Onderzoek naar behandelingen voor de vermoeidheidstoestand



Vergelijkbare documenten
Nederlandse samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2. Hoofdstuk 3 SAMENVATTING

Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de

Dutch summary/ Samenvatting

Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress.

SAMENVATTING. Inleiding. Black box? Signaalstoffen in de hersenen

Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons.

Chapter 14. Samenvatting

Chapter 8. Nederlandse samenvatting

J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap.

Onderzoeken naar ME/cvs brengen de problemen met het autonome zenuwstelsel in verband met de hersenen

6,7. Verschillende vormen van schizofrenie: Werkstuk door een scholier 1824 woorden 26 augustus keer beoordeeld

Puberhersenen onder de loep

De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de

Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist

SAMENVATTING. Depressie. De geschiedenis van antidepressiva

Nederlandse samenvatting

2.1: Hoe kunnen wij, als mensen, andere mensen helpen om deze ziekte te laten verdwijnen uit de wereld? Al dan niet een deel.

Nederlandse samenvatting Marihuana, endocannabinoïden en acute hersenschade

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Behandeling met memantine

Discussie. 5.1 Selectiviteit van MDMA. 5.2 Retrospectieve karakter van het onderzoek

Nederlandse samenvatting

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB

Parkinson Blaas en Darm problemen

de verzwakkingscorrectie uit te voeren op basis van de berekende verzwakkingscorrectie.

MS: Revalidatie in de vroege fase. H.G.A. Hacking, revalidatiearts.

Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch

Chapter 9. Dutch Summary

Medicatie bij milde of matige dementie

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop

De ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening van de hersenen

Rol in leren en geheugen en veranderingen die optreden bij de ziekte van Alzheimer

Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling. dr. C.A. Loth

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

ANTIDEPRESSIVA PATIËNTENINFORMATIE ALGEMENE INFORMATIE OVER GEBRUIK EFFECTEN EN BIJWERKINGEN VAN ANTIDEPRESSIVA

Het chemische brein: antwoorden bij de lesbladen 1

University of Groningen. Motor and non-motor symptoms in cervical dystonia Smit, Marenka

Behandeling met rivastagmine capsules

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose

The anxious brain Boshuisen, Marjolein

Moving the brain: Neuroimaging motivational changes of deep brain stimulation in obsessive-compulsive disorder Figee, M.

Samenvatting. Chapter 8

drugs abc antidepressiva

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD.

Autisme begrepen AUTENTIEK. Kees van Dorsten. Copyright AUTENTIEK 2017 Alle rechten voorbehouden.

Hoofdstuk 3 hoofdstuk 4

Hersenletselcongres

HERSENSCAN DOPAMINERGE SYSTEEM FRANCISCUS VLIETLAND

Medicatie bij Probleemgedrag

Integratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer

Ziekte van Parkinson

Patiëntenbrochure. Internet: Telefoon: (0800-POMPINFO)

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

Brein. Basisinformatie Brain Training. Brain Gymmer

Medische technieken. Maar dat is toch niet nieuw? Wat is. gebruiken voor verbetering. Mensverbetering

Richtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen

Nederlandse samenvatting. Genetische & omgevingsrisicofactoren. Compulsieve symptomen: Beïnvloeden zij het brein op dezelfde manier?

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn?

Cannabinoid Receptor Function in the Medial Prefrontal Cortex F.S. den Boon

CHAPTER 11 SAMENVATTING

Nederlandse samenvatting en discussie

Nederlandse samenvatting

Introductie cursus AD(H)D. Neurobiologie en Medicatie.

University of Groningen. SSRI augmentation strategies Cremers, Thomas

22q11.2 deletie syndroom bij volwassenen

Medicatie bij Alzheimer dementie

Hersenen en beweging. Geef om je hersenen

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis

6,5. Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april keer beoordeeld

Linking Depression. Longitudinal and neuroimaging genetic studies in major depressive disorder. Esther Opmeer

Medicatie voor patiënten met de ziekte van Parkinson

De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende

Nederlandse samenvatting

Patiëntenbrochure. 1dd 1mg bij parkinson

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Examen Medische Vakken

Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. Dipidolor 10 mg/ml, oplossing voor injectie. piritramide

Naast baclofen bevat Lioresal Intrathecaal als hulpstoffen natriumchloride en water voor injectie.

WERKING VAN HET ZENUWSTELSEL

Vertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington? Waarom creatine?

De behandeling van de ziekte van Parkinson en dementie

Parkinson en Psychoses

Parkinson en Medicatie

Werkstuk Biologie De ziekte van Parkinson

Patiëntenbrochure ApoGo pomp

Parkinson en Dementie

natalizumab (tysabri)

Parkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie

Samenvatting in het Nederlands

Challenges of brain imaging in psychiatry: understanding brain structure and function in schizophrenia da Silva Alves, F.

in gesprek over: Medicijnen tegen angststoornissen

Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist

Baclofen, (How) Does It Work? The Efficacy and Working Mechanism of High- Dose Baclofen in the Treatment of Alcohol Dependence E. M.

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington

Mobiliteit, beweging, gezondheid DINSDAG 28 JUNI 2016

Nederlandse samenvatting algemene discussie en conclusie

De ziekte van Parkinson

Transcriptie:

6 oktober 2014. Onderzoek naar behandelingen voor de vermoeidheidstoestand Volgens het meest recente epidemiologische onderzoek naar vermoeidheid (door het Ministerie van gezondheid en welzijn in Japan, 1999) heeft 1/3 van de Japanse bevolking chronische vermoeidheid die langer dan zes maanden aanhoudt. De helft van deze mensen voelde vergeleken met vroeger verlies van werkcapaciteit en zegt niet fulltime te kunnen werken. Chronische vermoeidheid heeft daarom niet alleen de gezondheid van veel Japanners geruïneerd, maar vormt ook een groot maatschappelijk probleem door zijn economische impact. Een eigen behandeling voor chronische vermoeidheid is echter nog niet gevonden en meestal worden compenserende behandelingen met ontstekingsremmende en psychotrope middelen gebruikt tegen de symptomen. Daarom hebben we de onderstaande punten onder de loep genomen om een nieuwe behandeltactiek voor deze vermoeidheidstoestand te ontwikkelen. 1. Een epidemiologische onderzoek naar vermoeidheid in patiënten die behandeld worden in een open medische instelling en in de eerstelijns gezondheidszorg eenheid. 2. Verificatie van de geschiktheid van een medicijn dat de hersenstofwisseling bij patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) beïnvloedt. Fluvoxamine staat bekend als een selectieve serotonine-heropname-remmer en werd vaak gebruikt voor de behandeling van patiënten met een depressieve stoornis. Voor het evalueren van het effect van Fluvoxamine op aan een ziekte gerelateerde vermoeidheid kregen 39 patiënten Fluvoxamine (startdosering: 25mg / dag) toegediend. 11 patiënten trokken zich binnen twee weken terug vanwege bijwerkingen; misselijkheid, toegenomen vermoeidheid en een verlies van denkvermogen. De overige 28 waren in staat meer dan 2 maanden Fluvoxamine te nemen. Te oordelen naar hun symptomen en prestatie statuten na de behandeling waren twee van hen genezen van CVS en acht van hen herstelden genoeg om weer te gaan werken. Vijf van hen gaven aan zich beter te voelen, maar toonden geen verbetering in fysieke activiteit en dertien patiënten vertoonden geen verbetering. Dus 36% van de 28 patiënten die Fluvoxamine toegediend kregen, hadden verbetering (Tabel 1). Amantadine staat bekend om het effect op de afgifte van dopamine in de hersenen. We schreven 22 patiënten in voor de toediening van Amantadine en drie patiënten trokken zich terug vanwege bijwerkingen: hoofdpijn, duizeligheid en een toegenomen vermoeidheid. De overige 19 kregen meer dan twee maanden Amantadine

toegediend. Twee van hen waren na de behandeling genezen van CVS en acht van hen herstelden genoeg om weer te gaan werken. Zes van hen gaven aan zich beter te voelen, maar toonden geen verbetering in fysieke activiteit en vier patiënten vertoonden geen verbetering. Dus 47% van de 19 patiënten die Amantadine toegediend kregen, kenden een verbetering (Tabel 1). Te oordelen naar deze resultaten zou serotonerge en dopaminerge dysmetabolisme betrokken kunnen zijn in de pathogenese van CVS. 3. Het onderzoek naar hersenfuncties (serotonerge en dopaminerge metabolisme, acetyl-carnitine opname, regionale cerebrale doorbloeding) bij patiënten met CVS met behulp van Positron Emissie Tomografie. Toen we de cerebrale opname van acetyl-carnitine onderzochten met [2-11 C]acetyl-Lcarnitine in acht patiënten met chronisch vermoeidheidssyndroom en in acht normale leeftijd- en geslachtgematchte controlepersonen werd een significante afname gevonden in verschillende hersenregio s van de patiënten, namelijk in de prefrontale en temporale cortex, de anterieure cingulate cortex en het cerebellum. Deze bevindingen suggereren dat door acetyl-carnitine de niveaus van biosynthese van neurotransmitters misschien verlaagd worden in sommige hersengebieden van chronisch vermoeide patiënten en dat deze afwijking misschien een van de sleutels is om de mechanismen van het chronisch vermoeide gevoel te onthullen. De onderzoeken naar serotonerge en dopaminerge metabolisme in de hersenen van patiënten met CVS zijn in volle gang. 4. Metaboliet analyse van [2-14 C]acetyl-carnitine in muizenhersenen. Waar het tijdsverloop van 1 tot 20 minuten van de opname van [2-14 C]acetyl-carnitine in de hersenen van muizen werd gevolgd na een injectie, zagen we die opname geleidelijk toenemen tot aan 20 minuten. De bloedcurve van de radioactiviteit nam in plaats daarvan af na verloop van die tijd. De metaboliet-analyse werd uitgevoerd in gedode muizen na 20 minuten. Aangezien de radioactiviteit van de hersenen van al die muizen laag was, werden hersenen van drie van hen gebruikt voor de metaboliet analyse (n = 4 met 12 muizen). Dunnelaagchromatografie analyse onthulde drie belangrijke neurotransmitters: glutamaat, aspartaat en GABA waarvan glutamaat verantwoordelijk was voor 60% van de radioactiviteit in de hersenen. Maar de belangrijkste radioactieve metabolieten in het plasma waren vooral acetyl-carnitine zelf en acetaat. Bron: www.hirou.jp/english/pdf/kuratune3.2.pdf Auteur: Hirohiko Kuratsune, Department of Health Science, Faculty of Health Science for Welfare, Kansai University of Welfare Sciences, 3-11-1, Asahigaoka, Kasiwara, Osaka 582-0026, Japan. E-mail: kura@fuksi-kagk-u.ac.jp

Tabel 1. Verbetering door Fluvoxamine en Amantadine op de symptomen in patiënten met CVS Figuur 1A. De regionale standaard opnamewaarde van [2-11 C]acetyl-L-carnitine (rsuvacc) in de geautomatiseerde hersenatlas van late-fase-optelling beelden (60-90 minuten na injectie). De groep gemiddelde afbeeldingen van normale controles en CVS patiënten op de typische transaxiale, coronale en sagittale doorsneden worden hier gepresenteerd. De rode omlijning bakent het skelet van de hersenen af en de gele lijnen tonen de transaxiale, coronale en sagittale vlakken.

Figuur 1B. Z-score afbeeldingen laten de verminderde opnamewaarde van [2-11 C]acetyl-L-carnitine zien in de CVS groep wanneer vergeleken met die voor de normale controle groep op dezelfde doorsnede als gebruikt voor de opnamewaarde van [2-11 C]acetyl-L-carnitine Figuur 2. Metaboliet analyse van [2-14 C]acetyl-carnitine in de muizenhersenen

* * * Verklarende woordenlijst Acetyl-L-carnitine: speelt een rol in de energieproductie in de hersenen en is ook een antioxidant Anterieure cingulate cortex: gebied in de hersenen dat wordt geassocieerd met verschillende cognitieve functies, zoals aanpassen aan beloningen, beslissingen maken, empathie en emotie. Aspartaat: neurotransmitter die NMDA-receptoren stimuleert die geheugenfunctie controleren Cerebellum: kleine hersenen, zorgt voor de afstelling tussen waarneming en beweging, stuurt de spieren aan en is betrokken bij mentale en emotionele processen Dopamine: neurotransmitter die een rol speelt bij het ervaren van genot, blijdschap en welzijn Dysmetabolisme: gewijzigde stofwisseling Gamma-amino boterzuur (GABA): een aminozuur dat in het menselijk lichaam fungeert als neurotransmitter met een remmende werking. Dit betekent dat het de hersenen reguleert en de activiteit in de zenuwcel afremt Glutamaat: één van de belangrijkste neurotransmitters in het zenuwstelsel, vooral in overmaat aanwezig in de hersenschors. Glutamaat werkt stimulerend op andere zenuwcellen Metaboliet: de tussen- of eindproducten die ontstaan nadat een chemische stof in een biologisch systeem een stofwisseling heeft ondergaan (o.a. aminozuren, adenosinetrifosfaat of ATP, glucose, adrenaline) Neurotransmitter: overdrachtsstoffen bij de impulsoverdracht van o.a. zenuwimpulsen Pathogenese: manier van ontstaan en ontwikkeling van een ziekte Prefrontale cortex: gebied in de hersenen en is betrokken bij cognitieve en emotionele functies als beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing Psychotrope middelen: hebben een effect op de psyche, maar minder verslavend zijn dan andere verdovende middelen Selective serotonin reuptake inhibitor (SSRI s): selectieve serotonine-heropname remmers; groep van medicijnen die op selectieve wijze de heropname van de hersenstof serotonine door bepaalde hersenzenuwen remmen en daardoor o.a. werkzaam zijn tegen depressiviteit en bepaalde angststoornissen Serotonine: neurotransmitter die invloed heeft op stemming, slaap, emotie, seksuele activiteit, eetlust en de verwerking van pijnprikkels Temporale kwabben: gebieden in de hersenen die betrokkenzijn bij het gehoor, het verbale geheugen, de taalfuncties en bij visuele herkenning.