ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HBO Vertaler Engels LOI Hogeschool Croho-registratie 34483 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 11 december 2003 en 27 augustus 2004 Inhoud van het verslag Identificatie...2 Managementsamenvatting...3 Bevindingen...4 Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam...24 Bijlage 2: Programma...25 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...27 Bijlage 4: Documenten...29 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...30 De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman Certiked 16 november 2004 Pagina 1 van 30
Identificatie LOI Hogeschool Postbus 4200, 2350 CA Leiderdorp Leidsedreef 2, 2352 BA Leiderdorp Telefoon 071 54 51 258 Website: www.loi.nl Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: mr. M.J. Kuipers Kwaliteitscoördinator: T.F. Steffens Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: LOI Hogeschool HBO-opleiding Vertaler Engels Deeltijd Locatie Leiderdorp (afstandsonderwijs) Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader, daterende uit februari 2003 adequaat worden afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Extern deskundige: mevrouw A. van der Weert Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid) Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding. Deze zelfevaluatie alsmede de bijlagen daarbij bleek een goede basis voor de visitatie. De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 11 december 2003 en op 27 augustus 2004 heeft de tweede visitatiedag plaatsgevonden. Het conceptrapport is op 10 november 2004 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 11 november 2004 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot het onderhavige definitieve rapport. In de aanloop naar de visitatie is er viermaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle het karakter van kennismaking, voorlichting en planning. Pagina 2 van 30
Managementsamenvatting Op 11 december 2003 en 27 augustus 2004 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding Vertaler Engels van de LOI Hogeschool. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. De LOI Hogeschool is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op een uiteenlopend gebied, waaronder economie, informatica, marketing & sales en management. Daarnaast biedt de LOI Hogeschool ook post- HBO-opleidingen aan. Er studeren in totaal ruim 20.000 studenten aan de LOI Hogeschool, die daarmee tot de grote hogescholen in Nederland behoort. De LOI Hogeschool verzorgt afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten onafhankelijk van plaats, tijd en studietempo de opleidingen kunnen volgen. Belangrijke pijlers van de LOI Hogeschool zijn de kwaliteit van de leerstof, de begeleiding van de studenten door de docent en innovatie van het onderwijs. De leerstof wordt samengesteld door inhoudsdeskundigen op het betreffende vakgebied, waarbij de Hogeschool veel aandacht besteedt aan de didactisering van de lesstof, juist met het oog op het afstandsonderwijs. De begeleiding van de studenten vindt plaats door de docent in de vorm van correctie van en commentaar op de ingezonden huiswerkopgaven van de student. De student heeft daarnaast de mogelijkheid additionele vragen aan de docent te stellen. De interactie tussen de student en de docent vindt plaats via de gewone post en in toenemende mate via de digitale leeromgeving van de Hogeschool. De innovatie van het onderwijs komt tot uiting in het hebben en ontwikkelen van de digitale leeromgeving, LOI Campus Pro. Deze leeromgeving biedt de student het overzicht over de opleiding, inzicht in de eigen vorderingen en mogelijkheden tot overleg met de docent en met medestudenten. De opleiding Vertaler Engels van de LOI bestond reeds in de zeventiger jaren van de vorige eeuw. De opleiding leidde toen op voor het staatsexamen. Nadat het staatsexamen in 1997 ophield te bestaan, heeft de LOI samen met andere hogescholen, universiteiten en beroepsorganisaties het SNEVT (Stichting Nationale Examens Vertaler en Tolk) in het leven geroepen. Deze organisatie organiseert sedertdien de landelijke examens voor vertaler en tolk en ziet toe op het niveau daarvan. De opleiding Vertaler Engels was tussen 1997 en 2003 een kort-hbo opleiding. Na de aankondiging van de afschaffing van kort-hbo opleidingen, is de inschrijving hiervoor stopgezet. De opvolger van de kort-hbo opleiding werd in 2003 voor inschrijving geopend en dit betrof een volledige HBO opleiding. In 2004 is dit programma aangepast en zijn de studenten uit de in 2003 gestarte, volledige HBO opleiding, overgezet naar het aangepaste studieprogramma. Dit programma is onderwerp van deze visitatie geweest. De zelfevaluatie die de opleiding heeft geschreven had een goed niveau en bood het visitatieteam voldoende basis om mede aan de hand daarvan de opleiding te beoordelen. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de onderwerpen van het NVAO beoordelingskader Doelstellingen, Programma, Docenten, Voorzieningen, Kwaliteit en Resultaten alle voldoende zijn. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding Vertaler Engels van de LOI Hogeschool het geheel van het NVAO Beoordelingskader adequaat afdekt. Pagina 3 van 30
Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de blokken de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Pagina 4 van 30
Onderwerp: Doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De eindkwalificaties van de opleiding Vertaler Engels zijn gebaseerd op het Beroepsprofiel Vertaler uit 2004. Dit profiel is opgesteld door een drietal vertegenwoordigers uit het beroepenveld. Deze vertegenwoordigers van het beroepenveld hebben ruime ervaring in de beroepspraktijk en hebben daarnaast sterke bindingen met de verschillende beroeps- en brancheverenigingen voor vertaler in Nederland. Deze verenigingen en organisaties zijn onder andere NGTV (Nederlands Genootschap voor Tolken en Vertalers), VZV (Vereniging Zelfstandig Vertalers), ATA (Association of Translation Agencies) en de Nederlandse normcommissie voor de totstandkoming van een Europese norm voor vertaaldiensten. Het Beroepsprofiel Vertaler is voor een belangrijk deel gebaseerd op het Profiel van een Beginnend Vertaler van MetaCom (Nederlandse Federatie voor Meertalige Communicatie), de koepel van de Nederlandse organisaties op het gebied van taal, vertalen en tolken. Het profiel van MetaCom stamt uit mei 2000. Het Beroepsprofiel Vertaler omvat naast de basis van het MetaCom-profiel ook aanvullingen vanuit de bevindingen van de commissie van het Nederlands Normalisatie-Instituut, die meewerkt aan de totstandkoming van de Europese norm voor vertaaldiensten. Het beroepsprofiel omvat als beroepsvaardigheden Algemene ontwikkeling, Taalvaardigheden, Technische vaardigheden, Onderzoeksvaardigheden en Zakelijke vaardigheden. De opleiding heeft het Beroepsprofiel Vertaler als uitgangspunt voor de eindkwalificaties van de opleiding genomen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de eindkwalificaties van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de eindkwalificaties gebaseerd zijn op externe kaders die op voldoende gezaghebbende wijze en met voldoende inbreng van de beroepspraktijk tot stand zijn gekomen. Niveau: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. In het Beroepsprofiel Vertaler is aangegeven dat de vertaler over voldoende Algemene ontwikkeling en over voldoende Taalvaardigheden en Technische vaardigheden moet beschikken. Met de algemene ontwikkeling moet de vertaler in staat zijn teksten van verschillende soort in de juiste context te plaatsen. Daarvoor is ook inzicht in de cultuur en maatschappij van verschillende landen nodig. De taalvaardigheden hebben betrekking op het beheersen van de spelling, grammatica, interpunctie, woordenschat en stijl in verschillende talen. De technische vaardigheden betreffen het kunnen Pagina 5 van 30
omgaan met elektronische hulpmiddelen voor tekstverwerken en vertalen in de brede zin van het woord. De algemene ontwikkeling, kennis en vaardigheden moet de vertaler kunnen toepassen tijdens het vertalen en redigeren van teksten. Het is derhalve noodzakelijk dat de vertaler in staat is kennis en inzicht daadwerkelijk toe te passen. Het niveau van de vertaling of redactie moet adequaat zijn. Daaruit blijkt het vermogen van de vertaler om kennis en inzicht op het juiste niveau te kunnen toepassen. Certiked beoordeelt het gehanteerde beroepsprofiel adequaat op dit punt, zij het dat aspecten rond het redigeren van teksten wat onderbelicht is in het profiel. Met name bij de Algemene ontwikkeling en de Onderzoeksvaardigheden blijkt het vermogen van de vertaler om tot een goed oordeel over de vertaling te komen. Tijdens het vertalen doen zich veel vraagstukken van keuze en afweging voor. In de onderzoeksvaardigheden komt het kunnen verzamelen en interpreteren van informatie naar voren. De vertaler moet in staat zijn research te plegen om de keuzen te maken, moet de keuzen op de juiste wijze maken en moet deze vervolgens kunnen beargumenteren. Bij de kennis en het inzicht en het toepassen daarvan komt niet alleen het vertalen, maar ook het op de juiste wijze redigeren van teksten aan de orde. Bij de Onderzoeksvaardigheden en Zakelijke vaardigheden komt het vermogen tot communiceren met anderen in sterke mate naar voren. Zo moet de vertaler in staat zijn met de opdrachtgever te overleggen en deze van bepaalde keuzen en beslissingen kunnen overtuigen. De vertaler moet verder een netwerk aanleggen van mogelijke klanten, collega s en specialisten. Met klanten moet de vertaler de opdracht helder krijgen en keuzen om tot een goede vertaling te komen, kunnen beargumenteren. Met collega s wisselt de vertaler ervaringen uit over vraagstukken van het vertalen. Met specialisten op bepaalde vakgebieden overlegt de vertaler inzake specifieke terminologie. De vertaler werkt dikwijls alleen. Dat brengt met zich mee dat de vertaler over de leervaardigheden en zelfstandigheid moet beschikken om het werk op de juiste wijze te doen. Dat geldt met name ook als zich problemen tijdens het vertalen voordoen die om een oplossing vragen. Wel is in het profiel het kunnen werken onder tijdsdruk onderbelicht. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende: de vijf Dublin Descriptoren voor de HBO-bachelor komen adequaat aan de orde in de doelen van de opleiding. Daarbij wordt opgemerkt dat de aspecten revising & rephrasing en werken onder tijdsdruk onderbelicht zijn in het profiel. Oriëntatie HBO: de eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Oriëntatie HBO: een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Het Beroepsprofiel Vertaler is gebaseerd op het Profiel van een beginnend vertaler van MetaCom. Deze organisatie bundelt de Nederlandse organisaties op het gebied van taal, vertalen en tolken. Dat biedt voldoende waarborgen voor de inbreng van het beroepenveld. Het Beroepsprofiel Vertaler is weliswaar een aanscherping en actualisering van het MetaCom-profiel, maar wijkt daarvan op geen enkel punt wezenlijk af. Pagina 6 van 30
De inbreng van een aantal leden van de commissie van het Nederlands Normalisatie-Instituut, die een bijdrage levert aan de Europese norm voor vertaaldiensten, biedt een waarborg voor de voldoende aanpassing van het beroepsprofiel aan de huidige beroepspraktijk. Zowel het MetaCom-profiel als het Beroepsprofiel Vertaler zijn gericht op de beginnende vertaler. De verdergaande ontwikkeling van de vertaler in de loop van het werkzame bestaan, wordt niet als beroeps- of opleidingseis in deze documenten genoemd. Een belangrijke kwalificerende eis voor de vertaler op HBO bachelorniveau zijn de examens van SNEVT (Stichting Nationale Examens Vertaler en Tolk). Deze examens zijn van een adequaat niveau ten aanzien van het niveau waarover de beginnend vertaler moet beschikken. De vertaler op HBOniveau kan alleen aan de slag als hij of zij die examens heeft gehaald. De beroepen waarin de vertaler werkzaam kan zijn, zijn die van zelfstandig beroepsbeoefenaar, medewerker vertaalbureau en medewerker bedrijfsvertaaldienst. De kern van de eindkwalificaties is voor elk van deze beroepen hetzelfde. Op grond van de eindkwalificaties kan de vertaler derhalve in elk van deze beroepen werkzaam zijn. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties als voldoende. Het visitatieteam heeft daarbij in acht genomen dat het beroepenveld bij de eindkwalificaties in voldoende mate is betrokken en dat de eindkwalificaties zich op het HBObachelorniveau bevinden. Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Doelstellingen opleiding als voldoende. De opleiding is geënt op eindkwalificaties die aansluiten bij de eisen van het vak, de beroepspraktijk en het bachelorniveau. Pagina 7 van 30
Onderwerp: Programma Eisen HBO: kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Alle auteurs van lesmateriaal en docenten zijn extern. Bijna allemaal zijn zij werkzaam binnen hun vakgebied naast hun docent- of auteurschap bij de opleiding. Veel docenten en auteurs leveren commentaar op aspecten van de opleiding als actualiteit en relatie met de beroepspraktijk. De opleiding kent vakdeskundigen en marktverkenners. Vakdeskundigen beoordelen ontwikkelingen op een bepaald vakgebied. Deze functionarissen bekijken de actualiteit van de opleiding, ontwikkelingen in het beroepenveld en de aansluiting bij de beroepspraktijk en brengen hun bevindingen ter kennis over aan de projectleiding van de opleiding. Deze besluit in voorkomende gevallen tot aanpassing van de opleiding. De in de opleiding voorgeschreven literatuur omvat maatgevende en als standaard bekend staande vertaal- en monolinguale woordenboeken in zowel het Nederlands als het Engels. Daarnaast zijn relevante en actuele boeken voorgeschreven. De aanbevolen literatuur wordt door de opleiding weliswaar niet verplicht gesteld, maar wel sterk aangeraden. Onder deze literatuur zijn boeken over vertalen en over idioom, grammatica, uitspraak, brieven, Nederlandse spelling- en stijlregels en maatschappijkennis. Alle relevante onderwerpen komen aan de orde en de literatuur is actueel. Naast de boeken worden in de opleiding dictaten gebruikt waarin actuele en zich op het juiste niveau bevindende leerinhouden, vragen en opgaven opgenomen zijn. Een aantal modulen van de opleiding (te weten Vertalen Engels II & III (hoofdfase, 85 ECTS) en Maatschappijkennis (hoofdfase, 24 ECTS) leiden op tot extern gelegitimeerde examens van SNEVT, Stichting Nationale Examens Vertaler en Tolk). Deze modulen omvatten met 109 ECTS het grootste deel (iets meer dan 60%) van de hoofdfase (180 ECTS). Omdat de opleiding opleidt tot deze examens, is ook langs die weg de aansluiting met de beroepspraktijk gewaarborgd. Bij het lesmateriaal dat de auteur schrijft, is de praktijkgerichtheid een toetsingscriterium. Dat criterium komt onder meer tot uitdrukking in de mate waarin en de wijze waarop casussen zijn beschreven. Het lesmateriaal wordt door een beoordelaar gecontroleerd op de theoretische en praktische vakinhoud en actualiteit. Zowel de in de opleiding gebruikte boeken als het studiemateriaal hebben een voldoende actuele inhoud. De teksten in het studiemateriaal gaan over ruim voldoende diverse onderwerpen en sluiten goed bij de actualiteit aan. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het HBO-niveau van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat het programma voldoende actueel is en voldoende aansluit bij de beroepspraktijk. Pagina 8 van 30
Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma: het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het curriculum van de opleiding weerspiegelt de eindkwalificaties, die gebaseerd zijn op het Beroepsprofiel Vertaler, in voldoende mate. De kwalificatie Algemene ontwikkeling is terug te vinden in de modulen Vertaler Engels II & III. De in het lesmateriaal opgenomen teksten zijn van een zodanig niveau dat algemene ontwikkeling op het juiste niveau vereist is om deze teksten te kunnen interpreteren en vertalen. Ook komt deze kwalificatie tot uitdrukking in de module Maatschappijkennis (hoofdfase, 24 ECTS). In deze module wordt relevante informatie over land, cultuur en instellingen van respectievelijk Nederland, Groot- Brittannië en de Verenigde Staten gegeven. De kwalificatie Taalvaardigheden komt tot uitdrukking in een groot aantal modulen, waaronder met name Vertalen Engels II & III (hoofdfase, 85 ECTS) en Bachelor Assignment HBO Vertaler Engels (hoofdfase, 24 ECTS). Bij de taalvaardigheden gaat het niet alleen om vertalen maar ook om redactie ( revising and rephrasing ). Op een voldoende aantal plaatsen van het curriculum komt redactie casu quo samenvatten aan bod. De leerinhouden van de modulen staan op een goed niveau. De kwalificatie Technische vaardigheden komt in de vorm van ICT-hulpmiddelen bij vertalen en redigeren aan de orde in Vertalen Engels II & III. Daarin ontbreekt een uiteenzetting over het daadwerkelijk toepassen van onder meer vertaalgeheugenprogramma s. De kwalificatie Onderzoeksvaardigheden komt met name tot uitdrukking in de module Vertalen Engels II & III, de module Bachelor Assignment HBO Vertaler Engels en in de twee modulen Inleiding Vertaalspecialismen I en II (hoofdfase, samen 18 ECTS). De kwalificatie Zakelijke vaardigheden komt vooral ook tot uitdrukking in de module Vertalen in de praktijk (hoofdfase, 10 ECTS) en Ondernemen (hoofdfase, 13 ECTS) waarin ingegaan wordt op de opdrachtvoorbereiding, het opzetten van een onderneming en maken van een ondernemingsplan voor vertalers. Het komt ook aan de orde in de Bachelor Assignment HBO Vertaler Engels. Het onderwerp van werken onder tijdsdruk komt in theoretische zin ook in deze opdracht aan de orde. Daarnaast komen zowel de schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden in beide talen als de mondelinge taalvaardigheden in beide talen aan de orde op verschillende plaatsen in het curriculum. De mondelinge taalvaardigheden vallen uiteen in spreekvaardigheden en luistervaardigheden. De mondelinge vaardigheden komen ook tot uiting in Communicatie en Maatschappelijke Vorming (propedeuse, 6 ECTS). Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen doelstellingen en programma als goed. Het visitatieteam heeft overwogen dat het curriculum stevig en breed is en in goede mate een afspiegeling van de eindkwalificaties is. Het visitatieteam stelt dat in het curriculum meer aandacht besteed kan worden aan de daadwerkelijke toepassing van vertaalgeheugenprogramma s. Pagina 9 van 30
Samenhang programma: studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het programma bestaat uit een propedeutisch jaar en een hoofdfase. De propedeuse heeft een breed en oriënterend karakter. De modulen in de propedeuse geven een goed beeld van de inhoud van het vak communicatie. Onder deze modulen zijn met name Vertalen Engels I (48 ECTS), waarin zijn ondergebracht de onderwerpen taalvaardigheid, redactie, spreken, schrijven en vertalen. Deze module biedt een inleidend en compleet beeld over de onderwerpen die in de opleiding aan de orde komen. De module Communicatie en maatschappelijke vorming (6 ECTS) bereidt voldoende voor op de module Maatschappijleer in de hoofdfase. De module Computervaardigheden (6 ECTS) sluit voldoende aan op de technische vaardigheden die op verschillende plaatsen in de hoofdfase aan bod komen. De hoofdfase sluit aan op de propedeuse, omdat onder meer de modulen Vertalen Engels II & III een logische voortzetting van de module Vertalen Engels I in de propedeuse zijn. De opleiding besteedt in voldoende mate aandacht aan flankerende zakelijk aspecten in de modulen Vertalen in de praktijk en Ondernemen. De oriëntatie op Vertaalspecialismen I (literaire teksten) en Vertaalspecialismen II (juridische teksten) bieden niet zozeer een diepgaand specialisme als wel een kennismaking met wat een specialisme is. In deze zin sluiten deze modulen aan bij het programma en bieden ze een verdere verbreding van de opleiding. De verdeling van de modulen in de propedeuse en de hoofdfase is evenwichtig. De propedeuse en de hoofdfase zijn grotendeels gewijd aan het vertalen en de redactie, met aanvullingen op het gebied van maatschappijkennis en zakelijke aspecten van het vak. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de samenhang in het curriculum als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de modulen op een evenwichtige wijze samenhangen en een adequate verdeling over de onderwerpen laten zien. Studielast: het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen In de Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding zijn de eindtermen van de modulen waaruit de opleiding bestaat helder en concreet opgesomd. De termijn voor het inzenden van de correctie van inzendopgaven wordt bewaakt. De interne norm voor het inzenden is twee tot drie dagen per e-mail en vijf dagen per post. Deze normen worden overigens niet naar buiten gebracht. Er komen geen klachten binnen van studenten over de inzendtermijnen. Er is een termijn gesteld door de opleiding waarbinnen de examenuitslag bij de studenten moet zijn. Deze termijn is maximaal drie maanden. Gewoonlijk gebeurt het sneller: om en nabij zes weken. Het aantal examenmomenten per module is twee per jaar. Pagina 10 van 30
Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studielast als voldoende. Instroom: het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek Studenten met HAVO, VWO en MBO-4 worden tot de opleiding toegelaten. Studenten die ouder dan 21 jaar zijn en relevante kennis en/of ervaring hebben opgedaan, worden ook tot de opleiding toegelaten. De opleiding beziet middels de toetsingcommissie of de kennis en ervaring voldoende zijn om toegelaten te worden. Bij de toelating kijkt de opleiding wel of de student in een relevante werkomgeving werkzaam is. Het niet aanwezig zijn daarvan leidt niet tot een negatief advies bij het begin van de opleiding. Mogelijke vrijstellingen op grond van EVC s (extern verworven credits) staan in de studiegids van de opleiding aangegeven. De toetsingscommissie verleent deze vrijstelling na bestudering van het verzoek daartoe. De propedeuse van de opleiding is voldoende breed en oriënterend dat de instromende student met de genoemde instroomkwalificaties de aansluiting met dit programma kan maken. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de aansluiting met de instroomkwalificaties als voldoende. Duur: de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten De omvang van het curriculum bedraagt in totaal 240 ECTS, waarvan 60 ECTS voor de propedeuse en 180 ECTS voor de hoofdfase. Het gemiddelde aantal studie-uren bedraagt 15 tot 20 per week. Dat in het aantal studie-uren van 15 tot 20 per week toch de beoogde 240 ECTS kunnen worden gerealiseerd, hangt samen met het concurrency-beginsel. Dat wil zeggen dat de student, die aan deze opleiding studeert, werkzaam is in een werkomgeving waar hij of zij de opgedane kennis kan toepassen. Hierdoor kunnen de studie-uren tot het aangegeven aantal beperkt blijven. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studieduur als voldoende. Pagina 11 van 30
Afstemming tussen vormgeving en inhoud: het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen van het visitatieteam: Het didactisch concept is geënt op het afstandsonderwijs. Dat houdt in dat de opleiding veel aandacht besteedt aan de didactisering van het lesmateriaal en de opgaven die de studenten als huiswerk inzenden. Het lesmateriaal geeft niet alleen de vakinhoud, maar ook de uitleg over de toepassing daarvan, zodat de student zich de lesstof eigen kan maken. In het lesmateriaal zijn na elke les opgaven opgenomen die de studenten kunnen gebruiken om zelf hun vorderingen te toetsen. Ook zijn inzendopgaven opgenomen die door de docent kunnen worden gecorrigeerd. Het lesmateriaal dat de auteur schrijft, wordt voorafgegaan door een proefhoofdstuk. Dat wordt gecontroleerd door een redacteur op taalkundige aspecten en didactiek. De opleiding beschikt over een uitgebreid en uitgewerkt arsenaal aan instructies die aan auteurs worden overlegd om lesmateriaal te schrijven. Deze instructies vormen de didactische basis voor het schrijven van lesmateriaal. De opleiding heeft voldoende mechanismen om te bewaken dat de auteurs zich aan de instructies houden. De opleiding houdt dat bij via beoordelaars en redacteurs. De docenten werken voor hun correctiewerk met model-uitwerkingen. De kwaliteit van het correctiewerk door docenten wordt steekproefsgewijze bekeken door een beoordelaar. Als dat werk onvoldoende blijkt te zijn, neemt de afdeling Organisatie Opleidingen contact op met de docent om tot verbetering te komen. Het visitatieteam heeft waardering voor de mate waarin het afstandsconcept is toegepast op het curriculum. De lesmaterialen zijn goed gedidactiseerd. Daarbinnen is er een voldoende afwisseling van werkvormen (lesmateriaal met verschillende typen van vraagstellingen, verschillende opdrachtvormen). Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed. Beoordeling en toetsing: door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen van het visitatieteam: Een groot deel van de modulen wordt via extern gelegitimeerde examens getoetst. Het betreft de modulen Vertalen Engels II & III (hoofdfase, 85 ECTS) en Maatschappijkennis (hoofdfase, 24 ECTS). Dat is 109 ECTS en dat is iets meer dan 60% van de hoofdfase. De extern gelegitimeerde examens worden alle ontwikkeld door SNEVT (Stichting Nationale Examens Vertaler en Tolk). Het gaat daarbij om de examens Vertalen Engels Nederlands, Vertalen Nederlands Engels, Redactie en Maatschappijkennis. Deze examens zijn zeker van een goed niveau. Ze zijn ook ruim voldoende actueel. Overigens zitten de onderwerpen revising en rephrasing niet in voldoende mate in deze examens. Ook de mondelinge uitdrukkingsvaardigheid wordt daarin niet geëxamineerd. Pagina 12 van 30
Alvorens een student van de opleiding aan het SNEVT-examen mag deelnemen, dient hij of zij het betreffende vak van de opleiding met goed gevolg te hebben afgesloten. Dan verwerft de student een Verklaring van geen bezwaar voor het betreffende SNEVT-examen. Van de overige modulen neemt de opleiding zelf de examens af. De vragen, opgaven en toetsen van deze modulen zijn, zo heeft het visitatieteam vastgesteld, van een voldoende niveau. De opzet van de Bachelor Assignment HBO Vertaler Engels bestaat uit een aantal opdrachten, waaronder een drietal vertaalopdrachten die uit vooraf bepaalde categorieën teksten komen. De opdrachten betreffen samen ongeveer 10.000 woorden. Daarnaast dient de student een schriftelijke verantwoording van een onderzoek dat voor twee van de drie vertaalopdrachten is uitgevoerd, te maken en een reflectieverslag. De Bachelor Assignment HBO Vertaler Engels geldt als afstudeer- en stageopdracht. Als studenten geen stageplaats kunnen vinden, wordt van een virtueel vertaalbureau gebruikgemaakt. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de toetsing als goed. Het visitatieteam heeft overwogen dat de extern gelegitimeerde examens zeker aan de maat zijn, dat de Bachelor Assignment HBO Vertaler Engels voldoende van niveau is en dat de overige interne examens ook van voldoende niveau zijn. Voorts heeft de keuze voor externe legitimering ook als positief effect voor de studenten dat zij algemeen erkende (deel)diploma s krijgen. Beoordeling van het onderwerp Programma De opleiding heeft een adequaat programma opgesteld, waarin de leerdoelen die bereikt dienen te worden, op samenhangende wijze gedoceerd worden. Certiked heeft waardering voor de manier waarop het afstandsonderwijsconcept in deze opleiding is doorgevoerd. De extern gelegitimeerde examinering biedt een waarborg voor het te realiseren niveau en levert voor de studenten een extra stimulans vanwege het verkrijgen van extern gewaardeerde certificaten. Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Programma als voldoende. Het visitatieteam stelt vast dat alle facetten van het onderwerp voldoende tot goed zijn. Pagina 13 van 30
Onderwerp: Inzet van personeel Eisen HBO. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. De (externe) medewerkers die met het onderwijs belast zijn, hebben als functie: auteur, beoordelaar, redacteur, docent, examinator, scriptiebegeleider, vakdeskundig en/of marktverkenner. De auteurs stellen het lesmateriaal samen op grond van auteursinstructies. De beoordelaars kijken het werk van de auteurs na op vakinhoud en didactiek. De redacteur kijkt het lesmateriaal na op schrijfstijl en didactiek. De docent begeleidt de student wanneer deze bezig is in het leerproces. De examinator kijkt de examens van de student na. De scriptiebegeleider ondersteunt de student bij het schrijven van zijn afstudeerscriptie. De vakdeskundigen en marktverkenners gaan namens de instelling na of de inhoud conform de ontwikkelingen op het vakgebied en beroepenveld is. Alle personen die één of meer functies in het geven van onderwijs hebben, zijn opgenomen in de Externe Relatie Database (ERD) van de opleiding. In de selectiecriteria voor auteurs, docenten, beoordelaars en redacteurs zijn de eisen ten aanzien van ervaring in de beroepspraktijk expliciet opgenomen. Additionele eisen over de beroepservaring van examinatoren, scriptiebegeleiders, vakdeskundigen en marktverkenners heeft het visitatieteam niet aangetroffen. De opleiding beoordeelt alle personen die een functie hebben als boven bedoeld, bij hun sollicitatie op basis van hun ervaring in de beroepspraktijk. Zij worden dan opgenomen in de ERD. Bij het voornemen tot het verstrekken van een opdracht om onderwijs te verzorgen, volgt een controle van het c.v. op onder meer praktijkervaring. Ook voert de projectleider of business-unitmanager een gesprek met de sollicitant. Ook in dat gesprek is de praktijkervaring één van de toetsingscriteria. Relevante opmerkingen in termen van sterke en zwakke kanten over een persoon die optreedt in één van de functies worden opgenomen in de ERD. Uit de c.v s van auteurs en docenten blijkt het aspect van beroepservaring in voldoende mate. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de eisen HBO ten aanzien van het personeel als voldoende. Kwantiteit personeel: er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Op basis van de ERD beschikt de opleiding over een overzicht van alle personen die geschikt zijn voor één of meer van de functies voor het geven van onderwijs. Als een opdracht voor een bepaalde functie open staat, raadplegen de projectleiders en business-unitmanagers van de opleiding de ERD om een kandidaat te vinden. De opmerkingen in de ERD geven een aanwijzing bij de keuze. Aan het ontwikkelen van lesmateriaal gaat een projectplan vooraf, waarin projectfasen zijn onderscheiden. In de eerste fase, die van de projectopzet, staan onder andere de afspraken rond de Pagina 14 van 30
beoogde productie en planning van de werkzaamheden. Het waarborgen van voldoende capaciteit van auteurs en de aanlevering van materiaal door auteurs is als afgeleide daarvan vastgelegd. De planning en de realisatie van de werkzaamheden van docenten en examinatoren zijn de verantwoordelijkheid van de afdelingen Organisatie Opleidingen en het Examenbureau. Zij zien erop toe dat de termijnen voor het corrigeren van huiswerk en examenopgaven in acht genomen worden. Bij uitval van een docent als gevolg van ziekte of anderszins wordt dat gesignaleerd en wordt een andere docent ingezet. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwantitatieve inzet van personeel als zijnde voldoende. Het visitatieteam komt tot dat oordeel na het inzien van de procedures rond planning en inzet van personeel en de effectuering van deze procedures. Kwaliteit personeel: het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. De personen die een functie ambiëren als onderwijsgevende worden zowel bij hun aanmelding als bij verstrekking van een opdracht gecontroleerd op hun theoretische en vakinhoudelijke kennis en ervaring en op hun didactische vaardigheden. Zij schrijven een proefhoofdstuk ingeval zij optreden als auteur, dat de beoordelaar nakijkt op vakinhoud en dat de redacteur nakijkt op didactiek. Ten aanzien van de organisatorische vaardigheden van onderwijsgevenden ligt de controle bij de afdeling Organisatie Opleidingen. In afstandsonderwijs is het volgens planning insturen van de correctie van huiswerkopdrachten van studenten van belang. De afdeling houdt bij of docenten dat binnen de gestelde tijd doen en maant hen, als zij over de normtijd heen gaan. Opmerkingen over regelmatige overschrijding van de geplande inlevertijd worden in de ERD vastgelegd. Een zelfde vorm van signalering van normtijden wordt gehanteerd door het Examenbureau. Ingeval van examens kijken twee examinatoren het werk van de student na en ook nog een derde, als de eerste twee een significant verschil hebben. Ook in dit geval worden overschrijdingen gesignaleerd en worden examinatoren gemaand. De c.v. s van docenten en auteurs tonen een voldoende vakinhoudelijke en didactische ondergrond van hen aan. De studenten worden in de gelegenheid gesteld opmerkingen te maken over de inhoud van de lessen en over de correctie van hun antwoorden door de docenten. Opmerkingen over auteurs en docenten worden opgenomen in de ERD. De opleiding onderneemt in voorkomende gevallen actie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwaliteit van personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat met name de cv s van de docenten een voldoende vakinhoudelijke en didactische kennis en vaardigheden blijk geven. Beoordeling van het onderwerp Inzet van personeel Pagina 15 van 30
Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Inzet van personeel als voldoende. De opleiding stelt de relevante eisen aan docenten en auteurs en ziet op de naleving daarvan toe. Pagina 16 van 30
Onderwerp: Voorzieningen Materiële voorzieningen: de huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Voor het afstandsonderwijs beschikt de instelling over een voldoende capaciteit om de postale verzending te beheersen. Daarnaast stelt de instelling een digitale leeromgeving ter beschikking aan de studenten in de vorm van LOI Campus. Deze leeromgeving bieden faciliteiten voor het inzenden van huiswerk, interactie met docenten en terugkrijgen van de (gemotiveerde) correcties op hun huiswerk. Telefonisch contact van studenten met de instelling vindt plaats door het Customer Contact Center van de instelling. Deze afdeling is specifiek voor deze activiteit gecertificeerd. De mogelijkheden die de studenten geboden worden om de studie met behulp van elektronische leermiddelen uit te voeren, zijn bij de tijd en leveren meerwaarde in het realiseren van de studie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de voorzieningen als goed. Studiebegeleiding: de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het beleid van de opleiding is gestoeld op de overweging dat studenten die voor afstandsonderwijs kiezen, zelfstandig hun studie willen doorlopen. Anderzijds wil de opleiding studenten behulpzaam zijn bij hun studie. Daar hoort bij het bieden van momenten waarop de student over het onderwerp van zijn studie kan overleggen met docenten en medestudenten. De vormen van studiebegeleiding zijn onder meer begeleiding door de docent bij het corrigeren van huiswerk, aangeven van welke antwoorden fout zijn en waarom, persoonlijk contact met docent tijdens de mondelinge lessen, mogelijkheid tot contact met medestudenten via Campus en begeleiding tijdens en voor een stage of praktijkopdracht. Klachten van studenten over examens komen bij de examencommissie, die kan besluiten tot aanpassing van de gewraakte opgaven. De inhoud van de examens worden geëvalueerd op grond van opmerkingen van de examinatoren. De instelling heeft de volgende mechanismen om studenten bij achterblijvende resultaten daarop te attenderen: De instelling voert zogenaamde service calls uit naar studenten. Deze service calls vinden met een frequentie van tussen de 3 en 6 maanden plaats; De instelling heeft het voornemen in 2004 een enquête uit te voeren onder studenten die dreigen uit te vallen. Dit voornemen is opgenomen in een actieplan. Pagina 17 van 30
Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studiebegeleiding als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Voorzieningen Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen als voldoende. De overwegingen zijn, dat de materiële voorzieningen goed zijn en dat de opleiding voldoende rekening houdt met de kenmerken van de studenten in termen van hun zelfstandigheid en hun beperkte behoefte aan begeleiding. Pagina 18 van 30
Onderwerp: Interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten: de opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. De instelling is ISO 9001-gecertificeerd ten aanzien de bedrijfsprocessen die te maken hebben met het concipiëren en ontwikkelen van opleidingen en examens voor afstandsonderwijs. De relevante procedures en werkwijze instelling zijn in een kwaliteitshandboek beschreven. De opleiding kent een onafhankelijke Raad voor de Kwaliteitsbevordering die toeziet op de totstandkoming en naleving van het kwaliteitssysteem. De kwaliteit wordt op twee niveaus bewaakt, te weten enerzijds de kwaliteit van het (primaire) proces en anderzijds de kwaliteit van de producten. De streefdoelen voor de proceskwaliteit zijn ontleend aan de ISO 9001-normen. Centraal staan begrippen als kwaliteit, continuïteit, helderheid en eenvormigheid van de procedures. Het evalueren van de mate waaraan aan de normen wordt voldaan geschiedt op grond van periodieke audits. Deze vinden eenmaal per jaar plaats. De streefdoelen voor de productkwaliteit zijn integraal ontleend aan het beoordelingskader van de NVAO. De vier stappen in het proces om na te gaan of aan deze streefdoelen wordt voldaan, zijn de zelfevaluatie door de instelling, de visitatie door de VBI, beraadslaging over de visitatie en de reactie van de instelling door de Raad voor de Kwaliteitsbevordering en de rapportage aan de NVAO. Zowel de streefdoelen als de evaluatie daarvan komen tot stand binnen het raamwerk van de accreditatie conform de kaders van de NVAO. Het formuleren van doelstellingen en het evalueren vindt plaats onder diverse stakeholders. Sterk vindt het Certiked team de positie van de Raad voor de Kwaliteitsbevordering, die een zwaarwichtig stempel drukt op het goed functioneren van de kwaliteitssystematieken van de hogeschool. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de interne kwaliteitszorg als goed. Maatregelen tot verbetering: de uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. De procedures van het kwaliteitssysteem worden getoetst in het kader van het door de instelling opgestelde vierluiktraject. Het gaat daarbij achtereenvolgens om de projectopzet, de projectuitvoering, de evaluatie van herzieningen en nieuwe projecten en de permanente evaluatie. Binnen de instelling zijn vormen van overleg op verschillende niveaus. Deze overleggen zijn ervoor bedoeld om de activiteiten binnen het vierluiktraject te bewaken en bij te sturen, waar dat nodig is. Naast het overleg zijn binnen de fasen van het vierluiktraject mijlpalen c.q. producten gedefinieerd. Dat zijn concrete activiteiten binnen een fase, waarvoor doel en inhoud zijn geformuleerd. Het evaluatie-instrumentarium bestaat uit: Pagina 19 van 30
De verschillende netwerken waarin de voorzitter bestuur en de business-unitmanagers deelnemen; input uit deze netwerken levert informatie op voor de bijsturing van de producten van de instelling. Informatievoorziening via vakdeskundigen en marktverkenners; zij leveren informatie aan over actuele en relevante ontwikkelingen op het betreffende vakgebied. Signalen van klanten en docenten; opmerkingen van klanten die bijvoorbeeld via het customer contact center binnenkomen worden verder geleid en kunnen aanleiding zijn voor bijsturing. Enquêtes onder studenten; was de participatie voorheen beperkt, sedert de enquêtes via internet worden afgenomen is de deelname gestegen naar ongeveer 50%; de reacties van de klanten zijn input voor de bijstelling van de producten. Ondervragen van studenten op periodieke basis via service calls; deze vinden eens in de 3 tot 6 maanden plaats. Paneldiscussies met studenten en alumni over hun ervaringen. De evaluaties leiden tot verbeteringen, met name op het gebied van de inhoud en actualisering van de opleiding, de begeleiding van de studenten en de informatievoorziening over de examinering. Vanwege de sterk aanwezige link tussen doelen stellen, evalueren en vervolgens verbeteren, beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed. Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld; bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Het betrekken van de verschillende belanghebbenden (stakeholders) bij de processen en producten van de instelling geschiedt op een gestructureerde wijze en conform het kwaliteitssysteem. De medewerkers van de opleiding zijn betrokken via de overlegsituaties en waarin medewerkers zich kunnen uitspreken over het verloop van projecten in het kader van het vierluiktraject. De netwerken van de voorzitter van het bestuur en de business-unitmanagers bieden een waarborg dat het beroepenveld in voldoende mate betrokken is. Vakdeskundigen en marktverkenners signaleren ontwikkelingen in het beroepenveld. De studenten zijn op drie wijzen bij de kwaliteit betrokken: enquêtes onder studenten, service calls door de opleiding en opmerkingen en klachten die studenten bij de opleiding kunnen neerleggen. De opleiding vraagt niet op een regelmatige basis om de input van alumni. Het visitatieteam heeft waardering voor de pro-actieve wijze waarop de hogeschool haar netwerken benut voor het verkrijgen van goede informatie. Op grond daarvan beoordeelt zij dit facet als goed. Beoordeling van het onderwerp Interne kwaliteitszorg Pagina 20 van 30