fvnobulletin Periodiek voor de Federatie van Nederlandse officieren en middelbaar en hoger burgerpersoneel bij Defensie (FVNO/MHB)

fvnobulletin Periodiek voor de Federatie van Nederlandse officieren en middelbaar en hoger burgerpersoneel bij Defensie (FVNO/MHB) 2 Verslag 6 Pensioenpremies 2010 8 Verslag Symposium werkbezoek NA&A Behoud van personeel En verder: 11 CompuTips 13 Professional in beeld 17 Geslaagde thema-avond Patrouilleschip nummer 8 december 2009 column Onzekerheid over AOW leeftijd en Uruzgan Het ziet er nu naar uit dat de AOW leeftijd op termijn naar 67 zal worden gebracht. Dat betekent ook dat de pensioenleeftijd naar 67 zal verschuiven. Een heikel punt daarbij is nog steeds hoe er zal worden omgegaan met zware beroepen. Het wordt steeds duidelijker dat hiervoor geen sluitende definitie kan worden gevonden. Het probleem lijkt nu naar de werkgevers te worden verschoven, maar dat betekent niet dat er een passende oplossing in het verschiet komt! De staatssecretaris heeft bij de behandeling van de defensiebegroting gezegd dat de UKW-periode niet zal worden verlengd. Dat zou betekenen dat de UKW-leeftijd naar 62 jaar zou gaan. De leeftijdsgrens voor operationele uitzending ligt op 55 jaar. Voor sommige militairen is het nu al nauwelijks haalbaar om hier aan te voldoen. Het verhogen van deze leeftijdsgrens kan dus niet aan de orde zijn. Dat zou betekenen dat in de oudere categorie steeds meer militairen niet meer kunnen worden uitgezonden. De ferme uitspraak van de staatssecretaris is prematuur. In de uitwerking ontstaat een moeilijk oplosbaar probleem! Naast het probleem op de lange tijd van de AOW is er nog steeds het probleem op de korte termijn van Uruzgan: blijven of weggaan? Zoals te verwachten was wordt er stevige druk uitgeoefend op de regering door de VS om te blijven. De verschillende ministers en de premier hebben geen argumenten om duidelijk te maken dat Nederland in 2010 zal vertrekken. Net als twee jaar geleden bestaat er tweespalt in het Kabinet. Het gaat allang niet meer om een afweging van de voor en nadelen, maar het gaat om het gezichtsverlies. Wie krijgt de Zwarte Piet, de Regering of de PvdA? Deze week maakte de Algemene Rekenkamer bekend dat Defensie geen zicht heeft op de inzetbaarheid van de operationele eenheden. Dit is geen nieuwe klacht, maar een herhaling van vorige jaren. Maar ik begrijp heel goed dat Defensie weinig prioriteit geeft aan dit aspect. Door de opgelegde bezuinigingen staan heel veel wapensystemen te wachten op reservedelen en kunnen een aantal noodzakelijke schietoefeningen wegens gebrek aan munitie niet worden uitgevoerd. Door roofbouw op andere eenheden kunnen de eenheden, die uitgezonden worden inzetbaar worden gemaakt. Wie wil dit nu aan de grote klok hangen? Ondanks al deze vervelende onzekerheden wens ik u heel prettige feestdagen! H.A. Couzy voorzitter FVNO MHB Wie krijgt de Zwarte Piet? 1 FVNO bulletin, december 2009

achtergronden DOOR: R.C. HUNNEGO Verslag werkbezoek aan de Nederlandse Antillen en Aruba Van 13 tot 21 november 2009 hebben de vice-voorzitter van de FVNO MHB en de vice-voorzitter van de KVMO een werkbezoek gebracht aan Curaçao en Aruba. Inleiding Het werkbezoek aan de leden in de West is een driejaarlijks gebeuren. Doelstelling is dat een vertegenwoordiging van het (hoofd)bestuur zich ter plekke op de hoogte stelt van de ontwikkelingen in het woon- en werkklimaat van de leden. Ik heb het regelmatig bezoeken van de leden ook als prioriteit in mijn activiteitenprogramma staan. Directe aanleidingen het bezoek in deze periode te plannen zijn: 1. de ontwikkelingen binnen de medezeggenschap Kustwacht NA&A; 2. de plaatsing van een op 4 maandelijkse basis roterende compagnie vanuit het CLAS; 3. de ontwikkelingen in Nederland op het gebied van de ophoging AOW en de brede heroverwegingen; 4. de introductie van de nieuwe toelage buitenlandsystematiek; 5. de staatkundige ontwikkelingen binnen het Koninkrijk. gevallen en zoekt de overheid bezuinigingen: brede heroverwegingen. De rapporten van die werkgroepen moeten aan het eind van het eerste kwartaal 2010 worden gepresenteerd. (Inmiddels heeft het kabinet een werkgroep Internationale veiligheid geïntroduceerd, zie mijn weblog van 24 november 2009 op www.kvmo.nl). Veiligheid wonen Veilig wonen is een issue dat enige jaren geleden met groot materieel is aangepakt op Curaçao, waarbij alle huizen zijn voorzien van traliewerken en een alarminstallatie. Het veiligheidsgevoel op Curaçao geeft nu geen aanleiding tot extra maatregelen. Het veiligheidsgevoel op Aruba is bij een grote groep echter gedaald. De KMar heeft inzicht gegeven in de criminaliteitscijfers. Op Aruba wil men niet achter tralies worden gehuisvest. Geaccepteerde oplossingsrichtingen zijn Algemeen Het Caraïbische gebied is in korte tijd door veel hoogwaardigheidsbekleders bezocht, zoals MINDEF, IGK, CZSK, DP CZSK en het bezoek van de STASDEF staat op de rol. Desalniettemin werd tijd gemaakt voor ons bezoek, zowel door de leden als de functionarissen. Dat is bijzonder gewaardeerd. Wat de vicevoorzitter KVMO opviel, in vergelijking met een eerder werkbezoek, was de ontspannen sfeer die er hing, ondanks dat werd aangegeven dat er een hoge werkdruk werd gevoeld. Deze ontspannen sfeer werd door mij ook ervaren in alle gesprekken. Onderwerpen Er zijn vanuit twee richtingen onderwerpen besproken: onderwerpen door ons aangedragen en onderwerpen die vanuit de leden naar voren werden gebracht. Hieronder worden deze besproken. Verhoging AOW-leeftijd De Tweede Kamer heeft geen barrières opgeworpen voor een ophoging van de AOW-leeftijd naar 67 jaar. Hoe dit doorwerkt naar militairen is nog onduidelijk. Vanuit de bonden zal dit onderwerp niet op de agenda worden geplaatst. Het standpunt van de FVNO MHB is dat de bijzondere positie van de militair geen verdere ophoging van de ontslagleeftijd van 60 jaar rechtvaardigt; de ontslagleeftijden zoals nu in het AMAR vastgelegd blijven gehandhaafd. (Inmiddels heeft STASDEF op 23 november 2009 in de TK gemeld dat hij geen aanleiding ziet de ontslagleeftijd niet op te trekken. Op intranet is inmiddels een masseercampagne begonnen, om het personeel rijp te maken voor ophoging.) Verkenningen De insteek van de Verkenningen was idealistisch. Wat zijn de buitenlands beleid-ambities van Nederland, welke defensieorganisatie past daar bij en tegen welke kosten gaat dat dan? Inmiddels is de economische crisis ook over Nederland heen vele reorganisaties hebben hun sporen achtergelaten. Soms lijken te veel taken bij één functionaris te zijn beland met name bewegingsmelders en alarminstallaties. De totale kosten hiervan worden ingeschat op minder dan tweehonderdduizend euro. We hebben bij de CZMCARIB-leiding aangedrongen op het nemen van snelle actie, nu de problematiek op Aruba al sinds 2007 loopt. Werkdruk en reorganisaties De vele reorganisaties hebben ook hier hun sporen achtergelaten. Soms blijken er te veel taken bij één functionaris te zijn beland. Dit betreft bedrijfsvoering en het is primair de verantwoordelijkheid van de medezeggenschaporganen, om het reorganisatieproces te beoordelen of taken nog op een goede wijze kunnen worden uitgevoerd door het beschikbare personeel. Met name alle verpaarsingsreorganisaties leiden ertoe dat een deel van de taken van een functionaris worden weggehaald en belegd in de nieuwe organisatie, maar meer algemene taken blijven achter voor het restant van de bemanning. Dat leidt tot knijplopers. Verder worden commandanten en hoofden van dienst steeds verder van hun eerdere verantwoordelijkheden afgezet: zij worden afnemer van een product waar zij gisteren nog integraal verantwoordelijk voor waren. Verder leiden reorganisaties ingegeven door generieke bezuinigingsmaatregelen niet altijd tot een nieuwe organisatie die overal efficiënter is. Doordat er niet wordt gebenchmarkt wordt niet vastgesteld wat de efficiëntste organisatievorm is. De organisatie, die al zeer efficiënt was ingeregeld, krijgt toch vaak een reductieopdracht mee. FVNO bulletin, december 2009 2

Toelagesystematiek De introductie van een nieuwe toelage buitenlandsystematiek heeft er in het Caraïbische gebied toe geleid dat de hogere salarisschalen er fors op achteruit zijn gegaan. Doordat oud en nieuw tot 2011 naast elkaar bestaan, wordt er met scheve ogen naar elkaar gekeken. Of de nieuwe TB adequaat is, is niet duidelijk. Wel ontvingen wij signalen dat jonge officieren, die in Nederland een werkende partner hadden en hun koophuis niet hebben kunnen verhuren, het niet gaan redden. Een aanpassing van een fout in de berekening in de toelage van duo-militairen is ondanks afspraken hieromtrent met de HDP, niet individueel gecommuniceerd naar de desbetreffende militairen. De ontvangst van het loonstrookje over november deed dan ook de wenkbrauwen fronsen. De uitleg van DC HR ( het betreft een bezuinigingsmaatregel ) deed het bloed koken. We hebben hier in het overleg, werkgroep AFR, formeel de aandacht op gevestigd. Woningtoewijzingsbeleid Er is mogelijk sprake van een wijziging van de woningtoewijzingsystematiek, waarbij de woningtoewijzing gaat plaatsvinden, puur op basis van de gezinssamenstelling. Een oudere officier, wiens studerende kinderen achterblijven in Nederland, betaalt dan 17% inhouding op zijn inkomen als woninghuur voor een twee-slaapkamer-woning, terwijl zijn buurman, een jonge schepeling nog zonder kinderen, 17% van diens inkomen verwoont. Het komt er dan dus op neer dat beide militairen voor eenzelfde woning verschillende bedragen betalen. Deze vorm van nivellering is voor ons onacceptabel. Eindexamenproblematiek De staatkundige hervormingen binnen het Koninkrijk zullen, zonder reparatie door de Nederlandse minister van Onderwijs, ertoe leiden dat de eindexamendiploma s van de lokale middelbare scholen van Aruba en de Nederlandse Antillen niet meer als Nederlandse diploma s worden erkend. De staatssecretaris van Defensie zou er goed aan doen over dit onderwerp op korte termijn met zijn ambtsgenoot van Onderwijs helderheid te verschaffen, zodat het uitgezonden personeel met kinderen in de middelbare schoolleeftijd, weet wat het kan verwachten. Uitzendbereidheid De combinatie van een verminderd gevoel van veiligheid, de nieuwe toelagesystematiek, de dreiging van een nieuwe woningtoewijzingsystematiek en de mogelijke consequenties van de staatkundige hervormingen, kunnen de bereidheid van met name officieren om te kiezen voor een langdurige plaatsing in de West met gezin, negatief beïnvloeden. Dat is een ongewenste ontwikkeling. CLAS-cie De komst van een landmachtcompagnie (CLAS-compagnie) naar Curaçao heeft in de praktijk niet geleid tot onoverkomelijke uitdagingen. - De stemming in de eenheid is deels bepaald doordat er verwachtingen waren gecreëerd, of gepercipieerd, die niet met de werkelijkheid overeenkomen. De keus voor een tijdelijke tewerkstelling leidt ertoe, dat moet worden betaald voor de maaltijden en de huisvesting, terwijl men verplicht op de marinebasis is gehuisvest. - De toelage buitenland van de ongehuwde zonder eigen huisvesting is vele malen lager dan bij een uitzending in verband met een vredesmissie. - De werkwijze van een CLAS-compagnie, gewend aan een bataljonstructuur, is anders dan die van een zelfstandige marinierscompagnie. - De posities van de marinekorporaal en van een landmachtsergeant leidt tot discussies. De IGK heeft in 2008 ook al over de noodzaak tot rangharmonisatie geschreven. Het breiwerk van functiewaardering, rangtoekenning en salarisharmonisatie moet in één keer worden aangepakt en is daarmee een groot en complex dossier. Evaluatie Kustwacht NA&A De evaluatie van de reorganisatie Kustwacht NA&A wordt op dit moment uitgevoerd. Met de ondertekening van het Reglement medezeggenschap Kustwacht NA&A hebben de FVNO MHB en de VBM/NOV uitdrukking gegeven aan hun steun voor een goed functionerende medezeggenschap. De evaluatie zal op het niveau van de medezeggenschap moeten worden besproken. Waar nodig, kunnen en zullen wij de medezeggenschap met raad en daad ondersteunen. 3 FVNO bulletin, december 2009

arbeidsvoorwaarden DOOR: R.E.W. PIETERS EN DRS M.A.M. WEUSTHUIS De voorbereidingen voor de CAO-onderhandelingen zijn in volle gang In aanloop op de aankomende CAO-onderhandelingen binnen de sector Defensie worden door de diverse partijen momenteel de standpunten bepaald. Zo ook door de CMHF, waarbij de FVNO MHB is aangesloten. De FVNO MHB heeft voor deze CAO-onderhandelingen het motto: Maak optimaal gebruik van de mogelijkheden! Wilt u dit proces van dichtbij volgen? Log in op www.prodef.nl en meldt u aan voor de Werkgroep Arbeidsvoorwaarden. Onduidelijkheid over het overboeken van het verlofoverschot naar 2010 Als gevolg van hetgeen beschreven stond in de Defensiekrant en de overige berichtgeving rondom het arbeidsvoorwaardenakkoord 2009-2010 is er onduidelijkheid ontstaan over de hoeveelheid vakantieverlof uren, die zonder tussenkomst van de lijnmanager, mogen worden overgeboekt naar 2010. Hoewel mogelijk de suggestie is gewekt dat het totale aantal verlofuren, inclusief eventueel meegenomen uren van 2008, minus de wettelijk verplicht op te nemen 120 uren, naar 2010 mogen worden overgeboekt, is dit niet conform hetgeen is overeengekomen in het arbeidsvoorwaardenakkoord. In het arbeidsvoorwaardenakkoord is, met betrekking tot het meenemen van vakantieverlofuren naar het volgende jaar, het volgende afgesproken: 'Partijen passen deze beperking daarom op de volgende manier aan, waarbij wel verzekerd moet worden dat jaarlijks het voorgeschreven minimum aantal uren moet worden opgenomen (artikel 76, tweede lid, AMAR, 33, derde lid, BARD): het maximum aantal niet opgenomen vakantieverlofuren dat kan worden overgeboekt naar het volgend kalenderjaar bedraagt de jaarlijkse aanspraak verminderd met het voorgeschreven aantal verplicht op te nemen uren per kalenderjaar. De overige bepalingen met betrekking tot het overhevelen van (vakantie)- verlof blijven in stand. Bekendheid hieromtrent zal worden vergroot via de geëigende kanalen. Voor militairen, die door de nieuwe regelgeving minder dan 80 uren verlofoverschot mogen overboeken naar 2010, wordt een uitzondering gemaakt. Commandanten moeten akkoord gaan met het overboeken van maximaal 80 uur verlofoverschot. Het bovenstaande is van toepassing op Burgerpersoneel van Defensie en militairen (m.u.v. KM-militairen, i.v.m. een afwijkende verlofregelgeving). De door Defensie gepubliceerde uitleg is dus geheel in overeenstemming met hetgeen is overeengekomen. Eindejaarsuitkering 2009 In het arbeidsvoorwaardenakkoord is afgesproken dat per 1 maart 2009 de eindejaarsuitkering van 3,5% naar 5,0% wordt opgehoogd. Tevens is afgesproken dat deze eindejaarsuitkering met ingang van 2009 wordt uitgekeerd in november. Indien u nu echter verwachtte 5,0% eindejaarsuitkering te ontvangen, kwam u bedrogen uit. De eindejaarsuitkering voor 2009 wordt als volgt berekend: 3,5% over de maanden januari en februari; 5,0% over de maanden maart tot en met november. Per saldo komt dit op ongeveer 4,3% eindejaarsuitkering. De maand december 2009 wordt meegenomen in de eindejaarsuitkering van 2010, welke dus in november 2010 zal worden uitgekeerd. Aanstellingsbeleid gewezen militairen Defensie stelde de bonden onlangs op de hoogte van een notitie over het nadien- en herintredingsbeleid voor gewezen militairen binnen Defensie. Kern van de notitie is dat nadienen de voorkeur verdient boven herintreden. Nadienen kan door het gebruik van allerlei instrumenten interessant worden gemaakt. Uitgangspunt is dat de militair nadient als militair, alhoewel het niet onmogelijk wordt geacht dat hij nadient op een burgerfunctie. Burgerpersoneel heeft in herintreden als militair of als burgerambtenaar ligt niet voor de hand dat geval wel te allen tijde voorrang. Pas wanneer de vacature geen burgerkandidaat oplevert kan een gewezen militair hierop geplaatst worden. Herintreden (terugkomen nadat de UKW reeds is ingegaan) als militair of als burgerambtenaar ligt niet voor de hand. Defensie wil hier alleen in uitzonderingsgevallen gebruik van maken. Gedacht moet worden aan knelpuntsituaties waarin Defensie behoefte heeft aan de kennis en ervaring van de gewezen militair. Als de militair herintreedt als burgerambtenaar loopt de UKW-uitkering door terwijl ook het burgersalaris wordt genoten. Het salaris van de herintredende militair moet dan in lijn zijn met het aan de burgerfunctie verbonden schaalniveau. Defensie maximeert dan de aanstelling op een deeltijdfactor van een half. In dit geval geldt ook de Balkenende-norm. Zowel bij nadienen als bij herintreden op een burgerfunctie wil Defensie niet verder gaan dan een eenmalige aanstelling tot maximaal drie jaar. De bonden hebben daar het behoefteprincipe tegenover gezet. Mocht blijken dat een langere periode nodig is, omdat een andere invulling niet mogelijk is, dan moet dat bespreekbaar zijn. FVNO bulletin, december 2009 4

pensioenen Pensioenpremies 2010 DOOR: DRS M.A.M. WEUSTHUIS EN R.E.W. PIETERS De financiële situatie van het ABP heeft zich in de tweede helft van 2009 behoorlijk meer verbeterd dan verwacht. Daar waar het Herstelplan ingediend bij De Nederlandse Bank in 2009 nog een stijging van de dekkingsgraad tegemoet zag van 90% naar 93%, bedroeg de dekkingsgraad op peildatum 30 oktober 2009 al 104,5%. Dat was voor het ABP-bestuur reden over te gaan tot het laten vallen per 1 januari 2010 van de solvabiliteitsopslag van 1% op de premie, die op 1 juli 2009 was ingesteld, en de voorgenomen verdere verhoging van de premie per 1 januari 2010 met 2% helemaal niet door te laten gaan. Daarnaast besloot het bestuur om de in opbouw zijnde en de reeds ingegane pensioenen gedeeltelijk te indexeren volgens de daarvoor geldende regels. Voor de burgerambtenaar zien de pensioenpremies voor 2010 er als volgt uit: Pensioen Totaal Defensie Burgerambtenaar Jaar 2009 2010 2009 2010 2009 2010 Percentage over OP/NP 20,00 20,30 14,00 14,21 6,00 6,09 pensioengrondslag ANW-hiaat 0,40 0,30 0,10 0,075 0,30 0,225 pensioengrondslag Omslagpremie FPU 4,50 4,00 1,85 1,60 2,65 2,40 Salaris Inkoop OP/NP oude dj 0,02 0,26 0,01 0,13 0,01 0,13 Salaris IP / AAOP 0,40 0,48 0,30 0,36 0,10 0,12 pensioengrondslag Subtotaal 24,90 24,60 15,95 15,89 8,95 8,72 PPP 1,60 1,45 0,00 0,00 1,60 1,45 pensioengrondslag Totaal 26,50 26,05 15,95 15,89 10,55 10,17 De pensioenpremies voor het militaire eindloon zijn op het moment van opmaken van dit overzicht nog niet vrijgegeven. Indexatie 2010 Het pensioenreglement staat gedeeltelijke indexatie toe volgens de zogenaamde indexatiestaffel. Deze staffel treedt in werking op het moment dat de dekkingsgraad ligt tussen 104% en 135%. Bij een dekkingsgraad lager dan 104% wordt niet geïndexeerd. Ligt de dekkingsgraad tussen 104% en 135% dan wordt lineair geïndexeerd vanaf 100% tot 135%. Vanaf een dekkingsgraad van 135% wordt weer volledig geïndexeerd. De verhoging van de reeds in uitbetaling zijnde pensioenen van alle ABP-deelnemers is gelijk, ook voor militairen en burgerambtenaren van Defensie. Deze indexatie wordt afgeleid van de gewogen gemiddelde loonstijgingen van de actieve werknemers in alle afgesloten cao s binnen alle sectoren aangesloten bij het ABP in het afgelopen jaar. Deze stijging van het contractloon was in 2009 2,20%. De indexatie kent drie onderdelen: 1. de indexatie van uw (maandelijkse) pensioen in 2010. Deze indexatie geldt zowel voor de reeds ingegane pensioenen als voor de pensioenaanspraken van de actieve deelnemer, die nog in opbouw zijn. De volledige indexatie op basis van de gemiddelde loonstijging van de salarissen van overheidspersoneel in 2009 is 2,2%. Echter door de financiële situatie van het pensioenfonds wordt u niet die 2,2% uitbetaald, maar slechts een gedeeltelijke indexatie van 0,28%. Om uw bruto pensioen in 2010 te berekenen verhoogt u uw bruto pensioen van 2009 met 0,28%. 2. eenmalige uitkeringen met een algemeen karakter aan de actieve deelnemers in 2009 leiden ook tot een eenmalige uitkering aan gepensioneerden. Deze eenmalige uitkeringen met een gemiddeld percentage van 0,28% worden met 0,04% geïndexeerd. U kunt uw eenmalige uitkering berekenen door uw jaarlijkse pensioen van 2009 te verhogen met 0,04%. Naar verwachting wordt de eenmalige uitkering in januari 2010 uitbetaald. 3. de nabetaling omdat de loonstijgingen van de actieve deelnemers reeds in 2009 plaatsvonden en uw pensioen pas wordt verhoogd op 1 januari 2010. Deze nabetaling van gemiddeld in totaal 1,04% wordt met 0,13% geïndexeerd. U kunt uw nabetaling uitrekenen door uw jaarlijkse pensioen van 2009 te verhogen met 0,13%. Naar verwachting wordt de nabetaling in januari 2010 uitgekeerd. De indexatie onder punt 1 geldt ook voor de (gedeeltelijke) verhoging van de in opbouw zijnde pensioenen van actieve burgerambtenaren en militairen. Indexatieachterstand De gemiddelde contractloonstijging voor de overheids- en onderwijssectoren in 2008 was 4,73%. Vanwege de gevolgen van de kredietcrisis kon ABP per 1 januari 2009 helemaal niet indexeren. De contractloonstijging in 2009 bedroeg 2,20%. Dat maakt samen 6,93%, waarvan nu per 1 januari 2010 0,28% wordt geïndexeerd. Kortom, zowel de actieve werknemer als de gepensioneerde kent na 2 jaar gedeeltelijke indexatie al een indexatieachterstand van 6,93 -/- 0,28 = ruim 6,5%. FVNO bulletin, december 2009 6

Sommige UGM-ers ontvangen pensioenpremie terug Bij een deel van de militairen met een UGM-uitkering blijkt in eerdere jaren teveel pensioenpremie te zijn geïnd. Het gaat om militairen die met UGM zijn gegaan ná 1 februari 2006 en het gaat bovendien om militairen die met UGM zijn gegaan vóór 1 februari 2006 die ná 1 februari 2006 naar het buitenland zijn geëmigreerd. Bij hen is geen rekening gehouden met het buiten beschouwing laten van de zgn. overhevelingstoeslag, waardoor de premiegrondslag te hoog is vastgesteld en teveel pensioenpremie is ingehouden. Het gaat niet om grote bedragen. Maximaal kan er maandelijks netto 2,- teveel zijn ingehouden. Het ABP, de uitvoerende instantie van de UGMregeling, gaat de fout herstellen door voor iedere getroffen UGM-gerechtigde individueel de pensioenpremie te herberekenen en de teveel ingehouden premie te restitueren in de vorm van een eenmalig bedrag. Dat zal gebeuren in januari 2010. Iedere betrokkene krijgt in december 2009 per brief bericht thuis. Uw SVB Pensioenoverzicht De FVNO/MHB heeft van diverse leden vragen gekregen mbt een brief van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) Uw SVB Pensioenoverzicht, welke zij hebben ontvangen. Navraag bij de SVB leerde het volgende: In het algemeen geldt dat indien een Nederlandse werknemer in het buitenland heeft gewoond en/of gewerkt, dit invloed kan hebben op de hoogte van de AOW uitkering. Veelal wordt er gedurende deze periode geen premie AOW afgedragen, waardoor de AOW uitkering uiteindelijk lager uitvalt. Om te voorkomen dat mensen onaangenaam verrast worden over de hoogte van de AOW uitkering wanneer ze met pensioen gaan, heeft de SVB ervoor gekozen, die personen die bij de SVB geregistreerd staan als gewerkt en/of gewoond hebbende in het buitenland, persoonlijk te benaderen middels een brief Uw SVB Pensioenoverzicht. Zoals in deze brief is gesteld, wordt de ontvanger van deze brief gevraagd de bij het SVB bekende gegevens te controleren en eventueel aan te vullen of te verbeteren. Aansluitend dient het gevoegde aanvraagformulier retour gezonden te worden, waarna binnen enkele weken het SVB Pensioenoverzicht wordt toegezonden, met daarin (oa) aangegeven de hoogte van de AOW uitkering. Ook de partner en de militair, welke voor Defensie, in het buitenland zijn geweest ontvangen deze brief. Hierbij zal in het aanvraagformulier bij de laatste regel in paragraaf 4 Wonen en werken een door de SVB voorgedrukte periode zijn opgenomen. Deze periode betreft de periode van plaatsing in het buitenland. Tevens staat hier het krijgsmachtdeel opgenomen van waaruit de plaatsing heeft plaatsgevonden, bijv. KON. MARINE. De genoemde verwijzing houdt namelijk in dat er gedurende de genoemde periode wel afdracht heeft plaatsgevonden van premie AOW en dat over deze periode dus gewoon AOWrechten zijn opgebouwd. Uw buitenlandplaatsing heeft dus geen invloed op de hoogte van uw AOW-uitkering. Het is dus in uw eigen belang dat u deze brief goed leest en daar waar nodig aanvult, corrigeert en terugstuurt! Indien de voorgedrukte periode niet correct is of er staat geen verwijzing naar Defensie voorgedrukt, dient dit te worden gecorrigeerd! Workshop pensioenoverzicht Op 25 november jl. werd op het KIM te Den Helder een workshop pensioenen gehouden met als onderwerp het pensioenoverzicht voor de militair. De workshop was een succes, met ongeveer 40 aanwezigen, die de workshop in de collegezaal aandachtig bijwoonden. De workshop was erg interactief met veel vragen van de aanwezigen. Doelgroepen waren de militair in actieve dienst en de militair met een UKW-uitkering. Beide groepen bouwen nog pensioen op en krijgen ieder jaar een zogenaamd UPO (Uniform Pensioen Overzicht) van het ABP thuis gestuurd. Dit UPO geeft inzicht in de hoogte van het ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen op dit moment en in de toekomst op pensioendatum. Uitgelegd werd hoe die pensioenen worden opgebouwd, hoe ze zijn verzekerd, hoe ze kunnen worden uitgewisseld, hoe het pensioen bij scheiding wordt verdeeld en hoe de jaarlijkse aangroei (Factor A) wordt berekend. Verder werd aandacht besteed aan MijnABP waar specifieke zaken rondom het militaire pensioen op de ABP-site te vinden zijn. Bij het onderdeel indexatie werd stil gestaan bij de huidige financiële toestand van het fonds, het Herstelplan ingediend bij De Nederlandse Bank, verwachtingen voor de toekomst en de wijze van besturen van het fonds door werkgevers en werknemers. Bent U niet aanwezig geweest, maar heeft u wel interesse in deze workshop? Laat het weten via weusthuis@fvno.nl. Bij voldoende interesse zal de workshop in 2010 worden herhaald. 7 FVNO bulletin, december 2009

verslag Verslag Symposium FVNO MHB: Behoud van Personeel, maak er blijvend werk van! DOOR: DRS T.R. TIMMERMAN Op 11 november jl. vond in de Prinses Juliana Kazerne in Den Haag het symposium plaats van de Federatie van Nederlandse Officieren en Middelbaar en Hoger Burgerpersoneel bij Defensie, de FVNO MHB. Het thema luidde: Behoud van personeel, maak er blijvend werk van. Het symposium werd geopend door luitenant-generaal b.d. H.A. Couzy, voorzitter FVNO MHB. Hij wees op het belang van het behoud van gemotiveerd personeel voor de Defensieorganisatie. Daarna ging de Hoofd Directeur Personeel (HDP), luitenant-generaal J.G.A. Leijh, in op de vraag hoe Defensie de komende jaren een aantrekkelijk werkgever blijft. Hierbij schetste hij de invloed van de huidige economische situatie, die grote gevolgen voor Defensie heeft. Vervolgens ging de HDP dieper in op de elementen van goed werkgeverschap: hoe om te gaan met (externe) ontwikkelingen; de wensen en behoeften van de medewerker; de balans tussen werk en privé en tot slot het bieden van loopbaanmogelijkheden. Aansluitend lichtte hij de laatste stand van zaken met betrekking tot het Flexibel PersoneelsSysteem (FPS) en het bijbehorende instrumentarium toe. Na deze presentatie werd door drs. J.L. Stok, senior consultant van de Human Capital Group, de mogelijkheden voor het binden, boeien en behouden van personeel belicht. Op welke wijze houden we personeel gemotiveerd, competent en gezond, oftewel duurzaam inzetbaar? Er werden concrete succesfactoren en handvatten geboden om hiermee direct aan de slag te gaan; begin klein en eindig groot(s), de kunst van omgaan met verschillen en niet alleen, óver medewerkers praten, maar vooral mét medewerkers. In de lezing die daarop volgde beantwoordde prof. dr. Th. H. Homan, hoogleraar Change and Implementation bij de Open Universiteit Nederland, op verfrissende wijze de vraag hoe we omgaan met (verander-)management in relatie tot behoud van personeel. Zijn visie op verandermanagement werd met concrete praktijkvoorbeelden toegelicht. In de lezing kwamen de verschillen bedachte wereld versus de werkelijke wereld aan bod. Er worden mooie beleidsnota s en rapportages geschreven, maar hoe gaat het nu daadwerkelijk op de werkvloer en wat gebeurt daarmee? Volgens Homan is behoud geen kwestie van mooie dingen voor de mensen, maar van medewerkers die het leuk vinden om bij de organisatie te werken en zich verbonden voelen met de organisatie doordat zij zichzelf er in kwijt kunnen. Het inzichtelijk maken van wat zich werkelijk aan de binnenkant van de organisatie afspeelt is cruciaal voor het functioneren van de organisatie. De maakbaarheid van een organisatie is volgens Homan zeer beperkt. Het accent moet in zijn optiek liggen op spontane verandering die, wordt gedragen door het personeel. Het symposium werd afgesloten met een Lagerhuisdiscussie onder leiding van de dagvoorzitter LNTKOLMANRS H.J. Bosch. Er werd door de aanwezigen openhartig gediscussieerd over de mogelijkheden en grenzen van maatwerk, bureaucratie en technocratie en het belang van (kwalitatief goede) functioneringsgesprekken. FVNO bulletin, december 2009 8

ADVERTORIAL De langstlevende echtgenoot Het overlijden van één van de echtgenoten moet er niet toe kunnen leiden dat kinderen hun erfdeel gaan opeisen. Daar is met de invoering van het nieuwe erfrecht op 1 januari 2003 aandacht aan geschonken. Neem nu Piet en Ria, een echtpaar op leeftijd dat van hun oude dag en van hun twee kinderen en vier kleinkinderen geniet. Iedere dag is voor hen een feest, totdat het noodlot toeslaat en Piet geheel onverwachts overlijdt. Behalve de begrafenis, moet er ook op het financiële vlak nog het een en ander geregeld worden, waarbij Ria gelukkig goed door haar kinderen en kleinkinderen wordt bijgestaan. Inschakeling notaris Tot schrik van Ria blijkt de bank de bankrekeningen te hebben geblokkeerd. Navraag levert op dat de bank een verklaring van erfrecht eist om deze blokkering op te heffen en dus wordt Ria naar een notaris verwezen omdat die immers deze verklaringen afgeeft. Daar blijkt dat Piet geen testament heeft. De verhalen van "hun erfdeel opeisende kinderen" schieten ineens door Ria's hoofd. Zij heeft weliswaar een heel goede band met haar kinderen en kleinkinderen, maar ja, je weet maar nooit. Wettelijke verdeling De notaris kan Ria gelukkig geruststellen omdat de positie van de achterblijvende echtgenoot nu veel beter geregeld is. Dat vindt zijn weerslag in de zogeheten "wettelijke verdeling". De notaris legt uit dat door het overlijden van Piet, Ria automatisch eigenaar is geworden van alle nalatenschapsgoederen. Beide kinderen zijn wel erfgenaam, maar hun erfdeel is niet meer dan een vordering in geld die zij op Ria hebben gekregen. Bovendien, zo vertelt de notaris, wordt dit erfdeel nog verhoogd met de wettelijke rente, maar alleen indien deze hoger is dan zes procent. De vordering met rente wordt pas opeisbaar wanneer Ria overlijdt dan wel failliet, of op haar de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen van toepassing wordt verklaard. Wél dient Ria alle schulden, die bij en door het overlijden van Piet bestonden dan wel zijn ontstaan, te voldoen. Haar kinderen kunnen daarvoor niet worden aangesproken. Langstlevende moet ongestoord voort kunnen leven Om ervoor te zorgen dat de achterblijvende echtgenoot ongestoord verder kan leven, nadat deze er alleen voor is komen te staan, is sinds 1 januari 2003 een testament niet meer per se noodzakelijk. In de wet is hiervoor immers een voorziening getroffen. De kinderen hebben weliswaar een erfdeel, maar dat kunnen zij niet opeisen. Overlijdt de langstlevende ouder dan vormt het erfdeel, eventueel vermeerderd met rente, een schuld in diens nalatenschap. Dat kan tot gevolg hebben dat er minder (of geen) successierecht is verschuldigd. Er zijn echter voldoende redenen om van de wettelijke regeling af te wijken, bijvoorbeeld als er stiefkinderen bij betrokken zijn. Afwijking van de wet kan alleen door het opstellen van een testament. In de volgende bijdrage zal ik hier nader op ingaan. mr G. de Koning kandidaat-notaris bij Actus Notarissen N.V. WWW.ACTUSNOTARISSEN.NL 9 FVNO bulletin, december 2009