Jaarverslag. Typ hier om tekst in te voeren. Typ hier om tekst in te voeren. Typ hier om tekst in te voeren

Jaarverslag Typ hier om tekst in te voeren 2013 Typ hier om tekst in te voeren Typ hier om tekst in te voeren

Jaarverslag 2013 2 De Fietsersbond komt op voor de belangen van fietsers in Nederland en zet zich in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. Dat kan dankzij de steun van onze leden. De Fietsersbond heeft 32.000 leden, 150 afdelingen en 1500 actieve vrijwilligers, verspreid over heel Nederland. Copyright Fietsersbond 2013/2014 Overname van teksten is toegestaan met bronvermelding. Alle teksten zijn onder voorbehoud van vaststelling door de ledenraad in juni 2014. Samenstelling en redactie: Martijn van Es Fietsersbond Postbus 2828 3500 GV Utrecht www.fietsersbond.nl Telefoon 030-2918171 Fax 030-2918188 E-mail info@fietsersbond.nl

Jaarverslag 2013 3 Inhoud Voorwoord... 6 De Fietsersbond in 2013... 7 1 Jaarthema s... 9 1.1 Meer fiets, meer ruimte: naar een schaalsprong in het fietsbeleid... 9 1.2 Fietsen zonder hindernissen... 11 2 Beleidsbeïnvloeding... 12 2.1 Beleidsontwikkeling... 12 2.1.1 Fiets filevrij (snelfietsroutes)... 12 2.2 Lobby... 13 2.2.1 Nationale en internationale lobby... 13 2.2.2 Lokale en regionale lobby... 14 2.2.3 Verkeersveiligheid en infrastructuur... 15 2.2.4 Fiets en openbaar vervoer, fietsparkeren... 16 2.3 Vrijwilligers... 17 2.3.1 Regionale vertaling van landelijke campagnes... 18 2.3.2 Scholing, werving en behoud van vrijwilligers... 18 2.3.3 Advies aan afdelingen... 19 2.3.4 Successen op lokaal en regionaal niveau... 20 2.4 Onderzoek... 20 2.4.1 Onderzoeksprogramma... 20 2.4.2 Fietsersbond Meldpunt... 21 2.4.3 Nationaal Fietspanel... 22 2.4.4 Het vergevingsgezinde fietspad... 23 2.4.5 Inventarisatie Fietsknelpunten Fryslân... 24 2.4.6 Fietscommunity... 24 3 Voorlichting en educatie... 26 3.1 Communicatie algemeen... 26 3.2 Website... 27 3.3 Vogelvrije Fietser... 28 3.4 Consumentenvoorlichting... 29 3.5 Fietspromotie... 29 3.5.1 Fietsersbond Routeplanner... 29

Jaarverslag 2013 4 3.5.2 E-bikeroutes Fryslân... 30 3.5.3 Veilig en Bewust... 31 3.5.4 Fietsen naar het werk/fietsinspiratietool... 31 3.5.5 Rij2op5... 32 3.5.6 Fiets je fit Hoograven... 33 3.5.7 Wijken voor de fiets... 33 3.6 Educatie... 34 3.6.1 Fietsschool... 34 3.6.2 Fietsverlichtingscampagne Ik wil je zien... 35 3.6.3 Blijf veilig mobiel... 36 4 Werving en baten... 37 4.1 Inkomsten uit lidmaatschappen... 37 4.1.1 Verhoging contributie per lid... 37 5 Beheer en administratie... 38 5.1 Leden- en financiële administratie... 38 5.2 Personeel en organisatie... 38 5.3 Huisvesting en beheer... 39 6 Bestuur en vereniging... 40 6.1 Missie... 40 6.2 Organisatie... 40 6.3 Ledenraad... 41 6.4 Ledenraadpresidium... 41 6.5 Controlecommissie... 41 6.6 Algemeen bestuur... 41 6.7 Directie... 44 6.7.1 Management team... 44 7 Verantwoordingsverklaring... 45 8 Financieel resultaat... 48 8.1 Verbeterde bedrijfsvoering... 48 8.2 Toelichting op de begroting 2014... 49 9 Jaarrekening... 50 Balans per 31 december 2013 (na resultaatbestemming)... 50

Jaarverslag 2013 5 Staat van baten en lasten over 2013... 51 Kasstroomoverzicht... 52 Toelichting behorende tot de jaarrekening 2013... 53 Niet uit balans blijkende verplichtingen... 58 Subsidies van overheden... 59 Toelichting lastenverdeling... 62 Overige gegevens... 65 Begroting 2014... 65 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant... 66 10 Vooruitblik... 68 11 Leeswijzer... 69

Jaarverslag 2013 6 Voorwoord Wat heeft de Fietsersbond, landelijk en lokaal in 2013 veel bereikt! Dat gevoel krijg je als je dit jaarverslag hebt gelezen. Een kleine greep: door een betere gladheidsbestrijding van gemeenten, afgedwongen door veel acties van lokale afdelingen, is het aantal fietsgewonden spectaculair gedaald. De nieuwe verbeterde Fietsersbond Routeplanner is gepresenteerd en sindsdien stijgt het aantal gebruikers fors. De snelfietsroute Leiden-Den Haag werd geopend dankzij werk van de Haagse regio van de Fietsersbond en Fiets filevrij. 2013 is ook het jaar dat in veel steden de schaalsprong voor het fietsverkeer is ingezet. Steeds meer gemeenten onderkennen dat de groei van het fietsverkeer vraagt om bredere fietspaden en meer en betere fietsparkeervoorzieningen. Dankzij de Fietsersbond is dit op de agenda gezet. Juridische procedures doen we niet graag, we proberen vooral via activiteiten en lobby onze doelen te bereiken, maar als het niet anders kan, zoals in Culemborg dit jaar, dan gaan we een confrontatie niet uit de weg. En met succes: de Raad van State zorgde ervoor dat fietspaden in die plaats niet door auto s gebruikt mogen worden. Ook wij hebben last van de crisis. Minder inkomsten en zwaardere eisen aan steun of subsidie zorgen ervoor dat we nog zuiniger en verstandiger om moeten gaan met minder geld. Ook zien we dat mensen minder makkelijk lid worden van een maatschappelijke organisatie als de Fietsersbond. En dat terwijl door diezelfde crisis meer mensen de fiets pakken. Een bijzondere tegenstelling die de komende jaren onze aandacht zal vragen. De Fietsersbond is niet meer weg te denken in het maatschappelijk landschap van Nederland. We gaan op weg naar ons veertigjarig bestaan in 2015. Dat wordt een schitterende mijlpaal. Het gaat de goede kant op met fietsen in Nederland (en daarbuiten) maar we blijven nog steeds nodig! Hugo van der Steenhoven Directeur Fietsersbond Marijke van Haaren Voorzitter Fietsersbond

Jaarverslag 2013 7 De Fietsersbond in 2013 Januari Fietsgebruik flink gestegen Gladheidsbestrijding fietsroutes fors verbeterd Februari Gewonden onder fietsers door winterse gladheid spectaculair gedaald Fietsen kunnen weer mee in de trein naar Brussel Bestuur Regio Utrecht ontwikkelt samen met Fietsersbond uniek fietsverkeersmodel Kamermeerderheid stemt voor verplicht kenteken landbouwverkeer Maart Fietsersbond en Eneco presenteren geheel vernieuwde Fietsersbond Routeplanner April Fietsersbond: stijging fietsslachtoffers onder 70 tot 80 jarigen ernstige zaak Profile de Fietsspecialist hoofdsponsor Fietsstad 2014 Symposium over fietscultuur in Utrecht Mei Vriendelijk verkeer 2013 in het teken van gedrag fietsende jongeren t.o.v. ouderen Vernieuwd Fietsersbond Meldpunt start met campagne verkeerslichten ING Leeuwarden ontvangt rij2op5 Bedrijven Award Snelfietsroute Den Haag-Leiden geopend Juni Fietsers tevreden over OV-fiets, ontevreden over meenemen fiets in trein Fietscongres Velocity in Wenen Fietsersbond krijgt een nieuw logo Juli 19 gemeenten willen Fietsstad 2014 worden

Jaarverslag 2013 8 Augustus Fietsersbond pleit met maatschappelijke organisaties voor verkoopverbod vervuilende snorscooter Geen wettelijk verplicht framenummer voor fietsen Fietsersbond teleurgesteld Webmaster Ab Stammeshaus overleden Fietsliftplaats van Vogelvrije Fietser-columniste Mapije wordt een mediahit Energieakkoord: forse groei fietsverkeer nodig! September Minister Schultz ontvangt Toekomstagenda Snelfietsroutes Fietsersbond, provincie en politici testen fietsroutes in Gelderland Oktober Almere, Eindhoven, Enschede, Velsen en Zwolle genomineerd voor Fietsstad 2014 Bakfietsentest TestKees: Bakfiets.nl winnaar Eerste Nederlandse Crashmob voor campagne Ik Wil je Zien November Steeds meer politiek verzet tegen scooteroverlast Fietsverlichtingscampagne weer groot succes Fietsersbond Culemborg krijgt gelijk van Raad van State over auto s op fietspaden Fietsersbond roept gemeenten op haast te maken met beleidsimpuls fietsveiligheid December Fietsers maken verlanglijstjes op Fietsersbond Meldpunt Kamer steunt Toekomstagenda Snelfietsroutes Vier grote steden willen snorfietsen naar de rijbaan Rechtdoor gaat echt weer voor op afslaand verkeer

Jaarverslag 2013 9 1 Jaarthema s Sinds het jaar 2012 werkt de Fietsersbond met jaarthema s: belangrijke onderwerpen voor fietsers die we gebruiken om ons werk te clusteren. Hierdoor kunnen we activiteiten beter op elkaar afstemmen en zo meer samenhang en focus bereiken. Elk jaarthema beslaat in principe drie jaar: Een opbouwjaar, een hoofdjaar en een afbouwjaar. Dit betekent dat er per jaar twee tot drie thema s zijn waar onze activiteiten in geconcentreerd worden. In 2013 was ons hoofdthema Meer fiets, meer ruimte, naar een schaalsprong in het fietsbeleid, terwijl het thema Fietsen zonder hindernissen werd opgebouwd. Meer fiets, meer ruimte (Schaalsprong) Fietsen zonder hindernissen 8-80: Leefbare steden voor iedereen* 2012 2013 2014 2015 2016 *werktitel 1.1 Meer fiets, meer ruimte: naar een schaalsprong in het fietsbeleid De fiets wordt in Nederland steeds populairder. Jaar na jaar neemt het fietsgebruik toe, en ook beleidsmakers hebben steeds meer aandacht voor de fiets als probleemoplosser. De infrastructuur en voorzieningen voor de fiets zijn echter niet altijd berekend op al deze nieuwe fietsers, vaak omdat de fiets pas aan het eind van een plan wordt ingepast. In 2012 begonnen we daarom met het op de kaart zetten van dit probleem, door te pleiten voor een schaalsprong in het Nederlandse fietsbeleid: meer aandacht voor de fiets in de stedenbouw en in het ruimtelijk beleid. De boodschap viel in goede aarde. De reacties uit de vakwereld en de media waren positief. In 2013 hebben we geprobeerd om het thema lokaal en regionaal op de kaart te zetten. We spraken met ambtenaren van de vier grote steden, en met raadsleden van de 100 grootste gemeenten in Nederland. Ook organiseerden we met het Utrechtse architectuurcentrum Aorta een workshop voor professionals uit de ruimtelijke ordening: Urban Trajectories. Hierin stonden de fietsroutes die fietsers op basis van de openbare ruimte kiezen centraal, en hoe die van belang kunnen zijn voor de inrichting van steden. De samenwerking met ruimtelijke ordenings-organisatie Platform31 is in 2013 voortgezet, en heeft nieuwe ideeën opgeleverd voor de toekomst.

Jaarverslag 2013 10 Positief, maar zonder concrete actie Ook in 2013 valt op dat de meeste reacties op ons thema positief zijn. Veel professionals uit de ruimtelijke ordening zien de fiets inmiddels als een belangrijk onderdeel van hun werk. De invloedrijke architecte Francine Houben heeft zich opgeworpen als pleitbezorger van de fiets, waardoor we met haar bureau Mecanoo gaan samenwerken in 2014. Ook hebben we contacten gelegd met het College van Rijksadviseurs, waardoor de fiets ook daar extra aandacht krijgt. Deze actie heeft er mede toe geleid dat de Rijksadviseur inmiddels een advies uitgebracht heeft aan het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) om fietsbeleid ook bij het Rijk onder te brengen. Al deze positieve energie heeft echter niet geleid tot concrete projecten waarin we onze visie lokaal en regionaal handen en voeten kunnen geven. In de loop van 2013 is daarom besloten om dit jaarthema aan het eind van het jaar officieel af te ronden. De succesvolle onderdelen worden voortgezet als aparte projecten, zoals bijvoorbeeld een samenwerking met organisatieadviesbureau De Beuk en projectontwikkelaar Bouwfonds onder de titel BikeDreams. Daarnaast wordt de noodzaak voor een schaalsprong opgenomen in ons reguliere lobbywerk, en nemen we activiteiten op in ons nieuwe thema 8-80: Leefbare steden voor iedereen. Doelen Onze schaalsprongvisie actief voor het voetlicht brengen en waar nodig verder ontwikkelen. De visie een stap verder brengen door hem lokaal/regionaal uit te werken. Het draagvlak verbreden door met andere organisaties en disciplines samen te werken. Concrete resultaten Gesprekken met ambtenaren en raadsleden in de grotere gemeenten. Contacten met professionals in de ruimtelijke ordening en stedenbouw. Workshop Urban Trajectories over de keuzes die fietsers maken in de stad. Definitieve versie visie Meer fiets, meer ruimte is in productie. Niet gerealiseerd Weinig animo bij gemeenten en afdelingen om visie lokaal in te vullen, te ontwikkelen en te testen. Enquête Nationaal Fietspanel was niet haalbaar.

Jaarverslag 2013 11 1.2 Fietsen zonder hindernissen Slecht wegdek, verkeerd geplaatste paaltjes, lang op rood staande verkeerslichten, spoorwegovergangen of kruisingen waar je altijd moet wachten. Fietsers komen iedere dag heel wat hindernissen tegen, en die hindernissen kunnen een reden zijn om minder te gaan fietsen. Hindernissen oplossen voor fietsers loont, en de gemeente die daar de beste plannen voor heeft gemaakt, mag daarom in het voorjaar van 2014 de titel Fietsstad 2014 in ontvangst nemen. In aanloop naar deze verkiezing hebben we in 2013 alvast veel aandacht besteed aan het thema. Zo werd in mei het vernieuwde Fietsersbond Meldpunt in gebruik genomen met een campagne gericht op slecht afgestelde verkeerslichten. Dit onderwerp kwam als voornaamste hindernis naar voren in een enquête onder de leden van het Nationaal Fietspanel. De campagnestart vond plaats bij één van de vaakst genoemde verkeerslichten in de enquête, op het Utrechtse Westplein. Enkele tientallen afdelingen zijn vervolgens met het thema aan de slag gegaan. In de eerste helft van 2013 meldden 19 gemeenten zich aan om Fietsstad 2014 te worden. Na een uitgebreide analyse door het onderzoeksteam van de Fietsersbond werden hieruit in de herfst vijf genomineerde gemeenten gekozen: Almere, Eindhoven, Enschede, Velsen en Zwolle. Zij zullen het tegen elkaar opnemen in de verkiezing die in het voorjaar van 2014 zal plaatsvinden. Na de verkiezing krijgen alle deelnemende gemeenten een uitgebreid rapport met aanbevelingen voor het verbeteren van het fietsbeleid. Het raamwerk hiervoor is in 2013 al gemaakt. Voor de financiering van Fietsstad 2014 zijn twee sponsors gevonden: hoofdsponsor is fietsenwinkelketen Profile de Fietsspecialist en fabrikant van straatmeubilair Klaver Group is sub-sponsor. Doelen Het onder de aandacht brengen van de diverse soorten hindernissen die fietsers dagelijks ervaren en het benadrukken van de (soms simpele) oplossingen hiervoor. Afdelingen gebruiken Fietsen zonder hindernissen als thema om lokale problemen op te lossen. Er zijn vijf genomineerde gemeenten voor Fietsstad 2014. Concrete resultaten Vijf genomineerde fietssteden: Almere, Eindhoven, Enschede, Velsen en Zwolle. 19 deelnemende gemeenten: Almere, Breda, Den Haag, Dordrecht, Enschede, Eindhoven, Goes, Harderwijk, Heerhugowaard, Helmond, Middelburg, Nieuwegein, Nijmegen, Overbetuwe, Pijnacker-Nootdorp, Velsen, Woerden, Zoetermeer en Zwolle. Diverse lokale acties rondom het thema Fietsen zonder hindernissen, bijvoorbeeld fietstochten langs knelpunten in Gelderland. Een uitgebreide knelpuntanalyse in de provincie Fryslân (zie 2.4.5).

Jaarverslag 2013 12 2 Beleidsbeïnvloeding Al sinds de start in 1975 staat het behartigen van de belangen van de fietser aan de basis van alles wat we doen. De Fietsersbond is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een belangrijke partner op fietsgebied voor zowel regionale als landelijke overheden. We gedragen ons waar nodig als luis in de pels van beleidsmakers, maar zijn ook een door onderzoek wijs geworden kennisorganisatie die veel weet over fietsen en fietsers en die kennis graag deelt. Zo kunnen we optimaal invloed uitoefenen op het beleid waar fietsers mee te maken krijgen. Toch willen we meer. Door zelf actief beleidsvoorstellen te ontwikkelen denken we beter te kunnen inspelen op actuele zaken en nieuwe beleidsontwikkelingen. 2.1 Beleidsontwikkeling 2.1.1 Fiets filevrij (snelfietsroutes) Fiets filevrij is het project waarin de Fietsersbond kennis verzamelt over snelfietsroutes. Het project wil bestaande fietsroutes in Nederland die langs fileknooppunten lopen verbeteren. Dit door onder meer het wegnemen van barrières, het verhogen van de kwaliteit en actieve communicatie over de routes. Doel is om automobilisten, die op fietsbare afstand wonen, te stimuleren om de fiets te pakken naar het werk en het positioneren van de fiets in het woon-werkverkeer. Ambitie is een netwerk van snelfietsroutes die woon- en werkkernen met elkaar verbinden, waarbij een fietsafstand van minimaal 15 kilometer reëel is. In 2013 hebben we voornamelijk gewerkt aan een toekomstagenda voor snelfietsroutes. Hiervoor hebben we nauw samengewerkt met provincies en stadsregio s. De toekomstagenda is op 24 september 2013 samen met zes decentrale overheden aangeboden aan minister Schultz van Infrastructuur en Milieu. Deze agenda is goed ontvangen, en leverde het project veel mediaaandacht op. Vervolgens hebben de Kamerleden Sander de Rouwe (CDA), Paulus Jansen (SP) en Duco Hoogland (PvdA) bij de behandeling van het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) een motie ingediend, die luidt: [De Tweede Kamer] verzoekt de regering om samen met de verantwoordelijke decentrale overheden de uitwerking van de Toekomstagenda voor Snelfietsroutes te ondersteunen, zodat maatregelen ten behoeve van het fietsgebruik onderdeel kunnen zijn van het programma Beter Benutten. Daarna kunnen de uitkomsten bij het MIRT-overleg worden besproken. Op dinsdag 3 december 2013 is deze motie met een overgrote meerderheid aangenomen in de Tweede Kamer. Hiermee is een belangrijk doel van Fiets filevrij gehaald.

Jaarverslag 2013 13 Doelen Vergroten van draagvlak voor snelfietsroutes op alle bestuurlijke niveaus. Zorgen voor goede voortgang bestaande routes en het maken van plannen voor nieuwe routes. Concrete resultaten Vijf platformbijeenkomsten met vijftig enthousiaste belanghebbenden uit diverse bestuurslagen. Goed ontvangen toekomstagenda voor snelfietsroutes met bestaande en nieuwe routes, die is ondersteund door een meerderheid in de Tweede Kamer. Op bestaande routes zijn onderzoeken verricht en is fietsers om hun mening gevraagd om de toekomstagenda hierop af te stemmen. 2.2 Lobby 2.2.1 Nationale en internationale lobby 2013 was een goed jaar voor de Fietsersbond, als het om beleidsbeïnvloeding gaat. We hadden goede contacten met de meeste fracties in de Tweede Kamer, en dat zorgde voor concreet resultaat: zo hebben we succesvol aandacht gevraagd voor snelfietsroutes (zie 2.1.1), stationsstallingen en het fietsbeleid in de grote steden (inclusief stallingen). De initiatiefnota van SP, PvdA en CDA over recreatief fietsen, fietsen in het openbaar vervoer en barrières is een belangrijk signaal dat er bij veel partijen in het politieke spectrum ideeën leven over fietsen. We zijn betrokken bij het verder ontwikkelen van deze ideeën. Naast de Tweede Kamer zijn we ook op andere niveaus in gesprek met relevante beleidsmakers en - adviseurs. In de zomer voerden we onder meer een gesprek met minister Schultz van Haegen, waarin ze aangaf veel kansen te zien voor de fiets. Ook spraken we met het College van Rijksadviseurs over het nationaal fietsbeleid. Een van de belangrijkste onderwerpen in 2013 was de overlast die snorscooters veroorzaken op het fietspad: hard rijden, asociaal gedrag en niet te vergeten aanzienlijke luchtvervuiling. Veel fietsers hebben hier grote problemen mee. In augustus pleitten we daarom samen met Natuur & Milieu en Milieudefensie voor een verbod op verkoop van snorscooters met verbrandingsmotor, zodat in ieder geval dat laatste probleem een stuk minder zal worden. Ook het Longfonds is er van overtuigd dat de vervuilende snorscooters van het fietspad af moeten, en sloot zich bij de oproep aan. In december hebben de vier grote steden een brief naar het kabinet gestuurd met een roep om meer maatregelen. Er zit duidelijk beweging in dit onderwerp, en dat is goed nieuws voor de fietser.

Jaarverslag 2013 14 De internationale lobby vindt voornamelijk plaats binnen de European Cyclists Federation (ECF). We speelden een belangrijke rol in de Nederlandse delegatie op het wereldfietscongres Velo-City in Wenen. Ook participeert de Fietsersbond in de Dutch Cycling Embassy, die als doel heeft om de Nederlandse fietscultuur naar het buitenland te exporteren. Doelen Meer aandacht voor de fiets in het nationale mobiliteitsbeleid, met aandacht voor regelgeving én middelen. Stappen vooruit in het tegengaan van overlast van snorscooters. Bijdragen aan versterking ECF en een herkenbare Fietsersbond-inbreng. Concrete resultaten Veel aandacht voor scooteroverlast op de fietspaden Moties in de Tweede Kamer op het gebied van snelfietsroutes, scooteroverlast, landbouwverkeer en fietsenstallingen rond stations Bijdragen geleverd aan fietsnota SP, CDA en PvdA Gesprekken met de minister van Infrastructuur en Milieu en het College van Rijksadviseurs. Niet gerealiseerd We slagen er wel in om de fiets onder de aandacht te brengen en te houden, maar dat leidt vooralsnog niet tot extra middelen. 2.2.2 Lokale en regionale lobby In de provincies Fryslân en Zuid-Holland en de steden Amsterdam en Den Haag heeft de Fietsersbond naast actieve afdelingen ook medewerkers in dienst om de belangen van fietsers te behartigen en afdelingen te ondersteunen. De medewerkers fungeren als aanspreekpunt voor zowel afdelingen als gemeenten en provincies, geven beleidsadvies en verzorgen inbreng in diverse lokale en regionale fietsprojecten en -overleggen. Doelen Efficiënte en effectieve lobby op lokaal en regionaal niveau. Goed functionerende Fietsersbond-afdelingen in deze gebieden. Concrete resultaten Grote vorderingen in het scooterdossier in Amsterdam.

Jaarverslag 2013 15 Fietsers kunnen weer onder het Rijksmuseum door. Succesvolle knelpuntanalyse in Fryslân. Aanstelling medewerker Fryslân verlengd tot 2015. Veel beleidsadviezen en actieve lobby in Den Haag. Uitgebreide kennisoverdracht tussen afdelingen in Zuid-Holland. Zie voor meer regionale successen paragraaf 2.3.3 2.2.3 Verkeersveiligheid en infrastructuur In 2013 werd bekend dat het aantal dodelijke fietsslachtoffers in 2012 net zoveel was als het jaar ervoor: 200 fietsers vonden in het verkeer de dood. Hiermee werd de hoop, dat de stijging uit 2011 eenmalig was, teniet gedaan. De Fietsersbond pleitte daarom opnieuw voor maatregelen om dit cijfer omlaag te krijgen. Vooral het aantal slachtoffers onder ouderen baart ons zorgen. Een betere handhaving van de maximumsnelheid, uitbreiding van 30-km gebieden binnen de bebouwde kom, meer vrijliggende fietspaden, verdere ontwikkeling en implementatie van de airbag op auto s en fietslessen zijn volgens de Fietsersbond een goede aanzet om het aantal dodelijke fietsslachtoffers te verlagen. In het begin van 2013 bleek dat onze inspanning in voorgaande jaren om betere gladheidsbestrijding voor elkaar te krijgen niet voor niets is geweest. Veel gemeenten zijn beter voorbereid op gladheid voor fietsers. Ook het wegnemen van obstakels zoals overbodige paaltjes wordt nu dermate goed door gemeenten opgepakt dat we daar erg tevreden over kunnen zijn. Daarnaast konden onze pleidooien voor ontvlechten en het beter inpassen van de fiets in het inrichtingsconcept Duurzaam Veilig op instemming van de vakwereld rekenen. In 2013 nam de Fietsersbond opnieuw deel aan werkgroepen van kennisinstituut CROW, waardoor we direct invloed kunnen uitoefenen op richtlijnen die in heel Nederland door beleidsmakers en wegontwerpers worden gebruikt. Ook leverden we bijdragen aan het Fietsberaad. Doelen Kennis ontwikkelen en verspreiden over veiliger infrastructuur en voertuigen voor fietsers Vergroten van kennis van fietsvriendelijke infrastructuur bij beleidsmakers, verkeerskundigen en actieve vrijwilligers Specifieke aandacht voor veiligheid van fietsende ouderen, fietshelmen en overlast door (snor)scooters. Concrete resultaten Veel aandacht voor scooteroverlast op de fietspaden (zie ook 2.2.1)

Jaarverslag 2013 16 Opzet gemaakt voor standpuntbepaling over de snelle e-bike. Groot aantal adviezen aan relevante belanghebbenden. Bijdragen geleverd aan diverse congressen, werkgroepen van CROW en aan het Fietsberaad Niet gerealiseerd Het is niet gelukt om een artikel over fietshelmen in een wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd te krijgen. Wel hebben we het websitedossier geactualiseerd en in de media gereageerd op vragen hierover. Het blijft op diverse onderwerpen moeilijk om de conservatieve vakwereld te overtuigen van de noodzaak om nieuwe kennis toe te passen. 2.2.4 Fiets en openbaar vervoer, fietsparkeren De combinatie van fiets en openbaar vervoer is belangrijk voor veel reizigers. In het transport naar en van stations wordt de fiets erg vaak gebruikt. Dit zorgt voor een grote behoefte aan goede stallingsmogelijkheden. Ook het meenemen van de fiets in de trein is een belangrijk aandachtspunt. De Fietsersbond is daarom lid van diverse klankbordgroepen voor openbaarvervoerbedrijven, zoals het Landelijk Overleg Consumentenorganisaties Openbaar Vervoer (LOCOV) en de Stichting Fiets en OV. In 2013 is er goed resultaat geboekt in dit dossier. De NS werkt aan een duidelijke toekomstvisie op het gebied van stallingen bij stations, en luistert hierbij goed naar onze inbreng. De uiteindelijke visie wordt in 2014 gepresenteerd, maar we zijn hier erg optimistisch over. Het mislukken van hogesnelheidstrein Fyra in het voorjaar bracht nieuwe kansen voor het fietsvervoer in internationale treinen. In de herstelde intercity van Den Haag naar Brussel kunnen weer fietsen worden meegenomen, en ook in de toekomstplannen voor het internationaal treinvervoer is de fiets weer duidelijk terug van weggeweest. Eind 2012 ontving de Fietsersbond een schenking van de vereniging Mijn-OV die zichzelf ophief. Als dank hiervoor hebben we onder meer een onderzoek uitgezet onder de leden van het Nationaal Fietspanel. Onderwerp was de kwaliteit van stallingen, ov-fiets en het meenemen van de fiets in de trein. Doelen Realiseren van kwalitatief goede fietsparkeervoorzieningen bij stations, in binnensteden en bij voorzieningen. Meepraten in ter zake doende klankbordgroepen zoals het LOCOV, Stichting Fiets en OV en de stichting Fietsparkeur.

Jaarverslag 2013 17 Betere mogelijkheden om fietsen in de trein mee te nemen, zowel binnen Nederland als naar het buitenland. Concrete resultaten We hebben een duidelijke stem gehad in de toekomstvisie van NS over het stallen van fietsen bij stations. De problemen rondom stationsstallingen hebben een plaats gekregen in het Energieakkoord tussen de overheid en maatschappelijke partners. Het Nationaal Fietspanel voerde een onderzoek uit over fietsen meenemen in de trein, ovfiets en stallingen. In november opende een nieuwe fietsenstalling onder station Rotterdam Centraal: meer dan 5000 bewaakte plekken, de eerste 24 uur gratis. Niet gerealiseerd Het actieplan fietsparkeren van de minister van Infrastructuur en Milieu laat nog op zich wachten. Er zijn nog weinig concrete stappen gezet in het verbeteren van de fietsenstallingen bij stations. Dit is begrijpelijk door de lange tijd die het kost om dit te realiseren, maar wel frustrerend voor de fietser. 2.3 Vrijwilligers Onze vrijwilligers in het hele land vormen samen het kloppend hart van de vereniging Fietsersbond. Zij spannen zich samen in voor meer en betere fietsvoorzieningen op lokaal en regionaal niveau, en voor betere zichtbaarheid van de bond. De vrijwilligers in het land worden hierin ondersteund door het landelijk bureau. Doelen Ondersteuning geven aan afdelingen en vrijwilligers die bijdragen aan meer en betere fietsvoorzieningen op lokaal niveau Lokale en regionale vrijwilligers ondersteunen bij het regionaal vertalen van landelijke thema s en campagnes. De Fietsersbond streeft naar tevreden actieve afdelingsleden. Gemiddeld moet de beoordeling minimaal een 7 zijn. De Fietsersbond streeft naar continuering en versterking van de afdelingen en provinciale teams.

Jaarverslag 2013 18 2.3.1 Regionale vertaling van landelijke campagnes Vanuit het landelijk bureau stimuleren we onze 150 afdelingen en provinciale teams actief om landelijke activiteiten ook plaatselijk onder de aandacht te brengen. Hiervoor krijgen zij de beschikking over het nodige actie- en promotiemateriaal en een eigen website. Dit jaar stonden het vernieuwde Fietsersbond Meldpunt, het thema Fietsen zonder hindernissen en de fietsverlichtingscampagne Ik wil je zien centraal. Concrete resultaten 60 afdelingen gingen lokaal aan de slag met het Fietsersbond Meldpunt. Lokale publiciteit naar aanleiding van de acties op het Meldpunt. Afdelingen lobbyden actief voor een plek voor de fiets in de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Afdelingen dringen bij hun gemeenten aan om een plan van aanpak in het kader van de Beleidsimpuls Verkeersveiligheid. Uit een rondgang in het najaar bleek dat veel gemeenten hier nog weinig aan gedaan hebben. In het kader van de fietsverlichtingscampagne Ik wil je zien zijn 55 reparatieacties uitgevoerd in 45 gemeenten. Daarnaast hebben 20 afdelingen 115 acties gevoerd op scholen. Niet gerealiseerd Het thema Meer fiets, meer ruimte is als geheel niet gaan leven op lokaal niveau. Wel zijn in diverse gemeenten delen uit onze visie (ontvlechten, fietsenstallingen) onder de aandacht gebracht. 2.3.2 Scholing, werving en behoud van vrijwilligers De Fietsersbond waardeert zijn vrijwilligers zeer. Ze vormen het hart van de vereniging, en zonder hen zouden we veel minder resultaten boeken. Om vrijwilligers verder te motiveren is het belangrijk dat ze goede mogelijkheden krijgen tot ontwikkeling en scholing. Daarnaast is er ook veel behoefte aan onderling contact. Om dit te bewerkstelligen organiseren we onder meer scholingsavonden (Fietsersbond Academie) op het landelijk bureau, ontmoetingsavonden in de regio en een excursie voor vrijwilligers. Ook op de halfjaarlijkse ledenraad is een inhoudelijk component ingebakken. Actieve afdelingsleden ontvangen daarnaast regelmatig de digitale Ketting Nieuwsbrief met hierin inhoudelijke artikelen over verkeerskunde en lokaal activisme. Vernieuwing van het vrijwilligersbeleid met een nadruk op werving en nieuwe vormen van vrijwilligerswerk is wel voorbereid maar nog niet uitgevoerd. In 2014 gaan we dit wel realiseren.

Jaarverslag 2013 19 Concrete resultaten Drie bijeenkomsten van de Fietsersbond Academie over het Fietsersbond Meldpunt en over de nut en noodzaak van ontvlechten. Acht avonden in de regio: Limburg, Zeeland, Zuid-Holland (2x), Drenthe, Gelderland, Utrecht en Noord-Brabant Excursie naar Zwolle voor lokale vrijwilligers. Op de Ledenraad werd gesproken over het Fietsersbond Meldpunt, Fietsstad, de gemeenteraadsverkiezingen en het gebruik van Twitter bij lobby. Themadag voor provinciale vertegenwoordigers. Drie Ketting Nieuwsbrieven, een vierde is in december voorbereid en verschijnt in januari 2014. Niet gerealiseerd Het is niet gelukt om de Ketting Nieuwsbrief tweemaandelijks te laten verschijnen. Dit is eens per kwartaal geworden. In 2014 staan er wel zes nieuwsbrieven gepland. Er zijn minder bijeenkomsten van de Fietsersbond Academie georganiseerd. Daar staat tegenover dat er meer regioavonden plaatsvonden. 2.3.3 Advies aan afdelingen Lokale afdelingen en provinciale vrijwilligers kunnen altijd aankloppen bij het landelijk bureau voor advies. Zowel op verkeerskundig, organisatorisch, juridisch als strategisch niveau hebben we dit jaar advies gegeven. Een greep uit de onderwerpen: Behoud en uitbreiding van fietsenstallingen (meerdere gemeenten) Betere en snellere fietsroutes (meerdere gemeenten) Voorstellen snelfietsroutes (Limburg) Ontvlechting (Utrecht) Voorrang op rotondes (Zoetermeer, Best) Fietsen op ecoducten (meerdere gemeenten) Weghalen van paaltjes (Amsterdam, Eindhoven, Middelburg) Behoud van oversteekplaatsen op N-wegen en spoorwegen (meerdere gemeenten) Organisatorisch zijn ook vorderingen geboekt: in Rotterdam, Drechtsteden, Midden-Limburg, Moerdijk en Haarlem worden steeds meer nieuwe mensen actief. Afdeling Zuidoost Brabant heeft een nieuw enthousiast bestuur en de afdeling Schiedam is succesvol doorgestart.

Jaarverslag 2013 20 2.3.4 Successen op lokaal en regionaal niveau In Amsterdam konden fietsers na jaren weer onder het Rijksmuseum door Limburg vierde het Jaar van de Fiets en Fietsersbond-afdelingen waren te gast op diverse evenementen. Aan het ambitieuze startdocument Provinciaal fietsbeleid is ook bijgedragen door de Fietsersbond. In de provincie Noord-Brabant wordt in 5 steden een netwerkanalyse uitgevoerd. Aan Provinciale Staten van Fryslân kon een knelpuntenanalyse worden aangeboden. Succes in Zuid-Limburg. Mede dankzij de afdeling kregen veel wegen een veiliger inrichting. Het Hoogheemraadschap in Gouda en omgeving stemt grotendeels in met de voorstellen van de Fietsersbond om polderwegen en dijken veiliger te maken voor fietsers. In Rotterdam wordt het tweerichtingenfietspad aan de Stationssingel (noordzijde station Rotterdam Centraal) doorgetrokken. De afdeling Culemborg heeft een bestemmingsplan waarin fietspaden werden opengesteld voor gemotoriseerd verkeer tegen weten te houden bij de Raad van State. Houten verwijdert in de hele gemeente obstakels op doorgaande fietspaden. Dat is een jaar na de workshop van de Fietsersbond en de gemeente over deze kwestie. In Boxtel komt een fietstunnel met een omleiding voor het autoverkeer in plaats van een gedeelde tunnel. De gemeente Utrecht heeft de gemeente geld uitgetrokken voor stoplichtarme fietsroutes nadat de Fietsersbond hier aandacht voor vroeg. 2.4 Onderzoek Om goed te weten wat fietsers willen, en om te zien wat de staat is van het fietsnetwerk in Nederland moet je onderzoek doen. De Fietsersbond doet onderzoek naar actuele fietsonderwerpen om nieuwe kennis en inzichten te genereren. Die uitkomsten delen we graag met de buitenwereld. Met het Fietsersbond Meldpunt en het Nationaal Fietspanel onderzoeken we de mening van fietsers. Nieuw in 2013 was het door vrijwilligers uitgevoerde gestructureerd veldonderzoek. 2.4.1 Onderzoeksprogramma In 2013 stond het onderzoeksprogramma voornamelijk in het teken van de analyse van het fietsnetwerk in tien Nederlandse gemeenten. De resultaten van dit onderzoek worden begin 2014 opgeleverd. Ook vond actueel onderzoek plaats naar de economische waarde van gezondheid door fietsen en hebben we een onderzoekslijn ontwikkeld voor 2014. In het kader van het jaarthema Meer fiets, meer ruimte is het thema ontvlechten methodisch uitgewerkt.

Jaarverslag 2013 21 Doelen Kennis verwerven door het doen van eigen onderzoek. Kennis toepasbaar maken voor beleid en communicatie. Concrete resultaten Netwerkanalyse in tien gemeenten. HEAT-rapportage (Health Economic Assesment Tool) voor fietsen Analyse cijfers verkeersveiligheid Onderzoekslijn uitgezet voor 2014 Niet gerealiseerd Onderzoek naar snelheden en intensiteit op de fietspaden is vervallen doordat een andere organisatie (TNO) vergelijkbaar onderzoek heeft gedaan. De netwerkanalyse heeft door ziekte dusdanig veel vertraging opgelopen dat rapportage pas in 2014 plaatsvindt. 2.4.2 Fietsersbond Meldpunt In 2013 is het volledig vernieuwde Fietsersbond Meldpunt gelanceerd. Door samen te werken met CreativeCrowds, de makers van de vergelijkbare website VerbeterDeBuurt, konden we bij de bouw profiteren van de technische infrastructuur en de opgedane ervaringen bij VerbeterDeBuurt. Toch is het Fietsersbond Meldpunt wezenlijk anders. Fietsers kunnen hun problemen en ideeën melden via de site of de app. De melding wordt vervolgens doorgestuurd naar de gemeente, en waar mogelijk ook naar een afdeling van de Fietsersbond. Onze afdelingen kunnen de meldingen gebruiken om te inventariseren, maar ook om extra druk uit te oefenen in hun reguliere contacten met gemeenten. Het nieuwe Fietsersbond Meldpunt werd begin 2013 opgeleverd door de bouwer, waarna een uitgebreide testperiode begon. In mei werd het Meldpunt officieel gelanceerd. De afdelingen gingen na de lancering meteen vol enthousiasme aan de slag met het nieuwe Meldpunt. Aan het einde van het jaar waren er zestig afdelingen actief. In de plannen gingen we uit van tien afdelingen. Wel zijn er minder meldingen gedaan. Waarschijnlijk komt dit doordat de tweede campagne om gebruik van het Fietsersbond Meldpunt te stimuleren pas in december startte. Gemiddeld werden er 12,5 meldingen per dag gedaan. Doelen Een volledig werkend meldpunt in februari 2013. Eind 2013 zijn er 10 actieve afdelingen op het Fietsersbond Meldpunt.

Jaarverslag 2013 22 Twee landelijke campagnes om gebruik van het Meldpunt te bevorderen. Aan het einde van 2013 komen er 25 meldingen per dag binnen. Concrete resultaten Meldpunt werkt en er zijn apps voor ios en Android. 60 actieve afdelingen op het Meldpunt Twee campagnes: Vervelende verkeerslichten en Verlanglijstjes Niet gerealiseerd Aantal meldingen per dag is beperkt gebleven tot 12,5 2.4.3 Nationaal Fietspanel Het Nationaal Fietspanel is het opiniepanel van de Fietsersbond. Dit panel bestaat uit 1395 fietsers uit het hele land, zowel lid als geen lid van de Fietsersbond. Het Nationaal Fietspanel is een uitstekend middel om contact te leggen met fietsers, zodat we hun wensen en ideeën kunnen inventariseren. De uitkomsten genereren publiciteit, dienen als basis voor verder onderzoek, campagnes en lobby-activiteiten. In 2013 hebben we drie peilingen uitgevoerd. Een geplande vierde peiling over gladheid is door het ontbreken van gladheid in de laatste maanden van het jaar uitgesteld naar begin 2014. De leden van het Nationaal Fietspanel willen graag hun mening geven: de respons op onze vragen ligt gemiddeld tussen de 80 en de 90%. Een bijzonder hoog percentage voor een panel. Doelen Het onderzoeken van de beleving en mening van fietsers over het fietsbeleid en de mening van fietsers over het fietsbeleid en fietsklimaat in Nederland. Toename van 25% in het aantal leden. 4 peilingen in 2013, waarvan 2 gekoppeld aan een jaarthema. Er is tenminste één partner gevonden voor een peiling. Concrete resultaten Ledenaantal is gegroeid met 40% naar bijna 1400. Drie peilingen: verkeerslichten (fietsen zonder hindernissen), fiets en openbaar vervoer en weesfietsen (meer fiets, meer ruimte).

Jaarverslag 2013 23 Niet gerealiseerd Een vierde peiling over gladheid is uitgesteld tot begin 2014 Er is nog geen partner gevonden. Organisaties en bedrijven zijn geïnteresseerd, maar hebben nog niet de stap gezet om het panel mede te financieren. 2.4.4 Het vergevingsgezinde fietspad De Fietsersbond participeert in het project Vergevingsgezinde Fietspad, geleid door ingenieursbureau RoyalHaskoningDHV. In dit project staat het ontwikkelen van veilige fietsinfrastructuurconcepten voor oudere fietsers centraal. Op een vergevingsgezind fietspad hebben fietsers, en met name ouderen, minder risico op een eenzijdig ongeval omdat de infrastructuur rekening houdt met foutmarges van de fietsers. Bijvoorbeeld door ontbreken van obstakels op of langs het fietspad, bredere fietspaden, beter belijning, betere bermverharding en geen hoogteverschillen tussen stoeprand en fietspad. Dit project is in 2013 begonnen met metingen en onderzoeken, en daarnaast met een enquête onder fietsers. In 2014 zal het project worden voortgezet met het interpreteren van de resultaten van de onderzoeken en het inrichten van twee testlocaties. Doelen Het ontwikkelen van veilige fietsinfrastructuurconcepten voor oudere fietsers en het ontwikkelen van goede onderzoeksmethoden voor het meten van gedrag van fietsers met gebruik van camera s, dagboeken en GPS. Het project wordt publicitair en facilitair ondersteund door andere Fietsersbond-projecten, zoals Blijf Veilig Mobiel en het Fietsersbond Meldpunt. Concrete resultaten Diverse onderzoeken rondom het project. Inventarisatie van knelpunten via het Fietsersbond Meldpunt. Voorlopige projectsite is online. Niet gerealiseerd Koppeling van de projectsite aan Blijf Veilig Mobiel bleek niet haalbaar, daarom is er een aparte website gemaakt.

Jaarverslag 2013 24 2.4.5 Inventarisatie Fietsknelpunten Fryslân Fietsers raken steeds vaker betrokken bij enkelzijdige ongevallen: een ongeluk waar geen andere weggebruiker bij betrokken is. Vaak is hier wel een andere oorzaak te vinden, zoals slecht wegdek, stoepranden, paaltjes, boomwortels of hekjes. Jaarlijks vallen er ongeveer 3000 gewonden door deze obstakels op fietspaden en wegen. Kinderen en ouderen zijn vaker betrokken bij enkelvoudige fietsongevallen. Vooral ouderen lopen daarbij vaak ernstig letsel op. Dergelijke ongelukken lopen in de winter door gladheid alleen maar op. In 2013 heeft de Fietsersbond daarom in opdracht van de provincie Fryslân knelpunten in deze provincie geïnventariseerd. Vrijwilligers van de Fietsersbond brachten op de fiets deze gevaarlijke plekken voor fietsers in kaart en documenteerden deze plekken uitgebreid met foto s. Doelen Samen met vrijwilligers fietsknelpunten in de provincie Fryslân inventariseren en deze rapporteren aan de wegbeheerders. Wegbeheerders en inhoudelijk betrokkenen bewust laten worden van het belang van goede infrastructuur voor fietsers. Concrete resultaten Inventarisatie van 390 knelpunten in de provincie. Rapportage aan provincie en gemeenten. Verschillende gemeenten zijn gestart met de uitvoering. 2.4.6 Fietscommunity De Fietscommunity is een extern samenwerkingsverband met onder meer de Universiteit van Amsterdam, de Rijksuniversiteit Groningen, Platform31 en het Fietsberaad, met als doel wetenschappelijk onderzoek te koppelen aan praktijksituaties en de mensen die hier in de praktijk mee te maken hebben, zodat ideeën, inzichten en informatie worden uitgewisseld. Er wordt o.a. onderzoek gedaan naar de trends in het fietsgebruik en de beleidsimplicaties, het gebruik van de e-bike en de rol van de fiets binnen het multimodaal reizen. Doelen Overdracht van bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek naar mensen uit de praktijk, en vice versa. Stimuleren van overleg met gebruikersgroepen en andere belanghebbenden, waarmee fietsonderzoek in een bredere context kan worden geplaatst.

Jaarverslag 2013 25 Concrete resultaten Opstartconferentie met meer dan 60 deelnemers. Er is een intranet gebouwd waarop de deelnemers kennis kunnen uitwisselen. Een tweede bijeenkomst is in voorbereiding.

Jaarverslag 2013 26 3 Voorlichting en educatie 3.1 Communicatie algemeen 2013 was een jaar vol vernieuwing voor de Fietsersbond. In de zomer introduceerden we een nieuw logo, en dus werden veel publicaties en communicatiemiddelen vervangen. Door natuurlijke momenten te kiezen (vervangen als het op is) en meteen rekening te houden met wettelijke veranderingen zoals het toepassen van SEPA-eisen (Europese bankregels) en IBAN-nummers zijn de kosten beperkt gebleven. De cijfers voor landelijke media-aandacht zijn ongeveer gelijk gebleven. We waren dit jaar wel vaker op de radio dan anders. Belangrijke onderwerpen zijn daarbij geweest de overlast van snorscooters, diverse fietscongressen, het fietspad onder het Rijksmuseum en fietsenstallingen: Dagbladen: 80 TV: 21 Radio: 57 Week- en maandbladen: 60 Naast deze landelijke aandacht hebben we vele keren de regionale media gehaald. Ook zijn veel berichten (onder meer door persbureaus) doorgeplaatst naar digitale media. Doelen De in 2011 vastgelegde communicatiestrategie wordt geëvalueerd. Professionele woordvoering naar de pers. De meest courante communicatiemiddelen van de Fietsersbond zijn voor 60% uitgevoerd in de nieuwe huisstijl. De gemeten naamsbekendheid is toegenomen ten opzichte van 2012. Concrete resultaten Net als in 2012 veel media-aandacht. 70% van de communicatiemiddelen is vernieuwd.

Jaarverslag 2013 27 Niet gerealiseerd Evaluatie van de communicatiestrategie was niet op tijd gereed. Deze wordt in 2014 afgemaakt. Het gaat niet goed met de naamsbekendheid van de Fietsersbond. Deze is gedaald van score 20 (in 2010), via 16 (in 2011) en 14 (in 2012) naar 13 in 2013. De waardering voor de Fietsersbond is gedaald van 66 (in 2010), via 62 (in 2011) en 64 (in 2012) naar 61 in 2013. Hoewel deze daling kenmerkend is voor de hele sector is dit een punt van zorg. 3.2 Website Het webplatform van de Fietsersbond blijft groeien. In totaal trokken de websites van de Fietsersbond in 2013 meer dan 2 miljoen unieke bezoekers. Daarmee zijn de doelstellingen meer dan behaald. Oorzaken hiervoor zijn onder meer het vernieuwen van het Fietsersbond Meldpunt, de Fietsersbond Routeplanner, uitgebreide zoekmachinemarketing en verbeterde pagina s. Het populairst zijn pagina s met consumentenvoorlichting, bijvoorbeeld over elektrische fietsen. Daarom hebben we veel tijd gestoken in het verbeteren van deze informatie. Daarnaast zijn ook steeds meer lokale afdelingen actief op de website. In het najaar werd door het webteam zelf de ombouw van de website naar een nieuw ontwerp gerealiseerd. Door dit in eigen hand te houden konden we de kosten beperkt houden. In plaats van een fullservicebureau gebruiken we freelancers voor kennis die we niet zelf in huis hebben. Ook op tekstueel gebied kunnen en doen we meer. Uit de medewerkers werd een multidisciplinair team (communicatie, Vogelvrije Fietser, marketing, webtechniek) gevormd dat verantwoordelijk is geworden voor de webredactie. De communicatie van de Fietsersbond op sociale netwerken als Twitter en Facebook verliep ook goed. Beide profielen groeiden weer duidelijk in populariteit. Twitter wordt daarnaast ook strategisch gebruikt, onder meer door de directie, de medewerker beleidsbeïnvloeding en diverse afdelingen. Doelen Een goed werkend en technisch up-to-date platform Groei in het aantal bezoekers (+15%), nieuwsbriefabonnees (+10%) en volgers op Twitter en Facebook (+25%) Concrete resultaten Een in de nieuwe huisstijl uitgevoerd goed werkend webplatform

Jaarverslag 2013 28 Gezonde groeicijfers voor website (+42%), nieuwsbrief (+40%), Twitter (+39%) en Facebook (+135%) Niet gerealiseerd Door verminderde beschikbaarheid van medewerkers blijft de scholing van afdelingswebmasters achter op schema. 3.3 Vogelvrije Fietser De Vogelvrije Fietser is al sinds de oprichting het ledenblad van de Fietsersbond. Door bezuinigingen werden er in 2013 voor het eerst maar vier nummers van het blad uitgebracht, in plaats van de traditionele zes. In het blad werd onder meer aandacht besteed aan het nut van brede banden, fietsen als belevenis, bijzondere fietsen zoals de muziekfiets en de bioscoopfiets en het meenemen van fietsen in de trein. Een speciale vermelding verdienen de acties van de nieuwe Vogelvrije Fietser-columniste Mapije. Zij wist met haar ideeën de fietsliftplaats en het zangfietspad veel publiciteit te krijgen. De fietsliftplaats werd gerealiseerd in Utrecht, het zangfietspad in Amsterdam. In 2014 zal Mapije nog meer ideeën beschrijven voor de VVF. Website Vogelvrijefietser.nl voorziet duidelijk in een behoefte. 15.000 unieke bezoekers per maand bekijken artikelen op de website, doen mee aan discussies of bladeren door het tijdschrift. Vooral artikelen over de snelle e-bike worden goed gelezen. Eind 2013 werd een lezersonderzoek opgesteld voor de Vogelvrije Fietser. Aan de hand daarvan meten we de tevredenheid van de lezers over het blad. Doelen Vier nummers Vogelvrije Fietser Een actuele, levendige website. Concrete resultaten Vier maal 38 pagina s Vogelvrije Fietser 15.000 unieke bezoekers op de website.

Jaarverslag 2013 29 3.4 Consumentenvoorlichting Nieuws over en tests van nieuwe producten zijn een belangrijke reden voor mensen om lid te worden van de Fietsersbond. Ook is het een belangrijke manier om mensen in contact te brengen met de Fietsersbond. Onze consumentenvoorlichter Kees Bakker (TestKees) test voor de Fietsersbond, maar wordt ook door diverse media geraadpleegd. Onder meer Trouw, De Telegraaf, Kassa Magazine (VARA) en De Rijdende Rechter (NCRV) deden een beroep op Kees kennis. In 2013 heeft Kees de volgende testen uitgevoerd: Stadsfietsentest E-bike test in samenwerking met Telegraaf Fietsendragertest Fietspompentest Bakfietsentest Test van koplampjes met artikel in tijdschrift Miss Perfect. Test innovatieve producten om bagage te vervoeren Diverse producttesten voor de rubriek producten van de Vogelvrije Fietser Doelen Vier grote testen, waarvan twee met een mediapartner Verbeteren van de website TestKees-video s opnemen Concrete resultaten Zes testen, o.m. met De Telegraaf en Miss Perfect Nieuw format voor testen op de website Video s voor de fietsendragertest en de bakfietsentest 3.5 Fietspromotie 3.5.1 Fietsersbond Routeplanner In 2013 konden we met hulp van sponsor Eneco een geheel vernieuwde versie van de Fietsersbond Routeplanner presenteren. De routeplanner is makkelijker in gebruik en werkt door de gebruikte technieken ook op tablets. Hoewel in het begin vooral veeleisende gebruikers enkele kinderziektes ervoeren, is duidelijk dat de nieuwe planner bij bezoekers in de smaak valt: de nieuwe planner wordt ongeveer 25% meer bezocht dan de oude.

Jaarverslag 2013 30 De samenwerking met Eneco bracht ook nieuwe kansen met zich mee. Voor een gezamenlijke actie van bungalowparkketen Center Parcs en Eneco tekenden we diverse fietsroutes in. Hierdoor kwam de Fietsersbond Routeplanner onder de aandacht van de klanten van zowel Eneco als Center Parcs. De vrijwilligers van de Fietsersbond Routeplanner hebben in 2013 ook 1000 kilometer nieuw fietspad ingevoerd. Daarnaast kun je in de routeplanner nu ook 300 voorgeplande routes vinden. In de tweede helft van het jaar hebben we gewerkt aan de mobiele versie en de apps van de Fietsersbond Routeplanner. Deze worden in het voorjaar van 2014 uitgebracht. Doelen Een vernieuwde Fietsersbond Routeplanner die ook geschikt is voor tablets en smartphones Apps voor iphone en Android De database van de Fietsersbond Routeplanner wordt gebruikt voor onderzoek Concrete resultaten De nieuwe Fietsersbond Routeplanner wordt gebruikt door bijna 900.000 unieke bezoekers. Er worden ruim anderhalf miljoen routes gepland. De database wordt volop gebruikt voor onderzoek, onder meer voor Rijkswaterstaat en de Fietsstadverkiezing. Niet gerealiseerd De apps voor smartphones zijn nog niet gelanceerd. Na de kinderziektes in de nieuwe Routeplanner op de website hebben we extra tijd ingeruimd voor het testen van de nieuwe apps. In maart 2014 wordt de eerste versie uitgebracht. 3.5.2 E-bikeroutes Fryslân De provincie Fryslân is erg blij met de elektrische fiets. Vooral ouderen blijven hierdoor langer fietsen en dat is goed voor hun gezondheid. Om het gebruik van de e-bike te stimuleren en om de berijders een veilige route te bieden vroeg de provincie aan de Fietsersbond om criteria op te stellen voor e-bikeroutes en een tiental speciale routes te maken aan de hand van de Fietsersbond Routeplanner. Doelen Checklist voor goede e-bikeroutes Tien geschikte routes in de Fietsersbond Routeplanner

Jaarverslag 2013 31 Concrete resultaten Website, posters en folders met tien e-bikeroutes Checklist die ook voor andere provincies gebruikt kan worden 3.5.3 Veilig en Bewust Dit project onderzoekt de fietsveiligheidsproblemen van oudere fietsers en onderzoekt of het mogelijk is om de oudere fietser te helpen (via ICT oplossingen) veiliger te fietsen. In 2013 heeft de Fietsersbond samen met onderzoeksinstituten Roessingh en TNO onderzocht of oudere fietsers baat hebben bij een zogenaamd feed-forward -systeem. Met een feed-forward systeem krijgen fietsers realtime routeinformatie waarmee ongevallen voorkomen zouden kunnen worden. Een van de mogelijkheden is het hiervoor inzetten van de Fietsersbond Routeplanner. In 2013 voerde de Fietsersbond hiervoor een literatuurstudie en een enquête uit. De rest van het project start in 2014. Doel Voorbereidend onderzoek voor een feed-forward -systeem Concreet resultaat Literatuurstudie en enquête 3.5.4 Fietsen naar het werk/fietsinspiratietool Binnen het project Heel Nederland Fietst hebben het platform Slim Werken Slim Reizen en de Fietsersbond in 2011 een website laten bouwen onder de titel Fietsinspiratietool. Op deze site kunnen werkgevers makkelijk zien hoe zij hun medewerkers kunnen aanzetten tot fietsen naar het werk. Omdat bleek dat de website niet goed genoeg aansloot bij de doelgroep en daarnaast technisch verouderd was, hebben we in 2013 een nieuwe website voorbereid. Deze website heeft een strakkere uitstraling, is te gebruiken op tablets en smartphones en bevat meer informatie. In het voorjaar van 2014 wordt deze site in gebruik genomen. Doel Verbetering van de bestaande website, zowel inhoudelijk als technisch en visueel Concreet resultaat

Jaarverslag 2013 32 Een moderne, zakelijke website die kan dienen als platform voor alle informatie over fietsen naar het werk. 3.5.5 Rij2op5 Rij2op5 is een fietsstimuleringscampagne die medewerkers, die op fietsbare afstand van hun werk wonen (tot 15 km) maar altijd de auto pakken, stimuleert minimaal 2 dagen per week te fietsen naar het werk. Wie de auto laat staan en voortaan met de (elektrische) fiets naar het werk gaat leeft gezonder, stoot minder CO2 uit en zorgt voor minder drukte op de weg. Rij2op5 bereikt deze automobilisten door de campagne op feestelijke wijze te introduceren in de deelnemende bedrijven. Er worden sprekende communicatiemiddelen ingezet en gedurende het seizoen worden diverse acties aangeboden om het fietsen naar het werk onder de aandacht te houden. Samen met Stichting Doen heeft de Fietsersbond dit jaar extra elektrische fietsen ingezet om werknemers in het MKB kennis te laten maken met de elektrische fiets. Doelen Opschalen van de campagne rij2op5 naar minimaal 150 bedrijven. 80 elektrische fietsen aanschaffen die worden gebruikt in 150 bedrijven voor 1600 medewerkers. Concrete resultaten 42 bedrijven deden mee met rij2op5 Er hebben 25 bedrijven mee gedaan aan de fietsinspiratiesessies. Deze sessies zijn door de deelnemers zeer positief ontvangen. 35 aangemelde bedrijven voor de e-bikeproef, 380 medewerkers zijn op de fiets gestapt. Niet gerealiseerd Het is rij2op5 niet gelukt om op te schalen. De voucherregeling van het AgentschapNL voor MKB- bedrijven is voor rij2op5 niet gelukt. De werving van bedrijven voor de e-bikeproef zat tegen, daarom is in overleg met Stichting Doen besloten om slechts 40 elektrische fietsen te kopen. In 2014 proberen we een andere aanpak.

Jaarverslag 2013 33 3.5.6 Fiets je fit Hoograven De Utrechtse wijk Hoograven is een gevarieerde deels naoorlogse wijk die geld ontvangt uit de krachtwijken-aanpak. De gemeente Utrecht benaderde de Fietsersbond om een project in deze wijk uit te voeren om met name oudere en allochtone wijkbewoners meer te laten fietsen. Doelen Mensen in Hoograven stimuleren om vaker de fiets te gebruiken, voor bestemmingen binnen de wijk en recreatief buiten de wijk Komen tot een aanpak die gebruikt kan worden in andere wijken Concrete resultaten Succesvolle fietsinformatiedag Diverse fietsactiviteiten, zoals een bandenplakworkshop en een tentoonstelling in de bibliotheek Fietstochten voor senioren en allochtone vrouwen Niet gerealiseerd Geen vrijwilligers gevonden om fietstochten structureel te organiseren 3.5.7 Wijken voor de fiets Hoe richt je een wijk zo in dat mensen er graag willen fietsen? Dat is de vraag waar de Fietsersbond de afgelopen jaren het antwoord op heeft gezocht in het project Wijken voor de fiets. Samen met bewoners van stadswijken probeerden we dat antwoord te vinden. In 2013 werd Wijken voor de Fiets afgerond in Alkmaar Overdie, Amsterdam Noord, Amsterdam West en Amsterdam Nieuw-West. In alle wijken werd een tentoonstelling gehouden en een enquête naar het fietsklimaat uitgevoerd. Het volledige project is afgesloten met een symposium in Utrecht over fietscultuur. Dit is bezocht door 70 mensen uit de vakwereld. Doelen Afronden van de evaluatie van de nog lopende wijken Zoeken naar mogelijkheden om het project na 1 juni voort te zetten

Jaarverslag 2013 34 Concrete resultaten Alle projectwijken zijn afgerond met een nota van aanbevelingen, die overhandigd is aan de wethouder verkeer van de gemeente of het stadsdeel. Een succesvol symposium over fietscultuur met 70 aanwezigen en een bijbehorende publicatie voor contacten van Wijken voor de Fiets. Niet gerealiseerd Er is geen zicht op verlenging van het project 3.6 Educatie 3.6.1 Fietsschool De Fietsschool van de Fietsersbond is in 2007 opgericht. Doel is het aanleren en bevorderen van veilig fietsgedrag voor alle doelgroepen die daar behoefte aan hebben, bijvoorbeeld kinderen en allochtonen, maar ook senioren die onzeker zijn in het verkeer. De Fietsschool werkt aan een netwerk van fietsdocenten verspreid over heel Nederland. Zij worden opgeleid voor het geven van praktische fietscursussen op verschillende niveaus en aan diverse doelgroepen. Deze fietsdocenten zijn opgeleid door ervaren trainers van de Fietsersbond. Het landelijk bureau zorgt voor begeleiding en coördinatie van de fietsdocenten, ziet toe op de lesmaterialen en organiseert scholingsdagen. Daarnaast zorgt het Fietsschool-team voor acquisitie. Doelen Het vergroten van de veiligheid van fietsers door het inzicht in de persoonlijke fietsvaardigheid en de kennis van verkeersregels te vergroten. Stimuleren van fietsen onder doelgroepen die minder fietsen vanwege gebrek aan kennis en vaardigheden. In 6 provincies zijn voor verschillende doelgroepen fietslessen gegeven Minimaal 1 terugkomdag en opleidingstraject voor fietsdocenten Concrete resultaten 101 seniorendagen door heel Nederland, waarop ruim 2500 senioren les kregen over de (elektrische) fiets. In ruim 60 klassen in het hele land kregen meer dan 1550 kinderen fietsles. 3 scholingsdagen voor fietsdocenten, 6 nieuwe fietsdocenten opgeleid.

Jaarverslag 2013 35 Via de website VrijwilligersNet is de informatievoorziening voor docenten verbeterd. Niet gerealiseerd Het grote aantal lessen zorgt soms voor problemen in beheersbaarheid. Zo wordt de interne evaluatie te vaak over het hoofd gezien. 3.6.2 Fietsverlichtingscampagne Ik wil je zien In 2013 was de Fietsersbond voor de derde keer verantwoordelijk voor de landelijke fietsverlichtingscampagne Ik wil je zien in het najaar. Doel van de campagne was te stimuleren dat fietsers beschikken over werkende fietsverlichting en reflectie en deze gebruiken in het donker en bij omstandigheden met beperkt zicht. Doelen 100 acties van onze lokale afdelingen. Samen met Veilig Verkeer Nederland en de Politie in totaal 170 acties. De helft van deze acties houden we op middelbare scholen, hogescholen, universiteiten, uitgaansgelegenheden en sportaccommodaties. Free publicity - mediawaarde 120.000 euro (2012: 100.000) Likes op de Facebookpagina van 1855 naar minimaal 5000 Unieke bezoekers op ikwiljezien.nl 25.000 (2012 : 15.000) Concrete resultaten Lokale afdelingen voerden 55 reparatieacties van fietslampen uit in 45 gemeenten, en daarnaast 115 acties op scholen, uitgevoerd door 20 afdelingen. 10 acties in samenwerking met de politie. In plaats van een boete kregen fietsers zonder licht lampjes uitgereikt. Mediawaarde van de free publicity was 454.566 euro 6200 likes op Facebook De campagnevideo is ruim 83.000 keer bekeken Niet gerealiseerd Door een grotere nadruk op de Facebook-pagina en het YouTube-filmpje is het websitebezoek achtergebleven: 8500 unieke bezoekers.

Jaarverslag 2013 36 3.6.3 Blijf veilig mobiel De Fietsersbond participeert in het meerjarenprogramma Blijf Veilig Mobiel (BVM), dat wordt getrokken door ouderenbond ANBO. Voornaamste doel is het stimuleren en concrete handvatten bieden aan senioren (65-plussers) om langer veilig en fit aan het verkeer te blijven deelnemen. We zijn actief betrokken bij het kerngroepoverleg, hebben de website actueel gehouden en werkten mee aan het communicatieplan. Dit jaar brachten we diverse materialen uit onder de vlag van Blijf Veilig Mobiel. Samen met de BOVAG maakten we een Keuzewijzer voor elektrische fietsen. Daarnaast produceerden we een folder over de driewielfiets. Doelen Verkeersveilige mobiliteit van senioren stimuleren Mede vormgeven van communicatie en deelprojecten Concrete resultaten Verbeterde toegankelijke website met actuele informatie voor consumenten en daarnaast ook professionals. Tien fietsdocenten van de Fietsschool hebben een training over de driewielfiets gevolgd. Een aantal van hen werkt sindsdien mee aan oefendagen. De Zebracheck : een methode om de veiligheid en toegankelijkheid van zebrapaden in beeld te brengen. De Veilig Mobiel-poster: een zintuigentest die mensen individueel of samen kunnen doen om te beoordelen of ze veilig door het verkeer kunnen. Keuzewijzer e-bike, en aanvullend daarop een digitale Keuzehulp e-bike. Folder over de driewielfiets

Jaarverslag 2013 37 4 Werving en baten 4.1 Inkomsten uit lidmaatschappen In het beleidsdocument Koers 2015 staat als doel dat de Fietsersbond jaarlijks 3% ledengroei kent. Per 1-1-2013 waren er 34.342 leden. Op 1 januari 2014 waren dat er 32.864. Een daling van 1.478 leden, ongeveer 4%. We liggen dus achter op schema bij ledenwerving. Oorzaken: Het aantal geworven leden viel tegen. Dit jaar hebben we vooral ingezet op ledenwerving via internet, onder meer door een fotowedstrijd op Facebook. Deze wedstrijd leverde echter nauwelijks leden op. Ook duurde de optimalisatie van de word lid-pagina s langer dan we dachten. In 2013 werden daardoor slechts 1230 leden geworven. Het aantal opzeggingen is licht gestegen. In 2013 beëindigden 2708 personen het lidmaatschap, wat neer komt op 7,5%. In voorgaande jaren bedroeg dit percentage 7% (2012) en 6,5% (2011). De meest genoemde reden voor beëindiging is dat mensen minder te besteden hebben. Op 1 januari 2014 hadden we 332 donateurs. Een afname van 102. 4.1.1 Verhoging contributie per lid Om de gevolgen van deze krimp en andere bezuinigingen op te vangen hebben we dit jaar een deel van onze leden telefonisch gevraagd om hun bijdrage vrijwillig te verhogen, en om een machtiging voor automatische incasso af te geven. De campagne is eind september afgerond. De extra inkomsten op jaarbasis (vanaf 2014) bedragen ruim 82.000 euro. In 2013 zorgde de campagne voor 62.500 euro aan extra inkomsten. Het was de bedoeling dat we dit jaar ook de minimumbedragen voor lidmaatschap zouden verhogen, maar door de opzeggingen om financiële redenen hebben we hiervan afgezien.

Jaarverslag 2013 38 5 Beheer en administratie 5.1 Leden- en financiële administratie In 2013 is onze financiële administratie flink op de schop gegaan. De Europese SEPAbetalingsrichtlijnen zorgden ervoor dat we onze administratie anders moesten inrichten. Deze operatie is zonder al te veel problemen verlopen. Daarnaast zijn de financiële controlesystemen met kwartaalrapportages uitgebreid en er wordt frequenter gerapporteerd over budgetten en uren. Hierdoor wordt er binnen projecten strenger op budgetten en uren gestuurd. Doelen Een betrouwbare financiële administratie Een up-to-date ledenadministratie Een goed werkend geautomatiseerd gegevensverwerkingssyteem Voldoen aan de verantwoordingsverplichting van elke afzonderlijke subsidieverstrekker en aan de regels voor Good Governance. Concrete resultaten Een volledig SEPA-proof administratie Bewaking van uren en budgetten is verbeterd, al is er nog veel verbetering mogelijk. Alle medewerkers van de Fietsersbond moeten leren om beter binnen budget en uren te blijven. 5.2 Personeel en organisatie Op het landelijk bureau van de Fietsersbond in Utrecht werkten in 2013 gemiddeld 41 betaalde krachten, 22 mannen en 19 vrouwen. Zij werkten voornamelijk in deeltijd. De gemiddelde formatie van het landelijk bureau was in 2013 32,2 fte. In 2013 namen we afscheid van een aantal mensen. Onder hen webmaster Ab Stammeshaus. Ab is in juli na een lang ziekbed uit dienst gegaan en in augustus overleden. Ab was onze eerste echte webmaster en heeft de basis gelegd voor een enorme vernieuwing van onze website en die van onze afdelingen. De Fietsersbond heeft veel te danken aan Ab, en we missen hem erg. Hij is in besloten kring gecremeerd. Naaste collega s van Ab hebben hem herdacht tijdens een bijeenkomst in september.

Jaarverslag 2013 39 Inhoudelijk lag de nadruk in het personeelsbeleid op het verder uitrollen van de in 2012 vastgestelde HRM-cyclus. 5.3 Huisvesting en beheer In 2013 hebben we diverse mogelijkheden verkend voor nieuwe huisvesting voor de Fietsersbond. Het huidige kantoor is gedateerd en biedt geen perspectieven voor huisvesting op de lange termijn. Daarnaast hebben we door invoering van flexibel werken minder kantoorruimte nodig. Naar verwachting zullen we in het voorjaar van 2014 een nieuw kantoor betrekken. De Fietsersbond is in 2013 overgestapt op een zogeheten cloud-oplossing voor alle automatisering: medewerkers kunnen op iedere willekeurige pc inloggen op het Fietsersbond-netwerk dat draait op centrale servers. Deze nieuwe werkwijze heeft zeker in het begin nogal wat kinderziektes gekend. Deze problemen zijn inmiddels grotendeels opgelost.

Jaarverslag 2013 40 6 Bestuur en vereniging De Fietsersbond is een vereniging, opgericht naar Nederlands recht en gevestigd in Utrecht, met 32.908 leden en donateurs (31-12-2013). Van al die leden zijn er zo n 1500 actief in ongeveer 150 lokale afdelingen en/of in projecten. 6.1 Missie De Fietsersbond komt op voor de belangen van fietsers in Nederland en zet zich in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. De Fietsersbond wil: de kwaliteit van het fietsen in Nederland verbeteren, onder andere de voorzieningen voor de fiets, de veiligheid, de bereikbaarheid met de fiets, de kwaliteit van het product fiets en de dienstverlening aan fietsers, en daarmee ook het gebruik van de fiets vergroten. meer ruimte voor de fiets en de fietsers, zowel in letterlijke zin (fysieke ruimte, voorzieningen) als in meer figuurlijke zin (aandacht, voorrang, status, waardering, laten meetellen) 6.2 Organisatie Binnen de Fietsersbond is de functie toezicht houden (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk gescheiden van het besturen dan wel van de uitvoering. Het hoogste orgaan binnen de vereniging is de ledenraad, gevormd uit de leden van de lokale afdelingen. De ledenraad benoemt de leden van het algemeen bestuur.