BIM Bouwwerk Informatie Model
Inbo en BIM Afstemming Bouwen gaat over dromen waarmaken. Het realiseren van een bouwopgave (uw droom) binnen uw eigen budget, volgens de wensen en eisen die u en de overheid stellen, is de resultante van een complex proces waarbij steeds meer partijen betrokken zijn. Al die partijen produceren gegevens en leveren adviezen die in de uitvoering bij elkaar komen. Afstemmingsproblemen die in een laat stadium aan het licht komen, zorgen voor een onnodige verstoring van het proces en brengen ongewenste kosten met zich mee. Door een Bouwwerk Informatie Model (oftewel: BIM) te maken, is Inbo in staat om een uniforme informatiestroom te bewerkstelligen en daarmee zorg te dragen voor de vereiste bouwtechnische en esthetische gebouwkwaliteit. Deze werkwijze is naar onze overtuiging de oplossing om fouten te voorkomen en faalkosten te beperken. Wij zijn trots te kunnen tonen dat Inbo zowel in architectuur en bouwkunde als op het gebied van kostenbewaking het werken met BIM tot standaard heeft gemaakt. Inmiddels hebben wij ruime ervaring opgedaan met de toepassing van BIM in het ontwerpen en uitwerkingen van projecten, het modelleren van bestaande gebouwen en het uitwerken van ontwerpen van andere architecten voor alle marktpartijen. In combinatie met onze integrale aanpak vanuit de disciplines Advies, Stedenbouw, Architectuur en Bouwkunde verzekert u zich van een kwalitatief hoogwaardig ontwerp- en uitwerkresultaat. Door een uitgebalanceerde investering te doen en onze aanpak specifiek toe te spitsen op uw bouwopgave heeft u altijd invloed op de technische en esthetische kwaliteit, zonder dat u aan regie inlevert. U investeert daarmee door onze betrokkenheid rechtstreeks in uw gebouw. Planning PvE Visualisatie Waar in de industrie het maken van een prototype voor aanvang productiefase al jaren gemeengoed is, was dit in de bouw niet mogelijk. Met BIM kunnen we nu een virtueel gebouwprototype maken, waarbij alle partijen - van ontwerp tot realisatie tot beheer - kunnen participeren in een model. De mensen die het model bouwen, communiceren directer met elkaar, waardoor demarcaties inzichtelijk worden. De werkzaamheden van de verschillende disciplines zijn hierdoor afgestemd, onvolkomenheden kunnen realtime inzichtelijk gemaakt en opgelost worden zodat een optimale realisatie en beheerfase is gewaarborgd. Model Kosten Bestek GBS Planning Onderhoud Reparatie Sloop
Proces gevelaanzichten Inbo werkt met Revit Architecture. Dit pakket wordt door veel partijen in de bouw gebruikt. Het BIM-model vormt een 3D-prototype van het project, waarin het bouwwerk zich door de bouwfasen heen ontwikkelt tot een realistische weergave van het eindproduct. Door extra informatie toe te voegen aan dit gebouwmodel, kan een scala aan gegevens worden geëxtraheerd. Doordat er slechts één enkele eenduidige bron is, ontstaat er een integrale uitwisseling van deze gegevens welke niet strijdig kunnen zijn. plattegronden Zo kan er een intelligent model worden ontwikkeld, waaruit niet alleen bouwkundige tekeningen kunnen worden gegenereerd, maar waaruit ook andere gegevens kunnen worden verkregen zoals: kostencalculaties, hoeveelhedenstaten, duurzaamheid, materiaalgegevens en dergelijke. Met aanvullende software is het mogelijk ook de factor tijd te koppelen. Door planningen aan het model te koppelen, kan de ontwikkeling van het gebouw in de tijd worden weergegeven. constructiemodel rapportage van hoeveelheden, bouwdelen, activiteiten, middelen, calculatie doorsneden hoeveelheden en kenmerken
Architectuur Naast alle voordelen die de BIM-systematiek met zich meebrengt vanuit een bouwkundig perspectief, zijn er ook grote voordelen vanuit een architectonisch oogpunt. Doordat er in een vroeg stadium inzicht ontstaat in de consequenties van keuzes, wordt hierdoor de ontwikkeling van het architectonisch concept mede gestuurd. Door gebruik te maken van een 3D-viewer heeft u als opdrachtgever een groter en actueler inzicht in het gebouw. Vanuit het BIM-model is het mogelijk impressies en animaties te genereren vanuit willekeurige standpunten in of om het gebouw. Inbo hanteert bovendien een scala aan gereedschappen om de opdrachtgever mee te nemen in de beslissingen die gemaakt worden. Van eenvoudige volumestudies (waarmee zeer snel bruto oppervlaktes en volumes kunnen worden bepaald) tot en met de 3D-weergave, waarin materiaal, licht en ruimte eenvoudig kan worden gecommuniceerd. Automatisch gegenereerde schaduwen en bezonningen geven een extra dimensie aan deze ruimtelijkheid. De koppeling met andere adviserende disciplines voorkomt ook hier afstemmingsverliezen en miscommunicatie en leidt tot een kwalitatief hoger product. Co-makership met ontwikkelende en uitvoerende partijen maakt het mogelijk een enorme efficiëntieslag te maken in het gehele bouwproces. Op die manier kan iedereen zich richten op zijn/haar core-business en wordt de samenhang bewaakt.
Samenwerken in één model onderweg beheer ontwerp / bouwkunde productie tekeningen thuis duurzaamheid centrale server Inbo bouwkosten constructeur installatie adviseur bouwfysisch adviseur kantoor Het toepassen van een softwarepakket als Revit wordt pas echt BIM als alle bouwpartners en de door hen toegepaste programmatuur één taal spreken. Elke partner (constructeur, installatie-adviseur, architect, kostenadviseur, enz.) haalt de benodigde informatie uit en voegt informatie toe aan één model. Om dit technisch te realiseren, zijn er verschillende organisatiemodellen, afhankelijk van de omvang en complexiteit van de opgave. Je kunt bijvoorbeeld het project opknippen en verschillende disciplines, zoals installaties en constructie, linken naar een centraal model. Het is ook mogelijk met alle partijen te werken in één centraal model door de gegevens te synchroniseren. Inbo biedt de mogelijkheid met derden te werken in één centraal netwerk. Zowel het model als de computers van derden met een Revit-licentie worden gekoppeld aan een eigen centrale Inbo server. Deze virtuele werkstations kunnen via een internetverbinding beschikbaar worden gesteld aan de gebruikers, onafhankelijk van hun locatie. Er kan wel gebruik worden gemaakt van de printers en informatie in het eigen netwerk van de gebruiker. Aan de lokale computers van de deelnemende partijen worden geen bijzondere eisen gesteld en partners kunnen gebruik maken van hun eigen bedrijfslicentie(s) en internetverbinding.
Disciplines Om alle mogelijkheden van het werken met meerdere disciplines in één model te benutten, werken alle betrokken adviseurs, de uitvoerende partij(en), eventuele toeleveranciers en opdrachtgever samen volgens vooraf afgesproken procedures. Voor elk project maken wij specifieke afspraken, vastgelegd in een BIM-protocol. Bouwkundig model Een mogelijke werkwijze die we hanteren tijdens de ontwikkel- en exploitatiefase is als volgt: 1. Afhankelijk van de complexiteit van de opgave wordt het model in het Voorontwerp, danwel het Definitief Ontwerp door Inbo ingevoerd; 2. De adviseur constructie controleert het model en voegt specifieke constructie-onderdelen toe; 3. De adviseur installatie controleert het model en voegt specifieke installatie-onderdelen toe; 4. In het technisch ontwerp ontwikkelt Inbo het bouwkundig model op besteksniveau; 5. De adviseur constructie ontwikkelt het constructieve besteksmodel binnen het bouwkundige model; 6. De adviseur installatie ontwikkelt het installatiebesteksmodel binnen het bouwkundig model; 7. In het uitvoeringsgereed ontwerp ontwikkelt Inbo het bouwkundig model op werktekeningen niveau; 8. De adviseur constructie ontwikkelt het constructieve werkmodel binnen het bouwkundig model; 9. De adviseur installatie ontwikkelt het installatiewerkmodel binnen het bouwkundig model; 10. Toeleveranciers kunnen hun productinformatie aanleveren of toevoegen aan het bouwkundig werkmodel; 11. De werkvoorbereiding kan informatie uit het model halen ten aanzien van kosten, planning, inkoop, enz.; 12. De exploitant kan informatie uit het model halen ten aanzien van materialen, onderhoud, garanties, mutaties, enz.. Constructief model Constructief + Installatiemodel
BIM protocol Met meerdere disciplines in één model werken, betekent dus dat er een eenduidig BIM-protocol nodig is. Dit begint ermee af te spreken hoe de demarcatie van de werkzaamheden ligt, hoe de werkverdeling is, op welke wijze informatie aan het model wordt toegevoegd, hoe gebruikers hierover worden geïnformeerd, enz.. Voor het goed afstemmen van deze werkzaamheden tussen de BIM-partners zal er, naast alle afspraken, ook een goede onderlinge communicatie en een goede verstandhouding moeten zijn. De verantwoordelijkheid voor de toegevoegde informatie en de bijbehorende communicatie ligt altijd bij diegene die de informatie in het model plaatst. De overall coördinatie wordt graag door Inbo gevoerd, als spil in het bouwkundig model. Voorbeeldafspraken uit een BIM-protocol: > Wijze van samenwerking: in één centraal model of via een linked model ; > Worksets indelen en eventueel vrijgeven. (De elementen worden na eigen bewerking vrijgegeven voor de overige partijen. Aanpassing van elementen kan invloed hebben op het werk van een andere partij); > Specificeren wat wel en niet gemodelleerd wordt; > De bestandsgrootte beperken (om het model werkbaar te houden niet alles modelleren); > Mate van gedetailleerdheid specificeren per bouw fase (LOD100 tot LOD400); > Wie levert welke informatie in de verschillende fases? > Wie mag welke informatie bewerken? > Hoe wordt een fase afgesloten met welke acties? > Te gebruiken demarcatie/classificatie bijvoorbeeld NEN 2634; > Revit-versie en update afspreken en vastleggen. > Gebruik en beschikbaarheid van virtuele werk stations. BIM Protocol BIM Project: Datum:... Referentie:... Status:... Opdrachtgever: Samenwerkende partijen:
Systeemintegratie Hoe zorg je ervoor dat de input van de verschillende partners op de juiste wijze in het model wordt geplaatst en afgestemd is op de adviezen van de overige disciplines? Hierin is de rol van de coördinator, ook wel BIM-manager genoemd, essentieel: Inbo voert graag voor u de regie over het model en de ruimtelijke coördinatie. Wij kunnen de opzet van het model verzorgen en reserveren ruimte voor alle disciplines om hun onderdelen op een juiste wijze in het model te kunnen plaatsen. Hierover wordt onderling gecommuniceerd door gebruik te maken van een projectinformatiesysteem waarmee alle projectbetrokkenen (verplicht) werken. Tevens vindt er regelmatig softwarematige technische controle plaats op het model. Hiervoor beschikt Inbo over de Solibri Model Checker. Verschillen opsporen Naast de mogelijkheden tot toetsing van een model bevat Solibri meer interessante functionaliteiten, zoals: > Het samenbrengen en beheren van meerdere model versies en deze vergelijken; > Het uitvoeren van clashdetectie op basis van geometrie; > Controleren op ontbrekende zaken; > Visualisatie en walkthroughs ; > Het genereren van stuklijsten en meetstaten en deze exporteren naar calculatieprogramma s; > Presentatiemogelijkheden om de resultaten met anderen te delen in de gratis Viewer. De belangrijkste functionaliteit van Solibri Model Checker is het vinden van potentiële problemen in een gebouwmodel. Hiervoor moet het model zelf van een bepaalde kwaliteit zijn om samenwerking en uitwisseling mogelijk te maken. Met behulp van Solibri kan zowel op modelleerfouten als op ontwerpfouten worden gecontroleerd. Het eerste is belangrijk om de integriteit en de kwaliteit van het model te waarborgen als het ingezet wordt ter toetsing van coördinatie, constructie, kostencalculatie, enz.. Het tweede is van belang als het model op programma van eisen en regelgeving, zoals het bouwbesluit, wordt getoetst.
Bouwkosten Om de bouwkosten te bepalen, werken onze kostenadviseurs met de software IBIS4BIM. Vanaf het schetsontwerp kan alle in het model aanwezige informatie, zoals hoeveelheden en materiaaleigenschappen, ingezet worden om kostenramingen op te zetten. Onze kostenadviseurs kunnen, door extractie vanuit het model verkregen hoeveelheden, met specifieke excelsheets voor een accurate kostenraming zorgen. Gedurende het hele ontwerpproces zijn de evoluerende modellen de basis voor het kostenmanagement. Inbo heeft hiermee het totaalpakket van rekenen en tekenen in één hand. Onze integrale werkwijze is onze kracht.
Modemweg 26 Postbus 824 3800 AV Amersfoort www.inbo.com Project Transvaalbuurt, Den Haag Onderwerp Definitief ontwerp Perspectief De la Reyweg Projectnummer Schaal Datum Wijziging Detail 8043 14-6-2011 B4.2 Toepassingen Referentie projecten BIM heeft veel voordelen. Het bouwen van een BIM-model is geen doel op zich en gaat niet alleen over kostenbesparingen. BIM-men gaat ook over samenwerken, afstemmen, communiceren, vertrouwen, respecteren, verbeteren, denken op de lange termijn, enz.. Dit gedachtegoed passen wij in de praktijk op velerlei terreinen toe. ZOC, Zoetermeer Opdrachtgever: Koninklijke Kentalis Muziekwijk, Zwolle Opdrachtgever: Hegeman Bouw, Vriezenveen Vijzelstraat, Amsterdam Opdrachtgever: Baumschlager Eberle ZT GmbH, Lochau, Oostenrijk Op basis van onze BIM-modellen zijn vele toepassingen denkbaar: > Bouwtechnisch en esthetisch inzicht in een gebouw; > Kostenbeheersing gedurende de ontwerp- en realisatiefase; > Projectplanning; > Onderhouds- en beheerplannen; > Artist Impressions en 3D-printing; > Renovatieplannen; > Interieurontwerpen; > Ketensamenwerking en Lean bouwen; > Gebruiks- en publieksinformatie. Graag geven wij in een persoonlijk gesprek een toelichting op onze werkwijze en visie. Daarin kunnen wij een beeld schetsen van de mogelijkheden voor het maken van een BIM-model in uw situatie en antwoord geven op uw specifieke vragen. Christelijke Hogeschool Ede, Ede Opdrachtgever: CHE, Ede College de OpMaat, Hilversum Opdrachtgever: CVO t Gooi Nationaal Luchtvaart- en Ruimtevaartlaboratorium, Amsterdam Opdrachtgever: NLR, Amsterdam Villa van Wanrooij, Geffen Opdrachtgever: J. van Wanrooij-Kanders Transvaalbuurt, Den Haag Opdrachtgever: Architectenbureau HVDM, Breda Concept 14-6-2011 Lupinehof, Alphen aan den Rijn Opdrachtgever: Wonen Centraal, Alphen a/d Rijn De Veranda, Rotterdam Opdrachtgever: AM Wonen Rotterdam Visionpark, Apeldoorn Opdrachtgever: Uni-Invest, Amsterdam Showroom, Waardenburg Opdrachtgever: van Wanrooij Projectontwikkeling parkeergarage Campus Woudestein Erasmus Universiteit Opdrachtgever: BAM Utiliteitsbouw, regio Rotterdam De Bredaasche Mercken, Breda Opdrachtgever: HEJA Projectontwikkeling, Breda Decos, Noordwijk Opdrachtgever: Decos, Noordwijk Faculteitsgebouw Wiskunde en Natuurwetenschappen, Leiden Opdrachtgever: Universiteit Leiden Jongerenhuisvesting Reitdiep, Groningen Opdrachtgever: Strukton Projectontwikkeling bv, Utrecht Jheronimus, s Hertogenbosch Opdrachtgever: Vesteda Maastricht
Inbo Advies Stedenbouw Architectuur Bouwkunde Geeresteinselaan 39 en 57 Postbus 57, 3930 EB Woudenberg 033 286 82 11 info@inbo.com Weesperstraat 3 Postbus 967, 1000 AZ Amsterdam 020 421 24 22 amsterdam@inbo.com Morra 2-32 Postbus 244, 9200 AE Drachten 0512 51 02 25 drachten@inbo.com Scherpakkerweg 15 Postbus 764, 5600 AT Eindhoven 040 243 40 45 eindhoven@inbo.com Nassaukade 1 Postbus 1100, 2280 CC Rijswijk 070 399 57 77 rijswijk@inbo.com Las Palmas, Wilhelminakade 308 Postbus 23160, 3001 KD Rotterdam 010 496 19 00 rotterdam@inbo.com www.inbo.com