Plan gemeente Utrecht en Provincie Utrecht LET OP: voor de raadspeiling over de cultuurlening is in dit document alleen onderdeel A relevant (revolverend fonds ter bevordering van creatief ondernemerschap)
De creatieve ruimte Aanpak Creatieve Industrie Periode: 2013-2017 1. Aanleiding... 3 Acties & gebeurtenissen... 3 2. Doelgroep Creatieve Industrie... 4 3. Instrumentarium, doelstelling en financiële onderbouwing... 5 A. Revolverend fonds ter bevordering van creatief ondernemerschap... 5 Doel... 5 Financieel instrumentarium... 5 Samenwerkingspartner(s)... 6 Uitwerking en planning... 6 B.... 7 Borgstellingsfonds ter ondersteuning van creatieve broedplaatsen... 7 Doel... 7 Financieel instrumentarium... 8 Samenwerkingspartner(s)... 8 Uitwerking en planning... 8 4. Planning... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
1. Aanleiding Acties & gebeurtenissen - Bij de behandeling van de begroting 2012 heeft de raad op initiatief van het CDA het college verzocht om: te onderzoeken in hoeverre een leenstelsel (revolverend fonds) in plaats van subsidies voor culturele broedplaatsen kan worden gerealiseerd. - Werkconferentie Cultureel Ondernemerschap (13-02-2013) - Ontvangen Manifest voor de Open Ruimte van het Utrechts Verbond (26-05-2013) - De gemeente Utrecht is op zoek naar een andere rol ten opzichte van initiatieven, burgers en ondernemers. Het is de bedoeling om van 'Buiten naar binnen' te werken en binnen de gemeente meer integraal te werken. Dit uit zich voor de 'Aanpak creatieve industrie' in de volgende zaken: i. Broedplaats ii. Cultureel Ondernemerschap iii. Talentontwikkeling
2. Doelgroep Creatieve Industrie Een actieve Aanpak Creatieve Industrie vraagt om een heldere doelgroepomschrijving. We gaan uit van de meest gangbare beschrijving van de doelgroep Creatieve industrie, afkomstig van TNO, waarin de sector wordt getypeerd als een verzameling van drie deelsectoren: (a) Kunsten, (b) Media & Entertainment en (c) Creatief zakelijke dienstverlening. De drie deelsectoren behoeven een korte toelichting: a. Kunsten: hierbij staan artistieke motieven centraal. Onder de kunsten vallen de volgende sectoren: podiumkunsten, scheppende kunsten, dienstverlening voor kunstuitoefening en musea & galerieën. b. Media & entertainment: sterk gericht op een consumentenmarkt. Technologische ontwikkelingen maken verspreiding en exploitatie op grote schaal mogelijk. Media & entertainment is onder te verdelen in de volgende sectoren: uitgeverijen, journalistiek, fotografie, filmindustrie, games industrie en radio & televisie. c. Creatief zakelijke dienstverlening: dit is een zakelijke markt. Deze organisaties leveren creativiteit en symbolische waarde aan andere bedrijven. De creatieve zakelijke dienstverlening kan worden opgedeeld in de volgende sectoren: reclame, interieur & modeontwerp en architectuur & stedenbouw. Hiermee scheppen we ook ruimte voor initiatieven naast de traditionele kunstensector, maar wel begrensd met de definitie zoals hierboven benoemd van de creatieve industrie.
3. Instrumentarium, doelstelling en financiële onderbouwing De afgelopen maanden zijn diverse gesprekken gevoerd met de provincie Utrecht en de afdeling Economische Zaken van de gemeente. Op basis van de input uit deze gesprekken is het advies om twee gescheiden fondsen in te stellen. Met de provincie is een gezamenlijk doel om creatief ondernemerschap bij culturele en creatieve instellingen te bevorderen. Het gaat dat om relatief kleine bedragen van 2.000,- tot 20.000,-. Met Economische Zaken is er een gezamenlijk belang om te zorgen dat creatieve broedplaatsen kunnen worden gerealiseerd in de stad Utrecht. Dit heeft een belangrijke invloed op de creatie van werkgelegenheid en het scheppen van ruimte & werkplaatsen voor creatieve ondernemingen. Dit resulteert in een 'Revolverend fonds ter bevordering van creatief ondernemerschap' samen met de Provincie en een 'Borgstellingfonds ter ondersteuning van creatieve broedplaatsen' samen met Economische Zaken. In de volgende twee paragrafen lichten we beide fondsen toe. A. Revolverend fonds ter bevordering van creatief ondernemerschap Doel Het ontwikkelen van ondernemerschap kan soms niet in direct verband staan met het programma waarvoor subsidie wordt verstrekt. Om hier op een verantwoorde wijze wel invulling aan te geven, kan het nodig zijn investeringen te doen die zich kunnen terug verdienen. De gemeente en provincie Utrecht willen een regionaal fonds oprichten om creatief ondernemerschap te stimuleren. Het gaat hierbij om drie aandachtspunten: - Tijdelijke en duurzame impulsen op het gebied van organisatieontwikkeling en ondernemerschap. - Voorfinanciering van producten en diensten, zoals facilitaire voorzieningen, die bijdragen aan de zichtbaarheid en toegankelijkheid van organisaties. - Producties en activiteiten met een terugverdiencapaciteit die voor een bovenmatig deel afhankelijk zijn van publieksinkomsten. Financieel instrumentarium
In een ruwe schatting lijkt het realistisch te denken dat voor dit fonds 70% van de aanvragen uit de stad Utrecht zullen komen, 20% uit Amersfoort en 10% overig. Aanvragen die gehonoreerd worden voor de stad Utrecht worden 50:50 gefinancierd uit het budget van provincie en gemeente. Bijdrage in het fonds zal dan als volgt zijn: - Provincie: 300.000 - Gemeente Utrecht: 200.000 Mogelijk sluiten de gemeente Amersfoort en eventueel andere gemeenten ook aan, dit zou op basis van eenzelfde soort afspraak kunnen. Er kunnen leningen worden aangevraagd tussen de 2.000,- en 20.000,- met een laag rentepercentage (tussen 1% en 3%). De terugbetaaltermijn is een onderdeel van de afspraken. Aandachtspunt hierbij is het spanningsveld tussen de investeringstermijn van een organisatie en het tijdstip waarop inkomsten vanuit die investering worden gegenereerd. Het voorstel zou zijn om de werking van het fonds na 2 jaar te evalueren op het aantal en soort aanvragen, het aantal goedgekeurde aanvragen en de stand van zaken van terugbetalen. Dit zou kunnen leiden tot aanpassingen in de voorwaarden of in het budget van het fonds. Samenwerkingspartner(s) Er zijn twee partijen in beeld om dit fonds onder te brengen; Cultuur&Ondernemen en kfheinfonds. Cultuur&Ondernemen heeft veel kennis en ervaring op dit gebied, maar heeft een Amsterdamse uitstraling. kfheinfonds is een echt Utrechts fonds en zij hebben aangegeven dat zij dit in het kader van de uitbreiding van hun financieringsmogelijkheden erg interessant zouden vinden, maar zij hebben nog geen ervaring op dit gebied. Er bestaat misschien ook de mogelijkheid om de expertise van Cultuur&Ondernemen te betrekken als het fonds bij kfheinfonds wordt ingesteld. Uitwerking en planning De komende tijd is nodig om de kaders van het revolverend fonds uit te werken en besluitvorming te laten plaatsvinden. Datum Wat Doel Wie 9 okt. 2013 Bila weth. Cultuur & gedep. Bestuurlijke afstemming Prov. & gem.
Cultuur 14/16 oktober Begrotingsbehandeling gemeenteraad Plan voorleggen aan de raad Gem (cz) 21 oktober Afspraak kfheinfonds Onderzoeken van Prov. & gem.? oktober Afspraak Cultuur en Ondernemen Onderzoeken van samenwerkingsmogelijkheden samenwerkingsmogelijkheden Prov. & gem. Oktober/november Opstellen inrichtingseisen, Vormgeving revolverend Prov. & gem. organisatie en financieel fonds juridische eisen/randvoorwaarden December/januari Implementatiefase Communicatietool & persmoment Prov. & gem. Januari 2014 Lancering Fonds Prov. & gem. 2 e helft 2016 Evaluatie Bekijken of het fonds werkt volgens de verwachtingen Prov. & gem. B. Borgstellingsfonds ter ondersteuning van creatieve broedplaatsen Doel De gemeente Utrecht wil graag een levendig en artistiek stedelijk klimaat bevorderen waarin nieuwe initiatieven een kans wordt geboden. Het gaat hierbij om twee aandachtspunten: - realisatie van broedplaatsen - bevordering van werkgelegenheid
Financieel instrumentarium Een aanvulling op de subsidies voor broedplaatsen is een borgstellingsfonds voor creatieve broedplaatsen. Dit fonds kan borg staan bij aankoop of verbouwing van een broedplaats in stad of regio Utrecht. Het maximale borgstelling per lening is 200.000. Om in aanmerking te komen voor een kredietverlening uit het Borgstellingsfonds moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Deze voorwaarden zullen verder worden uitgewerkt. Ideaalgezien bestaat het fonds uit minimaal 600.000 (Economische Zaken: 300.000 voor het fonds en Culturele Zaken: 300.000). Daarnaast is er een budget beschikbaar van 80.000 (Economische zaken) voor de opstartkosten. Op het moment dat er werkelijk 600.000 in het fonds kan worden gestopt en er door de betrokken bank een multiplier van vier in werking wordt gezet, betekent dit grofweg dat er 2.400.000 kan worden uitgeleend. Het voorstel zou zijn om de werking van het fonds na 2 jaar te evalueren op het aantal en soort aanvragen, het aantal goedgekeurde aanvragen en de stand van zaken van terugbetalen. Dit zou kunnen leiden tot aanpassingen in de voorwaarden of in het budget van het fonds. Samenwerkingspartner(s) Een samenwerkingspartner voor het fonds wordt gezocht in de Triodosbank. Deze bank bestaat ruim 30 jaar en is altijd actief geweest in kunst en cultuur. Veel van de culturele en creatieve organisaties in de stad zijn klant bij de Triodosbank. De bank heeft landelijk zo'n 250 miljoen gefinancierd over 750 projecten in de culturele sector. Er is binnen de organisatie dus de benodigde kennis om tot een goedwerkend fonds te komen, ook omdat de Triodosbank al vergelijkbare constructies is aangegaan met de gemeente Amsterdam (Borgstellingsfonds Broedplaatsen) en Cultuur en Ondernemen (De Cultuurlening). Dit zou inhouden dat de budgetten bij Triodosbank worden gestort en zij de financiele afhandeling, die aan het verstrekken van borgstellingen gekoppeld is, afhandelt. Uitwerking en planning
De volgende broedplaatsen komen in aanmerking: a. Nieuwe of reeds bestaande broedplaatsorganisaties in stad en regio Utrecht die een tijdelijk pand hebben en een tijdelijke financieringsbehoefte hebben om een liquiditeitstekort te overbruggen. Het fonds staat garant voor dit krediet. b. Nieuwe of reeds bestaande broedplaatsorganisaties in stad en regio Utrecht die investeren in een pand of bedrijfsinventaris met behulp van een bankfinanciering waarbij het pand onvoldoende waarde vertegenwoordigt als onderpand voor de lening. Het fonds staat deels garant voor de lening. c. De plannen van broedplaatsen die de inhoudelijke onderbouwing vormen bij de kredietverlening dienen inhoudelijk te passen binnen het dan vigerende Utrechtse broedplaatsenbeleid. Het college van B&W beslist in deze en er wordt in de uitwerking onderzocht hoe de advisering hierover plaats kan vinden. Pilot Metaalkathedraal De Metaalkathedraal zou als pilot kunnen dienen. Zij moeten voor 1 november hun financiering rond krijgen vanwege het door hen getekende voorlopige koopcontract. Dit betekent dat er snel een concreet voorbeeld van een aanvraag ligt, de Triodosbank dan ook een extra zekerheid heeft voor een lening die zij daarnaast willen verstrekken ten behoeve van de aankoop en op basis daarvan ook een persmoment georganiseerd kan worden. Kanttekeningen zijn dat er een tijdsdruk op zit, dit plan dan ook ingediend en beoordeeld zal moeten worden op korte termijn en dat het budget pas in 2014 beschikbaar is. Daarnaast is het dan bijna onmogelijk om nog een tender te doen. Datum Wat Doel Wie OKtober Bestuurlijke afstemming Gezamenlijke visie Wethouders cultuur, betrokken wethouders bespreken W&I en EZ 14/16 oktober Begrotingsbehandeling gemeenteraad Plan voorleggen aan de raad Gem (cz) Oktober/november Opstellen inrichtingseisen, Vormgeving revolverend CZ&EZ organisatie en financieel fonds juridische eisen/randvoorwaarden
Oktober/november Tender (indien noodzakelijk) Meerdere partijen de mogelijkheid geven om een voorstel te doen CZ&EZ December/januari Implementatiefase Communicatietool & persmoment CZ&EZ Januari Lancering Fonds CZ&EZ 2 e helft 2016 Evaluatie Bekijken of het fonds CZ&EZ werkt volgens de verwachtingen