Resultaten van een enquête onder de bewoners van Austerlitz - eind 2012 Datum: 15 december 2012 Auteur: Coöperatie Austerlitz Zorgt U.A., Jan Smelik Inlichtingen: info@austerlitzzorgt.nl Verspreiding: De resultaten van deze enquête mogen vrijelijk verspreid worden, maar het Bestuur van de Coöperatie Austerlitz Zorgt U.A. stelt het op prijs geïnformeerd te worden wanneer uit dit rapport wordt geciteerd.
2
Eind oktober 2012 heeft de werkgroep Austerlitz Zorgt een schriftelijke vragenlijst huis- aan- huis verspreid onder alle circa 620 woningen in Austerlitz. Men kon de vragenlijst op papier invullen en inleveren bij de supermarkt of het dorpshuis. Dit is door 190 huishoudens gedaan. Ook kon men de vragenlijst online invullen. Hier hebben 70 huishoudens voor gekozen. De totale respons kwam hiermee op 260, ofwel 42% van de totale populatie. De werkgroep, inmiddels omgevormd tot bestuur van de op 14 december 2012 opgerichte Coöperatie Austerlitz Zorgt U.A., is zeer tevreden over deze hoge respons en beschouwt deze als een teken dat het onderwerp leeft onder de bevolking. Dit werd eerder ook al geconstateerd naar aanleiding van de hoge opkomst bij de dorpsbijeenkomst in september 2012. Vergelijken we de steekproef met de samenstelling van de Austerlitzer bevolking is de vragenlijst iets vaker door personen uit tweepersoonshuishoudens ingevuld, en iets minder vaak door eenpersoonshuishoudens. 3
In de huishoudens die de enquête hebben ingevuld wonen in totaal 650 personen, 44% van de totale bevolking van Austerlitz. Relatief hebben iets meer 65- plussers aan het onderzoek deelgenomen (55% van alle senioren), maar de enquête is ingevuld door jong en oud. Het bestuur van de Coöperatie Austerlitz Zorgt bedankt allen die de moeite hebben genomen de enquête in te vullen en zal dankbaar gebruik maken van de resultaten bij het vaststellen van het beleid in de komende periode. 4
Dit rapport is rond drie thema s opgebouwd. Telkens worden de resultaten rond dit thema grafisch weergegeven, met daaronder een toelichting. Bij de analyse van de resultaten is telkens zowel gekeken naar de totale groep van deelnemers als naar de groep, waarvan de oudste persoon in het huishouden ouder is dan 65 jaar. Voor de leesbaarheid noemen wij dit in het vervolg 65- plussers. Overigens zien we bij veel vragen opvallend weinig verschillen tussen de ouderen en de rest van de bevolking. 5
Het eerste thema gaat in op het wonen in ons dorp: hoe wonen wij en hoe prettig is het om in het dorp te wonen? In het kader van de zorg is verder van belang: hoe belangrijk vinden wij het om in Austerlitz te blijven wonen, ook als wij oud en gebrekkig worden? 6
Austerlitz heeft veel koopwoningen, waarvan de meerderheid vrijstaand of 2- onder- 1- kap. Appartementen zijn zeldzaam. 7
Vrijwel alle deelnemers aan het onderzoek hebben een huis met een tuin en hebben een trap in huis. Dit zijn dus woningen die minder geschikt zijn voor mensen die slecht ter been zijn. 8
Dertig procent van de Austerlitzers geeft aan een woning te hebben die levensloopbestendig is, met andere woorden: zij kunnen in hun woning blijven wonen als hun levensomstandigheden veranderen, bijvoorbeeld door ouderdom, ziekte of een handicap. Bij de 65- plussers is dit nauwelijks hoger. Van hen woont 37% naar eigen zeggen in een levensloopbestendige woning. Dat betekent dat veel inwoners iets zullen moeten regelen om in hun huis te kunnen blijven wonen als zij onverhoopt minder goed ter been zijn of niet meer zelfstandig kunnen functioneren. 9
Inwoners van Austerlitz zijn over het algemeen zeer tevreden over het wonen in ons dorp. Met een gemiddeld rapportcijfer van 8,3 scoort Austerlitz ook aanzienlijk hoger dan het laatst bekende cijfer van de gemeente Zeist als geheel (7,7), met de kanttekening dat dat cijfer al wat ouder is. 10
De mooie omgeving is voor vrijwel iedereen een voordeel van het wonen in Austerlitz, maar ook biedt ons dorp voor bijna 80% van de inwoners de prettig huis om in te wonen. Ongeveer de helft van de respondenten vindt de sociale samenhang, zoals bijvoorbeeld tot uitdrukking komt in burenhulp, een voordeel van het wonen in ons dorp. Een derde ziet het verenigingsleven als voordeel. Bij de ouderen ligt dit iets hoger. Het feit dat Austerlitz dichtbij werk of familie is speelt een minder grote rol. 11
Het belangrijkste nadeel van Austerlitz is het gebrek aan zorg- en welzijnsvoorzieningen. Daarnaast worden ook de slechte bereikbaarheid met het openbaar vervoer en het beperkte aanbod aan algemene voorzieningen, zoals winkels en restaurants, door veel mensen aangevinkt. Bij deze vraag zien we, net als bij veel andere vragen, opvallend weinig verschillen tussen de ouderen en de rest van de bevolking. 12
Voor twee derde van de Austerlitzers is het belangrijk om in het dorp te kunnen blijven wonen, ook als ze door ziekte of gebrek zorg nodig hebben. Uit deze vraag en de vorige constateert het bestuur dat er een duidelijke behoefte is onder de bevolking aan het in het dorp zelf aanbieden van voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn. 13
Hoewel het voor velen lastig is om te voorspellen hoe de komende 10 jaar qua gezondheid zal verlopen, denken toch veel deelnemers aan de enquête iets aan hun woning te moeten aanpassen. Van de 65- plussers is dit zelfs twee derde deel! 14
Ook zal bij velen in de komende jaren behoefte aan zorg en welzijnsdiensten ontstaan, ook weel vooral bij ouderen. Tuinonderhoud, huishoudelijke hulp en klussen aan huis zijn de meest genoemde diensten, maar ook verpleging aan huis en personenalarmering wordt door veel ouderen genoemd. 15
Nu we de woonsituatie en de verwachting ten aanzien van de behoefte aan zorg en welzijn in kaart hebben gebracht, gaan we, als tweede thema, in kaart brengen welke voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn men graag lokaal, dus in het dorp, aangeboden zou willen zien. Hierbij hebben we geen onderscheid gemaakt tussen wat er al is en wat er misschien zou moeten komen. 16
Nu we de woonsituatie en de verwachting ten aanzien van de behoefte aan zorg en welzijn in kaart hebben gebracht, gaan we, als tweede thema, in kaart brengen welke voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn men graag lokaal, dus in het dorp, aangeboden zou willen zien. Hierbij hebben we geen onderscheid gemaakt tussen wat er al is en wat er misschien zou moeten komen. 17
Welzijnsvoorzieningen worden momenteel door slechts een handjevol Austerlitzers gebruikt. Uit dit onderzoek kan niet worden geconcludeerd of dit is omdat men er geen behoefte aan heeft of dat men ze gewoon niet weet te vinden. Wart we wel al eerder hebben geconstateerd, is dat de behoefte aan dit soort voorzieningen behoorlijk zal toenemen. 18
Behalve Vitras/CMO en MeanderOmnium zijn de meeste welzijns- en zorgorganisaties bij slechts een minderheid van de geënquêteerden bekend... 19
en dat is onder senioren niet veel anders. 20
Als gevraagd wordt van welke zorgvoorzieningen men het belangrijk vindt dat ze in Austerlitz zelf worden aangeboden, wordt de huisarts het meest genoemd. Uit de bewonersbijeenkomst die in september 2012 is gehouden is ook gebleken dat men heel graag weer een spreekuur in ons dorp wil. Daarnaast noemt men een aantal voorzieningen die al in het dorp worden aangeboden, zoals apotheek (bezorging), fysiotherapeut en prikdienst. Ongeveer 30% van de ondervraagden vindt een zorgloket of coördinator belangrijk. Onder ouderen worden hulpmiddelen (uitleen of verkoop) relatief vaak belangrijk gevonden. Voorzieningen voor jeugd en gezin, alsmede psycholoog, worden relatief weinig genoemd. 21
Betreffende welzijn wordt vervoer het meest genoemd, de helft vindt dit belangrijk. Rond 40% zitten voorzieningen als huishoudelijke hulp, maaltijdvoorziening, klussendienst en tuinonderhoud. Een aantal al aanwezige diensten, zoals sport, koffieochtenden en gezamenlijke maaltijden worden door ongeveer een kwart belangrijk gevonden. Hetzelfde geldt voor zaken als seniorenadvies, vrijwilligerscentrale, dorpsondersteuner en dagbesteding. 22
We hebben gezien dat de bewoners die aan het onderzoek hebben deelgenomen graag in ons dorp blijven wonen en meer voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn in Austerlitz willen. Als laatste thema behandelen we de manier waarop dat georganiseerd zou moeten worden. 23
Ongeveer 70% van de respondenten vindt het belangrijk dat men voor zorg- en welzijnsvoorzieningen terecht kan bij één centrale organisatie in Austerlitz. Onder ouderen ligt dit percentage nog iets hoger. 24
Op een andere manier gevraagd zien we gelukkig hetzelfde beeld: 68% van de respondenten vindt dat we de zorg in Austerlitz beter zelf kunnen regelen. Ongeveer een kwart van de deelnemers is van mening dat we het aanbod vanuit Zeist moeten gebruiken en het hier niet nog eens moeten overdoen. 25
Ouderen zijn nog duidelijker voorstander van het in eigen hand nemen van de zorg in Austerlitz. 26
Het volgende is aan de deelnemers voorgelegd: Stel dat in Austerlitz een zorgcoöperatie wordt opgericht. Deze zou een Dorpsondersteuner aanstellen die aanspreekbaar is voor alle vragen omtrent zorg en welzijn. Ook zorgt de coöperatie ervoor dat aanvragen en indicatiestelling voor de WMO of AWBZ soepel verlopen. De coöperatie dient tevens als vrijwilligerscentrale, bijvoorbeeld voor vervoer naar het ziekenhuis en burenhulp. Tenslotte biedt de zorgcoöperatie korting op diensten die niet door de gemeente vergoed worden, zoals tuinonderhoud en huishoudelijke hulp zonder WMO- indicatie. De bereidheid om lid te worden van zo n coöperatie is behoorlijk groot: 40% geeft aan sowieso lid te worden, eveneens 40% laat dit amangen van de contributie, het aanbod of een combinatie van beide. 27
28
Op de vraag wat de zorgcoöperatie het eerst zou moeten aanpakken staat bovenaan: de huisarts. Blijkbaar is er een grote behoefte aan een eigen dorpsdokter. Ook zaken als thuiszorg en zorgcoördinator worden relatief vaak genoemd. Apotheekbezorging, prikdienst en fysiotherapeut worden ook nog regelmatig aangemerkt als diensten die de coöperatie zou moeten regelen, terwijl deze zaken al in het dorp worden aangeboden. Blijkbaar is er nog een behoorlijke onbekendheid met het aanbod dat er als is. 29
Wat betreft welzijnsdiensten staat vervoer (aangepast vervoer, seniorenvervoer, vervoer naar het ziekenhuis) bovenaan het verlanglijstje van de bewoners. Daarna volgen huishoudelijke hulp, maaltijdvoorziening, vrijwilligerscentrale en dorpsondersteuner (of WMO- spreekuur). Die laatste zaken hebben voor ouderen relatief hoge prioriteit, net als klussendienst en tuinonderhoud. 30
31
Al met al concludeert het bestuur van de Coöperatie Austerlitz Zorgt aan de hand van deze enquête dat zij op de goede weg is. 32
33