Inhoud Richtlijnen Jeugdhulp en Jeugdbescherming Nienke Foolen (Nederlands Jeugdinstituut) Meike Koopman (Nederlands Jeugdinstituut) Pieter Jelle Moenandar (Hogeschoolvan Amsterdam) Voorstellen Korte quiz! Richtlijnen: achtergronden Uitslag stemming: UHP / CP of MPG Proefinvoering overall: de cijfers We gaan op berenjacht! Richtlijnen jeugdhulp? Er worden 13 richtlijnen ontwikkeld Daar ben ik bekend mee! Wat zijn dat precies? Vertel me meer! Ja, dat klopt Nee het worden er. Richtlijnen: versterkend RICHTLIJNEN VOOR DE JEUGDHULP EN JEUGDBESCHERMING Richtlijnen zijn aanbevelingen Ze helpen om gewenst handelen van werkers in de jeugdhulpte bevorderen en ongewenste variatie in handelen te voorkomen. Ze zijn gebaseerd op de beschikbare kennis over het betreffende onderwerp. Doelen: versterkenprofessional en de rol van de cliënt in hulpverleningsproces, zodat jeugdigen en ouders de best passende hulp ontvangen. 1
Project van en voor professionals Thema s Planning 2011 2015 Ontwikkeling van 14 richtlijnen Invoering van richtlijnen: - Proefinvoering van 14 conceptrichtlijnen - Landelijke invoering - Evaluatie Drie type kennisbronnen Wetenschappelijke kennis Praktijkkennis Cliëntvoorkeuren Inspraak gedurende ontwikkeling en invoering door cliënten, professionals, experts, werkgevers Richtlijnproducten Altijd alles onlinedoorzoekbaar: www.richtlijnenjeugdzorg.nl Ook offline: De richtlijn zelf (30 à 70 p.) De onderbouwing (100 à 200 p.) Info voor ouders (2 à 4 p.) Werkkaarten (4 à 6 p.) Richtlijnen verplicht? Niet vrijblijvend Geautoriseerd door beroepsverenigingen: veldnorm Professionals zijn geregistreerd: tuchtrecht Inspectie Jeugdzorg toetst Financier eist kwaliteit Ouders vragen om de meest effectieve zorg Weloverwogen afwijken is onderdeel van autonomie en vakmanschap! Succesvolle invoering Doelgroep: 18.000 professionals 2.000 gedragsdeskundigen Uit jeugdhulp inclusief gesloten jeugdhulp En na transitie: wie de schoen past Succesvolle invoering: 1. Professionals passen de richtlijnen op juiste wijze toe 2. Dit leidt tot daadwerkelijke verbetering van zorg aan cliënten 2
Eerst: proefinvoeren! Onderdelen proefinvoering Proefinvoeringen 12 afgerond 2 in volle gang Deelname door bijvoorbeeld: Spirit, Youké, Almata, OCK Het Spalier, Entréa, Rubicon, MOC Het Kabouterhuis, OK-Adviesteams A dam, Altra, BJZ Haaglanden Dordrecht, BJZ Gelderland, Jeugdhulp Friesland, Combinatie Jeugdzorg, TriviumLindenhof, FlexusJeugdplein, De Rading, De Hoenderloo groep, William Schrikkergroep, BJZ Overijssel, Jeugdformaat. Voorbereidingsbijeenkomst Instructiebijeenkomst Werken met de richtlijn Digitale vragenlijsten Groepsinterview (focusgroepbijeenkomst) Interview cliënten Interview manager/bestuurder Uitslag van de stemming 5 stemmen voor Uithuisplaatsing en Crisisplaatsing 5 stemmen voor Multiprobleemgezinnen Uithuisplaatsing/Crisisplaatsing Proefinvoer periode: oktober 2013 t/m maart 2014 Deelgenomen organisaties: Bureau Jeugdzorg Haaglanden Zuid-Holland Bureau Jeugdzorg Gelderland Jeugdhulp Friesland Altra(Amsterdam) Kernaanbevelingen richtlijnen Beide richtlijnen: Gezamenlijke besluitvorming Beslissingen met gedragswetenschapper Conclusies vastleggen Eigen netwerk jeugdige Samenwerken andere instanties Plaatsing bij voorkeur in een gezinssituatie Uithuisplaatsing: Beoordeling veiligheid elke 6 weken MST ter voorkoming UHP UHP altijd samen met ouder interventies Omgangsregeling Ondersteuning na terugplaatsing Crisisplaatsing: Inschatting acute crisis Inschatting veiligheid Eerst sociaal netwerk en veroorzaker uit huis bij overweging tot UHP Family First en Ambulante Spoedhulp voor hulp na crisis Knelpunten Uithuisplaatsing Beoordeel minimaal elke zes weken bij inzet van intensieve interventies om een uithuisplaatsing te voorkomen-de veiligheid van de jeugdige Zet Multisysteem Therapie (MST) in bij jeugdigen van 12 t/m 18 jaar ter voorkoming van uithuisplaatsing Ondersteuning aan ouders en jeugdige na terugplaatsing 3
Professionals voelen zich beperkt door beschikbaarheid van mensen, middelen, financiering of mandaat. Algemene knelpunten Onduidelijk wiens rol het is om een aanbeveling uit te voeren, soms ligt de verantwoordelijkheid hiervoor bij andere collega s of organisaties. knelpunten Opvattingen van professionals in de praktijk kunnen afwijken van de kennis in de richtlijn waardoor professionals hun praktijksituatie niet herkennen of in de praktijk andere overwegingen hanteren. Multiprobleemgezinnen (MPG) Proefinvoer periode: april t/m september 2014 Deelgenomen organisaties: GRIP-team van de gemeente Hengelo Rubicon (Horn) Bureau Jeugdzorg Gelderland & William SchrikkerGroep (Nijmegen) Kernaanbevelingen MPG 1. Neem kennis van de definitie van MPG en de kenmerken hierbij 2. Verzamel informatie over kind en gezin 3. Beoordeel of er sprake is van goed genoeg ouderschap 4. Stel samen een veiligheidsplan op 5. Bouw een werkrelatie op met het gezin 6. Zet erkende interventies in 7. Geef zowel praktische als psychosociale hulp én coördineer deze 8. Stel samen het hulpverleningsplan op 9. Ondersteun het gezin bij het stellen van doelen 10. Evalueer de ingezette hulp Knelpunten Stel samen een veiligheidsplan op Geef zowel praktische als psychosociale hulp én coördineer deze Stel samen het hulpverleningsplan op Resultaten digitale vragenlijst MIDI 29 determinanten Deelnemers Informatieverwerking Gebruik Is het nieuw? Is het normaal? Resultaten digitale vragenlijst 244 deelnemers hebben vragenlijst ingevuld Verdeeld over 24 organisaties Exclusief 58 van PG en EGP (andere vragenlijst) 185 Jeugdzorgwerkers 47 op de groep 90 ambulant 50 specialistisch (MST, pleegzorgbegeleider etcetera) 43 Gedragswetenschappers 14 Leidinggevenden met cliëntcontact 2 Leidinggevenden zonder cliëntcontact (uitgesloten van deelname) 4
Deelnemers per richtlijn Functie Richtlijn JW GW LG totaal KOPP 23 5 0 28 stemming 12 4 0 16 UHP/CP 23 11 2 36 ADHD 9 3 1 13 echtscheiding 24 4 0 28 Middelengebruik 14 6 4 24 MPG 16 3 2 21 Pleegzorg 31 4 5 40 Residentieel 33 3 2 38 Wel/niet lezen richtlijnproducten De Richtlijn Werkkaarten Cliëntversie Richtlijn niet gelezen wel gelezen niet gelezen wel gelezen niet gelezen wel gelezen KOPP 28,6% 71,4% 35,7% 64,3% 64,3% 35,7% stemming 0,0% 100,0% 6,3% 93,8% 62,5% 37,5% UHP 0,0% 100,0% 0,0% 100,0% 44,4% 55,6% CP 0,0% 100,0% 0,0% 100,0% 50,0% 50,0% ADHD 7,7% 92,3% 0,0% 100,0% 61,5% 38,5% echtscheiding 0,0% 100,0% 0,0% 100,0% 34,6% 65,4% Middelengebruik 5,9% 94,1% 0,0% 100,0% 17,6% 82,4% Multiprobleemgezinnen 0,0% 100,0% 0,0% 100,0% 10,0% 90,0% Pleegzorg 5,4% 94,6% 2,7% 97,3% 56,8% 43,2% Residentieel 2,9% 97,1% 2,9% 97,1% 34,3% 65,7% Gebruik richtlijnproducten Nieuwe kennis/vaardigheden/behoefte aan training kernelementen 50% Is het gebruik van de richtlijn ingeburgerd? 5
Wat komt er kijken bij deze incongruentie en hoe hiermee om te gaan? Beren op de weg Krijgt cliëntparticipatie wel een goede plek Cliëntversies binnen de jeugdhulp? worden weinig gelezen en weinig benut in het contact tussen hulpverlener en cliënt. Veel aanbevelingen bevatten nieuwe kennis of vaardigheden en sluiten niet altijd aan bij de huidige werkwijze. Welke status moeten professionals geven aan richtlijnen ten opzichte van Wat betekent dit en wat kan dit betekenen voor vastgestelde procedures & instrumenten de landelijke invoering? binnen de eigen organisatie, afspraken met de gemeente etcetera. Binnen de organisaties die hebben deelgenomen aan de proefinvoering lijkt het gebruik van de richtlijn niet altijd de norm te zijn. Naast de richtlijnen zijn er zoveel dingen waar je je toe moet verhouden, wat heeft voorrang? Contact Volg Richtlijnen op Twitter @RichtlijnJeugd Bekijk de website www.richtlijnenjeugdhulp.nl Nienke Foolen n.foolen@nji.nl 6