IP/03/1660 Brussel, 4 december 2003 Zonne-energie: Europa wil wereldleider worden op het gebied van de fotovoltaïsche technologie De onlangs opgerichte Adviesraad voor onderzoek op het gebied van de fotovoltaïsche technologie vergadert vandaag voor de eerste keer in Brussel. Aan dit initiatief van Loyola de Palacio, vice-voorzitster van de Europese Commissie en verantwoordelijk voor Energie en Vervoer, en van Europees Commissaris voor Onderzoek Philippe Busquin, wordt deelgenomen door 18 leden die alle belangrijke spelers op dit technologische gebied vertegenwoordigen. Europa is thans de op één na grootste fabrikant van fotovoltaïsche producten ter wereld met een aandeel van meer dan 24% in de totale productie, na Japan (44%) en vóór de VS (22%). Volgens de huidige prognoses heeft de opwekking van elektriciteit met zonne-energie een groot potentieel. In Europa bedroeg de gemiddelde groei de afgelopen tien jaar 30% per jaar. Desondanks wordt momenteel in de Europese Unie nog te weinig gebruikgemaakt van fotovoltaïsche systemen, ondanks de actieve steun van de Commissie aan projecten voor onderzoek, ontwikkeling en demonstratie op dit gebied met een financiering van meer dan 200 miljoen euro voor bijna 200 projecten in de afgelopen tien jaar. Om de beste opties te bepalen moet de Adviesraad een verslag over de toekomstperspectieven en een strategische onderzoekagenda opstellen om de nog resterende belemmeringen voor een optimaal gebruik van het potentieel van deze schone energiebron weg te nemen. Ik zie de oprichting van de Adviesraad voor onderzoek op het gebied van de fotovoltaïsche technologie als een katalysator voor het bereiken van een gemeenschappelijke Europese visie en een strategische onderzoekagenda," aldus Europees Commissaris voor Onderzoek, Philippe Busquin. Tot dusverre vormt de met fotovoltaïsche technologie opgewekte elektriciteit slechts een fractie van de totale elektriciteitsproductie in de Unie. Tenzij ambitieuzere maatregelen worden getroffen, zal hierin geen verandering komen. Wij moeten onderzoeken hoe we de technische, juridische en sociaal-economische belemmeringen kunnen wegnemen om het gebruik van deze vorm van duurzame energie te vergroten, hetgeen zowel de Europese industrie als de Europese samenleving voordeel zal opleveren." Wat is fotovoltaïsche energie? Fotovoltaïsche betekent letterlijk licht-elektriciteit ; foto is afgeleid van het Griekse "phos" dat licht betekent en Volt" van de Italiaanse wetenschapper Alessandro Volta, een pionier op het gebied van het onderzoek van elektriciteit. Deze technologie, die oorspronkelijk was ontwikkeld voor ruimtevaarttoepassingen in de jaren zestig, biedt veel voordelen: zij is schoon en gemakkelijk te onderhouden, kan bijna overal worden geïnstalleerd en kan gemakkelijk worden aangepast aan de behoeften van de gebruiker.
De opgewekte elektriciteit kan direct worden gebruikt of aan een bestaand elektriciteitsnet worden geleverd. Barrières wegnemen Ondanks al deze voordelen kan fotovoltaïsche elektriciteit nog steeds niet volledig concurreren, aangezien deze energiebron nog steeds duur is in vergelijking met andere vormen van elektriciteitsproductie. Dankzij de lopende onderzoekwerkzaamheden en voortdurende verbeteringen dalen de kosten echter. Hoewel het aandeel van fotovoltaïsche energie op dit ogenblik nog bescheiden is, is het potentiële aandeel veel groter. In het Witboek van de Commissie over de bevordering van duurzame energie wordt als doelstelling genoemd het geïnstalleerde vermogen voor de opwekking van fotovoltaïsche elektriciteit in de Unie tegen 2010 te verhogen tot 3GW. Om dze doelstelling te bereiken moet een krachtige inspanning worden geleverd om de resterende technische en niettechnische belemmeringen weg te nemen. Technische ontwikkelingen alleen zijn echter niet voldoende. Zij dienen vergezeld te gaan van sociaal-economisch onderzoek in verband met de bewustmaking van en aanvaarding door de bevolking, opleidingsprogramma s voor installateurs en, niet in de laatste plaats, de harmonisatie van Europese codes en normen. Leidende positie van Japan In figuur 2 (zie bijlage), waar de wereldwijde productie van fotovoltaïsche systemen per fabrikant is vermeld, blijkt duidelijk dat Japanse bedrijven een leidinggevende positie hebben. De productie van Sharp is in 2001-2002 sterk gestegen (+ 64,0%), terwijl drie Japanse bedrijven, Sharp, Kyocera en Sanyo Electric, samen met de internationale groepen BP Solar en Siemens en Shell de Top-5 vormen. Er moet echter op worden gewezen dat ook de productie van Isofoton (Spanje) in 2001-2002 sterk is gestegen (51,8%) en dat drie Europese fabrikanten (Isofoton, RWE Solar group en Photowatt) eveneens tot de Top-10 zijn doorgedrongen. De situatie in Europa Figuur 3 laat zien dat van de huidige lidstaten Duitsland vooraan staat bij de opwekking van zonne-energie. Op de tweede plaats staat Nederland met een productie die veel lager is dan in Duitsland. Nederland wordt onmiddellijk gevolgd door Italië, Spanje en Frankrijk. Uit de gegevens van figuur 3 blijkt dat wanneer het geïnstalleerd vermogen met 30% per jaar blijft toenemen, de doelstelling van 3GW tegen 2010 wordt gehaald. Om deze doelstelling te bereiken zal echter nog een grote inspanning moeten worden geleverd om het potentieel van fotovoltaïsche elektriciteit te realiseren. Voor meer informatie over fotovoltaïsche energie: http://europa.eu.int/comm/research/energy/nn/nn_rt_pv1_en.html
Bijlage Fotovoltaïsche productie in volume (MW) 600 500 400 300 200 100 0 1995 96 97 98 99 2000 01 02 Jaar Figuur 1: Fotovoltaïsche productie per regio Totaal 561.8 MW Japan Europa USA Rest van de wereld Figuur 1 toont de internationale verdeling van de fotovoltaïsche productie, waarbij de EU In 2001 de VS voor het eerst passeert met 24% van de markt. Japan handhaaft evenwel zijn sterke positie met een productie van 44% van het totaal. Wanneer de huidige groei doorzet zal de totale productie tegen 2010 meer dan 10 GW per jaar bedragen, waarvan 2,4 GW per jaar in Europa.
Bla,nco maken Fabrikant 1 Sharp 2 BP Solar Group 3 Kyocera 4 Siemens & Shell-groep 5 Sanyo Electric 6 AstroPower (USA) 7 RWE Solar Group (voorheen ASE) 8 Isofoton (Spanje) 9 Mitsubishi Electric 1 0 Photowatt (Frankrijk) 1999 2000 2001 2002 Groei ten opzichte van voorgaande jaar (MW) (%) (MW) (%) (MW) (%) (MW) (%) (MW) (%) 30,0 14,9 50,4 17,5 75,0 19,2 123,1 21,9 48,1 64,0 32,5 16,1 41,9 14,6 54,2 13,9 73,8 13,1 19,6 36,2 30,3 15,1 42,0 14,6 54,0 13,8 60,0 10,7 6,0 11,1 22,2 11,0 28,0 9,7 39,0 10,0 57,5 10,2 18,5 47,4 13,0 6,5 17,0 5,9 19,0 4,9 35,0 6,2 16,0 84,2 12,0 6,0 18,0 6,3 26,0 6,7 29,7 5,3 3,7 14,2 10,0 5,0 14,0 4,9 23,0 5,9 29,5 5,3 6,5 28,3 6,1 3,0 9,5 3,3 18,0 4,6 27,4 4,9 9,3 51,8-12,0 4,2 14,0 3,6 24,0 4,3 10,0 71,4 10,0 5,0 14,0 4,9 14,0 3,6 17,0 3,0 3,0 21,4 Bron: "PV News", Vol. 22 nr. 3, maart 2003 Figuur 2: internationale fotovoltaïsche productiecapaciteit per fabrikant (Top-10 van bedrijven): Drie Europese fabrikanten, de RWE-groep, Isofoton (Spanje) en Photowatt (Frankrijk) zijn doorgedrongen in de Top-10 van fabrikanten. Sommige groepen zoals BP Solar, Siemens, Shell Solar en RWE Solar werken internationaal en produceren in verschillende regio s. 2
België Griekenland Portugal Denemarken UK Finland Zweden Oostenrijk Frankrijk Spanje Nederland Italië Duitsland Totaal EU 391.6 MWp 0 50 100 150 200 250 MWp Figuur 3: Totaal geïnstalleerd vermogen in 2002 In het Witboek van de Commissie over de bevordering van duurzame energie wordt als streefwaarde voor het geïnstalleerd fotovoltaïsch vermogen in de Unie 3GW tegen 2010 genoemd. Figuur 3 laat zien dat het potentieel voor de installatie van fotovoltaïsche systemen ten opzichte van de huidige situatie nog zeer groot is. 3
Leden van de Adviesraad voor onderzoek op het gebied van de fotovoltaïsche technologie Bedrijf Vertegenwoordiger Functie Land Shell Group Ioffe Institute St-Petersburg ADEME Mrs Karen DE SEGUNDO Chief Executive Officer of Shell Renewables Mr. Franz Karg Global R&D and technology Director Prof. Zhores Ivanovich ALFEROV Physics NOBEL Laureate 2000 Prof. V. M. ANDREEV Director of Research Mme Michèle President PAPPALARDO Verenigd Koninkrijk Rusland Frankrijk Mr. Jean Louis BAL Assistant-Director - Renewable Energy Department Isofoton Mr. Emiliano PEREZAGUA Director Spanje Free Europe Energy Mr. Peter VAN DER VLEUTEN Director Nederland Würth Solar Mr. Bernard DIMMLER Managing Director Duitsland ECN, Centre Research Fraunhofer Gesellschaft-I.S.E. UNIPRESS Research Centre PV Implementing Agreement - IEA Autorità per l'energia elettrica e il gas DUNSTER & Co Architects Prof. Dr Wim SINKE Director Nederland Prof. A. GÖTZBERGER Director, retired Duitsland Prof. Witold LOJKOWSKI Member of the Polish Academy of Science Dr. Stefan NOWAK Executive Committee Chairman Prof. Sergio GARRIBBA Commissioner for Energy and Gas Polen Zwitserland Italië Mr. Bill DUNSTER Director Verenigd Koninkrijk WGA VANREETH Mr. Bob VAN REETH Architect Urbanist België NCC Construction Sverige AB Corporación Energia Hidroeléctrica Navarra S.A de Mr. Jan BYFORS Vice-President R&D Zweden Mr. Carlos ITOIZ Assistant CEO Spanje 4