Handhavingsbeleid Drank- en Horecawet 2014-2017 Gemeente Oisterwijk
Datum besluit 29 januari 2014 Datum publicatie Nieuwsklok 13 februari 2014 Datum Inwerkingtreding 14 februari 2014 1
Inhoud Samenvatting Begrippenlijst en afkortingen Hoofdstuk 1 Inleiding 06 1.1 Doel 06 1.2 Reikwijdte 07 1.3 Leeswijzer 07 Hoofdstuk 2 Analyse plaatselijke situatie 08 2.1 Toezicht- en Handhaving voor 2013 08 2.2 Alcoholverstrekpunten schematisch weergeven 09 2.3 Alcoholverstrekking en naleefgedrag in Oisterwijk 10 2.4 Regionale samenwerking 14 Hoofdstuk 3 Risicoanalyse, prioriteiten, doelen en instrumenten 15 3.1 Analyse naleefgedrag 15 3.2 Risicoanalyse 17 3.2.1 Prioritering en weegfactor kadernota 20 3.3 Geen risicoanalyse of prioritering vergunningcontrole 21 3.4 Doelen en instrumenten 22 Hoofdstuk 4 Toezicht- en sanctiestrategie 24 4.1 Toezichtstrategie 24 4.2 Sanctiestrategie 25 4.2.1 Basis handhaving 25 4.2.2 Uitgangspunten 25 4.2.3 Sanctiemaatregelen 26 4.2.4 Sanctiestrategie 27 4.2.5 Bepalen zwaarte sanctie 29 Hoofdstuk 5 Jaarprogramma 2014 30 5.1 Instrumenten 30 5.2 Tijdsinschatting 30 Vaststellingsbesluit 33 Bijlage 1 Sanctietabel 2
Samenvatting Vanaf 1 januari 2013 is het toezicht op de naleving van vrijwel alle bepalingen uit de Drank- en horecawet overgaan van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit naar de gemeenten. De burgemeester is hierbij het bevoegd gezag. Daarbij is op 1 januari 2014 een volgende wetswijziging in werking getreden die o.a. inhield de verplichting voor iedere gemeente om een preventie- en handhavingsplan alcohol vast te stellen. De Gemeenteraad heeft eerder dit jaar gehoor gegeven aan deze wetswijziging en de kadernota 'alcohol, preventie en handhaving 2013-2017' vastgesteld. Dit handhavingsbeleid is een nadere uitwerking van deze nota. Het doel van dit handhavingsbeleid is een bijdrage leveren aan het bereiken van de gestelde doelstellingen uit de kadernota alcohol, preventie en handhaving 2013-2017. Net als bij het Integraal handhavingsplan gemeente Oisterwijk 2012-2015 zorgt dit handhavingsbeleid voor transparantie in de wijze waarop de gemeente toezicht houdt en handhaaft op de bepalingen uit de Drank- en Horecawet en aanverwante wetgeving. Dit beleid vormt de grondslag om te komen tot een effectieve en efficiënte inzet van middelen om naleving van de regels te bereiken en/of te bevorderen. Uit de analyse van de plaatselijke situatie blijkt dat de toezicht- en handhavingsactiviteiten vooral door de Nederlandse voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) werden uitgevoerd. Door de NVWA zijn in drie jaar tijd 108 controles gehouden, 6 boeterapporten opgemaakt en 4 schriftelijke waarschuwingen verstuurd. Oisterwijk kent 163 vaste alcohol verstrekpunten (onder te verdelen in commercieel, paracommercieel, niet-vergunningsplichtig, plaatsen waar schenken van alcohol verboden is) en er vinden jaarlijks gemiddeld 93 evenementen plaats waar alcohol wordt geschonken. Het landelijk naleefgedrag op de leeftijdsgrenzen is over het algemeen gezien slecht (72% van de aankooppogingen lukt). Gemeentelijke nalevingspercentages zijn op dit moment nog niet bekend. De gemeente richt zich nu mede op de GGD gezondheidsmonitor waar in staat waar en hoe jongeren aan alcohol komen in Oisterwijk. De speerpunten voor de gemeente Oisterwijk zijn verbetering van de naleving in uitgaansgelegenheden, evenementen, sportkantines en detailhandel. Daarnaast verdient de aanpak van hokken en keten ook nog aandacht. De nadruk zal in dit Toezicht- en Handhavingsbeleid met name liggen op het naleefgedrag met betrekking tot de leeftijdsgrenzen uit artikel 20 van de Drank- en Horecawet. In dit beleid is een risicoanalyse opgenomen. Er wordt bekeken per alcoholverstrekpunt/locatie hoe hoog de kans is dat er een overtreding plaats vind. Het risico wordt bepaald door het negatief effect vermenigvuldigd met de kans dat een overtreding op een bepaalde plaats voorkomt. De negatieve effecten zijn schade aan de volksgezondheid of acute verstoring van de openbare orde/veiligheid (hoge weegfactor) Aantastingen van de leefbaarheid/woonomgeving (gemiddelde weegfactor), aantasting van de ruimtelijke kwaliteit of oneerlijke concurrentie (lage weegfactor). De hoog risicoverstrekkers zijn cafés, sportkantines en illegale horeca. De gemiddeld risicoverstrekkers zijn evenementen, cafetaria's, detailhandel en de openbare ruimte. De laag risicoverstrekkers de wijkgebouwen, slijterijen, scholen, hotels, restaurants en tot slot de plaatsen waar een verkoopverbod geldt. Deze weegfactor vloeit voort uit de prioritering die door de raad is gesteld in de kadernota. 3
De doelen van dit handhavingsbeleid vloeien voor een deel rechtstreeks voort uit de kadernota. Hoofddoel is een daling van het alcoholgebruik beneden de leeftijdsgrenzen van 10% bereiken. Om dat doel te bereiken wordt minimaal 1 keer per jaar bij hoge- en gemiddelde prioriteit verstrekkers een leeftijdsgrenzencontrole uitgevoerd. Bij iedere laag prioriteit verstrekker/locatie wordt naar aanleiding van klachten en signalen een leeftijdsgrenzencontrole uitgeoefend. Daarnaast wordt iedere vergunningsplichtige verstrekker eens per twee jaar administratief gecontroleerd. De middelen die worden ingezet om het alcoholgebruik in zijn algemeenheid te matigen zijn de mogelijkheden van een convenant tussen de gemeente, horeca en supermarkten onderzoeken om niet mee te doen aan happy hours en prijsacties. Daarnaast wordt gecontroleerd op het doortapverbod en dronkenschap van leidinggevenden. Vanuit toezicht zijn er vijf verschillende controles te onderscheiden namelijk de leeftijdsgrenzen controle, de vergunningcontrole (ofwel administratieve controle), de controle op het alcoholverkoopverbod, controle in de openbare ruimte en tot slot de evenementencontrole. Bij het constateren van overtredingen van wet- en regelgeving wordt als algemeen uitgangspunt gesteld dat in beginsel altijd tegen overtredingen wordt opgetreden. Er wordt altijd rekening gehouden met de belangen en omstandigheden in een specifiek geval. De sancties die opgelegd kunnen worden zijn het opleggen van een last onder bestuursdwang, een last onder dwangsom, een bestuurlijke boete, het intrekken of schorsen van een vergunning, het tijdelijk sluiten van een inrichting, het ontzeggen van de toegang tot een horecagelegenheid, het tijdelijk stilleggen van de alcoholverkoop in supermarkten en tot slot het opleggen van een boete of HALT-afdoening aan 18-minners in het bezit van alcohol. Oisterwijk heeft een sanctiestrategie opgesteld. De sanctiestrategie deelt overtredingen grofweg op in 3 categorieën, met elk hun eigen aanpak. De categorieën zijn, van zwaar naar licht: categorie 0 (overtredingen die spoedig beëindigd moeten worden), categorie 1 (ernstig maar geen acuut gevaar), categorie 2 (administratieve vereisten etc.) Als de toezichthouder een overtreding constateert, past hij de sanctiestrategie en de sanctietabel (in bijlage 1) toe. Hiervan kan, gemotiveerd, worden afgeweken. Afwijken kan in geval van bijzondere omstandigheden gewenst zijn. 4
Begrippenlijst en afkortingen Begrippen Alcoholverstrekpunten: alle plaatsen waar anders dan om niet of bedrijfsmatig alcohol wordt verstrekt. Leeftijdsgrenzeninspecties of leeftijdsgrenzencontrole: controle waarbij hoofdzakelijk wordt gecontroleerd of alcoholverstrekkers zich houden aan artikel 20 van de Drank- en Horecawet. In dat artikel staat onder andere dat het verboden is om alcoholhoudende drank te verstrekken aan een persoon van wie niet is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. Mystery-shopper onderzoek: onderzoek waarbij 18-minners de opdracht krijgen om bij een alcoholverstrekker alcohol te kopen. Dit onderzoek wordt gedaan om het naleefgedrag in kaart te brengen, niet op het aanpakken van geconstateerde overtredingen. Naleefgedrag: het naleefgedrag van artikel 20 van de Drank- en Horecawet (het leeftijdsgrenzenartikel) Tijdelijke alcoholverstrekpunten: het terrein van een evenement waarop bedrijfsmatig of anders dan om niet alcohol wordt verstrekt Afkortingen APV: Algemene plaatselijke Verordening BOA: Buitengewoon opsporingsambtenaar Dhw: Drank- en horecawet NVWA: Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit 5
Hoofdstuk 1 Inleiding Op 1 januari 2013 is de nieuwe Drank- en Horecawet (Dhw) in werking getreden. Het Rijk heeft met deze wetswijziging beoogd dat het schadelijk alcoholgebruik onder jongeren effectiever kan worden tegengegaan, de alcohol gerelateerde overlast en verstoring van de openbare orde kan worden teruggedrongen, dat de administratieve lasten voor bedrijven terug worden gedrongen en tot slot dat er effectiever kan worden gecontroleerd op oneerlijke concurrentie tussen commerciële en paracommerciële horecabedrijven. Vanaf 1 januari 2013 is het toezicht op de naleving van vrijwel alle bepalingen uit de Dhw overgaan van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit naar de gemeenten. De burgemeester is voortaan bevoegd gezag. Op 23 juli 2012 werd bekend dat er een volgende wetswijziging zou komen na de wetswijziging van 1 januari 2013. Deze wetswijziging bevat de verhoging van de leeftijdsgrenzen van 16 naar 18 jaar en de wetswijziging bevat de verplichting voor gemeenten om eens in de vier jaar een preventie- en handhavingsplan alcohol vast te stellen. Op 18 juni 2013 werd bekend dat deze wetswijziging op 1 januari 2014 in werking zal treden. De gemeente Oisterwijk heeft op 7 februari 2013 de kadernota 'alcohol, preventie en handhaving 2013-2017' vastgesteld. In deze kadernota zijn de doelen en speerpunten voor het alcoholbeleid in het algemeen uitgezet. In de nota is omschreven hoe we de preventieve werkzaamheden samen met onze partners zullen gaan inrichten (namelijk eens in de 2 maanden met de Werkgroep Alcoholpreventie Oisterwijk bespreken welke activiteiten men de aankomende maanden alleen of met elkaar gaat ondernemen). In de kadernota staat dat het college later in 2013 een toezicht- en handhavingsbeleid Dhw zal vaststellen in aanvulling op de kadernota. Toen is uitgegaan van de 'oude' Drank- en Horecawet waarin het college belast was met de uitvoering van de Drank- en Horecawet. Na de wetswijziging van 2013 is de burgemeester belast met de handhaving en dus uitsluitend bevoegd tot het vaststellen van het handhavingsbeleid. De kadernota 'alcohol, preventie en handhaving 2013-2017' moet gezien worden als het verplicht vast te stellen preventie- en handhavingsplan alcohol waar de wetswijziging die per 1 januari 2014 in is gegaan op doelt. Dit aparte handhavingsbeleid is een uitwerking van hetgeen de gemeenteraad heeft vastgesteld. 1.1 Doel Naast het (per 1 januari 2014) wettelijke vereiste om een handhavingsplan alcohol vast te stellen, heeft dit handhavingsbeleid ook als doel om een bijdrage te leveren aan het bereiken van de gestelde doelstellingen uit de kadernota 'alcohol, preventie en handhaving 2013-2017'. Een van de belangrijkste doelstellingen die in de kadernota genoemd is, is het alcoholgebruik onder jongeren beneden de wettelijke leeftijdsgrenzen terug te dringen met minimaal 10 % (van 47% naar 37%). 6
Net als bij het Integraal handhavingsplan gemeente Oisterwijk 2012-2015 zorgt dit handhavingsbeleid voor transparantie in de wijze waarop wij toezicht houden en handhaven op de bepalingen uit de Dhw en aanverwante wetgeving. Dit beleid vormt de grondslag om te komen tot een effectieve en efficiënte inzet van middelen om naleving van de regels te bereiken en/of te bevorderen. 1.2 Reikwijdte Dit handhavingsbeleid heeft betrekking op de handhaving van regels met betrekking tot de Drank- en Horecawet en de uit de Drank- en Horecawet voortvloeiende (gemeentelijke) regelgeving. Denk hierbij ook aan de alcohol- of horeca gerelateerde regelgeving (genotsmiddelenverbod, schenktijden, sluitingstijden) uit de Algemene Plaatselijke Verordening van de gemeente Oisterwijk. Daarnaast zijn in de sanctietabel van dit toezicht- en handhavingsbeleid ook werkwijzen opgenomen waaruit blijkt hoe er gehandeld wordt wanneer men de Wet Wapens en Munitie of de Wet op de kansspelen overtreedt. Voor de overige toezicht- en handhavingstaken wordt verwezen naar het 'Integraal handhavingsplan gemeente Oisterwijk 2012-2015' (denk hierbij aan brandveiligheidsvereisten, milieuregelgeving, bouwregelgeving etc.). 1.3 Leeswijzer Dit handhavingsplan bestaat uit 5 hoofdstukken. Na dit inleidende hoofdstuk volgt een analyse van de plaatselijke situatie. (hoofdstuk 2). In dat hoofdstuk wordt uiteengezet hoeveel alcoholverstrekpunten Oisterwijk heeft. In hoofdstuk 3 zijn de risico s geïnventariseerd en geanalyseerd, en de daaruit te destilleren prioriteiten en doelen benoemd. In hoofdstuk 3 zijn ook de instrumenten benoemd om de gestelde doelen te bereiken. In hoofdstuk 4 wordt benoemd welke vormen van toezicht te onderscheiden zijn en welke vormen worden ingezet. De kern van dit hoofdstuk wordt gevormd door de sanctiestrategie. Hierin zijn onze uitgangspunten geformuleerd voor handhaving en is beschreven welke werkwijze we volgen in geval van geconstateerde overtredingen. In hoofdstuk 5 wordt tenslotte het jaarprogramma voor 2014 genoemd. Het jaarprogramma zal jaarlijks opnieuw worden vastgesteld. In het jaarprogramma staat hoeveel controles jaarlijks worden uitgevoerd, met een inschatting van de tijdsinzet. Het jaarprogramma is een onderdeel van het jaarlijks door ons vast te stellen 'Jaarprogramma handhaving'. Daarin zijn ook de overige handhavingstaken vermeldt. 7
Hoofdstuk 2 Analyse plaatselijke situatie In dit hoofdstuk wordt beschreven hoeveel alcoholverstrekpunten Oisterwijk heeft en wat de aandachtspunten zijn op het gebied van alcohol gerelateerde problematiek. Dit is het eerste toezicht- en handhavingsbeleid. Dat betekent dat er nog geen eerdere gegevens zijn over eerdere toezicht- en handhavingsactiviteiten die vanuit de gemeente komen. De gegevens uit deze analyse zijn gebaseerd op gegevens uit de evaluaties van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, de jeugdmonitor van de GGD 1, op basis van de zaken die de wijkagenten of boa's signaleren en tot slot op basis van landelijke onderzoeken. 2.1 Toezicht en handhaving voor 2013 Het toezicht en de handhaving op bepalingen uit de Drank- en Horecawet was voor 2013 een taak van de Nederlandse voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). In Oisterwijk zijn ook controles uitgevoerd door de NVWA. Op verzoek hebben wij de toezichtgegevens ontvangen over de jaren 2009/2011. De prioriteit lag voor de NVWA bij het uitvoeren van leeftijdsgrenzeninspecties. In de afgelopen drie jaar zijn door de NVWA 108 inspecties uitgevoerd. De inspecties betroffen 61 leeftijdsgrenzeninspecties, 41 verkenningen om te achterhalen op welke dagen en tijdstippen een leeftijdsgrenzeninspectie zinvol zou kunnen zijn, 5 vergunningcontroles en één controle op verkoopverbod (bv. bij tankstation, of op sterke drank vanuit supermarkt). De gemeente heeft in de afgelopen jaren niet gecontroleerd op vereisten uit de Drank- en Horecawet. Toezicht op drankverstrekking tijdens evenementen heeft sporadisch plaatsgevonden. Het toezicht werd door de NVWA georganiseerd. De politie en de BOA's uit team veiligheid van de Gemeente houden toezicht op het genotsmiddelenverbod c.q. art. 45 van de Drank- en horecawet. Het aantal doorverwijzingen naar HALT en het aantal processen-verbaal dat vanuit de politie komt is niet bekend. Vanuit team veiligheid zijn er in 2012 twaalf HALT verwijzingen gedaan. 1 Wanneer in dit beleid wordt verwezen naar de GGD jeugdmonitor wordt gedoeld op de cijfers uit de 'Gezondheidsmonitor Jongeren' van de GGD Hart voor Brabant, (12-18 jaar) 2011, Tabellenboek Oisterwijk, Tabel 1 pag. 9 8
2.2 Alcoholverstrekpunten schematisch weergeven In deze paragraaf wordt het aantal verstrekpunten schematisch weergegeven. De verstrekpunten zijn onderverdeeld in commerciële verstrekpunten, paracommerciële verstrekpunten, nietvergunningsplichtige verstrekpunten, instellingen die geen alcohol mogen verkopen en tot slot de verstrekpunten tijdens evenementen. Oisterwijk kent 139 alcoholverstrekpunten, 24 instellingen die gecontroleerd dienen te worden op het alcoholverkoopverbod. Daarnaast worden er in Oisterwijk per jaar gemiddeld 93 evenementen. Bij elkaar opgeteld komt dat neer op 256 verstrekpunten. Commerciële drankverstrekking Aantal vergunningen Cafés/gericht op jongeren 19/5 Restaurants 35 Hotels 8 Slijterijen 6 Cafetaria 11 Zaalverhuur 4 Commerciële sportkantine 7 Anders 4 Totaal 94 Paracommerciële drankverstrekking Aantal vergunningen Sportkantines (sportief/recreatieve doelstellingen) 14 Instellingen met een culturele/sociale doelstelling (wijkgebouwen, buurtcentra ) Instellingen met een religieuze doelstelling (kerkgenootschappen etc.) 4 1 Totaal 19 Niet-vergunningsplichtigen Aantal Supermarkt 10 Warenhuis 1 Cafetaria 8 9
Tabakszaak 2 Drankenwinkel niet zijnde slijterij (wijnzaken) 5 Totaal 26 Alcoholverkoopverbod/verstrekking sterke drank niet toegestaan Aantal Overige detailhandel (geen supermarkt, warenhuis of tabakszaak) 19 Tankstation 5 Totaal 24 Evenementenvergunningen Aantal Gericht op jongeren Aanvragen 2011 84 11 Aanvragen 2012 (zonder Oisterwijk 800) 88 11 Aanvragen 2013 (voorlopig) 106 11 Gemiddeld aantal evenementen per jaar 93 11 Totaal aantal alcoholverstrekpunten Aantal Vaste verstrekpunten 139 Controle alcoholverkoopverbod 24 Gemiddeld aantal evenementen per jaar 93 Totaal 256 2.3 Alcoholverstrekking en naleefgedrag in Oisterwijk In deze paragraaf worden de alcoholverstrekpunten die de gemeente Oisterwijk kent omschreven. Tevens wordt genoemd wat het te verwachten naleefgedrag is (op basis van de GGD jeugdmonitor, landelijk onderzoek of signalen van de BOA/wijkagent). De nadruk in de analyse wordt gelegd op alcoholverstrekking aan personen beneden de wettelijke leeftijdsgrenzen. Met naleefgedrag wordt in deze paragraaf dan ook bedoeld het naleefgedrag van de leeftijdsgrenzen zoals bedoeld in artikel 20 van de Drank- en Horecawet. 10
Uitgaan in Oisterwijk De gemeente Oisterwijk bestaat uit drie kernen. Twee van de drie kernen hebben een gebied waar de uitgaansgelegenheden zijn te vinden. Deze gebieden zijn de omgeving van De Lind in de kern van Oisterwijk en de omgeving van de Raadhuisstraat en het Rootven in de kern van Moergestel. In deze uitgaansgebieden is de doelgroep voor een aantal cafés jongeren tussen de 14 en 21 jaar. Het beeld is dat ook jongeren van omliggende dorpen naar deze gelegenheden toe komen. Jongeren geven aan dat de plaats waar alcohol wordt genuttigd in de meeste gevallen een café, discotheek of bar is. Het naleefgedrag in uitgaansgelegenheden is volgens een landelijk onderzoek door de Universiteit Twente 2 aan de lage kant. Evenementen in Oisterwijk In Oisterwijk worden jaarlijks vele evenementen georganiseerd. Een deel van deze evenementen wordt ook door jongeren bezocht. In 2011 zijn er 84 evenementen georganiseerd. 2012 was een veelbewogen jaar voor wat betreft evenementen vanwege het 800-jarig bestaan van de gemeente Oisterwijk. Er zijn in 2012 83 evenementen georganiseerd die gerelateerd waren aan het 800-jarig bestaan van Oisterwijk en 88 'normale' evenementen. Het jubileum heeft een impuls gegeven aan de evenementengroei. In de 2013 hebben er 124 evenementen plaatsgevonden. Er is geen landelijk onderzoek bekend over het naleefgedrag op evenementen. Het naleefgedrag zal tijdens de uitvoering van toezichthoudende werkzaamheden moeten blijken. Sporten in Oisterwijk De meeste sportverenigingen (14) hebben een zogenaamde paracommerciële vergunning. Enkele sportclubs/sporthuizen hebben een 'normale' drank- en horecavergunning (7). Het verschil tussen deze twee type vergunningen heeft te maken met het mogen schenken van alcohol op bepaalde tijdstippen en het geven van persoonlijke bijeenkomsten. De regels hiervoor zijn te vinden in de Algemene Plaatselijke Verordening van de gemeente Oisterwijk. De meeste sportclubs zijn te vinden rondom Stokeind/Moergestelsweg/Sportlaan en daarnaast nog rondom de Vennelaan. Volgens de jeugdmonitor van het GGD geeft 7% van de Oisterwijkse jongeren aan alcohol te drinken na het sporten. Een landelijk onderzoek (Universiteit Twente) wijst uit dat het naleefgedrag bij sportkantines erg laag is. In de kadernota alcohol, preventie en handhaving 2013-2017 is het voorafgaande ook meegenomen. Een van de speerpunten uit de kadernota is alcoholmatiging in sportkantines. 2 Wanneer in dit onderzoek wordt verwezen naar het onderzoek van de Universiteit Twente wordt gedoeld op de cijfers uit het onderzoek ''Alcoholverkoop aan Jongeren, een landelijk nalevingsonderzoek', Twente 2011. Tenzij anders vermeldt. 11
Scholen in Oisterwijk Oisterwijk heeft een school voor middelbaar onderwijs (2college). Op schoolfeesten van deze school wordt geen alcohol geschonken en de school zelf controleert aan de poort of jongeren drank op hebben en of zij drank mee hebben genomen. Deze school is geen aandachtspunt wat betreft alcoholproblematiek. Op deze school wordt in samenwerking met onze partners wel voorlichting gegeven aan jongeren en ouders over alcohol. De GGD jeugdmonitor laat zien dat 11% van de Oisterwijkse jongeren aangeeft ook op een schoolfeest te drinken. Detailhandel in Oisterwijk In Oisterwijk bevinden zich tien supermarkten en een warenhuis (Hema). Deze winkels mogen zonder vergunning zwak-alcoholhoudende dranken en wijn verkopen. Daarnaast zijn er ook winkels die dat niet mogen maar daar bestaat het (geringe) risico dat zij toch alcoholhoudende drank zullen verkopen. Men kan dan denken aan tankstations. Daarnaast zijn er nog winkels zoals slagerijen, bakkerijen, groenteboeren, delicatessenzaken, tabakszaken en drogisterijen die enkel zwak alcoholische dranken mogen verkopen. Het gaat om circa 35 winkels. Van supermarkten is bekend dat het naleefgedrag (landelijk gezien) zeer slecht is. Uit een onderzoek van de Universiteit Twente 3 is gebleken dat 100% van alle mysteryshoppers er binnen 3 aankooppogingen in slaagde om alcoholhoudende drank aan te schaffen in een detailhandelszaak. Supermarkten doen zelf erg veel aan het voorkomen van alcoholverkoop aan jongeren (denk hierbij aan de regel 'samen kopen is samen legitimeren' als het om een groep jongeren gaat bij gemengde leeftijden, onder de 25 legitimeren, 16-minners (destijds) via folders wijzen op de strafbaarstelling van alcoholbezit). Slijterijen in Oisterwijk Op grond van de huidige Drank- en Horecawet mag een persoon jonger dan 18 niet worden toegelaten tot een slijterij tenzij deze persoon wordt begeleid door iemand van 21 jaar of ouder. Oisterwijk heeft in totaal 6 slijterijen. Uit landelijk onderzoek blijkt dat jongeren minder snel geneigd zijn om hun aankooppoging in een slijterij te doen. Wanneer jongeren besluiten een aankooppoging te doen blijkt dit vaak wel te lukken. Voor zwak alcoholhoudende drank geldt dat 60% van de aankooppogingen lukt. Voor sterk alcoholhoudende drank ligt dit percentage op 38%. Het 'genotsmiddelenverbod' in Oisterwijk Op grond van artikel 2:48 van de Apv heeft het college gebieden aangewezen waar het verboden is alcoholhoudende drank te gebruiken of aangebroken flessen, blikjes en dergelijke met alcoholhoudende drank bij zich te hebben. Op deze plaatsen worden nog steeds geregeld personen aangetroffen die in het openbaar alcohol aan het nuttigen zijn. De volgende plaatsen zijn momenteel aangewezen als gebied waarin het verboden is 'genotsmiddelen' (waaronder ook alcohol) te gebruiken. 2% van de Oisterwijkse jongeren geeft dat ze op straat alcohol drinken. 3 Universiteit Twente, Beschikbaarheid van alcohol voor jongeren onder de 16, minutenwerk, Twente 2011 12
Kern Oisterwijk Het gebied omsloten door Moergestelseweg, Pastoor van Beugenstraat, de kuil, Hoogstraat, Blokshekken, Spoorlaan, Johannes Lenartzstraat, de Lind, Gemullehoekenweg, Johanna van Brabantlaan, Visserslaan, Wolvensteeg, Koningsvaren, Burgemeester Vogelslaan, Moergestelseweg. Moergestel Het gebied omsloten door Kloosterlaan, Raadhuisstraat, Postelstraat, Bosstraat, De Scheerman, Schoolstraat, Burg Bardoelstr, Pastoor Janssenstr, Prinses Margrietstr, Rootven, Kloosterlaan. Natuurgebieden Toegangswegen van en naar omliggende gemeenten Gemullehoekenweg, Oirschotsebaan, Oirschotseweg, Raadhuisstraat, Kloosterlaan, Rootven, Oisterwijkseweg, Moergestelseweg, Hondsbergselaan, Graaf Bernadottelaan, Bosweg, Heisteeg, Gemullehoekenweg. Pannenschuurlaan, Heukelomseweg, Tilburgseweg (tot de grens met de gemeente Tilburg), Vinkenberg, Heuvelstraat (tot de grens met de gemeente Hilvarenbeek en het fietspad Stroomdalpad. Hokken en keten in Oisterwijk Er zijn geen hokken en keten bij de gemeente bekend. Toch krijgt de gemeente geregeld klachten over indrinkplekken en schuren waar drank wordt verstrekt. De gemeente heeft wel een vermoeden van de locaties waar deze keten en hokken zich bevinden. In de kadernota 'alcohol, preventie en handhaving 2013-2017' is vermeld hoe wij optreden wanneer wij een klacht ontvangen over hokken en keten. In de kadernota is genoemd dat de gemeente juridisch gezien enkel kan optreden tegen (semi)commerciële keten. Wanneer de gemeente klachten ontvangt over (semi)commerciële keten en indien na onderzoek blijkt dat het daadwerkelijk om een (semi)commerciële keet gaat, wordt handhavend opgetreden. De gemeente zal binnen de looptijd van dit beleid aanvullende interventies binnen de pijler 'voorlichting en educatie' opstarten. 3% van de Oisterwijkse jongeren geeft aan dat ze in een keet/hok alcohol drinken. Cafetaria's in Oisterwijk Als cafetaria wordt gezien een snackbar, pizzeria etc. Cafetaria's kunnen de keuze maken of zij alcoholische drank ter plaatse willen verstrekken of dat zij alcoholische drank mee willen geven aan de klant zodat de klant dit elders kan opdrinken. Voor drankverstrekking ter plaatse is een drank- en horecavergunning nodig. Wanneer alcoholische dranken worden meegegeven om elders opgedronken te worden is geen vergunning nodig in de zin van de Drank- en Horecawet. Een cafetaria mag niet ter plaatse verstrekken en de mogelijkheid bieden om de drank mee te nemen. Er moet een keuze worden gemaakt. Uit de GGD jeugdmonitor blijkt dat samen met de discotheek, de cafés, de bars en het terras ook de snackbar een populaire plek is om alcohol te nuttigen. Het naleefgedrag volgens een landelijk onderzoek van de Universiteit Twente is slecht. Hotels en restaurants in Oisterwijk Oisterwijk is een gemeente met veel toerisme en kent vele restaurants en hotels. 7% van de Oisterwijkse jongeren geeft aan in restaurants alcohol te drinken. Over de alcoholconsumptie in hotels is niets bekend. Over het naleefgedrag is ook niets bekend. Het werkelijke naleefgedrag zal moeten blijken tijdens het houden van toezicht. 13
Overige paracommerciële instellingen Met overige paracommerciële instellingen wordt gedoeld op de wijkcentra, buurthuizen en kerkgenootschappen. Het naleefgedrag voor deze instellingen is niet bekend. Ook is niet bekend of jongeren in deze instellingen alcohol drinken. De verwachting is dat bij deze instellingen weinig verstrekking aan minderjarigen zal plaatsvinden. De problematiek bij overige paracommerciële instellingen ligt in de sfeer van oneerlijke concurrentie tussen commerciële horeca en paracommerciële horeca. 2.4 Regionale samenwerking De gemeente Oisterwijk heeft een toezichthouder (BOA) voor de Drank- en Horecawet in dienst. Deze toezichthouder kan worden 'uitgeleend' aan de gemeenten Goirle en Hilvarenbeek. Daarnaast zal worden aangesloten bij regionale overlegvormen (bijv. van de GGD) om te bekijken welke ontwikkelingen er zijn rondom de preventie- en handhavingstaken van de Drank- en Horecawet. 14
Hoofdstuk 3 Risicoanalyse, prioriteiten, doelen en instrumenten In dit hoofdstuk worden de risico s geïnventariseerd en geanalyseerd, en de daaruit te destilleren prioriteiten en doelen benoemd. Om deze doelen te bereiken zijn bepaalde instrumenten benodigd. De instrumenten komen terug in de laatste paragraaf. Met andere woorden, in dit hoofdstuk geven we aan wat we gaan doen, en hoe we dat gaan doen (instrumenten). Hierbij wordt vooropgesteld dat de speerpunten uit de kadernota 'alcohol, preventie en handhaving 2013-2017' een hoofdrol spelen. 3.1 Analyse naleefgedrag In het paragraaf 2.3 is aangegeven hoe het zit met het naleefgedrag van de Oisterwijkse alcoholverstrekpunten en welke alcoholgerelateerde problematiek er speelt. Het naleefgedrag wat in paragraaf 2.3 wordt beschreven gaat over het naleefgedrag van artikel 20 van de Drank- en Horecawet door alcoholverstrekkers. Dat artikel verbiedt de verkoop van alcohol aan personen die daarvoor de benodigde leeftijd nog niet hebben bereikt (per 1 januari 2014 is dat 18 jaar). Dit is een van de belangrijkste artikelen om een van de doelen van de Drank- en Horecawet te waarborgen (alcoholverstrekking aan 18-minners tegengaan vanwege volksgezondheidsmotieven). De nadruk zal in dit toezicht- en handhavingsbeleid met name liggen op het naleefgedrag van de leeftijdsgrenzen uit artikel 20 van de Drank- en Horecawet. De cijfers met betrekking tot het naleefgedrag van artikel 20 van de Drank- en Horecawet die in deze paragraaf worden aangehaald zijn afkomstig vanuit een onderzoek. Het onderzoeksteam heeft gebruik gemaakt van mystery-shop onderzoek. Hierbij zijn 14/15-jarigen ingezet die de aankooppogingen doen. Daarbij wordt gekeken of naar legitimatie wordt gevraagd en of de aankooppoging lukt. Het mystery shop onderzoek legt de nadruk op inzicht krijgen op de naleving en niet op het aanpakken van geconstateerde overtredingen. Het naleefgedrag kan ook door middel van het inzetten van 'normale' boa's worden gecontroleerd mits zij geen oud uiterlijk hebben. Een leeftijdsgrenzencontrole moet namelijk zo onopvallend mogelijk plaats vinden om een waarheidsgetrouw beeld te kunnen krijgen. De gemeente Oisterwijk heeft geen eigen analyse van het naleefgedrag van de Oisterwijkse alcoholverstrekpunten omdat de gemeente hier tot op 1 januari 2013 niet verantwoordelijk voor was. Daarom worden de gegevens van het onderzoek ''Alcoholverkoop aan Jongeren, een landelijk nalevingsonderzoek' van de Universiteit Twente gebruikt in combinatie met gegevens van de GGD, politie en boa's. Deze resultaten worden als voldoende representatief gezien omdat voor het onderzoek 1338 aankooppogingen gedaan zijn om zwak-alcoholische drank te kopen en 200 aankooppogingen zijn gedaan om sterk-alcoholische drank te kopen. 15
Type verkooppunt ID gevraagd Aankooppoging mislukt (naleefgedrag) Supermarkt 61% 30% Slijterijen (<16) 56% 40% Slijterijen (<18) 66% 62% Horeca 20% 11% Cafetaria's 29% 15% Sportkantines 6% 4% Thuisbezorgkanalen 0% 0% Totaal 44% 28% De cijfers die regelmatig in paragraaf 2.3 worden genoemd zijn in het bovenstaande schema nog eens samengevat. Uit het onderzoeksrapport blijkt dus dat alcoholverstrekkers artikel 20 van de Drank- en Horecawet onvoldoende naleven. De belangrijkste conclusies uit het mystery-shop onderzoek zijn: - Dat er slecht naar identiteitsbewijzen wordt gevraagd en als deze wel worden gevraagd dat er niet goed wordt gekeken naar welke leeftijd er op staat waardoor er alsnog verstrekking plaatsvindt. (Er is 580 keer naar een ID gevraagd (44%), maar dit heeft maar 360 keer tot correcte naleving geleid); - Alcoholhoudende drank is, artikel 20 van de Drank- en Horecawet ten spijt, ruim beschikbaar. Minderjarigen hebben een slagingskans tussen 60% en 100% om zwakalcoholhoudende drank verkocht te krijgen en een kans van 38% om ook sterke drank verkocht te krijgen (in slijterijen). Als we thuisbezorgkanalen buiten beschouwing laten, dan leven sportkantines het slechtst de leeftijdsgrenzen na, gevolgd door horeca, cafetaria s, slijterijen en supermarkten. De detailhandel lijkt het vrij goed te doen maar uit ander onderzoek blijkt dat na drie aankooppogingen iedere 16-minner slaagt (zie paragraaf 2.3 onder het kopje detailhandel in Oisterwijk). Om het tij te keren is het belangrijk dat er wordt gevraagd naar een geldig legitimatiebewijs en dat vervolgens ook wordt gekeken naar de leeftijd op het legitimatiebewijs. De ondernemer heeft hier een grote verantwoordelijkheid in. Daarnaast is het sinds 1 januari 2014 voor 18-minners ook verboden om alcoholhoudende drank bij zich te hebben. Op deze wijze kunnen verstrekkers en afnemers worden aangepakt. 16
3.2 Risicoanalyse In het Integraal handhavingsplan gemeente Oisterwijk 2012-2015 is een risicoanalyse opgenomen. Dit is gedaan om het risico van bepaalde overtredingen in te kunnen schatten. Voor dit beleid is ook een risicoanalyse opgenomen. Er wordt niet per overtreding bekeken hoe hoog een bepaalde kans is, er wordt bekeken per alcoholverstrekpunt/locatie hoe hoog de kans is dat er een overtreding plaats vindt. De eerste stap is de verstrekkers/locaties in kaart brengen en per verstrekpunt/locatie een inschatting van het risico maken (om de volgorde van prioriteit te bepalen). Hierbij is aansluiting gezocht bij de methode programmatisch handhaven van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Voor het inschatten van de risico s (de kans dat een overtreding zich op een bepaalde plaats voor doet) is gebruik gemaakt van een risicomatrix. De methodiek voor de risicoanalyse-prioriteitenstelling werkt op basis van de formule: R ( Risico)= E (negatief effect) x K ( de kans dat dit effect voorkomt). Het risico wordt bepaald door het negatief effect vermenigvuldigd met de kans dat een overtreding op een bepaalde plaats voorkomt. Concreet betekent dit model dat van alle te onderscheiden verstrekpunten/locaties de kans dat er iets gebeurt wordt afgezet tegen de ernst van de gevolgen. Hiervoor wordt een vierpuntenschaal gehanteerd: Kans 0,5 = heel weinig/heel klein (0) 1 = aanwezig (+) 1,5 = veel/groot (++) 2 = heel veel/heel groot (+++) In de risicomatrix wordt rekening gehouden met een aantal soorten negatief effect. De negatieve effecten zijn onder te verdelen in een gevaar voor de gezondheid, een gevaar voor de openbare orde of veiligheid, een verslechtering van de ruimtelijke kwaliteit en tot slot oneerlijke concurrentie. Effect Weegfactor 3: Schade aan de volksgezondheid of acute verstoring van de openbare orde/veiligheid (bijvoorbeeld: doortappen aan personen die al dronken zijn, niet naleven van de leeftijdsgrenzen, criminele activiteiten zoals drugs en/of wapenhandel) Weegfactor 2: Aantastingen van de leefbaarheid/woonomgeving (wangedrag/kleine irritaties zoals geluidsoverlast, wildplassen, baldadigheid, vernielingen openbare ruimte) Weegfactor 1: Verslechtering van de ruimtelijke kwaliteit of oneerlijke concurrentie (bijvoorbeeld niet vergunde uitbreiding van terrassen en oneerlijke concurrentie door paracommerciële instellingen en/of niet vergunde horeca) 17
Risico's (Kans x Effect) Thema Locatie/verstrekpu nt Volksgezondheid/acute verstoring openbare orde of veiligheid (x3) Aantastingen van de leefbaarheid/woonomgeving (x2) Verslechtering van de ruimtelijke kwaliteit (x1) Oneerlijke concurrenti e (x1) Gewogen risico Uitgaan in Oisterwijk Cafés +++ +++ +++ 0 18 Hokken en keten/illegale horeca in Oisterwijk Sporten in Oisterwijk -Hokken en keten -Illegale horeca zonder Dhwvergunning -Paracommerciële sportkantines -Commerciële sportkantines +++ + + +++ 15 +++ + + +++ 15 Evenementen in Oisterwijk Evenementen +++ ++ 0 0 13 Het genotsmiddelenverbod In Oisterwijk Genoemde plaatsen zoals in paragraaf 2.4 ++ +++ 0 0 12 Cafetaria's in Oisterwijk Cafetaria's ++ + ++ 0 10 Detailhandel in Oisterwijk (niet vergunningsplichtig) Overige paracommerciële instellingen - supermarkt - warenhuis - tabakszaak -drankenwinkel niet zijnde slijterij - Wijkgebouwen en buurthuizen - Kerk genootschappen +++ 0 0 0 9 + 0 + +++ 7 Slijterijen in Oisterwijk Slijterijen ++ 0 0 0 6 Scholen in Oisterwijk -scholen + + 0 0 5 Hotels en Restaurants in Oisterwijk Detailhandel in Oisterwijk (alcoholverkoopverbod) - Hotels - Restaurants - Zaalverhuur - Overige horeca - overige detailhandel (bakker, slager etc.) - tankstation + 0 + 0 4 + 0 0 0 3 18
De berekening van het totaal gewogen risico is als volgt tot stand gekomen: Het totaal gewogen risico is een optelling van het aantal "+", inclusief de weegfactor. Het aantal "+" in de kolommen "Volksgezondheid/acute verstoring openbare orde of veiligheid" en "Aantastingen van de leefbaarheid/woonomgeving" zijn daartoe vermenigvuldigd met de weegfactor. De maximaal mogelijke score is 21. Kleurcodes in kolom totaal gewogen Risico : 14 punten: hoog risico Rood 7 punten: gemiddeld risico Oranje 6 punten: laag risico Groen Effect (Volks)gezondheid en acute verstoring van de openbare orde/veiligheid Uit het mystery shopper-onderzoek van de Universiteit Twente (zie paragraaf 3.1) blijkt dat sportkantines de leeftijdsgrenzen het slechtst naleven. Deze krijgen daarom hier ook een van de hoogste gewogen risico samen met cafés. Andere verstrekpunten/locaties zoals evenementen, de openbare ruimte, supermarkten en slijterijen scoren hoog op dit effect maar komen lager uit in het gewogen risico. Voor hokken en keten/illegale horeca geldt dat er geen toezicht is van een (horeca)ondernemer en dat het risico voor de gezondheid en op verstoring van de openbare orde erg groot is. Bij geen enkele verstrekker/locatie is er van uit gegaan dat het effect klein is. Er is wel vanuit gegaan dat vertrekking in mindere mate voorkomt bij de categorieën die een '+' hebben gekregen. De uitkomsten van de jeugdmonitor van het GGD zoals beschreven in paragraaf 2.3 zijn ook meegenomen met de effectweging. Voor evenementen wordt ingeschat dat, in geval er drank wordt geschonken en daartoe ontheffing is verleend, er een groot risico is dat deze aan personen jonger dan 18 jaar wordt geschonken, dan wel ter hand wordt gesteld. Acute openbare orde verstoringen/verstoringen van de veiligheid (wapenbezit, drugsgebruik, alcoholverstrekking dat leidt tot openbare ordeverstoring, misbruik van de Dhw-vergunning) hebben een zeer groot effect. De kans dat deze verstoringen zich voor doen is over het algemeen gezien klein. De plaats waar deze verstoringen zich zouden kunnen voordoen is het grootst in de reguliere uitgaansgelegenheden, in hokken en keten en tijdens evenementen. Die kans is afgeleid uit informatie die afkomstig is van de Oisterwijkse wijkagenten. Effect Leefbaarheid en Woonomgeving Mede vanuit de beschikbare informatie van de wijkagenten en de BOA's van team veiligheid is een inschatting gemaakt van de alcoholgerelateerde openbare orde problematiek die effect heeft op de leefbaarheid en/of de woonomgeving. Het gaat om ergernissen, niet om ernstige verstoringen van de openbare orde of veiligheid. De meeste alcoholgerelateerde ergernissen doen zich voor tijdens 19
uitgaansavonden in het centrum van Oisterwijk of Moergestel (bij de cafés in de buurt). Daarnaast ondervindt men overlast van drinkende personen in de openbare ruimte. Effect Ruimtelijke kwaliteit Veel horeca (cafés, cafetaria's en restaurants) bevindt zich in het centrum van Oisterwijk aan de Lind. Oisterwijk kent een beschermd stadsgezicht met vele monumentale panden. Terrassen die in afwijking van de vergunningen of een ontheffing worden geplaatst zorgen voor een rommelig aangezicht en voor ergernissen van mindervalide personen (bemoeilijking van het gebruik van de blindengeleidenstrook en bemoeilijking van de doorgang). De inschatting van het effect komt voort uit klachten uit het verleden. Daarnaast kan er bij hokken en keten ook sprake zijn van een verslechtering van de ruimtelijke kwaliteit in de zin van het strijdig gebruiken van gronden en de daarmee gepaard gaande overlast. Effect Oneerlijke concurrentie Dit effect speelt alleen als risico bij de paracommerciële sector, zijnde de sportverenigingen, wijkcentra, buurthuizen en de kerkgenootschappen. 3.2.1 Prioritering en weegfactor kadernota In de vorige paragraaf is aangegeven in welke risicogroep bepaalde alcoholverstrekkers vallen. Dit gewogen risico is tot stand gekomen op basis van de eerdere gegevens die genoemd zijn in paragraaf 3.1 en hoofdstuk 2. In februari 2013 heeft de Oisterwijkse gemeenteraad de kadernota alcohol, preventie en handhaving 2013-2017 vastgesteld. Hier staan een aantal door de gemeenteraad geformuleerde speerpunten in. Deze speerpunten komen overeen met de uitkomsten van de gewogen risico's uit de vorige paragraaf. De speerpunten staan in onderstaand kader. De speerpunten die verband houden met toezicht of handhaving zijn vetgedrukt 1. Samenwerking tussen de gemeente, politie, jongerenwerk, GGD, Novadic-Kentron, Centrum Jeugd en Gezin en andere betrokkenen (horeca, scholen, buurtnetwerken, ouders etc.) is de norm. De werkzaamheden worden op elkaar afgestemd zodat problemen effectief worden aangepakt. 2. De gemeente zet zich actief in om het alcoholgebruik door jongeren beneden de wettelijke leeftijdsgrenzen terug te dringen (met minimaal 10%). De gemeente richt zich daarbij op de horeca, detailhandel en de sportkantines. Daarnaast worden de hotspots in kaart gebracht en wordt extra aandacht besteed aan leeftijdsgrenzen tijdens evenementen en alcoholgebruik in de openbare ruimte. 3. De gemeente zet zich in om samen met haar partners meer bekendheid te geven aan de richtlijnen voor aanvaardbaar alcoholgebruik. 4. Ter bevordering van de volksgezondheid en ter bescherming van de veiligheid zal de gemeente zich inzetten om het alcoholgebruik in Oisterwijk te matigen. 5. Om een groot gedeelte van de Oisterwijkse inwoners te bereiken zal extra aandacht worden besteed aan alcoholmatiging in sportkantines. 6. Alle horeca ondernemingen, zowel commercieel als paracommercieel, worden eens in de twee jaar gecontroleerd op de vergunningvereisten. Deze controle heeft als doel het up to date houden van de gemeentelijke administratie en het persoonlijk contact met de horeca ondernemers vergroten. 7. De gemeente treedt op tegen illegale horeca op basis van prioriteitstelling. Uit deze speerpunten kan men afleiden dat het terugdringen van alcoholgebruik door jongeren beneden de wettelijke leeftijdsgrenzen hoog op de prioriteitenlijst staat. Onder punt 2 wordt aangegeven dat met 20
het terugdringen van alcoholgebruik beneden de wettelijke leeftijdsgrenzen zich vooral moet richten op de horeca, sportkantines, detailhandel, evenementen en openbare ruimte. Onder speerpunt 5 is te lezen dat er extra aandacht wordt besteedt aan alcoholmatiging in sportkantines en tot slot wordt onder speerpunt 7 nog eens benadrukt dat illegale horeca (waaronder ook (semi)commerciële keten) niet wordt getolereerd. De speerpunten komen overeen met het gewogen risico uit de vorige paragraaf. Thema Locatie/verstrekpunt Prioriteit Uitgaan in Oisterwijk Cafés Hoog Hokken en keten/illegale horeca in Oisterwijk Sporten in Oisterwijk -Hokken en keten -Illegale horeca zonder Dhw-vergunning -Paracommerciële sportkantines- Commerciële sportkantines Hoog Hoog Evenementen in Oisterwijk Evenementen Gemiddeld Het genotsmiddelenverbod In Oisterwijk Genoemde plaatsen zoals in paragraaf 2.4 Gemiddeld Cafetaria's in Oisterwijk Cafetaria's Gemiddeld Detailhandel in Oisterwijk (niet vergunningsplichtig) Overige paracommerciële instellingen - supermarkt - warenhuis - tabakszaak -drankenwinkel niet zijnde slijterij - Wijkgebouwen en buurthuizen - Kerkgenootschappen Gemiddeld Laag Slijterijen in Oisterwijk Slijterijen Laag Scholen in Oisterwijk scholen Laag Hotels en Restaurants in Oisterwijk Detailhandel in Oisterwijk (alcoholverkoopverbod) - Hotels - Restaurants - Zaalverhuur - Overige horeca - overige detailhandel (bakker, slager etc.) - tankstation Laag Laag 3.3 Geen risicoanalyse of prioritering vergunningcontrole In de vorige paragraaf is uiteengezet hoe risicogevoelig een bepaalde locatie is. In die analyse is niet ingegaan om het risico van het niet naleven van administratieve vereisten. Er wordt vanuit gegaan dat de administratieve controle voor vergunningsplichtige bedrijven voor een ieder even vaak moet voorkomen. Ten eerste bevordert dit het contact met de horecaondernemer zonder dat er sprake is van ernstige overtredingen vanuit de Drank- en Horecawet. Zo kan door de desbetreffende toezichthouder ook voorlichting worden gegeven. In de kadernota is als speerpunt omschreven dat iedere vergunningsplichtige horecaondernemer eens in de 2 jaar wordt gecontroleerd op administratieve vereisten. Voorbeelden van wat onder administratieve vereisten wordt verstaan zijn de controle op de 21
volledigheid van de vergunning (leidinggevenden, aanwezige lokaliteiten), het plaatsen van raamstickers waar de leeftijdsgrenzen op zijn aangeduid en de registratie van barvrijwilligers in paracommerciële instellingen. 3.4 Doelen en instrumenten Toezicht en handhaving is geen doel op zich, maar levert een bijdrage aan de genoemde speerpunten uit de kadernota alcohol, preventie en handhaving 2013-2017 (zie paragraaf 3.3). Deze speerpunten kunnen enkel bereikt worden door een goede samenwerking met onze alcoholpartners die vertegenwoordigd zijn binnen de verschillende pijlers. Daling alcoholgebruik beneden de leeftijdsgrenzen met 10% De gemeente zet zich actief in om het alcoholgebruik door jongeren beneden de wettelijke leeftijdsgrenzen terug te dringen (met minimaal 10%). De gemeente richt zich daarbij op de horeca, detailhandel en de sportkantines. Daarnaast worden de hotspots in kaart gebracht en wordt extra aandacht besteed aan leeftijdsgrenzen tijdens evenementen en alcoholgebruik in de openbare ruimte. De belangrijkste doelstelling van de 'kadernota alcohol, preventie en handhaving 2013-2017' is om het alcoholgebruik door jongeren beneden de wettelijke leeftijdsgrenzen terug te dringen met minimaal 10%. De cijfers die de gemeente gebruikt om te bepalen of het alcoholgebruik onder de Oisterwijkse jongeren (18-minners) met minimaal 10% is gedaald komen uit de gezondheidsmonitor jongeren (12-18 jaar) 2011, tabellenboek Oisterwijk. Het cijfer dat genomen is, is het aantal jongeren dat in de afgelopen 4 weken alcohol heeft gedronken. Nu is dat 47%, bij de volgende monitor die de GGD (verwachting is in 2016) uit zal geven is het doel dat dit percentage terug wordt gebracht naar 37%. Vanuit toezicht en handhaving gezien worden om dit doel te bereiken de volgende instrumenten ingezet: 1. Bij iedere hoge en gemiddelde prioriteit verstrekker/locatie wordt (m.u.v. hokken en keten), ieder jaar na het inwerkingtreden van dit beleid, minimaal 1 keer een leeftijdsgrenzen controle gehouden. 4 2. Bij iedere lage prioriteit verstrekker/locatie wordt (m.u.v. slijterijen) naar aanleiding van klachten, signalen of meldingen gecontroleerd op de leeftijdsgrenzen. Daarnaast vinden steekproeven plaats. 3. Bij iedere vergunningsplichtige verstrekker wordt, iedere twee jaar na inwerkingtreden van dit beleid, een keer administratief gecontroleerd. 4 Evenementen worden enkel gecontroleerd als er veel jongeren komen zie hiervoor paragraaf 2.4. Voor de overige evenementen geldt dat zij steekproefsgewijs worden gecontroleerd. 22
Matiging van het alcoholgebruik Ter bevordering van de volksgezondheid en ter bescherming van de veiligheid zal de gemeente zich inzetten om het alcoholgebruik in Oisterwijk te matigen. De inzet om het alcoholgebruik in Oisterwijk te matigen zal vooral vanuit de pijlers voorlichting en educatie, signalering en advies en/of ondersteuning komen. Vanuit toezicht en handhaving gezien wordt in het aankomend jaar bekeken of een convenant prijsacties kan worden afgesloten met horecaondernemers en supermarkten. Dit komt in de plaats van de mogelijkheid om prijsacties te verbieden (artikel 25d Dhw). Naast dit convenant wordt tijdens de leeftijdsgrenzencontroles gecontroleerd op het doortapverbod en op dronkenschap van leidinggevenden. De doelstelling om het alcoholgebruik te matigen in Oisterwijk is meetbaar aan de hand van de gezondheidsmonitor volwassenen van het GGD voor de gemeente Oisterwijk. Volgens de huidige cijfers drinkt 15% van de Oisterwijkers overmatig. Deze gezondheidsmonitor is echter in 2009 uitgegeven waardoor het effect van de Oisterwijkse kadernota en dit beleid niet is te meten. Men zou uit moeten gaan van de volgende gezondheidsmonitor die naar verwachting in 2013/2014 zal verschijnen. Administratieve controle Alle horeca ondernemingen, zowel commercieel als paracommercieel, worden eens in de twee jaar gecontroleerd op de vergunningvereisten. Deze controle heeft als doel het up to date houden van de gemeentelijke administratie en het persoonlijk contact met de horeca ondernemers vergroten. Iedere vergunningsplichtige ondernemer wordt eens in de twee jaar bezocht door een toezichthouder om de administratieve vereisten (o.a. vergunningvereisten) na te lopen. Dit is meetbaar door het bijhouden van een registratie. Optreden tegen illegale horeca De gemeente treedt op tegen illegale horeca op basis van prioriteitstelling. De gemeente zal iedere klacht over illegale horeca onderzoeken en indien juridische mogelijkheden 5 dat toelaten zal de gemeente hiertegen optreden. 5 Handhaving is momenteel alleen mogelijk als er sprake is van een (semi)commerciële keet/hok/lokaliteit. Er is in zo'n geval sprake van het overtreden van de Drank- en Horecawet (alcohol schenken zonder vergunning) en in de meeste gevallen van het bestemmingsplan (strijdig gebruik van gronden). Indien er geen sprake is van een (semi)commerciële lokaliteit kan de gemeente niet handhavend optreden, dit valt buiten de juridische mogelijkheden. In dat geval wordt met onze preventieve partners gesproken over een mogelijke interventie of wordt men informeel aangesproken. 23
Hoofdstuk 4 Toezicht- en sanctiestrategie In dit hoofdstuk wordt beschreven welke vormen van toezicht te onderscheiden zijn en welke vormen worden ingezet. De kern van dit hoofdstuk wordt gevormd door de sanctiestrategie. Hierin zijn onze uitgangspunten geformuleerd voor handhaving en is beschreven welke werkwijze we volgen in geval van geconstateerde overtredingen. 4.1 Toezichtstrategie De toezichtwerkzaamheden werden door de NVWA onderverdeeld in drie soorten. Deze drie soorten zijn te omschrijven als de leeftijdsgrenzencontrole waarbij werd gecontroleerd of alcoholverstrekkers zich aan de leeftijdsgrenzen hielden (kan gecombineerd worden met verbod op doorschenken), de vergunningcontrole waarbij werd gecontroleerd of men zich aan de administratieve vereisten hield zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van een leidinggevende en tot slot de controle op het alcoholverkoopverbod waarbij werd gecontroleerd of bedrijven/particulieren alcohol verstrekken zonder vergunning of in strijd met de bepalingen uit de Drank- en Horecawet. De indeling die de NVWA aanhield is geschikt om mee verder te gaan. Het enige dat mist is toezicht in de openbare ruimte i.v.m. het genotsmiddelenverbod/artikel 45 van de Drank- en Horecawet. Dit komt omdat de NVWA hier nooit verantwoordelijk voor is geweest. Daarnaast is het toezicht op evenementen ook apart genoemd. Soort controle Artikelen (Dhw tenzij anders aangegeven) Hoofddoel Leeftijdsgrenzencontrole 20 lid 1, 20 lid 2, 20 lid 3, 20 lid 6, 20 lid 7, 21, 31 lid 1, 2:29 APV, 2:30 APV, 2:31 APV, 2:32 APV Vergunningcontrole 3, 4 lid 4 en 5, 8, 9, 10, 12 lid 1 en 2, 13 lid 1, 13 lid 2, 14 lid 1, 14 lid 2, 15 lid 1, 15 lid 2, 16, 17, 18 lid 3, 19 lid 1, 19 lid 2, 20 lid 5, 24 lid 1 en 2 en 3, 29 lid 3, 30, 30a lid 1, 31 lid 1, 31 lid 2, 31 lid 3 Controleren of de alcoholverstrekker zich houdt aan de leeftijdsgrenzen en of de alcoholverstrekker niet doortapt. Daarnaast openbare orde en sluitingstijden. Eisen die betrekking hebben op de inrichting, de persoon in de inrichting of op de vergunning. (Geldt voor vergunningsplichtigen en nietvergunningsplichtigen) Deze controle kan gecombineerd worden met bijvoorbeeld brandveiligheidscontrole. 2:34b APV, 2:34C APV, 2:10 APV, 1:4 APV (terrassen) Alcoholverkoopverbod 18 lid 1 en 2, 22 lid 1 en 2, 25 lid 1 en 2 en 3 Controle bij inrichtingen die geen alcoholhoudende drank mogen verstrekken (of enkel zwakalcoholhoudende drank) Openbare ruimte 45, 2:48 APV Controle op bezit van drank door 18-minners en genotsmiddelenverbod Evenementen 20, 35 lid 1 en 2 en 4 Controle op vereisten uit de ontheffing en op de leeftijdsgrenzen 24