WELKE FARMACEUT IS HET BEST BESTAND TEGEN PRIJSDRUK Publicatiedatum: 13 mei 2015 Bron: Credit Suisse, Axon Volgens Credit Suisse zijn farmaceuten die veel unieke medicijnen in het portfolio hebben het beste bestand tegen prijsdruk. De analisten hebben bij 23 bedrijven in kaart gebracht in hoeverre dat het geval is. Celgene, Gilead en Roche scoren daarbij het beste, terwijl GSK en AstraZeneca onderaan de lijst staan. Door Sytse Buruma Credit Suisse hanteert de term portfolio uniqueness. Een geneesmiddel is uniek als het geen of beperkte concurrentie heeft. Hoe hoger het aandeel van unieke medicijnen in het portfolio, hoe hoger de portfolio uniquness. Categorieën Om de portfolio uniqueness te meten heeft Credit Suisse geneesmiddelen ingedeeld in vijf categorieën: 1. Er zijn binnen een indicatie maximaal twee geneesmiddelen met een vergelijkbaar werkingsmechanisme; 2. Er zijn drie of meer medicijnen met een vergelijkbaar werkingsmechanisme, maar deze genieten allemaal patentbescherming; 3. Eén van de concurrenten met een vergelijkbaar werkingsmechanisme gaat van patent en heeft tenminste twintig procent marktaandeel binnen en specifieke indicatie; 4. Het betreffende geneesmiddel is van patent, maar er zijn nog geen generieke concurrenten; 5. Het medicijn is van patent en er zijn generieke concurrenten gelanceerd. Ranglijst In categorie één is de uniqueness het hoogst en in categorie 5 het laagst. De categorie van een medicijn kan per markt verschillen, bijvoorbeeld doordat het Amerikaanse patent verlopen is, maar het Europese nog niet. Credit Suisse heeft bij 23 farmaceuten de scores van alle medicijnen in verschillende markten berekend en komt zo tot de portfolio uniqueness. Dat resulteert in de volgende ranglijst.
Celgene, Gilead en Roche De hoge posities van Celgene, Gilead en Roche zijn niet verrassend. De inkomsten van Celgene worden voor een groot gedeelte gegenereerd door Revlimid, dat in categorie 1 valt. Het portfolio van Roche bestaat grotendeels uit oncolytica, welke vrijwel uitsluitend in categorie 1 worden geplaatst. De HIV-remmers en hepatitismiddelen van Gilead bevinden zich ook in categorie 1. Door de groeiende concurrentie in de hepatitismarkt schuiven de hepatitismiddelen mogelijk op termijn door naar categorie 2. GSK en AstraZeneca GSK en AstraZeneca scoren het slechtst. AstraZeneca heeft bij Crestor en Nexium te maken met concurrenten die van patent zijn gegaan (categorie 3). Daarnaast naderen de medicijnen zelf ook het einde van de patentperiode, waarna ze doorschuiven naar categorie 5. Zowel AstraZeneca als GSK is daarnaast actief in de pulmonale markt, waar de concurrentie fors is (categorie 2). Seretide (GSK) en Symbicort (AstraZeneca) zijn daarnaast van patent gegaan, maar er is (nog) geen generieke concurrentie (categorie 4). Beide bedrijven investeren overigens fors in categorie 1-middelen. Bij AstraZeneca zijn dat oncolytica, bij GSK vaccins en HIV-remmers. Ontwikkeling Credit Suisse heeft ook in kaart gebracht hoe de portfolio uniquness zich de komende jaren zal ontwikkelen. Bij Biogen stijgt deze bijvoorbeeld hard. Credit Suisse plaatst Tecfidera in categorie 1 en het aandeel van dit medicijn binnen de totale omzet zal de komende jaren
waarschijnlijk groeien. Sanofi ziet de portfolio uniqueness juist afnemen. Lantus genereert een groot gedeelte van de inkomsten en is bezig zijn plek in categorie 1 te verliezen. In Amerika komt met Tresiba dit jaar waarschijnlijk een belangrijke extra concurrent op de markt (categorie 2). In Europa is er de dreiging van biosimilars (categorie 4). Prijsdruk De portfolio uniquness heeft belangrijke gevolgen voor de vatbaarheid van bedrijven voor prijsdruk. Credit Suisse richt zich daarbij op de situatie in Amerika, waar de prijsdruk bestaat uit het moeten bieden van hoge kortingen om vergoed te worden. Farmaceuten mogen in Amerika hun prijzen verhogen en gemiddeld stegen de prijzen vorig jaar met 7 procent. Daar staat echter tegenover dat de hoogte van de kortingen gemiddeld met 24 procent steeg. Zeventien bedrijven Voor zeventien bedrijven heeft Credit Suisse in kaart gebracht welke kortingen zij gemiddeld bieden. AstraZeneca staat bovenaan met een gemiddelde van 57 procent. Ook Novo Nordisk (47 procent), Sanofi (45 procent) en GSK (37 procent) bieden forse kortingen op de lijstprijs. Deze bedrijven hebben een portfolio uniquness beneden de 30 procent. De laagste kortingen worden geboden door Actelion (14 procent) en Celgene (15 procent). Dit zijn bedrijven met een portfolio uniqueness van respectievelijk 45 en 92 procent.
Europa Het rapport van Credit Suisse richt zich weliswaar op de prijsdruk in Amerika, maar de bevindingen zijn ook relevant voor de Europese en Nederlandse markt. Het geeft duidelijk aan dat het opvoeren van prijsdruk niet in elke geneesmiddelenmarkt en bij elke farmaceut even effectief zal zijn. Financiële arrangementen Het ministerie van VWS hanteert het beleid om financiële arrangementen alleen in te zetten als medicijnen weinig tot geen concurrentie hebben (categorie 1). Als er meer concurrenten op de markt zijn (categorie 2), kan de markt zijn werk doen en is overheidsbemoeienis niet noodzakelijk. Zo werd er in november 2012 een financieel arrangement afgesloten voor Xarelto en Pradaxa. Dit arrangement had een looptijd van drie jaar. Tegen die tijd zouden met Eliquis en Lixiana nog twee DOACs op de markt en lijkt een nieuw arrangement niet noodzakelijk. Weesgeneesmiddelen Weesgeneesmiddelen zijn dusdanig uniek dat zij zeer beperkt gevoelig zijn voor prijsdruk. Het is dan ook geen toeval dat België en Nederland zich bij het afsluiten van gezamenlijke financiële arrangementen in eerste instantie richten op weesgeneesmiddelen.
Oncolytica Er is binnen Europa veel te doen over de prijzen van oncolytica. In dat kader is het interessant dat Credit Suisse vrijwel alle oncolytica indeelt in categorie 1. Dit suggereert dat het opvoeren van prijsdruk slechts beperkt effectief zal zijn; de middelen zijn hier gemiddeld goed tegen bestand. Hepatitis Hoe meer concurrenten met vergelijkbare werkingsmechanismen er op de markt komen, hoe succesvoller de prijsdruk zal zijn. Een interessant voorbeeld is de hepatitismarkt. Gilead bracht als eerste een combinatiepil op de markt, maar AbbVie volgde kort daarna. Mogelijk komt er dit jaar met MSD een derde speler op de markt. Daarmee schuiven hepatitismiddelen steeds meer op van categorie 1 naar categorie 2 en wordt prijsdruk kansrijker.