Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording Verslagjaar 2012 GGZ ingeest, partner van VUmc Amsterdam, 14 mei 2013
2
Voorwoord GGZ ingeest is gericht op het verlenen van zorg aan patiënten met ernstige en complexe psychiatrische problematiek. De drie kerntaken zijn: Curatieve complexe psychiatrische zorg, verleend in de directe nabijheid van somatische ziekenhuizen, zoals de zorg vanuit de academische werkplaatsen en de poliklinieken, de acute psychiatrie en de zorg in het kader van het programma soma en psyche; Sociale psychiatrie voor veelal chronische patiënten, wijkgericht en zoveel mogelijk in de thuissituatie geboden, in samenwerking met ketenpartners en met een nadruk op zowel medisch psychiatrische zorg als herstel, participatie en leefstijlaspecten. Preventie, consultatie aan en behandeling vanuit de 1 e lijn, voor patiënten met enkelvoudige problematiek en patiënten die terugstromen vanuit poliklinieken en vanuit FACT-teams. Deze zorg wordt veelal geboden vanuit gezondheidscentra en huisartsenpraktijken; De omgeving verandert snel en de kunst is om een optimale balans te vinden tussen zorginhoudelijke idealen en markttechnische realiteiten. De ontwikkeling van zorgpaden, het (verder) protocolleren van behandelingen en het sturen met behulp van prestatie-indicatoren zijn in dit kader belangrijke onderwerpen. Het jaar 2012 stond opnieuw in het teken van ingrijpende overheidsmaatregelen die zowel onze patiënten als medewerkers hebben getroffen. In de aanloop naar 2012 zijn we geconfronteerd met een eigen bijdrage voor psychiatrische patiënten en met een volumekorting van circa 10 miljoen euro. Inmiddels is bekend dat de eigen bijdrage inderdaad voor patiënten reden is geweest om in 2012 van behandeling af te zien. Gelukkig weten we nu ook dat het effect van de eigen bijdrage op de meest kwetsbare patiënten beperkt is gebleven. Om de gezonde financiële positie van GGZ ingeest zeker te stellen is fors ingegrepen in het zorgaanbod en de interne organisatie. Er zijn locaties gesloten en de kosten verlaagd. Dit had consequenties voor onze patiënten en medewerkers. Het is GGZ ingeest gelukt om de continuïteit en de kwaliteit van de zorg voor onze patiënten op peil te houden en de overgrote meerderheid van de boventallige collega s van werk naar werk te begeleiden. Dankzij de inzet van velen hebben we de noodzakelijke bezuiniging gerealiseerd. Het is ons zwaar gevallen het besluit te moeten nemen niet te fuseren met VUmc en een lichtere vorm van samenwerking na te streven. In 2012 waren er echter zowel extern (pensioenfondsen) als intern redenen om het streven naar een juridische fusie tussen beide organisaties te herzien. In 2013 gaat GGZ ingeest, als partner van VUmc, zelfstandig verder met het realiseren van de inhoudelijke doelstellingen: het verbeteren van onze patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs. GGZ ingeest heeft een gezonde en stevige basis. We slagen er steeds beter in dat ook zichtbaar te maken, zowel binnen onze organisatie als daarbuiten. De forse uitdagingen waarmee de GGZ sector nu geconfronteerd worden, vragen verdere stappen in de ontwikkeling van GGZ ingeest. Door Wat we doen, goed te doen kijken wij met vertrouwen naar de toekomst. Graag willen wij alle medewerkers en partners van GGZ ingeest bedanken voor hun inzet, betrokkenheid en toewijding in het afgelopen jaar. Thijs Stoop Aartjan Beekman 3
4
Jaarverslag GGZ ingeest i verslagjaar 2012 Voorwoord Inhoudsopgave 1. Algemene informatie 7 - Doelstelling - Kernactiviteiten - Juridische structuur - Organisatie structuur en personele bezetting 2. Financiële informatie 12 - Ontwikkeling gedurende het boekjaar - Behaalde omzet en resultaten - Solvabiliteit en liquiditeit - Kasstromen en financieringsbehoeften 3. Informatie over voornaamste risico s en onzekerheden 14 - Strategie - Operationeel 4. Informatie over financiële instrumenten 18 5. Informatie over toepassing van gedragscode 19 6. Informatie over maatschappelijke aspecten van ondernemen 20 - Algemeen maatschappelijke aspecten - Sociale aspecten - Economische aspecten - Innovatie 7. Informatie over onderzoek en ontwikkeling 24 8. Overige informatie 27 9. Toekomst paragraaf 30 Bijlagen 31 Verslag van de Ondernemingsraad Verslag van de Raad van Toezicht Jaarrekening 37 5
6
1. Algemene informatie Naam verslagleggende rechtspersoon GGZ ingeest Adres Lassusstraat 2 Postcode 1075 GV Plaats Amsterdam Telefoonnummer (020) 788 5000 Nummer Kamer van Koophandel 34 13 03 71 E-mailadres bestuurssecretariaat@ggzingeest.nl Website www.ggzingeest.nl 1.1 Doelstelling GGZ ingeest heeft als doelstelling: het ontwikkelen en (doen) uitoefenen van functies op het gebied van intra-, semi- en extramurale geestelijke gezondheidszorg ten behoeve van personen die door de stichting als patiënt worden aangenomen, alsmede het bieden van begeleiding bij re-integratie; beroepsgericht onderwijs geven, dan wel medewerking verlenen aan opleidingen, in het kader van de (geestelijke) gezondheidszorg; het verrichten van, dan wel medewerking verlenen aan, wetenschappelijk onderzoek en verder alles wat met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. GGZ ingeest staat voor herstel en bevordering van geestelijke gezondheid, met oog voor de samenhang tussen lichaam en geest en het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten. Als academische GGZ-instelling staat GGZ ingeest daarnaast voor excellent onderzoek, onderwijs en opleidingen. Geestelijke gezondheid en vitaliteit vertegenwoordigen een grote maatschappelijke waarde. Ons werk is gericht op het versterken van de gezondheid en maatschappelijk functioneren (public mental healthoriëntatie). Wij voelen ons verantwoordelijk voor de patiënt en geven vanuit maatschappelijke betrokkenheid vorm aan de zorg. Onze kernwaarden betrokken, ambitieus en zorgvuldig getuigen van deze houding. Het doel is om álle patiënten, of ze nu met milde kortdurende problematiek te maken hebben of behoren tot de zeer kwetsbare groep, perspectief op herstel te bieden. Daarnaast spannen wij ons in om de zeer kwetsbare OGGZ-doelgroep, die niet zelf om zorg vraagt, toch in zorg te krijgen. Wij werken samen met familie en naasten, ketenpartners, gemeenten en financiers. Tenslotte willen wij rekenschap afleggen over het resultaat van onze inspanningen en laten zien wat onze meerwaarde is. 1.2 Kernactiviteiten De inhoudelijke keuzes die GGZ ingeest heeft gemaakt leiden tot een heldere portfolio, waarin de drie kerntaken voor GGZ ingeest tot uitdrukking komen: Curatieve complexe psychiatrische zorg, verleend in de directe nabijheid van somatische ziekenhuizen, zoals de zorg vanuit de academische werkplaatsen en de poliklinieken, de acute psychiatrie en de zorg in het kader van het programma soma en psyche; 7
Sociale psychiatrie voor veelal chronische patiënten, wijkgericht en zoveel mogelijk in de thuissituatie geboden, in samenwerking met ketenpartners en met een nadruk op zowel medisch psychiatrische zorg als herstel en leefstijlaspecten. Preventie, consultatie aan en behandeling vanuit de 1 e lijn, voor patiënten met enkelvoudige problematiek en patiënten die terugstromen vanuit poliklinieken en vanuit FACT-teams. Deze zorg wordt veelal geboden vanuit gezondheidscentra en huisartsenpraktijken; Toelatingen GGZ ingeest beschikt over de volgende toelatingen: Persoonlijke verzorging Verpleging Behandeling Ondersteunende begeleiding Activerende begeleiding Verblijf op grond van de AWBZ Aanmerking van een aantal locaties als BOPZ-locatie (art.1 BOPZ). Werkgebieden en doelgroepen GGZ ingeest biedt zorg vanuit verschillende locaties in de werkgebieden: regio Amsterdam, Amstelland, Meerlanden en Zuid-Kennemerland. De doelgroep is de bevolking van deze regio s en specifieke doelgroepen waarvoor de stichting bovenregionale zorgprogramma s biedt. GGZ ingeest werkt voornamelijk in de care- en de cure-functies voor de bovengenoemde subregio s en landelijk voor de specialismen en topreferente functies. 1.3 Juridische structuur GGZ ingeest is een stichting met een driehoofdig dagelijks bestuur dat functioneert op basis van taakverdeling. Het college van geneesheren-directeuren is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de zorg en de uitvoering van de BOPZ. De hoogleraar psychiatrie van VUmc maakt voor 50% deel uit van de raad van bestuur en is verantwoordelijk voor het functioneren van de academische werkplaats. GGZ ingeest (regio Amsterdam) vervult al 89 jaar de academische werkplaatsfunctie psychiatrie voor VUmc op het gebied van (topreferente) patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. GGZ ingeest is georganiseerd in meerdere behandelcircuits, Actenz (dagbesteding en arbeid), Prezens (preventie) en ondersteunende diensten. De circuits worden aangestuurd door een tweehoofdige directie, bestaande uit een directeur algemene zaken en een directeur behandelzaken. De afdelingen binnen de circuits worden aangestuurd door een tweehoofdig of een enkelvoudig afdelingsmanagement, afhankelijk van de omvang en complexiteit van het team. De overige eenheden en stafdiensten hebben een enkelvoudig management. Samenstelling raad van bestuur Het dagelijks bestuur (DB) bestond tot 1 juli 2012 uit Thijs Stoop, Aartjan Beekman en Joke van Lonkhuijzen-Hoekstra (voorzitter) en werkt volgens het collegiaal model. Op 30 juni heeft de voorzitter de stichting verlaten en is de vacature tot eind 2012 vacant. Sinds juni 2009 bestaat de raad van bestuur (rvb) van GGZ ingeest, naast de eigen leden (DB), ook uit de leden van de raad van bestuur VUmc ( algemeen bestuur, AB). Op 24 augustus 2012 hebben Elmer Mulder en Wouter van Ewijk, voorzitter respectievelijk lid van de rvb VUmc, hun functie neergelegd. Als gevolg hiervan eindigde ook hun lidmaatschap van het algemeen bestuur van GGZ ingeest. 8
De heren F. Plukker en F. Corstens werden eind augustus 2012 benoemd als voorzitter a.i. respectievelijk lid a.i. van de rvb VUmc. De voorgenomen benoemingen als leden van het algemeen bestuur van GGZ ingeest werden ter advisering voorgelegd aan de Ondernemingsraad, waarna hun benoeming begin 2013 werd geformaliseerd. Raad van toezicht Sinds juni 2009 bestaat de raad van toezicht (rvt) van GGZ ingeest uit de leden van de rvt van de Vereniging VU-Windesheim. Ten gevolge van de structuurwijziging van deze Vereniging en de daaruit voortvloeiende statutenwijziging van GGZ ingeest, bestaat de raad van toezicht van GGZ ingeest sinds januari 2012 uit de leden van de rvt van de Stichting VU-VUmc. Naar aanleiding van interne problemen bij VUmc heeft de raad van toezicht VU-VUmc onafhankelijk onderzoek laten doen naar zijn eigen functioneren. In reactie op de bekendmaking van het eindrapport van dit onderzoek hebben de leden Dhr. W. van Tilburg, Mw. A. Schaapveld en Dhr. F. Leijnse op 13 december 2012 hun functie ter beschikking gesteld. Vanaf dat moment bestaat de rvt VU-VUmc uit de in 2012 aangetreden leden, te weten Dhr. C. Veerman (voorzitter) en Mw. J. Rijsdijk. Ditzelfde geldt voor de rvt van GGZ ingeest, aangezien de personele samenstelling van beide raden gelijk is. Een van de aanbevelingen uit het rapport van de onderzoekscommissie is dat GGZ ingeest opnieuw een volledig aparte raad van toezicht moet krijgen om de complexiteit voor de rvt VU-VUmc terug te brengen. Dit voornemen wordt overgenomen en uitgewerkt in de nieuwe bestuursstructuur van GGZ ingeest. 1.4 Organisatorische structuur De zorgactiviteiten worden aangeboden vanuit circuits in de regio s Amstelland, Meerlanden, Zuid- Kennemerland en Amsterdam. De circuits zijn enerzijds ingedeeld op basis van doelgroepen (Amsterdam) en anderzijds regiogebonden (Amstelland, Meerlanden, Zuid-Kennemerland). In de stichting werken 1985 medewerkers vanuit 20 locaties in Amsterdam, Haarlem, Amstelveen, Hoofddorp en Bennebroek. In de circuits wordt hulp geboden aan jeugd, volwassenen en ouderen. Daarnaast bestaan er twee organisatie-eenheden, Prezens en Actenz. Prezens biedt preventieactiviteiten aan en levert ondersteuning op maat in huisartsenpraktijken en in wijkcentra. Actenz biedt ondersteuning aan kwetsbare mensen op het gebied van werken, wonen en het (her)krijgen van regie over hun eigen leven. De ondersteuning van de zorg wordt geleverd door de stafdiensten financiën en ICT, personeel opleiding en organisatie, onderzoek, facilitair bedrijf, bureau kwaliteit en beleid, geestelijke verzorging, vastgoed en communicatie. Meerjarenbeleid,, A3 methodiek, INK velden Het Meerjarenbeleidsplan heeft een looptijd van 4 jaar, uit dit plan wordt tweejaarlijks het beleid op instellingsniveau afgeleid. De voortgang wordt periodiek besproken tussen de verantwoordelijke managementlagen. De strategieontwikkeling is in de beleidscyclus verankerd. In 2012 is op de jaarlijkse management beleidsdagen de strategie besproken en waar nodig herijkt. De maandrapportage (Marap) bevat op circuitniveau informatie over de realisaties op de belangrijkste prestatie-indicatoren. Naast deze maandrapportage is er een geautomatiseerd informatiesysteem beschikbaar dat een veelheid aan managementinformatie bevat welke bedoeld is om de sturing op circuit- en afdelingsniveau met data te ondersteunen. 9
GGZ ingeest werkt vanaf 2012 in navolging van (voormalig) fusiepartner VUmc met de A3, een instrument gebaseerd op het INK-model, waarin de hoofdlijnen van het beleid beknopt en op een overzichtelijke manier worden weergegeven. Medezeggenschapstructuu schapstructuur r van patiënten, medewerkers edewerkers, familieraad, VAR en PAR De medezeggenschap van medewerkers verloopt onder meer via de ondernemingsraad. De ondernemingsraad vertegenwoordigt de medewerkers en voert taken uit zoals deze in de Wet op de ondernemingsraden zijn vastgelegd. De ondernemingsraad heeft diverse adviescommissies. De medezeggenschap van patiënten komt onder meer tot uitdrukking via de cliëntenraden. Naast de centrale cliëntenraad zijn ook locatieraden actief. De cliëntenraden vertegenwoordigen de patiënten en voeren de taken uit zoals vastgelegd in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen en de samenwerkingsovereenkomst tussen cliëntenraden en GGZ ingeest. GGZ ingeest kent naast een wettelijk verplichte ondernemingsraad en cliëntenraad een verpleegkundige adviesraad (VAR), een familieraad en een psychologen adviesraad (PAR). De VAR adviseert de raad van bestuur inhoudelijk en over de richting van het beleid vanuit verpleegkundig perspectief. De familieraad vertegenwoordigt familieleden van patiënten van GGZ ingeest en geeft voorlichting aan hulpverleners en familie/naasten van patiënten. De psychologen adviesraad (PAR) is in 2012 opgericht voor de belangenbehartiging van psychologen binnen de organisatie, zowel op het gebied van positionering, profilering als op bevordering van de kwaliteit van professioneel handelen, vakinhoudelijke vernieuwing en actieve beleidsadvisering. 10
Organogram 11
2. Financiële informatie 2.1 Ontwikkelingen gedurende het boekjaar Bezuinigingen ten gevolge van de kabinetsmaatregelen Het jaar 2012 stond in het teken van het vertalen van forse kabinetsmaatregelen naar de interne organisatie. Allereerst een pakket van maatregelen dat van grote invloed was op de omvang van de productieafspraken. Het betrof de pakketmaatregel waarbij aanpassingsstoornissen en DBC > 18.000 minuten niet langer vergoed werden. Daarnaast vond een generieke korting van 5,55% plaats in verband met een overschrijding van het macrokader, die vooral veroorzaakt werd door de groei van vrijgevestigde (en niet-gebudgetteerde) GGZ-aanbieders. Vervolgens werd een eigen GGZ specifieke bijdrageregeling ingevoerd, bovenop het algemene eigen risico, geldend voor alle ZVW zorgaanspraken. Interne consequenties Al deze maatregelen dwongen GGZ ingeest fors in te grijpen in het zorgaanbod. Aangezien de totale (volume)korting van ca 10 mln. van dusdanig omvang was dat de vereiste kostenbesparing niet via natuurlijk verloop van personeel opgevangen kon worden, is er in samenspraak met de vakbonden een traject van boventalligheid en helaas ook van gedwongen ontslagen, ingezet. De maatregelen die zijn genomen behelzen het sluiten van verschillende locaties. Verder is op basis van de verwachting van de afnemende instroom bij de poliklinieken, ten gevolge van de eigen bijdrage, het volume van productieruimte teruggebracht. Er is een vacaturestop ingesteld. Met de vakbonden is een addendum op het sociaal plan afgesproken, wat in mei heeft geleid tot het boventallig verklaren van medewerkers. Zij zijn per 1 augustus doorgeplaatst naar het mobiliteitsbureau en waar mogelijk in- of extern herplaatst. De bedoeling is dat eind 2013 al deze medewerkers niet meer boventallig zijn. De totale kosten van deze operatie waren in 2012 ongeveer 1,4 mln. Deze kosten zijn gedekt door de ultimo 2011 hiervoor getroffen reorganisatievoorziening. Naar verwachting zal de definitieve afvloeiing van deze medewerkers in 2013 nog zo n 1,1 mln. kosten. Het totale aantal fte is ten gevolge van deze maatregelen in 2012 afgenomen van 1.627 fte naar 1.567 fte, een daling van 60 fte. Ten opzichte van begin 2011, de start van de bezuinigingen, is het aantal fte met 143 fte afgenomen, een afname van ruim 8%. 2.2 Behaalde omzet en resultaten Financieel resultaat GGZ ingeest (bedragen x 1000) Financieel resultaat 2011 2012 Resultaat voor incidentele posten 1.617 1.117 Incidentele posten 0 0 Totaal resultaat jaarrekening 1.671 1.117 Bestemmingsreserve 200 0 Resultaat ná bestemmingsreserve 1.471 1.117 12
2.3 Solvabiliteit en liquiditeit Resultaat en ratio s Het resultaat over 2012 bedraagt 1.117K. Gezien de omvang van de bezuinigingen en het daarmee gepaard gaande besparingsverlies een prima prestatie. Dit resultaat wordt vooral veroorzaakt door het feit dat de indexering van de tarieven hoger uitviel dan geraamd (2,84%), ten gevolge van de herwaardering van de vaste activa eind 2011 de afschrijvingen lager waren dan in 2011 en er op dit moment een overdekking is voor de vergoeding van de kapitaalslasten. Deze overdekking is na ingebruikname van de Westflank (gepland 3 e kwartaal 2013) niet meer van toepassing. De ratio s zijn als volgt: Ratio Definitie 2011 2012 Norm banken Liquiditeit (1) Liquide middelen/balanstotaal 4,60% 9,2% Liquiditeit (2) Liquide middelen/totaal opbrengsten 4,00% 8,0% Solvabiliteit Totaal EV/balanstotaal 19,20% 20,6% >20% Budgetratio Totaal EV/totaal opbrengsten 16,70% 18,0% >15% DSCR EBITDA (resultaat excl. boekwinsten, rente, aflossingen, lease, excl. mutatie voorzieningen) /rentelasten plus aflossingen 2,49 2,40 >1,3 Loan to Value Langlopende leningen/vaste activa 30,80% 72,6% < 80% 2.4 Kasstromen en financieringsbehoeften Ontwikkeling liquiditeitspositie en aantrekken nieuwe financiering GGZ ingeest Tot eind 2011 was er ten gevolge van de hoge verrekenpercentages, die zijn afgegeven door de NZA, sprake van een groot (positief) verschil tussen de DBC omzet en de omzet volgens de oude NZA parameters in de vangnetconstructie. Daardoor ontstond een financieringsoverschot. Dit overschot bedroeg ultimo 2011 32,9 mln. Een groot deel hiervan moest in 2012 worden afgerekend met de verzekeraars en dat is inmiddels ook gebeurd. Om de balans weer op orde te brengen is in 2011 een traject gestart voor het aantrekken van nieuwe langlopende leningen. Het traject om deze leningen te borgen via het Wfz, is gedeeltelijk gelukt. Het restant is middels ongeborgde leningen aangetrokken. Uiteindelijk is de langlopende financiering (geborgd en niet geborgd respectievelijk 15,7 en 12,5 mln.) aangetrokken bij de Bank Nederlandse Gemeenten en is het huisbankierschap inclusief het rekening courant krediet ( 7,5 mln.) overgegaan van de Deutsche Bank naar de Rabobank. De transitie van het betalingsverkeer heeft in augustus 2012 plaatsgevonden en is vlekkeloos verlopen. 13
3. Voornaamste risico s en onzekerheden 3.1 Strategie Meerjarenbeleid GGZ ingeest richt zich op het verlenen van zorg aan patiënten met ernstige en complexe psychiatrische stoornissen. De portfolio kent de kerntaken curatieve complexe psychiatrische zorg, sociale psychiatrie voor veelal chronische patiënten en preventie en consultatie voor patiënten met enkelvoudige problematiek. Enkele speerpunten voor de komende jaren zijn: Versterking 1 e lijn en invoering Basis GGZ Extramuralisering Soma en psyche, somatische zorg en aandacht voor leefstijl Academisch onderzoek/innovatie, onderzoeksopbrengsten vertalen naar innovaties Zichtbaar maken van kwaliteit en resultaten Herstel- en familie/naastbetrokkenen beleid; het bieden van herstelgerichte zorg waarbij familie en naasten een belangrijke rol spelen Landelijk wordt ingezet op de ontwikkeling van de Basis GGZ. Het doel van deze ontwikkeling is de dure 2 e en 3 e lijns zorg te beperken door deze meer te leveren vanuit goedkopere Basis GGZ voorzieningen. De uitvoering heeft verdere krimp van de 2 e en 3 e lijnsvoorzieningen tot gevolg. Zorg die GGZ ingeest grotendeels levert. De basis GGZ richt zich op risicogroepen en mensen met levensen gezinsvraagstukken en/of niet-complexe psychische stoornissen die met een generalistische aanpak kunnen worden geholpen. Geïndiceerde preventieve zorg voor mensen met beginnende klachten, valt sinds 1 januari 2013 onder de Zorgverzekeringswet. Met de invoering van de Basis GGZ, via de Innovatieregeling van Achmea, implementeert GGZ ingeest het instrumentarium van Stichting mirro (instrumenten voor preventie, e-health, screening en behandeling in de 1 e lijn). Doelen basis GGZ: Groei van preventie en zorg in de 1e lijn (patiëntenvolume, locatie dichtheid) Lichte en enkelvoudige problematiek: HAP s of gezondheidscentra Zorg door huisartsen/medewerkers van Prezens Expertise uit de 2e lijns-ggz beschikbaar voor 1e lijn Implementatie instrumentarium van Stichting mirro Hoewel GGZ ingeest in 2013 nauwelijks extra bedden hoeft af te bouwen, zoals afgesproken in het bestuurlijk akkoord (30% in 2020), lijkt het verstandig te anticiperen op eventuele verdere afbouw en de ontwikkelingen die het gevolg zijn van de veranderingen in de forensische GGZ. Om de aansluiting van forensische en reguliere geestelijke gezondheidszorg te verbeteren (vastgelegd in de Wet forensische zorg en Wet verplichte GGZ) zal de GGZ prioriteit moeten liggen bij en moeten investeren in een aantal competenties, vaardigheden en programma s voor veelplegers met ernstige psychische stoornissen, omgang met ernstige agressie en met verslaafden en verstandelijk gehandicapten met multiproblematiek. Hiertoe moet krachtig worden ingezet op verdergaande ambulantisering, onder meer door substantiële uitbreiding van het aantal (F)ACT-teams. De verdere afbouw van 2 e en 3 e lijns zorg en de afbouw van bedden, leidt ertoe dat de zorg die GGZ ingeest blijft leveren meer en meer ingewikkelde en complexe zorg is voor zeer ernstig psychiatrische 14
problematiek. De bezetting van de klinische bedden gebeurt op grond van behandel inhoudelijke argumenten. Zij worden belegd door patiënten met ernstige psychiatrische problemen die niet langer ambulant kunnen worden behandeld. Terwijl de kosten hiervoor toenemen, staan de tarieven voor deze zorg onder druk en is het risico groot dat gecompliceerde zorg tegen steeds lagere kosten moet worden geleverd. De komende jaren wordt, mede gezien de toenemende concentraties van zorgverzekeraars en de afschaffing van het representatiemodel, een goede relatie en afstemming van beleid met de grote verzekeraars van steeds groter belang. GGZ ingeest streeft naar continuering van de meerjarenafspraken met Achmea en ook met andere verzekeraars. Extramuralisering De belangrijkste elementen van extramuraliseringsbeleid van GGZ ingeest zijn het met ambulante ondersteuning naar ketenpartners laten uitstromen van langdurig opgenomen cliënten. Dit heeft geleid tot de overdracht van cliënten en bedden van de locatie Mathilde Wibautstraat aan de RIBW KAM. Daarnaast wordt bij ketenpartners psychiatrische behandeling, consultatie en deskundigheidsbevordering op locatie geboden om opnames te voorkomen. De extramuralisering heeft geleid tot het terugdringen van het aantal verzorgingsdagen van 246.000 in 2008 (AWBZ +ZVW) naar 204.000 in 2012. Ook in de Meerjarenovereenkomst 2011-2014 van GGZ ingeest en Achmea zijn doelen geformuleerd rond extramuralisering. Deze zullen hoogstwaarschijnlijk in het jaar 2013 zijn behaald. Samenwerking GGZ ingeest en VUmc / Soma en psyche Het eerdere voornemen van GGZ ingeest en VUmc om tot een fusie te komen, is voortgekomen uit de wens om de psychiatrie te integreren binnen de somatische gezondheidszorg ( soma en psyche ). Tevens om het proces van academisering van de GGZ te versnellen en om op het gebied van de ondersteunende diensten winst te boeken op doelmatigheid en kwaliteit. In 2012 waren er echter zowel extern (pensioenfondsen) als intern redenen om het streven naar een juridische fusie te herzien. Beide instellingen kwamen tot de conclusie dat fusie en integratie het beoogde doel een meer samenhangende benadering vanuit soma-psyche optiek niet dienden, maar de realisatie daarvan juist bemoeilijkten. Voor een aantal ondersteunende diensten, zoals Facilitair Bedrijf, Communicatie en een gedeelte van PO&O betekende dit in de praktijk een ontvlechting van de integratie die al in gang was gezet. De kosten van deze ontvlechting worden geraamd op ongeveer 1,5 miljoen. Hiervoor wordt ultimo 2012 een voorziening getroffen. GGZ ingeest is en blijft partner van VUmc. Afgesproken is dat de nadruk meer komt te liggen op de inhoudelijke samenwerking en minder op de organisatorische aspecten. Dit komt tot uitdrukking in: de patiëntenzorg (het verder ontwikkelen van het soma-psyche aanbod) de samenwerking in 2013 in de Westflank (nieuwe locatie voor GGZ ingeest en VUmc op VUmc-terrein) het wetenschappelijk onderzoek en de opleidings- en onderwijsactiviteiten. Nieuwe locatie De Westflank In de Westflank komen 90 bedden voor acute en oudere psychiatrische patiënten. Vooruitlopend op de ingebruikname zijn verschillende programma s gestart waarin de nauwe samenwerking met VUmc tot uitdrukking komt. Doel van de Westflank is naast nieuwe huisvesting voor de acute psychiatrie, de integratie van de behandeling van lichamelijke en geestelijke ziektes en de verdere academisering van de zorg te realiseren. In het programma Acute zorg is een onderdeel psychiatrische zorg opgenomen en uit het programma Soma & Psyche zijn diverse deelprojecten van start gegaan. Het gebouw zal in het najaar van 2013 in gebruik worden genomen. 15
3.2 Operationeel Ontwikkelingen vastgoed en bekostiging kapitaalslasten In 2012 is de eerste stap gezet in de geleidelijke invoering van de Normatieve Huisvestingscomponent ter dekking van de kapitaalslasten van GGZ ingeest. Met deze Normatieve Huisvestingscomponent als opslag op de tarieven van de zorgprestaties wordt de integrale nacalculatie van kapitaalslasten afgebouwd. In 2012 betrof dit voor de AWBZ 10%. Inmiddels is duidelijk dat ook voor de ZVW vanaf 2013 een afbouwregeling van ongeveer 20% per jaar zal gelden. Eind 2011 heeft in het kader van de normatieve huisvestingscomponent een herwaardering van het vastgoed plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot een afwaardering van de boekwaarde, die gedeeltelijk is geclaimd bij de NZa. Van die claim is inmiddels 4,7 miljoen geaccordeerd waarmee een goede uitgangspositie geschapen is voor de dekking van de kapitaalslasten in de komende jaren. Het grootste deel van mogelijke risico s door leegstand of lagere opbrengstprijzen is hiermee afgedekt. Een tweede maatregel om de invoering van de NHC te kunnen opvangen is de verdere afbouw van vierkante meters. Door GGZ ingeest is in 2011 een Strategisch Vastgoedplan (SVP) vastgesteld dat voorziet in de afbouw van m2 in gebruik van 90400 m2 in 2011 naar 65200 m2 in 2020. De uitvoering van dit SVP loopt volgens plan. De verkoop van vastgoed loopt langzamer dan verwacht ten gevolge van de problemen op de vastgoedmarkt. Voorzieningennetwerk en terugbrengen aantal panden De toegang tot de zorg, diagnostiek en kortdurende ambulante behandeling zal meer en meer in de wijken worden gepositioneerd, zoveel mogelijk in gezondheidscentra en huisartsenpraktijken. Ook voor hulp aan en ondersteuning of reactivering van patiënten die langdurig in zorg zijn heeft GGZ ingeest een netwerk van voorzieningen in de wijken. Complexe poliklinische behandeling en klinische behandeling zijn meer centraal gepositioneerd, veelal naast een ziekenhuis. Bovenstaand, in combinatie met verwachte volumekrimp als gevolg van toenemende concurrentie op het lichte segment en vraaguitval als gevolg van de invoering van de eigen bijdrage, maakt het noodzakelijk vestigingen te sluiten. In 2012 Is de locatie Velserpoort gesloten, mede vanwege het beëindigen van genderspecifieke psychiatrie. De capaciteit is afgebouwd en gedeeltelijk verspreid over het circuit Kortdurende Psychiatrie Zuid-Kennemerland. Is het Beddenhuis (SKC) in de acute zorg op het Valeriusplein gesloten. De capaciteit is overgeheveld naar de locatie Amstelmere. In 2013 Zal één van de vestigingen in Amsterdam-West worden gesloten. Als gevolg van de ontwikkelingen in de langdurende zorg zal de locatie Walborg worden gesloten en mogelijk ook de locatie Van Hilligaertstraat. Daarnaast wordt de locatie Mathilde Wibautstraat gesloten op 1 februari. In het najaar wordt de Valeriuskliniek gesloten en verhuizen de klinische opname afdelingen naar de nieuwe locatie Westflank naast VUmc 16
Reductie centrale indirecte kosten In 2012 is sterk ingezet op het terugdringen van de centrale indirecte kosten. In april 2012 is een werkgroep ingesteld met de opdracht voorstellen te doen om de centrale indirecte kosten uiterlijk in 2015 terug te brengen tot maximaal 20% van de jaaromzet van GGZ ingeest. De werkgroep heeft in het najaar advies uitgebracht (op basis van een onderzoek naar de indirecte kosten door Bureau Berenschot) over mogelijkheden om de indirecte kosten te reduceren. Tevens heeft de werkgroep een aanzet gegeven tot het herzien en aanpassen van de ondersteunende diensten en producten. De adviezen van de werkgroep gaan verder dan de reductiemogelijkheden die Bureau Berenschot heeft aangegeven. Daarnaast adviseert de werkgroep om de huisvestingskosten naar beneden te brengen en ook kritisch te kijken naar de decentrale indirecte kosten. De raad van bestuur heeft de adviezen grotendeels overgenomen en de begrotingen van de diensten voor 2013 op het voorgestelde kostenniveau aangepast. Een groot deel van de reductie is behaald (centrale indirecte kosten op 20,9% van de jaaromzet van GGZ ingeest). Enerzijds door verdere krimp naar aanleiding van de in 2011 ingezette kostenreductie, anderzijds omdat Bureau Berenschot zich heeft gebaseerd op de jaarcijfers van 2011. In 2013 zal het rapport en advies van de werkgroep mede input zijn voor het project herinrichting ondersteunende diensten. Invoering prestatiebekostiging In 2013 wordt de prestatiebekostiging definitief ingevoerd. Dit betekent dat de bekostiging van de GGZ, voor wat betreft het ZVW-deel, volledig door middel van declaraties van DBC s gaat. In 2012 bedroeg het gat tussen de oude NZA (F-) parameters en de DBC omzet zo n 9 miljoen, excl. prijspeileffecten. Dit gat wordt grotendeels gedicht door aanpassing van de zorgzwaarte verblijf en verbetering van de registratie in de klinieken. De realisatie hiervan is echter een risico. Immers door de overgang van kalenderjaar naar schadejaar in de afrekening, zal pas medio 2015 bekend zijn (als alle DBC s die zijn geopend in 2013 zijn gesloten en gedeclareerd) in hoeverre dit is gerealiseerd. Eigen bijdrage 200 euro Patiënten met een laag inkomen geven aan zorg te mijden door de eigen bijdrage, zelfs wanneer zij de zorg noodzakelijk vinden. Dit is de alarmerende uitkomst van een onderzoek dat is gehouden onder ruim 5.000 patiënten in de tweedelijns geestelijke gezondheidszorg. Het Kabinet heeft met ingang van 2012 een eigen bijdrage ingevoerd voor tweedelijns geestelijke gezondheidszorg. Volwassenen betalen in de meeste gevallen een eigen bijdrage van 200 euro per jaar. Patiënten (met name met een laag inkomen en lage opleiding) geven aan dat de hoogte van hun besteedbaar inkomen leidt tot de overweging om minder zorg te gaan gebruiken (30%) of te stoppen (40%), ook al hebben ze ernstige problemen en vinden ze zorg noodzakelijk. 1 Bij GGZ ingeest is het aantal patiënten in 2012 afgenomen. In hoeverre dit een direct gevolg is van de invoering van de eigen bijdrage is niet duidelijk. 1 Cijfers uit NIVEL rapport 17
4. Financiële instrumenten 4.1 Verbeteren management rapportage Medio 2012 zijn de maandrapportages voor GGZ ingeest op concern- en circuitniveau verbeterd. De rapportages bevatten meer trendinformatie en naast financiële en productiecijfers ook prestatie indicatoren zoals Dwang en Drang, ROM, ziekteverzuim en DBC informatie. De rapportages worden maandelijks besproken in de circuits, met het bestuur en in het directieoverleg. De verbetering van toegankelijkheid en betrouwbaarheid van de cijfers hebben de sturing en de bedrijfsvoering een sterke kwaliteitsimpuls gegeven. 4.2 Bezuinigingsopdracht In vervolg op de bezuinigingen van 2011 is in 2012 opnieuw een bezuinigingsopdracht geformuleerd Deze opdracht is uitgewerkt in de deelgebieden: - Terugdringen centrale indirecte kosten - Uitstroom personeel - Flexibele inzet personeel - Versnelling afbouw vastgoed - Verbeteren In- door en uitstroom, behandeling opbrengst kostprijs. Per deelgebied is in overleg tussen bestuur en directies een opdracht opgesteld en uitgewerkt in projectplannen met resultaten en een planning. Rapportage over de voortgang van de bezuinigingsopdrachten heeft plaatsgevonden in het gezamenlijke directieoverleg. Een deel van de opdrachten loopt door in 2013. Zie voor meer informatie en resultaten o.a. hoofdstuk 3.2 (terugdringen centrale indirecte kosten, versnelling afbouw vastgoed) en hoofdstuk 6.2 (uitstroom personeel, flexibele inzet personeel). 18
5. Toepassing van gedragscode Op 1juni 2009 heeft een bestuurlijke fusie plaatsgevonden tussen VUmc en GGZ ingeest. Het statutaire bestuur van GGZ ingeest bestaat per die datum uit een algemeen bestuur samengesteld uit de VUmcbestuursleden (AB) en een driehoofdig dagelijks bestuur (DB). Het Reglement Raad van Bestuur, gericht op de raad van bestuur als orgaan, sluit aan bij de NVZDgedragscode voor de goede bestuurder (maart 2005), gericht op de individuele leden van de raad van bestuur. Er is voor gekozen om de taken en bevoegdheden binnen de raad van bestuur te verdelen onder bestuursleden dagelijks bestuur en bestuursleden algemeen bestuur. Het dagelijks bestuur vormt het bestuur van de stichting en heeft feitelijk, de dagelijkse leiding over de stichting. Het dagelijks bestuur hanteert voor het afleggen van openbare verantwoording de Zorgbrede Governance code, is verantwoordelijk voor de instelling en geeft direct leiding aan de managers van de tweede managementlaag (directies van circuits en diensten). De verantwoordelijkheid voor de BOPZ-uitvoering is door het dagelijks bestuur gedelegeerd aan de geneesheer-directeur. 19
6. Maatschappelijke aspecten van ondernemen 6.1 Algemeen maatschappelijke informatie WMO en Participatie Gemeenten bereiden zich voor op de ontwikkelingen (wijzigingen in AWBZ, WMO en jeugdzorg) om effectief te kunnen bijdragen aan het zo lang mogelijk zelfstandig functioneren van haar bewoners. Om dit te bereiken wordt gewerkt aan slimme verbindingen tussen Zorg en Vernieuwd Welzijn en samenwerking tussen formele en informele zorg (familie, mantelzorgers, vrijwilligers). GGZ ingeest heeft in 2012 ingezet op samenwerking met gemeenten en ketenpartners voor participatiebevordering van kwetsbare bewoners met GGZ problematiek. Het betekent dat GGZ ingeest de behandeling en begeleiding nadrukkelijker gezamenlijk met ketenpartners vormgeeft en elementen ervan door anderen laat uitvoeren als de cliënt dat wenst. Cliënten met langdurig psychiatrische aandoeningen willen, net als andere burgers, meedoen in de maatschappij. Tegelijkertijd hebben zij meer moeite om te leven, te wonen en te werken zoals ze dat zouden willen. Succesvolle voorbeelden van projecten waarbij GGZ ingeest / Actenz zich in samenwerking met gemeenten/stadsdelen en ketenpartners inzet t.b.v. participatiebevordering van kwetsbare burgers zijn: Leefstijl Patiënten kunnen onder begeleiding sporten in de Fit-inn die eveneens is opengesteld voor buurtbewoners Naar een rookvrije GGZ Ondersteuning van patiënten (en medewerkers) die willen stoppen met roken Back2School Patiënten kunnen zich oriënteren op een nieuwe opleiding. Back2school is een onderdeel van de ROC A-opleiding en tot stand gekomen door samenwerking tussen GGZ ingeest, Odibaan, HVO-Querido, Roads en het ROC Amsterdam. Circuit ouderen i.s.m. Combiwel Dagbesteding voor ouderen die zich moeilijk aan kunnen sluiten bij het bestaande aanbod. De dagbesteding bestaat uit het bereiden en nuttigen van een maaltijd. Jaarlijkse teamprijs Het projectteam van het programma Mind the body voor patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) heeft de jaarlijkse teamprijs gewonnen. Het programma ondersteunt deze patiënten bij het ontwikkelen van een gezondere leefstijl, zoals verantwoorde voeding, meer bewegen en stoppen met roken Participatie in zuid Actenz heeft in overleg met Stadsdeel Zuid en het DWI een project ontwikkeld ter bevordering van participatie van burgers die kampen met aanhoudende psychische problematiek en leven in een sociaal isolement. Een trajectbegeleider van Actenz sluit aan bij het spreekuur van de DWI om samen te komen tot een advies over begeleiding. 20
6.2 Sociale aspecten Personele consequenties Als gevolg van de kabinetsbesluiten over de beperktere vergoedingen in de geestelijke gezondheidszorg stond GGZ ingeest in 2012 voor opnieuw een ingrijpende bezuiniging. Om deze bezuinigingen te realiseren en de gezonde financiële positie van GGZ ingeest zeker te stellen, was het onvermijdelijk dat een aantal locaties gesloten zou worden. Dit had ook personele consequenties waarbij op voorhand gedwongen ontslagen niet werden uitgesloten. GGZ ingeest heeft een mobiliteitsbureau geïnitieerd met als doel de betreffende medewerkers zo snel mogelijk te begeleiden naar een andere, passende functie binnen of eventueel buiten GGZ ingeest. In april is met de sociale partners een addendum op het Doorlopend Sociaal Plan overeengekomen. Dit addendum was per 1 mei van toepassing op de bezuinigingen binnen de circuits op medewerkers die in 2012 boventallig werden verklaard. Er was afgesproken de stand van zaken rond de boventalligheid in november te evalueren en het addendum te laten vervallen als 73% van de boventalligheid zou zijn opgelost. Het percentage opgeloste boventalligheid lag op 1 november met 77% boven deze grens. Het addendum is per 1 november 2012 buiten toepassing verklaard. Dit betekent dat er geen sprake meer is van gedwongen ontslag, op grond van het addendum, ten aanzien van de medewerkers die nog niet zijn herplaatst. Het totale aantal fte is ten gevolge van deze maatregelen in 2012 afgenomen van 1.627 fte naar 1.567 fte aan het einde van het jaar, een daling van 60 fte. Ten opzichte van begin 2011, de start van de bezuinigingen, is het aantal fte met 143 fte afgenomen, een afname van ruim 8%. Nieuwe werken / flexibele inzet medewerkers In 2012 zijn onderdelen van de ondersteunende diensten begonnen met Het Nieuwe Werken. GGZ ingeest wil als werkgever inspelen op de toenemende behoefte aan de keuzevrijheid van werknemers en daarmee een aantrekkelijke werkgever zijn en blijven. GGZ ingeest wil een flexibele werkgever zijn, een efficiencyslag maken in het benutten van werkplekken en zich richten op meer resultaatgericht werken. De (noodzakelijke) wijzigingen in de huisvesting biedt GGZ ingeest de mogelijkheid in te spelen op de veranderende behoefte wat betreft het terugdringen van het aantal benodigde dure vierkante meters en reiskilometers. En de veranderende werkomgeving inspireert, stimuleert en sluit aan op de visie van de organisatie om toonaangevend en onderscheidend te zijn. Nauw verwant met het nieuwe werken is het project Flexibilisering inzet personeel, waarbij het uitgangspunt is dat medewerkers een contract hebben met GGZ ingeest en niet met een bepaalde locatie of afdeling. In 2013 zal op meer locaties en ook voor meerdere circuits en diensten Het Nieuwe Werken binnen GGZ ingeest worden uitgerold. 6.3 Economische aspecten Processen rationaliseren en sturen op toegevoegde waarde Het bedrijfsrendement dient op een adequaat niveau te komen om zoveel mogelijk effectieve zorg te leveren met de beschikbare middelen. Sturen op toegevoegde waarde betekent kijken naar behaalde gezondheidswinst voor cliënten en dat afzetten tegen de investeringen om die winst te behalen. Daarnaast zal het procesmanagement worden verbeterd. Dat betekent processen rationaliseren en lean inrichten en zorgprogramma s aanscherpen voor gedifferentieerde groepen cliënten (Stagering op basis van relevante parameters) en het meten van resultaten van zorg (ROM) en sturen op efficiency. 21
Lean Het inzetten van de Lean werkwijze biedt structuur bij het ontrafelen van de beleidsdoelstellingen (A3), waardoor beter op het proces gestuurd kan worden. De circuitdirecties vragen de afdelingsmanagers tijdens een wekelijkse stasessie naar de gang van zaken en de wijze waarop getracht wordt de gestelde doelen te bereiken. Deze werkwijze verschaft de circuitdirecties meer inzicht in de processen en dilemma s. Resultaten worden behaald in de manier van denken en vragen stellen bij zowel de managers als de medewerkers. Het duurt wel enige tijd voordat deze omslag in het denken gemaakt is: wat heeft mijn patiënt hieraan, welk probleem lossen we op. De reacties zijn verdeeld, er zijn medewerkers die er veel energie van krijgen, ze worden gefaciliteerd en krijgen de tools om te verbeteren. Anderen vinden het lastig, voor hen is het moeilijk bevraagd te worden over hun werkwijze. Op ca. 7 locaties wordt met deze werkwijze gewerkt. Een mooi resultaat is geboekt bij het medicatieproces. Er zijn standaarden ontwikkeld voor alle medicatieprocessen (uitzetten/uitdelen/aftekenen) waardoor de hoeveelheid medicatiefouten minstens is gehalveerd. Samenwerking GGZ ingeest wil nadrukkelijk zichtbaar en bereikbaar zijn voor de omgeving. Om zorg van hoge kwaliteit te kunnen leveren vindt GGZ ingeest het van groot belang om ketenpartners bij het proces te betrekken en een goede relatie met verwijzers en externe belanghebbenden te onderhouden. Deze samenwerking uit zich in contacten met: Ketenpartners Vanuit de onderscheiden circuits ouderen, volwassenen en jeugd en jongeren zijn er vele samenwerkingsovereenkomsten met ketenzorgpartners (verzorgings- en verpleeghuizen, voorzieningen voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang, bureau Jeugdzorg) ten behoeve van de psychiatrische behandeling en begeleiding, consultatie, voorlichting en doorstroming. Brancheverenigingen GGZ ingeest is lid van diverse brancheverenigingen waaronder GGZ Nederland en de landelijke vereniging van eerste geneeskundigen of geneesheren-directeuren. Opleidingen GGZ ingeest werkt samen met het Consortium psychiater opleiding Amsterdam/Noord-Holland voor het opleiden van psychiaters. De verpleegkundige opleidingen worden verzorgd in samenwerking met de Academie voor Psychiatrie te Haarlem, de Hogeschool van Amsterdam en de Hogeschool InHolland. Financiers De financiering van GGZ ingeest vindt plaats middels de AWBZ (zorgkantoor Agis/Achmea), ZVW en WMO (gemeenten). Voor de ZVW (DBC-financiering) is conform het representatiemodel Agis/Achmea de spreekbuis van de verzekeraars, maar vindt de feitelijke betaling van de zorg plaats door de verschillende verzekeraars waarbij de patiënten zijn verzekerd. De belangrijkste verzekeraars zijn: Agis/Achmea, Zorg&Zekerheid en CZ. Samenwerking op landelijk en stedelijk niveau en contact met overheden In de G4-groep (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht) werkt GGZ ingeest samen met aanbieders van geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg op het gebied van OGGZ en is GGZ ingeest actief in kennis- en expertisecentra. De instelling participeert in de landelijke organisatie SynQuest BV. Er vindt regelmatig overleg plaats met zowel de gemeentelijke als rijksoverheden over onder andere de OGGZ, de WMO, regionale preventie en vastgoed. Incidenteel is er contact met cliëntenbelangenverenigingen en cliëntenorganisaties. 22
6.4 Innovatie E-health GGZ ingeest wil E-health binnen de sociale psychiatrie ontwikkelen en werkt hierin samen met GGZ Noord-Holland Noord, Parnassia Bavogroep en Altrecht. Met de toekenning van de beleidsregel CA 340 Zorginfrastructuur door de NZA aan GGZ ingeest betreffende de technische infrastructuur, krijgt de E-health voor ambulante EPA cliënten een impuls. Deze gelden zijn specifiek bestemd voor de introductie van videobellen en de interventie samen keuzes maken. Om dit te realiseren is het project E-health Epa opgezet, dat eindigt op 1 januari 2014. De doelstellingen van E-health ten behoeve van de EPA doelgroep zijn: Versterken van de positie en verantwoordelijkheid van patiënten (zelfredzaamheid patiënten vergroten). Patiënt krijgt/neemt meer regie in het behandel-herstelproces Kostenefficiëntie; meer kosteneffectieve inzet van personeel. E-health behandeling/begeleiding maakt integraal onderdeel uit van het behandelspectrum aan de EPA doelgroep. E-health activiteiten worden uitsluitend in blended vorm aangeboden. Meer concreet is het resultaat van het project; een portaal waarmee ca 300 patiënten kunnen videobellen en waarmee ca 2000 patiënten en medewerkers gebruik kunnen maken van de Samen Keuzes Maken methodiek. E-health Epa bevindt zich op dit moment in de pilot fase, wat betekent dat het op kleine schaal wordt uitontwikkeld. Na de pilot zal het videobellen binnen heel GGZ ingeest gefaseerd beschikbaar komen. 23
7. Onderzoek en ontwikkeling Focus op academische zorg / toonaangevende zorg en onderzoek GGZ ingeest verricht toonaangevend wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappelijk onderzoek en behandeling van complexe problemen krijgen vorm binnen het kader van de academische werkplaatsen. Deze vervullen een bovenregionale functie. 7.1 Wetenschappelijk onderzoek Promoties en Publicaties In 2012 zijn binnen de faculteit der Geneeskunde psychiatrie 11 dissertaties, waarbij een lid van de afdeling psychiatrie (eerste) promotor was, met succes verdedigd. Daarnaast zijn 176 artikelen gepubliceerd in (inter)nationale tijdschriften. Subsidies In 2012 is in samenwerking met andere onderzoeksgroepen ca 4 miljoen euro aan externe subsidies verkregen, waaronder een subsidie van 1 miljoen euro van NWO voor: A national infrastructure for linkage of biobanks to medical and socioeconomic registries: an integrative approach. Met deze subsidie wordt onderzocht hoe bestaande gegevens in registers (huisartsen, apotheken) gekoppeld kunnen worden aan lopende onderzoeksprojecten. Verder zijn in de lijn van de ambities van GGZ ingeest diverse subsidies verworven op het gebied van E-mental Health en op het grensvlak van Soma en Psyche. Deze subsidies komen van NWO en ZONmw maar ook van kleinere fondsen (Hersenstichting, Diabetes fonds). Resultaat van onderzoek in de praktijk In 2012 heeft Marjon Nadort, werkzaam als therapeut binnen GGZ ingeest, haar onderzoek naar de implementatie van schematherapie voor borderline patiënten binnen de reguliere GGZ afgerond. Uit het onderzoek kwam naar voren dat schematherapie (www.schematherapie.nl) met en zonder telefonische bereikbaarheid buiten kantoortijd goed geïmplementeerd kon worden. Tevens leidde het onderzoek, dat tussen 2006 en 2012 bij verschillende GGZ instellingen in Nederland werd uitgevoerd tot een promotie Wild at heart and weird on top en bleek dat de behandeling met een klinisch relevante effectsize ( d > 1.5) kon worden gerealiseerd. Aangetoond werd dat schematherapie een veelbelovende behandeling is voor borderline patiënten en dat deze therapie ook goed in de niet academische reguliere GGZ kan worden aangeboden. Onderzoek psychologische zorgbehoefte (2013) Psychologische zorgbehoefte betreft een belangrijk kernpunt uit het Soma en Psyche-programma van VUmc/GGZ InGeest. De centrale vraag in dit onderzoek is: Hoe kun je somatisch zieke mensen met een psychologische zorgbehoefte op een effectieve wijze opsporen en behandelen? Patiënten worden gevolgd en met hen wordt op een gestructureerde manier besproken of en wanneer zij behoefte aan ondersteuning hebben en om welke ondersteuning het dan gaat. Onderzoek naar angstklachten (2013) Samen met de Universiteit van Tilburg wordt in 2013 een onderzoek gestart naar de effecten van autonomie versterkende groepspsychotherapie bij angstklachten. In deze therapie staan niet de klachten maar de persoon centraal. De therapie gaat niet uit van oefenen in angstwekkende situaties (exposure). In plaats daarvan worden angstklachten verminderd door de autonomie van de persoon te vergroten. 24
Prijzen Voor haar onderzoek naar Cognitive Behavioral Analysis System of Psychotherapy (CBASP) heeft Patricia van Oppen de ZonMw-Parel ontvangen. Dit is een behandeling die goede resultaten laat zien bij mensen met een chronische depressie. Een belangrijke onderzoeksprijs van de European Psychiatric Association (EPA) is gegaan naar Christel Middeldorp. In haar artikel 'The genetic association between personality and major depression or bipolar disorder. A polygenic score analysis using genome wide association data' laat Middeldorp zien dat neuroticisme en depressie deels door dezelfde genetische risicofactoren worden bepaald, evenals extraversie en bipolaire stoornissen. 7.2 Toegepast onderzoek De Dienst Zorgonderzoek voert naast de cliëntenfeedback samen met Arkin een cohortonderzoek uit onder langdurig van zorg afhankelijke patiënten in de stad Amsterdam. De dienst verzorgt het beheer van de ROM-applicatie Questmanager en het beheer van de applicatie VMS/Argus. Vanuit beide applicaties en data uit Psygis/Quarant wordt i.s.m. de Zorgadministratie managementinformatie geleverd en informatie voor verantwoording aan derden (Stichting Benchmark GGZ, de Zorgverzekeraar en de Prestatie-indicatoren aan KI). Daarnaast wordt onderzoeksmatige ondersteuning geleverd bij lopende projecten binnen GGZ ingeest zoals 'Dubbele diagnose', 'Drang en Dwang', 'Strength' en de ontwikkeling van zorgpaden. In 2013 worden de lopende onderzoeken voortgezet en zullen de resultaten van een tweede meting in het onderzoek naar de overlast van chronisch psychiatrische patiënten in Amsterdam, bekend worden gemaakt. 25