Beroepsgeheim en Huiselijk Geweld

Transcriptie

1 Beroepsgeheim en Huiselijk Geweld Workshop Landelijk Congres Huiselijk Geweld 16 november 2009

2 Inhoud Waar hebben we het over Juridisch Kader Achtergrond Afweging: geheim doorbreken? Stappenplan Casusposities Slotvraag

3 Waar hebben we het over? Geheimhoudingsplicht / verschoningsrecht Hulpverlener / cliënt (patiënt)-relatie Beroepsmatig verkregen informatie Dus niet: Informatie over anderen dan cliënten Informatie die niet-beroepsmatig is verkregen MAAR: ook daar gelden zorgvuldigheidsnormen en privacy-regels

4 Juridisch Kader Wetten: WGBO (BW), BIG, Strafrecht Uitwerking in Protocollen en beroepscodes van beroepsorganisaties

5 Juridisch Kader WGBO: art 7:457 BW: Aan anderen dan de patiënt geen inlichtingen over de patiënt dan wel inzage in of afschrift van behandelinformatie verstrekken. Indien verstrekking plaatsvindt, slechts voor zover daardoor de persoonlijke levenssfeer niet wordt geschaad. Uitzondering: verstrekking mag wel indien het bij of krachtens de wet bepaalde daartoe verplicht. Indien met verstrekken van inlichtingen / inzage in bescheiden de zorg van een goed hulpverlener niet in acht wordt genomen, laat hulpverlener het achterwege.

6 Juridisch Kader Wet BIG, artikel 88: Een ieder is verplicht geheimhouding in acht te nemen ten opzichte van al datgene wat hem bij het uitoefenen van zijn beroep op het gebied van de individuele gezondheidszorg als geheim is toevertrouwd, of wat daarbij als geheim te zijner kennis is gekomen of wat daarbij te zijner kennis is gekomen en waarvan hij het vertrouwelijke karakter moest begrijpen.

7 Juridisch Kader Verschoningsrecht: Wetboek van Strafvordering art 218: Van het geven van getuigenis of van het beantwoorden van bepaalde vragen kunnen zich ook verschoonen zij die uit hoofde van hun stand, hun beroep of hun ambt tot geheimhouding verplicht zijn, doch alleen omtrent hetgeen waarvan de wetenschap aan hen als zoodanig is toevertrouwd.

8 Juridisch Kader Sancties op schenden beroepsgeheim: Strafbaar: Artikel 272 SR Tuchtrechtelijk verwijtbaar: art 47 BIG Civielrechtelijk: wanprestatie (indien overeenkomst) of onrechtmatige daad. In beide gevallen: schadevergoedingsplicht

9 Artikel 272 SR: Juridisch Kader 1. Hij die enig geheim waarvan hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat hij uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift dan wel van vroeger ambt of beroep verplicht is het te bewaren, opzettelijk schendt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de vierde categorie. 2. Indien dit misdrijf tegen een bepaald persoon gepleegd is, wordt het slechts vervolgd op diens klacht.

10 Juridisch Kader art 47 BIG: tuchtrechtspraak ter zake van: a. enig handelen of nalaten in strijd met de zorg die hij in als hulpverlener behoort te betrachten ten opzichte van (o.a.) degene, met betrekking tot wiens gezondheidstoestand hij bijstand verleent of zijn bijstand is ingeroepen. Schenden beroepsgeheim wordt gezien als schending van zorgplicht Geldt voor: arts, tandarts, apotheker, gezondheidszorgpsycholoog, psychotherapeut, fysiotherapeut, verloskundige, verpleegkundige.

11 Achtergrond Waarom beroepsgeheim? Individueel belang: Privacy / vertrouwen van de individuele patiënt/cliënt Maatschappelijk belang: Toegankelijkheid van de zorg Discussie: in hoeverre spelen deze punten bij Huiselijk Geweld?

12 Afweging: geheim doorbreken? Beroepsgeheim is niet absoluut Kan doorbroken worden wanneer: Toestemming van de cliënt Wettelijk voorschrift Conflict van plichten / overmacht / noodtoestand

13 Afweging: geheim doorbreken? Toestemming van de cliënt Uitdrukkelijk en vrijwillig gegeven toestemming kan hulpverlener ontheffen van geheimhoudingsplicht. MAAR: geen vrijbrief; hulpverlener moet eigen afweging blijven maken of wel of geen informatie wordt verstrekt, en welke.

14 Afweging: geheim doorbreken? Wettelijk voorschrift Voorbeeld: Meldingsplicht besmettelijke ziekten; Aangifteplicht voor een ieder die kennis draagt van zeer ernstige misdrijven (waaronder verkrachting) NB: Meldrecht / Meldcode is geen wettelijke meldplicht, en ontslaat dus niet van beroepsgeheim; wel: conflict van plichten

15 Afweging: geheim doorbreken? Conflict van plichten (overmacht; noodtoestand): Geheimhoudingsplicht afwegen tegen zorgplicht Belangenafweging door hulpverlener Kan doorbreken beroepsgeheim gerechtvaardigd maken, ook zonder toestemming / wettelijke plicht Let op subsidiariteit en proportionaliteit Zorgvuldigheid!

16 Stappenplan Brochure Horen, Zien en Zwijgplicht 5 vragen om te komen tot een zorgvuldige afweging: Welk doel wil ik bereiken met het verstrekken van informatie? 2. Kan dit doel ook bereikt worden zonder dat ik informatie aan een ander verstrek?

17 Stappenplan 3. Heb ik alles gedaan om toestemming van de cliënt te krijgen? Zo niet, waarom was dit niet mogelijk? 4. Weegt de schade die ik voor de cliënt wil voorkomen, op tegen het belang dat de cliënt heeft bij geheimhouding?

18 Stappenplan 5. Wordt de geheimhoudingsplicht zo min mogelijk geschonden? Het is belangrijk dat u alleen díe informatie uitwisselt die de ander nodig heeft om het belang van de cliënt te dienen en het gevaar af te wenden. Verstrek geen informatie die hiervoor niet ter zake doet.

19 Van belang: Stappenplan Beargumenteer alle stappen in de afweging, en leg dit vast! Overleg zo mogelijk met een collega een leidinggevende

20 Stappenplan Digitale wegwijzer beroepsgeheim op: Daarin zijn per beroepsgroep alle protocollen en beroepscodes verwerkt

21 Casusposities Op papier: feiten uit juridische uitspraken Vragen: Gaat het hier over het beroepsgeheim? Is er informatie verstrekt die in beginsel onder het beroepsgeheim valt? Is er een rechtvaardigingsgrond voor het toch verstrekken van informatie? Welke? Heeft de betrokken hulpverlener juist gehandeld?

22 Casusposities Uitspraken over de gebruikte casus: Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg Eindhoven d.d , nr Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg d.d , nr. 2006/064 Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg d.d , nr. 2007/221 Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg d.d , nr. 2007/083 Rechtbank Alkmaar , LJN AT9598 Hoge Raad , LJN BG5979

23 Slotvraag Van wie is het beroepsgeheim? Van de cliënt? Van de hulpverlener?

24 Projects on Women's Rights Projecten, adviezen, onderzoek en trainingen Geweld tegen vrouwen, Vrouwenverdrag, Rechtspositie slachtoffers, familierecht Margreet de Boer Nieuwe Herengracht DP Amsterdam