De aansprakelijkheid van de veiligheidskundige mr. Jan Harmen Kwantes Rechtsgebieden (1) - Publiek recht: Overheid burger - Strafrecht: Overheid - monopolie Openbaar Ministerie burger (Wetboek van strafrecht + Wetboek van Strafvordering) Doel: bestraffing generieke afschrikking - preventie - Bestuursrecht: Verhouding overheidsorgaan - burger (o.a. Arbowet, WVP, WIA + Algemene wet bestuursrecht) Doel: evenwicht zoeken tussen overheid en burger. Niet primair straffen. Rechtsgebieden (2) - Privaatrecht: Burgers onderling - Bijv. arbeidsovereenkomsten = relatie werkgever werknemer) (Burgerlijk Wetboek + Wetboek van burgerlijke rechtsvordering) Doel: compensatie, veelal in de vorm van schadevergoeding Drie rechtsgebieden kennen eigen juridische procedures 1
Veiligheidskundige in Arbowetgeving Arbowet: veiligheidskundige wordt niet genoemd, alleen deskundige personen met certificaten + bedrijfsartsen (BIG); zie artikel 14, lid 1. Arbobesluit: in artikel 2.7 komt voor het eerst de veiligheidskundige om de hoek kijken + certificaat-eis Arboregeling: afgifte certificaat vakbekwaamheid veiligheidskundige in artikel 2.16 + Bijlage IIe (Werkveldspecifiek certificatieschema voor het persoonscertificaat Hogere Veiligheidskundige) Bestuurs- of strafrechtelijke aansprakelijkheid veiligheidskundige op basis van de Arbowet? 1. Artikel 32 geeft I-SZW de mogelijkheid om de werkgever procesverbaal te geven (start strafrechtelijke procedure). 2. Artikel 33 geeft I-SZW de mogelijkheid om werkgever en werknemer een bestuurlijke boete te geven (bestuursrechtelijke handeling). 3. Veiligheidskundige is dus op basis van Arbowetgeving geen normadressaat (subject van regels) Bij fout van een veiligheidskundige? - Kan I-SZW de veiligheidskundige dus geen bestuurlijke boete geven. - Kan I-SZW op basis van de Arbowet geen proces-verbaal opmaken tegen veiligheidskundige - I-SZW kan wel een klacht indienen bij Certificerende instelling van de veiligheidskundige. - Eventueel kan Certificerende instelling certificaat intrekken (zie bijlage IIe van de Arboregeling) u mag geen RI&E meer toetsen. 2
Of loopt de veiligheidskundige nog een ander risico? 1. Ja dat kan, indien er strafrechtelijke fouten (op basis van het Wetboek van strafrecht) door de veiligheidskundige zijn gemaakt. Zeker waar het gaat om opzettelijk handelen. 2. Bij bijv. Chemie-Pack werden leidinggevenden veroordeeld wegens o.a. artikel 158 Wetboek van Strafrecht: Hij aan wiens schuld brand, ontploffing of overstroming te wijten is, wordt gestraft met.. 3. Schuld of opzet moet door het Openbaar Ministerie worden bewezen. Privaatrechtelijke aansprakelijkheid van de veiligheidskundige? Schadevergoeding? (1) 1. Veiligheidskundige als werknemer. Veiligheidskundige veroorzaakt schade aan eigendommen van anderen: nee, werkgever is aansprakelijk voor fouten onderschikten (art. 6: 170 BW) 2. Veiligheidskundige als werknemer. Veiligheidskundige veroorzaakt schade aan eigendommen werkgever: nee, geen aansprakelijkheid voor veiligheidskundige (art. 7: 661 BW). Privaatrechtelijke aansprakelijkheid van de veiligheidskundige? Schadevergoeding? (2) 1. Veiligheidskundige als zelfstandig adviseur: Ja, wegens het niet of niet-goed nakomen of uitvoeren van een dienstverleningsovereenkomst. 2. Veiligheidskundige als zelfstandig adviseur: Ja, een mogelijk slachtoffer kan altijd proberen schade vergoed te krijgen op basis van de onrechtmatige daad (art. 6: 162 BW). Gelukkig voor zelfstandig opererend veiligheidskundige moet slachtoffer wel alles bewijzen. 3
Mogelijkheden om onder deze aansprakelijkheid uit te komen? 1. Aansprakelijkheid beperken via de algemene voorwaarden (exoneratie-beding). 2. Sluit een (beroeps)aansprakelijkheidsverzekering af (als zelfstandig adviseur), óf een aansprakelijkheidsverzekering bedrijven (AVB) als bedrijf. 3. Zorgen dat er goed werk wordt (af)geleverd door de veiligheidskundige. Samenvattend 1. Veiligheidskundige wordt niet gauw strafrechtelijk aansprakelijk gesteld, dan moeten er aanzienlijke/ernstige fouten gemaakt zijn óf er moet opzettelijk gehandeld zijn. 2. Veiligheidskundige zal niet door I-SZW beboet worden (bestuursrechtelijk), wél kan een fout van een veiligheidskundige eventueel leiden tot intrekken certificaat. 3. Kans op privaatrechtelijke aansprakelijkheid veiligheidskundige is voor zelfstandig opererend veiligheidskundige iets groter dan voor veiligheidskundige in loondienst, maar de facto toch klein. Maar hoe klein risico verder te verkleinen? Privaatrechtelijke eis: handel zorgvuldig zoals van een redelijk handelend en redelijk bekwaam professional mag worden verwacht. - de eigen certificatie-eisen van veiligheidskundigen volgen - houden aan beroepscode veiligheidskundigen van NVVK - indien protocollen beschikbaar, die gebruiken, tenzij.. - raadpleeg collega s bij twijfel - blijf op de hoogte van het vakgebied 4
Tot slot Succes met uw werk en dank voor uw aandacht! 5