t Schaep terug in Mokum

januari 2013 iedere maand gratis www.mugweb.nl GRATIS VOOR: MUG MAGAZine 25 jaar t Schaep terug in Mokum Asielzoekers voorlopig onder dak in vluchtkerk Voornemen 2013: Blijf gezond, drink met mate Oud-havenarbeider bekommert zich om Noord

van der Woude de Graaf Advocaten Juridische Problemen? Op het gebied van Arbeidsrecht, Civiel Recht, Consumentenrecht, Huurrecht, Personen- en Familierecht, Sociale Zekerheid, Strafrecht en Vreemdelingenrecht kunt u bij ons kantoor terecht. Tel. 14 020 of www.sbl.nl Even geen geld, wel spullen? Lenen op onderpand: snel, simpel en betrouwbaar Bij de Gemeente Amsterdam kan iedereen vanaf 18 jaar geld lenen op onderpand tegen lage kosten. De voordelen van de Stadsbank van Lening direct contant geld tegen inlevering van u kunt uw bezittingen elk moment weer uw sieraden of gebruiksartikelen; meenemen, als u het geleende geld met lage beleenkosten en verlengen van uw de kosten terugbetaalt; lening is elke 9 maanden mogelijk; een gemeente instelling, dus betrouwbaar. Kosteloos Spreekuur: Voor kennismaking en kort advies kunt u terecht op ons gratis spreekuur, donderdag van 17.00-18.00 uur. Gelieve zich telefonisch aan te melden tussen 14.00 en 16.00 uur op 020-6792478 voor een afspraak op diezelfde dag. Willemsparkweg 31, 1071 GP Amsterdam T: 020-6766690 F: 020-6766695 E: info@woudegraaf.nl I: www.woudegraaf.nl Ons kantoor is bereikbaar met tramlijnen 2, 3, 5 en 12 Win 2x2 vrijkaarten voor een speciaal concert in Felix Meritis! Richard, wir gratulieren dir 12 Januari 2013, aanvang: 20:15 Reguliere toegangsprijs: 22,50 In 2013 wordt het 200ste geboortejaar van Richard Wagner gevierd. Het Amstel Quartet, Ruysdael Kwartet, Zapp4 en EnsembleCaméléon eren Richard Wagner en bundelen hun krachten in een speciaal samengesteld concert. Speciale gast is sopraan Nora Fischer. Mail voor de vrijkaartjes naar: service@mugweb.nl, o.v.v. Felix Meritis januari DE BIJSTANDSBOND EN ADVOCAAT marc VAN HOOF Inloopspreekuur Juridische en sociale begeleiding Iedere dinsdag en donderdag van 11.00-16.00 uur We gaan mee naar gesprekken waar je tegenop ziet Da Costakade 162, Amsterdam E-mail: info@bijstandsbond.org Telefoon: 020-689 8806 Zie ook : Teletekst AT5 pagina 420 IK VECHT VOOR UW RECHT! Een dagvaarding ontvangen? Laat de deurwaarder niet los? Voor de (straf)rechter verschijnen? Uitkering geweigerd of ingetrokken? Huurkwestie of een dreigende huisuitzetting? Of andere juridische problemen? GRATIS RECHTSBIJSTAND VOOR MINIMA! Schinkelkade 37-1 1075 VJ Amsterdam T: 020-66 44 349 F: 020-66 45 748 E: info@mousadvocatuur.nl W: www.mousadvocatuur.nl Je tijd goed besteden en relevante werkervaring opdoen? Meld je aan als vrijwilliger bij Buddyzorg van De Regenboog Groep Mail: vrijwilligerswerk@deregenboog.org Naar elkaar luisteren Met elkaar praten Van elkaar leren in de Multiloog - bijeenkomsten Najaar 2012 Amsterdam Thema: Communicatie over ervaringen in het dagelijks leven plaats: Stichting Muzenis Cliffordstraat 38 dag & tijdstip: dinsdag 20.00-22.00 uur datum: 29 januari, 26 maart, 21 mei, 11 juni (kunst- Multiloog) en 20 augustus (kunst-multiloog) openbaar vervoer: tram lijn 10 (eindhalte), bus 21 plaats: Centrum Westerwijk Adm. De Ruijterweg 148-152 dag & tijdstip: woensdag 20.00-22.00 uur datum: 13 maart en 8 mei openbaar vervoer: tram lijn 7, 12, 13 en 14, bus lijn 18 plaats: Gebouw Tetterode (ism de Bijstandsbond) ruimte: D4net Bilderdijkstraat 165F dag & tijdstip: woensdag 14.00-16.00 uur datum: 13 februari en 17 april openbaar vervoer: tram lijn 3, 7, 12, 13, 14 en 17 Toegang: overal gratis Organisatie: St. IPC/INCA Projectbureau Amsterdam Telefoon: 020-6848012 / 4120032 Website: www.inca-pa.nl Met steun van: Gemeente Amsterdam (Dienst WZS) Advertentie a

imaxime imaxime imaxime www.mugweb.nl 4 Peter van Straaten Inhoud 27 29 Joep Bertrams Fempert 7 Werkzoekenden in de uitverkoop 8/9 Gratis ov voor minima-ouderen 10 Rambler houdt jongeren van de straat 11 Asielzoekers uit de kou en in de kerk 13 Amsterdam jubelt jaar lang 14/15 Het gogme van Riek en Arie Balk 16/17 Hildo Krop, stadsbeeldhouwer 19 Out of the Closet 20 Collectief verzekeren via een broodfonds 21 Niet elke drinker is een alcoholist 22 Klaas Loef, het geweten van Amsterdam-Noord 23 Nibud Klerenzooi! Rubrieken en columns 4/5 De maand MUG & Van de redactie 6 Maatje van de maand & College 14 Catelijne s rekening 18 Agenda cultuur & Stadspas Amsterdam 24 Mededelingen DWI Amsterdam 26 Jacques Peeters, Sociaal Raadslieden & Juridisch Loket 27 Betoog & de Gemeentelijke Ombudsman 28 Klerenzooi! & Bijbanen 29 Gratis Amsterdam & Bart van de kook 30 MUGwijzer 31 Cryptogram & boekrecensie Foto voorpagina: KRO mugwijzer Tips en nuttige adressen over werk en inkomen HOe wordt de taart verdeeld? uit de kou, in de kerk HILDO KROP, STADSBEELDHOUWER Niet elke drinker is verslaafd 8 11 16 21 Colofon Hoofdredactie: Joop Lahaise Redactie: Toine Graus, Marcel Schor, Arnoud van Soest, Bart van Woudenberg. Contact: redactie@mugweb.nl / 020 6077605 Eindredactie: Edwin Giltay, Jeannet van Leeuwen, Jos Verdonk Layout: Eddo Gorter, Gert Meijerink, Jaap van der Sluijs (web, traffic & techniek), Yasmin Kerrach, Roshni Sohansingh (stagiairs). Contact: layout@mugweb.nl /020 6077610 Fotografie: George Maas, John Melskens (beeldredacteur), Sodis Vita e.a. Illustraties: Eddo Gorter Aan dit nummer werkten mee: Stefanie Amirkhan, Joep Bertrams, Catelijne Bosman, Tonja van Gorp, Femke van Heerikhuizen, Frank-Peter Kaat, Aart-Jan van Oss, Jacques Peeters, Pejo, Maureen van der Pligt, Ulco van de Pol, Mathieu Raemaekers, Peter van Straaten, Christine Westerveld Secretariaat: Mirjam Cappon, Tallie Uittenbroek. Contact: administratie@mugweb.nl / 020 6077600 Distributie: Richard Nadort, Tony Strijbosch, Fred van der Zee Contact: 020 6077600 / 06 14116446 MUG Magazine en www.mugweb.nl zijn uitgaven van stichting BBU en worden gemaakt door een onafhankelijke redactie van vaste medewerkers en vrijwilligers. Directeur: Joop Lahaise. Postadres stichting BBU / MUG Magazine: Postbus 6259, 1005 EG Amsterdam. MUG Magazine is in de regio Groot-Amsterdam gratis verkrijgbaar bij bibliotheken, buurthuizen, werkpleinen, zwembaden, wachtkamers, scholen, supermarkten, ziekenhuizen en culturele instellingen. Oplage deze maand: 32.500 Druk: Dijkman Offset, Diemen. Marketing: Marco Bakker, Pauline Roffel,. Contact: marketing@mugweb.nl / 020 6077612 Deadline kopij eerstvolgende nummer: 20 januari 2013. (Advertenties) beter in beeld ptember 2012 iedere maand gratis www.mugweb.nl september 2012 iedere maand gratis www.mugweb.nl Ebis maximil ndeliatatur? Qui aut Ebis maximil ndeliatatur? Qui aut Ebis maximil ndeliatatur? Qui aut Problemen met de uitkering? Deurwaarder aan de deur? Problemen met uw uitkering? Gratis afspraak! Omnihita tenimax Seditinc Dreigende huisuitzetting? layout staat klaar om uw blad, folder of flyer een overtuigende vorm te geven Contact: 020 6077610 (Gert, Jaap of Eddo) of layout@mugweb.nl Dijkman offset Visseringweg 40 1112 AT Diemen Dijkman@dijkman.nl GRATIS ADVOCATENSPREEKUUR! elke middag van 14.00 tot 16.30 uur Zie ook onze advertentie op pagina 12 Westerdoksdijk 1 1013 AD Amsterdam T: 020-421 2145 E: mug@pontius.nl Zie ook advertentie op pagina 26 020-6730055 j a n ua r i 2013 inhoud 3

de maand mug MUG Magazine begint de maand met een overzicht van de vorige. Welke gebeurtenissen, wetswijzigingen of politieke ideetjes raakten uw portemonnee? Wie kwam voor uw belangen op? Waar werd u wijzer van? Wat hielp u aan werk of zorgde ervoor dat u het straks wat beter hebt? En wat staat ons nog te wachten? MUG maakt de balans op. Verwarring over nieuwe eigen risico-regeling Agis Onder Amsterdamse bijstandsontvangers is ophef ontstaan over een brief van 13 december van de Dienst Werk en Inkomen (DWI), over de collectieve Agis-zorgpremie. Voorheen konden minima zich tegen het verplichte eigen risico (in 2012 nog 220,-) verzekeren via een extra premie van 15,- per maand, in combinatie met een aanvullend pakket. Wie geen zorg (behalve huisarts en kraamzorg) nodig had, was dat geld kwijt zij het in totaal slechts 180,- (12 maal 15,-). Maar wie zijn eigen risico wel moest aanspreken, was daarvoor verzekerd en aan het eind van het jaar zelfs 40,- minder aan eigen risico kwijt dan andere gewone verzekerden. Per 1 januari geldt voor iedereen een verplicht eigen risico van 350,-. Dat eigen risico kan via Agis niet meer worden herverzekerd. Daarvoor in de plaats kunnen bijstandsontvangers en andere Amsterdamse minima het eigen risico gespreid vooruit betalen: 29,17 per maand bovenop de premie. Dit is niet langer gekoppeld aan een aanvullend pakket, aldus een Agis-woordvoerder. Wie geen of weinig zorg nodig heeft, krijgt begin 2014 het in termijnen vooruitbetaalde eigen risico retour. Overigens zal niemand veel duurder uit zijn, stelt DWI-woorvoerder Carmen Westra:,,Dankzij de hogere zorgtoeslag. Het gaat om hooguit enkele euro s. Er verandert nog iets. Voorheen hield DWI de premie in. Per 1 januari int Agis die zelf. Agis doet dat aan het begin van de maand; DWI hield de premie eind van de maand in. Ook daarover is ophef. Minima zouden nu kort achter elkaar, eind december en begin deze maand, twee keer premie moeten betalen. Om dit te voorkomen spreidt DWI de inhouding voor december 2012 echter over 2013, in twaalf termijnen. Advocaat Mark van Hoof van de Bijstandsbond wijst erop dat minima niet verplicht zijn van de Agis-regeling gebruik te maken. Van zorgverzekeraar wisselen kon echter tot 31 december. Bij MUG kwamen diverse reacties binnen over de late verzending van de DWI-brief, waardoor menig bijstandsontvanger niet op tijd kon overstappen. Of dat verstandig zou zijn geweest, is de vraag. Westra:,,Van onze cliënten maakt zo n 80 procent het eigen risico op. Armoede treft nu ruim 7 procent van de bevolking Er was in 2011 meer langdurige armoede in Nederland. Ook loopt de armoede sinds 2011 sterk op, zo blijkt uit het Armoedesignalement 2012 van het Sociaal Cultureel Planbureau en het Centraal Bureau voor de Statistiek. Een licht herstel van de economie in 2010 had aanvankelijk een bescheiden positief effect op de armoedecijfers. Maar in de tweede helft van 2011 kromp de economie opnieuw. In 2011 hadden ruim 1,1 miljoen (1.126.000) Nederlanders een inkomen onder wat als toereikend wordt gezien. Dat is 7,1 procent van de bevolking. De armoede groeide vooral bij werklozen, bijstandsontvangers en kleine zelfstandigen (zzp ers). Uitgesplitst: 36.000 ww-ontvangers zakten onder de armoedegrens, 32.000 bijstandsontvangers en 52.000 zelfstandigen. Het totale Peter van StraAten aantal arme zelfstandigen was in 2011 voor het eerst groter dan het aantal armen in loondienst: respectievelijk 175.000 en 170.000. De verwachting is dat de trend voortzet en dat armoede dit jaar 1.185.000 mensen (7,6 procent) zal treffen. Deze stijging wordt niet veroorzaakt door maatregelen uit het regeerakkoord, want die worden pas vanaf 2014 ingevoerd. Vrijwillig werken biedt bijstandsontvanger geen baan Mensen die langdurig, ofwel tien tot twintig jaar, in de bijstand zitten vinden niet sneller een baan als ze verplicht vrijwilligerswerk doen. Dat schrijft het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam in zijn verslag van het project Maatschappelijke Inspanning. In dit project vraagt Rotterdam een tegenprestatie van mensen die heel moeilijk aan het werk komen, bijvoorbeeld omdat ze psychische problemen of schulden hebben. Door de problemen waarmee ze kampen duurt het voor deze groep langer voordat ze werk vinden dan voor hen die nog maar net in de bijstand zitten, zo constateert wethouder Marco Florijn (PvdA) van Sociale Zaken. De Rotterdamse wethouder pleitte vorig jaar nog voor de vrijwillige tewerkstelling in de kassen van langdurig werklozen, om zo hun kans op werk te vergroten. DWI-medewerker uitschelden: weg uitkering! Uitkeringsgerechtigden die zich tegenover personeel van de Sociale Dienst of een andere instantie op het gebied van de sociale zekerheid misdragen, raken hun uitkering kwijt. Staatssecretaris Jetta Klijnsma (PvdA) van Sociale Zaken heeft dat de Tweede Kamer beloofd. VVD-Kamerlid Cora van Nieuwenhuizen had daar op aangedrongen. Volgens haar kreeg 77 procent van de DWI-medewerkers in 2011 te maken met wangedrag, van gescheld tot fysiek geweld. Huisarts mijden vanwege eigen risico hoeft niet Patiënten gaan minder snel naar de huisarts door het verplichte eigen risico, zo blijkt uit een enquête van het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (Nivel). Het verplichte eigen risico is dit jaar verhoogd naar 350,-. Het Nivel vermoedt dat veel mensen niet weten dat de huisarts niet onder dit eigen risico valt. 4 Actueel j a n ua r i 2013

altijd het hele bedrag terugbetalen, net als iedereen met een inkomen van meer dan 110 procent van het wettelijk minimumloon. Wie tot 130 procent van het minimumloon verdient, kan bij het GKA ook geld lenen voor een opleiding, maar moet dat geheel terugbetalen, binnen de termijn van maximaal drie jaar (36 maandelijkse aflossingen). Hoeveel zij kunnen lenen, hangt af van hun aflossingscapaciteit. Mensen met een inkomen boven de 130 procent komen niet voor de regeling in aanmerking. De Amstel is nog tot 20 januari Boulevard of Light, onderdeel van het Amsterdam Light Festival. De lichtkunstwerken, zoals het zwevende net bij de Stopera (foto) en het enorme Fabergé-ei voor de Hermitage, zijn elke avond tussen 17.00 en 22.00 uur te bewonderen. Ook mooi: de gewone illuminatie van grachtenpanden en bruggen in onze jubilerende 400 jaar oude grachtengordel, ook ná 20 januari elke avond te bewonderen. Foto: Piet van der Meer Ook voor postbezorger en krantenjongen minimumloon Het kabinet wil mensen die werken op basis van een opdrachtovereenkomst, zoals postbezorgers, het minimumloon geven. PvdA-minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken ziet dit als een eerste stap om de positie van flexwerkers te verbeteren. Officieel vallen dagblad- en postbezorgers al onder het minimumloon, maar werkgevers kunnen die regels makkelijk omzeilen. Dat moet ze minder makkelijk worden gemaakt. Arme immigrant mag geld lenen voor inburgering Wie daar volgens de wet voor in aanmerking kwam, moest tot nu toe van de gemeente Amsterdam verplicht een inburgeringscursus volgen. Gratis, dat wel. Vanaf 1 januari is die plicht vervallen maar moeten inburgeraars hun cursus zelf betalen. Als zij daar geen geld voor hebben, kunnen ze het cursusgeld bij de Gemeentelijke Kredietbank Amsterdam (GKA) lenen. Een voorwaarde is dat ze geen andere schulden hebben. Voor minima (inkomen tot 110 procent van het wettelijk minimumloon) heeft GKA de scholingslening. Een alleenstaande kan tot 2.466,- lenen, een alleenstaande ouder tot 3.148,- en een (echt)paar tot 3.516,-. Deze maximale bedragen moeten na vijf jaar (60 maandelijkse aflossingen) zijn terugbetaald. Wie het diploma heeft gehaald en al minstens de helft heeft terugbetaald, krijgt de rest kwijtgescholden. Wie geen diploma haalt, moet Bijstand dit jaar gemiddeld tien euro lager De bijstandsuitkering is met zeven tot vijftien euro per maand omlaag gegaan. Alleenstaanden ontvangen eind januari 7,46 per maand minder, een stel gaat er 14,91 op achteruit. Dit is het gevolg van de afbouw van de dubbele algemene heffingskorting en andere fiscale maatregelen. Tegelijkertijd biedt een verhoging van de zorgtoeslag compensatie. Die stijging is echter niet hoog genoeg om de koopkracht op pijl te houden. In september berekende het Nibud dat bijstandsontvangers er dit jaar 1,2 procent op achteruitgaan. Op pagina s 8 en 9 in dit nummer staat een overzicht van minimumloon, bijstand en aow in 2013. MUG Magazine jubileert MUG bestaat in 2013 een kwart eeuw. Het eerste nummer verscheen in oktober 1988. VAN DE REDACTIE Joop Lahaise MUG Magazine wenst u een voorspoedig 2013 zonder schulden en geldzorgen én vooral in goede gezondheid. Er is immers al genoeg mis in onze belachelijk rijke maatschappij om je druk over te maken. Lees bijvoorbeeld ons verslag over de hoorzitting Werkzoekenden in de uitverkoop op pagina 7. Maar onze boodschap blijft ook in 2013: Ga niet bij de pakken neerzitten, geef niet op! Dat doen wij ook niet. MUG viert daarom dit jaar zijn 25-jarig bestaan. We blikken terug en kijken vooruit. Ook MUG is ontstaan uit de tegenwoordig populaire eigen kracht-gedachte. Krakers van toen vonden al: We gaan niet op de overheid wachten tot de woningnood is opgelost, we doen het gewoon zelf. Zo vond een groep krakers en werklozen eind jaren tachtig dat je wel kon blijven zeuren over de misselijkmakende toon van media als De Telegraaf over uitkeringstrekkers en werkschuw tuig maar dat je beter je eigen blad kon beginnen. Hun motto: van, voor en door minima is nog steeds de formule waarmee MUG wordt gemaakt. Al een kwart eeuw, met zo gebiedt de eerlijkheid te melden warme steun van de gemeente. Eigen kracht betekent namelijk niet dat de overheid achteroverleunt maar dat zij mensen zoveel mogelijk zelf het heft in eigen handen laat nemen. Eerste voorwaarde voor eigen kracht is dat de overheid zelfontplooiing in ek geval niet tegenwerkt. Daarom willen wij in ons jubileumjaar extra aandacht besteden aan het stelsel van sociale zekerheid. Functioneert dat nog? En dan niet alleen gemeten naar betaalbaarheid en draagvlak onder de rechts stemmende goegemeente maar vooral vanuit het eigen kracht-principe. Heeft u het gevoel dat u soms eerder wordt tegengewerkt dan geholpen door DWI of UWV? Meld het ons. Heeft u ideeën over het hoe het beter kan? Schrijf het op. Ook positieve ervaringen met het sociaal stelsel en uitkeringsinstanties zijn uiteraard welkom. In de MUG jubileum-special van oktober zullen we alle ideeën en ervaringen uitwerken, in een extra dik nummer. j a n ua r i 2013 Actueel 5

maatje van de maand Martin: Wees niet bang om hulp aan te nemen Hoe ben je als maatje begonnen?,,dit kwam op mijn pad door een contact bij de voedselbank in Amsterdam-Noord. Hij wees mij op dit project toen ik op zoek was naar een nieuwe uitdaging. Eerder was ik actief bij projecten binnen de kinderpsychiatrie, maar dit keer zocht ik iets waarbij ik volwassenen kon bijstaan. Inmiddels ben ik ook op andere vlakken betrokken. Zo ben ik niet alleen in het werkveld te vinden, maar ook twee dagen per week op het kantoor van Vonk. Welke cliënt is je het meest bijgebleven?,,een van mijn cliënten was met moeite in de schuldhulpverlening beland. Deze man vroeg mij af en toe nog om geld voor te schieten als we bijvoorbeeld met het OV naar hulpverleningsinstanties moesten gaan. Uiteraard was het antwoord iedere keer nee. Tegelijkertijd zag ik dat hij allerlei nieuwe spullen had gekocht. Dat vond ik heel vervelend om te zien! Geen geld voor het OV waardoor de afspraak niet is doorgegaan met de hulpverlening maar wel allemaal nieuwe spullen in huis!' Heb je zelf ook iets geleerd?,,doordat ik verschillende mensen heb leren kennen, is het duidelijk dat iedereen op zijn eigen manier met het proces omgaat. De een neemt hierbij steeds kleine stapjes, terwijl de ander veel sneller vooruitgaat. Van tevoren kan je nooit voorspellen hoe het allemaal zal gaan. Sommige mensen hebben mij echt positief weten te verrassen. Heb je een tip voor mensen met schulden?,,wees niet bang om hulp aan te vragen. Veel mensen vinden het lastig om toe te geven dat ze in een lastige situatie zitten, maar in je eentje kan je maar moeilijk zien hoe groot je schulden precies zijn. Tekst: Stefanie Amirkhan Foto: Vonk Een maatje is een vrijwilliger die Amsterdammers met schulden bijstaat. Zelf maatje worden? Dat kan! Kijk op www.vonkamsterdam.nl of bel 020 5317600. Het college van burgemeester en wethouders verzorgt iedere maand een column. Dit keer is het de beurt aan Freek Ossel (PvdA), wethouder Armoede, Wonen en Wijken. Armoede en rijkdom Armoede is van alle tijden. Maar van sommige tijden meer dan van andere. Helaas is armoede érg van deze tijd. De crisis maakt het voor steeds meer mensen moeilijker om rond te komen. Steeds meer mensen kunnen de eindjes niet meer aan elkaar knopen en maken schulden. Dit heeft grote impact op hun levens en op Amsterdam. We leven in dezelfde straten, hebben te maken met dezelfde gemeentebegroting en zijn afhankelijk van COLLEGE dezelfde economie. Amsterdam is de optelsom van alle Amsterdammers. Dat maakt armoede een probleem van de hele stad, niet alleen van de mensen die er in verkeren. Gelukkig zien veel mensen en bedrijven dit in. Zij weten dat geen mens, geen instantie, geen overheid armoede alleen kan uitbannen en nemen verantwoordelijkheid. Denk aan de voedselbank, het maatjesproject, het Jeugdsportfonds en Stichting Jarige Job. Goede en waardevolle initiatieven, waar betrokken Amsterdammers en bedrijven achter schuilgaan. Vaak is een structurele aanpak nodig. Te weinig geld en te hoge schulden leiden tot betalingsachterstanden. Dan komen de boetes, de stress en langzaam dooft het licht aan het einde van de tunnel. Hoe langer deze spiraal neerwaarts draait, hoe lastiger de oplossing. Daarom proberen we er zo snel mogelijk bij te zijn. Bijvoorbeeld met het project Vroeg Eropaf! Bij een betalingsachterstand trekken verzekeraars, woningcorporaties en energiebedrijven direct aan de bel. Schuldhulpverleners doen hun best groter leed zoals huisuitzetting te voorkomen. Onlangs was ik op pad met mensen van Vroeg Eropaf. We gingen langs bij een alleenstaande moeder met twee kinderen. Een stapel ongeopende enveloppen lag op tafel. Ze wachtte tot het kaartenhuis zou instorten en zij met haar kinderen haar woning moest verlaten. Samen met de schuldhulpverleners heeft ze een plan opgesteld en met de schuldeisers een regeling getroffen. Het gaf haar weer hoop en dus een toekomst. Ook de (zwerf)jongeren die de collectie ontwerpen voor kledingwinkel Rambler zien weer een toekomst. Oprichters Carmen van der Vecht en Tim Dekker ontvingen als meest sociale MKB-ondernemers van de stad de Omarmprijs. Samen met de genomineerden en al die andere initiatieven en projecten, laten zij zien hoeveel Amsterdammers begaan zijn met hun stadsgenoten. Dat is rijkdom. Dat biedt hoop op een toekomst waarin we armoede kunnen zien als niet meer van deze tijd. Advertentie @CC/Noord Distelweg 85 (boven de Lokatie) 020-6360675 acc-noord@dds.nl Nog niet vertrouwd met de computer? Op 22 januari start in het @ctief Computer Centrum opnieuw Computercursus voor beginners In 20 avonden leert u omgaan met Windows 7, Internet, Word Daarnaast biedt het acc-noord - cursus Indesign (vormgeven met Adobe) - cursus programmeren in Java - vervolgcursus Photoshop - s middags vrije inloop voor vragen, of gebruik van de computers Meer informatie? bel: 020-6360675 (van 13.00 tot 17.00) of kijk op: www.scipacc.nl Bij ACC/Singel zijn ook andere cursussen. Voor meer informatie: ACC/Singel Singel 54 020-6244003 acc-singel@dds.nl ACC/Noord en ACC/Singel zijn onderdeel van SCIP, een cliëntgestuurde organisatie, die is opgezet door (ex)cliënten van de ggz die zelf vorm willen geven aan hun ontwikkeling, los van wat de hulpverlening te bieden heeft. De cursussen worden door geschoolde vrijwilligers gegeven. 6 achtergrond j a n ua r i 2013

Arnoud van Soest Werken voor je uitkering biedt vaak nauwelijks zicht op betaald werk. FNV, SP en de Bijstandsbond komen hiertegen in opstand. Hoorzitting met SP-Kamerlid Sadet Karabulut en SP-raadslid Maureen van der Pligt Foto: Sodis Vita Werken met uitkering kost banen Ooit gold werkervaring als voorwaarde voor een succesvolle carrière. Tegenwoordig doe je alléén nog maar ervaring op en kun je die betaalde loopbaan op je buik schrijven. Zo klinkt het op de hoorzitting Werkzoekenden in de uitverkoop, georganiseerd door FNV Bondgenoten, de Bijstandsbond en de SP. De hoorzitting vrijdag 14 december in het stadhuis werd geleid door Sadet Karabulut, het in Amsterdam woonachtige Tweede Kamerlid voor de SP. Ze signaleert dat uitkeringsgerechtigden steeds vaker als profiteurs worden weggezet. Ze vindt dat uitkeringsgerechtigden die als tegenprestatie of omwille van hun re-integratie moeten werken minimaal het minimumloon zouden moeten ontvangen.,,als je werkt, moet je een normaal loon krijgen en onder een cao vallen. In de praktijk blijven veel uitkeringsgerechtigden echter te lang in een re-integratietraject hangen waardoor ze het moeras in worden getrokken. Er zijn veel misstanden, zo beaamt Maaike Zorgman van FNV Bondgenoten. Ze werkt aan een zwartboek. Zorgman geeft daaruit een voorbeeld:,,twee jaar geleden toen de winter zo streng was dat de bouw stillag, moesten uitkeringsgerechtigden toch in het Amsterdamse Bos werken. We spraken een vrouw met 40 graden koorts, die zich niet ziek durfde te melden, bang dat ze niet geloofd zou worden. De werkdruk lag er behoorlijk hoog. De directie van DWI suggereerde dat mensen met een uitkering niks gewend waren. Uiteindelijk kwam het tot een staking omdat een paar hoogopgeleiden wél hun mond open durfden te trekken. Recenter is het verhaal van een 61-jarige vrouw die met behoud van uitkering op een taxi werkte. Ze maakte lange dagen, had nauwelijks tijd om te pauzeren, reed in een wagen waar van alles aan mankeerde en liep zelfs het risico dat ze van haar uitkering boetes moest betalen. Ook uit de horeca bereiken Zorgman berichten over mensen met een gebrekkige gezondheid die dingen moeten doen die ze niet kunnen, met als dreiging dat hun uitkering anders wordt ingetrokken. Hoe kan dit allemaal?, vraagt Karabulut zich af. Zorgman van FNV Bondgenoten:,,Uitkeringsgerechtigden zijn geen werknemers, dus genieten ook geen bescherming. Sinds er in Den Haag een andere wind is gaan waaien en werkprojecten voor uitkeringsgerechtigden niet perse tot betaald werk hoeven te leiden, is het alleen maar erger geworden. Zorgman:,,Ze weten het mooi te brengen: mensen in hun kracht zetten, heet het. Maar vaak komt het er gewoon op neer dat ze monddood worden gemaakt. Zorgmans FNV-collega Erika Hemmes:,,Tegen een manager van het Amsterdamse Bos, die het een normale zaak vindt dat mensen onder het minimumloon aan de slag moeten, zei ik eens: Ik ken genoeg uitkeringsgerechtigden met een goede opleiding die jouw werk zó kunnen overnemen. Daar reageerde hij natuurlijk niet op. Ze is er sowieso faliekant op tegen dat mensen voor minder dan het minimumloon werken, omdat dan het hele loongebouw instort. Er is al een tendens bij sommige bedrijven om eigen werknemers te ontslaan en te vervangen door goedkope krachten met een uitkering. Jacques Peeters van de Bijstandsbond Eigenlijk is het slavenarbeid, ten koste van normaal betaalde banen vat deze ontwikkeling als volgt samen:,,sinds 1990 wordt werkloosheid als een persoonlijke tekortkoming gezien. Als je werkloos bent, is dat jouw schuld. Dat er veel werk naar lagelonenlanden is verdwenen, daar hoor je niemand over. Volgens Peeters is er genoeg werk in de publieke sector maar is men te beroerd om daar een salaris tegenover te zetten. Liever worden mensen met een uitkering ingezet.,,eigenlijk is dat gewoon slavenarbeid en wordt bestaande arbeid verdrongen. Op de bijeenkomst doen diverse uitkeringsgerechtigden hun verhaal. Zo is daar Desirée, die sinds 2002 al van alles heeft gedaan: op een oefenkantoor werken, boontjes plukken in een kwekerij, noem maar op.,,volgens mijn consulent zijn er te weinig echte banen. En nu zit ik tussen de daklozen. Hartstikke lieve mensen hoor, maar ik heb havo gedaan en wil nu wel eens echt aan de slag. Volgens Peeters zitten veel uitkeringsgerechtigden jarenlang in re-integratieprojecten zonder daar ook maar iets mee op te schieten.,,laatst sprak ik een man die al zes jaar in zo n traject zat. Hij was het spuugzat om steeds maar weer heen en weer te worden geschoven. Bij de Bijstandsbond adviseren we zo iemand om de hakken in het zand te zetten. Natuurlijk verandert de toon dan: Maar meneer, u kunt toch niet achterover gaan leunen. En natuurlijk dreigen ze dat ze op je uitkering gaan korten, maar daar moet je even doorheen. Op een gegeven moment moet je gewoon zeggen: en nú is het afgelopen. Aan het eind van de hoorzitting is er genoeg animo om een actiecomité op te richten. Er werden verschillende actiesuggesties gedaan zoals het interviewen van mensen om zo de misstanden in kaart te brengen, maar dat ging niet iedereen ver genoeg.,,leuk hoor, al die verhalen, reageerde een Pantar-medewerkster,,,maar je kunt beter als groep naar de ombudsman of de rechter stappen. Peeters knikte instemmend:,,of een picket line (actievoerders voor de deur, red.) organiseren bij bedrijven die uitkeringsgerechtigden uitbuiten. Voor negatieve reclame zijn ze altijd bang. j a n ua r i 2013 achtergrond 7 werkzoekenden in de uitverkoop

Begroting Amsterdam 2013 Arnoud van Soest De Amsterdamse gemeentebegroting voor 2013 is weer rond, na debatten in november. Vroeger dan anders en nog zonder wethouder Pieter Hilhorst. Ondanks de bezuinigingen, die ook minima raken, was er één verrassing: ouderen met een laag inkomen mogen straks gratis met tram en bus. A ls het meezit, kunnen minimaouderen vanaf medio 2013 gratis met het openbaar vervoer. Het gaat om een experiment voor vier jaar. Met dit voorstel van de PvdA is de gemeenteraad bij de begrotingsbehandeling 2013 akkoord gegaan. Wethouder Carolien Gehrels (PvdA) die tijdens de begrotingsdebatten op 7 en 8 november wethouder Lodewijk Asscher van Financiën verving omdat die vicepremier was geworden was aanvankelijk tegen het voorstel. Het benodigde geld zou uit een potje moeten komen dat nog niet is gevuld. Collega-wethouder Eric van der Burg (VVD) zag het ook niet zitten, al was het alleen maar omdat de gemeente in 2014 226 miljoen op de zorg moet bezuinigen. PvdA-raadslid Arco Verburg bleef er echter bij dat openbaar vervoer goed is voor de sociale contacten, wat enorm bijdraagt aan het levensgeluk van ouderen. Vervolgens diende Verburg tegen advies van zijn eigen wethouder een motie in om vier jaar lang ouderen met een minimuminkomen gratis van het openbaar vervoer te laten gebruikmaken, op doordeweekse daluren en in het weekend. In de gemeente Den Haag kon het ook, betoogde Verburg. Zijn voorstel werd met algemene stemmen aangenomen. Over de positie van uitkeringsgerechtigden waren het vooral SP en Groen- Links die de degens kruisten. Zo moest de SP niets hebben van een voorstel om mensen die werkloos worden meteen met een handvol vacatures op pad te sturen. Bij jongeren kon je dat nog wel doen maar de SP wilde de groep boven de 27 jaar daarvan uitsluiten. Wethouder Andrée van Es (GroenLinks) wees dat voorstel af. Zij vindt dat ook 27-plussers er baat bij hebben om op eigen kracht werk te vinden. Ze verzekerde dat mensen die vanwege problemen nog niet aan werk toe zijn, niet uit solliciteren worden gestuurd. Wethouder Van Es vond sowieso dat de SP wel érg negatief was. Goed, soms kwam er enige druk kijken bij het activeren om te participeren, maar uiteindelijk is het toch de bedoeling dat mensen zonder werk op eigen benen komen te staan. En zelf hun geld gaan verdienen, waardoor hun welzijn met sprongen toeneemt, zo doceerde de wethouder van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Jan Hoek (GroenLinks) sprong voor zijn wethouder in de bres, omdat de SP deed voorkomen alsof mensen vier weken uitkering door de neus wordt geboord. En dat is niet zo. Wie op zoek gaat naar een baan maar daar niet meteen in slaagt, heeft recht op een uitkering vanaf het moment dat hij zich heeft ingeschreven. Hoek steunde het beleid van wethouder Van Es, omdat deze nog meer dan voorheen wil uitgaan van wat mensen wél kunnen, en niet van wat ze niet kunnen. Ook is hij verheugd dat de Dienst Werk en Inkomen (Sociale Dienst) het voor uitkeringsgerechtigden makkelijker gaat maken om tijdelijk of in deeltijd te werken zonder dat de cliënten in een nare administratieve molen terechtkomen als hun werk stopt. Helemaal aan het lijntje van de wethouder wilde GroenLinks niet lopen. Zo was Jan Hoek een beetje huiverig voor de voor-wat-hoort-wat-benadering die sprak uit het geactualiseerde meerjaren- Overzicht minimumloon, bijstand en AOW vanaf 1 januari 2013 1) Wettelijk minimumloon, bruto per maand Leeftijd Per maand Per dag 23 jaar en ouder 1.469,40 67,82 22 jaar 1.249,00 57,65 21 jaar 1.065,30 49,17 20 jaar 903,70 41,71 19 jaar 771,45 35,61 18 jaar 668,60 30,86 17 jaar 580,40 26,79 16 jaar 506,95 23,40 15 jaar 440,80 20,35 De bedragen van het minimumloon gelden voor een volledige werkweek. Het is niet wettelijk vastgelegd hoeveel uur een volledig dienstverband is. In de praktijk is dit meestal 36, 38 of 40 uur per week. Uw werkgever houdt belasting en premies in op uw brutoloon. Hoeveel u netto overhoudt, hangt af van de hoogte van de bedragen die op uw loon worden ingehouden. Dit kan per persoon verschillen. De nettobedragen staan niet in de wet. 2) Bijstand, netto per maand Categorie Bijstand Vakantiegeld Gehuwden/samenwonenden 1.255,86 66,10 Alleenstaande ouders 879,10 46,27 Alleenstaanden 627,93 33,05 Toeslag voor woonkosten 264,39 (alleenstaande ouders/alleenstaanden) Alleenstaanden en alleenstaande ouders kunnen in aanmerking komen voor een toeslag van maximaal 264,39 per maand, indien zij geen (woon)kosten kunnen delen met een ander. Mensen hoeven niet al hun spaargeld op te maken vóór ze in aanmerking komen voor een bijstandsuitkering. Het vrij te laten vermogen is voor gezinnen 11.590,-; voor alleenstaanden 5.795,-. Voor mensen die een bijstandsuitkering ontvangen en in een eigen huis wonen, geldt een extra vrijlating van maximaal 48.900,-. Gemeenten mogen bijstandsgerechtigden een premie geven die ertoe bijdraagt dat ze makkelijker aan het werk komen. Die premie is maximaal 2.250,- per jaar. Bijstandsgerechtigden die vrijwilligerswerk doen, krijgen daar soms een onkostenvergoeding voor. Die mogen ze tot een beperkt bedrag houden zonder dat de hoogte van hun uitkering verandert. Als het gaat om vrijwilligerswerk dat de gemeente noodzakelijk vindt voor re-integratie van een bijstandsgerechtigde, dan mag er per maand maximaal 150,- vrij worden ontvangen. Per jaar is het maximum 1.500,-. In alle andere gevallen is de grens van de vrij te laten onkostenvergoeding lager: maximaal 95,- per maand, met een maximum van 764,- per jaar. 8 achtergrond j a n ua r i 2013

2013 beleidsplan voor armoedebestrijding. Wethouder Ossel (PvdA) kon hem echter geruststellen. De gemeente wil Amsterdammers alleen motiveren en ondersteunen bij het zetten van stappen om uit de armoede te geraken. En daar was Groen- Links het roerend mee eens. Zo niet Laurens Ivens. De herkozen fractievoorzitter van oppositiepartij SP stoorde zich er vooral aan dat het begrip wederkerigheid zo vaak voorkwam in het meerjarenplan voor de armoedebestrijding. Het lijkt wel een soort dwangarbeid, mopperde Ivens. Hij ziet liever dat de gemeente elk jaar een zwarte lijst publiceert van bedrijven die, óók als ze door het college zijn aangesproken, zich niet houden aan de zorgplicht om mensen niet in de schulden terecht te laten komen. Wethouder Ossel is tegen zo n lijst. Hij spreekt bedrijven liever aan op hun verantwoordelijk om Amsterdammers niet nodeloos verder in de problemen te brengen. En dat heeft succes, zo betoogde hij, want na de brief die de gemeente vorige winter naar de energiebedrijven had gestuurd, beloofde veertien van de vijftien bedrijven mensen letterlijk niet in de kou te zullen zetten bij betalingsachterstand. Ook Pam de Soete van D66 kwam op voor de minima. Zij vond het niet terecht dat het college in deze tijd van toenemende armoede 85.000 euro wil bezuinigen op het Fonds Bijzondere Noden, dat Amsterdammers helpt die tussen wal en schip raken. En dat terwijl het aantal aanvragen van chronisch zieken en gehandicapten, zzp s en éénoudergezinnen dit jaar is toegenomen. Het fondsbestuur hoopt het Illustratie: Péjo gat te kunnen vullen door bij particuliere fondsen aan te kloppen. Wethouder Ossel verwacht dat dat gaat lukken. Pam de Soete houdt de vinger aan de pols. Overigens kunnen niet alleen mensen met een uitkering het krap hebben, ook kleine ondernemers hebben steeds vaker moeite om rond te komen. De regels voor kwijtschelding van lokale lasten zijn zo streng, dat maar weinig arme ondernemers daarvoor in aanmerking komen, zo had de SP gemerkt. Wethouder Gehrels voelt echter weinig voor een verruiming van de regels omdat ze niet weet hoeveel dat de gemeente gaat kosten. Ze beloofde er in de raadscommissie Financiën op terug te komen, waarop Ivens (SP) zijn motie introk. De Socialistische Partij diende de meeste moties in om de positie van minima te verbeteren. Een SP-motie om de bezuiniging op de bijdrage van chronisch zieken terug te draaien werd verworpen, evenals het voorstel om de tarieven voor hulp in de huishouding niet te laten stijgen, omdat mensen die daarop zijn aangewezen al met een stapeling van bezuinigingsmaatregelen te maken hebben. Een minstens zo sympathiek voorstel: het scheppen van tijdelijke banen voor jongeren wier uitkering tot het minimumloon zou worden aangevuld, sneuvelde ook. Eén SP-voorstel redde het wel. Dat was een motie om de positie van dakloze jongeren te verbeteren. In Amsterdam staan veel kantoorgebouwen leeg. Waarom zou je dan niet één leegstaand pand gebruiken om er dakloze jongeren in te laten wonen. Géén slecht idee, vond het college. En de gemeenteraad vond dat ook. 3) Algemene Ouderdomswet (AOW), bruto per maand Categorie AOW Vakantiegeld Gehuwden/samenwonenden (p.p.) 722,21 49,36 Gehuwden met maximale toeslag (partner jonger dan 65 jaar) 1.444,42 98,72 Ongehuwden/alleenstaanden 1.056,72 69,12 Ongehuwd met kind tot 18 jaar 1.338,07 88,87 5) AOW, netto per maand Categorie Per maand Vakantietoeslag Gehuwden/samenwonenden (p.p.) 681,41 46,58 Ongehuwden/alleenstaanden 997,02 65,22 * Bron: ministerie van Sociale Zaken 4) AOW ingegaan vóór 1 februari 1994, bruto per maand Categorie AOW Vakantiegeld Gehuwden zonder toeslag (partner jonger dan 65 jaar) 1.056,72 69,12 Gehuwden met maximale toeslag (partner jonger dan 65 jaar) 1.444,42 98,72 De AOW-partnertoeslag bedraagt maximaal 722,21 bruto per maand. Hoe hoog de toeslag precies is, hangt af van het huishoudinkomen. Als dit inkomen hoger is dan 162% van het bruto minimumloon inclusief vakantiegeld, dan wordt de AOW-partnertoeslag met 10% verlaagd. Daarnaast wordt een deel van het inkomen van de jongere partner van de toeslag afgetrokken. Als het bruto-inkomen van de jongere partner uit arbeid hoger is dan 1303,73 heeft de AOW er helemaal geen recht op toeslag. (Bij een inkomen in verband met arbeid bijvoorbeeld een sociale verzekeringsuitkering vervalt de toeslag bij 722,21 bruto per maand.) j a n ua r i 2013 achtergrond 9 uw financiën

Jongeren maken gedurfde mode van de straat Marcel Schor Bij Rambler ontwerpen straatjongeren hippe kleding. Het bedrijf won er de Amsterdamse Omarmprijs voor de meest sociale ondernemer mee. Met pen, papier en meetlint aan de slag in het atelier van Rambler Foto: John Melskens H et schijnt dat ik voor dit ontwerp een complimen tje van Adidas heb gekregen, vertelt Andres (26) met enige trots. In zijn hand heeft hij een broek gemaakt van jogging- en spijkerstof.,,het liefst werk ik met materialen die ik zelf prettig vind zitten. Ontwerpen van kleding zit hem in het bloed. Als kind werd hij al gegrepen door het verhaal en de fabricage van de spijkerbroek. Bij studio en kledingwinkel Rambler heeft hij zijn eigen kledinglijn. Het bedrijf won in november de allereerste Amsterdamse Omarmprijs (een geldbedrag van 5000 euro) voor de meest sociale ondernemer. Het jonge bedrijf ontving de prijs uit handen van wethouder Freek Ossel tijdens een bijeenkomst van het Pact voor Amsterdam. De prijs is een idee van SP-raadslid Maureen van der Pligt. Rambler werkt met Amsterdamse jongeren die in een problematische school- of thuissituatie zitten en op straat zwerven. Van ervaren kledingontwerpers leren ze het vak. Het resultaat van hun werk wordt verkocht in de eigen winkel op de Zeedijk. De jongeren ontvangen daarvoor een percentage van de verkoopprijs. Andres is al sinds 2008 actief bij Rambler.,,Het grote voordeel is dat je hier niet wordt geremd in je creativiteit. Stagiairs van modeopleidingen worden vaak door alle regeltjes te veel in hun mogelijkheden beperkt. Zij hebben al die striktheid wel gezien. Beneden in het magazijn laat hij een sweater van zijn hand zien, met voorop een rits in een speelse vorm:,,dit is het resultaat van een nieuwe manier van kijken. Een rambler is niet voor niets een persoon die rondtrekt, iemand die op zoek is naar iets anders. Het merk Rambler staat voor straatmode, oftewel makkelijk zittende kleding. De T-shirts hebben namen als Spider Man, Enhisieu en Takti.,,We laten ons inspireren door de kledingstijl van straatjongeren, zegt Carmen van der Vecht, mede-oprichtster en creatief directeur van Rambler. Zelf noemt zij zichzelf een sociaal ontwerpster.,,het doel is in de eerste plaats om ons merk zo veel mogelijk te verkopen, maar dat we ons product laten bedenken door creatieve straatjongeren raakt mij in het hart. Ze hebben een niet-gekunstelde en krachtige stijl. We vragen ze om zo dicht mogelijk bij hun eigen ideeën te blijven. In het atelier is een jongen druk bezig achter een naaimachine. Achter hem ligt op een lange tafel stoffen, schetsen en modebladen. Op de grond zijn een paar jongeren bezig om zo nauwkeurig mogelijk een patroon van een jurk uit te knippen. Aan de muur hangen styleboards: fotocollages van modellen uit vakbladen.,,mooie outfits knip ik uit, die dienen ter inspiratie tijdens het bedenken van een nieuw patroon. Als ik iets in mijn hoofd heb, begin ik met tekenen, uitwerken, weggooien en weer tekenen, net zo lang tot er iets fraais uitkomt, vertelt Ysmina (20) enthousiast. Haar eerste ontwerp is een kruising tussen een jas, jurk en een poncho. Ze is pas een paar werken geleden begonnen, maar ze voelt zich nu al als een vis in het water bij Rambler. Hoe dat zit legt ze uit: Je bent bij Rambler niet alleen, maar deel van iets,,ik word elke dag wakker op een plek waar ik niet wil zijn. Het is gewoon fijn dat ik me hier wel thuis kan voelen. Je bent niet alleen, maar deel van iets. Rambler hoop met mond-totmondreclame telkens nieuw talent onder straatjongeren aan te trekken. Ook in opvanghuizen wordt gezocht. Dit is de taak van jongerencoach Ira van der Ende.,,Een gesprek begin ik altijd met een grapje. Dat kunnen die jongeren waarderen. Ik stel me niet formeel of autoritair op. Jongens gaan al gauw praten, maar meisjes zijn vaak binnenvetters. Uit een praatje kan een intake-gesprek volgen. Van der Ende wordt gedreven door haar liefde voor mensen.,,ik help iemand graag op weg. Het is toch mooi dat die jongens en meisjes door dit werk een stuk zelfvertrouwen ontwikkelen. Met het ontwerpen van de wintercollectie van 2013 2014 daagt ze de jongeren uit om het maximale uit zichzelf te halen.,,we leggen ze uit dat je aan het ontwerp moet kunnen zien van wie het is. Al die ontwerpen tezamen moeten natuurlijk één collectie vormen. Als het nodig is, vragen we ze keer op keer om opnieuw te beginnen totdat het goed is. Met de Omarmprijs voelt Van der Vecht zich enorm vereerd. Met de besteding zit het wel goed.,,om te beginnen willen we een uithangbord aan de gevel van de winkel. We denken ook aan een naaimachine, een 3D-printer en een computer. Om met een lach verder te gaan:,,maar we willen ook een beter koffiezetapparaat. 10 achtergrond j a n ua r i 2013

Aart-Jan van Oss De vluchtelingen van de Notweg hebben hun tenten verruild voor de Sint-Jozefkerk in Bos en Lommer. In een weekend hebben timmerlieden slaapvertrekken in zijbeuken van de kerk gebouwd Foto: Sodis Vita Kerk helpt asielzoekers uit de kou E en kille, kale betonkolos in hartje Bos en Lommer. Dat is de tot voor kort leegstaande Sint-Jozefkerk die de groep van negentig uitgeprocedeerde Afrikaanse asielzoekers uitkoos als verblijfplaats. Vanaf deze plek wil de groep verdere acties voeren om hun zaak blijvend onder de aandacht van de politiek te houden. Geschikter ook dan het tentenkamp in Osdorp waar ze drie maanden verbleven. Buurtbewoners slepen huisraad, matrassen en voedsel naar binnen. Ik kom ook langs om mijn oude matrassen te brengen. Een vrouw met rode dreadlocks is druk bezig met de coördinatie. Waar moeten alle spullen heen? Wanneer ik wil vertrekken, trekt ze zich naar me toe en omhelst me met de woorden:,,zonder knuffel ga je niet weg, jongen. Op de dag dat ik gecharterd ben om roti en Turks eten van lokale restaurants naar de kerk te brengen, klinkt er rapmuziek uit een stereo stond er twee dagen geleden nog niet en zie ik vrolijke gezichten. De kerk ziet er inmiddels wat aangekleder uit. Bij de ingang staat een deurwacht die erop toeziet dat er niet meer vluchtelingen binnen komen. Opvallend veel jonge vrijwilligers van 25 tot 35 jaar lopen rond. Een kordon van vluchtelingenorganisaties, kerken en sympathisanten heeft zich om de vluchtelingen verzameld, inclusief een communicatieafdeling. Daarnaast zijn via sociale media en communities als Boloboost, hét internetplatform voor Bos en Lommer, mensen opgetrommeld die willen helpen het huis van God om te bouwen tot vluchtkerk. Wanneer ik er zaterdagmiddag weer ben, zijn timmerlui slaapvertrekken aan het bouwen, op zo n manier dat het monumentale karakter van de kerk niet aangetast wordt. Er is grif geld gedoneerd: half december al twintigduizend euro. Daar worden noodzakelijke voorzieningen van betaald. En de elektriciteitsrekening. Er is meer dan duizend vierkante meter tapijt geschonken. Op het altaar staan nu nog veldbedden, maar hier wordt straks een keuken geïmproviseerd. Woordvoerder namens de groep, Karel Smouter van de Protestantse Diaconie Amsterdam:,,Vrijdagavond 30 november dachten we: we moeten nu opvang voor deze mensen hebben. Amsterdammers zijn elkaar gaan bellen. Zo bleek dat de Vondelbunker nog steeds leegstond zodat daar een deel van de vluchtelingen heen kon. Het resterende deel werd hiernaast ondergebracht bij een christelijke woongroep. Een dag later kraakte de studentenkraakbeweging deze kerk. De eigenaar gaf zijn zegen: ze mogen er tot maart blijven. We groeven een gat in de bodem om onze behoefte in te doen Bayissa, een christen uit de Oromostam in Ethiopië, vertelt over de maanden in het tentenkamp:,,we hadden stress, het was koud. We improviseerden maar wat. Gelukkig kregen we hulp in de vorm van voedsel, dekens en kleding. Ons doel is aandacht krijgen. Wij, statelozen, willen bescherming van de overheid. Beschouw ons alsjeblieft als mensen. We willen niet buiten de samenleving staan en zijn zeer gemotiveerd om te werken. Intussen is buurtbewoner en BN er Arie Boomsma gearriveerd, sympathisant van het eerste uur.,,even kijken wat het verschil is met Osdorp, zegt hij met zijn karakteristieke glimlach van oor tot oor.,,wat ik kan doen, is de aandacht vestigen op individuele gevallen. Ze kunnen niet terug omdat de landen van herkomst niet meewerken. Ze kunnen niet naar school; niets kunnen ze. En omdat ze nu in Bos en Lommer zitten mijn buurtje! wil ik wat doen. De daad bij het woord voegend, sjort Boomsma samen met enkele vluchtelingen zware kookapparatuur over een helling naar het altaar. Eenmaal daar klinkt er applaus. Tulu, ook Oromo, maakt een uitgebluste indruk. Zijn hoop lijkt vervlogen maar hij vertrouwt op de Nederlandse regering.,,in Osdorp sliepen we in tentjes op het gras en hadden we geen matrassen. Die kregen we pas later. Er waren geen toiletten, geen douches. We groeven gaten in de grond om onze behoefte te doen. Het was te koud om te slapen. Tulu is blij met de hulp van de kerkgemeente.,,in een week tijd hebben we veel zien gebeuren. De kerk is tijdelijk van ons. We hopen op een oplossing van de overheid. Ik wil graag in Nederland blijven. Aan de voorkant van de kerk hangt een spandoek met de tekst: Geen mens is illegaal. Of de vluchtelingen in Nederland mogen blijven of niet, voor even zijn ze onderdak. Regeringspartij VVD laat zich negatief uit over hun kansen op een verblijfsvergunning en vindt dat ze beter kunnen meewerken aan hun uitzetting. VVDstaatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie) is niet bereid om opvang voor de vluchtelingen te regelen. Maar zoals wel vaker in de geschiedenis van Amsterdam, blijkt de stad eens te meer een veilige haven voor mensen in nood. De vluchtelingen en betrokken burgers hebben een verblijfsovereenkomst tot 31 maart 2013 getekend. De gemeente Amsterdam laat de vluchtkerk ongemoeid. Belangrijke voorwaarde is dat de groep niet groter wordt. Wilt u de Vluchtkerk bijstaan? De Vluchtkerk, Erik de Roodestraat 14-16 www.devluchtkerk.nl j a n ua r i 2013 achtergrond 11 de kerk gekraakt!

MUG IN DE BUS? Ook u kunt MUG MAGAZINE toegestuurd krijgen voor 29,50 per jaar, met Stadspas voor 19,50 Een STEUNABONNEMENT kost 95 per jaar, voor verenigingen en instellingen. U ontvangt meerdere exemplaren per maand. Advertentie Ja, ik wil Mug Magazine in de bus * Privé-abonnement Steun-abonnement naam... adres... Plaats... telefoon... e-mail... Uitknippen, in envelop stoppen en zonder postzegel opsturen naar MUG MAGAZINE, Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam, of een e-mail sturen naar: administratie@mugweb.nl. * Aankruisen wat van toepassing is. CARE In onze dagbesteding aan de Kerkstraat in Amsterdam, kunnen wij nog kandidaten plaatsen die belangstelling hebben om het ZEEFDRUKVAK te leren in onze galerie te werken en zelf te leren FOTOGRAFEREN, SCHILDEREN of TEKENEN. Als je belangstelling hebt voor een van deze activiteiten meld je dan zo spoedig mogelijk aan via telefoon 020-3032076. Wij hebben ook nog plaats in Utrecht. Baantraject Care, Kerkstraat 205 Amsterdam tel:020-3032076 www.baantrajectcare.nl Kringloop Zaanstreek Boeldaghal Breedweer 2000 m2 struinplezier! Banken, bedden, eethoeken, kasten, boeken, LP s, cd s en veel meer. Breedweer 41 1541 AB Koog aan de Zaan 075-6312090 www.boeldaghallen.nl Al 30 jaar geopend! maandag t/m zaterdag 10.00-17.00 uur Gratis informatiecentrum over geestelijke gezondheid, ziektes, therapieën, medicijnen, lotgenotencontact, patiëntenrechten, dagbesteding, werk en wonen en het PGB. Ook voor vragen over reïntegratie en sociale activering van GGz- cliënten. Tevens voorlichting en advies. Vragen staat vrij! Linnaeushof 4, 1098 KH Amsterdam 020-4685647 www.clienteninformatiepunt.nl KRINGLOOPWINKEL. bij U in de buurt Postjeskade 23-25, A dam West Kerkstraat 354, A dam Centrum Papaverweg 21, A dam Noord Zeeburgerpad 90, A dam Oost Lange Begijnestraat 8, Haarlem Centrum Spaarneweg 16A, Cruquius BOOGERT & HARING advocaten Gesubsidieerde rechtsbijstand voor minima Problemen met uw uitkering? GEDAGVAARD? Ontslag? Verblijfsvergunning geweigerd? Schone Lei? HUISUITZETTING? Scheiding? Bel direct: 020-470 35 58 Kennismakingsgesprek altijd kosteloos Gratis inloopspreekuur: iedere maandag 17:00-18:30 uur 085 273 70 70 Ruimt woningen geheel leeg. www.juttersdok.nl www.werkinopdracht.eu Overtoom 441, 1045 KG Amsterdam Tram 1, halte Rhijnvis Feithstraat Arbeidsrecht Bestuursrecht Familierecht Huurrecht Jeugdrecht Sociaalzekerheidsrecht Strafrecht Vreemdelingenrecht WSNP veem advocaten Problemen met Bijstandsuitkering (DWI), WW-uitkering (UWV), Verblijfsvergunning (IND), Studieschuld (DUO), Werkgever, Strafzaak, Deurwaarder, Ontslag, Echtscheiding, Alimentatie? UWV le, DWI le, IND le bir sorun yasiyorsaniz veya baska bir problem oldugunda bizi ariyabilirsiniz. Problemleriniz varsa bizi arayin! عندکم مشاکل مع مصلحة: DUO IND UWV DWI أوأحد المصالح سواء مساي ل عاي لة أوقضاي ة عنکم مشکل قانوني إت صل بنا! BEL DIRECT VOOR EEN GRATIS AFSPRAAK 664 08 48 Gratis inloopspreekuur iedere dinsdag van 16.00 17.00 uur Veembroederhof 111, 1019 HD Amsterdam info@veemadvocaten.nl advertentiea

Mathieu Raemaekers Amsterdam heeft in het jubileumjaar 2013 heel wat te vieren. Alvast een vooruitblik op de vele festiviteiten. Mocht er ijs op de grachten liggen, dan wordt de programmering van de feestelijkheden hierop aangepast Foto: John Melkens Een jaar lang alle dagen groot feest Mokum gaat uit zijn dak in jubileumjaar 2013. Er zal héél veel te doen zijn. Tal van bijzondere gebeurtenissen die in stijl herdacht zullen worden. Vierhonderd jaar grachtengordel bijvoorbeeld. Artis viert zijn 175e verjaardag en Felix Meritis bestaat 225 jaar. Het Concertgebouw en het Koninklijke Concertgebouworkest vieren hun 125e verjaardag. De afschaffing van de slavernij vond 150 jaar geleden plaats. En dan is daar de heropening in april van het Rijksmuseum. Het gerenoveerde en gerestaureerde museum biedt dan maar liefst anderhalve kilometer kunst en geschiedenis. De toonaangevende reisgids Lonely Planet roept Amsterdam uit tot s werelds op een na beste stad om in 2013 te bezoeken. De best stad is San Francisco.,,Het gaat een geweldig jaar worden, kondigt Alexander Rinnooy Kan aan, de voormalige voorman van de Sociaal Economische Raad en voorzitter van Stichting Amsterdam 2013.,,Het jaar 2013 biedt een uitzonderlijke kans de enorme kwaliteit van de cultuur in Amsterdam breed uit te dragen. Er is met alle inwoners zo verschrikkelijk veel te vieren! Op de lange jaren van museumsluiting kijken we maar niet meer terug. De afschaffing van de slavernij is het herdenken meer dan waard. De officiële aftrap van het luisterrijke jubeljaar vindt plaats in de tweede week van januari. Tijdens het weekend van 12 en 13 januari starten de feestelijkheden in het centrum met het overnachtingsavontuur Hotelnacht en Amsterdam 24H. Dat betekent vierentwintig uur lang feest, van zaterdag 12 uur s middags tot zondag 12 uur s middags. Organisaties, instellingen en bedrijven openen hun deuren voor het publiek. De horeca, bijvoorbeeld, schenkt speciale cocktails en serveert 24H-menu s. Het evenement Amsterdam 24H herhaalt zich om de twee, drie maanden op een andere plek in de stad. De stad wordt daarbij met een denkbeeldig X-vormig kruis verdeeld in Noord, Oost, Zuid, en West. Onder het motto op vakantie in eigen stad kunnen alleen inwoners van Amsterdam overnachten in een van vijftig grachtenhotels. Tegen een sterk verlaagd tarief. Doch niet beneden 55 euro per kamer, inclusief tickets voor evenementen. In januari zijn er bovendien speciale activiteiten in het Concertgebouw en bijzondere tentoonstellingsopeningen in het Rembrandthuis en het Amsterdam Museum. Mocht er ijs op de grachten liggen, dan wordt de programmering hierop aangepast. De geschiedenis van Amsterdam komt tot uiting in tal van culturele feestelijkheden. Op 1, 2 en 3 februari bejubelt het Russische Stanislavski operagezelschap het 125-jarige Theater Carré, terwijl vanaf 9 maart de viering van 400 jaar relaties tussen Nederland en Rusland centraal staan in museum de Hermitage. Op 27 maart opent Artis haar expositie Park in Bloei. In 2013 worden op en rondom de grachten allerlei feestelijke activiteiten georganiseerd. In 1613 besloot het stadsbestuur, samen met de gegoede burgerij, Amsterdam flink uit te breiden om het hoofd te kunnen bieden aan de grote toestroom van nieuwe inwoners en handelaren. Drie Jubileumjaar 2013 trapt af nieuwe grachten, de Herengracht, de Keizersgracht en de Prinsengracht, werden als een gordel om de Singel heen gelegd, en deden Amsterdam meer dan verdubbelen in omvang. In 2010 kregen de grachten de werelderfgoedstatus van de Unesco. Zodra de buitentemperaturen stijgen kan het feest in en om de grachten losbarsten. In april een bloemencorso over water waaraan alle Amsterdamse roeiverenigingen meedoen. Op 2 juni het Rock and Run-hardloopevenement. En op 3 augustus de Gay Pride, die dankzij het jubileumjaar een bijzonder tintje krijgt. Op diverse locaties kan iedereen via een groot scherm kijken en luisteren naar live-uitvoeringen van het Concertgebouworkest. Gratis, met stoelen voor de toeschouwers. Op het Museumplein (Zuid) is er in juni muziek uit het Braziliaanse São Paulo te horen. Het Bijlmerpark (Zuidoost) brengt in juli jazzmuziek. In het Erasmuspark (West) is er in augustus rock en in het Florapark (Noord) in september operagezang. Gedurende twee weken van oktober is in vijftien bijzondere grachtenpanden de unieke expositie Chambres des Canaux te zien met hedendaagse beeldende kunst. Vergeet niet vanaf april een bezoek te brengen aan Felix Meritis. In 1788 werd deze Tempel der Verlichting door veertig burgers opgericht. Ter ere van het jubileumjaar zal sinds tweehonderd jaar eindelijk het unieke observatorium van Felix Meritis weer voor publiek toegankelijk zijn. Hoog boven de stad kun je getuige zijn van de kunstinstallatie Amsterdam of Above - Amsterdam of Below. Op een speciaal ontworpen vloer staan hier sterrenkijkers. Niet zoals vroeger gericht op de sterrenhemel, maar op citaten aangebracht op markante gebouwen door de hele stad, die alleen zichtbaar zijn vanaf het observatorium. Een groot oud en nieuwfeest sluit het Jubileumjaar 2013 af. j a n ua r i 2013 kunst & cultuur 13 jubeljaar

Gezellig op de Marcel Schor Arie en Riek Balk zijn weer op de buis. Acht weken lang zijn ze bij de KRO te zien in een nieuwe serie van t Schaep. Vlak voor de aftrap van de eerste aflevering gaven zij een EXCLUSIEF interview aan mug Magazine. Catelijne s rekening Catelijne Bosman is de hoofdpersoon in de documentaire De rekening van Catelijne. In MUG Magazine elke maand Catelijne s eigen verhaal. Rijk Het was de week van de filmvertoningen. Eén daarvan is mij heel erg bijgebleven. We waren uitgenodigd bij Radar, de organisatie in Amsterdam die initiatieven ondersteunt om mensen uit de armoede te halen. Uit het hele land waren mensen vertegenwoordigd die ieder op hun eigen manier uit de armoede proberen te komen of anderen uit de armoede willen helpen. Ik werd hartelijk ontvangen en had direct een leuk gesprek met een wethouder uit Amsterdam- Noord. De bijeenkomst begint en er worden drie korte films vertoond. Eerst is Limburg aan de beurt. De documentaire gaat over een mevrouw in de bijstand die een speelgoedbank is begonnen voor kinderen die in armoede leven. Helaas wordt haar initiatief niet ondersteund door de gemeente. Ze werkt geheel zelfstandig en met hulp van particulieren. Dan is het de beurt aan Friesland. Deze bijdrage gaat over een project van mensen die in armoede leven. Die zijn de buurt ingegaan om mensen te interviewen over hun leven, met de bedoeling om al die verhalen te bundelen, elkaar te steunen en met elkaar hun situatie te verbeteren. Er worden ook brieven voorgelezen tijdens die bijeenkomst. Een van die brieven raakt me. Ik voel een band met haar, ook al ken ik de briefschrijfster niet. Het motto van de brief is ik ben rijk. De vrouw vertelt dat zij rijk is. Niet omdat ze geld heeft, integendeel: ze is arm en heeft schulden. Maar toch voelt zij zich rijk. Ze is rijk omdat ze gezond is. Ze is rijk omdat haar kinderen gezond zijn en het goed doen op school. Ze is rijk omdat ze de kracht heeft gevonden te knokken om haar situatie te verbeteren. Ze is rijk omdat ze het gevoel heeft dat er eindelijk naar haar wordt geluisterd en ze serieus wordt genomen. Ze is rijk omdat het project waaraan zij deelneemt haar zo goed doet. Ze is rijk omdat ze niet langer alleen is en ook iets voor haar medemens kan betekenen. Kippenvel krijg ik ervan. En ik word er ook blij van. Blij omdat zij precies beschrijft wat ik ook voel en het naar mijn mening de enige juiste houding is om iets aan je situatie te veranderen: richt je op het positieve al is dat nog zo moeilijk, kijk naar wat je wel allemaal hebt en wat goed gaat. Met onze kracht en rijkdom kunnen we wel degelijk het verschil maken. Geef nooit op! A rie staat me op de hoek al op te wachten. Bijna struikelt hij over een paar vuilniszakken.,,altijd hetzelfde liedje met die yuppen, hoe vaak moet ik nog zeggen dat ze hun vuilnis op tijd buitenzetten, moppert Arie. In de deuropening staat Riek. Ze vult haar man aan:,,het is een gotspe met de jeugd van tegenwoordig. Snappen ze echt niet dat we straks met een rattenplaag zitten? Eenmaal binnen hoor ik het gepruttel van een koffiezetapparaat. In de gang hangt de Westertoren, een kleurenets van Cornelis Brandenburg.,,Jaaa, zegt Arie.,,Met ons trouwen gekregen, erg in trek. Ze doen er tegenwoordig zowat een moord voor. Hij fronst zijn wenkbrauwen:,,als het aan Riek ligt was ie allang verpatst. Riek:,,Nou ja, hoe kom je erbij Arie? Helemaal niet, dit is kunst. Ik zeg alleen dat die lijst lastig af te stoffen is. Riek verdwijnt in de keuken, Arie gaat me voor naar de huiskamer. De imitatierococo meubels ogen nieuw.,,liever niet op de bank zitten, Riek heeft net gepoetst. Ze is bang dat het anders meteen weer zo smoezelig wordt. Je begrijpt het wel. Zelf neemt hij plaats op een krukje.,,kijk, begint hij zijn verhaal.,,die yuppen hebben geen enkel respect in hun derrière. Ze groeten je amper, altijd hebben ze haast. En ho-maar dat ze het stoepje schoonvegen. Moet je zien in het voorjaar, niemand die zich om het plantsoentje bekommert. Ik strijk dan maar weer over mijn grote hart en pak een hark. Vanuit de keuken roept Riek.,,Ik heb het je wel eerst tien keer moeten vragen Arie, of ben je dat soms vergeten? Hij trekt een verongelijkte blik en maakt een knik met zijn hoofd richting de keuken.,,ik heb afgelopen voorjaar rozen in het perkje geplant, gaat hij verder.,,kwamen er een paar van die importfiguren langs om te zeggen dat ze het wel tof vonden. Je zou zeggen: dat zit snor. Een paar weken later gaven ze een fuif. De hele avond en nacht scheerden die gasten langs mijn rozen, bijna hebben ze er een paar geknakt. Hij slaat met de vlakke hand tegen zijn voorhoofd.,,hoe halen ze het in hun botte hersens om langs mijn plantsoen op Het probleem is dat die yuppen geen gogme hebben! en neer te lopen! Ik ben razend. Ondertussen is hij opgestaan en naar het raam gelopen. Een winterzonnetje breekt even door, maar dat kan hem niet mild stemmen.,,ik weet niet wat die miesgassers bezielt, vertelt hij met ergernis.,,vroeger was er saamhorigheid. Je stond gewoon voor elkaar klaar, punt uit. Als kind raapte ik afval van straat en Manke Krelis hielp je zijn volle groentekar over de brug te douwen. Riek komt met een dienblad met koffie en een schaal vol roomsoezen de kamer in.,,arie!, je bent zeker vergeten dat die arme man in lompen door weer en wind moest venten. Nee, geef mij dan 14 kunst & cultuur j a n ua r i 2013

koffie bij Arie en Riek Balk t Schaep in Mokum Het verhaal: t Schaep is terug in de Jordaan. Oost west, thuis best. De heimwee was te groot, en de Spaanse zon te heet. Behalve Opoe. Die is aan het hemelen. Lukas mist haar zo erg dat hij al een paar keer dacht dat hij haar zag lopen. Maar dat kan natuurlijk niet. Door en Kootje zijn stapelgek op elkaar en zijn samen weer een kroeg begonnen: die heet gewoon weer t Schaep. De kinderen van Greet en Huipie gaan inmiddels naar de kleuterschool. Greet is een winkeltje in fournituren begonnen. Lena heeft haar baby die Lorenzo heet. Riek en Arie zijn nog steeds in goeie doen, maar Riek heeft al hun geld uitgegeven aan hun nieuwe huis en de inrichting daarvan. Jacqueline, de dochter van Opoe, maakt inmiddels ook deel uit van de club, zij het niet van harte. t Schaep in Mokum is te zien vanaf maandag 7 januari bij de KRO om 22.10 uur op Nederland 1. Arie en Riet Balk zijn terug in Mokum. Foto: KRO/Greetje Mulder maar de moderne tijd. Ze neemt plaats op de bank, offreert een soes en praat verder.,,zou al helpen als jij in de supermarkt wat vaker het winkelwagentje ging duwen. Arie draait aan zijn snor.,,nou nog mooier, heb ik het zeker gedaan. Hij kijkt uit het raam en ziet twee buurjongetjes ballen.,,ik snap het niet, die kinderen worden overdag gewoon aan hun lot overgelaten. Ik zou er niet over peinzen om zo met mijn spruiten om te gaan. Riek:,,Ach, laat ze toch, die weten heus wel wat ze doen hoor. Met opgewekte stem praat Arie verder:,,luister, moet je horen, hun ma wil zo nodig carrière maken. Wel zo fijn, heeft ze lekker genoeg geld om over de balk te keilen. Wacht maar als ze er door de baas nog eens wordt uit gebonjourd. Zullen ze de crisis ook eens voelen. Ons kan gelukkig niets gebeuren. Riek schenkt ondertussen koffie in.,,ja, nou ja, dat zeg je wel. Arie onderbreekt haar.,,nee Riek! Wij zitten goed. Kijk hier eens om je heen, we hebben alles. Laat dat sjieke schorum ons maar uitlachen als we water uit de gracht hijsen voor de kamerplanten of dat ik de lege botervlootjes niet weggooi maar gebruik om mijn visspullen in te doen. Triomfantelijk gaat hij verder. Hun probleem is dat ze geen gogme hebben. Ik voel aan mijn water dat de economie straks naar de donder gaat. Zitten ze met een dure hypotheek in hun maag. Eindelijk gerechtigheid voor jan met de pet. Riek begint ongemakkelijk op de bank te schuren.,,ja, je kunt natuurlijk ook besluiten om helemaal niets meer uit te geven. Maar ja, ik heb nog nooit een brandkast in een kist zien liggen. Ontroerd loopt Arie naar zijn wederhelft en pakt haar hand.,,je hebt niet vaak gelijk, maar misschien moeten we nog een keer de bakens verzetten. Hij draait zich om.,,zeg, jij bent toch van dat uitkeringsblaadje? Breng alle lezers mijn gelukwensen voor het nieuwe jaar over en laat armoe de pest krijgen. Hij spurt naar de gang en pakt zijn winterjas.,,kom we gaan een neut halen bij t Schaep. Ga je mee? Je bent er toch niet eentje van de blauwe knoop? Rondje van Riek en Arie. (Met dank aan Ton Kas) Korting 5,- voor MUG-lezers Ton Kas (Arie Balk) in de Kleine Komedie Ton Kas test in De Kleine Komedie gedurende 3 dagen een vorm die nieuw is voor Nederland: noem het een moppenprogramma. Nou heeft Kas toevallig een grondige hekel aan moppen. Maar door hem bewerkt tot zijn zogenaamde biografie, wordt al die afgezaagde troosteloosheid in één klap het grappigste en meligste dat er te vinden is. 14,15 en 16 maart 2013 in De Kleine Komedie Amsterdam! MUG-lezers betalen 11,50 p.p. eerste rang (normaal 16,50) Bel met de kassa van de Kleine Komedie: 020-624 05 34 (vanaf een maand voor de voorstelling). Vertel dat je MUG Magazine leest. j a n ua r i 2013 kunst & cultuur 15 over de balk

Op zoek naar Hildo Krop Jos Verdonk Om kennis te maken met de beroemdste beeldhouwer van Amsterdam, hoef je niet naar het museum. In de stad struikel je overal over zijn werk, zomaar gratis en voor niets. Berlagemonument, Victorieplein Foto: John Melskens D e naam Hildo Krop zal niet bij alle Amsterdammers direct een licht doen opgaan. Toch kun je in de stad nauwelijks om Krop heen. Talloze bruggen, monumentale portieken en gevels dragen zijn ornamenten en beelden. Maar wie was Hildo Krop? Om antwoord te krijgen op die vraag is enig veldwerk vereist. De verslaggever heeft zich vervoegd hij een groepje studenten kunstgeschiedenis uit Utrecht, die onder leiding van stadsgeograaf Ton Heijdra nader kennismaakt met de Amsterdamse School. Een stevige wandeling door de winterse koude, die begint en eindigt op de Berlagebrug. Deze brug is vernoemd naar haar wereldberoemde ontwerper, de Amsterdamse architect H.P. Berlage en verbindt de Vrijheidslaan met de Weesperzijde. Amsterdam telt meer dan 1500 bruggen, maar dit is de enige die Berlage hoogstpersoonlijk ontwierp. Kampioen bruggenbouwen is zondere enige twijfel architect Piet Kramer (1881-1961), die er in Amsterdam meer dan tweehonderd vorm gaf. Berlage hield het bij deze ene. We staan naast het brugwachterhuisje en Ton Heijdra steekt begeesterd van wal.,,typerend voor Berlage zijn die monumentale vormen, het geometrische: al die vierkanten, die dan weer worden doorbroken door driehoeken. En uiteraard het gebruik van bakstenen. Maar Berlage schoot daar niet in door. Hij was een functioneel architect. Berlage stond aan de wieg van de Amsterdamse School, maar maakt daar zelf geen deel van uit. Maar de architecten van de Amsterdamse school hadden heel veel respect voor Berlage. De wonderarchitect en de Amsterdamse School, maar nog geen spoor van Krop. Eind vorig jaar verscheen het rijk geïllustreerde boekje Hildo Krop: Stadsbeeldhouwer van Amsterdam van Wim Heij en (fotograaf) Loek van Vlerken. De inleiding van dit chronologische overzicht van Krops bouwbeeldhouwwerken en monumenten maakt ons al gauw een romantische illusie armer. De beeldhouwer was in elk geval geen geboren en getogen Amsterdammer. Hildebrand Lucien Krop roepnaam Hildo zag het levenslicht op 26 februari 1884 in Steenwijk als zoon van een vrijdenkende banketbakker, die de protestantse kerk de rug had toegekeerd. Omdat hij in tegenstelling tot zijn oudere broer Hendrik niet in de wieg was gelegd voor studiebol, was hij voorbestemd om het succesvolle familiebedrijf over te nemen. Hildo hield van tekenen en schilderen en het moet dan ook bij zijn ouders niet echt als een verrassing zijn gekomen dat hij zijn vader niet wilde opvolgen. Krop volgde teken- en schildercursussen in Engeland en Frankrijk. In 1908 vestigde hij zich in Amsterdam, waar hij de Rijksakademie van beeldende kunsten succesvol afrondde. Krops ongekend succesvolle carrière als beeldhouwer begon bij de bouw van het Scheepvaarthuis, het gemeenschappelijk kantoorgebouw van zes grote Amsterdamse rederijen. Volgens kenners is dit het eerste, volledig in de stijl van de Amsterdamse school ontworpen gebouw, waarvoor Krop tal van ornamenten maakte. Alice Roegholt is als directeur van museum Het Schip, dat gewijd is aan de Amsterdamse School, niet onbekend met het werk van de stadsbeeldhouwer.,,zijn vader stuurde Krop naar Leiden om boetseerlessen te volgen. Dit moest hij leren om later de marsepeinfiguren te kunnen maken waarmee taarten gedecoreerd worden. In zijn jeugd had hij al kennis gemaakt met de ideeën van Domela Nieuwenhuis, die aan de basis stond van de socialistische beweging in Nederland en sloot hij zich aan bij de SDAP, de sociaaldemocratische partij van die tijd. Het hakken van beelden heeft Krop van John Bij stadsbeeldhouwer Hildo Krop stond altijd de mens centraal Raedecker geleerd, die verantwoordelijk was voor de beelden van het Nationaal Monument op de Dam. We lopen vanaf de Berlagebrug door de Vrijheidslaan, richting Victorieplein. De Vrijheidslaan, die vanaf 1922 tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog de Amstellaan heette en daarna tot aan de Russische inval in Hongarije de Stalinlaan, is de hoofdas van Plan Zuid, het door Berlage ontworpen uitbreidingsplan van Amsterdam. Heijdra wijst ons links en rechts op de monumentale panden in de stijl van de Amsterdamse School. Maar nog steeds geen spoor van Hildo Krop. We slaan linksaf een zijstraat van de Vrijheidslaan in en stuiten eindelijk op een houten voordeur, met fijnzinnige versieringen en houtsnijwerk van de stadsbeeldhouwer zelf: een echte Hildo Krop! Daarna gaat het snel.,,voor het 12-verdiepingenhuis aan het Victorieplein, beter bekend als de Wolkenkrabber, doemt het zes meter hoge monument op voor bouwmeester Berlage, waaraan Krop bijgestaan door leerlingen en assistenten zo n tien jaar werkte en dat in 1966 door burgemeester Van Hall werd onthuld. We bewonderen daarna de beeldengroepen aan de gevel van de twee gebouwen van het Berlage Lyceum.,,Om een goede indruk te krijgen van de beelden van Krop in Amsterdam is een wandeling eigenlijk niet zo geschikt, legt Heijdra uit.,,daarvoor zijn de kunstwerken te veel verspreid over de stad. Je kunt beter een fietstocht maken. De gemeente Amsterdam was zo onder de indruk van de werkzaamheden die Krop voor het Scheepvaarthuis had verricht, dat hij er in 1916 een parttime betrekking aan overhield bij de gemeentelijke Dienst der Publieke Werken. Daarmee werd Krop officieel gemeenteambtenaar en dat zou hij op een onderbreking in de oorlogsjaren na zijn hele werkzame leven blijven. In het bezoekerscentrum van het Dageraadcomplex, een dependance van Museum Het Schip, zien we de kleine expositie over Plan Zuid, drinken we koffie en komen weer een beetje op temperatuur. Boven de dependance is een kamertje ingericht in de stijl van de Amsterdamse School. In een hoekje staat een houten stoeltje met rieten zitting. De rugleuning is versierd met uit hout gesneden apen- 16 kunst & cultuur j a n ua r i 2013

kopjes. Het ziet er eenvoudig en bijna onopvallend uit, maar het is een echte Krop: vervaardigd in zijn ateliers en misschien wel door de ontwerper hoogstpersoonlijk. Heijdra:,,Krop was niet alleen beeldhouwer, want hij was enorm veelzijdig: hij maakte meubels, maskers voor het theater, penningen, vloerkleden, uit ivoor gesneden kunstvoorwerpen, keramiek, sieraden en boekomslagen. Die veelzijdigheid was in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw niet ongewoon. Grote namen als Michel de Klerk en Piet Kramer mochten dan architecten zijn, maar waren toch in de eerste plaats kunstenaar. Wim Heij schreef de uitgebreide inleiding van het fotoboekje Hildo Krop: Stadsbeeldhouwer van Amsterdam.,,Ik heb een meer dan gemiddelde interesse voor beeldende kunst, en raakte gefascineerd door Hildo Krop toen ik ontdekte dat hij in mijn woonplaats Steenwijk is geboren. Het was de visie van Krop dat de mens een deel is van de wereld waarin hij staat en dat de kunstenaar er is voor de mensen, en de mensen voor de kunstenaar. Met andere woorden: kunst is er niet alleen voor jezelf. Dat draagt hij ook uit in zijn werk. Als je goed naar het monument van Berlage kijkt niet bepaald mijn favoriete beeld van hem overigens valt je op dat de verhoudingen niet kloppen: het hoofd is te groot en de benen zijn te plomp en massief. Maar daarmee verankert hij juist de mens in de aarde en zijn omgeving. Heij:,,Aan alles zie je dat Krop in de eerste plaats een beeldhouwer is. Die werken ruimtelijk, in drie dimensies. Dit in tegensteling tot schilders, die immers van het platte, tweedimensionale vlak zijn. Daarom zijn beeldhouwers over het algemeen meer geneigd om buiten de gebaande paden te treden dan schilders en andere uitdagingen te gaan zoeken. Maar qua veelzijdigheid kan ik geen kunstenaar bedenken die ook maar kan tippen aan Hildo Krop. En daar komt die tomeloze werklust van hem dan nog bij. Hildo Krop kreeg in 1956, na veertig jaar trouwe dienst, de officiële eretitel Stadsbeeldhouwer van Amsterdam toegekend. Op 20 augustus 1970 overleed Hildo Krop in zijn geliefde Amterdam. Maar zijn werk leeft tot de dag van vandaag voort in het De geboorte van de daad, P.L. Takstraat 34 Foto: John Melskens Menselijke energie, op de gevel van het Berlage Lyceum Foto: John Melskens grootste museum dat Amsterdam kent: de stad zelf. Heij:,,Vanaf 2000 zijn er van diverse beelden van Krop replica's gemaakt, omdat de originelen door vervuiling, weer en wind te zeer waren aangetast. Ook de beelden op de gevel van het Berlage Lyceum zijn hardstenen replica's. Dat daar geld en moeite voor is uitgetrokken, zegt wel iets over hoe zijn werk nog leeft. Voor mij behoort hij tot de top tien van de Nederlandse beeldhouwers. Hij was op zijn best in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw dus in de periode na de voltooiing van het Scheepvaarthuis toen hij zich had ontworsteld aan leermeesters als Michel de Klerk en zijn eigen stijl begon te ontwikkelen. Na de oorlog ging het iets meer op de automatische piloot. In het kielzog van de studenten kunstgeschiedenis loop ik op met Ton Heijdra over de Jozef Israëlskade, terug naar de Berlagebrug.,,Deze straat komt als de Schilderskade voor in de beroemde beginzin van Gerard Reves De avonden: Het was nog donker, toen in de vroege morgen van de tweeëntwintigste december 1946 in onze stad, op de eerste verdieping van het huis Schilderskade 66, de held van deze geschiedenis, Frits van Egters, ontwaakte. Reve woonde hier met zijn ouders. Maar Reve droeg Krop een niet al te warm hart toe. Hij noemde hem de communistische koekenbakker. Als gevolg van zijn opvoeding had Reve niet veel met het communisme op, vandaar. Museum Het Schip organiseert vanaf de dependance in het Dageraadcomplex regelmatig rondleidingen door de buurt. Zie voor de details: www. hetschip.nl. Het Instituut Collectie Krop (ICK) is gevestigd in villa Rams Woerthe in Steenwijk. Zie voor openingstijden en nadere informatie: www.hildokrop.nl. Het fotoboekje Hildo Krop: stadsbeeldhouwer van Amsterdam (compleet met plattegrond van alle Krop-plekken in Amsterdam) van Wim Heij en Loek van Vlerken is een uitgave van Stichting Instituut Collectie Krop en o.a. verkrijgbaar bij Athenaeum Boekhandel. j a n ua r i 2013 kunst & cultuur 17 STADSBEELDHOUWER d e c e m b e r 2012 achtergrond 17

agenda cultuur zondag 6 januari Salsazondag op de Lizboa Op een stoomsleepboot uit 1894 wordt elke eerste zondagavond van de maand een salsa-dansavond met livemuziek gehouden. De boot is helemaal verbouwd maar de originele scheepsdetails zijn in ere gelaten. Op 6 januari speelt Quinteto Cerezo. Ook is er om 15.00 uur een nieuwjaarsborrel, wederom met livemuziek. locatie Partyboat Lizboa, Veemkade 25 info lizboa.nl/salsazondag/ entree gratis t/m woensdag 9 januari Andere Tijden in het Stadsarchief Afleveringen van het succesvolle geschiedenisprogramma Andere Tijden zijn te zien in de filmzaal van het Stadsarchief aan de Vijzelstraat. De filmzaal bevindt zich in de voormalige (enorme) kluis van het oude bankgebouw. U kunt in- en uitlopen wanneer u wilt. De afleveringen gaan onder andere over de kroningsrellen in 1980 en de Bijlmerramp in 1992. locatie Stadsarchief Amsterdam, Vijzelstraat 32 info stadsarchief.amsterdam. nl aanvang di-vr om 10:00, 12:00 en 14:00, za-zo om 12:00 en 14:00 toegang gratis t/m zondag 20 januari Boulevard of Light De Amstel wordt elke avond tussen 17.00 en 22.00 uur letterlijk in de schijnwerpers gezet. Tijdens het Amsterdam Light Festival toveren lichtkunstenaars de rivier en zijn omgeving om tot een spectaculair lichtspektakel. Een avondwandeling langs de Amstel dus, tussen de Munt en het Amstel Hotel. locatie info De Amstel en omgeving amsterdamlightfestival.com/programma/ toegang gratis Dinsdag 15 januari Popmuziek, maar dan anders Als je van popmuziek houdt, ga dan naar het Wilhelmina Pakhuis. Derde- en vierdejaars studenten van het Conservatorium van Amsterdam vinden de popmuziek opnieuw uit. Ze nemen de luisteraar mee op hun muzikale zoektocht met zowel eigen composities als vrije interpretaties van bestaande popnummers. locatie Wilhelmina Pakhuis, Veemkade 576 aanvang zaal open om 19.00 uur entree gratis Tip v/d maand Elke woensdag om 20:30 uur Open Podium Het Comedytheater biedt aanstormende talenten en ervaren grappenmakers de uitdaging een volle zaal aan het lachen te krijgen. locatie Comedytheater, Nes 110 info comedytheater.nl aanvang 20:30 uur entree gratis Stadspasaanbiedingen januari Gratis naar Museum Willet-Holthuysen Ervaar hoe het was om te wonen in een deftig Amsterdams grachtenhuis! Aan de Amsterdamse Herengracht 605 staat een zeventiende-eeuws Gratis! dubbel grachtenhuis: Museum Willet- Holthuysen. Bij het huis hoort een prachtige stadstuin. Openingstijden: ma t/m vr 10.00-17.00 uur. Zaterdag, zondag en feestdagen 11.00-17.00 uur. Het museum is gesloten op 1 januari, 30 april en 25 december Prijzen: volwassenen 8, kinderen 6 t/m 18 jaar 4, kinderen t/m 5 jaar gratis. Met de Stadspas gratis Adres: Herengracht 605 Meer info: (020) 523 18 22 of via info@willetholthuysen.nl Met de Stadspas gratis Korting op 10-rittenkaart Jaap Eden IJsbanen Schaatsen bij Jaap Eden! Dé plek met echte ijspret voor krabbelende kleintjes die voor het eerst kennis maken met de oer-hollandse sport en schaatscracks die voor het kampioenschap gaan! Jaap Eden heeft een overdekte binnenbaan en een onoverdekte 400 meter buitenbaan. Data: 1 december t/m 31 januari Prijs: 10-rittenkaart normaal 47; met de december- of januaribon 25. Jeugd t/m 15 jaar normaal 28; met de december-, januari- of kidsbon 2,80. Exclusief éénmalige aanschafkosten pas van 5. Adres: Radioweg 64 Meer info: tel. 0900 724 22 87 ( 0,10 p/min) of www.jaapeden.nl Met de december- of januaribon 25 of 2,80 Schaatsen op het Leidseplein De winter is aangebroken en dat betekent ijspret! Ook dit jaar kunt u met de december- of januaribon weer gratis schaatsen huren bij de ijsbaan op het Leidseplein. Bovendien krijgt u ook nog eens gratis een warme drank erbij! Kortom, veel plezier te beleven. Data: 1 december t/m 6 januari Prijs: schaatshuur 5, drankje 2,50, met de december- of januaribon gratis Locatie: Leidseplein Open: dagelijks 10.00-23.00 uur Meer info: www.kermisplaza.nl/ ijsbaanleidseplein Met de december- of januaribon gratis Indianen. Kunst en cultuur tussen mythe en realiteit De Nieuwe Kerk in Amsterdam presenteert deze winter een tentoonstelling over de artistieke tradities van indianen in Noord- Amerika. Ruim tweehonderd kunstobjecten en gebruiksvoorwerpen nemen de bezoekers mee naar de prairies in de Midwest, de vlakten rond de Great Lakes, Californië, de Canadese westkust en de landen van de Navajo en de Inuit. Stadspasactie: t/m 31 januari Prijs: 15; met de Stadspas 12, met de december- of januaribon gratis Adres: Dam Open: dagelijks 10.00 17.00 uur Meer info: (020) 638 69 09 of www.nieuwekerk.nl Met de december- of januaribon gratis Wereldkerstcircus viert 125 jaar Carré Koninklijk Theater Carré viert dit jaar haar 125-jarig bestaan met het Wereldkerstcircus! Nergens is circus mooier dan in Carré, het theater waar op 3 december 1887 Oscar Carré zijn eerste circusvoorstelling gaf. Piste vrij voor het Wereldkerstcircus Carré! Data en aanvang: ma 31 december om 12.00 en 16.00 uur, di 1 januari om 13.00 en 17.00 uur, wo 2 januari, do 3 januari en vr 4 januari om 12.00 en 16.00 uur Prijs: loge 59/ ringloge 54/ balkon 49/ toneelloge 45/ 1e galerij 37/ 2e galerij 33; met de Stadspas 51,50/ 46,50/ 41,50/ 37,50/ 29,50/ 25,50; met de decemberen januaribon 44/ 39/ 34/ 30/ 22/ 18 (de korting geldt niet op 3e galerij) Kaartverkoop: tel. 0900 252 52 55 ( 1,30 per gesprek) of kassa Carré (dagelijks 10.00-20.00 uur). Gratis! Reserveren o.v.v. Stadspas. Excl. 1 Carré restauratiefonds en eventuele reserveringskosten Adres: Amstel 115-125 Meer info: www.carre.nl Met de december- of januaribon 15 korting Ben u een levenskunstenaar? Ben je zelf de kunstenaar van je leven of laat je je inspireren door anderen? Kom langs voor inspirerende lezingen, workshops, een expositie en verrassende ontmoetingen. Opening 11 januari (10.00 12.45 uur): filosoof Joep Dohmen en cultuursocioloog Gabriël van den Brink. Data en aanvang: vrijdag 11, 18, 25 januari en 1 februari. Ochtendprogramma: 10.00 uur tot 12.30uur, middagprogramma 13.30 uur tot 16.00 uur Prijs: 12,50 per dagdeel, met januaribon gratis Kaartverkoop: aan de deur. Reserveren niet nodig Adres: Mozes & Aäronkerk, Waterlooplein 207 Meer info: www.mozeshuis.nl/ winteracademie Met de januaribon gratis Gratis! Stadspas 2013 Bij velen van u vallen eind januari de nieuwe Stadspas en de Kortingengids op de mat. Dit betekent dat u in 2013 weer veel gratis activiteiten kunt ondernemen of flinke kortingen kunt krijgen op vertoon van uw pas. In deze economisch moeilijke tijd ontkomt ook de gemeente Amsterdam niet aan bezuinigingsmaatregelen. Voor sommige Stadspashouders zijn er daarom veranderingen op komst. Ontvangt u tot 110% van het minimuminkomen? In dat geval ontvangt u eind januari de Stadspas én de maandbonnen. Bent u 65 jaar of ouder? Dan hebt u in ieder geval recht op de Stadspas. Of u ook in aanmerking komt voor de maandbonnen hangt af van de hoogte van uw inkomen. Kijk voor meer informatie op www.amsterdam.nl/stadspas. 18 achtergrond j a n ua r i 2013

Bart van Woudenberg In Out of the Closet aan de Jodenbreestraat kun je niet alleen vintage-kleding kopen, maar je ook laten testen op hiv. Out of the Closet vraagt mensen hun kast op te ruimen en spullen te schenken Foto: John Melskens Kringloopwinkel met een missie I k draag ze gewoon met twee paar sokken aan, zegt bezoekster Rosa. Ze heeft net een paar iets te grote laarzen uitgezocht.,,vorig jaar onderging ik een maagingreep en ben daarna vijfenzestig kilo afgevallen: dat is het gemiddelde gewicht van een mens. Eindelijk kan ze nu kleding vinden die haar past.,,ik ben te vrekkig om honderd euro voor een broek neer te tellen; mijn vriendin doet dat wel. Rosa maakt er een sport van kringloopwinkels af te lopen op zoek naar koopjes. Deze winkel bevalt haar goed:,,het aanbod is hier gevarieerder, de kwaliteit is ook beter. Hier slaag ik negen van de tien keer. Out of the Closet hanteert een speciaal kortingssysteem. Dit moet ervoor zorgen dat er klanten niet maand in, maand uit hetzelfde zien hangen. De eerst week betaal je de volle prijs. Na vier weken krijg je dertig procent korting, een week later wordt dit vijftig procent en in de zesde week kost het artikel nog maar één euro. Bedrijfsleider Chris Vermaak:,,Het komt regelmatig voor dat er een design T-shirt weggaat voor slechts een euro. Out of the Closet vraagt mensen hun kast uit te ruimen.,,door kleding en spullen te schenken steun je de strijd tegen aids. We verkopen die kleding dan in de winkel, vertelt Chris.,,Van iedere euro winst wordt 96 cent in de preventie en behandeling van aids gestoken. Vier keer in de maand bestuurt Chris het busje waarmee de geschonken goederen opgehaald worden. Bijna alles wordt geaccepteerd. Wat niet binnen het concept past, gaat naar andere kringloopwinkels.,,er zijn dingen die me te ver gaan: zo moest ik laatst nee zeggen tegen een verzameling vintage-porno en seksspeeltjes. We willen de klanten niet afschrikken. Tegenwoordig betekent in de westerse wereld een hiv-diagnose niet meer het doodvonnis op termijn, zoals vroeger. Met de juiste behandeling en medicatie kun je net zo oud worden. Dat het grootste gevaar geweken is, heeft als ongewenst gevolg dat er minder aandacht aan aids en hiv wordt besteed in de media. Jongeren onder de vijfentwintig weten vaak niet dat deze ziekte in het verleden ongeneselijk was. Out of the Closet is een initiatief van de Aids Healthcare Foundation (AHF), die zich wereldwijd inzet voor de bestrijding van aids. In ontwikkelingslanden is aids namelijk nog steeds een ware epidemie. De AHF is actief in Afrika, Azië, Zuid- Amerika en Oost-Europa. Het testen en voorlichten van mensen in landen zonder goede medische voorzieningen is een prioriteit van deze stichting. Zo is in Kiev, de hoofdstad van de Oekraïne, onlangs een kliniek ingericht van waaruit men met Ik zag hier laatst een jurk van Armani hangen voor vijf euro mobiele testcentra het land intrekt. Bezoekers kunnen bij Out of the Closet ook terecht voor een gratis hiv-test. Chris:,,Een speciaal opgeleide medewerker bespreekt eerst met je wat een eventuele positieve uitslag inhoudt. Daarna neemt de medewerker met een wattenstaafje wat wangslijm af. Na twintig minuten is de uitslag al bekend. Deze consulenten zijn allemaal getraind in het zorgvuldig omgaan met klanten, want het blijft een delicaat onderwerp. Chris:,,We hebben vaak te maken met mensen die al veel ellende te verduren hebben gekregen en zijn gediscrimineerd. Het maakt niet uit wat je leefstijl is: onze medewerkers zijn overal op voorbereid. Op dronken Engelse toeristen bijvoorbeeld die denken: Leuk, even een gratis hiv-test en de winkel binnenstappen. Na een gesprekje met de consulent komen ze meestal wel tot rede. De consequenties van zo n test kunnen namelijk heel ingrijpend zijn." Doordat Out of the Closet ook een ingang heeft aan het Waterlooplein, lopen er regelmatig bezoekers van de rommelmarkt de winkel even binnen.,,ik zag hier laatst een jurk van Armani hangen voor vijf euro, vertelt bezoekster Paula.,,Het was niet mijn maat, maar ik moest me beheersen om het niet tóch te kopen. Een man komt de winkel binnenlopen met een stapel kostuums over zijn arm, die hij bij Chris afgeeft. De man die Wim blijkt te heten:,,ik liep regelmatig langs deze winkel, nadat ik over de achtergrond hoorde besloot ik ook eens wat te brengen", zegt hij.,,ik ruim mijn kast maar vast uit, voordat iemand anders dat moet doen. Hij juicht het initiatief van de gratis hiv-tests van harte toe:,,als je het weet kun je maatregelen treffen. Ik zou het niet op mijn geweten willen hebben dat ik iemand besmette. j a n ua r i 2013 kunst & cultuur 19 uit de kast

Arnoud van Soest Een broodfonds is een goed alternatief voor dure verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid. Een jaar geleden werd in De Balie het eerste Amsterdamse broodfonds Wikistad opgericht Foto: Sodis Vita Collectief sterk staan in een broodfonds O p dit moment telt ons land twintig kleinschalige voorzieningen tegen arbeidsongeschiktheid waarvan zeven in Amsterdam.,,Het gaat sneller dan we gedacht hadden, vertelt Biba Schoenmaker, medeoprichtster van De Broodfonds- Makers, die het concept hebben ontwikkeld. Ze is ook lid van het eerste broodfonds.,,in maart 2011 zijn we ermee naar buiten getreden en sindsdien hebben we veel aandacht gekregen in de media. Maar hoe werkt zo'n broodfonds eigenlijk? Frank Hylkema (42) is bladenmaker en deelnemer aan het eerste broodfonds dat een jaar geleden in Amsterdam werd opgericht: Wikistad. Hij legt elke maand 100,- in en als hij arbeidsongeschikt wordt, krijgt hij in totaal 200,- per maand geschonken door de deelnemers van zijn fonds, voor een periode van maximaal twee jaar.,,we hebben vijftig deelnemers, die maandelijks een bedrag inleggen. Hoe meer je inlegt 50, 75 of 100 euro hoe hoger de schenking. Zeven jaar geleden ging het eerste broodfonds van start, een kleinschalige voorziening met maximaal vijftig deelnemers die elkaar kennen en vertrouwen. Biba Schoenmakers:,,We hadden al een samenwerkingsverband van kleine ondernemers die een duurzame en solidaire economie nastreven. Toen één van ons ziek werd, kwamen we erachter waarom veel ondernemers geen arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten: het was te duur, het was onduidelijk wanneer de verzekeringsmaatschappij uitkeert en hoeveel er aan de strijkstok blijft hangen. Vervolgens hebben we zelf een alternatief ontwikkeld en zijn we uitgekomen op een voorziening die wél betaalbaar en transparant is. Biba noemt het nadrukkelijk géén verzekering.,,als we aan de eisen van een verzekeringsmaatschappij moeten voldoen, kunnen we nooit zo kleinschalig als een broodfonds zijn. We bieden meer overzicht dan een verzekeringsmaatschappij. Deelnemer van het eerste uur Frank Hylkema woont op een woonboot in de Houthavens.,,De meeste boten die hier liggen zijn van creatieve ondernemers. Via hen ben ik met het broodfonds in aanraking gekomen. Wat me het meeste aantrok was het solidariteitsbeginsel, want ik heb een grote argwaan tegen verzekeringsmaatschappijen. Die maatschappijen zijn er niet voor mij, maar voor zichzelf. Het zijn commerciële bedrijven die er alles aan doen om zo weinig mogelijk uit te keren. Bij verzekeraars blijft te veel aan de strijkstok hangen Nu hij bij een broodfonds is verzekerd, betekent dat nog niet dat hij zijn dure arbeidsongeschiktheidsverzekering á raison van 3000,- per jaar heeft opgezegd.,,maar ik heb de verzekering wél aangepast zodat ik een aanmerkelijk lagere premie betaal. Ik heb voor een verzekering gekozen die pas na twee jaar uitkeert, want het Broodfonds vangt de eerste klappen op. Frank vindt het prettig dat het fonds uit mensen bestaat die elkaar kennen.,,de meeste bewoners op de schepen zijn zelfstandigen, die elkaar kennen en elkaar vertrouwen. Dat vertrouwen vormt de basis van het broodfonds. Je zult elkaar niet zo makkelijk flessen als je elkaar kent en regelmatig ziet. En misschien ben je dan ook sneller geneigd om een kopje soep te brengen als je weet dat iemand zijn been heeft gebroken. Het is dus méér dan een inkomensverzekering; het is ook een prettig en sociaal netwerk van freelancers. De broodfondsen worden begeleid door Biba Schoenmaker en haar collega s die vanuit Utrecht opereren. Hier zetelt ook de administrateur, die de financiële berekeningen maakt. Elke nieuwe deelnemer betaalt 275,- aan eenmalige instapkosten en dokt vervolgens maandelijks een tientje contributie waarmee de verenigingskosten worden gedekt. Om inspraak te garanderen zijn de broodfondsen in een verenigingsvorm gegoten met een bestuur aan het hoofd.,,er is goed over nagedacht, legt Frank uit.,,de groepen mogen niet te groot zijn; in ieder geval niet groter dan vijftig mensen zodat iedereen elkaar kent. Maar ze mogen ook weer niet te klein zijn om te voorkomen dat je niet voldoende binnenhaalt om tot schenking over te kunnen gaan. De deelnemers storten hun maandelijkse bijdrage op een eigen rekening, wat het voordeel biedt dat het geld van jezelf blijft.,,je legt maandelijks een bepaald bedrag in, totdat je een bepaalde buffer hebt bereikt waarna je geen maandbijdrage meer betaalt, vooropgesteld dat iedereen gezond blijft. Er zit dan immers genoeg in de pot. Dat is het grote verschil met verzekeraars, waar je tot in lengte van dagen grandioos veel premie betaalt en daar aan het eind van de rit niets van terugziet. Dat de deelnemers aan Franks broodfonds allemaal creatieve luitjes zijn, is aardig maar niet per se noodzakelijk. Het enige dat telt is dat je elkaar kent, dat je kunt aantonen dat je een regelmatig inkomen hebt en dat je staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Frank:,,Zo n broodfonds is in ieder geval véél goedkoper dan een verzekeringsmaatschappij die op het maken van winst is gericht. www.broodfonds.nl 20 achtergrond j a n ua r i 2013