HOE BEGINNEN MET LIGHTROOM 4?

HOE BEGINNEN MET LIGHTROOM 4? Dertig pagina s met duidelijke aanwijzingen om je eerste stappen met Lightroom 4 te zetten. Allereerst zullen de belangrijke voorkeursinstellingen worden getoond. De voorbeelden kunnen klakkeloos worden overgenomen, zodat het programma goed functioneert. Aan het eind van deze handleiding heb je de fundamentele bewerkingen op je eerste foto s toegepast en deze afgedrukt op een A4 kleurenprinter. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 1 van 31

VOORKEUREN Om Lightroom feilloos te laten werken, zijn de Voorkeuren en de Catalogusinstellingen belangrijk. Klik op Lightroom in de Menubalk klik daarna op Voorkeuren. Neem de instellingen van de vijf schermen over op je computer. De naam van de catalogus kan verschillen en de map waar deze terecht komt is bij Windows en Mac verschillend. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 2 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 3 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 4 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 5 van 31

Klik vervolgens op Catalogusinstellingen en neem de instellingen van de volgende drie schermen over. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 6 van 31

CATALOGUSINSTELLINGEN Digitale Doka - maandag 15 april 2013 7 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 8 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 9 van 31

IMPORTEREN Sluit een camera, geheugenkaart of stick met foto s aan op je computer en open Bestand > Foto s en video s importeren Klik op de bron waar de te importeren bestanden te vinden zijn. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 10 van 31

Klik op Kopiëren als DNG - of Kopiëren als je JPEG-bestanden hebt - in de Menubalk en klik vervolgens op NAAR en kies Andere bestemmingen. Kies in het open Finder (Verkenner in Windows) venster een map of maak een nieuwe map, zoals in dit voorbeeld. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 11 van 31

Als de foto-bestanden uit de camera komen hebben ze een nietszeggende bestandsnaam. Gelukkig biedt Lightroom de mogelijkheid om de bestandsnaam aan te passen aan de persoonlijke behoefte. Onderstaande afbeelding laat zien dat er een keuze menu is geopend waarin uit diverse mogelijkheden kan worden gekozen. De meest voor de hand liggende mogelijkheid staat er helaas niet bij en die moeten we dus zelf maken. Mijn voorkeur is de volgende: [datum_camera_nummer.extensie] Op de volgende bladzij staat een voorbeeld van de manier om de eigen bestandsnaam vorm te geven. Waarom de camera in de bestandsnaam noemen? Menig fotograaf heeft zowel een reflex camera als een compact camera. Met de reflex camera fotografeert hij in RAW-bestand en de compact camera komt vaak niet verder dan JPEG-bestand. Lightroom behandelt de verschillende bestandsformaten niet op de zelfde manier, zoals verder bij de module Ontwikkeling zal blijken. Behalve de specifieke bestandsnaam kunnen ook andere gegevens bij het importeren worden ingevoerd, zoals het maken van een back-up kopie, vaste Ontwikkelingsinstellingen voor alle foto s, Metagegevens (b.v. copyright) en Trefwoorden. Naarmate men meer vertrouwd is met Lightroom, zullen deze onderdelen steeds meer de aandacht krijgen. Voor dit moment slaan we ze over. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 12 van 31

In dit venster wordt de bestandsnaam naar keuze opgebouwd. Het voorbeeld toont de datum (JJMMDD), type camera (Pentax K5) en het nummer dat de camera aan de foto heeft toegekend. Over dat nummer nog een extra opmerking. In veel camera s kan men doorlopende nummering instellen of een nummering die begint bij 1 tijdens iedere nieuwe photoshoot. De doorlopende nummering heeft een bereik van maximaal 9.999 opnamen. Daarna begint de camera weer op 1. Omdat we iedere bestandsnaam de datum van de opname mee geven, voorkomen we dat meer dan één bestand hetzelfde nummer krijgt. Tevens geeft de doorlopende nummering ons een beeld omtrent de intensiteit van het camera gebruik. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 13 van 31

Nadat we op de knop Importeren hebben geklikt verschijnen de foto s in de module Bibliotheek. Nu kunnen we beginnen met de werkelijke behandeling van de foto s, die uit twee onderdelen bestaat, te weten de ordening en de bewerking. Wat we in Lightroom ook met de foto s doen, het oorspronkelijke bestand blijft onaangetast. Zelfs in lengte van jaren is het mogelijk om het oorspronkelijke bestand opnieuw op te roepen en te bewerken. Wat we in Lightroom te zien krijgen is de omzetting (rendering) van de digitale bestandsinformatie in een zichtbaar beeld dat geen onderdeel uitmaakt van het oorspronkelijke beeldbestand. De digitale bestandsinformatie blijft daardoor onaangetast. Elke bewerking die we op een beeld toepassen wordt als een apart klein tekstbestand bij de digitale bestandsinformatie gevoegd, echter ook weer zonder de oorspronkelijke bestandsinformatie te beïnvloeden. Deze benadering van de bestandsinformatie heeft onder meer tot gevolg, dat we in Lightroom geen functie Openen aantreffen, net zo min als de functie Opslaan. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 14 van 31

BIBLIOTHEEK In Lightroom heeft elke module drie panelen: *linker paneel is voor navigatie *midden paneel is voor één of meer afbeeldingen *rechter paneel is voor de functies Digitale Doka - maandag 15 april 2013 15 van 31

NAVIGATIE IN DE MODULES E-toets = Loepweergave G-toets = Gridweergave T-toets = Gereedschapbalk F-toets = Verbergt/toont menubalk F5-toets = Verbergt/toont modulekiezer F6-toets = Verbergt/toont filmstrip F7-toets = Verbergt/toont linker paneel F8-toets = Verbergt/toont rechter paneel,-toets = Verbergt/toont Filterbalk FUNCTIETOETSEN P-toets = Vlag aanbrengen U-toets = Vlag verwijderen X-toets = Foto geweigerd D-toets = Foto naar Ontwikkelmodule W-toets = Witbalans aanpassen met pipet R-toets = Uitsnijden gereedschap Q-toets = Vlekken verwijderen M-toets = Gegradueerd filter K-toets = Aanpassingspenseel L-toets = Dimmen Z-toets = Zoomweergave Ctr(Cmd) = Virtuele kopie Ctr(Cmd) K = Trefwoord toevoegen Ctr(Cmd) Backspace = geweigerde foto s verwijderen AANBEVOLEN WORKFLOW Het verdient aanbeveling om onderstaand werkschema te volgen bij het bewerken van de foto s. Je loopt dan het minste risico om bestandsinformatie te verwijderen, die je bij een volgende bewerking juist nodig hebt om een gewenste verbetering aan te brengen. 1. Geografische coördinaten invoeren 2. Vlag- of kruisselectie 3. Vlagfilter in schakelen 4. Geweigerde foto s verwijderen. 5. CAMERAKALIBRATIE instellen 6. Opstart voorinstelling 7. Stofvlekken zoeken 8. Witbalans corrigeren 9. Basisfix uitgangspunt 10.STANDAARD functies aanpassen 11.KLEURTINTCURVE aanpassen 12.DETAILS instellen 13.LENSCORRECTIES instellen 14.EFFECTEN instellen 0, 1, 2, 3, 4, 5 = Classificatiesterren 6, 7, 8, 9 = Kleurlabel Digitale Doka - maandag 15 april 2013 16 van 31

Workflow Lightroom 4 voor beginners Ordenen met vlag en kruis. Geef foto s een Vlag (P) als je ze beslist wilt behouden en een kruis (X) als je ze beslist wilt verwijderen. Er blijven dan een aantal foto s over zonder vlag of kruis en dat zijn de twijfelgevallen waarover je later een beslissing kunt nemen. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 17 van 31

Selecteer nu de foto s met een vlag. Deze zijn in eerste instantie geschikt om verder bewerkt te worden. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 18 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 19 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 20 van 31

ONTWIKKELEN Selecteer in de modulekiezer (F5) de module Ontwikkelen en selecteer in de filmstrip (F6) de eerste foto om te bewerken. Open in het linker paneel het venster Voorinstellingen en daar in Reset alles om zeker te zijn dat de afbeelding is gebaseerd op de volledige bestandsinformatie uit de camera zonder andere instellingen. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 21 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 22 van 31

Stofvlekken zijn niet altijd te vermijden en je kunt ze het beste zo vroeg mogelijk opsporen en verwijderen. Het opsporen gaat beter met behulp van een voorinstelling. Maak de Kleurtintcurve zoals in het voorbeeld hier naast. De vlekken zullen vooral in de egale vlakken verschijnen. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 23 van 31

Door de kleurtintcurve weer op Lineair in te stellen verschijnt het normale beeld weer. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 24 van 31

Het verdient de voorkeur om de instellingen in de camera op automaat of neutraal te zetten. Je weet namelijk niet precies wat het effect is van de bijzondere instellingen. In Lightroom kun je direct waarnemen wat het effect is van de beweging met een schuifregelaar. Dit geldt zeker ook voor de witbalans. In veel gevallen zal de camera een goede witbalans hebben gevonden, maar het is niet verkeerd om de mogelijke keuzes van Lightroom even door te lopen en beoordelen wat de resultaten zijn. Mijn camera geeft soms enigszins koele kleuren, die met de instelling Automatisch kunnen worden aangepast. Een voorzichtige beweging met de schuifregelaars kan eveneens tot een goed resultaat leiden. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 25 van 31

We zijn nu aangekomen bij het meest essentiële deel van Lightroom voor wat betreft de bewerking van digitaal beeldmateriaal. Lightroom biedt een groot aantal verschillende instelmogelijkheden, die tot een beter resultaat van de opname kunnen leiden. Even goed kunnen al deze instelmogelijkheden tot een janboel leiden, vooral als men in het wilde weg met de schuifregelaars gaat spelen. De beste start is gebruik te maken van een standaard voorinstelling - in dit geval Automatische tinten genoemd. Deze voorinstelling houdt in de eerste plaats rekening met de lenscorrectie van de camera. Vervolgens worden de functies onder de kop STANDAARD ingesteld. Met de Y-toets komen het oorspronkelijke beeld en het resultaat van de instellingen naast elkaar te staan, zodat het effect van de instellingen kan worden beoordeeld. Het resultaat van Automatische tinten kan nog worden aangevuld met Curve, normaal contrast en Doordrukken. Tenslotte kan één van de Verscherpen worden gebruikt. Bedenk dat de gebruikte Voorinstellingen globale verbeteringen van een foto zijn. Het staat je vrij om zelf met schuifregelaars het resultaat overeenkomstig je eigen smaak aan te passen. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 26 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 27 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 28 van 31

Digitale Doka - maandag 15 april 2013 29 van 31

AFDRUKKEN Stel eerst je printer in op A$ formaat en op kleur afdrukken. Neem vervolgens de instellingen van het rechter paneel, zoals op bladzijde 30 en 31, over en toets Afdrukken. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 30 van 31

Om je kennis van Lightroom verder te verbeteren is het boek Lightroom 4 ontmaskerd van Piet van den Eynde een aanrader. Digitale Doka - maandag 15 april 2013 31 van 31