: achtergronden en verbeteringen 1 Linda Deutz & Jaap de Knegt
Onderwerpen van deze presentatie Aanleiding van het onderzoek Het gebouw: kenmerken en installaties Functionele inspectie & bevindingen Plan van Aanpak: Quick Wins -maatregelen en resultaten Plan van Aanpak: Verbeterslag Vragen 2
Aanleiding van het onderzoek Klachten over binnenmilieu: Droge, bedompte lucht Temperatuurverschillen binnen ruimte / gebouw Gebruikers met oog- en hoofdpijnklachten Te koud of te warm Vergunning warmte- en koudeopslag komt in gevaar 3
Kenmerken van het gebouw Bouwkundig & gebruik Bouwjaar 1999 6 bouwlagen (incl. kelder), BVO ca. 11.800 m2 Ramen: zonwerend glas, lichtwering, te openen Begane grond: o.a. publieksruimten, restaurant Verdiepingen: vergaderruimten, kantoorvertrekken en kantoortuinen ca. 250 gebruikers (excl. bezoekers) 4
Installaties in het gebouw - ventilatie Twee luchtbehandelingssystemen Eén in kelder voor kantoren, zalen en restaurant Eén op 2 e verdieping voor kantoren en atrium Voor: verwarmen, koelen en bevochtigen ventilatielucht Repro: apart 5
Installaties in het gebouw - ventilatie Ventilatieprincipe Vaste inblaastemperatuur Verdringend Voldoende voor leeflucht 6
Installaties in het gebouw - verwarming Verwarmingsprincipe Atrium: vloerverwarming Zalen, restaurant: luchtverwarming Kantoren 2 e verdieping: ventilatieconvectoren (fancoilunits) Kantoren, vergaderruimten: verwarmingsplafonds Meeste kantoorruimten en tuinen: bediening d.m.v. thermostaatkraan per stramien (1,80 meter) Enkele kantoorvertrekken (o.a. B&W): 1 opnemer voor verwarmen òf koelen 7
Installaties in het gebouw - koeling Koelprincipe Verdeling systemen vergelijkbaar met verwarming (atrium geen vloerkoeling) Meeste kantoorruimten en tuinen: Zeer grote zone, instelbaar met opnemer (geregeld) Grote zone langs gevel centraal aangestuurd (ongeregeld) Enkele kantoorvertrekken (o.a. B&W): 1 opnemer voor verwarmen òf koelen 8
Installaties in het gebouw plafonds 9
Installaties in het gebouw - WKO WKO = Warmte Koude Opslag Warme en koude bron in bodem bij gemeentehuis Warmte-en koude voor verwarming, koeling (ook voor ventilatielucht) buiten > 16 C buiten < 6 C 10
Installaties in het gebouw - GBS GBS = Gebouw Beheer Systeem Centrale sturing en regeling van alle installatieonderdelen Bedrijfstijden, inblaastemperaturen, aanvoertemperaturen koeling en verwarming, regeling WKO enz. Inzicht via PC 11
Functionele inspectie Installaties voor ventilatie, koeling, verwarmen enz. aanwezig + Klachten over binnenmilieu en mogelijk problemen met vergunning WKO 12 Vraagt om functionele inspectie (Quick Scan): niet controleren of iets aanwezig is, maar controleren of iets naar behoren functioneert. De controle vindt plaats van opwekker tot afgifte Rondgang, gesprekken gebruikers en facilitaire dienst, revisie, eigen (ontwerp)kennis Techniek, Beheer & Perceptie
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Algemeen: Gerealiseerde situatie wijkt af van oorspronkelijk ontwerp als gevolg van bezuinigingen GBS verouderd, wordt niet meer door leverancier ondersteund (bij defecten: moeilijk/geen vervanging componenten mogelijk) Omschakeling seizoensbedrijf niet vloeiend Veel storingen (bevochtigingsinstallatie) 13
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Energieverspilling: Gelijktijdig verwarmen en koelen van ventilatielucht: buitenlucht van 23 C -> 16 C -> 19 C Gelijktijdig verwarmen en koelen van plafonds 14
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Energieverspilling WKO: Aanzienlijk hogere waterverplaatsing voor WKOsysteem (meer dan vergunning): door te hoge energievraag, optimistische brontemperaturen, niet gedocumenteerde wijzigingen in regelingen, setpoints en stooklijnen GBS: Veel afwijkingen setpoints, stooklijnen, bedrijfstijden ten opzichte van ontwerp (ad hoc) pleister, geen duurzame oplossing 15
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Binnenklimaat (thermisch): Zonering niet afgestemd op gebruik en inrichting (grote koelzones, ongeregelde koeling) Prestaties van klimaatinstallatie voor groot deel afhankelijk van (lokale) bediening Verwarmingscapaciteit in vertrekken niet toereikend Defecte voorzieningen (thermostaatkranen e.d.) buiten binnen, bijvoorbeeld gang 16
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Binnenklimaat (luchtkwaliteit): Verdeling van lucht niet optimaal, geen gegarandeerde toevoer Onvoldoende ventilatielucht voor enkele vergaderruimten Vervuiling van lucht: verontreinigingen in kanalen/lbk en te vochtig (continue bevochtiging: nat, bacteriële groei, energieverspilling) 17
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Gebruikers: Hebben andere verwachting van het binnenklimaat Weten/benutten niet alle beïnvloedingsmogelijkheden (te openen ramen, bediening lokale installaties) Klachten over temperatuur Fysieke klachten: hoofdpijn, oogklachten 18
Plan van Aanpak Bevindingen Quick Scan Diversie maatregelen: variantenstudie Enquete gebruikers, selectie: Plan van Aanpak Afgewogen pakket van maatregelen Quick Wins: relatief eenvoudig en goedkoop, (tijdelijke) oplossing, basissituatie, beter functioneren aanwezige installatie Verbeterslag: structurele maatregelen om beperkingen installatie te verhelpen en aan gewenste/verwachte verbeteringen te kunnen voldoen 19
Quick Wins Maatregelen: Controles van componenten: afsluiters, kalibratie (basis) Regeltechnische aanpassingen: bevochtiging, temperaturen, tijden, WKO enz. (basis) Optimaliseren ruimtetemperatuur (tijdelijke oplossing!) Communicatie gebruikers (basis) Resultaten: Minder temperatuurklachten Efficiënter gebruik WKO-systeem: blijft binnen vergunning 20
Quick Wins 21 Verplaatste waterhoeveelheid: 41.670 m3 << 80.000 m3 Verplaatste waterhoeveelheid zomer: 26.030 m3 i.p.v. 62.000 m3 (-58%) Koude ontladen: 126,8 MWh i.p.v. 191 MWh(-34%) Temperatuurverschil bronnen: ontwerp 10 C, praktijk 4 C, nu 6 C Energiebesparing en bijdrage behoud vergunning
Verbeterslag Maatregelen vragen nadere (ontwerp)uitwerking, planning Vervanging GBS: functioneren komt onder druk (geen ondersteuning), essentieel voor aansturing installatie Vergroten koudelaadcapaciteit WKO door droge koelers Ervaring WKO, temperatuurverschil 6 i.p.v. 10 C, handhaven vergunning. Wellicht niet nodig door aanpassingen Quick Wins Verwarming door radiatoren: Verwarmingscapaciteit te laag, nu tijdelijk door aanpassen stooklijnen, niet comfortabel Tstraling Tcomfort Truimte 22
Verbeterslag Klimaatzones opsplitsen: Grote koelzones opsplitsen, niet mogelijk met huidige plafonds, verbetering thermisch comfort Vervangen bevochtigingsinstallatie Veel storingen, einde levensduur (onderhoudsplanning). Recent in gang gezet Beperken vervuilen leeflucht: Apparatuur apart plaatsen en opnemen afzuiging (kopieerapparaten, printers), verbetering luchtkwaliteit en afname droge lucht -klachten Afgesloten ruimten: vloerroosters vervangen en kanaalwerk Luchttoevoer garanderen voor m.n. vergaderruimten, vragen meer ventilatie dan kantoren 23
Verbeterslag Reinigen LBK sen kanalen niet toegankelijke delen: Verbeteren luchtkwaliteit (vocht, vervuiling, bacteriën) Reeds uitgevoerd, niet onnodig! 24
Verbeterslag Vervolg reiniging 25
Verbeterslag Maatregelen vragen nadere (ontwerp)uitwerking, planning Benodigd voor structurele handhaving vergunning WKO Verlaging energiegebruik: duurzame toepassing installaties Schatting 30% lager energiegebruik klimaatinstallatie 10% lager energiegebruik totaal: bijdrage overheidsdoelstelling Structurele verbetering binnenmilieu en bruikbaarheid Installatie passend voor gebruikswijze gebouw (compensatie bezuiniging, ontwerp) Verbetering thermisch binnenklimaat (zonering, capaciteit) Verbetering luchtkwaliteit (vervuiling beperken, verdeling) Voldoen aan klasse B uit AI-24 (Arbo), uitgangspunt voor binnenklimaat 26
Vragen Vragen? 27