BEHANDELINGSFORMULIER AB Onderwerp Portefeuillehouder Beleidstaak Voorgesteld besluit Sneeuwnet De heer drs. P.W.M. Smit Vergadering 10-7-2013 Agendapunt Verkeer Vervoer Bespreken van de verbetermaatregelen voor het functioneren van het sneeuwnet. Korte motivering Financiële gevolgen Bijlagen Gevolgde procedure Verdere Procedure Publiciteit In de vergadering van het AB van 20 februari jl. heeft een interpellatie plaatsgevonden over het gebrekkige functioneren van het OV tijdens de sneeuwperiode in januari van dit jaar. Toegezegd werd dat het DB in de vergadering van 10 juli a.s. zal aangeven welke maatregelen genomen zullen worden om het functioneren van het sneeuwnet te verbeteren. Aangegeven wordt welke maatregelen genomen worden ter verbetering van de infrastructuur, het sneeuwnet zelf en het vervangend vervoer en de communicatie richting de reizigers. Tevens wordt aangegeven welke inzet van de wegbeheerders wordt gevraagd om bij te dragen aan een zo goed mogelijke exploitatie van het sneeuwnet. Het DB beschouwt de op 20 februari jl. aangenomen motie als afgedaan. Kosten extra wisselverwarming 175.000 en een reservering van 100.000 voor eventuele extra wisselverwarming. Bespreeknotitie met bijlage (kaart van het sneeuwnet) van het DB inzake het sneeuwnet Bestuurlijk overleg Dagelijks bestuur 12 juni 2013 Commissie van advies Cie VVEZ d.d. 19 juni 2013 Overleg/inspraak Anders, te weten
Vergadering: 10 juli 2013 Agendapunt: Nummer: Portefeuillehouder: P.W.M. Smit Contactpersoon: A.F.M. Hilhorst Doorkiesnummer: 070 750 1662 Den Haag, 4 juni 2013 Aan het algemeen bestuur Sneeuwnet 1. Inleiding In de vergadering van het algemeen bestuur van 20 februari heeft een interpellatie plaatsgevonden over het functioneren van de HTM tijdens de sneeuwperiode in januari. Het AB heeft daarbij een motie aangenomen met het volgende dictum: draagt het dagelijks bestuur op, in aanvulling op het door het DB aangekondigde geactualiseerd draaiboek/sneeuwnet: - zo spoedig mogelijk- maar in elk geval vóór de vergadering van het AB van Haaglanden op 10 juli a.s. in kaart te brengen welke aanpassingen/investeringen nodig zouden zijn om de dienstregeling van het tramvervoer binnen Haaglanden ook in de winterse periode ongestoord te kunnen laten plaatsvinden; - te stimuleren dat HTM maatregelen gaat nemen om de informatieverstrekking aan de reizigers te verbeteren en daarvoor een plan van aanpak gaat opstellen dat aan het algemeen bestuur ter beschikking zal worden gesteld; - in de uitwerking van de voorgestelde plannen met zo duidelijk mogelijke afspraken te komen die goed meetbaar zijn. De portefeuillehouder VV heeft toen toegezegd in de vergadering van het AB van 10 juli aan te geven welke maatregelen worden genomen om herhaling van het slecht functioneren van het sneeuwnet te voorkomen inclusief de bediening met RR naar Zoetermeer en Rotterdam. De navolgende verbetermaatregelen zijn daarop gericht, en op uitvoering van de motie. In de afgelopen periode heeft veelvuldig overleg met HTM plaatsgevonden over de verbetermaatregelen. Maatregelen aan de infrastructuur, de opzet van het sneeuwnet zelf -inclusief het vervangend vervoer- en de communicatie naar de reiziger resulteren in een sneeuwnet dat uitgebreid is en dat zeker betrouwbaarder en robuuster zal zijn. Er is voor gekozen een sneeuwnet te laten bestaan. Maatregelen die een garantie geven dat onder alle sneeuwomstandigheden alle (tram)lijnen hun reguliere diensten zullen blijven rijden, leggen een enorme druk op de infrastructuur, het personeel en de organisatie. Bovendien is het erg duur. Het is nagenoeg onmogelijk om overal in het net voldoende gekwalificeerd personeel aanwezig te hebben. Zulke maatregelen zijn ook niet nodig; het sneeuwnet en het vervangend vervoer bieden de reiziger een alleszins aanvaardbaar net: 2/3 van de lijnen rijdt, waarmee circa 80% van de tramreizigers bediend wordt. Op de kaart in de bijlage is te zien welke tramlijnen deel uitmaken van het sneeuwnet. De kleine kans op wéér een sneeuwperiode zoals afgelopen januari en de relatief korte duur ervan, te weten 6 dagen, rechtvaardigen geen investering van vele miljoenen euro s. Het AB 1
onderkende in eerdergenoemde vergadering ook zelf dat er geen ov-systeem gebouwd kan worden dat er in zou voorzien dat er, onder welke klimatologische omstandigheden ook, nooit een probleem zou zijn. Overigens wordt het sneeuwnet wel uitgebreid: De reguliere route van de lijnen RR3 en RR4 in Zoetermeer zijn opgenomen in het sneeuwnet, waarover verderop meer. 2. Infrastructuur In de reguliere exploitatie, maar zeker ook bij het sneeuwnet van de afgelopen winter, is met name op het gebied van infrastructuur een aantal tekortkomingen geconstateerd. Door die aan te pakken wordt direct een verbetering van de bedrijfszekerheid van de reguliere exploitatie, maar óók tijdens het sneeuwnet bereikt. Het DB heeft op 22 mei jl. een besluit genomen, op voorstel van de HTM, over o.a. de vervanging van een aantal wisselstellers voor een bedrag van 800.000. De commissie VVEZ is hierover op 19 juni nader geïnformeerd. Door de vervanging van de wisselstellers wordt de reguliere exploitatie van RR3, RR4 en de E-lijn naar verwachting betrouwbaarder en zal het ook mogelijk zijn RR3 en RR4 in Zoetermeer tijdens winterse omstandigheden de normale routering te laten rijden. De facto betekent dit dat RR3 en RR4 dan in het sneeuwnet zijn opgenomen. De wisselstellers moeten perfect met het Siemens beveiligingssysteem kunnen communiceren. Daar lag één van de oorzaken van de geconstateerde verstoringen. Het besluit van het DB beoogt daarom verder dat de systeemverantwoordelijkheid voor de werking van deze wissels bij één partij komt te liggen, i.c. Siemens. De RET is door HTM bij dit proces betrokken. De vervanging van de stellers zal voor de komende winter gerealiseerd zijn. De wisselproblematiek blijft de aandacht van het DB houden. Niet alleen vanwege het sneeuwnet, maar juist ook vanwege de verwachte verbetering van de punctualiteit in de reguliere exploitatie. De werking van de te vervangen wisselstellers zal daarom voortdurend gemonitord worden. In maart 2014 zal een evaluatie worden uitgevoerd, waarna zo nodig verdere acties worden ondernomen. De stabiliteit van het sneeuwnet wordt verder verbeterd door een extra aantal wissels in de stad van verwarming te voorzien. Daardoor kan de spreiding op de lijnen verbeterd worden en kunnen de ritten vanaf begin dienstregeling voorspelbaar uitgevoerd worden. Hierdoor kan ook meer capaciteit ingezet worden om lijnen buiten het sneeuwnet sneller in de reguliere exploitatie op te nemen. Het gaat om 7 wissels waarvoor het aanbrengen van verwarming een investering vergt van circa 175.000. Met HTM zal nog overlegd worden over de wenselijkheid om lijn 1 ook in het sneeuwnet via de normale route (Jan van de Heydenstraat) naar station HS te kunnen leiden. Het gaat dan om 4 extra wisselverwarmingen (kosten 100.000). Hier bestaan geen principiële bezwaren tegen, integendeel, het is immers een uitbreiding van het sneeuwnet. Het is echter beter om eerst te bezien of de reeds geplande uitbreiding van het sneeuwnet, de werking van de nieuwe wisselstellers en wisselverwarmingen goed aangestuurd kunnen worden. Er is een reservering in het OV-budget aangebracht om deze maatregel desgewenst snel te kunnen uitvoeren. Het is zeker wel mogelijk dat de komende jaren nog meer wissels van verwarming worden voorzien om nog sneller de normale exploitatie te hervatten. HTM werkt daar scenario s voor uit. 2
Alle nieuwe en te vervangen wissels worden voorbereid op het aanbrengen van verwarming waardoor dat eenvoudiger en minder kostbaar wordt. Bij de verbredingswerkzaamheden in het kader van Netwerk RandstadRail is dat al het geval. Eén van de oorzaken van het minder functioneren van het sneeuwnet bleek het dichtslibben van de rails van gecombineerde OV-banen en een aantal kruisingen met overig verkeer. Autoverkeer rijdt daar de sneeuw vast in de rails. Dat kan voorkomen worden door het sneller en beter sneeuwvrij houden van die kruisingen en een ruim gebied daaromheen. HTM treedt in overleg met de betreffende wegbeheerders om betere afspraken te maken over de prioriteit om op die plekken te strooien en vegen. Ten slotte heeft HTM maatregelen genomen om de inzetbaarheid van de pekelwagens te verbeteren. 3. Sneeuwnet en vervangend vervoer Het sneeuwnet kan alleen worden opgestart bij extreme weersomstandigheden die het onmogelijk maken dat de reguliere dienstregeling gereden kan blijven. Dat is conform het overmachtsartikel in de Concessie Rail 2006-2016. HTM dient een overmacht situatie en de verachte duur daarvan onverwijld te melden aan Haaglanden. Ook moet HTM aangeven welke acties ondernomen worden om de overmacht situatie te beëindigen. Dat zullen doorgaans ten minste de acties zijn die in deze nota benoemd worden. Na het einde van deze extreme weersomstandigheden is er een redelijke termijn om de reguliere dienstregeling weer op te starten. HTM zal moeten aantonen dat het weer opstarten van de dienstregeling niet eerder kon dan dat het gebeurde. Tijdens het sneeuwnet rijdt HTM ter vervanging van de uit exploitatie genomen tramlijnen vervangende busdiensten. Dit gebeurt op basis van de standaard routes. Bij het specificeren van deze routes is rekening gehouden met de lijnvoering in het sneeuwnet en met buslijnen en de mogelijkheden op de lokale wegen. Er wordt alternatief vervoer geregeld op de trajecten waar de reguliere lijnen geen alternatief zijn. Voor het alternatief vervoer tijdens het sneeuwnet wordt gerekend met een lagere gemiddelde snelheid van de voertuigen; wel wordt de reguliere frequentie van het vervallen tramvervoer aangehouden. Om de reiziger een vergelijkbaar aantal vertrekmomenten te bieden zal HTM de vervangende busdiensten met de in tabel 1 weergegeven frequenties rijden. De frequenties sluiten zoveel mogelijk aan bij de reguliere frequenties van de tramlijnen. Hierdoor worden de gemiddelde wachttijden van de reiziger beperkt, uiteraard buiten de mogelijke vertragingen als gevolg van de hinder van sneeuw en ijs. De avondfrequentie start na circa 20.00 uur. Tabel 1: frequentie en aantal bussen per lijn Lijn Frequentie dag Frequentie avond (na 20 uur) Omloop dag (min) Aantal bussen dag Omloop avond (min) 6 6x 4x 60 6 60 4 12 6x 4x 60 6 60 4 16 6x 4x 80 8 90 6 19 4x 4x 105 7 105 7 TOT 27 21 Aantal bussen avond 3
Bij het opnieuw in exploitatie nemen van de normale routes van de tramlijnen, is het uitgangspunt dat de reizigers zo goed mogelijk worden bediend. Drukke lijnen worden daarom als eerste weer in exploitatie genomen. HTM zal de buiten exploitatie gestelde lijnen en aangepaste routes herstellen in de volgorde: 6 (NO), 16, 12, 19 en 6 (ZW). 4. Reizigersinformatie Er zijn veel klachten geweest over de wijze waarop de reiziger tijdens het sneeuwnet werd geïnformeerd. Het ging dan bijvoorbeeld over de onbereikbaarheid van de website, de werking van DRIS-borden, etcetera. HTM heeft daarom besloten om de onderdelen die verantwoordelijk zijn voor de bijsturing, reisinformatie en service in één sector en op één locatie onder te brengen. De achterliggende gedachte is dat dit het mogelijk maakt om de optimale reis van de reiziger zo goed mogelijk te faciliteren, doordat communicatielijnen kort worden en er een goed overzicht ontstaat. HTM zal pro-actief informeren. Dit proces is al in volle gang en zal kort na de zomer zijn afgerond. Een aantal stappen is al in gang gezet: een nieuw callcenter, voorzien van nieuwe software voor registratie en monitoring meldingen; uitbreiding werkplekken reisinformatie en callcenter; verbeterde interface voor bediening van DRIS borden (Dynamisch Reizigers Informatie Systeem), waardoor die eenvoudiger en sneller bediend kunnen worden; uitbreiding van de capaciteit en verruimde openingstijden van het contactcentrum bij calamiteiten; voortzetten mailservice Update winterse omstandigheden; onderzoek naar mogelijkheid om versturen reisinformatie naar verschillende systemen (DRIS, website, Twitter) te versnellen en te vereenvoudigen. HTM zal voor het einde van dit jaar de website vernieuwen. De capaciteit wordt vertienvoudigd zodat reizigers de website te allen tijde zullen kunnen bezoeken. Er is bekeken in hoeverre het reëel is om op haltes met informatievoorziening op posters te werken. In een hectische periode met veel sneeuw, is te verwachten dat informatie op posters op de haltes waar niet gereden wordt en die (nog) niet voorzien zijn van een DRISbord nauwelijks actueel te houden is. Gezien de specifieke situatie per halte zou er namelijk sprake moeten zijn van specifieke posters per halte om toegevoegde waarde te bieden aan de reiziger. Met een uniforme poster met een algemene tekst is de reiziger niet geholpen. Informatie op posters die niet actueel is voldoet niet aan de verwachting van de reizigers. HTM zal derhalve via radio, tv en dagbladen het sneeuwnet afkondigen en niet via posters op die haltes. De aansturing van de DRIS-borden wordt aangepast en vereenvoudigd. Alle borden zullen op dezelfde manier worden aangestuurd. Dit leidt tot een snellere en meer accurate informatieverstrekking. Zowel HTM als Haaglanden voert hiervoor in goede samenwerking acties uit. 4
HTM zorgt ervoor dat de scenario s voor calamiteiten voor de nieuwe GOVI-omgeving 1 gereed en getest zijn, zodat verzending naar de borden (maar ook naar apps voor mobiele telefoon en tablets) op één wijze plaatsvindt. Het Stadsgewest Haaglanden draagt zorg voor de ombouw van de DRIS-borden op RR en in de tramtunnel Grote Marktstraat naar de GOVIomgeving, zodat ook daadwerkelijk met één werkwijze kan worden volstaan. De optie voor het gebruik van omroepinstallaties tijdens het sneeuwnet op de RR-haltes is, gezien het feit dat RR blijft rijden en de DRIS-borden beter zullen functioneren, vooralsnog niet meer van toepassing. Evaluatie zal uitwijzen of dit afdoende en houdbaar is. 5. Afsluitend Samenvattend worden/zijn de volgende maatregelen genomen die tot verbetering van het sneeuwnet zullen leiden: - Infrastructuur: nieuwe wisselstellers ( 800.000) en wisselverwarmingen ( 175.000 plus reservering ad 100.000) - Verruimd sneeuwnet en robuust vervangend vervoer met een frequentie die de tramfrequentie benadert - Communicatie: uitbreiding website, verbeterde DRIS-aansturing, nieuw callcenter etc. Het dagelijks bestuur heeft er vertrouwen in dat met deze maatregelen sprake zal zijn van een robuuster en betrouwbaarder sneeuwnet. Precies zoals op 20 februari door het AB per motie is gevraagd. De motie wordt dan ook als afgedaan beschouwd. Het dagelijks bestuur van het Stadsgewest Haaglanden, de secretaris, Marion F. Stein de voorzitter, J.J. van Aartsen 1 GOVI (Grenzeloos OV Informatie) is een samenwerkingsverband van 12 decentrale overheden die gezamenlijk vanuit één systeem reisinformatie van álle vervoerders verzameld en beschikbaar stelt voor DRIS. GOVI draagt ook zorg voor de kwaliteitsbewaking. Haaglanden maakt sinds 2011 deel uit van GOVI. 5