Risicobeleving in Hollands Midden

Risicobeleving in Hollands Midden Integrale Veiligheidsmonitor Hollands Midden 2011 Themarapport Risicobeleving Juni 2012

Risicobeleving in Hollands Midden Integrale Veiligheidsmonitor Hollands Midden 2011 Themarapport Risicobeleving Juni 2012

Colofon Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563, 7500 AN Enschede Rapportnummer 2012/050 Datum Juni 2012 Opdrachtgever Veiligheidsregio Hollands Midden Auteurs Doortje Schuthof-Vermeulen Frank ten Doeschot (red.) Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

Inhoudsopgave pag. 1. Inleiding en onderzoeksverantwoording 2 1.1 Veiligheidsmonitor 2 1.2 Steekproef 2 1.3 Vragenlijst 3 1.4 Respons 3 1.5 Analyse 3 1.6 Leeswijzer 4 2. Risico s in de woonomgeving 6 2.1 Inleiding 6 2.2 Risicobewustzijn 6 2.3 Risicovolle situaties 8 3. Risicobeleving 11 3.1 Inleiding 11 3.2 Ervaren risico 11 4. Voorbereiding op risico s 15 4.1 Inleiding 15 4.2 Noodpakket 15 4.3 Informatiebehoefte 16 Bijlage 1. Vragenlijst 19 Bijlage 2. Achtergrondkenmerken 20

Hoofdstuk 1 Inleiding 1

Risicobeleving in Hollands Midden Inleiding en onderzoeksverantwoording 1. Inleiding en onderzoeksverantwoording 1.1 Veiligheidsmonitor De Veiligheidsmonitor is een landelijk bevolkingsonderzoek naar veiligheid en leefbaarheid, dat sinds 2008 wordt uitgevoerd. In 2011 hebben alle gemeenten in Hollands Midden meegedaan aan de Integrale Veiligheidsmonitor. In de periode september tot en met november 2011 zijn hiervoor in Hollands Midden 15.258 enquêtes afgenomen. De Veiligheidsmonitor wordt op landelijk, regionaal en lokaal niveau uitgevoerd. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voert de landelijke en regionale veiligheidsmonitor jaarlijks uit en rapporteert hierover. Gemeenten en politiekorpsen kunnen er zelf voor kiezen om het onderzoek ook op lokaal niveau uit te laten voeren. Ook kunnen extra vragen aan de standaard vragenlijst worden toegevoegd. In Hollands Midden zijn vragen toegevoegd over risicobeleving, contact met de brandweer en brandpreventie. Dit themarapport beschrijft de uitkomsten met betrekking tot risicobeleving. De resultaten over het contact met de brandweer en de brandpreventie zijn beschreven in het Themarapport Brandweer. 1.2 Steekproef Voor dit onderzoek is door het CBS een aselecte steekproef getrokken uit het GBA van de deelnemende gemeenten (zie figuur 1.1) van 16 jaar en ouder in particuliere huishoudens. 1 Bij het trekken van de steekproef is rekening gehouden met het schaalniveau waarop elke deelnemende gemeente de informatie wenst te ontvangen. Voor dit onderzoek zijn in de periode september tot en met november 2011 de vragenlijsten uitgezet. De geselecteerde inwoners kregen een brief thuis met een persoonlijke uitnodiging voor deelname aan het onderzoek en konden vervolgens online of schriftelijk de vragenlijst invullen. Als zij niet reageerden, werden zij nagebeld en werd de vragenlijst eventueel telefonisch afgenomen. 1 Dit is exclusief inwoners die verblijven in instellingen, inrichtingen en tehuizen. 2

Risicobeleving in Hollands Midden Inleiding en onderzoeksverantwoording Figuur 1.1 De deelnemende gemeenten. 1.3 Vragenlijst De Veiligheidsmonitor bestaat uit een standaard vragenlijst met een verplicht deel, een vrijwillig deel en vrije ruimte. Het vragenblok over risicobeleving maakte deel uit van de vrije ruimte in Hollands Midden. Er zijn vragen gesteld over de aanwezigheid van risico s in de woonomgeving, beleving van risico s en voorbereiding op calamiteiten (zie bijlage 1). 1.4 Respons In totaal hebben 15.258 van de 33.296 geselecteerde inwoners een volledige vragenlijst ingevuld. Dit komt neer op een respons van 46 procent. Van de totale respons in Hollands Midden heeft 77 procent de vragenlijst online ingevuld, heeft 12 procent dit schriftelijk gedaan en heeft 11 procent de vragen telefonisch beantwoord. 1.5 Analyse Door uitval en non-respons bij enquêteonderzoek is er sprake van selectiviteit bij de verkregen onderzoeksgegevens. Op basis van de beschikbare steekproefgegevens, waargenomen c.q. beschikbare achtergrondkenmerken en voorhanden zijnde respons- en onderzoeksgegevens heeft het CBS hiervoor gecorrigeerd door de onderzoeksgegevens te herwegen. In deze weging zijn onder andere de volgende kenmerken meegenomen: leeftijd, geslacht, huishoudgrootte, stedelijkheidsgraad en herkomst. Door afrondingsverschillen en non-respons bij sommige vragen, tellen de afzonderlijke antwoordcategorieën niet altijd op tot 100 procent. 3

Risicobeleving in Hollands Midden Inleiding en onderzoeksverantwoording 1.6 Leeswijzer In het volgende hoofdstuk 2 wordt de aanwezigheid van risico s in de woonomgeving behandeld. In hoofdstuk 3 komt de beleving van risico s aan bod. Tenslotte wordt in hoofdstuk 4 beschreven in hoeverre de inwoners voorbereid zijn op eventuele calamiteiten en de informatiebehoefte hierover. Bijlage 1 bevat de vragenlijst. Het betreft alleen het vragenblok risicobeleving uit de vragenlijst van de Veiligheidsmonitor. In bijlage 2 zijn de achtergrondkenmerken van de respondenten opgenomen. Daarnaast er een aparte Excel-bijlage met alle antwoorden op de open vragen. 4

Hoofdstuk 2 Risico s in de woonomgeving 5

Risicobeleving in Hollands Midden Risico s in de woonomgeving 2. Risico s in de woonomgeving 2.1 Inleiding Een explosie, wateroverlast, een grieppandemie of langdurige uitval van stroom. De kans dat een dergelijk risico zich voordoet is klein. Zijn de inwoners van Hollands Midden zich bewust van de risico s in hun omgeving? In dit hoofdstuk worden risico s in de directe woonomgeving behandeld. Daarnaast wordt beschreven in hoeverre deze daadwerkelijk ook als risico worden ervaren. 2.2 Risicobewustzijn Ruim de helft van alle inwoners in regio Hollands Midden (55 procent) is zich bewust van risico s in de woonomgeving, zoals transport en opslag van gevaarlijke stoffen, extreem weer en overstromingen, bedreiging van de volksgezondheid en uitval van gas, water en licht. De rest geeft aan soms of in het geheel niet bewust te zijn van risico s, beide 22 procent. In Leiden en Noordwijk geven de inwoners iets vaker aan dat zij zich niet bewust zijn van de genoemde risico s dan in de overige gemeenten in de regio (beide 27 procent). In Voorschoten is dit percentage met 16 procent het laagst van alle gemeenten. Tabel 2.1 Bent u zich bewust van deze risico s in uw omgeving? (percentage genoemd; n=15.258) ja nee soms Alphen aan den Rijn 56% 23% 19% Bergambacht 56% 21% 20% Bodegraven-Reeuwijk 53% 23% 22% Boskoop 58% 18% 24% Gouda 53% 19% 26% Hillegom 54% 23% 20% Kaag en Braassem 61% 17% 20% Katwijk 57% 24% 18% Leiden 51% 27% 22% Leiderdorp 55% 22% 20% Lisse 58% 20% 19% Nederlek 54% 19% 25% Nieuwkoop 57% 18% 23% Noordwijk 51% 27% 19% Noordwijkerhout 55% 22% 22% Oegstgeest 50% 22% 25% Ouderkerk 60% 22% 17% Rijnwoude 50% 20% 26% Schoonhoven 56% 20% 21% Teylingen 60% 17% 21% Vlist 55% 20% 24% Voorschoten 57% 16% 25% Waddinxveen 54% 20% 23% Zoeterwoude 57% 20% 22% Zuidplas 57% 22% 21% Hollands Midden 55% 22% 22% 6

Risicobeleving in Hollands Midden Risico s in de woonomgeving De meeste inwoners van de regio Hollands Midden zijn niet bekend met de provinciale risicokaart welke op www.risicokaart.nl is te vinden (79 procent). Bij de verschillende gemeenten in de regio is het beeld niet anders. In alle gemeenten geeft een ruime meerderheid aan niet bekend te zijn met de kaart. Dit percentage varieert van 68 procent in gemeente Zuidplas tot 86 procent in gemeente Leiden. Tabel 2.2 Kent u de provinciale risicokaart? (percentage genoemd; n=15.258) ja, van gehoord ja, wel eens gezien nee Alphen aan den Rijn 10% 10% 80% Bergambacht 8% 15% 75% Bodegraven-Reeuwijk 12% 12% 75% Boskoop 8% 14% 76% Gouda 11% 14% 74% Hillegom 12% 12% 75% Kaag en Braassem 8% 11% 79% Katwijk 7% 10% 83% Leiden 7% 7% 86% Leiderdorp 8% 10% 81% Lisse 8% 12% 79% Nederlek 8% 13% 76% Nieuwkoop 11% 9% 78% Noordwijk 10% 7% 81% Noordwijkerhout 10% 13% 75% Oegstgeest 7% 9% 81% Ouderkerk 11% 14% 75% Rijnwoude 13% 10% 76% Schoonhoven 12% 12% 75% Teylingen 11% 10% 77% Vlist 12% 9% 79% Voorschoten 11% 11% 76% Waddinxveen 10% 12% 76% Zoeterwoude 8% 13% 79% Zuidplas 15% 15% 68% Hollands Midden 10% 11% 79% 7

Risicobeleving in Hollands Midden Risico s in de woonomgeving 2.3 Risicovolle situaties Met betrekking tot risicovolle situaties is aan de respondenten gevraagd in hoeverre deze aanwezig zijn in hun woonomgeving. Van tankstations en het transport van gevaarlijke stoffen wordt het vaakst aangegeven dat deze binnen een straal van 500 meter aanwezig zijn in de woonomgeving. Dat is door respectievelijk 43 en 22 procent van de inwoners genoemd. Deze twee worden in alle gemeenten in de regio het meest genoemd, maar er zijn duidelijke onderlinge verschillen. Zo zijn de vijf genoemde risicovolle situaties het minst aanwezig in de gemeenten Kaag en Braassem en Ouderkerk. Verder valt nog op: vuurwerkopslag wordt het vaakst genoemd door inwoners van gemeente Nederlek (21 procent) en het minst vaak door de inwoners van gemeente Zoeterwoude (1 procent); voor de opslag van gevaarlijke stoffen geldt dat de inwoners van gemeente Hillegom dit het vaakst in hun directe woonomgeving aantreffen (22 procent); een beperkte groep inwoners (3 procent) in de regio denkt dat zijn of haar directe woonomgeving een mogelijk doelwit is voor een terroristische aanslag. Tabel 2.3 Welke van deze onderwerpen zijn in uw woonomgeving aanwezig? (percentage ja; n=15.258) tankstation vuurwerkopslag opslag gevaarlijke stoffen mogelijk terroristisch doelwit transport gevaarlijke stoffen Alphen aan den Rijn 53% 8% 10% 4% 23% Bergambacht 28% 11% 14% 2% 20% Bodegraven-Reeuwijk 29% 7% 7% 2% 19% Boskoop 43% 11% 8% 1% 36% Gouda 50% 5% 14% 4% 35% Hillegom 36% 8% 22% 1% 21% Kaag en Braassem 24% 2% 6% 1% 13% Katwijk 42% 8% 8% 7% 12% Leiden 45% 8% 9% 4% 25% Leiderdorp 41% 9% 6% 3% 22% Lisse 64% 4% 5% 2% 14% Nederlek 36% 21% 16% 1% 29% Nieuwkoop 29% 9% 5% 0% 11% Noordwijk 66% 2% 6% 3% 10% Noordwijkerhout 41% 9% 7% 0% 13% Oegstgeest 43% 7% 7% 3% 17% Ouderkerk 13% 13% 9% 0% 23% Rijnwoude 44% 2% 10% 1% 18% Schoonhoven 32% 13% 12% 1% 31% Teylingen 40% 10% 18% 1% 23% Vlist 39% 9% 12% 1% 16% Voorschoten 43% 9% 5% 3% 24% Waddinxveen 48% 3% 6% 1% 27% Zoeterwoude 30% 1% 13% 5% 19% Zuidplas 43% 5% 9% 2% 32% Hollands Midden 43% 7% 9% 3% 22% 8

Risicobeleving in Hollands Midden Risico s in de woonomgeving In regio Hollands Midden worden de opslag en het transport van gevaarlijke stoffen het vaakst als een risico ervaren (respectievelijk genoemd door 27 en 28 procent). Tankstations worden het minst vaak als een risico ervaren en wordt door een vijfde (18 procent) genoemd. Ondanks dat uit de voorgaande tabel (tabel 2.3) bleek dat deze veruit het vaakst in de directe woonomgeving voorkomen. Hieronder per onderwerp de gemeenten met de hoogste percentages: tankstations: Leiderdorp, Noordwijk en Teylingen (23 procent); vuurwerkopslag: Leiderdorp (33 procent); opslag gevaarlijke stoffen: Gouda (37 procent); mogelijk terroristisch doelwit: Gouda (28 procent); transport gevaarlijke stoffen Gouda (41 procent). Tabel 2.4 Welke van deze onderwerpen ervaart u als een risico, indien deze in de woonomgeving aanwezig zijn? (percentage ja; n=15.258) tankstation vuurwerkopslag opslag gevaarlijke stoffen mogelijk terroristisch doelwit transport gevaarlijke Alphen aan den Rijn 16% 26% 30% 23% 27% stoffen Bergambacht 15% 20% 20% 14% 20% Bodegraven-Reeuwijk 15% 24% 24% 19% 27% Boskoop 13% 20% 15% 11% 27% Gouda 19% 26% 37% 28% 41% Hillegom 16% 19% 28% 16% 23% Kaag en Braassem 19% 23% 28% 21% 26% Katwijk 16% 20% 21% 19% 21% Leiden 18% 26% 29% 21% 27% Leiderdorp 23% 33% 34% 22% 35% Lisse 22% 18% 21% 16% 20% Nederlek 17% 25% 24% 18% 28% Nieuwkoop 12% 22% 25% 16% 23% Noordwijk 23% 18% 19% 16% 20% Noordwijkerhout 16% 18% 21% 13% 20% Oegstgeest 20% 27% 29% 21% 29% Ouderkerk 12% 25% 27% 16% 26% Rijnwoude 14% 14% 19% 10% 20% Schoonhoven 20% 24% 24% 14% 31% Teylingen 23% 25% 31% 21% 32% Vlist 16% 27% 30% 16% 27% Voorschoten 17% 31% 29% 23% 27% Waddinxveen 21% 23% 26% 19% 30% Zoeterwoude 15% 24% 29% 24% 30% Zuidplas 16% 21% 23% 17% 34% Hollands Midden 18% 24% 27% 20% 28% 9

Hoofdstuk 3 Risicobeleving 10

Risicobeleving in Hollands Midden Risicobeleving 3. Risicobeleving 3.1 Inleiding Dit hoofdstuk behandelt beleving van risico s. Allereerst komt daarbij de mate waarin de inwoners zich zorgen maken over risico s aan bod, gevolgd door de reden van deze zorgen. Ten slotte wordt de omgang met eventuele risico s beschreven. 3.2 Ervaren risico Uitval van nutsvoorzieningen zoals stroom en gas worden in regio Hollands Midden het vaakst ervaren als een risico (52 procent). Gevaar voor natuurbranden ziet men het minst vaak als een risico (4 procent). Andere genoemde risico s (6 procent) zijn brandgevaar, gevaar door opslag/vervoer gevaarlijke stoffen en extreem weer (onweer, storm). Er zijn behoorlijke gemeentelijke verschillen, zo wordt gevaar voor overstromingen relatief vaak genoemd in o.a. de gemeenten Bergambacht (47 procent), Schoonhoven (47 procent), Nederlek (46 procent) en Ouderkerk (45 procent). Tabel 3.1 Welke onderwerpen ervaart u als een risico? (percentage genoemd; n=15.258) overstroming natuurbrand uitval extreme bedreiging anders nutsvoorziening weersomstandigheden volksgezondheid Alphen aan den Rijn 24% 5% 56% 31% 32% 4% Bergambacht 47% 2% 51% 29% 27% 4% Bodegraven-Reeuwijk 26% 5% 55% 32% 28% 7% Boskoop 34% 4% 55% 30% 23% 6% Gouda 27% 2% 54% 32% 35% 6% Hillegom 24% 5% 56% 34% 30% 9% Kaag en Braassem 43% 3% 47% 28% 23% 5% Katwijk 27% 9% 48% 27% 25% 5% Leiden 21% 5% 51% 30% 37% 7% Leiderdorp 20% 3% 56% 30% 29% 5% Lisse 21% 4% 53% 28% 27% 7% Nederlek 46% 4% 47% 29% 27% 4% Nieuwkoop 35% 5% 43% 26% 25% 7% Noordwijk 25% 7% 48% 26% 29% 6% Noordwijkerhout 20% 6% 53% 31% 32% 5% Oegstgeest 27% 4% 54% 27% 36% 6% Ouderkerk 45% 4% 51% 32% 26% 6% Rijnwoude 27% 3% 46% 26% 24% 6% Schoonhoven 47% 4% 51% 28% 30% 6% Teylingen 21% 5% 57% 33% 31% 8% Vlist 34% 6% 57% 38% 32% 6% Voorschoten 21% 4% 53% 28% 34% 5% Waddinxveen 32% 4% 53% 29% 31% 4% Zoeterwoude 28% 4% 53% 29% 29% 6% Zuidplas 42% 2% 42% 23% 20% 10% Hollands Midden 28% 4% 52% 29% 30% 6% 11

Risicobeleving in Hollands Midden Risicobeleving Veruit de meeste inwoners in regio Hollands Midden maken zich zelden of nooit zorgen over risico s in hun omgeving (78 procent). Ongeveer één vijfde deel zegt zich soms zorgen te maken over de risico s in de eigen omgeving (19 procent) en een klein deel van 2 procent maakt zich regelmatig zorgen. Het aandeel inwoners dat zich soms/regelmatig varieert in de regio tussen 17 procent in Bergambacht/Kaag en Braassem/Katwijk/Lisse en 27 procent in Schoonhoven. Tabel 3.2 Maakt u zich wel eens zorgen over risico s in uw omgeving? (percentage genoemd; n=15.258) ja, regelmatig ja, soms zelden of nooit Alphen aan den Rijn 5% 21% 73% Bergambacht 1% 16% 83% Bodegraven-Reeuwijk 3% 18% 78% Boskoop 3% 17% 80% Gouda 3% 23% 72% Hillegom 1% 23% 77% Kaag en Braassem 1% 16% 82% Katwijk 1% 16% 82% Leiden 2% 18% 79% Leiderdorp 1% 17% 81% Lisse 0% 17% 81% Nederlek 2% 19% 77% Nieuwkoop 3% 16% 81% Noordwijk 2% 17% 78% Noordwijkerhout 1% 17% 81% Oegstgeest 2% 19% 77% Ouderkerk 2% 17% 79% Rijnwoude 2% 17% 78% Schoonhoven 2% 25% 72% Teylingen 1% 19% 79% Vlist 2% 20% 78% Voorschoten 1% 18% 80% Waddinxveen 2% 21% 75% Zoeterwoude 1% 19% 79% Zuidplas 2% 18% 79% Hollands Midden 2% 19% 78% 12

Risicobeleving in Hollands Midden Risicobeleving Aan de inwoners die hebben aangegeven zich soms of regelmatig zorgen te maken is gevraagd waar zij zich dan specifiek zorgen over maken. Ongeveer tweederde van deze groep geeft aan dat zelf geen invloed hebben op de risico s de belangrijkste reden is om zich zorgen te maken over risico s in de woonomgeving (65 procent). Ongeveer een kwart zegt zich wel eens zorgen te maken door onbekend te zijn met wat te doen als er iets gebeurd (22 procent). Bij anders wordt vooral genoemd dat mediaberichten over een ramp of calamiteit de respondenten aan het denken zetten over de eventuele risico s als zoiets zou gebeuren in de eigen woonomgeving. Tabel 3.3 Wat maakt dat u zich zorgen maakt? (percentage genoemd; n=3.358) Hollands Midden onvoldoende bekend met risico s 18% onbekend met wat te doen bij calamiteit 22% geen invloed op de risico s 65% anders 12% Tot slot is met betrekking tot de beleving van risico s aan de inwoners die hebben aangegeven zich soms of regelmatig zorgen te maken, gevraagd hoe zij omgaan met risico s. Hiervoor zijn een vijftal stellingen voorgelegd waarbij de respondenten konden aangeven in hoeverre zij het hier mee eens of oneens zijn. Tweevijfde van deze groep geeft aan tegen zichzelf te zeggen dat het niet uitmaakt waar je woont omdat er overal risico s zijn (39 procent). Over deze stelling is de meest verdeeldheid: ruim een derde (34 procent) is hiermee (helemaal) oneens. Tabel 3.4 In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende uitspraken? (percentage (helemaal) mee eens; n=3.358) ik hou sterk in de gaten of er iets gevaarlijks gebeurd rondom een risicobron als ik iets over risico s hoor in mijn buurt, zeg ik tegen mezelf: Het maakt niet uit waar je woont, er zijn overal risico s (helemaal) mee eens neutraal (helemaal) mee oneens 28% 25% 49% 39% 20% 34% ik verdiep me zoveel mogelijk in risico s bij mij in de buurt 25% 33% 35% ik weet voldoende om mezelf en anderen in veiligheid te brengen bij een calamiteit met een risicobron als ik iets over risico s hoor in mijn buurt, dan probeer ik aan iets anders te denken 36% 28% 27% 12% 18% 63% 13

Hoofdstuk 4 Voorbereiding op risico s 14

Risicobeleving in Hollands Midden Voorbereiding op risico s 4. Voorbereiding op risico s 4.1 Inleiding In dit laatste hoofdstuk komt de bekendheid met het noodpakket en de informatiebehoefte over risico s aan de orde. Aan de respondenten is gevraagd of zij behoefte hebben aan informatie over de risico s in hun woon- en leefomgeving. Tot slot is gevraagd van wie zij deze informatie wensen te ontvangen en op welke wijze zij geïnformeerd willen worden hierover. 4.2 Noodpakket Met 18 procent geeft slechts een klein deel van alle inwoners aan het noodpakket te kennen en (alle) onderdelen in huis te hebben. Tussen de verschillende gemeenten varieert dit van 11 procent in Leiderdorp tot 26 procent in Bergambacht. Tabel 4.1 Kent u het noodpakket en heeft u (onderdelen van) het noodpakket in huis? (percentage genoemd; n=15.258) ja, ik ken het noodpakket en heb ja, ik ken het noodpakket, maar ik nee, ik ken het noodpakket niet, maar nee, ik ken het noodpakket niet (alle) onderdelen in huis heb geen onderdelen in huis heb wel producten in huis om het voor langere tijd zonder hulp uit te houden Alphen aan den Rijn 16% 23% 19% 41% Bergambacht 26% 24% 19% 30% Bodegraven-Reeuwijk 22% 19% 22% 34% Boskoop 17% 23% 18% 41% Gouda 14% 25% 21% 36% Hillegom 19% 19% 25% 37% Kaag en Braassem 22% 19% 23% 35% Katwijk 17% 22% 20% 40% Leiden 16% 23% 18% 43% Leiderdorp 11% 24% 19% 43% Lisse 18% 23% 21% 37% Nederlek 24% 25% 18% 30% Nieuwkoop 16% 24% 22% 35% Noordwijk 20% 18% 18% 40% Noordwijkerhout 15% 23% 27% 33% Oegstgeest 16% 26% 22% 34% Ouderkerk 15% 26% 20% 35% Rijnwoude 18% 27% 19% 32% Schoonhoven 20% 22% 19% 38% Teylingen 21% 24% 25% 30% Vlist 18% 25% 21% 36% Voorschoten 20% 24% 24% 30% Waddinxveen 19% 23% 22% 34% Zoeterwoude 15% 21% 24% 39% Zuidplas 18% 24% 21% 36% Hollands Midden 18% 23% 21% 37% 15

Risicobeleving in Hollands Midden Voorbereiding op risico s 4.3 Informatiebehoefte Aan de respondenten is gevraagd of zij geïnformeerd willen worden over de risico s in hun woonomgeving en hoe zij zich kunnen voorbereiden op een ramp met deze risico s. Een kleine meerderheid van 57 procent van de inwoners geeft aan hier geen behoefte aan te hebben en 42 procent wil wel geïnformeerd worden. De informatiebehoefte over risico s in de woonomgeving is het grootst in de gemeenten Oestgeest en Zuidplas (beide 47 procent) en het kleinst in de gemeente Noordwijk (31 procent). Tabel 4.2 Wilt u geïnformeerd worden over risico s in uw woonomgeving en hoe u zich kunt voorbereiden op een ramp met deze risico s? (percentage genoemd; n=15.258) ja nee Alphen aan den Rijn 38% 60% Bergambacht 38% 60% Bodegraven-Reeuwijk 38% 60% Boskoop 43% 56% Gouda 44% 55% Hillegom 41% 56% Kaag en Braassem 37% 62% Katwijk 41% 58% Leiden 46% 53% Leiderdorp 44% 54% Lisse 39% 59% Nederlek 38% 60% Nieuwkoop 37% 62% Noordwijk 31% 66% Noordwijkerhout 38% 61% Oegstgeest 47% 50% Ouderkerk 38% 59% Rijnwoude 41% 58% Schoonhoven 44% 54% Teylingen 45% 54% Vlist 35% 65% Voorschoten 46% 50% Waddinxveen 38% 60% Zoeterwoude 42% 58% Zuidplas 47% 52% Hollands Midden 42% 57% Aan de inwoners die hebben aangegeven wel geïnformeerd te willen worden over risico s in de woonomgeving en hoe zij zich kunt voorbereiden op een ramp, is gevraagd van wie zij deze informatie willen ontvangen (tabel 4.3). Bijna iedereen van deze groep zegt de informatie van de gemeente te willen ontvangen (89 procent). Op afstand gevolgd door provincie/ministerie (28 procent) en het bedrijf zelf (14 procent). Onder anders worden o.a. de politie en de brandweer genoemd. 16

Risicobeleving in Hollands Midden Voorbereiding op risico s Tabel 4.3 Van wie wilt u deze informatie ontvangen? (percentage genoemd; n=6.876) Hollands Midden bedrijf waar zich het risico bevindt 14% gemeente 89% provincie/ministerie 28% anders 3% Tot slot is in relatie tot de informatievoorziening nog gevraagd hoe deze groep de informatie wil ontvangen. De grootste groep geeft aan de informatie via brieven van de gemeente te willen ontvangen (53 procent), gevolgd door specifieke folders van de gemeente (46 procent). Social Media en lokale/regionale radiozenders worden het minst vaak genoemd (respectievelijk 4 en 5 procent). Andere vormen die nog genoemd werden voor het ontvangen van informatie zijn telefonisch en mondeling/persoonlijk. Ook konden de inwoners van regio Hollands Midden nog opmerkingen en tips geven met betrekking tot de risicobeleving. Deze zijn te vinden in de aparte Excel-bijlage. Tabel 4.4 Hoe zou u die informatie willen ontvangen? (percentage genoemd; n=6.876) Hollands Midden via een lokale krant 26% via een lokale/regionale tv zender 9% via een lokale/regionale radiozender 5% via de risicokaart 21% via social media 4% via de website van de gemeente 17% via brieven van de gemeente 53% via e-mails van de gemeente 28% via specifieke folders van de gemeente 46% via een bijeenkomst van de gemeente 10% anders 2% 17

bijlagen 18

Bijlage 1. Vragenlijst Vragenblok 15 Risicobeleving 19

15 RISICOBELEVING Een explosie, wateroverlast, een grieppandemie of langdurig uitval van stroom. De kans dat een dergelijk risico zich voordoet is klein. Toch is het belangrijk af en toe stil te staan bij risico s in onze omgeving. Over hoe u met risico s in uw omgeving omgaat stellen wij u een aantal vragen. Ook zijn wij benieuwd naar hoe u informatie wilt ontvangen over deze risico s én wat u kunt doen om zich beter voor te bereiden. Risico s zijn globaal onder te verdelen in vier categorieën: 1. Transport en opslag van gevaarlijke stoffen 2. Extreem weer en overstromingen 3. Bedreiging van de volksgezondheid (grieppandemie) 4. Uitval van gas, water, licht e.d. (nutsvoorzieningen) 1 Bent u zich bewust van deze risico's in uw omgeving? ja nee soms 2 Kent u de provinciale risicokaart (www.risicokaart.nl)? Ja, ik heb er van gehoord, maar weet niet precies wat het is. Ja, ik heb hem wel eens gezien. Nee. 3 Kunt u bij onderstaande onderwerpen aangeven of deze volgens u in uw woonomgeving (straal van circa 500 meter) aanwezig zijn? tankstation bedrijven die vuurwerk opslaan bedrijven die andere gevaarlijke stoffen opslaan (stoffen die brandbaar, explosief of giftig zijn) mogelijk terroristisch doelwit transport gevaarlijke stoffen (weg / spoor / rivier / ondergronds) ja nee weet niet 4 Kunt u bij onderstaande onderwerpen aangeven of u deze als een risico ervaart, indien deze in uw woonomgeving aanwezig zijn? tankstation bedrijven die vuurwerk opslaan bedrijven die andere gevaarlijke stoffen opslaan (stoffen die brandbaar, explosief of giftig zijn) mogelijk terroristisch doelwit transport gevaarlijke stoffen (weg / spoor / rivier / ondergronds) ja nee niet van toepassing pagina 35

1 5 R ISIC O B ELEVIN G 5 Kunt u van onderstaande onderwerpen aangeven welke u als risico ervaart? MEER DAN 1 ANTWOORD MOGELIJK gevaar voor overstroming gevaar voor natuurbranden uitval nutsvoorzieningen (elektriciteit, drinkwater e.d.) extreme weersomstandigheden (hitte/kou) bedreiging volksgezondheid (grieppandemie) Anders, namelijk: 6 Maakt u zich wel eens zorgen over risico's in uw omgeving? ja, regelmatig ja, soms zelden of nooit... ga verder naar vraag 9 pagina 37 7 Wat maakt dat u zich zorgen maakt? MEER DAN 1 ANTWOORD MOGELIJK Ik ben onvoldoende bekend met risico s in mijn buurt. Ik weet niet (precies) wat ik moet doen als er iets gebeurt. Ik heb zelf geen invloed op risico s in mijn buurt. Anders, namelijk: 8 Kunt u voor de volgende uitspraken aangeven in hoeverre u het ermee eens of oneens bent? Als u het niet weet of geen mening hebt, kunt u dat natuurlijk ook aangeven. helemaal mee eens mee eens neutraal niet mee eens helemaal niet mee eens weet niet / geen mening Ik houd sterk in de gaten, of er iets gevaarlijks gebeurt rond een risicobron (bijv. opslagplaats of fabriek). Als ik iets over risico s hoor in mijn buurt, zeg ik tegen mezelf: Het maakt niet uit waar je woont, er zijn overal risico s. Ik verdiep me zoveel mogelijk in risico s bij mij in de buurt. Ik weet voldoende om mezelf en anderen in veiligheid te brengen bij een calamiteit met een risicobron. Als ik iets over risico s hoor in mijn buurt, dan probeer ik aan iets anders te denken. p a gina 36

15 RISICOBELEVING 9 Kent u het noodpakket en heeft u (onderdelen van) het noodpakket (http://www.noodpakket.nl/) in huis? Ja, ik ken het noodpakket en ik heb (alle) onderdelen ervan in huis. Ja, ik ken het noodpakket, maar ik heb geen onderdelen ervan in huis. Nee, ik ken het noodpakket niet, maar heb wel producten in huis om het voor een langere tijd zonder hulp uit te houden. Nee, ik ken het noodpakket niet. 1 0 Wilt u geïnformeerd worden over risico s in uw woonomgeving en hoe u zich kunt voorbereiden op een ramp met deze risico s? ja nee... ga verder naar vraag 12 pagina 37 1 1 Van wie wilt u deze informatie ontvangen? MEER DAN 1 ANTWOORD MOGELIJK bedrijf waar zich het risico bevindt gemeente provincie / ministerie anders, namelijk: 1 2 Hoe zou u die informatie willen ontvangen? MEER DAN 1 ANTWOORD MOGELIJK via een lokale/regionale krant via een lokale/regionale televisiezender via een lokale/regionale radiozender via de risicokaart (www.risicokaart.nl) via social media (twitter, hyves) via brieven van de gemeente via e-mails van de gemeente via specifieke folders van de gemeente via een bijeenkomst van de gemeente anders, namelijk: via de website van de gemeente 1 3 Heeft u over dit onderwerp nog opmerkingen of tips? pagina 37

Bijlage 2. Achtergrondkenmerken Tabel 1 Sekse respondenten. geslacht percentage man 46 vrouw 54 totaal 100 Tabel 2 Leeftijdsverdeling respondenten. leeftijdscategorie percentage 15-24 10 25-34 11 35-44 17 45-54 19 55-64 21 65-74 15 75-84 6 85 jaar en ouder 1 totaal 100 Tabel 3 Herkomst respondenten. herkomst percentage autochtoon 89 westers allochtoon 7 niet westers allochtoon 4 totaal 100 20

Tabel 4 Geboorteland ouders. herkomst vader moeder Nederland 91 90 Suriname 1 1 Nederlandse Antillen of Aruba 0 0 Turkije 0 0 Marokko 1 1 ander land 6 7 onbekend 1 1 totaal 100 100 Tabel 5 Huishoudengrootte respondenten en gemiddeld aantal personen in huishouden 15 jaar of ouder. huishoudengrootte otte percentage/gemiddelde 1 persoon 15 2 personen 40 3 personen 15 4 personen 20 5 of meer personen 10 totaal 100 aantal personen 15+ 2,3 Tabel 6 Hoogst behaalde opleiding respondenten. opleiding percentage lager onderwijs 37 middelbaar onderwijs 30 hoger onderwijs 32 onbekend 1 totaal 100 Tabel 7 Betaald werk en betaald werk voor meer dan 12 uren per week. betaald werk percentage betaald werk 63 betaald werk voor meer dan 12 uren per week 55 21

Tabel 8 Soort woning in drie categorieën. woning percentage vrijstaand, twee onder een kap, tussenwoning, hoekwoning 78 flat, bovenwoning, benedenwoning 18 overig 3 onbekend 1 totaal 100 Tabel 9 Verdeling koop/huur. woning percentage koop 73 huur 27 totaal 100 22