Monitor Onderwijs en Arbeidsmarkt. Mobiliteitsbranche 2011 2012

Monitor Onderwijs en Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012

Colofon De Monitor Onderwijs en Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011-2012 is een uitgave van Innovam. Tekst drs. Bella Makatini, drs. Ellen Dankers, drs. Willem Sander van Dalfsen en drs. Marlou Slaghuis Vormgeving Innovam, Marketing & Communicatie, Etske Mounier-Molijn Fotografie istockphoto 2012 Innovam Alle gegevens zijn zo nauwkeurig mogelijk geactualiseerd tot op de dag van ter perse gaan. Wijzigingen voorbehouden. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. Mei 2012.

Inhoud 1. Inleiding > 5 2. Samenvattende conclusies en aanbevelingen > 7 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht > 13 3.1. Omvang motorvoertuigen- en tweewielerbranche > 13 3.2. Aantal bedrijven per deelbranche > 14 3.3. Ontwikkeling aantal bedrijven per deelbranche > 15 3.4. Aantal bedrijven per provincie > 16 3.5. Bedrijfsmobiliteit > 17 3.6. Bedrijfsomvang > 17 3.7. Omzet van de deelbranches > 18 3.8. Ontwikkeling van de omzet van de deelbranches > 19 3.9. Werknemers > 20 3.10. Arbeidsmobiliteit > 21 3.11. De duur van het dienstverband bij uitstroom > 22 3.12. De omvang van het dienstverband > 22 3.13. Leeftijd werknemers > 23 3.14. Verhouding mannen en vrouwen > 23 4. De vraag naar personeel > 25 5. Het vertrek van personeel > 33 5.1. Vertrek van personeel in 2010-2011 > 33 5.2. Vertrek van personeel in 2011-2012 > 37 6. Het opscholen van zittend personeel via een BBL- of hbo-traject > 41 6.1. Opscholen van zittend personeel via een BBL-traject > 44 6.2. Opscholen van zittend personeel via een hbo-traject > 45 7. Onderwijscijfers > 47 7.1. Onderwijscijfers vmbo > 47 7.2. Onderwijscijfers mbo > 49 8. De stagebehoefte en -bereidheid > 55 8.1. Stageplaatsen voor vmbo ers > 60 8.2. Stageplaatsen voor BOL-leerlingen > 61 Bijlage 1 Achtergrond > 63 Bijlage 2 Onderzoeksverantwoording > 65 Bijlage 3 Responsoverzicht > 67 Bijlage 4 Bronnen > 68 Bijlage 5 Lijst van ROC s > 69 Bijlage 6 Kwalificatiestructuur Secundair Beroepsonderwijs Mobiliteitsbranche > 70

1. Inleiding De Monitor Onderwijs en Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011-2012 beschrijft de motorvoertuigen- en tweewielerbranche en brengt u op de hoogte van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Er wordt antwoord gegeven op de vraag: Sluit het aantal leerlingen in opleiding aan bij het aantal beschikbare (leer)werkplekken in de branche? Het gaat hierbij om vacatures, leerwerkplekken en stageplaatsen. Met deze informatie kunnen ROC s en brancheorganisaties sturen op het aantal leerlingen dat een opleiding gaat volgen. Zo wordt gewerkt aan voldoende nieuwe medewerkers voor de motorvoertuigen- en tweewielerbranche. Naast ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, beschrijft de Monitor Onderwijs en Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche de stand van zaken in de branche en ontwikkelingen van de afgelopen jaren. Onderwerpen die aan de orde komen, zijn bijvoorbeeld het aantal bedrijven, de omzet van de deelbranches over de jaren heen, de leeftijd van medewerkers en het aantal vrouwen dat werkzaam is in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche. Innovam brengt de Monitor Onderwijs en Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche jaarlijks uit. In deze uitgave is voor het eerst informatie over de stagebehoefte en -bereidheid en de personeelsbehoefte van bedrijven per UWV-regio opgenomen. Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 5 1. Inleiding

Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 6 1. De mobiliteitsbranche in vogelvlucht

2. Samenvattende conclusies en aanbevelingen 2.1. Het aantal leerlingen vmbo Voertuigtechniek daalt Het aantal vmbo-leerlingen Voertuigtechniek is met de helft gedaald sinds het schooljaar 2005-2006. Ten opzichte van vorig schooljaar is het aantal leerlingen met 8% gedaald. Ook het aantal vmbo-leerlingen dat een vmbo-opleiding in de richting Techniek volgt, is met ruim 3 gedaald sinds 2005-2006. Dit is een forse afname. Deze daling is zorgwekkend, omdat hierdoor het aantal leerlingen dat zonder technische achtergrond instroomt in de mbo-opleidingen Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek, steeds groter wordt. Uit gegevens van DUO blijkt dat circa een vijfde van de instromende leerlingen afkomstig is uit de opleiding vmbo Voertuigtechniek. Het aantal vmbo-leerlingen Voertuigtechniek daalt sneller dan het aantal mbo-leerlingen Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek. Leerlingen die instromen in de mbo-opleidingen Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek zijn afkomstig uit zeer diverse vmbo-opleidingen, zoals Landbouw, Economie en Verzorging. 4% van hen is afkomstig uit de vmbo-opleiding Techniek Breed. Ook stroomt jaarlijks een honderdtal leerlingen in vanuit de havo. Wij adviseren ROC s en het opleidings- en ontwikkelingsfonds van de branche, OOMT, wervingsacties voor mbo Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek, breed in te steken en zich ook te richten op branchevreemde vmbo-opleidingen en de havo. Wij raden ROC s verder aan om bij leerlingen die instromen uit niet-technische vooropleidingen, extra aandacht te besteden aan basiskennis en -vaardigheden techniek om de aansluiting te verbeteren en daarmee de kans op voortijdige uitval te verkleinen. Fig. 1 Aantal vmbo-leerlingen Voertuigtechniek en mbo-leerlingen Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek per schooljaar 20.000 15.000 10.000 5.000 0 mbo-leerlingen Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek vmbo-leerlingen Voertuigtechniek 2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 Bron: Innovam, DUO Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 7 2. Samenvattende conclusies en aanbevelingen

2.2. Het aantal mbo-leerlingen Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek stijgt licht ten opzichte van vorig schooljaar Het aantal leerlingen in 2011-2012 is met 0,4% gestegen ten opzichte van het voorgaande schooljaar. Deze lichte stijging is positief, met name omdat hiermee de dalende trend die sinds 2005-2006 zichtbaar was, gebroken is. Ten opzichte van 2005-2006 daalde het aantal mboleerlingen Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek met 9%. Het totaal aantal mbo-leerlingen dat een opleiding in de technische richting volgt, daalde met 4% ten opzichte van het vorige schooljaar (DUO, 2011). Dit is opvallend, omdat het aantal mbo-leerlingen Motorvoertuigenen Tweewielertechniek licht steeg. Het gaat dus beter met de leerlingaantallen van Motorvoertuigen- en Tweewielertechniek dan met het totale aantal leerlingen van alle technische mbo-opleidingen. Vanwege het verwachte tekort aan technici in Nederland (www.techniektalent.nl) raden wij ROC s en OOMT aan, actief te blijven inzetten op werving van nieuwe mbo-leerlingen. Dit om toekomstige tekorten van medewerkers in de branche te voorkomen. Innovam doet hiervoor in opdracht van OOMT verder onderzoek naar de personeelsbehoefte van bedrijven naar kwalificatie en niveau in 2015. Door de exacte behoefte van bedrijven aan personeel in kaart te brengen, kunnen ROC s en OOMT gericht inzetten op de werving van leerlingen van de gewenste opleidingen en niveaus. Daarnaast adviseren wij OOMT om met bedrijven te kijken hoe zij zich als aantrekkelijke werkgever kunnen neerzetten voor jongeren. Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 8 2. Samenvattende conclusies en aanbevelingen 2.3. Voor het merendeel van de beroepen kunnen gediplomeerde mbo-leerlingen een baan vinden Het arbeidsmarktperspectief is een indicatie van de kans op werk voor vakervaren (gediplomeerd) personeel. Dit arbeidsmarktperspectief is gebaseerd op de behoefte van bedrijven aan nieuw vakervaren personeel (vraag) en het aantal BOL-leerlingen in het laatste leerjaar per kwalificatie (aanbod). Volgens ROA (2011) blijft de vraag naar technische krachten voor de hele technische branche groter dan de uitstroom van de opleidingen. ROA spreekt van een tekort van 26% aan mbo-geschoolden. Voor de motorvoertuigen- en tweewielerbranche lijkt dit tekort in 2011 nog mee te vallen. Voor zes beroepen is het arbeidsmarktperspectief goed te noemen (zie tabel 1). De vraag naar personeel is hier groter dan het aanbod. Voor tien beroepen zijn vraag en aanbod op de arbeidsmarkt in evenwicht. Voor vier beroepen is het perspectief matig en voor vijf is het slecht. Het aanbod van personeel is hier groter dan de vraag. Niveau 1 Net zoals in voorgaande jaren is het arbeidsmarktperspectief voor de Assistent Mobiliteitsbranche ongunstig. Wij adviseren ROC s om gediplomeerde leerlingen actief te begeleiden bij het zoeken van een baan, bijvoorbeeld door bedrijven te vragen welke werkzaamheden een Assistent Mobiliteitsbranche over zou kunnen nemen van het huidige personeel om hen te ontlasten. Daarnaast denken wij dat het raadzaam is voor ROC s om leerlingen aan te nemen voor de opleiding Assistent Mobiliteitsbranche die de potentie hebben om door te groeien naar niveau 2.

Niveau 2 Op niveau 2 is sprake van een wisselend beeld. De vraag naar personeel is voor de Fietsen Scootertechnicus groter dan het aanbod, terwijl het arbeidsmarktperspectief voor de Bedrijfsauto- en de Motorfietstechnicus matig is. Het perspectief voor de Autotechnicus is in 2011 zelfs slecht te noemen. De overige beroepen op niveau 2 zijn in balans als het gaat om het arbeidsmarktperspectief. Niveau 3 Het arbeidsmarktperspectief voor beroepen op niveau 3 ziet er vooralsnog zeer gunstig uit. Het varieert van een balans in vraag en aanbod van personeel tot een grotere vraag dan aanbod. We zagen net bij niveau 2 dat het aanbod van personeel voor de Bedrijfsautotechnicus en de Autotechnicus groter is dan de vraag naar personeel. Voor niveau 3 ligt dit anders. De vraag naar Eerste (Bedrijfs)Autotechnici is groter dan het aanbod. Het lijkt dus verstandig voor leerlingen in de opleidingen (Bedrijfs-)Autotechniek om door te studeren en een diploma op niveau 3 te behalen. Wellicht is dit op korte termijn het geval, maar het is mogelijk dat er in de toekomst weer meer vraag komt naar Autotechnici op niveau 2 en dat de vraag naar Eerste Autotechnici (niveau 3) kleiner wordt. Uit het Trendonderzoek Personenwagenbranche (Innovam in opdracht van OOMT, 2010) bleek namelijk dat het stellen van diagnoses belangrijker wordt. Men schat in dat dit steeds meer verschuift naar de Technisch Specialist Personenauto s (niveau 4) vanwege de complexiteit. Gezien het routinematige karakter van de overige werkzaamheden en de verwachte doorontwikkeling van hulpmiddelen als Augmented Reality is de verwachting van deze geïnterviewden dat de Autotechnicus in de toekomst steeds meer taken van de Eerste Autotechnicus kan uitvoeren. Volgens het Trendonderzoek Personenwagenbranche bestaat daarmee de kans dat de functie op niveau 3 zal vervagen. Niveau 4 Het arbeidsmarktperspectief voor beroepen op niveau 4 ziet er overall ongunstig uit. Alleen voor Logistiek Supervisor Mobiliteitsbranche zijn vraag en aanbod in evenwicht. Het arbeidsmarktperspectief voor de functie Technisch Specialist Personenauto s is matig. Uit kwalitatieve informatie blijkt echter dat een meerderheid van de leerlingen Technisch Specialist Personenauto naar het hbo gaat in plaats van op de arbeidsmarkt instroomt. Als al deze leerlingen op de arbeidsmarkt zouden instromen, zou er op korte termijn onvoldoende werk voor hen zijn. Op de middellange termijn kan het wenselijk zijn dat meer van deze leerlingen instromen op de arbeidsmarkt. Ook leerlingen Bedrijfsmanager Mobiliteitsbranche blijken vaak naar het hbo te gaan. Wij vermoeden dat dit ook voor de leerlingen Werkplaatsmanager Mobiliteitsbranche het geval is. De verwachting is dat er de komende jaren veel medewerkers uitstromen in verband met hun leeftijd. In 2010 is 11% van de medewerkers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche 55 jaar of ouder. 3 van de medewerkers is ouder dan 45 jaar. Medewerkers in onze branche zijn iets jonger dan de totale beroepsbevolking. Van de totale beroepsbevolking is in 2010 14% 55 jaar of ouder. 4 van hen is 45 jaar of ouder (www.cbs.nl). Wij raden brancheorganisaties aan om de precieze mate van vergrijzing in kaart te brengen. De mate van vergrijzing heeft immers gevolgen voor de vervangingsvraag en kan van grote invloed zijn op de personeelsbehoefte van bedrijven in de komende jaren. Op dit moment is onbekend hoeveel medewerkers er per jaar zullen uitstromen vanwege hun leeftijd. Wij adviseren daarom om de verwachte uitstroom per jaar door vergrijzing inzichtelijk te maken. Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 9 2. Samenvattende conclusies en aanbevelingen

Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 10 2. Samenvattende conclusies en aanbevelingen Niveau Tabel 1 Arbeidsmarkt- en BPV-perspectief Arbeidsmarktperspectief 1 Assistent Mobiliteitsbranche 2 Autotechnicus 2 Bedrijfsautotechnicus 2 Motorfietstechnicus 2 Fietstechnicus 2 Scootertechnicus 2 Assemblagetechnicus Mobiliteitsbranche 2 Verbrandingsmotortechnicus 2 Revisietechnicus Verbrandingsmotoren 2 Verkoper fiets/bromfiets 2 Verkoopmedewerker Tankstation 2 Logistiek Medewerker Mobiliteitsbranche 3 Eerste Autotechnicus 3 Eerste Bedrijfsautotechnicus 3 Eerste Motorfietstechnicus 3 Eerste Fietstechnicus 3 Eerste Verbrandingsmotortechnicus 3 Serviceadviseur Mobiliteitsbranche 3 Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche 4 Logistiek Supervisor Mobiliteitsbranche 4 Technisch Specialist Personenauto's 4 Technisch Specialist Bedrijfsauto's 4 Verkoopmanager Mobiliteitsbranche 4 Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek 4 Bedrijfsmanager Mobiliteitsbranche Goed Ruim voldoende Voldoende BPV-perspectief Matig Slecht

2.4. Voor ruim de helft van de opleidingen zijn voldoende BPV-plaatsen beschikbaar Het BPV-perspectief is een indicatie van de kans op een leerwerkplek voor BBL-leerlingen. Dit BPV-perspectief is gebaseerd op de behoefte van bedrijven aan nieuwe BBL-leerlingen en het opscholen van zittend personeel via een BBL-traject (vraag) en het aantal BBL-leerlingen in het eerste leerjaar per kwalificatie (aanbod). Het BPV-perspectief lijkt wat ongunstiger dan het arbeidsmarktperspectief (zie tabel 1). Voor 13 van de 25 beroepen is het BPV-perspectief voldoende tot goed. Vraag en aanbod van personeel zijn in evenwicht, of de vraag is groter dan het aanbod. Voor BBL-leerlingen van de overige 12 beroepen is het waarschijnlijk moeilijk om een leerwerkplek te vinden. Uit geluiden van de ROC s blijkt dat hiervoor vaak extra hulp vanuit school nodig is. BBL-leerlingen die er niet in slagen tijdig een leerwerkplek te vinden, stromen vaak door naar de BOL-opleiding. Niveau 1 Het BPV-perspectief voor Assistent Mobiliteitsbranche blijft net als in voorgaande jaren ongunstig. Wij raden ROC s aan in gesprek te gaan met bedrijven en te kijken waar een BBLleerling het huidige personeel werk uit handen zou kunnen nemen. Niveau 2 Het BPV-perspectief voor de opleidingen op niveau 2 is wisselend, van matig tot goed. Dit betekent dat voor sommige opleidingen het aanbod van leerlingen groter is dan het aanbod van BPV-plaatsen en voor andere opleidingen is het omgekeerde het geval. De vooruitzichten op een leerwerkplek zijn goed voor de BBL-leerlingen in de opleidingen tot Auto-, Motorfietsen Fietstechnicus. Helaas is het niet voor alle BBL-leerlingen even makkelijk om een BPV-plaats te vinden. Voor onder andere de volgende opleidingen is het aanbod van BPV-plaatsen kleiner dan het aanbod van leerlingen: Bedrijfsautotechniek, (Revisie) Verbrandingsmotortechniek, Scootertechniek en Logistiek Medewerker Mobiliteitsbranche. Niveau 3 In tegenstelling tot de opleidingen op niveau 2, is het BPV-perspectief voor de opleidingen op niveau 3 minder gunstig. Voor de BBL-leerlingen in de opleidingen tot Eerste Auto-, Motorfietsen Fietstechnicus is het vinden van een BPV-plaats waarschijnlijk erg moeilijk. Het BPVperspectief van deze niveau 3 opleidingen is slecht te noemen: de vraag naar BPV-plaatsen is veel groter dan het aanbod. Dit is opmerkelijk, omdat het arbeidsmarktperspectief gunstiger is. Het zou goed zijn als brancheorganisaties bedrijven zouden stimuleren om bij eventuele onvervulde vacatures voor vakervaren personeel, een BBL-leerling in dienst te nemen. Een extra stimulans hierin zou de leerlingpremie van OOMT kunnen zijn. De vraag en het aanbod zijn in evenwicht voor leerlingen van onder andere de opleidingen tot Eerste Bedrijfsautotechnicus en Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche. Niveau 4 Voor de Technisch Specialist Personenauto s worden meer BPV-plaatsen aangeboden dan dat er leerlingen zijn. Wij adviseren ROC s BOL-leerlingen in de opleiding Technisch Specialist Personenauto s die geen stageplaats kunnen vinden, te stimuleren de BBL-variant te gaan volgen. Voor de Technisch Specialist Bedrijfsauto s en de Logistiek Supervisor Mobiliteitsbranche zijn vraag en aanbod in evenwicht. De overige opleidingen op niveau 4 hebben te maken met een kleiner aanbod van BPV-plaatsen dan dat er vraag is. Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 11 2. Samenvattende conclusies en aanbevelingen

Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 12 1. De mobiliteitsbranche in vogelvlucht

3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht In dit hoofdstuk is een schets gegeven van de motorvoertuigen- en tweewielerbranche. Hierbij zijn de belangrijkste kengetallen rondom (regionale) bedrijvigheid en arbeidsmobiliteit beschreven. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche bestaat uit bedrijven die onder te verdelen zijn in de volgende deelbranches: Aanhangwagens Autorijscholen Autowas Bedrijfsauto s Caravans Fietsen Gemotoriseerde Tweewielers Personenauto s Revisie Takel en Berging Tankstations Verhuur In dit hoofdstuk vindt u beperkte informatie over de deelbranches Autowas, Autorijscholen en Tankstations. Reden hiervoor is dat deze deelbranches niet zijn aangesloten bij OOMT en dit hoofdstuk grotendeels gebaseerd is op onderzoek uitgevoerd in opdracht van OOMT. Waar onderzoeksgegevens ook de deelbranches Autowas, Autorijscholen en Tankstations betreffen is dit specifiek vermeld. 3.1. Omvang motorvoertuigen- en tweewielerbranche De meerderheid van de bedrijven in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche is aangesloten bij het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de motorvoertuigen- en tweewielerbranche (OOMT) en/of bij de branchevereniging BOVAG. In 2010 zijn 10.401 bedrijven met personeel bij OOMT aangesloten. Dit is een stijging van 103 bedrijven ten opzichte van 2009. BOVAG telt 11.023 leden verdeeld over de verschillende deelbranches (inclusief Autowas, Autorijscholen en Tankstations) (BOVAG Ledenadministratie, 2011). Al deze bedrijven zorgen dit jaar tezamen voor een gezamenlijke geschatte omzet van 68,5 miljard euro (inclusief Autowas, Autorijscholen en Tankstations) (Stichting BOVAG-RAI, 2011). Op 31 december 2010 werken in totaal 81.017 mensen in deze branche. Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 13 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht 1 Sinds december 2009 zijn de deelbranches Autowas en Tankstations niet langer aangesloten bij OOMT.

3.2. Aantal bedrijven per deelbranche In deze paragraaf is het aantal bedrijven weergegeven dat is aangesloten bij OOMT en BOVAG. Fig. 2 Het aantal bij OOMT aangesloten bedrijven (met personeel) per deelbranche in 2010 79 218 373 185 3 Bedrijfsauto's 54 85 1.972 Caravans en Aanhangwagens Detachering Personenauto's Revisie Takel en Berging 7.432 Tweewielers Verhuur Vrijwillige deelnemers Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 14 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) Fig. 3 Het aantal bij BOVAG aangesloten bedrijven per deelbranche in 2011 64 139 Aanhangwagenbedrijven 353 Autodealers 601 Autowasbedrijven Caravan- en Camperbedrijven 855 Fietsbedrijven 2.522 1.051 202 Gemotoriseerde Tweewielerbedrijven Onafhankelijke Autobedrijven 75 288 Revisiebedrijven Rijscholen 1.097 3.403 Tankstations Truckdealers Truck- en trailerbedrijven 373 Verhuurbedrijven Bron: BOVAG Ledenadministratie (peildatum: 01-11-2011)

3.3. Ontwikkeling aantal bedrijven per deelbranche Ten opzichte van 2009 daalde het aantal bedrijven in de Verhuur, Caravans en Aanhangwagens en Revisie licht. In de overige deelbranches steeg het aantal bedrijven in 2010. Hoewel het aantal personenautobedrijven in 2009 sterk daalde, is in 2010 weer een lichte stijging zichtbaar van ruim 0,5%. De grootste toenames zijn zichtbaar in de Tweewielerbranche en de Verhuur. Het aantal tweewielerbedrijven nam sinds 2000 toe met maarliefst 3 en het aantal verhuurbedrijven met 2 (van 66 naar 79 bedrijven). Fig. 4 De ontwikkeling van het aantal bij OOMT aangesloten personenautobedrijven (met personeel) 2000-2010 7.600 7.500 7.400 7.420 7.432 7.300 7.200 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) Fig. 5 De ontwikkeling van het aantal bij OOMT aangesloten bedrijven (met personeel) per deelbranche (excl. Personenauto- en Tweewielerbranche) 2000-2010 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2000 2001 2002 2003 2004 Takel en Berging Verhuur 2005 2006 2007 2007 2008 2008 2009 2009 2010 Caravans en Aanhangwagens Bedrijfsauto's Revisie Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) 2010 Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 15 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht

Fig. 6 De ontwikkeling van het aantal bij OOMT aangesloten tweewielerbedrijven (met personeel) 2000-2010 2.200 2.100 2.000 1.900 1.972 1.800 1.700 Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 16 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht 1.600 1.517 1.500 1.400 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 3.4. Aantal bedrijven per provincie Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) In alle provincies is een daling van het aantal bedrijven zichtbaar ten opzichte van vorig jaar. Fig. 7 Het aantal bij OOMT aangesloten bedrijven (met personeel) per provincie in 2010 Flevoland 198 Zeeland 289 Drenthe 381 Groningen 382 Friesland 537 Utrecht 706 Limburg 722 Overijssel 822 Noord-Holland 1.366 Gelderland 1.525 Noord-Brabant 1.720 Zuid-Holland 1.752 0 500 1.000 1.500 2.000 Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011)

3.5. Bedrijfsmobiliteit In de meeste deelbranches stromen in 2012 meer bedrijven uit dan in. Met name bij Revisie is de uitstroom relatief groot. De Personenauto s en Tweewielers vormen hierop een uitzondering. Fig. 8 In- en uitstroom van bedrijven per deelbranche in 2010 Bedrijfsauto's Caravans en Aanhangwagens Personenauto's Revisie Takel en Berging Tweewielers Verhuur 4% 3% 6% 6% 5% 5% 5% 3% 6% 4% 4% 5% 5% 5% 1 3.6. Bedrijfsomvang 2 3 4 5 6 7 8 Uitstroom Instroom Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) Ruim tweederde van de bedrijven heeft één tot en met vijf werknemers. Het aandeel van deze kleine bedrijven blijft groeien, terwijl dat van de middelgrote bedrijven, van zes tot en met 50 werknemers, de laatste jaren is teruggelopen. Het gemiddelde aantal medewerkers per bedrijf stijgt ook licht bij de tweewieler- en revisiebedrijven. Bij de Personenauto s en de Caravans en Aanhangwagens is een lichte daling zichtbaar sinds 2000. Fig. 9 De ontwikkeling van de gemiddelde bedrijfsomvang per deelbranche 2000-2010 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2000 2001 2002 2003 2004 Bedrijfsauto's Personenauto's Tweewielers Verhuur 2005 2006 2007 2008 2009 9 2010 10 Caravans en Aanhangwagens Revisie Takel en Berging Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 17 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011)

3.7. Omzet van de deelbranches Bedrijven in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche hebben gezamenlijk een geschatte omzet van 68,5 miljard euro (inclusief Autowas, Autorijscholen en Tankstations). De geschatte omzet van de truckdealerbedrijven daalde van 4,8 miljard euro in 2008 naar 3,5 miljard euro in 2010. De autobedrijven laten na een dip in 2009 (35,7 miljard euro) weer een stijging zien in 2010 (38,8 miljard euro) en komen hiermee weer hoger uit dan in 2008 (38 miljard euro). De geschatte omzet stijgt verder voor de autoverhuurbedrijven en de tankstations. De Autowas en Tweewielers zijn stabiel. Bij Motorenrevisie en de Caravans en Aanhangwagens is sinds 2008 een lichte daling zichtbaar. Fig. 10 De totale geschatte omzet per deelbranche (in miljarden euro s) in 2010 3,5 2,1 1,0 Autobedrijven Autoverhuurbedrijven Autowasbedrijven Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 18 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht 20,9 0,2 1,0 0,2 0,8 Caravan- en aanhangwagenbedrijven Motorenrevisiebedrijven 38,8 Tankstations Truckdealerbedrijven Tweewielerbedrijven Verkeersopleidingen Bron: Mobiliteit in Cijfers, Auto s 2011-2012 (Stichting BOVAG-RAI Mobiliteit, 2011)

3.8. Ontwikkeling van de omzet van de deelbranches Fig. 11 De ontwikkeling van geschatte omzet (in miljarden euro s) per deelbranche 2005-2010* 50 45 40 35 30 Autobedrijven Autoverhuurbedrijven Autowasbedrijven Motorenrevisiebedrijven Tankstations Truckdealerbedrijven Tweewielerbedrijven Verkeersopleidingen Caravan- en aanhangwagenbedrijven 25 20 15 10 5 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 * Vergelijking met jaren voor 2007 is niet mogelijk voor Autobedrijven, vanwege aangepaste berekeningssystematiek. Bron: Mobiliteit in Cijfers, Auto s 2011-2012 (Stichting BOVAG-RAI Mobiliteit, 2011) Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 19 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht

3.9. Werknemers Het aantal werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche is in 2010 gedaald ten opzichte van 2008. Deze daling was zichtbaar in alle deelbranches met uitzondering van de Tweewielerbranche, Revisie en Takel en Berging. Het aantal werknemers in de Tweewielerbranche stijgt sinds 2000. Het aantal werknemers in Revisie en Takel en Berging steeg nog in 2008, maar daalde vervolgens in 2009 tot onder de aantallen van 2007. Ten opzichte van 2009 is weer een lichte stijging van 0,6% zichtbaar in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche. In 2010 werken in totaal 81.017 personen in deze branche. Het grootste deel hiervan, bijna 58.000 werknemers, is werkzaam in de Personenautobranche. Fig. 12 Het aantal werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche in 2000-2010 90.000 88.000 86.000 84.000 Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 20 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht 82.000 80.000 78.000 76.000 74.000 72.000 70.000 76.656 2000 2001 2002 2003 2004 Fig. 13 Het aantal werknemers per deelbranche in 2010 Detachering Revisie Takel en Berging Caravans en Aanhangwagens Verhuur Vrijwillige deelnemers Bedrijfsauto's Tweewielers Personenauto's 0 10 481 681 1.176 1.530 2.849 2005 2006 2007 2008 2009 81.017 Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) 8.067 10.000 8.233 20.000 30.000 40.000 50.000 57.990 Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) 60.000 2010 70.000

3.10. Arbeidsmobiliteit Met arbeidsmobiliteit wordt de in-, door- en uitstroom van werknemers aangegeven. De instroom en uitstroom van werknemers is sinds 2000 gedaald. De doorstroom binnen de motorvoertuigen- en tweewielerbranche is gestegen. Dit betekent dat er minder werknemers van andere branches in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche komen werken en dat er ook minder werknemers vertrekken naar andere branches. Alleen in de deelbranches Personenauto en Tweewieler is de instroom van werknemers in 2010 groter dan de uitstroom. In 2008 was een toename in het aandeel tijdelijke werknemers zichtbaar. In 2009 daalde dit aandeel weer. Het gaat hier om medewerkers die minder dan een jaar werkzaam zijn in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche. Fig. 14 De arbeidsmobiliteit van werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche in 2000 en 2010 10 2000 2010 9 8 7 68% 74% 6 5 4 3 2 1 14% 11% 13% 1 Doorstroom Instroom Uitstroom Tijdelijke werknemers Fig. 15 In- en uitstroom van werknemers per deelbranche in 2010 Bedrijfsauto's Caravans en Aanhangwagens Personenauto's Revisie Takel en Berging Tweewielers Verhuur 9% 9% 13% 13% 9% 11% 1 13% 13% 13% 1 15% 14% Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) 16% 2 4 6 4% 8 3% Instroom Uitstroom 10 Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 21 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011)

3.11. De duur van het dienstverband bij uitstroom In 2008 stroomden relatief veel werknemers uit die minder dan 4 jaar werkzaam waren in de branche. Dit is waarschijnlijk te wijten aan tijdelijke contracten die niet verlengd werden met het oog op de economische crisis. Het zijn voornamelijk jongere werknemers die deze contracten hebben. Er stroomden weinig werknemers uit die langer dan 10 jaar werkzaam waren. In 2010 stabiliseerden deze verhoudingen zich enigszins. Een factor die hierin mogelijk meespeelt, is de stijgende uitstroom van oudere werknemers door vergrijzing. Fig. 16 De procentuele duur van het dienstverband bij uitstroom uit de motorvoertuigen- en tweewielerbranche Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 22 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 44% 38% 34% 27% 2 0-3 jaar 4-9 jaar > 10 jaar 3.12. De omvang van het dienstverband 2008 2010 36% Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) De gemiddelde omvang van het dienstverband laat vanaf 2001 een stijgende lijn zien met een lichte terugval in 2005. De gemiddelde omvang van het dienstverband is 34,6 uren in 2010. Het aandeel mannen dat fulltime werkt (87%) is aanzienlijk groter dan het aandeel vrouwen dat fulltime werkt (25%). In 2000 werkte 63% van de vrouwen in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche parttime. In 2010 is dit aandeel gestegen tot 75%. Fig. 17 De gemiddelde omvang van het dienstverband (in uren) in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche 40 38 36 34 32 30 33,5 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 34,6 Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011)

3.13. Leeftijd werknemers De gemiddelde leeftijd van werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche ligt in 2010 op 36,8 jaar. Dit is een stijging van bijna 2 jaar sinds 2000. Deze stijging is in alle deelbranches zichtbaar, met uitzondering van Revisie. De gemiddelde leeftijd is het laagst bij werknemers in de tweewielerbranche, namelijk 33,9 jaar. De werknemers bij Takel en Berging zijn gemiddeld genomen ouder dan werknemers van andere branches. De gemiddelde leeftijd bedraagt bij hen 40,8 jaar. Het aandeel 55-plussers stijgt. In 2000 was ruim 6% van de werknemers 55-plusser. In 2010 is ruim 11% van de werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche 55 jaar of ouder. 3 van hen is ouder dan 45 jaar. Opvallend is de daling van werknemers tussen de 25 en 34 jaar van 31% in 2000 naar 24% in 2010. Naar verwachting zal de gemiddelde leeftijd en het aandeel 55-plussers de komende jaren verder toenemen door de vergrijzing. Fig. 18 Het aantal werknemers per leeftijdscategorie in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche in 2000-2010 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 17.308 17.818 24.330 19.319 19.900 17.462 14.931 13.789 5.025 < 25 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar > 54 jaar 3.14. Verhouding mannen en vrouwen 2000 2010 9.049 Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011) De meerderheid van de beroepsbevolking in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche is man, slechts 14% is vrouw. Het percentage vrouwen in de branche is sinds 2000 stabiel. Wel zijn er verschillen te zien in het percentage vrouwen per deelbranche: in Verhuur en Caravans en Aanhangwagens werken verhoudingsgewijs meer vrouwen dan in de andere deelbranches. Fig. 19 De man vrouwverhouding van werknemers in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche in 2010 86% 14% Man Vrouw Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 23 3. De motorvoertuigen- en tweewielerbranche in vogelvlucht Bron: Kengetallen Mobiliteitsbranche 2000-2010 (MarktMonitor in opdracht van OOMT, 2011)

Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 24 1. De mobiliteitsbranche in vogelvlucht

4. De vraag naar personeel In dit hoofdstuk is een beeld geschetst van de behoefte aan nieuw personeel in het schooljaar 2011-2012. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in de behoefte aan vakervaren werknemers en de behoefte aan BBL-leerlingen. Uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat de werkloosheid sinds de zomer van 2011 is opgelopen (www.cbs.nl). Daarnaast blijkt uit gegevens van Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) (2011) dat tussen 2006 en 2010 de arbeidsmarktsituatie voor schoolverlaters is verslechterd. Dit blijkt ondermeer uit een toename van de werkloosheid en de daling van het reële bruto maandloon. Dit jaar is niet alleen gevraagd of bedrijven behoefte hebben aan personeel, maar ook of het gaat om een uitbreidings- dan wel vervangingsvraag. Iets meer dan een vijfde van de bedrijven zoekt extra personeel voor uitbreiding van personeel of vervanging van vertrekkend personeel of heeft vanaf 1 september 2011 nieuw personeel aangenomen. De personeelsbehoefte is daarmee lager dan die in voorgaande schooljaren. De meeste vacatures zijn ter uitbreiding van personeel (14%). Bedrijven geven veelal aan dat de vacature is ontstaan door groei van de onderneming. Fig. 20 Het aandeel bedrijven dat behoefte heeft aan nieuw personeel; uitgesplitst naar schooljaar 10 2007-2008 (n=2.503) 9 2008-2009 (n=2.532) 8 7 6 5 4 3 2 1 3 35% 26% 26% 21% 65% 6 7 7 78% 5% 3% 2009-2010 (n=2.649) 2010-2011 (n=2.500) 2011-2012 (n=2.433) Ja Nee Weet niet / geen antwoord Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2007-2011) Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 25 4. De vraag naar personeel

Fig. 21 Het aandeel bedrijven dat behoefte heeft aan nieuw personeel in 2011-2012 (n=2.433) 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 14% 9% Ja, voor uitbreiding Ja, voor vervanging Nee Weet niet/ geen antwoord 77% * Meerdere antwoorden mogelijk Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011) Bij merkdealers bedrijfsauto s is er relatief vaker sprake van personeelsbehoefte dan bij bedrijven in andere deelbranches. De totale personeelsbehoefte is bij vrijwel alle subranches afgenomen ten opzichte van vorig schooljaar met uitzondering van bedrijfsautobedrijven. De totale personeelsbehoefte is bij vrij wel alle subranches afgenomen ten opzichte van vorig schooljaar met uitzondering van bedrijfsautobedrijven. Bij de merkdealers personenauto s, fiets- en scooterbedrijven is de daling het grootst, namelijk 9 procentpunten. Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 26 4. De vraag naar personeel Fig. 22 Het aandeel bedrijven dat behoefte heeft aan nieuw personeel in 2011 2012 uitgesplitst naar bedrijfstype* (n=2.433) Revisiebedrijf Motorbedrijf Scooterbedrijf Fietsbedrijf Merkdealer bedrijfswagens Merkonafhankelijk bedrijfsautobedrijf Merkdealer personenauto's Merkonafhankelijk autobedrijf 1% 4% 11% 6% 1 5% 8% 1% 3% 1% 7% 6% 1 1 13% 14% 13% 2 21% 2 26% 3 34% 4 5 55% 6 68% 7 7 74% 8 81% 79% 84% 85% Ja, voor uitbreiding Ja, voor vervanging Nee Weet niet 9 10 * Meerdere antwoorden mogelijk Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011)

De personeelsbehoefte loopt erg uiteen voor de 30 UWV-regio s. In de regio Zuid-Kennemerland is de totale personeelsbehoefte het laagst. In de regio Utrecht Oost is de totale behoefte het grootst. Tabel 2 Het aandeel bedrijven dat behoefte heeft aan nieuw personeel in 2011-2012; uitgesplitst naar UWV-regio* (n=2.433) Uitbreidingsvraag Vervangingsvraag Zuid-Oost Brabant 14% 9% Zuid-Limburg 2 9% Zuid-Kennemerland 6% Zeeland 14% 11% Zaanstreek / Waterland 1 3% West-Brabant 18% 11% Utrecht Oost 19% 18% Utrecht Midden 19% 11% Twente 13% 8% Stedendriehoek 21% 1 Rivierenland 2 Rijnmond 7% 9% Noordoost Brabant 21% 11% Noord en Midden Limburg 2 1 Midden-Holland 17% 1 Midden Brabant 2 1 Kennemerland / West Friesland 9% 7% IJsselvechtstreek 11% 7% Holland Rijnland 1 6% Haaglanden 1 6% Groot Amsterdam 17% 11% Groningen 7% 7% Gooi & Vechtstreek 13% 9% Gelderland Zuid 17% 9% Gelderland Midden 1 9% Friesland 9% 6% Flevoland 14% 6% Drenthe 7% 5% Drechtsteden 11% 1 Achterhoek 1 6% Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 27 4. De vraag naar personeel * Meerdere antwoorden mogelijk Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011)

8 van de ondervraagde bedrijven die de komende 12 maanden behoefte hebben aan extra personeel of per 1 september nieuw personeel hebben aangenomen, heeft behoefte aan één nieuwe medewerker. 13% heeft behoefte aan twee nieuwe medewerkers. Fig. 23 De mate waarin bedrijven behoefte hebben aan nieuw personeel in september 2011 september 2012 (uitgedrukt in aantal medewerkers) (n=503) 10 9 8 8 7 6 5 4 3 2 1 13% 3% 1 persoon 2 personen 3 personen 4 personen 5 personen Weet niet / geen antwoord Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011) Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 28 4. De vraag naar personeel

Tabel 3 De geschatte behoefte aan nieuw vakervaren personeel in september 2011 september 2012; uitgesplitst naar bedrijfstype en functie (op basis van extrapolatie) Merkonafhankelijk autobedrijf Merkdealer personen auto s Bedrijfautobedrijf Fiets- en/of scooterbedrijf Motorbedrijf Revisiebedrijf Totaal Assistent Mobiliteitsbranche 15 3 0 0 0 0 18 Autotechnicus 33 31 9 0 0 0 73 Bedrijfsautotechnicus 0 0 5 0 3 0 8 Motorfietstechnicus 0 0 0 0 0 0 0 Fietstechnicus 0 0 0 39 0 0 39 Scootertechnicus 0 0 0 14 3 0 17 Assemblagetechnicus Mobiliteitsbranche 0 0 0 0 0 0 0 Verbrandingsmotortechnicus 0 0 0 0 0 0 0 Revisietechnicus Verbrandingsmotoren 0 0 0 0 0 5 5 Verkoper fiets/bromfiets 0 0 0 23 0 0 23 Verkoopmedewerker Tankstation 0 0 0 0 0 0 0 Logistiek medewerker Mobiliteitsbranche 0 1 5 0 0 0 6 Eerste Autotechnicus 151 184 38 0 5 8 386 Eerste Bedrijfsautotechnicus 20 14 34 0 0 1 69 Eerste Motorfietstechnicus 0 0 0 0 0 0 0 Eerste Fietstechnicus 0 0 0 0 0 0 0 Eerste Verbrandingsmotortechnicus 0 0 0 0 0 0 0 Serviceadviseur Mobiliteitsbranche 19 30 0 3 0 0 52 Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche 0 68 3 0 0 1 72 Logistiek Supervisor Mobiliteitsbranche 0 0 0 0 0 0 0 Technisch Specialist Personenauto's 0 16 3 0 0 0 19 Technisch Specialist Bedrijfsauto's 0 3 0 0 0 0 3 Verkoopmanager Mobiliteitsbranche 0 10 0 0 0 0 10 Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek 5 22 0 2 0 0 29 Bedrijfsmanager Mobiliteitsbranche 5 0 0 0 0 1 6 Overig 23 29 23 0 0 3 78 Weet niet / geen antwoord 0 0 0 0 0 0 0 Totaal 271 411 120 81 11 19 913 Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011) Het geschatte aantal vacatures voor vakervaren personeel is ruim 900. Dit aantal is lager dan in 2010-2011 (circa 1.600). Uit kwalitatieve informatie blijkt dat bedrijven voorzichtiger zijn met de aanname van personeel te wijten aan de schuldencrisis die de kredietcrisis heeft opgevolgd. Met name binnen merkdealers personenauto s is het aantal vacatures lager dan vorig schooljaar (circa 900 tegenover 411 in 2011-2012). Uit de Branche Barometer van BOVAG Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 29 4. De vraag naar personeel

Autodealers & ASE/DEMAC (2012) blijkt dat in de eerste negen maanden van 2011 het gemiddelde dealerrendement gedaald is naar 0,97%. Vorig jaar was het rendement over dezelfde periode nog 1,58%. De verwachting is dat de vraag naar aftersales de komende periode verder afneemt: Consumenten houden hun hand op de knip. Dat betekent ook dat ze een onderhoudsbeurt van hun auto uitstellen of zelfs overslaan. Tabel 4 De geschatte behoefte aan nieuwe BBL-leerlingen in september 2011 september 2012; uitgesplitst naar bedrijfstype en functie (op basis van extrapolatie) Merkonafhankelijk autobedrijf Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 30 4. De vraag naar personeel Merkdealer personenauto s Bedrijfsautobedrijf Fiets- en/of scooterbedrijf Motorbedrijf Revisiebedrijf Totaal Assistent Mobiliteitsbranche 9 10 0 3 0 0 22 Autotechnicus 129 98 13 0 5 1 246 Bedrijfsautotechnicus 0 0 65 0 0 0 65 Motorfietstechnicus 0 0 0 6 15 0 21 Fietstechnicus 0 0 0 79 0 0 79 Scootertechnicus 0 0 0 12 3 0 15 Assemblagetechnicus Mobiliteitsbranche 0 0 0 0 0 0 0 Verbrandingsmotortechnicus 0 0 0 0 0 0 0 Revisietechnicus Verbrandingsmotoren 5 0 0 0 0 6 11 Verkoper fiets/bromfiets 0 0 0 18 0 0 18 Verkoopmedewerker Tankstation 0 0 0 0 0 0 0 Logistiek medewerker Mobiliteitsbranche 20 3 0 0 0 0 23 Eerste Autotechnicus 84 93 18 0 0 0 195 Eerste Bedrijfsautotechnicus 10 3 35 0 0 0 48 Eerste Motorfietstechnicus 0 0 0 0 0 0 0 Eerste Fietstechnicus 0 0 0 0 0 0 0 Eerste Verbrandingsmotortechnicus 0 0 0 0 0 0 0 Serviceadviseur Mobiliteitsbranche 6 13 2 0 0 0 21 Verkoopadviseur Mobiliteitsbranche 10 35 0 0 3 0 48 Logistiek Supervisor Mobiliteitsbranche 0 0 0 0 0 0 0 Technisch Specialist Personenauto's 3 0 0 0 0 0 3 Technisch Specialist Bedrijfsauto's 0 0 0 0 0 0 0 Verkoopmanager Mobiliteitsbranche 0 7 0 0 0 0 7 Werkplaatsmanager Motorvoertuigentechniek 0 4 0 0 0 0 4 Bedrijfsmanager Mobiliteitsbranche 0 0 0 0 0 0 0 Overig 13 26 10 7 0 5 61 Weet niet / geen antwoord 0 0 0 1 0 0 1 Totaal 289 292 143 126 26 12 888 Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011)

Het geschatte aantal leerwerkplekken voor BBL-leerlingen is bijna 900. Dit aantal is lager dan in 2010-2011 (circa 1.150). Bedrijven verkiezen veelal vakervaren personeel boven BBL-leerlingen. De meest genoemde reden hiervoor is dat de vacature in kwestie ervaring vereist. Uit cijfers van JOB (2010) blijkt ook dat driekwart van de BBL-leerlingen moeite had met het vinden van een leerwerkplek. Hoe hoger het niveau, des te meer moeite het kostte om een leerwerkplek te vinden. Daarnaast heeft de dataverzameling in september (in plaats van in juni) plaatsgevonden. Wellicht dat er bedrijven zijn die vóór september al BBL-leerlingen hebben aangenomen die nu aangeven geen behoefte te hebben aan nieuwe BBL-leerlingen. Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 31 4. De vraag naar personeel

Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 32 1. De mobiliteitsbranche in vogelvlucht [foto]

5. Het vertrek van personeel In dit hoofdstuk is het vertrek van personeel weergegeven. Het gaat hierbij om personeel dat in het schooljaar 2010-2011 is vertrokken en/of personeel dat naar verwachting in het schooljaar 2011-2012 moet vertrekken. 5.1. Vertrek van personeel in 2010-2011 Ruim 3 van de ondervraagde bedrijven geeft aan dat er in 2010-2011 personeel vrijwillig dan wel gedwongen is vertrokken. Dit komt overeen met 2010-2011 (29%). De meeste bedrijven geven aan dat het personeel vrijwillig is vertrokken (24%). Fig. 24 Het aandeel bedrijven dat aangeeft dat er personeel is vertrokken 10 9 8 7 2008-2009 (n=2.649) 2009-2010 (n=2.500) 2010-2011 (n=2.433) 74% 71% 71% 6 5 4 3 26% 29% 29% 2 1 Ja Nee Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2009-2011) Fig. 25 Het aandeel bedrijven dat aangeeft dat er personeel is vertrokken in september 2010 september 2011 (n=2.433) 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 24% 8% 71% Ja, vrijwillig Ja, gedwongen Nee * Meerdere antwoorden mogelijk Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011) Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 33 5. Het vertrek van personeel

Bij merkdealers personen- en bedrijfsauto s is er relatief vaker sprake van (vrijwillig) vertrek geweest dan bij merkonafhankelijke autobedrijven en fietsbedrijven. Fig. 26 Het aandeel bedrijven dat aangeeft dat er personeel is vertrokken in september 2010 september 2011; uitgesplitst naar type bedrijf* (n=2.433) Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 34 5. Het vertrek van personeel Revisiebedrijf Motorbedrijf Scooterbedrijf Fietsbedrijf Merkdealer bedrijfsauto's Merkonafhankelijk bedrijfsautobedrijf Merkdealer personenauto's Merkonafhankelijk autobedrijf 1% 6% 5% 5% 1 9% 9% 1 1 11% 16% 14% 17% 2 23% 24% 27% 3 34% 4 39% 5 6 59% 6 64% 7 7 7 77% 8 81% Ja, vrijwillig Ja, gedwongen Nee Weet niet / geen antwoord 79% 9 10 * Meerdere antwoorden mogelijk Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011)

Bij een aanzienlijke meerderheid (8) van de bedrijven die aangeven dat er in 2010-2011 personeel is vertrokken (n=698), is er personeel uit de werkplaats vertrokken. Iets meer dan één op de tien geeft aan dat er (ook) personeel van de afdeling sales is vertrokken. Fig. 27 De mate waarin bedrijven aangeven dat er personeel is vertrokken; uitgesplitst naar afdeling en schooljaar* Management Magazijn 3% 5% 4% 2009-2010 (n=735) 2010-2011 (n=679) Sales 11% 17% Receptie 6% 15% Werkplaats 84% 88% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 * Meerdere antwoorden mogelijk Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2009-2011) Het totaal aantal vakervaren medewerkers dat in 2010-2011 is vertrokken, is naar schatting ruim 2.700. Bij alle afdelingen was de belangrijkste reden van vertrek van vakervaren personeel vrijwillig van aard. Op een tweede plaats staat slecht functioneren van de medewerker bij vrijwel alle afdelingen. Andere redenen voor vertrek zijn het teruglopen van werkzaamheden en (pre)pensioen. Tabel 5 Het geschatte vertrek van vakervaren personeel in september 2010 september 2011; uitgesplitst naar type bedrijf en afdeling (op basis van extrapolatie) Merkonafhankelijk autobedrijf Merkdealer personenauto s Bedrijfsautobedrijf Fiets- en/of scooterbedrijf Werkplaats 574 958 226 271 39 69 2.137 Receptie 24 96 8 0 0 2 130 Sales 57 223 10 32 10 0 332 Magazijn 10 56 19 5 3 0 93 Management 0 34 5 0 3 0 42 Totaal 665 1.367 268 308 55 71 2.734 Motorbedrijf Revisiebedrijf Totaal Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 35 5. Het vertrek van personeel Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011)

Het totaal aantal BBL-leerlingen dat in 2010-2011 is vertrokken, is naar schatting bijna 400. De belangrijkste reden van vertrek van BBL-leerlingen was slecht functioneren (5). Een andere belangrijke reden was vrijwillig vertrek (38%). Tabel 6 Het geschatte vertrek van BBL-leerlingen in september 2010 september 2011; uitgesplitst naar type bedrijf en afdeling (op basis van extrapolatie) Merkonafhankelijk autobedrijf Merkdealer personenauto s Bedrijfsautobedrijf Fiets- en/of scooterbedrijf Motorbedrijf Revisiebedrijf Totaal Werkplaats 104 145 40 62 24 2 377 Receptie 0 0 0 0 0 0 0 Sales 0 0 0 0 0 0 0 Magazijn 0 0 0 0 0 0 0 Management 0 0 0 0 0 0 0 Totaal 104 145 40 62 24 2 377 Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011) Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 36 5. Het vertrek van personeel

5.2. Vertrek van personeel in 2011-2012 In voorgaande jaren is gevraagd naar het verwachte vrijwillige dan wel gedwongen vertrek. Het bleek echter lastig voor bedrijven om het (vrijwillig) vertrek in te schatten. Er is dit jaar daarom alleen gevraagd of het bedrijf verwacht bestaande contracten niet te kunnen verlengen. Bij nog geen van de ondervraagde bedrijven is dit het geval. Uit kwalitatieve informatie blijkt dat bedrijven minder snel geneigd zijn tot het niet verlengen van contracten in tegenstelling tot toen de kredietcrisis toesloeg. Het niet verlengen van contracten bleek voor (veel) bedrijven niet veel op te leveren. Fig. 28 Het aandeel bedrijven dat aangeeft dat bestaande contracten niet verlengd kunnen worden in 2011-2012 (n=2.433) 10 96% 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Ja Nee Weet niet / geen antwoord Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011) Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 37 5. Het vertrek van personeel

Fig. 29 Het aandeel bedrijven dat aangeeft dat bestaande contracten niet verlengd kunnen worden in 2011-2012; uitgesplitst naar type bedrijf (n=2.433) Revisiebedrijf Motorbedrijf Scooterbedrijf Fietsbedrijf Merkdealer bedrijfsauto's Merkonafhankelijk autobedrijf Merkdealer personenauto's Merkonafhankelijk autobedrijf 4% 1% 3% 1% 4% 1% 1% 3% 3% Nee Ja Weet niet / geen antwoord 10 93% 97% 99% 95% 98% 96% 94% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011) Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 38 5. Het vertrek van personeel Een aanzienlijke meerderheid (88%) van de bedrijven die verwachten dat er in 2011-2012 bestaande contracten niet verlengd kunnen worden (n=40), verwacht dat er personeel uit de werkplaats zal vertrekken. Fig. 30 De mate waarin bedrijven aangeven dat bestaande contracten niet verlengd kunnen worden in 2011-2012; uitgesplitst naar afdeling* (n=40) Management Weet niet Magazijn Receptie Sales Werkplaats 3% 5% 5% 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 88% 10 * Meerdere antwoorden mogelijk Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011)

Het verwachtte aantal vakervaren medewerkers dat in 2011-2012 zal vertrekken, is naar schatting ruim 200. Bij bijna alle afdelingen zal de belangrijkste reden van vertrek het teruglopen van werkzaamheden zijn, volgens de ondervraagde bedrijven die aangeven dat in 2011-2012 bestaande contracten niet verlengd kunnen worden. Een tweede belangrijke reden is het slecht functioneren van een medewerker. Een andere reden die genoemd is voor het niet verlengen van het contract, is (pre)pensioen. Tabel 7 Het geschatte verwachte vertrek van vakervaren personeel in 2011-2012; uitgesplitst naar type bedrijf (op basis van extrapolatie) Merkonafhankelijk autobedrijf Merkdealer personenauto s Bedrijfsautobedrijf Fiets- en/of scooterbedrijf Motorbedrijf Revisiebedrijf Totaal Werkplaats 109 40 19 23 3 0 194 Receptie 10 0 0 0 0 0 10 Sales 0 9 0 2 0 0 11 Magazijn 0 0 2 0 0 0 2 Management 0 0 0 0 0 0 0 Totaal 119 49 21 25 3 0 217 Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011) Het verwachtte aantal BBL-leerlingen dat in 2010-2011 zal vertrekken, is naar schatting circa 30. De belangrijkste reden is het slecht functioneren van de medewerker, volgens de ondervraagde bedrijven die aangeven dat in 2011-2012 bestaande contracten niet verlengd kunnen worden. Tabel 8 Het geschatte verwachte vertrek van BBL-leerlingen in 2011-2012; uitgesplitst naar type bedrijf (op basis van extrapolatie) Merkonafhankelijk autobedrijf Merkdealer personenauto s Bedrijfsautobedrijf Fiets- en/of scooterbedrijf Werkplaats 5 13 0 3 3 0 24 Receptie 0 6 0 0 0 0 6 Sales 0 0 0 0 0 0 0 Magazijn 0 0 0 0 0 0 0 Management 0 0 0 0 0 0 0 Totaal 5 19 0 3 3 0 30 Motorbedrijf Revisiebedrijf Totaal Bron: Vacatureonderzoek (Innovam, 2011) Monitor Onderwijs & Arbeidsmarkt Mobiliteitsbranche 2011 2012 39 5. Het vertrek van personeel