Ik ben gek op grond. McDonald s Enschede groeit tegen mondiale trend in: Bezig met derde en vierde vestiging

M a g a z i n e v o o r o n d e r n e m e n d T w e n t e Groengoeroe Jan Boomkamp: Ik ben gek op grond McDonald s Enschede groeit tegen mondiale trend in: Bezig met derde en vierde vestiging Urenco-topman Paul te Riele: Politiek is hypocriet Bolletje gooit eindelijk het roer om: Personeel wil communicerende directie Almelose Miss World Azra Akin heeft nog geen sponsor Raimond van der Gouw filmt en schrijft en voetbalt Twentevisie Jaargang 15 Nummer 3 Maart 2003

Kernenergie 2 Inhoud 4 De drive van Jan Boomkamp 8 Nederland krijgt meer kernreactors Urenco-topman Te Riele wacht op maatschappelijke acceptatie van kernenergie. En de PvdA praat met 8 twee monden volgens hem. Big Mac Johan Dreyerink vindt McDonald s niet ongezond. In Griekenland wonen de dikste mensen van Europa wonen en daar zijn de minste McDonald svestigingen. 18 13 Almelose Miss World zoekt nog sponsor 14 Ik wil Bolletje; de werknemers communicatie 18 Enschede gek op McDonald s 27 Tonnie Nijmeijer ruimt TTV sociaal op 31 The Powershop laat Stones spelen 40 Oostelijke fondsen verliezen 2 miljard euro 42 Foto-impressie Memphis Groen, grond, enzovoorts Jan Boomkamp houdt van groen, maar zit tegenwoordig vooral in grond, in de Expohal, in tankstation, mobiliteitscentra en in bouwmarkten. 4 44 Raimond van der Gouw blijft maar doorgaan Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van interviews die hebben plaatsgehad in het economische radioprogramma Memphis dat elke eerste zaterdag van de maand wordt uitgezonden via Radio Oost. De opnames vinden op dinsdag daaraan voorafgaand plaats in de TOS-ruimte van het Arke Stadion in Enschede. Daarnaast fungeert Twentevisie als officieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente. Uitgever MediaSales Nederland bv., Anninksweg 50, Hengelo, Postbus 702, 7550 AS Hengelo, Telefoon 074-245 52 52, Fax 074-250 35 13, E-mail: twentevisie@mediasales.nl, Website: www.twentevisie.nl Directie Martin Wermer Blad managers Anno Oude Engberink, Marion Kosterink Redactie Jan Medendorp (hoofdredacteur) Mario van Santen, Martin Steenbeeke, Eddy van der Ley, Eric Brinkhorst (fotografie), Jaap Baart (fotografie columns) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baart (foto-

Reputation Management Prof. Van Riel (Erasmus Universiteit) hield voor IKT een boeiend en druk bezocht gastcollege over Reputation Management, waarbij hij in vogelvlucht de resultaten van een groot internationaal onderzoek presenteerde. De financiële resultaten blijken direct af te hangen 54 van de reputatie van een bedrijf. Rubrieken 11 Online Strategie 17 Personeel en Organisatie 21 Notarieel Advies 22 Nieuws en Feiten 25 Financieel Accent 29 Juridisch Gezien 35 Onroerend Goed 47 IKTelgids 53 IKTvisie op... 63 Scope en IKT-nieuws 64 Twente Agenda 54 Prof. Van Riel over Reputation Management 56 SWOT blijft pionieren 58 Technische Veren Twente 60 Hengelo s Hart van Zuid 64 Twenteagenda grafie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Telefoon 053-48 49 980, Fax 053-48 49 985 E-mail: secretariaat@ikt.nl, Website: www.ikt.nl Advertentie-exploitatie MediaSales Nederland bv., Jeroen Achterberg, Lidy Busscher, Aleid Kluivers, Telefoon 074-245 52 52, Fax 074-250 35 13, E-mail: verkoop@mediasales.nl Advertentiemateriaal aan MediaSales Nederland bv., Postbus 702, 7550 AS Hengelo Privéabonnementen Kosten: 35 per jaar (10 nummers). Opgave: uitsluitend per fax 074-250 35 13 of E-mail: secretariaat@mediasales.nl Basis lay-out & vormgeving TerZake. reclameadvies, Hengelo Lithografie Laserline, Hengelo Druk Roelofs, Enschede Coverfoto Eric Brinkhorst, Beckum Oplage De oplage bedraagt ongeveer 6.500 exemplaren en wordt verspreid onder IKTdeelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde decision makers. Artikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. MediaSales Nederland bv Communicatie Die Geert Jan van Ark is wel een slimme jongen. Dat komt wel goed. Van Ark is aangesteld bij Bolletje in Almelo als opvolger van Ter Beek. Zijn (eerste) verhaal staat in deze uitgave. Als je het verhaal leest, kan de indruk van een sukkel ontstaan: hij werkt al vanaf 1975 bij Bolletje en hij heeft (na zijn aanstelling in 2001) een onderzoek nodig om te weten wat Bolletje voor een bedrijf is en wat de mensen (eigen personeel en buitenstaanders) vinden van het bedrijf. Nee, Van Ark is een slimme vogel. Hij weet exact wat er speelt en hoe hij Bolletje wil omvormen. Maar hij wil dat niet zomaar doen, daarmee zou hij zijn grootaandeelhouder annex Raad van Commissarissen (familie Ter Beek) kunnen bruuskeren. Hij doet een onderzoek, haalt wat verrassende feiten naar boven ( gôh, het personeel vraagt om communicatie ) en schrijft een ondernemingsplan. Dat niet bestond. Dat gewoon niet bestond bij Bolletje. Daarmee is bevestigd dat Bolletje een uit de kluiten gegroeid familiebedrijf is/was waar de directeur/eigenaar deed wat in hem opkwam. Nadat het ondernemingsplan was gemaakt en door alle lagen van het bedrijf was aangenomen (ook zo n listige truc om dat op de werkvloer met letterlijk alle 650 werknemers te doen), zat Van Ark muurvast. Hij wilde dat wel communiceren met de buitenwacht. Op 19 februari werd een ondernemerscongres gehouden in Hengelo. Bij de voorbereiding werd de naam van Bolletje genoemd als één van de inleiders. Knappe jongen als je dat voor elkaar krijgt, heb ik gezegd. Maar de uitnodiging paste exact in het plaatje van Van Ark. Wellicht dat hij over een halfjaar in Memphis wil komen. Van Ark sprak zelfs met de Heracles-voorzitter over sponsoring. Ik ben alleen bang dat bij deze ontwikkeling Ter Beek ingrijpt. Ter Beek die werkelijk alles in het werk heeft gesteld om in de afgelopen jaren uit de publiciteit te blijven. Hij vond het allerergste dat hij zijn naam terugvond in de rij der rijken van Quote. Hij is nog druk geweest om in de edities daarna zijn naam geschrapt te krijgen. Wijlen Frits Koffijberg was een van de weinige journalisten die iets van een relatie van die man had. Ooit heb ik Ter Beek één keer geïnterviewd voor Radio Oost tijdens een staking bij Bolletje. Maar niet nadat we op de straat elkaar eerst voor rotte vis hadden uitgemaakt en de productiechef van Bolletje Herman van Boxtel bemiddelde en ik uiteindelijk twee vragen mocht stellen. Bij Holec Holland is ook een nieuwe man aangetreden. Die kan voorlopig niet meer stuk nadat hij eerst binnen en toen aan de buitenwacht heeft verteld wat hij gaat doen. Met een goede communicatie is driekwart van de problemen in de bedrijven opgelost. 3 Commentaar Twentevisie. 03/2003

Jan Boomkamp is uitgegroeid tot strategisch zakenman Ik ben zoals alle Twentevisie. 03/2003 Jan Boomkamp op Twentheplant, het hart van het groenconcern dat inmiddels 21 bedrijven telt. Op deze plaats komt over een paar jaar woningbouw. Boomkamp moet verhuizen, maar weet nog niet waarheen. De gemeente heeft een ereschuld aan mij.

agrariërs gek op grond Blijf uit de kroeg en de krant, kreeg Jan Boomkamp (53) met de paplepel ingegoten. Het eerste is lastig maar te doen, het tweede heb je niet altijd in de hand, heeft Boomkamp tot zijn schade en schande moeten ondervinden. Want het bedrijf van Jan Boomkamp groeide uit tot een groot groenbedrijf met een omzet van 25 miljoen euro en stond nogal eens in het nieuws. Hij verdiende aan het kweken, handelen, exporteren en verkopen van alles waaraan bladeren en/of wortels zitten. Maar rijk werd hij vooral dankzij lucratieve grondtransacties in de afgelopen jaren. Ik ben een agrariër en agrariërs houden van grond. Een portret van een man die diep in zijn hart trots is op zichzelf, de oudste zoon van een keuterboertje, van wie ma vroeg overleed en die door zijn voorliefde voor plantjes door zijn opa voor gek werd versleten. In zijn overlevings- en geldingsdrang nadien maakt hij ruzie met overheden, andere ondernemers, desnoods met de trainer van FC Twente en met journalisten. Boomkamp is niet alleen financieel onafhankelijk. Nu ook geestelijk. En daarom (eindelijk) dit interview. 5 (door Jan Medendorp) Mijn vader had een klein gemengd bedrijf in Hasselo. Dat viel vroeger onder Weerselo. Het staat op de plaats waar we nu ons tuincentrum hebben. Ik wou de boerderij wel overnemen maar zonder varkens. In de veehouderij zag ik wel kansen. Mijn vader, die het bedrijf wat had laten verslonzen, zei jongen, je moet dan zeker 5 ton investeren, daar slaap je s nachts niet meer van. Ga maar timmeren. Mijn jongere broer Harry staat met kaas op de markt. En mijn zus is getrouwd met een onderwijzer en werkt zelf in een bloemisterij. Boomkamp belandde bij de Almelose hovenier Oude Wesselink. Ik was helemaal gek van tuinplanten. Ik verzamelde ze ook. Na vier jaar (op 22-jarige leeftijd) begon Boomkamp voor zichzelf. Vanaf het erf, in een tijd dat boeren hooguit fruitbomen en een moestuin hadden want dat leverde direct geld op. Het snerende cynisme van opa is hij nooit vergeten: Ik weet nog dat opa tegen mijn vader zei Herman, hij gebruikt de beste grond voor planten. En als ik dan op zaterdag voor 700, 800 gulden had verkocht, en mijn geld telde, zei hij ik snap die gekke lui niet. De echte doorbraak van Boomkamp is te danken aan de Hobby- en Huishoudbeurs in het Expo Center (toen nog) in Borne waar hij een stand had. Het was helemaal nieuw wat ik deed, de mensen hadden in de jaren zeventig voor het eerst geld over voor een tuintje. Conglomeraat van 21 bedrijven Het tuincentrum in de jaren zeventig is uitgegroeid tot een conglomeraat van maar liefst 21 bedrijven in en buiten de groenbranche. Twentheplant in Hengelo (waar 50 van de 170 werknemers een baan hebben) is eigenlijk het hart van zijn organisatie. Dat bedrijf koopt in en verhandelt naar het eigen tuincentrum, maar de overgrote meerderheid (meer dan 90%) gaat naar 25 (!) landen. In het tuincentrum liggen 55 modeltuinen die door een van de andere groenbedrijven bij de mensen kan worden aangelegd. Ik wil meer dingen tegelijk doen. En als ik wat aanpak, dan moet het groot zijn. Boomkamp bezit in Hengelo 20 hectaren grond, in Borne Bemiddelen in grond heeft ons bedrijf een grote meerwaarde gegeven 30 hectaren, ongeveer 80 hectaren in Dinkelland en dan heeft hij nog een bedrijf in Boskoop, Le Feber, van 10 hectaren. In Polen heeft hij nog een lap van 250 hectaren. Dat is de grootste flop uit mijn leven. Het is mooie grond, maar in een paar maanden tijd zijn van mij en een paar zakenvrienden in Polen een paar nieuwe auto s gestolen. Ik heb er geen zin meer in. Het staat te koop. Letterbomen Op de dag van het interview wordt een grote beurs gehouden voor de klanten. Even over de handel: We zaten heel veel in coniferen, we gaan nu veel meer over op vormbomen. Die grote Bonzai s, wijst hij, die komen allemaal uit Japan. Ze zijn zo verrekte duur, ook door het verschepen. Nu verbouwen we ze zelf. Een idee van één van die jongens hier. Die heeft ook bedacht om langs de A1 die letterbomen te maken. Vroeger stonden er veel borden van ons langs de weg, maar dat mocht niet meer. Eerder die dag heeft de Hengelose burgemeester Kerckhaert de uitbreiding van Twentheplant geopend, terwijl Boomkamp weet (en dat ook zelf heeft ondertekend) dat zijn hele bedrijf binnen een paar jaar verdwenen moet zijn omdat Hengelo op die plek woningbouw wil neerzetten. Waar de verhoudingen tussen het Hengelose gemeentehuis en Boomkamp vroeger zo goed waren dat wel eens gesuggereerd werd dat hij er familie had werken (land waar Hengelo het oog op liet vallen was niet zelden vlak daarvoor opgekocht door Boomkamp) wordt de groenman inmiddels (in stilte) vervloekt. De gemeente en Boomkamp zitten in een meedogenloze omhelzing. Op de plek van Twentheplant (8,5 hectare) wilde Boomkamp flink uitbreiden (tot 40 hectaren) en daar de eerste groenboulevard van Europa maken. Op die boulevard zouden we alles aanbieden op het gebied van groen, alle tuin- en huiskamerplanten, alle soorten bloemen, maar ook materiaal en tuinbenodigdheden. De handel zou hoofdzakelijk door andere groenbedrijven gebeuren. Bemiddelen in grond heeft ons eigen bedrijf toch een grote meerwaarde gegeven. Groenboulevard Een eufemisme erkent Boomkamp. Ik heb veel gehandeld met de gemeente. Ik ben niet achterlijk, ik zie wat de grond waard is. Maar op deze plaats in Hengelo zaten we eerder met ons bedrijf dan dat de gemeente besloot tot woningbouw. Twentevisie. 03/2003

7 Dat maakt dat ik een goede positie heb. Ach, ik heb een goede deal gemaakt met de Hengelose Bouwvereniging Ons Belang. Ik kon het voor veel meer geld verkopen aan een bouwbedrijf, maar nu kan Ons Belang daar woningen neer zetten ook in de sociale sector. Nee, ik heb altijd integer gehandeld. Nee, niet lachen, dat is echt waar. Ik durf iedereen recht in de ogen te kijken. Voor het vertrek met Twentheplant wil Boomkamp compensatie aan de andere kant van de stad in de buurt van de A35. Ik wil minimaal zeven hectaren terug hebben. De gemeente Hengelo heeft een ereschuld aan hem, want onder Lemstra was het plan van de groenboulevard in kannen en kruiken. En dat heeft hij Kerckhaert bij de opening van zijn pand ook nog even meegedeeld. De groenboulevard is niet helemaal van tafel. Die moet nu in Borne komen, nabij zijn tuincentrum. Daarover heeft hij met dat gemeentebestuur een deal gemaakt: hij zou vanaf dat moment geen grond meer kopen in Borne en dan zou de gemeente hem helpen met zijn lovebaby. Ik heb me er aan gehouden, hoewel ik van veel mensen grond aangeboden heb gekregen. Omdat ik vaak een paar gulden per vierkante meter meer geef dan de gemeente, maar ik heb het niet gedaan. Ik hoop dat de gemeente ook haar toezegging nakomt, ik heb het zwart op wit. En liefst een beetje snel, want de economie loopt terug en een van de eerste dingen waar huishoudens op bezuinigen is toch de tuin. Dan maar wat minder plantjes dit jaar. Bouwmarkt De groengoeroe is een strategische zakenman geworden. Eerder kocht hij samen met drie partners de failliete inboedel van Fleurregio, maar dat past nog wel binnen zijn core-business. Als belegger ( voor mijn kinderen Joost en Dirk ) is hij mede-eigenaar van een vijfde van de Expohal in Hengelo ( perfecte locatie, over 10 jaar is er geen plek meer vrij langs de A1 en A35 ), hij heeft de toezegging (samen met Van Kleef) een tankstation te runnen langs de A1 bij Ikea (een gouden plek natuurlijk) en een mobiliteitscentrum. Alles op het gebied van auto s, motoren en fietsen. De betrekkingen met de bedenker van het bestemmingsplan van dat gebied (Rudy Stroink van TCN) zijn wat bekoeld. Boomkamp zag op SBS6 het populaire programma Huis&Tuin en wilde als aansluiting op zijn groenboulevard een grote bouwmarkt openen naast Ikea. Ik heb de grond weer verkocht en in die akte staat dat er geen tuincentrumbouwmarkt op die locatie komt. Stroink is wel voornemens daar nu een bouwmarkt te beginnen. Dan hebben de gemeente en hij een probleem. FC Twente Naast zijn bedrijf is FC Twente zijn lust en zijn leven. Ik loop al vanaf mijn 14e, 15e jaar achter Twente aan. Altijd trouwe supporter. Vroeger gingen we met een man of 15, 20. De winterdag met de klompen aan en de vlag om de nek daar naar toe. Boomkamp zit de laatste jaren op de eretribune. Hij stopt jaarlijks ongeveer 50.000 euro in de club. Hij is lid van alle businessclubs van FC Twente (TOS, Gouden Actie, Club van 10). Uit en thuis is hij vrijwel altijd van de partij. We gaan met de hele familie. Ook mijn vrouw Katrien is helemaal gek van Twente. Dat is toch het mooiste: gezellig met vrouw en kinderen. Het gerucht gaat dat hij net als voorzitter Herman Wessels (een vriend van Boomkamp) geld in spits Cavens heeft gestopt. Dat klopt. Ze hebben me al vaker gevraagd en deze keer heb ik een paar centen meegedaan. Tot slot zijn speciale band met Dik Wessels. Ik heb heel veel respect voor Dik als je kijkt wat hij de afgelopen jaren gepresteerd heeft. Nee, ik heb geen Raad van Commissarissen, Dik adviseert mij af en toe. Twentevisie. 03/2003

Urenco-topman Te Riele wacht op maatschappelijke Als de prijs omhoog gaat, 8 Paul te Riele, bestuursvoorzitter van de verrijkingsfabriek van Urenco dat een marktaandeel heeft van 22%: Ik zie dat de komende jaren stijgen tot 35-40%, maar dan houdt het op, want de Amerikanen en Fransen zullen om politieke redenen nooit bij ons verrijkt uranium kopen. Twentevisie. 03/2003 Urenco-topman Paul te Riele (57) is een bedachtzaam man. Innemend ook, met vrijwel continu een glimlach om zijn mondhoeken. Ik ben altijd goed gehumeurd, zegt hij in zijn werkkamer, met uitzicht op de 50 hectaren grote Urenco-plant. Aan de muur verraadt een schilderij van de Almelose watermolen zijn afkomst. Te Riele praat rustig, zorgvuldig zijn woorden kiezend. Behalve als de noodzaak van kernenergie ter sprake komt. Dan schakelt hij over in een hogere versnelling en lijkt hij zowaar emoties te tonen. Het juiste, eerlijke verhaal over kernenergie wordt niet verteld. Op termijn kan Nederland volgens hem absoluut niet zonder kernenergie en hij verwijt de politiek geen goed onderbouwd standpunt uit te spreken. Te Riele vindt de Nederlandse politiek, die nogal eens tegen beter weten in standpunten inneemt teneinde de potentiële kiezers te behagen, hypocriet. Hij wacht geduldig op betere tijden, maar of hij die in zijn huidige functie nog meemaakt, acht hijzelf ook onwaarschijnlijk. De kans is groter dat hij als nieuwe voorzitter van VNO-NCW-Midden (Overijssel, Gelderland, Flevoland en Utrecht) het grootbedrijf en het MKB samen op één lijn krijgt. En de Kamer van Koophandel terug het hok in. Zij zijn slechts facilitair, wij zijn de enige belangenbehartigers van het bedrijfsleven. We moeten streven naar eenheid en naar regiocontracten met de rijksoverheid. (door Martin Steenbeeke en Jan Medendorp) Ik heb een keer een delegatie van GroenLinks rondgeleid. Ze hadden zich het bedrijf heel anders voorgesteld, zeiden ze. Vonden mijn verhaal duidelijk en eerlijk, maar zeiden bij het weggaan prachtig, maar denk maar niet dat je onze mening hebt veranderd. Dat mag natuurlijk. Te Riele glimlacht maar weer eens. Hij wordt er niet moe van zijn verhaal te blijven vertellen. De voor hem waarschijnlijke standaardvragen over het afval, de gevaren van de kerncentrales en het milieu; alles probeert hij geduldig te weerleggen. Als de Chinezen over tien jaar pakweg 30 tot 40% van de energie gaan verbruiken die wij per persoon gewoon zijn in de westerse wereld, is kernenergie onvermijdelijk. In China liggen enorme kolenvelden. Wat denkt u dat er gebeurt als zij voor een miljard Chinezen die kolen gaan branden om energie op te wekken, stelt hij retorisch.

acceptatie kernenergie gaan principes overboord Geen dossierkennis Alternatieven zoals zonne- en windenergie schieten volgens hem volstrekt te kort om aan de sterk gestegen vraag naar energie te voldoen. Te Riele vindt het jammer dat zelfs een van de meest beschaafde landen ter wereld, het eigen Nederland, krampachtig omgaat met kernenergie. Hij verwijt de politici dat ze niet eens de dossierkennis over dit onderwerp op orde hebben. Zo n mevrouw Vos (nummer 2 van GroenLinks) weet niet eens waar ze over praat. Echt niet. De enige kernreactor van ons land, die in Borssele, zou eigenlijk eind van dit jaar dicht gaan, maar omdat deze afspraak niet hard op papier was vastgelegd, kon het kabinet Balkenende dit besluit van Paars-2 ongedaan maken. De PvdA probeert nu tijdens de kabinetsformatie alsnog Borssele vervroegd te laten sluiten. Te Riele denkt dat men ook binnen de PvdA wel van mening is dat Nederland niet zonder kernenergie kan, maar dat men bang is voor de kiezers. Kernenergie is een politiek item, stelt Te Riele. Men durft het woord kernenergie niet in de mond te nemen. Daar verlies je stemmen mee. Het is jammer dat de politiek niet met een eerlijk verhaal voor de bühne komt. Onze kinderen storten we nu in een hoop ellende. Afval Dat is precies hetzelfde als de tegenstanders van kernenergie beweren. Omdat er nog steeds geen oplossing voor het afval is gevonden, mogen we volgens de antikernenergielobby toekomstige generaties niet met dit probleem opzadelen. Hebt u enig idee hoeveel afval wij jaarlijks zouden hebben als we volledig op kernenergie zouden overschakelen? Een containertje van drie bij twee meter. En als het nog tientallen, honderden jaren duurt voordat er een oplossing is? Dan zetten we die containers op één voetbalveld volledig gescheiden van het milieu. We kunnen het dan wel duizenden jaren opslaan. Dit moet u afwegen tegen het gebruik van de gangbare brandstoffen waarbij alle milieuschadelijke stoffen in miljoenvoudige hoeveelheden gewoon de lucht worden ingeblazen. Kernenergie wordt volgens Te Riele maatschappelijk beter geaccepteerd bij een fikse prijsstijging van de fossiele brandstoffen, veroorzaakt door een sterk stijgende vraag, die met name in het Verre Oosten zal plaatsvinden. Als de prijs omhoog gaat, gaan politieke principes overboord. Bestuursvoorzitter Te Riele (57) is een verwesterdse tukker. Geboren in Almelo, bezocht het Pius X- college, studeerde in Delft (technische natuurkunde) en keerde na een carrière bij Shell in 1981 in zijn geboortestad terug. Bij Urenco werd hij in 1996 directeur. Met ingang van dit jaar is hij zelfs bestuursvoorzitter geworden van de Urenco-tak die zich bezig houdt met het verrijken van uranium, de zogeheten procesindustrie. Verrijkt uranium fungeert als brandstof Zo n mevrouw Vos van GroenLinks weet echt niet waar ze over praat voor kerncentrales. Een andere poot van Urenco legt zich toe op het ontwikkelen en maken van ultracentrifuges, alsmede roterende systemen voor de aerospaceindustrie. Urenco beschikt behalve over de fabriek in Almelo, waar zowel uranium wordt verrijkt als ultracentrifuges worden gemaakt, over fabrieken in Duitsland (Gronau en Jülich) en Engeland (Capenhurst). In Amerika bezit het twee dochterondernemingen. De aandelen van Urenco zijn in handen van de landen Nederland, Engeland en Duitsland. Diffusie Bij Urenco werken in totaal 1800 mensen van wie 700 in Almelo. De omzet is circa 400 miljoen euro. Het rendement schat Te Riele op 25%. Van de omzet, als je kijkt naar geïnvesteerd vermogen, is dat ongeveer 15-20. Cijfers waar een gemiddeld bedrijf zelfs in economisch goede tijden van droomt. De moneymaker is niet zozeer het verrijken zelf (goed voor 250 miljoen euro), maar de bouw van centrifuges. Urenco heeft zijn bestaansrecht te danken aan de uitvinding van de uraniumverrijking via ultracentrifuge. Dat is de goedkoopste manier ter wereld. Urenco bouwt in Almelo niet alleen centrifuges voor haar eigen verrijkingsfabriek, maar ook voor de fabrieken in Duitsland en Engeland. Te Riele zegt dat Nederland, Duitsland en Engeland op het goede paard hebben gegokt. In Frankrijk en de Verenigde Staten staan diffusieverrijkingsfabrieken. Maar dat is flink duurder. En dan bestaat er nog laserverrijking. Maar ze hebben onlangs ook ingezien - dat wisten wij al een jaar of vijf - dat dàt een heilloze weg is. De Duits-Engels-Nederlandse combinatie heeft een kennisvoorsprong op de Amerikanen en Fransen, die door Te Riele geschat wordt op ongeveer zeven jaar. De concurrentie doet haar best om de centrifugefabrieken na te bouwen, maar volgens Te Riele lukt dit nog niet echt naar tevredenheid. Wellicht dat er hulp komt uit onverdachte hoek. Je moet je ogen niet sluiten voor de toekomst en realiteit. Ik sluit niet uit dat we over een paar jaar onze technologie te gelde zullen maken. Urenco heeft momenteel een aandeel in de wereldmarkt - exclusief de nog niet toegankelijke voormalige Oostbloklanden - van circa 22%. Het verrijkt uranium vindt niet alleen haar weg in Europa en Amerika maar ook in Zuid- Amerika, Zuid-Afrika en het Verre Oosten. Te Riele ziet het marktaandeel de komende tien jaar nog wel stijgen naar 35-40%. Maar dan houdt het op, want de Amerikanen en Fransen zullen om politieke redenen nooit bij ons al het verrijkt uranium kopen. VNO-NCW Sinds anderhalf jaar is Te Riele voorzitter van VNO-NCW-Midden. Zijn grootste uitdaging is om het bedrijfsleven en de overheidsinstanties uit één mond te laten spreken. Iedereen blaat nu maar wat. Met name in Twente is dat een notoir probleem. Te Riele als regisseur van het regio-denken. Heel veel problemen zijn regio-overstijgend. Om in Den Haag goed door te dringen, moet je één taal spreken. De rolverdeling is wat Te Riele betreft duidelijk. De Industriële Kringen, zoals de IKT, manifesteren zich lokaal/regionaal. VNO- NCW doet aan regionaal/landelijke belangbehartiging en de Kamer van Koophandel moet faciliteren. Als het om de inhoud gaat, moeten alle neuzen dezelfde kant op staan. 9 Twentevisie. 03/2003

JE HEBT BIER EN JE HEBT GROLSCH

Ook op www.twentevisie.nl Platform zakelijke dienstverlening. VOOR VRIJBLIJVEND PERSOONLIJK ADVIES. CRM: meer dan een kunstje Customer Relationship Management, ofwel CRM, is erg populair! Iedereen heeft belangstelling voor de CRM software-pakketten. Maar wat betekent deze term nu precies? Waarom de massale belangstelling? En, misschien wel het belangrijkste: Wat zou CRM voor uw organisatie kunnen betekenen? Met de opkomst van Informatie en Communicatie Technologie is er jarenlang een focus geweest op kostenbesparingen. Zogenaamde ERP-systemen (Enterprise Resource Planning) richten zich op de interne efficiency van organisaties. Echter, bij dit zo strak en efficiënt mogelijk plannen van het productieproces dreigt de klant soms te weinig aandacht te krijgen. Wat is CRM? CRM-pakketten helpen een bedrijf in de omgang met hun klanten, met als doel tevreden en loyale klanten te krijgen. De kern van CRM bestaat uit het opslaan van gegevens over klanten en potentiële klanten en over contacten met hen. Met slimme functies, die gebruik maken van de gegevens, kan CRM vervolgens haar toegevoegde waarde leveren. CRM is echter, in tegenstelling tot wat sommigen denken, niet alleen een automatiseringskunstje. CRM is een overkoepelende strategie van een organisatie, gericht op het verbeteren van de relatie met de klant. Niet het product of het proces, maar de klant staat centraal in de gehele bedrijfsvoering. CRM is in deze vorm dus ook nooit af. We kunnen spreken van een continu proces met een streven om steeds klantgerichter te gaan werken. Waarom CRM? De klant van vandaag is beter ingelicht dan ooit. Door alle nieuwe technologieën die de klant ter beschikking staan, zoals het internet, is deze in staat producten en leveranciers te vergelijken. Dit, in combinatie met het feit dat men ook minder trouw is aan vaste leveranciers, heeft ertoe geleid dat de klant steeds meer macht heeft. De klant is nu daadwerkelijk koning! Hoe kan men in deze situatie klanten winnen, en vooral ook bestaande relaties behouden? Het wordt steeds belangrijker om klanten, met hun voorkeuren en behoeften, te kennen. Door wensen van specifieke klanten in kaart te brengen, en vervolgens op basis van deze kenmerken de relatie met deze klanten te besturen, kan een concurrentievoordeel behaald worden. Aansluitend op het voorgaande geldt dat sommige klanten waardevoller zijn dan andere. Door te focussen op de meest waardevolle klanten kan het resultaat gemaximaliseerd worden. Op basis van de beschreven klant-kenmerken kan er in dit verband een onderscheid gemaakt worden tussen verschillende klanten. Hierop kan de bedrijfsvoering vervolgens aangepast worden. CRM en IT Internet en ICT-middelen spelen een belangrijke rol bij CRM. De kern van CRM software-pakketten wordt gevormd door databanken. Het opslaan van data van klanten is van cruciaal belang voor CRM. Door klantgegevens in een geïntegreerd systeem één keer in te voeren, kunnen deze data door de hele keten van een organisatie beschikbaar gemaakt worden. Kennis verzamelen is echter één ding, kennis productief maken is vers twee. Allereerst zijn er de normale databasefuncties, als het maken van allerlei selecties en doorsnedes. Daarnaast zou de kennis ook ondersteuning kunnen bieden bij bijvoorbeeld het maken van offertes (gebaseerd op koop- en betaalgedrag in het verleden), het meten van prestaties van verkopers en het verwerken van klachten of technische vragen. Ook het koppelen van verschillende processen, zoals financiële en logistieke processen, krijgt in dit verband veel aandacht. Daarnaast moet een organisatie regels opstellen, op basis waarvan verschillende klanten een verschillende behandeling of benadering kunnen krijgen. Internet kan ook een belangrijke rol spelen binnen een CRM oplossing. Allereerst kan middels het internet informatie vergaard worden door (potentiële) klanten te vragen informatie af te geven. Daarnaast kunnen klanten op het internet, volgens een self-service principe, zelfstandig zaken onderzoeken, waar en wanneer het hun maar uitkomt. Interactieve toepassingen, zoals functies waarmee klanten hun eigen offerteskunnen maken, hun eigen startpagina kunnen creëren en/of actuele voorraadgegevens kunnen opvragen, kunnen toegevoegde waarde voor klanten leveren. Tot slot CRM is niet voorbehouden aan alleen de grote bedrijven. Steeds meer organisaties uit het MKB segment kiezen voor CRMtoepassingen. ICT creëert immers juist voor hen ook mogelijkheden om zich groot te presenteren. Zowel voor organisaties die zich rechtstreeks richten op de consument, als voor business-tobusiness -organisaties, zijn er voordelen te behalen. De aanschaf van een CRM softwarepakket is echter niet voldoende om van alle voordelen te profiteren. Het is belangrijk om eerst goed na te denken over hetgeen u wilt bereiken, voordat men investeert. Door vervolgens (onderdelen van) CRM te kiezen die bij de organisatie passen, zult u maximaal kunnen profiteren. In de toekomst kunt u vervolgens de toepassingen uitbreiden en laten meegroeien met de organisatie. Ir. Peter Matthijssen De auteur is als consultant werkzaam bij Interstroom informatietechnologie b.v. en deelnemer aan het samenwerkingsverband Online Strategie (www.online-strategie.nl) 11 Column on-line strategie Twentevisie. 03/2003

Almelose Azra Akin is geen Miss Commercie Ik doe wat tegen armoede Toen Azra Akin in december tot Miss World werd verkozen, wist ze niet wat haar overkwam. Nog geen kwartaal later bewijst de 24- jarige Almelose dat ze snel leert. Ze weet wat ze wel en niet mag zeggen, waar ze op moet letten en welke gevaren er op de loer liggen. En toch heeft ze nog geen idee van haar commerciële waarde. Het is Miss World nog niet gelukt haar succes ten gelde te maken. 13 (door Mario van Santen) Als klein meisje droomde Azra Akin er al van in haar eentje met een rugzak door de wereld te trekken. Ze was in Turkije, het land waarvoor ze uitkwam tijdens de Miss-verkiezing, en in Zwitserland, waar ze tijdens de jaarlijkse topontmoeting van het Economic Forum in Basel kennismaakte met de belangrijkste spelers op het financiële schaakbord. Nee, zaken heb ik daar niet gedaan. Ik was er op uitnodiging van de Turkse premier, omdat er voor deze top een Turkse avond was georganiseerd. In maart bezoekt ze steden als Chicago en Berlijn, en ze bezoekt zeker nog Peru en uiteraard China waar dit jaar de verkiezingen voor s werelds mooiste vrouw worden gehouden. Ik wil dit jaar zoveel mogelijk landen zien. De Miss World-organisatie betaalt alles voor me. De vluchten en het verblijf, het eten en het vervoer ter plaatse. Maar goed, dat mag ook wel, zij plannen tenslotte ook deze afspraken. Vaak gaat het dan om bezoekjes aan bijeenkomsten waar geld wordt ingezameld voor goede doelen. Zelf heeft ze beperkte inspraak over waar ze moet opdraven. Ook al heeft ze niets met zeehondjes, dan zal ze toch moeten afreizen voor een driedaags bezoek aan Melbourne, omdat dat nu eenmaal van haar verwacht wordt. Ja, ik heb het contract dat ik vooraf moest tekenen, goed gelezen. Ik wist dus wat me te wachten stond. Slobbertrui In de wereld van glitter en glamour kan Azra Akin nauwelijks zichzelf zijn. Overal waar ik kom, moet ik me één ding telkens goed voor ogen houden: ik ben Miss World en iedereen kijkt ook zo naar me. Ik kan me dus niet veroorloven me in een vale spijkerbroek en een slobbertrui over straat te bewegen. Daarmee zou ik de goede naam van de organisatie te grabbel gooien. Die vinden Door aandacht te vragen voor de wereldproblemen, doe ik nog altijd meer dan anderen dat een Miss World uitstraling moet hebben. En daar ben ik het wel mee eens. In het miss-wereldje verdienen een paar mensen achter de schermen heel veel geld. Azra Akin zit daar niet zo mee. Noem mij een plaats in de wereld waar mensen geen geld verdienen aan anderen. Ik zie ook wel dat de organisatie waar ik voor werk veel geld verdient. Maar ik zie gelukkig ook dat ze veel geld weggeven aan goede doelen. Daarom ben ik ook zo blij dat we dit jaar naar China gaan. Daar is nog zoveel goed werk te verrichten. Ik denk juist dat ik een steentje kan bijdragen aan de bestrijding van armoede in de wereld. Commercieel Dat zijn uitspraken die je verwacht van een Miss; vrede op aarde, meer rechten voor vrouwen en gezondheid voor iedereen. Ik denk heus niet dat als ik ergens kom en peace roep dat alles dan goed komt. Maar door aandacht te vragen voor de wereldwijde problemen, doe ik nog altijd meer dan veel anderen. Commercieel gezien laat ze de ontwikkelingen nog op haar afkomen. Vanuit mijn Turkse achtergrond stel ik me altijd bescheiden op. Hoewel ik me heb voorgenomen dat ik er dit jaar probeer uit te halen wat er in zit, moet ik veel meer op mogelijke deals afstappen. Het gekke is dat ik dat in het buitenland wel doe. In Nederland heb ik nog geen enkele sponsor. Ik ben daar ook niet zo mee bezig. Ik wil gewoon genieten. Na dit prachtige jaar zien we wel weer. Miss World Azra Akin: In Nederland heb ik nog geen enkele sponsor. Twentevisie. 03/2003

Nieuwe directeur Geert Jan van Ark wil Bolletje Het leiden op de oude 14 Zelfs de website is uit de lucht. Het Almelose bedrijf Bolletje is wars van publiciteit. Maar de website is stilgelegd omdat hij niet actueel gehouden kon worden, verzekert algemeen directeur Geert Jan van Ark. We komen dit jaar zeker met een vernieuwde site. Het bedrijf communiceert tot nu toe uitsluitend via commercials. Het geeft geen omzet- of winstcijfers, behalve de pakkende uitspraak: Bolletje is een zeer gezond renderende familieonderneming. En daar moeten we het mee doen. Van Ark werkt al vanaf 1975 bij Bolletje, hij werd benoemd tot algemeen directeur in 2001. En hij wil het langzaam maar zeker anders gaan doen, dan zijn voorgangers. Dat bleek bijvoorbeeld uit zijn toezegging om op 19 februari tijdens het Regionaal Ondernemerscongres een inleiding te verzorgen. (door Jan Medendorp) Geert Jan van Ark, algemeen directeur van Bolletje, is bezig het bedrijf te moderniseren. Onze eigen werknemers beschouwden Bolletje als een gewone, doorsnee werkgever. Een sterk hiërarchisch bedrijf. En de mensen hebben vooral behoefte aan communicatie. Twentevisie. 03/2003

opstuwen in vaart der volkeren manier is nietvol te houden De tijd van alleen de aandeelhouderswaarde is voorbij Nee, op camera s zat hij nog niet te wachten. Ook een radio-interview liever niet. De workshop bijwonen was geen probleem, hij wilde zelfs nog wel een paar vragen beantwoorden. Het is al heel wat meer dan zijn voorganger. Die zag of hoorde je nooit. Nergens. Ja, in het zakenblad Quote (de 500 rijkste Nederlanders), waaruit bleek dat er in de afgelopen jaren op de beschuitjes wel wat marge heeft gezeten. Van Ark verdient vooralsnog het voordeel van de twijfel. Hij studeerde marketing in Groningen en wilde diep in zijn hart niets liever dan directeur van Bolletje worden. En toen ik dat werd in 2001 vond net een generatiewisseling plaats bij Bolletje; 340 jaar ervaring nam afscheid. Niet alleen directeur/grootaandeelhouder Bertus ter Beek, maar ook productiedirecteur Herman van Boxtel, ons hoofd inkoop en hoofd P&O en onze belangrijkste productontwikkelaar gingen met pensioen. Zonder ondernemingsplan Van Ark is bezig Bolletje als bedrijf te veranderen, te moderniseren. Mee met de tijd, zoals Van Ark het noemt. De eerste generatie na de oorlog luisterde naar haar hart. De ambachtelijke bakkerij in Twente werd omgebouwd tot een bedrijf waar mechanisch beschuit gemaakt werd. Het merk Bolletje werd neergezet zonder echt ondernemingsplan. Maar het waren wel echte ondernemers. De tweede generatie mocht studeren, koos voor financiële onafhankelijkheid. Eerst de centen, dan het merk en daarna overnames. Maar nog steeds zonder papieren ondernemingsplan. Van Ark kreeg in 2001 één letterlijke opdracht van de familie (de aandeelhouders): beheren en uitbreiden van het erfgoed. Om dat goed te doen, wilde hij (voor het eerst in de geschiedenis) een ondernemingsplan schrijven. Niet vanachter zijn bureau, maar gedragen door de hele organisatie. Ik wilde eerst weten wat Bolletje precies voor een bedrijf is. Daar kom je achter door te praten met en vooral te luisteren naar consumenten, klanten, leveranciers en vooral onze eigen medewerkers. Behoefte aan communicatie De klant vindt het allemaal geweldig. Dankzij pakkende slogans als boer, bakker, Bolletje en ik wil Bolletje vinden de consumenten Bolletje een gezellige bakker waar je bij wijze van spreken nog even aan de achterdeur geholpen wordt. Ook van klanten en leveranciers lof. Die dagen ons zelfs uit een tandje bij te zetten. Maar toen kwam de klap: Onze eigen werknemers beschouwen Bolletje als een gewone, doorsnee werkgever. Een sterk hiërarchisch bedrijf. En de mensen hadden vooral behoefte aan communicatie. Ik ben geen familie/aandeelhouder die alleen mag en kan bepalen wat en hoe het gebeurt. Het leiden op die manier is niet vol te houden. Bovendien krijg je dan geen goede mensen in huis. Die willen zeggenschap en inbreng. Ik heb drie jonge directeuren aangetrokken en het managementteam versterkt. Met hen heb ik dat ondernemingsplan gemaakt op basis van de onderzoeksgegevens. Ondernemingsplan In het nieuwe ondernemingsplan werden zes concrete doelstellingen geformuleerd. De huidige (onbekende) omzet van Bolletje moet in vijf jaar verdubbelen; via autonome groei (33%) en overnames (67%) waarbij het merk Bolletje twee keer zo hard moet groeien als de huismerken die Bolletje maakt. En elke twee jaar moet Bolletje een echt nieuw product presenteren. Van Ark wil ook aandacht voor andere eet- en koopmomenten. Ik geef altijd het voorbeeld van de voetbalkantine en het tankstation, daar moeten wij ook in de schappen. En 4% van de omzet moet aan reclame besteed worden. In goede en slechte tijden. Het meest verrassende van de hele operatie: grootaandeelhouder annex lid van de Raad van Commissarissen Bertus ter Beek ging (samen met zijn collegae) akkoord. De tijd van alleen de aandeelhouderswaarde is voorbij, dat geldt voor zowel familiebedrijven als beursfondsen, aldus Van Ark. In 25 sessies hebben we het plan letterlijk op de werkvloer aan alle medewerkers gepresenteerd. En er kwam een communicatieplan waarbij bijvoorbeeld elke vier weken een directiebericht aan de salarisstrook wordt gehecht. Het dwingt me na te denken over waar ik mee bezig ben. Inkeping Bolletje moet een leuk bedrijf worden in de gedachte van Van Ark. Zo krijgt iedere medewerker jaarlijks tien pakketten aan Bolletje-producten mee voor de sportvereniging, voor het verzorgingshuis van zijn moeder of voor de buurtvereniging. Er komt langzaam maar zeker meer openheid. Nee, niet over de beruchte inkeping van het beschuitje waarop een uitvinder octrooi meent te hebben. Het is onder de rechter. Maar hebben alle mooie verhalen en plannen wel impact en waarde als iemand die overhoop ligt met het bedrijf bestreden wordt met een overkill aan advocaten en rechtszaken? We hebben er echt alles aan gedaan om dat te voorkomen. De tijd zal leren of Bolletje echt uit zijn schulp kruipt. Voorzitter Jan Smit van Heracles hoopt het oprecht. Tijdens het congres sprak hij direct Van Ark aan voor sponsoring. Daar wilde Bolletje ook nooit wat van weten... Bolletje is in handen van de familie Ter Beek. Bolletje is een zelfstandig Nederlandse A-merk, nummer 37 op de ranglijst der merken om precies te zijn. Er werken circa 550 mensen die honderd tijdelijke collegae krijgen in de drukke maanden van het jaar. Bolletje is in de afgelopen jaren niet alleen autonoom gebleven maar ook dankzij overnames gegroeid en daardoor heeft het bedrijf tegenwoordig vier productielocaties, in Almelo, Heerde, Naarden en Amsterdam. De producten van Bolletje zijn onder te verdelen in vier groepen: broodvervangers (beschuit, knäckebröd, ontbijtkoek), broodspecialiteiten (roggebrood, krentenwegge, Duits brood) en koekjes (biscuit, kruidnoten, gebakken zoutjes). Bolletje produceert niet alleen voor zichzelf maar ook voor private labels, fancy labels en business-to-business. Driekwart van de producten is voor de binnenlandse markt, de resterende 25% is voor de export. 15 Twentevisie. 03/2003

Ook op www.twentevisie.nl Platform zakelijke dienstverlening. VOOR VRIJBLIJVEND PERSOONLIJK ADVIES. Reïntegratie en subsidie Iedere ondernemer behoort tegenwoordig te weten welke acties genomen moeten worden bij (langdurig) ziekteverzuim van werknemers. Deze kunnen u namelijk financiële nadelen èn voordelen opleveren! Enerzijds krijgt u te maken met vervelende (financiële) consequenties als u niet voldoet aan de inspanningsverplichtingen die u als werkgever sinds de invoering van de Wet Verbetering Poortwachter hebt. Anderzijds kunt u financieel voordeel behalen als u zich aan de regels houdt. Sinds de invoering van de wet Structuur Uitvoering Werk en Inkomen (SUWI) vorig jaar bent u namelijk formeel verantwoordelijk voor de reïntegratie van uw zieke werknemers in passend werk buiten uw eigen bedrijf. Doet u dit volgens de regels, dan kunt u de reïntegratiekosten die u hiervoor heeft moeten maken via een subsidieregeling terugvorderen bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Deze subsidieregeling geldt voor reïntegratie van zieke werknemer(s) naar passende arbeid in een andere onderneming (ook wel reïntegratie 2e spoor genoemd). Voorwaarden voor subsidie De voorwaarden die verbonden zijn aan deze subsidie zijn: U dient over een verklaring van de Arbodienst te beschikken waarin vermeld staat dat uw zieke werknemer arbeidsgehandicapt is en dat er voor hem in uw organisatie geen passende arbeid is. Deze verklaring kan de Arbodienst op elk gewenst moment in het eerste ziektejaar opstellen. In het kader van de Wet Verbetering Poortwachter dienen werkgever en werknemer gezamenlijk een plan van aanpak te maken. Tevens moeten zij samen een trajectplan opstellen waarin is vermeld welke diensten voor de desbetreffende werknemer zullen worden ingekocht bij een reïntegratiebedrijf, met daarbij een startdatum, einddatum en (vooral) een begroting. U moet nota s kunnen overleggen waaruit de werkelijk gemaakte kosten blijken. U moet kunnen aantonen dat de werknemer een dienstbetrekking met een andere werkgever is aangegaan voor een periode van tenminste 26 weken. Op verzoek van het UWV dient het door u gecontracteerde reïntegratiebedrijf alle gegevens te kunnen overleggen omtrent het niet of niet in voldoende mate meewerken van de werknemer of voortijdige beëindiging van gesubsidieerde trajecten. Het ingeschakelde reïntegratiebedrijf dient aan bepaalde voorwaarden te voldoen. Het reïntegratiebedrijf Voor het correct uitvoeren van het reïntegratietraject dient u een reïntegratiebedrijf in te schakelen. Het selecteren van een goed reïntegratiebedrijf behoeft enige aandacht. Het is daarom voor u van essentieel belang dat u de reïntegratiediensten bij een reïntegratiebedrijf inkoopt die het hele traject voor u kan aanvragen, begeleiden en uitvoeren. De brancheorganisatie van reïntegratiebedrijven BOREA is onlangs gestart met de toekenning van kwaliteitskeurmerken aan reïntegratiebedrijven. Dit kunt u mee laten wegen in uw keuze. De subsidieregeling Het UWV beoordeelt de subsidieaanvraag van de werkgever. De subsidieregeling bestaat uit twee delen: Als het bovengenoemde trajectplan door het UWV wordt goedgekeurd, ontvangt de werkgever 50% van de kosten (de basissubsidie). Na een succesvolle plaatsing van de zieke werknemer gedurende minimaal 26 weken in arbeid bij een nieuwe werkgever wordt de overige 50% uitgekeerd (de plaatsingssubsidie). Komt het dus niet tot een plaatsing in arbeid, dan kunt u geen aanspraak maken op de plaatsingssubsidie! De subsidies zijn vooralsnog niet gemaximeerd. Waar moet u op letten? Het is voor de uitkering van de subsidie van groot belang dat de juiste gegevens worden verstrekt. Een werkgever ontvangt bijvoorbeeld nooit meer subsidie dan de ingediende begroting. Er vindt dus nimmer een nacalculatie plaats. U dient derhalve van alle kosten die u gemaakt hebt de juiste nota s te overleggen. De wetgever heeft bepaald dat deze aanvraagprocedure niet omringd wordt met procedurele werkzaamheden die vertragend werken op het uiteindelijke doel: de snelle inzet van reïntegratiemiddelen. Een eigen onderzoek door het UWV vindt ook alleen maar plaats als er twijfel bestaat over de juistheid van de verstrekte gegevens of over de verhouding tussen de geleverde inspanning en de gedeclareerde kosten. Voldoen aan uw zorgplicht Hoewel deze reïntegratieverplichting vanaf 1 januari 2002 reeds bestaat, is de uitvoering pas ingegaan op 1 januari 2003. In het jaar 2002 kon u op vrijwillige basis de reïntegratie 2e spoor zelf ter hand nemen door dit kenbaar te maken aan het UWV door middel van het zogenaamde vrijwillig opdrachtgeverschap. Met de perikelen rond de Wet Verbetering Poortwachter krijgt u nu volop te maken met uw zorgplicht en verantwoordelijkheid voor uw zieke werknemer gedurende het 2e ziektejaar. Lastenverlichting Een zieke medewerker is voor geen enkele partij een pretje. De nieuwe wetgeving is er daarom ook op gericht om zieke werknemers eerder terug te plaatsen in passend werk. Met de subsidieregeling voor reïntegratie van uw zieke werknemer buiten uw eigen onderneming betekent dit echter voor u geen extra lastenverzwaring. Door een zorgvuldige keuze te maken met welk reïntegratiebedrijf u in zee gaat, kunt u als werkgever in elk geval zicht houden op uw reïntegratieverplichting en de bijbehorende kosten. T&R Remedie Benno Wagtenveld MBA 17 Column personeel & organisatie Twentevisie. 03/2003

McDonald s in Enschede groeit tegen mondiale trend in Tukkers nog steeds 18 Niks zwaar weer voor McDonald s. Franchisenemer Johan Dreyerink denkt aan een derde en wellicht zelfs vierde vestiging in Enschede. De honger van McDonald s lijkt gestild. Voor het eerst sinds de beursgang in 1965 maakt de fastfoodketen verlies. Er worden niet alleen restaurants geopend maar ook weer gesloten. Het Big Mac-Menu ligt steeds meer consumenten te zwaar op de maag. De gezondere fastfoodketens winnen marktaandeel. Nederland onttrekt zich vooralsnog aan de malaise. De omzet van de 220 Nederlandse filialen is vorig jaar met 5% gegroeid tot 425 miljoen euro. De franchisenemer Johan Dreyerink denkt aan een derde, en wellicht zelfs vierde vestiging in Enschede. (door Martin Steenbeeke) Gelach in de keuken van McDonald s in de Enschedese binnenstad. Manager Johan Dreyerink probeert ten behoeve van de fotograaf een paar hamburgers op de bakplaat om te draaien. Het is merkbaar geen dagelijks werk voor de inwoner van Buurse, en dat lokt gegiechel uit van zijn personeel. Dat ligt helemaal dubbel als Dreyerink een hamburger klem zet tussen zijn kaken. Dreyerink kan zelf ook wel lachen om zijn gestuntel. De herhalingscursus die hij in oktober heeft genoten aan de Hamburger Universiteit van McDonald s in Oakbrook, een stadje vlakbij Chicago, bevatte zeker weinig praktijklessen. Dat klopt, het was meer een managementcursus, geeft Dreyerink toe. Tien jaar geleden, toen hij samen met 250 andere franchisenemers een cursus aan dezelfde Universiteit volgde, was het meer praktijkgericht. Dreyerink, een kasteleinszoon uit Enter, leerde daar naar eigen zeggen het verschil tussen de horeca en McDonald s. Tussen die twee werelden bestaat een groot verschil, merkte hij. Zelf was hij ober-kelner in een gerenommeerd restaurant in Laren en tien jaar lang dreef hij een Indisch restaurant op Curaçao maar veel van zijn ervaring kon hij bij McDonald s niet gebruiken. Als je in de horeca bent opgegroeid wil je te teveel geven aan je gasten, zegt Dreyerink. Bij McDonald s leer je zakelijker te zijn. Zijn achtergrond was dan ook bepaald geen pré toen hij bij terugkeer uit Curaçao (Dreyerink wilde zijn zoon in Nederland naar school laten gaan) solliciteerde bij McDonald s. Hij werd de eerste keer afgewezen. McDonald s heeft liever accountants dan horecamensen. Bovendien was ik te eigenwijs. Gastheer Als franchisenemer van McDonald s in Enschede mocht hij in 1992 wel bewijzen dat een horecaman ook een fastfoodketen kan exploiteren. De eerste jaren gingen niet goed, erkent Dreyerink. Niet alleen toonde Dreyerink zich nog teveel een gastheer ( ik wilde bij wijze van spreken nog de jas van de klanten aanpakken ) ook was hij volgens eigen zeggen te zacht voor het personeel. Na het topjaar 1992 daalde het rendement van het restaurant in de Enschedese binnenstad fors. Dat lag niet alleen aan de managementwisseling. Een verbouwing pakte te duur uit en de locatie in het centrum van Enschede werd voor klanten moeilijker bereikbaar. Met hulp van het hoofdkantoor kreeg Dreyerink het lek boven. En sinds de Twentevisie. 03/2003

gek op gele M Bijenkorf haar vestiging op het Van Heekplein opende, weet het winkelend publiek de binnenstad nog beter te vinden. Nu scoort hij elk jaar een rendement van gemiddeld 5-10 procent op een omzet van zo n twee miljoen euro, per vestiging. Want Dreyerink bezit op het Meubelplein een tweede McDonald s. Deze liep, met dank aan de McDrive, vanaf de eerste dag voortreffelijk. Eigenlijk is die vestiging te klein, we hebben dat te laag ingeschat, zegt Dreyerink. Hij hoopt eind 2003 een derde vestiging, aan de Zuiderval te openen en denkt al voorzichtig na over een vierde. Gezond De Enschedese groei van McDonald s staat in schril contrast tot wat er in de wereld met McDonald s gebeurt. Het concern, 48 jaar oud, maakte in het laatste kwartaal voor het eerst sinds de beursgang in 1965 verlies. Om de aandeelhouders tevreden te houden, worden er in 2003 niet alleen nieuwe vestigingen geopend, maar ook ruim 500 niet goed lopende vestigingen (met name in de VS en Japan) gesloten. In 2002 gingen er wereldwijd al zo n 200 dicht. Dicht bij huis sloot de vestiging aan de Markt in Hengelo de deuren. De huur van het pand was te hoog, de omzet te laag. Overigens staan er wereldwijd nog altijd meer dan 30.000 restaurants, allemaal te herkennen aan de grote gele M, de eerste letter van het alfabet die peuters herkennen. Maar de voorkeur van de meer volwassen consument schuift op richting gezondere voeding. Schooljeugd en jonge gezinnen met kinderen blijven McDonald s trouw, maar de werkende consument gebruikt de lunch niet meer zo snel bij de Macs, de Burger Kings of Kentucky Fried Chickens. Die gaat liever naar een van de snel groeiende voedselwinkels waar hij zelf een broodje gezond kan samenstellen (zoals Subway). En ook de snelgroeiende koffieketen Starbucks hapt omzet weg. Griekenland In de Enschedese McDonald s, waar tussen de middag vooral de schooljeugd in de rij staat voor de kassa s, probeert Dreyerink het beeld dat McDonald s vet en ongezond is, te nuanceren. Dat geldt hooguit voor Amerika, waar ze volgens hem te maken hebben met een kwaliteitsprobleem. Daar werken ze wat slordiger, weet Dreyerink. Enkele dikke Amerikanen die McDonald s voor het gerecht hebben gesleept wegens het aanzetten tot zwaarlijvigheid en het uitkomen van een boek waarin de hygiëne van McDonald s werd gekraakt, deden het imago in de VS geen goed. Maar Europa, en zeker Nederland, is Amerika niet, zegt Dreyerink. Weet je dat in Griekenland de dikste mensen van Europa wonen, zegt hij. En weet je dat McDonald s daar de minste vestigingen heeft? Dreyerink heeft nog meer cijfers paraat. Een week telt 21 eetmomenten, doceert hij, en McDonald s heeft liever accountants dan horecamensen onze vaste klanten, die noemen we voor het gemak maar even heavy users, komen hooguit twee maal per maand. Dan kun je toch niet echt zeggen dat McDonald s voor dikke mensen is. En wij weten toch wel dat McDonald s haar assortiment heeft uitgebreid met een uiterst gezonde fruitshake en yoghurt? Personeel Niet alleen het vette imago, ook andere zaken hebben barstjes in het ooit onaantastbare McDonald s-imago veroorzaakt. Zo zijn er klachten over de groezelige interieurs en het slechte personeelsbeleid. In veel landen lapt het concern volgens de internationale vakbeweging de arbeidswetgeving aan de laars. Volgens de vakbond FNV zijn lage lonen, slechte arbeidscontracten en kinderarbeid kenmerkend voor McDonald s, al tekent de bond er meteen bij aan dat men zich in Nederland keurig aan de regels houdt. In Enschede is het nooit moeilijk geweest om goed personeel aan te trekken, zegt Dreyerink. Hij mist weliswaar de studenten (zij kunnen meer verdienen in de callcenters) maar er zijn nog genoeg mensen die met twee woorden spreken, er netjes uitzien en op tijd komen. Speciaal voor McDonald s is er bij het Regionaal Opleidings Centrum in Almelo een McDonald s-klas met zestien leerlingen. Na vier dagen werken volgt er één schooldag waarbij de praktijklessen zijn afgestemd op de werkmethodes van McDonald s. In totaal werken er in de twee Enschedese vestigingen 180 mensen, samen bezetten zij zo n 50 fte s. Internationaal staat het personeelsbeleid van McDonald s ter discussie. McCafé De panden zijn in het bezit van McDonald s. Deze verhuurt ze aan de franchisenemers die huur betalen naar rato van de omzet. Hoe meer omzet, hoe meer huur, aldus Dreyerink. Hoewel de geelrode kleuren alom aanwezig zijn en voor een leek elke McDonald s op de andere lijkt, heeft een franchisenemer veel vrijheid, vindt Dreyerink. De basisfilosofie KSK (kraakhelderheid, service en kwaliteit) staat overal in de wereld bovenaan, en ook de baktijd van een hamburger is overal gelijk maar daarbuiten is veel mogelijk. Zo verkoopt Dreyerink zijn hamburgers onder de richtprijs en mag hij zelf beslissen of en hoe hij het interieur aanpast. Na negen jaar is de vestiging in de Enschedese binnenstad hier wel aan toe, geeft Dreyerink toe. Hij denkt hardop na over innovaties in McDonald s-land, zoals een McCafé, een samenwerking tussen Douwe Egberts en McDonald s, waar koffie op servies wordt geserveerd. Liever dit dan terug naar zijn oude liefde de horeca. Hij mist het gastheerschap nog wel maar het geloof is weg. Eigenlijk moet je elke avond een volle bak hebben. Als een restaurant half vol zit, moet je dat eigenlijk de volgende avond weer goed maken. Dat lukt je nooit. Een massa-restaurant als McDonald s is wat dat betreft flexibeler en voorspelbaarder. Afhankelijk van de dag van de week en het weer is zeer goed in te schatten hoeveel klanten er komen. De gemiddelde transactieprijs ligt, per twee klanten, op 4 euro 60. Ik kan je op een briefje geven hoeveel ik vandaag verkoop. Als het moet uitgesplitst per uur. Als het s ochtends regent vervang ik een ziekmelding niet, want ik weet dat het die dag minder druk wordt. Echt, ik geloof in de snelle euro. 19 Twentevisie. 03/2003