2 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 3
inhoud Voorwoord 1. Een vlam ontsteken, onze visie 2. Diploma s en de weg hier naar toe 3. De middenbouw: klas 7 en 8 / Een indruk van de schooljaren klas 7 klas 8 4. De bovenbouw: klas 9 t/m 12 / Een indruk van de schooljaren klas 9 klas 10 klas 11 klas 12 5. Dagelijkse onderwijspraktijk 6. Begeleiding en zorg 7. Veiligheid en welzijn 8. Contacten tussen school en ouders 9. Schoolorganisatie 10. Aanname 11. Financiën 12. Praktische gegevens Bijlage 1 In-,door- en uitstroomgegevens 2009 Bijlage 2 De weg naar de diploma s Bijlage 3 lessen in minuten per week 13. jaaragenda 7 11 12 16 16 18 22 22 24 28 30 34 36 40 41 42 47 48 52 54 54 55 58 4 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 5
Voorwoord Voor u ligt de schoolgids 2010-2011. Deze schoolgids wil uitstralen wie we zijn. De kinderen die u op de foto s in deze gids tegenkomt, vormen onze school, samen met de ongeveer 650 andere kinderen die niet op de foto staan. Zij zijn de school, zij maken het Geert Groote College Amsterdam tot wat wij nu zijn. De kracht van de kinderen, is de kracht van onze school. En zoals u zult merken, kijkt elk kind anders de camera in. De ene verbergt misschien een geheim, de ander kijkt dwars door u heen. Het Geert Groote College vormt met de Adriaan Roland Holstschool in Bergen en de Rudolf Steinerschool in Haarlem één scholengemeenschap voor vmbo-t, havo en vwo. Waar mogelijk, zoeken de drie vestigingen samenwerking en proberen ze gezamenlijk zaken af te stemmen. Daarnaast heeft elke vestiging ook de vrijheid om een eigen invulling aan het onderwijs te geven. Deze schoolgids geeft voornamelijk informatie over het Geert Groote College. Al lezend en bladerend kunt u een beeld krijgen van wat u van de school mag verwachten en op welke wijze de school met onderwijs omgaat. U treft informatie aan over onze visie, de betrokkenheid van ouders, rechten en plichten en vele andere zaken, waaronder praktische informatie over roosters, vakanties en dergelijke. Verder geven we een kijkje in de verschillende klassen. Omdat de periodelessen bij uitstek de momenten zijn waarin de ontwikkelingsfase van een kind centraal staat, worden sommige periodes exemplarisch beschreven. Wie de school beter wil leren kennen dan via deze gids kan onze school bezoeken op de jaarlijkse open dag en andere openbare evenementen. U bent van harte welkom. Maarten Roest Crollius Rector 6 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 7
1. Een vlam ontsteken, onze visie De vrijeschoolpedagogiek kan kort worden samengevat: aandacht voor de leerling. Het begrip omvat twee aspecten: aandacht voor de uiterlijke en voor de innerlijke biografie. Met betrekking tot de uiterlijke biografie wordt de leerling uitgedaagd zijn l eervermogens optimaal te gebruiken, van brugklas tot eindexamen, van vmbo-t niveau tot vwo. De aandacht is gericht op de individuele leerling wiens sterke en zwakke kanten bekend zijn, op schrift worden gesteld, en met regelmaat worden besproken. Individuele spiegeling in woord en daad. Met betrekking tot de innerlijke biografie willen we de leerlingen een leeromgeving aanbieden die hun ontwikkeling als puber en adolescent ondersteunt en bevordert. De vrijeschool onderscheidt zich hierin, omdat deze onstuimige ontwikkelingsfase veel aandacht krijgt van de mentor. En door de leerstof die aan bod komt. Het leerplan van de vrijeschool kent een ontwikkelingspsychologisch perspectief. In het kort betekent dit dat de inhoud van elk vak per leerjaar gekozen is met het oog op de leeftijd van de leerling. In plaats van de versnipperde vaklessen maakt het intensieve periodeonderwijs een herkenning mogelijk tussen de leerling en de leerstof. Die herkenning zorgt ervoor dat de leerstof niet alleen cijfers oplevert - uiterlijke biografie - maar ook een voertuig kan worden voor de innerlijke ontwikkeling. De motivatie om te leren wordt door de herkenning krachtig gestimuleerd. Het vrijeschoolonderwijs valt dan ook als volgt te karakteriseren: er wordt geen vat gevuld, maar een vuur ontstoken. Omdat de vrijeschool niet alleen wil opleiden voor een diploma, maar ook belangstelling schenkt aan de mens achter de leerling, is er ook veel aandacht voor de klas als gemeenschap. Opgroeien doe je niet alleen. Hoewel het individuele leertraject in de jaren naar het examen toe steeds duidelijker vormen aanneemt, wil de school ook een werkplaats zijn voor sociale vorming: hoe leer ik met de ander omgaan? Aan het einde van de vrijeschool culmineert de uiterlijke biografie in een regulier landelijk examen en de innerlijke biografie in een eindwerkstuk, kunstreis, biografieweek en eindgesprek. 10 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 11
2. Diploma s en de weg hier naar toe Indeling op niveau De 7 de klassen (brugklassen) worden ingedeeld naar verschillend niveau: VWO, HAVO, VMBO-T of een combinatie hiervan. In de eerste twee leerjaren is het mogelijk om een overstap te maken naar een ander niveau mits hier gegronde redenen voor zijn. Vanaf klas 9 zit de leerling in de klas waarvan verwacht wordt dat hij/ zij eindexamen gaat doen. Niet zittenblijven In principe gaat iedere leerling over naar het volgende leerjaar en krijgt daardoor steeds de ontwikkelingsstof die past bij de leeftijdsfase. Vanaf de 10 de klas (het vierde leerjaar) kan er vertraging optreden in de leerweg naar het examen als de resultaten onder de maat zijn. Schoolexamen en CSE De examens voor havo en vwo bestaan uit het centraal schriftelijk examen (CSE) in mei/juni en een schoolexamen. Dat betekent dat sommige proefwerken, werkstukken, spreekbeurten etc. onderdeel van het schoolexamen (SE) zijn. Vanaf de 10 e klas krijgen de leerlingen te maken met zaken als programma van toetsing en afsluiting (PTA), examenreglement, herkansingsregeling. Ivo-systeem voor het vmbo-tl examen Het vmbo-tl-examen wordt afgelegd volgens het ivo-systeem (ivo = individueel voortgezet onderwijs). Voor dit systeem is gekozen omdat het beter kan worden ingevoegd in ons vrijeschoolprogramma. Om het diploma te behalen legt de 10 de klasser in de leerweg vmbo-tl een aantal schoolproeven af in de examenvakken. Voor Engels en Nederlands is er een centraal schriftelijk examen. De leerling ontvangt een IVO-vmbo-tl diploma vergelijkbaar met een vmbo-tl-diploma. Vanaf mei 2014 worden de vakken wiskunde en natuurkunde ook centraal getoetst waarna in mei 2017 een volledig centraal examen moet worden afgelegd. Examenresultaten Hieronder staan de examenresultaten van de leerlingen die de afgelopen jaren het diploma in de gangbare studieduur behaalden. Op de website van het GGCA, www.ggca.nl, zijn de gemiddelde eindcijfers van de examens terug te vinden. VMBO-T / IVO 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 kandidaten 54 40 64 68 61 63 51 geslaagden 50 38 57 56 58 60 49 percentages 93% 95% 89% 82% 95% 95% 96% HAVO 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 kandidaten 37 51 76 32 34 45 45 geslaagden 37 47 62 23 33 37 41 percentages 100% 92% 82% 72% 97% 82% 91% VWO 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 kandidaten 35 30 72 44 32 24 35 geslaagden 34 28 58 30 29 21 33 percentages 97% 93% 81% 68% 91% 88% 94% In bijlage 1 staan de in-, door- en uitstroom gegevens vermeld. In bijlage 2 staat een overzicht van de mogelijke diploma s en de wegen hiernaar toe. HAVO met examen in klas 11 of in klas 12 De leerling kan ervoor kiezen om de HAVO af te ronden in de 11 de klas. Indien de leerling besluit om dat in klas 12 te doen, wordt de leerstof uitgebreid met het vrijeschoolcurriculum met o.a. de kunstreis en de biografieweek in klas 12. 12 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 13
3. De middenbouw: klas 7 en 8 Een indruk van de schooljaren De middenbouw Klas 7 en klas 8 worden de middenbouwklassen genoemd. De leerlingen zitten twee jaar in dezelfde klas met dezelfde mentor. Om vertrouwen te scheppen en veiligheid te bieden geeft de mentor zoveel mogelijk les in zijn of haar eigen klas. De klas heeft ook een vast lokaal: de docenten komen naar hen toe in plaats van andersom. Periodelessen, vaklessen en kunstlessen Een lesdag begint met periodeles. Een periode is een bepaald vak, bijvoorbeeld geschiedenis, waarin een onderwerp wordt behandeld, bijvoorbeeld ontdekkingsreizigers. Een periode duurt gemiddeld 3 weken lang. Omdat iedere dag start met periodeles kan er een verdieping plaats vinden: de leerlingen worden ondergedompeld in het onderwerp. Na de periodelessen worden vaklessen gegeven, zoals wiskunde, alle talen en een venster en klassenuur. Meestal worden in de middag de kunstvakken gegeven zoals tekenen, toneel, handenarbeid en handwerken. klas 7 Als 12/13-jarige gaat het kind grenzen verkennen en nieuwe mogelijkheden onderzoeken. Het kind benadert de wereld nog met een zekere onbevangenheid en verwondering. Daarnaast groeit de belangstelling voor feitenkennis en de nieuwsgierigheid naar de wereld. Periodeonderwijs en vaklessen bieden hierbij passende ontwikkelingsstof. Periode wiskunde, vlakke meetkunde De leerlingen ontdekken de schoonheid en de wetmatigheden van de vormenwereld. Ze leren exact te werken met passer, liniaal en geodriehoek. De leerstof sluit aan bij de behoefte grenzen te verkennen en te verleggen. De leerlingen onderzoeken de kenmerken van de driehoek, de vierhoek en de vijfhoek. Ze construeren driehoeken met drie gegevens. Bijzondere lijnen van de driehoek worden behandeld: zwaartelijn, hoogtelijn en bisectrice. De periode wordt afgesloten met de stelling van Pythagoras. Periode Sterrenkunde Deze periode wordt gegeven in de donkere tijd van het jaar, als het s avonds vroeg donker wordt, zodat de kinderen thuis sterren kunnen kijken. Ze raken vertrouwd met de sterrenhemel, zoals die te zien is vanuit het standpunt van de mens op aarde. Met het zoeken van de Poolster als beginpunt worden de circumpolaire sterren behandeld. We onderzoeken de baan van de sterren door de nacht en het jaar, de baan van de zon, de dierenriem, het zonnestelsel en de planeten. Periode geschiedenis, Ontdekkingsreizen Het kind van 12/13 jaar heeft de innerlijke behoefte grenzen te verkennen en te verleggen. De periode Ontdekkingsreizen sluit daarop aan. Door verhalen over onder anderen Vasco da Gama, Columbus en Magelhaes worden de angsten en de gevaren van het leven op zee beleefd evenals de moed van de mensen om hun horizon te verbreden. Periode natuurkunde, Mechanica, licht en geluid De leerlingen maken kennis met een belangrijke natuurkracht: de zwaartekracht. Door proeven ervaren ze de werking van katrollen en takels, hefbomen en het hellend vlak. De aandacht gaat uit naar bruggenbouw. De leerlingen maken kennis met de wereld van trek- en duwkrachten. Proefondervindelijk ervaren ze de werking van mechanica. Met de fenomenen licht en geluid (spiegelproeven, camera obscura, toonhoogte, frequentie, resonantie) wordt de periode afgesloten. Vaklessen Houtbewerken In aansluiting op de periode mechanica ontwerpen de leerlingen een beweegbaar stuk speelgoed. Ze beleven vreugde bij het ontdekken wat er mogelijk is en leren de basistechnieken van het houtbewerken toepassen. Werkweek boerderij Aan het eind van het schooljaar is er een werkweek op een biologisch dynamische boerderij. Dat is een bedrijf met land- en/of tuinbouw en veeteelt. In deze werkweek gaan de kinderen aan de slag op de plek waar hun eten vandaan komt. Ze krijgen inzicht in het boerenwerk en de levensprocessen die ons voedsel voortbrengen. 16 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 17
klas 8 De kinderlijke onbevangenheid waarmee de leerlingen de 7 de klas begonnen, wordt minder. Ze zijn niet meer de allerjongsten van school. Ze zijn op weg naar zelfbewustzijn en willen op eigen benen staan. Hun waarnemen wordt scherper en preciezer; ze willen weten hoe de dingen precies in elkaar zitten. Het abstracte denken is zich aan het vormen. Ze beleven genoegen aan hun ontwaakte oordeelsvermogen en geven graag hun mening over van alles. Ook hun sterker wordende stemmingswisselingen duiden erop dat ze de stap naar de puberteit gaan maken. Periode biologie: Het menselijk skelet Wat zie ik, wat is echt? Onder een wit laken ligt een skelet verscholen. Stap voor stap wordt het laken verwijderd. De leerlingen maken kennis met de vorm, functie en opbouw van het menselijk skelet. De namen van veel botten en botjes van het menselijk skelet worden geleerd. Ook het spierstelsel wordt behandeld. Periode aardrijkskunde, niet-westerse culturen De leerlingen maken kennis met de levenswijze, gewoontes en rituelen van verschillende culturen en natuurvolkeren. Hieruit kan niet alleen begrip, maar ook bewondering en respect voor andere culturen ontstaan. Er worden ook algemene aardrijkskundige begrippen behandeld, zoals klimaten en bodemsoorten, plaatsbepaling op aarde, tijdzones, grondstoffen en de topografie van de wereld. Deze periode wordt afgesloten met een werelddag. Overzicht van het periodeonderwijs in klas 7 Periodevakken Thema Nederlands 1 Grammatica Nederlands 2 Poëzie Geschiedenis 1 Ontdekkingsreizen Geschiedenis 2 vaderlandse geschiedenis (Renaissance) Aardrijkskunde Europese landen en volkeren Kunst Fotografie Wiskunde 1 Algebra, negatieve en positieve getallen en letterrekenen Wiskunde 2 Inleiding in de vlakke meetkunde, constructies en eenvoudige bewijzen Natuurkunde Mechanica, licht en geluid Scheikunde Verbrandingsprocessen Biologie Voedingsleer Sterrenkunde Waarnemen en ontdekken van de hemel Werkweek Boerderij of bosbouw *in bijlage 3: lessentabel van de vaklessen Overzicht van het periodeonderwijs in klas 8 Periodevakken Thema Werelddag Op deze dag presenteren de leerlingen hun werkstukken over verschillende volkeren. Ook kunnen ze meedoen met allerlei workshops die er die dag op school gegeven worden. Werkweek 8 e klas: Survivalweek Ardennen Aan het einde van het schooljaar beleven de leerlingen een grensverleggende survivalweek in de Ardennen. Het comfortabele dagelijkse leven wordt vervangen door een eenvoudig, sportief en uitdagend kampleven. Voortdurend worden hun uithoudingsvermogen en moed op de proef gesteld. Op het programma staan o.a. kayakken, mountainbiken, grottentocht, wandelhike en abseilen. Door al deze verschillende activiteiten leren de leerlingen zichzelf en elkaar goed kennen. De week in de Ardennen is een mooie afsluiting van de middenbouwperiode. Nederlands Literatuur en stijlvormen Geschiedenis 1 Gouden eeuw Geschiedenis 2 Industriële revolutie Aardrijkskunde Niet-westerse culturen Wiskunde 1 Algebra Wiskunde 2 MEETKUNDE, Platonische lichamen Natuurkunde Geluid, licht en elektriciteit Scheikunde Voedingsstoffen Scheikunde Verbrandingsprocessen Biologie Het menselijke skelet Toneel De klas staat op het toneel Werkweek Survival Ardennen: kayakken, mountainbiken, abseilen etc. *in bijlage 3: lessentabel van de vaklessen 18 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 19
4. De bovenbouw: klas 9 t/m 12 Een indruk van de schooljaren klas 9 Aan de hand van een beschrijving van een periode Nederlands voor klas 9 wordt aangegeven hoe de vrijeschool met haar leerstof aansluit bij de ontwikkelingsfase van de leerling. Periode Romantiek Het is stil, heel stil in de 9 de klas. Op deze vroege ochtend lezen we een tekst, die de leerlingen de adem beneemt: Ik ging gebukt onder mijn eenzaamheid, toen een zachte vrouwenstem mij ijlings in mijn mijmering stoorde. Nu was ik tot aan de verlichte plek van t woud genaderd. Hemel! Wat zag ik? Een tedere bevallige maagd, in wier blauwe ogen en rijzige gestalte en onschuld om strijd uitblonken. Bruine haarlokken kronkelden op natuurlijke wijze om een sneeuwwitte hals, met gevouwen handen dropen stille tranen langs haar gloeiende wangen op het gras neder, even als de morgendauw van een pas ontloken roos. Zo knielt een engel. Rhijnvis Feith, 1783 Hoe kan dit fragment uit de 18 e eeuw pubers zo aangrijpen? Het leerplan van de vrijeschool toont haar unieke kracht: een leerling raakt gemotiveerd, als de leerstof niet zomaar schoolse stof is, maar te maken heeft met zijn eigen persoon. Wat heeft een gedateerde schrijver uit de tijd van postkoets en diligence dan te maken met de puber van nu? Het antwoord luidt: de periode Romantiek uit de Nederlandse literatuur komt overeen met de ziel van de puber. Deze boude bewering vraagt om een toelichting. Romantiek is een stroming in de Nederlandse literatuurgeschiedenis, die zich vooral kenmerkt door een gevoel van opstandigheid tegen de geborneerde burgerlijkheid, een extatisch gevoelsleven en het lijden aan de wereld ( Weltschmerz ). Deze kenmerken sluiten naadloos aan bij wat een volbloed puber van veertien ervaart. In het allereerste boek dat in 1904 over de adolescentie verscheen, van de Amerikaanse psychiater Stanley Hall, gaf hij een rake karakterisering aan de puberteit, ontleend aan de Duitse Romantiek: Sturm und Drang. De puber staat inderdaad stormachtig in het leven en komt in opstand tegen alles wat met autoriteit te maken heeft (ouders, school), het gevoel speelt een dominante rol in het dagelijkse leven en de eenzaamheid (het zich niet begrepen voelen) is groot. Het zijn de drie kenmerken die ook de Romantiek karakteriseren! Wie dan opnieuw de woorden leest van Feith, begrijpt dat het doodstil wordt in een klas met pubers. Wat daar op papier staat, valt samen met de eigen belevingswereld. Grote fragmenten uit het boek Julia geven een beeld van de inhoud: hoe twee jongeren verliefd worden, waarna de ouders ze uit elkaar drijven en Julia tenslotte eenzaam van verdriet sterft, en vanzelfsprekend wordt er dan geweend bij haar graf, bij het glinsterende licht van, natuurlijk, een volle maan Wat hier exemplarisch wordt beschreven voor de periode Nederlands, geldt ook voor alle andere vakken. De koppeling tussen het jonge gemoed van de puber en de leerstof blijft het uitgangspunt. In de periode geschiedenis staan daarom de revoluties centraal. Bij aardrijkskunde draait het om de vulkanen. De winkelstage Tijdens hun stage leren ze het winkelbedrijf kennen en voeren ze vele opdrachten uit. Na afloop van hun stage leveren de leerlingen een uitgebreid stageverslag in. De leerlingen zoeken zelf een stageplaats. Dit bevordert de ontwikkeling van hun assertiviteit en initiatiefkracht. Overzicht van het periodeonderwijs in klas 9 Periodevakken Nederlands 1 Nederlands 2 Kunst Geschiedenis Thema Spanning en humor Verlichting en Romantiek Etsen Verlichting en revolutie Kunstgeschiedenis Oudheid t/m renaissance Aardrijkskunde Wiskunde 1 Wiskunde 2 Natuurkunde Scheikunde Biologie Economie Werkweek Geologie en Vulkanisme Cirkelmeetkunde Combinatoriek en algebra Warmte en elektro-magnetisme Koolstofchemie en zoutvormingen De menselijke zintuigen Winkelstage *in bijlage 3: lessentabel van de vaklessen Bergbeklimmen, geologieonderzoek 22 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 23
klas 10 Na het botsen van de 9 de klassers met de buitenwereld, keren de leerlingen in de 10 de klas langzaam naar binnen.de biografieën van inspirerende mensen worden verteld voeden de jonge mens in zijn idealisme. Voor de verdere ontplooiing van het oordeelsvermogen is het ontwikkelen van inzicht noodzakelijk. In de natuurwetenschappelijke periodes wordt de stap gemaakt van het waarnemen van de verschijnselen naar de wetmatigheden daarvan. Profielen en afsluiting De klassen gaan uiteen in verschillende profielen. In bijlage 4 staat een overzicht met de doorstroommogelijkheden en de indelingen van de profielen. Dit jaar kunnen leerlingen de vrijeschool afsluiten met een vmbo-tl examen (zie hoofdstuk 2). Ze presenteren hun sectorwerkstuk aan hun klasgenoten en ouders. Voor degenen die doorgaan naar de HAVO worden voorwaarden tot toelating gesteld. Sociaal-maatschappelijke stage De leerlingen lopen een paar weken stage bij een sociaal-maatschappelijke instelling. Vaak zijn dat plekken waar mensen hulp behoeven, zoals een verzorgingstehuis of een opvanghuis. Net als bij de winkelstage zoekt de leerling in principe zelf een stageplaats. Tijdens hun stage maken ze kennis met vele facetten van het bedrijf of de instelling. Na afloop van de stage levert de leerling een stageverslag in. Voor leerlingen die het vmbo-tl diploma willen halen, kan dit het sectorwerkstuk zijn dat ze presenteren aan klasgenoten en ouders. Internationale uitwisseling Een enkele leerling neemt deel aan een uitwisseling met een vrijeschool in het buitenland voor ongeveer 3 maanden. Periode biologie, Menselijke organen In deze periode wandelen we door het natuurgebied dat we allemaal met ons meedragen. De leerlingen verdiepen zich in de concrete bouw en werking van de organen. Ook krijgen ze inzicht in de werking van de bloedsomloop, spijsvertering en ademhaling. Biologische processen worden helder doordacht en functioneel verklaard. Daarnaast is er aandacht voor de schoonheid die wij aan de levensprocessen kunnen beleven. Vaklessen Tekenen en schilderen De leerlingen leggen zich toe op het exact natekenen van een tekening uit de Renaissance. De tekening vormt vervolgens het uitgangspunt voor een serie schilderijen in aquarel en in plakkaatverf. Bij de uitvoering wordt gelet op kleurgebruik en ontwikkeling van het beeldend vermogen. Vaklessen Textiele werkvormen Het uitgangspunt is mode en kleding. De leerlingen krijgen inzicht in mode- en materiaalgeschiedenis. Ze nemen een kledingstuk mee naar school, bijvoorbeeld een oud jasje van een familielid. Het meegebrachte kledingstuk ondergaat een metamorfose en wordt op creatieve wijze grondig veranderd. Er zijn mogelijkheden om met verschillende technieken te weven. Ook kan er worden gevlochten, gehaakt en gebreid. Overzicht van het periodeonderwijs in klas 10 Periodevakken Thema Nederlands 1 De middeleeuwse literatuur Nederlands 2 Poëzie Geschiedenis Oude geschiedenis KUNSTGESCHIEDENIS Van Jan van Eyck tot Rembrandt AardrijKSKUNDE Weer en Klimaat MaatschappijlEER Massamedia Kunst Film maken Wiskunde 1 Rijen en analyse Wiskunde 2 Ruimtemeetkunde Natuurkunde/NASK voor de natuurprofielen en sectoren Beweging Scheikunde: voor de natuurprofielen Zuren / basen / zouten BiolOGIE levensprocessen: menselijke organen Stage Sociaal-maatschappelijke stage WERKWEEK Zeilen *in bijlage 3: lessentabel van de vaklessen 24 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 25
klas 11 Karakteristiek is het wegen van eigen en andermans opvattingen, normen en waarden. Er ontstaat gevoel voor de eigen biografie, de innerlijke motivatie wordt sterker, idealen worden zichtbaar. Eigen ontwikkelingsvragen worden verkend. Hieronder worden enkele periodes genoemd en enkele typische 11 de klas activiteiten. Periode Parzival In deze periode komen karakteristieke momenten in de levensweg naar voren. De rijkdom aan beelden in het Parzival-epos biedt vele aanknopingspunten om eigen ontwikkelingsvragen te verkennen en op veelzijdige wijze te verwerken. Eindtoneelproductie De leerlingen maken met hun klas een eindtoneelproductie. In de 9 de klas hebben ze in de vaklessen toneel met name improvisatie toneel gemaakt, in de 10 de klas is gewerkt aan fysiek theater en nu, in de 11 de klas, komt het samen tot een toneelproductie. Overzicht van het periodeonderwijs in klas 11 Periodevakken Thema Nederlands 1 Moderne Nederlandse literatuur Geschiedenis Totalitaire systemen en staten Aardrijkskunde Kartografie Wiskunde 1 Projectieve meetkunde Kunst Eindtoneelproductie Natuurkunde: voor de natuurprofielen Electro-magnetisme en radioactiviteit Alg. Natuurwetenschappen (ANW) Kosmologie/ astronomie Alg. Natuurwetenschappen (ANW) Chemische elementen Parzival Zoektocht naar de graal Sociale WETENSCHAPPEN Variatie van Psychologie, sociologie en pedagogie Filosofie Inleiding in de filosofie- socratische gesprekken Stage Stage in werkveld waar interesse voor de toekomst ligt *in bijlage 3: lessentabel van de vaklessen Eindwerkstuk Speciale aandacht verdient het eindwerkstuk, waar leerlingen aan werken in de elfde klas. De keuze van het onderwerp is vrij, evenals de keuze van de werkvorm(en): handvaardigheid, toneel, lezing of een combinatie hiervan. Het is de bedoeling dat zoveel mogelijk intellectuele, gevoelsmatige en creatieve aspecten worden aangesproken. Naast het eindwerkstuk op het toneel maken de leerlingen ook een schriftelijk werkstuk: het profielwerkstuk. Elke leerling kiest iemand uit het lerarencollege, die verantwoordelijk is voor de begeleiding van het eindwerkstuk. De uitvoerende kant bestaat uit een geschreven werkstuk en een openbare presentatie. De beroepsoriënterende stage De leerlingen zoeken zelf een stage in het werkveld van hun interessegebied waar ze vervolgens 2 weken werkzaam zijn. Ze worden bezocht door hun mentor of door een andere docent. Deze stage geeft vaak aanleiding tot gesprekken over vervolgopleidingen. 28 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 29
klas 12 Kunstvakken Kunstvakken nemen een belangrijke plaats in binnen ons onderwijs. Deze vakken bieden voor elke leerling bij uitstek de gelegenheid om zich op persoonlijke en originele wijze te uiten; ze dienen daarmee de persoonlijke ontwikkeling. Naast veel aandacht voor kunstgeschiedenis gaat het hier om vakken als: houtbewerken, metaal bewerken, textiele werkvormen, etsen, schilderen en boetseren, maar ook muziek, videokunst en bouwkunst. In klas 12 worden muziek, handenarbeid en tekenen gevolgd, wanneer de leerlingen in die vakken ook eindexamen doen. De periode kunstgeschiedenis is voor iedereen, de vaklessen kunstgeschiedenis zijn alleen voor eindexamenkandidaten. Eindgesprek Met de klassendocent en een door de leerling gevraagde tweede leraar, wordt in het eindgesprek het beeld dat school en leerling van elkaar hebben, doorgesproken en afgerond. Meestal begint het gesprek met het uitspreken van een vraag waarmee elke deelnemer het gesprek wil ingaan. Op die manier kom je snel tot de kern van wat de karakteristiek van een leerling is geweest, welke hindernissen zijn overwonnen, welke er eventueel nog liggen en wat de kwaliteiten zijn waarin een leerling uitblinkt. Overzicht van het periodeonderwijs in klas 12 Periode Kunst- en cultuurgeschiedenis Deze periode is zowel een bekroning van het vak kunstgeschiedenis als voorbereiding op de kunstreis. De leerlingen houden zich vijf weken uitgebreid bezig met moderne kunst. Vanuit een terugblik op kunstgeschiedenis komen begrippen als klassiek, modern en postmodern tot leven. Veel aandacht is er voor de vraag Wat is kunst eigenlijk? Leerlingen geven daar, aan de hand van een door hen uitgekozen kunstenaar, hun eigen visie op en onderbouwen deze. Ook bouwkunst, en dan vooral de hedendaagse bouwkunst, is onderdeel van het programma. Kunstreis De twaalfde klassen gaan gedurende twee weken in de herfst per touringcar op reis naar Frankrijk en Italië (Florence, Rome, Parijs) om daar de werken die eerder in de kunstgeschiedenislessen zijn behandeld, te bezichtigen en te bestuderen. De reisvorm is uniek. Niet alleen vanwege de duur ervan, maar ook omdat we de leerlingen ter plaatse in kleine ploegjes van maximaal vier op pad laten gaan. Ervaringen zijn dan intenser. Op vaste ontmoetingsplaatsen in de stad kun je ervaringen uitwisselen. De leerlingen gaan op reis op zoek naar kunstschatten en naar zichzelf en de ander. Periodevakken Nederlands 1 Kunstgeschiedenis Maatschappijleer OIKOS AardrijKSKUNDE WISKUNDE KUNST Taal *in bijlage 3: lessentabel van de vaklessen Thema Wereldliteratuur Voorbereiding op de kunstreis Bewustwordingsperiode Examen verdieping Examengerichte onderwerpen Tekenen of handenarbeid INTENSIEVE taalcursus frans / Duits Biografieweek Wanneer havo- en vwo-leerlingen in klas 12 hun eindexamen hebben afgerond, sluiten zij hun voormalige schooltijd af met een biografieweek. Meestal buitenshuis, is deze intensieve bijeenkomst gewijd aan het met elkaar doorspreken van wat men allemaal heeft meegemaakt. Alle leerlingen worden door hun klasgenoten gespiegeld en naar aanleiding daarvan ontstaan beschouwingen en gesprekken die de oude band nog eens intensiveren, het zelfbeeld aanscherpen en tegelijkertijd een opgave kunnen inhouden voor de toekomst. 30 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 31
5. Dagelijkse onderwijspraktijk Lestijden 08:30-10:10 periodeonderwijs 10.10-10.30 pauze 10:30-11:05 blok 2 11:05-11:40 blok 3 11:40-12:15 blok 4 12:15-12:45 pauze 12:45-13:20 blok 5 13:20-13:55 blok 6 13:55-14:30 blok 7 14:30-14:40 pauze 14:40-15:15 blok 8 15:15-15:50 blok 9 15:50-16:25 blok 10 Pauzes Tijdens de pauzes verlaten de leerlingen lokalen en kunnen van de kantine gebruik maken. Het is de leerlingen van klas 7, 8 niet toegestaan om het schoolplein te verlaten. Tijdens iedere pauze hebben steeds drie leerkrachten pauzewacht om op een en ander toe te zien. Lesuitval Dagelijkse roosterwijzigingen in het vaklessenrooster staan direct na de periodelessen op het roosterbord vermeld. Wanneer in geval van ziekte van een leerkracht het rooster gewijzigd moet worden probeert de roostermaker de lessen zo goed mogelijk op elkaar te laten aansluiten. Indien dit niet lukt krijgt een klas een tussenuur of een werkuur. Voor de klassen 7 en 8 worden tussenuren zoveel mogelijk vermeden. Op de website zijn de dagelijkse roosterwijzigingen zichtbaar. Te-laat-komen Leerlingen die te laat op school arriveren, melden zich altijd bij de conciërge. Indien er sprake is van overmacht dan heeft de leerling op vertoon van een te-laat-komers-briefje zonder consequenties toegang tot de les. Indien er geen sprake is van overmacht meldt de leerling zich de volgende schooldag om 8.00 uur op school. Ook wanneer de leerling gedurende de dag te laat in de les komt, moet diegene zich de volgende dag om 08.00 uur melden. De conrector wordt op de hoogte gesteld van de leerlingen die te laat komen. Indien de leerling 3x te laat komt, wordt er een brief gestuurd naar de ouders. Indien er geen verbetering optreedt, wordt er een gesprek met leerling, ouders, conrector en eventueel zorgcoördinator gevoerd. Absentenregistratie Wanneer een leerling wegens ziekte moet verzuimen wordt hiervan door ouders telefonisch melding gemaakt vóór 8.30 uur op het meldapparaat onder telefoonnummer 020-5745846. Duurt de absentie langer dan een dag dan moet behalve deze telefonische melding de leerling op de eerste schooldag na de absentie een briefje van de ouders meebrengen waarin de duur van de absentie wordt bevestigd. In de praktijk werkt de absentenregistratie zo dat de conciërge vóór 10.10 uur alle klassen langs gaat en van iedere periodeleerkracht schriftelijk verneemt welke leerlingen er absent zijn. De namen van deze leerlingen worden vergeleken met de telefonische afmeldingen van die ochtend of met gemelde absentie van de vorige dag(en). Wanneer een leerling absent is maar niet is afgemeld, wordt er een automatische email gestuurd naar de ouders. Als een leerling gedurende de dag zich afmeldt i.v.m. met ziekte, meldt de leerling zich bij de verzuimcoördinator, en als deze afwezig is, bij de roostermaker. Bij leerlingen uit klas 7, 8 en 9 worden de ouders gebeld om toestemming te vragen of de leerling naar huis mag. VERZUIMCOÖRDINATOR Vanaf het schooljaar 2010-2011 is er een verzuimcoördinator werkzaam op het GGCA. Hij coördineert bovenstaande activiteiten. Schoolregels Het GGCA kent een leerlingenstatuut waar zeer gedetailleerd regels, rechten en plichten voor leerlingen en leerkrachten worden beschreven. Het hele statuut is te lezen op de website. De regels ten aanzien van de dagelijkse gang van zaken worden hieronder vermeld. 34 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 35
6. Begeleiding en zorg Begeleiding door mentoren De mentoren vervullen een belangrijke rol in de leerlingbegeleiding en zorg. De mentoren zijn het eerste aanspreekpunt voor leerlingen en ouders. Hun begeleiding is gericht op alle ontwikkelingsvragen van de individuele leerling en de studievoortgang. Ook begeleiden de mentoren het groepsproces van de klas. Bij problematische situaties geven de mentoren, waar mogelijk, extra aandacht en begeleiding. Zo nodig schakelen zij de zorgcoördinator in. Als de klas een nieuwe mentor krijgt (in klas 7 en in klas 9) brengt de mentor een bezoek aan de leerling thuis. Dit kan de band tussen leerling en mentor versterken waardoor ook de zorg voor de leerling kan verbeteren. Begeleiding door de conrector pedagogie De conrector heeft een signalerende werking ten aanzien van de zorg voor de leerling. Bij de conrector komen alle gegevens t.a.v. de leerling samen. In overleg met de mentor wordt besloten wat de volgende stappen zijn (inschakelen zorgcoördinator, gesprek met ouders). Bij de keuze van een sector of profiel en het vakkenpakket worden de leerlingen begeleid door de examencoördinator van de jaarlaag. Dat geldt ook voor andere vragen die te maken hebben met de leerweg. Begeleiding door persoonlijke mentor Bij het maken van het eindwerkstuk in klas 11 wordt elke leerling begeleid door een persoonlijke mentor. Begeleiding door de decanen De school heeft twee decanen, één voor vmbo-tl, één voor havo en vwo. Leerlingen en ouders kunnen bij hen terecht voor individuele gesprekken over studiekeuze en vervolgopleiding. De decanen verzorgen ook lessen studiekeuze en beroepenoriëntatie. Pedagogische Vergadering De wekelijkse Pedagogische Vergadering draagt bij aan de leerlingenzorg. Er worden regelmatig leerlingen besproken, ook wel een klas als geheel. Vertrouwenspersonen Leerlingen, medewerkers en ouders kunnen terecht bij de vertrouwenspersonen voor advies of praktische hulp. De vertrouwenspersonen zijn er voor problemen als pesten, discriminatie, mishandeling, seksuele intimidatie of seksueel misbruik. Zo nodig verwijzen zij door naar professionele hulpverlening. Zorgcoördinator De zorgcoördinator van het GGCA observeert, signaleert en verwijst indien nodig, de leerlingen naar externe hulpverlening. Dit gebeurt in nauw overleg met de mentor en ouders. Verder begeleidt de zorgcoördinator het lerarencollege in de omgang met bepaalde jeugdproblematiek. De leerlingen die bij aanname het voordeel van de twijfel kregen, hebben vaak wat extra zorg en aandacht nodig. De zorgstructuur zorgt ervoor dat deze leerlingen al bij aanname in beeld zijn en dat zij in hun schoolloopbaan de nodige ondersteuning krijgen. Dyslexie Wij willen er zeker van zijn dat we de kinderen met dyslexie tijdig in beeld hebben. De dyslexiecoach behartigt gedurende de gehele schoolloopbaan de belangen van een leerling met dyslexie en leert hem of haar hoe je zoveel mogelijk je eigen problemen kunt oplossen. Daarom worden alle leerlingen van klas 7 gescreend op lees- en spellingsproblemen. De screening is geen dyslexieonderzoek. Uit de screening kan een advies voor verder onderzoek voortkomen. Leerlingen met een officiële dyslexieverklaring, verkregen na een dyslexieonderzoek, krijgen een dyslexiepasje. Dit geeft hen recht op compenserende en ondersteunende faciliteiten. Het is belangrijk dat de leerling vaardig wordt in het omgaan met die problemen. PSYCHOLOOG Wanneer een leerling met problematiek kampt die buiten de pedagogische en didactische mogelijkheden van de mentor, de dyslexiecoach of de zorgcoördinator valt, kan deze voor een aantal gesprekken bij de schoolpsycholoog terecht. Wanneer meer begeleiding gewenst blijkt kan de psycholoog de leerling naar een extern hulptraject verwijzen. Een leerling kan worden aangemeld door de mentor of zorgcoördinator. De schoolpsycholoog zorgt ook gedeeltelijk voor de pedagogische scholing van het lerarencollege. LEERLINGGEBONDEN FINANCIERING (LGF) De school biedt ruimte aan leerlingen met leerlinggebonden financiering, het rugzakje. Deze indicatie moet bij aanmelding zijn toegekend. Tijdens de schoolloopbaan wordt de leerling ondersteund door een leerlingbegeleider vanuit school en een ambulant begeleider van buiten school. Voorwaarden om te worden aangenomen zijn dat de leerling in voldoende mate zelfredzaam is en dat er geen sprake is van gedragsproblematiek. In de aannameprocedure bespreken wij met ouders en leerling of een samenwerking tussen school, ouders en leerling voldoende perspectieven biedt. 36 GGCA schoolgids 10/11 GGCA schoolgids 10/11 37