGE WATERVOORZIENINGSYSTEMEN Eliminatie van risicofactoren
Nadere informatieHandboek Beheer van Scoutingkampeerterreinen. Infoblad 8.3 LEGIONELLA. Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen:
Infoblad 8.3 LEGIONELLA Op dit infoblad vind je informatie over de volgende onderwerpen: - Legionella - Regelgeving - Risicoanalyse - Verplichte monstername - De kosten - Meer informatie Als eigenaar en
Nadere informatieLegionella. Antwoorden op de 25 meest gestelde vragen. Heeft u vragen over de. veteranenziekte? Wilt u weten. hoe een Legionella-besmetting
Legionella Antwoorden op de 25 meest gestelde vragen Heeft u vragen over de veteranenziekte? Wilt u weten hoe een Legionella-besmetting ontstaat? Op welke plaatsen u wel of geen risico loopt en welke maatregelen
Nadere informatieSTUDIEDAG WATERBEHANDELING
STUDIEDAG WATERBEHANDELING Wetgeving drinkwater Luc Mouton Senior Projectleider TMVW 1 Programma 1. Water bestemd voor menselijke consumptie 2. Eigen waterwinningsinstallatie 3. FAVV 4. Beveiliging van
Nadere informatieLegionella beleidsplan. Documentinformatie. V Manager Health, Safety en Security - R. Kamst
2006-0037425 Toepassingsgebied RWE Generation NL Geldigheid tot 01-12-2020 Documentinformatie Versie Versiedatum Autorisatie V2.0 01-12-2017 Manager Health, Safety en Security - R. Kamst Wijzigingen t.o.v.
Nadere informatieLEGIONELLA IN KOELWATER, PREVENTIE EN DETECTIEMETHODEN. Erik Smet
LEGIONELLA IN KOELWATER, PREVENTIE EN DETECTIEMETHODEN Cursus proceswater KVIV Genootschap Milieutechnologie Berchem 18 november 2008 Erik Smet TREVI nv Dulle-Grietlaan 17/1 B-9050 Gentbrugge Tel. +32
Nadere informatieVOORLICHTING AAN DE BEWONER
BRON: L. van Leengoed (C-mark) Voorbeelden van bewonersinformatie: 1. Gebruiksinstructie leidingwaterinstallaties 2. Tekst voor het bewonersblad 3. Tekst bij aanvraag zelf aangebrachte voorzieningen (ZAV)
Nadere informatieAlternatieve legionella preventie
legionellapreventie Hans van Wolferen Beoordelingsrichtingen voor alternatieve technieken Alternatieve legionella preventie In de meeste leidingwaterinstallaties is legionellapreventie volgens het thermische
Nadere informatieWerkinstructies Thermische Desinfectie n.a.v. normoverschrijdingen Legionella
Werkinstructies Thermische Desinfectie n.a.v. normoverschrijdingen Legionella Bureau de Wit December 2013 Bureau de Wit 2013 1 Inhoudsopgave 1 Werkinstructies thermische desinfectie... 3 1.1 Plan van aanpak...
Nadere informatieOpvolging Legionellabeheersplan. Stedelijk zwembad Parklaan 117 9100 Sint-Niklaas
Opvolging Legionellabeheersplan Stedelijk zwembad Parklaan 117 9100 Sint-Niklaas opgemaakt december 2013 Inhoudsopgave 1. ADMINISTRATIEVE GEGEVENS... 4 1.1 Opdrachtgever... 4 1.1.1 De inrichting...4 1.1.2
Nadere informatieGevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit
VSK 2012: 7 februari 2012 De zorg voor de kwaliteit van drinkwater Legionellapreventie Gevolgen van nieuw Drinkwaterbesluit Will Scheffer Het nieuwe Drinkwaterbesluit vraagt om een strakke regie van de
Nadere informatieIs den rooden loop terug in het land?*
Is den rooden loop terug in het land?* Transmissiedag 14/9/2010 Anouk Vanlander CLB-arts * Observatie bij een dysenterie-epidemie van 1779. Geschiedenis der geneeskunde 2008;4(12):208-14 Melding door school
Nadere informatieAanvraag van een vergoeding voor belangrijke wildschade of schade door beschermde soorten
Aanvraag van een vergoeding voor belangrijke wildscde of scde door beschermde soorten ANB-19-091126 ANB Antwerpen Anna Bijnsgebouw Lange Kievitstraat 111/113 bus 63 2018 ANTWERPEN Tel. 03 224 62 62 - Fax
Nadere informatieApril 2000. Modelbeheersplan Legionella-preventie in leidingwater
April 2000 Modelbeheersplan Legionella-preventie in leidingwater Inhoud Samenvatting......................................................... 2 1. Inleiding.............................................................
Nadere informatieAanvraag van een erfgoedpremie volgens de standaardprocedure
Aanvraag van een erfgoedpremie volgens de standaardprocedure OE_PR-02-150629 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////T
Nadere informatieModelbeheersplan legionellapreventie in leidingwater
Modelbeheersplan legionellapreventie in leidingwater Inhoud Samenvatting 1. Inleiding............................................................. 3 1.1 Legionella bacteriën....................................................
Nadere informatieLEGIONELLAPREVENTIE. Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V.
Oeds Kuipers Directeur Kuipers Drinkwater Security B.V. Landelijk discussie over het verlagen van de Warmtapwater temperatuur! WAAROM? Lager ernergieverbruik Minder CO2 uitstoot Minder kalkafzetting in
Nadere informatieLegionella. Antwoorden op de meest gestelde vragen
Legionella Antwoorden op de meest gestelde vragen Legionella Antwoorden op de meest gestelde vragen Inhoudsopgave 1 Waarom deze brochure? 03 2 De ziekte en ziekteverschijnselen 04 3 Wat je thuis moet
Nadere informatieLegionella Bronnen, blootstelling,beheersen. SPAOGS Klinische Avond 26 april 2012 Ir V.A. Correia CIH RAH
Legionella Bronnen, blootstelling,beheersen SPAOGS Klinische Avond 26 april 2012 Ir V.A. Correia CIH RAH Uit WHO document 2007 Although Legionella is a well recognized problem in developed nations, data
Nadere informatieNatte Koeltorens. Els Joosten Wabo adviseur Omgevingsvergunningen & Activiteitenbesluit. Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied
Natte Koeltorens 1 Natte Koeltorens Els Joosten Wabo adviseur Omgevingsvergunningen & Activiteitenbesluit Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied els.joosten@odnzkg.nl 2 Aanleiding Uitbraak Post CS Amsterdam
Nadere informatieMICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN
Naam: Klas: VERWERKING van AGRARISCHE PRODUCTEN MICRO-ORGANISMEN A: BACTERIËN INLEIDING De komende lessen gaan over micro-organismen. In deze les gaan we in op bacteriën. De lessen hierna kijken we ook
Nadere informatieAanvraag van een erfgoedpremie volgens de standaardprocedure
Aanvraag van een erfgoedpremie volgens de standaardprocedure OE_PR-02-150416 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////T
Nadere informatieDOUCHE AUTOMATISERING WEB-BASED TAPWATER & LEGIONELLA PREVENTIE SYSTEEM
DOUCHE AUTOMATISERING WEB-BASED TAPWATER & LEGIONELLA PREVENTIE SYSTEEM Webeasy is wereldwijd het eerste bedrijf dat producten en applicaties voor gebouw- en industriële automatisering ontwerpt en aanbiedt
Nadere informatieTitel: protocol legionellabeheer
Protocol: legionellabeheer. Zorgcentrum Sint Franciscus heeft samen met woonstichting Leystromen afspraken gemaakt betreffende het legionellabeheer binnen de nieuwbouw (GW, ZA en algemene ruimtes) en de
Nadere informatieLegionella Preventie. Antwoord op de meest gestelde vragen. ing. Irene van Veelen ISSO projectcoördinator Water&Gas
Legionella Preventie Antwoord op de meest gestelde vragen ing. Irene van Veelen ISSO projectcoördinator Water&Gas www.legionellavraagbaak.nl: Wie is bevoegd om keerkleppen te controleren? Wie is verantwoordelijk
Nadere informatieEen legionella-infectie als vakantiesouvenir
Een legionella-infectie als vakantiesouvenir TALD: Travel Associated Legionnaires Disease reisgerelateerde legionella 1 Symposium Legionella en klare taal 12 mei 2014 Programma 1. Even opfrissen 2. Van
Nadere informatieWoonkwaliteit: de normen waaraan een woning of kamer moet voldoen. Toelichtingsbrochure
Woonkwaliteit: de normen waaraan een woning of kamer moet voldoen Toelichtingsbrochure 1. Aan welke normen moet een woning of kamer voldoen? 4 2. Wat wordt er gecontroleerd tijdens een woningonderzoek?
Nadere informatieSamenvatting. Veteranenziekte
Samenvatting Na de epidemie van legionellapneumonie die in 1999 uitbrak onder bezoekers van de West-Friese Flora in Bovenkarspel, heeft de minister van VWS advies gevraagd aan de Gezondheidsraad. De minister
Nadere informatieministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg
I N F O R M A T I E F O L D E R Overdaad schaadt ZON SPRING ER VERSTANDIG MEE OM! ministerie van de Vlaamse Gemeenschap administratie Gezondheidszorg EVEN UW AANDACHT GRAAG!!! De meeste mensen houden van
Nadere informatieVERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA
Li / documentatiefiche VERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA Verkorte versie van de operationele procedure van 7 oktober 2014 van de Risk Management Group Belgium over ebola voor gezondheidswerkers/ 10.10.2014
Nadere informatieLegionella beheersing & veiligheid Koeltorens Conform AI32 en Arbobesluit
Legionella beheersing & veiligheid Koeltorens Conform AI32 en Arbobesluit Projectnummer ALG2011 Document R. ALG2011-1430 1 oktober 2011, Versie 1.0 Opdrachtgever Xigna BV T.a.v. de heer E. Nijlant Postbus
Nadere informatieLegionellapreventie in koeltorens
legionellapreventie ing. O.W.W. Nuijten Markt heeft behoefte aan model RI&E en beheersplan Legionellapreventie in koeltorens De besmettingsbron van een legionella-uitbraak in 2006 bleek een koeltoren in
Nadere informatie