Hoofdstuk 1 Softwarecategorieën Software kan worden ingedeeld in verschillende manieren. Bijvoorbeeld: De taal waarin het bepaal software geschreven is of taak waarvoor het bestemd is. Het platform De manier waarop het platform zich laat bedienen De licentie Een makkelijkere manier om software in te delen is in Systeemsoftware, Applicatiesoftware en Embedded software. Systeemsoftware is een software di op zich zelf de hardware laat werken. Bijvoorbeeld: Unix of Mac OSX Applicatiesoftware is programmatuur dat bestemd is voor degene die de computer gebruikt. Bijvoorbeeld: Microsoft PowerPoint of ITunes. Embedded systems Een embedded system is het elektronisch systeem waarin de hardware en software samen in een apparaat zitten. Meer over Embedded systems op blz.2 Communicatie gebruiker-software-hardware Een persoon kan niet direct met een computer communiceren, dus dan worden de volgende stappen genomen: De gebruiker communiceert met de applicatie. De applicatie communiceert met het besturingssysteem. 1
Het besturingssysteem communiceert met de hardware. Soorten interface: Grafische gebruikersinterface: hierdoor communiceer je met de applicatie bij moderne programma s Tekstuele interface: dit is wanneer je commando s en tekstregels alleen met een toetsenbord invoer. Embedded system Dit is een apparaat waarbij de computer ingebed is. Doordat bij zo n elektronisch systeem de hardware en software in één apparaat zit, is het moeilijk om hardware en software gescheiden te zien; beide zijn bij de ontwikkeling volledig voor elkaar gemaakt en nergens anders voor. Je koopt deze hardware en software dus niet gescheiden, zoals bij een gewone computer. Voorbeelden van een Embedded system: Een geautomatiseerde klokthermostaat Een elektronisch aangestuurde wasmachine Een ABS (Antiblokkeersysteem) of TCS(Traction control system) in een auto Een digitale camera Een mobiele telefoon(hoewel de ontwikkelingen op dit gebied steeds meer richting gewone computers neigen) Operating system Je kunt de software bijwerken met een nieuw stuk hardware waar die nieuwe software in zit. Maar het kan ook zonder een nieuw stuk hardware: je downloadt opnieuw het complete OS(Operating System) met wijzigingen en dat zet je via de pc (of wireless) op het stukje hardware. 2
De bekendste voorbeelden hiervan zijn de besturingssystemen van Apple (ios) en van Google (Android). Specialistische software De ontwikkeling van Maatwerksoftware noem je (informatie) systeemontwikkeling of software-engineering. Een ruimer begrip dan Maatwerksoftware is Specialistische software. deze is voor meer bedrijven bruikbaar, maar wel voor heel specialistische toepassingen. Deze software is bedoeld voor gespecialiseerde beroepsgroep, maar niet voor één bepaald bedrijf. Voorbeelden van specialistisch software: Een programma voor het beheren van een aandelenportefeuille Een programma voor de besturing van een robot/machine Een boekhoudpakket Een programma voor magazijnbeheer Standaarsoftware is gemaakt voor een grote groep gebruikers die allemaal ongeveer dezelfde wensen hebben. Naast maatwerksoftware, specialistische software en stadaardsoftware is er software die niet altijd eenduidig in deze groepene in te delen is; dit is Overige software. 3
Licenties Alles wat je wel en niet mag doen wanneer je een softwarepakket koopt, is neergelegd in een Licentie-overeenkomst of Gebruiksrechtovereenkomst, die bij elk pakket zit. Bepaalde standaardapplicaties kennen een afwijkende licentievorm. We noemen hier Freeware en Shareware. Freeware is software die je vrij, dat wil zeggen gratis,kunt gebruiken. Je mag kopietjes maken van deze programmatuur en aan derden geven mar je mag er niet aan sleutelen want er rust wel copyright op. Shareware ; hiervoor moet je wel betalen. Wel is het vaak zo dat je het programma voor een tijdje mag proberen. daarna moet je betalen of wordt de toegang tot het pakket geblokkeerd. Open source Veel mensen zijn ontevreden dat de standaardapplicaties die door de bedrijven en de overheid gebruikt worden, voor het grootst deel afkomstig zijn van Microsoft. Ze vinden het een allenheerschappij van dit grote softwareconcern en dat ICTspecialisten hun kennis moeten delen in plaats van fors munt te slaan uit een monopoliepositie. Deze opvatting heeft geleid tot de ontwikkeling van open-sourcesoftware, dat wil zeggen software waarvan de broncode openbaar is. Om te voorkomen dat de broncode oneigenlijk wordt gebruikt, geldt ook bij opensourcesoftware een licentie-overeenkomst. 4
Software as a Service (SaaS) Met SaaS word bedoeld: een methode voor het anbieden van (webbased) software. Kenmerken van SaaS : De software wordt niet bij de gebruiker geïnstalleerd, maar bij de provider De provider verzorgt centraal het applicatiebeheer. De software is zo ontwikkeld dat meerdere gebruikers ermee kunnen werken, vaak met gebruik van gescheiden datasets. Voorbeelden van SaaS zijn: Google Apps Internetbankieren Webbased boekhouding Online games Online conversiesoftware Online virusscanners De leerlingadministratiesytemen Magister en SOM. 5
6