Ondernemingsplan Centrum Jeugd & Gezin Emmen

Ondernemingsplan Centrum Jeugd & Gezin Emmen Inhoudsopgave Inleiding...3 1 Missie en strategie...4 1.1 Doelstelling en doelgroep...4 1.2 Uitgangspunten...4 1.3 Ontwerp...5 1.4 Wat maakt ons uniek...8 1.5 Positionering...8 2 Plan van aanpak...10 2.1 Pijler 1: Dichtbij bereikbaar...10 2.2 Pijler 2: Van signaal naar zorg...11 2.3 Pijler 3: Samenhangend pakket van zorg...15 2.4 Pijler 4: Multidisciplinaire aanpak...16 2.5 Pijler 5: Steun voor beroepskrachten...19 3 Actiepunten oktober 2007 t/m december 2008...22 3.1 Uitgangssituatie...22 3.2 Dichtbij bereikbaar...22 3.3 Van signaal naar zorg...22 3.4 Samenhangend pakket van zorg...23 3.5 Multidisciplinaire aanpak...23 3.6 Steun voor beroepskrachten...24 4 Organisatie...25 4.1 Dichtbij bereikbaar...25 4.2 Van signaal naar zorg...25 4.3 Samenhangend pakket van zorg...26 4.4 Multidisciplinaire aanpak...27 4.5 Steun voor beroepskrachten...27 4.6 Eindverantwoordelijkheid, ketenmanagement en ondersteuning...28 4.7 Organisatiestructuur...29 5 Communicatie...31 5.1 Restyling logo...31 5.2 PR-plan introductie Centrum Jeugd & Gezin...31 6 Financiering...35 7 Lijst met afkortingen...38 1

8 Gebruikte Literatuur...39 Bijlagen Bijlage 1: Doelstellingen Keten Jeugd en Gezin...40 Bijlage 2: Typering van Emmen in cijfers...41 Bijlage 3: Ontwerp signalerings- en toeleidingsstructuur...43 Bijlage 4: Stroomschema Jeugdgezondheidszorg...44 Bijlage 5: Aannames Schoolmaatschappelijk werk...45 Bijlage 6: Beschrijving Zorgstructuren...46 Bijlage 7: Basis voor Programma opgroeien en opvoeden...51 Bijlage 8: Beschrijving Triple P...63 Bijlage 9: Uitgangssituatie Verbeterplan Keten Jeugd en Gezin...65 2

Inleiding De gemeente is verantwoordelijk voor het voeren van preventief jeugdbeleid. Jeugdbeleid kent vele facetten. Eén daarvan is de op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met het opgroeien en ondersteuning van ouders met problemen met opvoeden 1. Om deze ondersteuning in te vullen worden vijf functies onderscheiden. Dit zijn informatie en advies, signalering, toeleiding, licht pedagogische hulp en Coördinatie van Zorg. In 2004 is begonnen met de invulling van deze vijf functies van preventief jeugdbeleid. Dit heeft eind december 2004 geleid tot een ontwerp jeugdketen. Om deze keten te realiseren is vanaf januari 2005 gewerkt aan de vertaling van het ontwerp in het Verbeterplan Ketenvorming in de zorg rondom jeugd. In september 2005 is begonnen met de voorbereiding van de uitvoering van dit verbeterplan. In december 2005 is aan de Besturingsgroep door de gemeente Emmen de opdracht verstrekt de resultaten die met het verbeterplan beoogd worden te realiseren in de periode tot 31 december 2007. Aangezien het einde van de projectperiode nadert moet verder gekeken worden naar de toekomst van keten die in Emmen de afgelopen jaren ontwikkeld is. Het gaat hierbij om de consolidatie van de verbeteringen die zijn gerealiseerd door het ketenvormingsproject. Gezien het landelijk beleid om te komen tot een dekkend netwerk van centra voor jeugd en gezin, is besloten om een plan te maken met als doel de Keten Jeugd en Gezin die ontwikkeld is door uitvoering van het verbeterplan om te vormen naar een centrum voor jeugd en gezin in Emmen. Resultaat van dit besluit is dit ondernemingsplan voor het Centrum Jeugd & Gezin Emmen. In dit ondernemingsplan wordt in het eerste hoofdstuk de missie en visie beschreven. Dit is de beschrijving van de vijf pijlers waar het Centrum Jeugd & Gezin Emmen op rust. Deze kern wordt in hoofdstuk 2, het plan van aanpak verder uitgewerkt. Daarbij wordt ingegaan op de wijze waarop de verschillende onderdelen van de 5 pijlers worden ingevuld. Hoofdstuk 3 benoemt, vanuit de basis van het project Ketenvorming in de zorg rondom jeugd, de actiepunten voor de periode tot en met december 2008. Tenslotte komen in hoofdstuk 4, 5 en respectievelijk de organisatie, de communicatie en de financiering aan de orde. 1 Prestatieveld 2 van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) 3

1 Missie en strategie In dit hoofdstuk worden de missie en strategie voor het Centrum Jeugd & Gezin Emmen beschreven. Eerst worden de doelstelling en de doelgroep(en) benoemd, vervolgens komen de uitgangspunten aan de orde en tenslotte wordt op hoofdlijnen beschreven hoe het Centrum Jeugd & Gezin Emmen in de praktijk vorm moet krijgen (het ontwerp). 1.1 Doelstelling en doelgroep Voor het Centrum Jeugd & Gezin Emmen is de volgende hoofddoelstelling geformuleerd: 24 uur per dag, 7 dagen per week, 365 dagen per jaar samen sterk voor alle vragen en problemen bij opgroeien en opvoeden. Deze hoofddoelstelling is verder uit te werken in verschillende subdoelstellingen. Hierbij is gebruik gemaakt van de doelstellingen die geformuleerd zijn voor het Ontwerp Jeugdketen (2005) en de uitwerking daarvan in het Verbeterplan Ketenvorming in de zorg rondom Jeugd (2005). Deze doelstellingen zijn opgenomen in bijlage 1 van dit ondernemingsplan. Op basis hiervan zijn voor het Centrum Jeugd & Gezin Emmen de volgende subdoelstellingen geformuleerd. Subdoelstellingen: Alle informatie over opgroeien en opvoeden herkenbaar dichtbij in de eigen leefomgeving. De juiste hulp door tijdige signalering en snelle begeleiding. Effectieve en kwalitatief goede methoden voor alle vragen en problemen op het terrein van opgroeien en opvoeden. Eén gezin, één plan voor gezinnen met meervoudige problemen. Ondersteunend naar beroepskrachten in innovatie en verbetering. Het Centrum Jeugd & Gezin Emmen richt zich op alle kinderen en jongeren van 0 tot 23 jaar uit de gemeente Emmen, hun gezinnen 2 en sociale netwerk met vragen of problemen bij opgroeien en opvoeden. 1.2 Uitgangspunten Om richting te geven aan de uitwerking van de hiervoor geformuleerde doelstellingen naar een ontwerp zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd. Centrum Jeugd & Gezin Emmen: Bouwt voort op de Keten Jeugd en Gezin (Keten Jeugd en Gezin is de basis), verbinden en verbeteren staan centraal; Geeft invulling aan de vijf functies van preventief jeugdbeleid: informatie, signalering, toeleiding, licht pedagogische hulp en Coördinatie van Zorg; Wordt in eerste instantie gevormd door de vier ketenpartners van de Keten Jeugd en Gezin (Icare JGZ, GGD Drenthe JGZ, Welzijngroep Sedna en Bureau Jeugdzorg Drenthe); Verbindt de (kern)taken van de vier ketenpartners die gerelateerd zijn aan de vijf functies van preventief jeugdbeleid (o.m. basistakenpakket JGZ, AMW- jeugd en AMW gezin, 2 Gezin wordt gedefinieerd als; elk leefverband van één of meer volwassenen die verantwoordelijkheid dragen voor de verzorging en opvoeding van één of meer kinderen (Rouvoet 2007). 4

lichtpedagogische hulp van alle organisaties en het indicatiestellingstraject van Bureau Jeugdzorg); Verbindt de vijf functies van preventief jeugdbeleid met de eerstelijns zorg (o.m. huisarts, verloskundige zorg en kraamzorg) en met de tweedelijns zorg (zorg op indicatie via BJZ); Is meer dan een fysiek centrum; Gaat uit van niet-vrijblijvende samenwerking Volgt de dynamiek van de lokale situatie: sluit met haar voordeuren aan bij kansen van ontwikkelingen in de verschillende wijken (o.a. brede school en gebiedssteunpunten), zo dicht mogelijk bij de doelgroep; Is verbonden met de zorgstructuur binnen het onderwijs en is afgestemd met ontwikkelingen in het kader van passend onderwijs. Daarnaast geldt dat: Alle doelgroepen, zowel ouders, verzorgers, professionals als kinderen en jongeren van 0 tot 23 jaar, zich thuis moeten kunnen voelen in het Centrum Jeugd & Gezin. Doelgroepen worden betrokken bij de vormgeving van het Centrum Jeugd & Gezin Emmen. Iedere professional die zich bezig houdt met de vijf functie van preventief jeugdbeleid maakt onderdeel uit van het Centrum Jeugd & Gezin. Elke medewerker brengt specifieke kwaliteiten en competenties mee. Functies worden vervuld vanuit het Centrum Jeugd & Gezin; Binnen het centrum gewerkt wordt met een integrale (dwars door organisaties heen) programmatische aanpak; Er wordt gewerkt volgens protocollen en dat er duidelijke overdrachtsafspraken zijn; De vraag/ het vraagstuk leidend is voor de aanpak; Binnen het Centrum Jeugd & Gezin eenheid van taal geldt; Signaleringsinstrumenten gestandaardiseerd zijn; Het Centrum Jeugd & Gezin Emmen 24 uur per dag, 7 dagen per week en 365 dagen per jaar bereikbaar is; Monitoring van de zorgcyclus een belangrijk aandachtspunt is; Het Centrum voor iedereen herkenbaar is; dat wil zeggen een duidelijke ingang en het is bekend wat men kan verwachten; Het Centrum Jeugd & Gezin leidend is in het preventieve aanbod; Centrum toegankelijk is via intermediairs maar ook rechtstreeks voor ouders, verzorgers, kinderen en jeugdigen; Wat niet werkt afgeschaft wordt. 1.3 Ontwerp In deze paragraaf wordt het ontwerp voor het Centrum Jeugd & Gezin Emmen gepresenteerd. Dit ontwerp is gebaseerd op ervaringen uit de ketenvorming in de zorg rondom jeugd, de hiervoor geformuleerde uitgangspunten en de discussie van de besturingsgroep over de centrumontwikkeling. Daarnaast is gekeken naar landelijke, provinciale en lokale ontwikkelingen rondom het thema Jeugd en Gezin. In figuur 1 wordt het centrum voor Emmen gevisualiseerd. 5

Figuur 1: Ontwerp Centrum Jeugd & Gezin Emmen Een aanpak met 5 pijlers: Het Centrum Jeugd & Gezin Emmen kiest voor een brede aanpak, die dicht bij jeugdigen, gezinnen en hun sociale netwerk wordt georganiseerd. Deze aanpak is gebaseerd op 5 pijlers die corresponderen met de 5 subdoelstellingen. Hieronder worden de verschillende pijlers beschreven. 1 Dichtbij bereikbaar Het Centrum Jeugd & Gezin Emmen is op verschillende manieren bereikbaar. Er is een centrale inloop waar alle kinderen, jongeren en ouders/verzorgers uit Emmen terecht kunnen. Op het centrale telefoonnummer (0900-8505050) worden vragen direct beantwoord of doorverwezen naar de juiste plek. De website www.tiszo-emmen.nl voorziet in actuele informatie voor gezinnen, jongeren en beroepskrachten. Deze website biedt ook gelegenheid tot direct contact per e-mail. Naast de centrale bereikbaarheid van het Centrum Jeugd & Gezin Emmen is de hulpverlening ook bereikbaar in de verschillende wijken en dorpen. Op alle basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs zijn medewerkers van het Centrum Jeugd & Gezin aanwezig, in de persoon van de schoolmaatschappelijk werker en de medewerkers van de jeugdgezondheidszorg. Ook de consultatiebureaus zijn een voordeur van het Centrum Jeugd & Gezin. Hiermee is alle informatie en advies over opgroeien en opvoeden herkenbaar en dichtbij in de eigen leefomgeving. 6

2 Van signaal naar zorg De juiste hulp bieden is mogelijk door tijdige signalering en snelle begeleiding. Voor het oppakken van signalen wordt binnen het Centrum Jeugd & Gezin gewerkt volgens duidelijke routes en er zijn tussen de betrokken instanties heldere overdrachtsafspraken gemaakt. Op het moment dat een beroepskracht op een van de vindplaatsen (o.m. peuterspeelzaalleidsters, kinderopvangmedewerkers, leerkrachten, IB-ers, docenten, zorgcoördinatoren, huisartsen, jeugdagenten, jongerenwerkers) signaleert dat het niet goed gaat met een kind of gezin, kan hij of zij terecht bij één van de medewerkers van het Centrum Jeugd & Gezin. Dit wordt een één-tweetje genoemd. Deze medewerker fungeert als vertrouwenspersoon voor overleg, advies en de methode van aanpak. Door een vaste vertrouwenspersoon is het Centrum laagdrempelig voor beroepskrachten. Een vervolg op het één-tweetje kan de bespreking van casussen in verschillende netwerken, zowel binnen als buiten het onderwijs zijn. De zorgstructuur binnen het onderwijs maakt gebruik van de medewerkers van het Centrum Jeugd & Gezin. Hierdoor kan de werkwijze binnen het centrum en binnen het onderwijs goed op elkaar afgestemd worden. Het oppakken van signalen wordt ondersteund door een digitaal signaleringssysteem. Dit systeem wordt aangesloten op de landelijke verwijsindex en in de toekomst op het Elektronisch Kind Dossier (EKD). 3 Samenhangend pakket van zorg De licht pedagogische hulp die de betrokken instellingen aanbieden, is geordend in ketens van licht naar zwaar. Op deze manier is een samenhangend pakket van dienstverlening ontstaan, waarmee we antwoord geven op vragen van kinderen, jongeren, hun gezinnen en beroepskrachten. Voor de verdere ontwikkeling van het samenhangende pakket wordt zo veel mogelijk gewerkt met bewezen effectieve methodieken zoals Home Start en de geplande implementatie van Triple P. Er wordt hiermee gestreefd naar een compleet pakket van effectieve en kwalitatief goede methoden, voor alle problemen op het terrein van opgroeien en opvoeden. 4 Multidisciplinaire aanpak Het multidisciplinaire team biedt uitkomst wanneer problemen dusdanig complex zijn, dat vanuit meerdere disciplines een goede aanpak moet worden samengesteld. Dit team bepaalt de aanpak, de volgorde van aanpak en probeert cliënten te bereiken die niet open staan voor hulp (de zogenaamde zorgmijders). Hierbij wordt gebruik gemaakt van de informatie die beschikbaar is vanuit het voortraject (o.m. vanuit het EKD, de JGZ). Afspraken hierover zijn vastgelegd in een protocol. Het multidisciplinaire team biedt één plan voor gezinnen met meervoudige problemen. Zij beoordeelt of Coördinatie van Zorg ingezet wordt of dat gezinscoaching nodig is. Voor zorgmijders wordt een outreachende aanpak ontwikkeld. In het team is de expertise van Bureau Jeugdzorg samengebracht met de voorliggende voorzieningen. Het team is bekend met de protocollen voor huiselijk geweld en kindermishandeling en zoekt afstemming met het netwerk OGGZ. Voor Coördinatie van Zorg kan geput worden uit een pool van medewerkers uit verschillende betrokken instellingen. Deze medewerkers zijn allemaal getraind in de uitvoering van de methodiek Coördinatie van Zorg en voeren deze op een zelfde wijze uit. 7

5 Steun voor beroepskrachten Het Centrum Jeugd & Gezin zorgt voor informatie, advies en deskundigheidsbevordering voor de beroepskrachten uit de onder 2 genoemde vindplaatsen. Deze deskundigheidsbevordering krijgt invulling vanuit de expertise van de voorliggende voorzieningen in samenwerking met Bureau Jeugdzorg, onder andere in de vorm van gerichte trainingen. Daarnaast ondersteunt het Centrum beroepskrachten door ondersteuning van processen in het centrum en het bedenken van oplossingen voor die situaties waarin het centrum niet (automatisch) het gepaste antwoord op de vraag kan geven (ontwikkeling van programma s en innovatie). Hierbij wordt gewerkt met monitoring van signalen en trends en kwaliteitsbewaking. Het Centrum Jeugd & Gezin Emmen kijkt daarmee dus niet alleen naar de huidige situatie, maar heeft het ook oog voor de toekomst. De vraag van jeugdigen en gezinnen zijn hierin leidend. Het Centrum Jeugd & Gezin is in ontwikkeling en zoekt altijd naar verbetering. 1.4 Wat maakt ons uniek In de vormgeving van het Centrum Jeugd & Gezin in Emmen staat de inhoud voorop. Daarbij gaat het om 24 uur per dag, 7 dagen per week en 365 dagen per jaar samen sterk voor alle vragen en problemen bij opvoeden en opgroeien. Dit geldt voor alle jeugdigen 0 tot 23 jaar en hun ouders/verzorgers en sociale netwerk. Het belang van alle jeugdigen staat voorop en er is dus niet alleen oog voor de jeugdigen in risicosituaties maar juist ook voor de gezonde jeugdige in al zijn facetten. Vroegtijdige signalering en adequate hulp op het moment dat de problemen nog overzichtelijk zijn is van groot belang. Essentieel bij de aanpak is de organisatie van zorg dicht bij de doelgroep in de vele wijken en dorpen in Emmen. Er wordt gewerkt met vaste aanspreekpunten en bekende gezichten, waardoor het Centrum laagdrempelig is. Door korte lijnen in het netwerk kan slagvaardig worden opgetreden. Uniek in Emmen is de implementatie van een samenhangend pakket van gevalideerde instrumenten in de signalering en toeleiding, waarmee de overdracht wordt vereenvoudigd en de doorstroming wordt versneld. Deze ontwikkeling gebeurt in samenwerking tussen de betrokken voorliggende voorzieningen, Bureau Jeugdzorg en de geïndiceerde jeugdzorg. Inzet hierbij is het bereiken van een snelle doorstroming. Hiervoor worden nu de eerste stappen gezet. Doen wat werkt staat centraal bij het beantwoorden van vragen en het aanpakken van problemen. Daarbij wordt gekeken naar het gebruik van effectieve methoden en technieken. Home Start en de geplande implementatie van Triple P zijn daarvan voorbeelden bij de ontwikkeling van het Centrum Jeugd & Gezin Emmen. Zonder enig voorbehoud verbinden betrokken organisaties zich aan de ontwikkeling van het Centrum Jeugd & Gezin Emmen. Dit wordt bevestigd door de samenwerkingsovereenkomst die betrokken partijen op provinciaal niveau gesloten hebben waardoor het samenwerken in centra voor jeugd en gezin niet vrijblijvend is en ieder zijn verantwoordelijkheid neemt. Vanuit zijn of haar kernactiviteiten zet iedere organisatie zich in om het gemeenschappelijke doel te bereiken. Inhoud voorop en structuur volgend. 1.5 Positionering De wettelijke basis voor de centra voor jeugd en gezin in Nederland wordt gevormd door de Wet op de Jeugdzorg, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV). De Wet op de Jeugdzorg definieert de taken van Bureau Jeugdzorg, de WMO benoemt de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de vijf functies van preventief 8

jeugdbeleid (informatie en advies, signalering, toeleiding, licht pedagogische hulp en coördinatie van zorg) en in de WCPV is het basistakenpakket voor de jeugdgezondheidszorg vastgelegd. Het Centrum Jeugd & Gezin Emmen verbindt deze elementen uit deze drie wetten met elkaar, op een wijze zoals past bij Emmen (zie 1.4). Naast de wettelijke basis, heeft het Centrum Jeugd & Gezin raakvlakken met andere beleidsterreinen en ketens. De belangrijkste zijn (de zorgstructuur) onderwijs, de veiligheidsketen en het brede terrein van werk en inkomen en voortijdig schoolverlaten. In de onderstaande figuur wordt geprobeerd het Centrum Jeugd & Gezin te positioneren ten opzichte van deze terreinen aan te geven. 9

2 Plan van aanpak In dit hoofdstuk wordt het plan van aanpak beschreven. Het plan van aanpak volgt de vijf pijlers van het ontwerp. Per pijler wordt aangegeven hoe het ontwerp verder uitgewerkt en gerealiseerd wordt. 2.1 Pijler 1: Dichtbij bereikbaar Om de pijler Dichtbij bereikbaar in te vullen moeten de volgende punten georganiseerd worden: Realiseren centrale inloop Centraal telefoonnummer: 0900-8505050 Website www.tiszo-emmen.nl, inclusief beantwoording vragen per e-mail Beschikbaarheid medewerkers Centrum Jeugd & Gezin Emmen in wijken en dorpen Bij de centrale inloop worden kinderen, jongeren hun gezinnen met vragen of problemen met opgroeien en opvoeden en betrokkenen in hun sociale netwerk persoonlijk te woord gestaan. Op deze plek is alle informatie gebundeld op het terrein van opgroeien en opvoeden. De centrale inloop blijft in de ontwikkelperiode te vinden bij Sedna. In de toekomst moet op basis van ervaring en ontwikkelingen op het terrein van huisvesting gekeken worden naar de beste plek om deze inloop te organiseren. Het Centrum Jeugd & Gezin Emmen is vanaf 2 oktober 2007 24 uur per dag bereikbaar onder 1 centraal telefoonnummer (0900-8505050). Deze 24-uurs bereikbaarheid wordt gerealiseerd door de Zorgcentrale Noord Nederland (ZCNN) in te schakelen. De medewerkers van de ZCNN beantwoorden zowel binnen als buiten kantoortijden de telefoon. De verwachting is dat bij het 0900-nummer veel vragen binnen gaan komen die nu bij Icare binnenkomen namelijk veel vragen over 0-4 jarigen (m.n op het terrein van gezondheid, voeding, medisch). Ervaring leert dat ouders met jonge kinderen een groep met relatief veel vragen is. De telefonistes die bij de zorgcentrale worden ingezet zijn daarom HBO-verpleegkundigen. De bestaande protocollen en scripts van de bereikbaarheidsdiensten van de vier kernpartners worden samengevoegd tot een geheel, dat de telefonistes van de zorgcentrale kunnen gebruiken bij de beantwoording van vragen. Op het moment dat deze verpleegkundige de vraag niet kunnen beantwoorden is er tijdens kantooruren binnen de betrokken organisaties een contactpersoon of afdeling die bereikbaar is om de telefoontjes eventueel verder af te handelen. Indien buiten kantooruren vragen niet beantwoord kunnen worden, wordt een gewogen inschatting gemaakt of de vraag van de klant kan wachten tot de volgende ochtend of dat de bereikbaarheidsdienst ingeschakeld dient te worden. De bereikbaarheidsdienst is een poule van medewerkers die buiten kantoortijden (ook in het weekend) gebeld kan worden door de zorgcentrale. De zorgcentrale geeft toelichting op de vraag van de klant en geeft gegevens door zodat de medewerker contact op kan nemen. Doordat de eerste screening al heeft plaatsgevonden door de telefoniste van de zorgcentrale, zijn de gevallen die door gaan naar de bereikbaarheidsdienst altijd van dien aard dat er twijfel bestaat of er wel sprake is van een veilige situatie voor het kind en het gezin. Nader onderzoek is nodig om de situatie juist in te kunnen schatten. De medewerkers in de bereikbaarheidsdienst hebben instrumenten in een koffer om in alle gevallen te kunnen handelen. De bereikbaarheidsdienst buiten kantooruren wordt in eerste instantie ingevuld door de crisisdienst van Bureau Jeugdzorg. Reden hiervoor is de inschatting dat in de gevallen dat de bereikbaarheidsdienst in actie moet komen, dit vaak al cliënten zijn van Bureau Jeugdzorg, of dat het nieuwe cliënten voor Bureau Jeugdzorg zijn. In de periode tot en met december 2007 zal geëvalueerd worden of de aanname klopt en of de druk op deze dienst toeneemt nu die de hele 10

bereikbaarheidsdienst van het Centrum Jeugd & Gezin op zich neemt. Op basis van deze evaluatie zal besloten worden over de definitieve invulling van de bereikbaarheidsdienst. Het Centrum Jeugd & Gezin Emmen is ook bereikbaar via de website www.centrumjeugdengezin.nl. De website die ontwikkeld is in het kader van de Keten Jeugd en Gezin www.tiszo-emmen.nl wordt onderdeel van de website van het centrum. Via de site kunnen vragen gesteld worden per e-mail mail (info@centrumjeugdengezin.nl). De websites centrumjeugdengezin, TISzo-emmen, TISzo-jong, TISzo-gezin en TISzo-profs vallen onder de verantwoordelijkheid van een webredactie. Dit houdt in dat de websites gecheckt worden op de inhoud, desgewenst wordt aanpassingen gedaan en daar waar nodig worden andere verantwoordelijken (Bibliotheek Emmen/Assen en Projectbureau Toendra) gewezen op fouten of te maken aanpassingen. De inhoud van TISzo-profs valt volledig onder de verantwoordelijkheid van de pijler Steun voor beroepskrachten. Daaronder valt ook de inlog en wachtwoord voorziening (verstrekking en bewaking). Een team, samengesteld uit de medewerkers van de vier kernpartners van het Centrum Jeugd & Gezin Emmen, zorgt voor de invulling van de centrale inloop, zorgt er voor dat het foldermateriaal actueel en op orde blijft, zorgt dat zij bereikbaar zijn voor telefonische vragen, beantwoordt de e-mail en houdt de site up to date (webredactie). Naast de centrale bereikbaarheid van het Centrum Jeugd & Gezin Emmen is de hulpverlening ook bereikbaar in de verschillende wijken en dorpen. Op alle basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs zijn medewerkers van het Centrum Jeugd & Gezin aanwezig, in de persoon van de schoolmaatschappelijk werker en de medewerkers van de jeugdgezondheidszorg. Ook de consultatiebureaus zijn een voordeur van het Centrum Jeugd & Gezin. Deze medewerkers en locaties zijn herkenbaar door het voeren van logo s, stickers en buttons. 2.2 Pijler 2: Van signaal naar zorg De pijler Van signaal naar zorg bestaat uit de volgende onderdelen: Signalering via de jeugdgezondheidszorg Toeleidingsfunctie van het schoolmaatschappelijkwerk Eén-tweetjes tussen vindplaatsen en medewerkers Centrum Jeugd & Gezin Emmen Netwerken binnen het onderwijs Jeugdteams en het Jongerenopvangteam (JOT) Multi-disciplinair team (MDT) Samenhangend instrumentgebruik Digitaal signaleringssysteem De jeugdgezondheidszorg (jgz) heeft tot taak alle kinderen van 0-19 te monitoren en risico s te signalering en een inschatting te maken van zorgbehoeftes, door middel van periodiek gezondheidsonderzoek. Hiervoor geldt een wettelijk vastgelegd contactmomentenschema. Dit schema is opgenomen in bijlage 4. Ook screening en vaccinaties horen bij taken van de jeugdgezondheidszorg. Dit betekent dat de jeugdgezondheidszorg (nagenoeg) alle kinderen ziet en daarmee een belangrijke schakel in de keten van signaal naar zorg. Op alle basisscholen (in clusters op wijk of dorpsniveau), op alle scholen voor voortgezet onderwijs en op het Drenthe College wordt schoolmaatschappelijk werk (SMW) ingezet. Schoolmaatschappelijk werk vervult een toeleidingsfunctie naar hulp. Dit betekent dat de 11

schoolmaatschappelijk werker in maximaal 5 gesprekken, op basis van een analyse van de aard van de problematiek: Bekijkt of de cliënt voldoende geholpen kan worden en vervolgens zelf verder kan. Bepaalt of de cliënt verdere hulp nodig heeft van het AMW of een andere voorliggende voorziening. Bepaalt of de cliënt verwezen moet worden naar BJZ. In 2006 is gestart met de inzet van schoolmaatschappelijk werk op basis van de aannames voor de omvang van de inzet zoals weergegeven in bijlage 5. Deze aannames zullen na een jaar worden geëvalueerd. Op basis van de evaluatie wordt besloten de aannames al dan niet aan te passen. De Peuterspeelzaal/Kinderopvang, het onderwijs, niet-professionele organisaties zoals sportverenigingen e.d., de huisartsenpraktijken, verloskundigenpraktijken, het buurthuis en de straat zijn de vindplaatsen van jeugdigen en hun gezinnen. Eventueel zijn deze vindplaatsen georganiseerd in Brede School-verband. Op het moment dat een beroepskracht op een van de vindplaatsen (o.m. peuterspeelzaalleidsters, kinderopvangmedewerkers, leerkrachten, IB-ers, docenten, zorgcoördinatoren, huisartsen, verloskundigen, kraamverzorgenden, wijkagenten/jeugdagenten, jongerenwerkers, sociaal cultureel werkers en opbouwwerkers) signaleert dat het niet goed gaat met een kind of gezin, kan hij of zij terecht bij één van de medewerkers van het Centrum Jeugd & Gezin. Dit wordt een één-tweetje genoemd. Deze medewerker fungeert als vertrouwenspersoon voor overleg, advies en de methode van aanpak. Door een vaste vertrouwenspersoon is het Centrum laagdrempelig voor beroepskrachten. In bijlage 3 staan alle mogelijke één-tweetjes benoemd. De jeugdgezondheidszorgmedewerkers en de schoolmaatschappelijk werkers hebben een centrale rol hierin. In de één-tweetjes kan besloten worden dat een bredere kijk op de casus nodig is om de juiste aanpak te bepalen. De casus kan dan worden ingebracht in een van de netwerken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen netwerken binnen het onderwijs en netwerken daarbuiten. De netwerken binnen het onderwijs worden gebruikt indien het probleem binnen het onderwijs gesignaleerd wordt. Netwerken buiten het onderwijs zijn in beeld als de casus voor het eerst in beeld komt in de vrije tijd, op straat, bij de sportverenging of een andere niet professionele organisatie, of bij de politie. Binnen het onderwijs bestaan de volgende netwerken: Basisonderwijs: o Zorgadviesteam (ZAT) georganiseerd per zuil Voortgezet onderwijs o Zorgbreedtecommissie per locatie o Consultatieteam gekoppeld aan het samenwerkingsverband VO-VSO Buiten het onderwijs zijn de volgende teams actief Jeugdteams i.o. per gebied Jongerenopvangteam (JOT) Zuid Oost Drenthe Medewerkers van het Centrum Jeugd & Gezin zijn in de netwerken binnen en buiten het onderwijs vertegenwoordigd. Hierdoor kan de werkwijze binnen het centrum en binnen het onderwijs goed op elkaar afgestemd worden. In bijlage 6 worden de bovengenoemde netwerken en teams beschreven. Samenstelling, doelstelling, doelgroep en werkwijze komen aan de orde. 12

Het vangnet van de signaleringsstructuur wordt gevormd door het Multidisciplinair team (MDT). Dit team wordt beschreven binnen de pijler Multidisciplinaire aanpak. In schema ziet de signaleringstructuur er als volgt uit. Figuur 2: Zorgstructuur vanuit het Centrum Jeugd & Gezin Emmen De signaleringsstructuur zal versterkt worden door samenhangend instrumentgebruik. Voordelen van goed samenhangend instrumentgebruik: Cliënten sneller en beter geholpen; Betere samenwerking tussen cliënten en zorgverlener; Betere beslissingen; Minder informatieverlies; Betere overdracht van ene naar andere zorgverlener; Effecten beter zichtbaar. Goed instrumentgebruik is dat instrumenten ingezet worden als hulpmiddel in het hulpverleningsproces en niet als doel op zich. Aan de hand van de profielen die de instrumenten leveren kan het gesprek met de cliënt worden gevoerd. Training in de methodiek oplossingsgericht werken kan bijdrage aan goed instrumentgebruik. Deze training maakt dan ook onderdeel uit van het implementatieproces. 13

De instrumenten die worden ingezet moeten de basisinformatie leveren, die nodig is om een goed hulpverleningstraject in te kunnen zetten. Basisinformatie is voor de zorgverleners te vergelijken met de temperatuur, bloeddruk en hartslag informatie voor de huisarts/ medisch specialist. Voor de zorgverlener betreft dit de volgende basisinformatie: Aard en ernst van de opgroei- en opvoedproblemen; Liefst ook: wat heeft eerder goed geholpen? Mate van probleemreductie van de opgroei en opvoedproblemen als gevolg van de interventie; Met drie instrumenten kan alle basisinformatie binnen de keten voortdurend in beeld zijn: Aard en ernst Opgroeiproblemen: o SDQ of CBCL 3 Aard en ernst Opvoedproblemen: o NOSIK of NOSI Met de inzet van deze drie instrumenten is er zicht op de door ouder(s) en jeugdige ervaren: Aard en ernst opgroei- en opvoedproblemen bij aanvang en afsluiting, Mate van probleemreductie van opgroei- en opvoedproblemen na interventie Het goed methodisch werken met deze instrumenten kan leiden tot een grote verbetering van de kwaliteit van de vroegsignalering, de kwaliteit van beslissingen welke hulp het meest passend is, inzicht in de effecten van de geboden hulp en een versnelling van de doorlooptijden in de gehele keten. De signaleringsstructuur wordt ondersteund door een digitaal signaleringssysteem dat er voor zorgt dat op het moment dat er meerdere signalen over een jeugdige of één gezin zijn, afstemming op gang komt over de aanpak van de gesignaleerde risico s. De implementatie van dit systeem vindt plaats in het kader van de proeftuin Drentse Verwijsindex. Binnen deze proeftuin wordt gewerkt met een combinatie van 3 verschillende onderdelen die samen het digitale signaleringssysteem vormen. Deze onderdelen zijn: Risicosignalering Flow (dit houdt in dat het digitale systeem de werkprocessen stuurt volgens afgesproken protocollen) Informatiemanagement Om de combinatie te maken van deze drie onderdelen hebben drie organisaties hun krachten gebundeld in de Stichting Zorg voor Jeugd i.o.. Deze organisaties zijn Multisignaal, Axtion en DOP, met elk expertise (en een aanbod) op één van de drie onderdelen. Door de participatie van Multisignaal is de koppeling aan de landelijk verwijsindex gegarandeerd. Emmen kiest voor de implementatie van het digitale systeem voor een fasering die past bij de behoefte in de verschillende ontwikkelingsstadia van het Centrum Jeugd & Gezin. Bij de ontwikkeling van het Centrum Jeugd & Gezin Emmen is in eerste instantie behoefte om een systeem te hebben dat de risicosignalering ondersteunt en zorgt voor matching van signalen. De volgende stap in de ontwikkeling, het moment dat de samenwerkingsafspraken gemaakt en 3 SDQ = Strengths and Difficulties Questionaire CBCL = Child Behaviour Checklist NOSI(K) = Nijmeegse Opvoedings Stress Index (Kort) 14

beproefd zijn in de praktijk, kan het systeem worden aangevuld met flow. Tenslotte kan op het moment van verregaande integratie van werkzaamheden in het Centrum Jeugd & Gezin gekeken worden op welke wijze het informatiemanagement geoptimaliseerd kan worden. 2.3 Pijler 3: Samenhangend pakket van zorg Op het terrein van licht pedagogische hulp is de afgelopen periode gewerkt aan de ordening van het aanbod. Hiervoor zijn twee ketens gevormd namelijk één voor kindgerichte zorg en één voor gezinsgerichte zorg. Het aanbod is binnen deze ketens geordend van licht naar zwaar. Deze ketens zijn opgenomen in een matrix. De matrix geeft inzicht in de overlap die er bestaat in het aanbod. Het inzicht in de hiaten blijft een onzeker gegeven, aangezien de vraag van de doelgroep op dit terrein onvoldoende bekend is. In bijlage 7 is de matrix opgenomen inclusief de wijze van ordening, de analyse van de matrix en de aanbevelingen die gedaan zijn op basis van deze analyse. Dit is de basis waarop de ambitie van de pijler Samenhangend pakket van zorg gestoeld wordt. De pijler Samenhangend pakket van zorg beoogt: Een gezamenlijk samenhangend programma te ontwikkelen van effectieve en kwalitatief goede methoden, voor alle problemen op het terrein van opgroeien en opvoeden. Implementatie Triple P Ontwikkelen van een gezamenlijk samenhangend programma opgroeien en opvoeden Binnen het Centrum Jeugd & Gezin Emmen wordt een gezamenlijk samenhangend programma van zorg, hulp- en dienstverlening op het terrein van de vrij-toegankelijke opgroei- en opvoedingsondersteuning, ontwikkeld (en uitgevoerd). Hierbij wordt aandacht besteed aan een de volgende punten: - Het basisaanbod sluit aan op de vraag van de klant; - Het aanbod voor kinderen en gezin/ouders wordt op elkaar af; - Er zit een logische lijn in de opeenvolging van zorg; - Gaten in het aanbod worden opgevuld in met effectieve bewezen of veelbelovende interventies; - Er zijn voorwaarden voor aanbod van dezelfde producten door de vier organisaties: verschillende doelgroepen, doelgroepbereik en afname van het product; - oneigenlijke aanbod door organisaties wordt vermeden: dwz laat medewerkers geen producten leveren die eigenlijk bij de geïndiceerde zorg horen. Op het moment dat het programma is ontwikkeld, zal worden gewerkt met een programmabegeleider, die de samenhang van het programma bewaakt, zorg draagt voor de kwaliteit van de uitvoering en die werkt aan het verbeteren en vernieuwen van de agogische producten en werkmethoden. Implementatie Triple P Vooruitlopend op de samenstelling van het programma zal begonnen worden met de implementatie van Triple P, een veelbelovend gezinsgericht programma. Dit programma voldoet aan de vraag om een logische lijn van opeenvolging van zorg en vereist samenwerking tussen verschillende betrokken organisaties. Dit laatste kan als katalysator werken voor de ontwikkeling van een gezamenlijk samenhangend programma van opgroei en opvoedingsondersteuning. In Nederland staat Triple P voor Positief Pedagogisch Programma. Het gaat om een van origine Australisch programma voor opvoedingsondersteuning, het Positive Parenting Program. Het algemene doel van Triple P is de preventie van (ernstige) emotionele- en gedragsproblemen bij 15

kinderen door het bevorderen van competent ouderschap en zelfvertrouwen van ouders. Een uitgebreide beschrijving van Triple P is te vinden in bijlage 8. Specifiek voor dit programma is de integrale aanpak op vijf opeenvolgende niveaus van interventie. Daarmee ontstaat een keten aan opvoedingsondersteuning die ouders advies en steun op maat biedt (Speetjens, P., e.a. 2007). De verschillende partners van het Centrum Jeugd & Gezin Emmen hebben een verantwoordelijkheid in deze ketenvorming, omdat zij uitvoering geven aan de ondersteuning op de verschillende niveaus (zie ook interventiematrix in bijlage 8). Provincie Drenthe heeft in haar uitvoeringsprogramma Jeugdzorg 2007 onder het thema aansluiting jeugdzorgprogramma s bij lokaal jeugdbeleid de ontwikkeling en invoering van het Triple-P programma in de gehele provincie Drenthe opgenomen. Jeugdzorg Drenthe draagt zorg voor de ontwikkeling en invoering van het Triple P programma. Het Centrum Jeugd & Gezin Emmen sluit aan bij deze provinciale ontwikkeling. Er wordt daarbij samengewerkt met de provinciale projectleider die vanaf 1 oktober 2007 gestart is. 2.4 Pijler 4: Multidisciplinaire aanpak De multidisciplinaire aanpak bestaat uit: Het multidisciplinair team Coördinatie van Zorg Gezinscoaching Zoals in paragraaf 3.2 beschreven vormt het Multidisciplinair Team (MDT) het vangnet in de signaleringsstructuur. Dit team is actief sinds 1 oktober 2007 en richt zich op vragen/meldingen/ signalen over gezinnen waar sprake is van: 1. ernstige meervoudige problematiek; 2. vragen/meldingen/signalen over ernstige opvoedingsvraagstukken, waarbij vooral de veiligheid van kinderen in het geding is; 3. zorgmijding en ontkenning van gezins- c.q. opvoedingsproblematiek; 4. sterke onduidelijkheid in de probleemstelling. Bovenbeschreven vragen/meldingen/signalen komen vanuit het overleg in de één-tweetjes of na bespreking in een van de netwerken terecht bij het MDT. De melding wordt gedaan door de medewerkers van het Centrum Jeugd & Gezin. Het MDT beoordeelt de melding en bepaalt vervolgens het gewenste traject. Er zijn vier mogelijke trajecten: 1. De casus, inclusief advies/consult, terug gaat naar de melder; 2. De casus vraagt om nader inventariserend en/of diagnostisch onderzoek (door coördinator van zorg of een gedragswetenschapper van BJZ); 3. De casus wordt voorzien van een Plan van Aanpak; 4. Het MDT organiseert actie vanuit dwang en drang/bemoeizorg, gebruikmakend van alle in het convenant (zie verder) genoemde instellingen. De coördinator van het MDT ziet toe op uitvoering van het gekozen traject. Het MDT vormt voor de toegang tot de vrij toegankelijke hulpverlening en de geïndiceerde hulpverlening. Besluit het MDT tot niet geïndiceerde hulpverlening, dan wordt deze hulpverlening uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van het Centrum Jeugd & Gezin. Bij geïndiceerde zorg is en blijft Bureau Jeugdzorg verantwoordelijkheid tot de indicatie is verzilverd. Daarna is de toegewezen zorgaanbieder verantwoordelijk. 16

Het MDT is niet alleen de toegang tot deze vormen van hulpverlening, maar het MDT heeft ook de zogenaamde doorzettingsmacht. Vastgelegd in een convenant (zie verder) heeft het MDT de bevoegdheid om deelnemende instellingen aan te spreken om een bijdrage te leveren in de vorm van hulp- en dienstverlening, zoals geformuleerd in een door het MDT opgesteld hulpverleningsplan. Dit houdt in dat een vraag/melding of signaal na bespreking en na besluitvorming in het MDT, gericht neergelegd kan worden bij alle in het Convenant genoemde instellingen. Het betekent een vloeiende lijn tussen het Centrum en de instellingen met een gemandateerde, aansturende rol van het MDT. Het MDT kan inhoudelijk pas goed functioneren als er gelegitimeerde afstemming is tussen alle betrokken instellingen ten aanzien van de gewenste in te zetten hulp. Dit vraagt om een open houding van de instellingen om te kijken naar de vraag of het gezin of het kind wel de juiste vorm van hulpverlening heeft. Men moet over de eigen schutting heen durven kijken en zonodig over deze schutting durven heen stappen. Als voorwaarde voor realisering van het optimaal stroomlijnen tussen de instellingen wordt een convenant gesloten waarin onder meer het volgende is vastgelegd: Samenwerkingafspraken tussen Centrum Jeugd & Gezin en de instellingen; Aanwezigheid van een duidelijk traject met een Plan van Aanpak; Noodzakelijke protocollering. Het MDT kan bij het opstellen van het hulpverleningsplan besluiten tot inzet van Coördinatie van Zorg. Er zijn 4 niveaus van coördineren: 0 Bekend met elkaar, geen afstemming 1 Informeren en afstemmen (vrijblijvend) 2 Casemanager, aansturen hulpverlening in eigen domein voor de aangemelde cliënt 3 Coördinatie van Zorg 4 Gezinscoaching In het geval het MDT een besluit neemt gaat het over niveau 3 of 4. Deze worden hieronder toegelicht. Coördinatie van Zorg is centrale afstemming van het proces van zorg-, hulp- dienstverlening en ondersteuning aan en begeleiding van gezinnen, gericht op een effectief en efficiënt antwoord op de signalen en (latente) hulpvraag van het gezin; dit zowel vanuit preventief als curatief oogpunt. Doelstelling Coördinatie van Zorg: Het professionele circuit weet van elkaar wie in het gezin werkzaam is en met welk doel; Doelen, interventies en adviezen van de verschillende hulpverleners sluiten op elkaar aan en vormen zo een integraal hulpverleningsplan. Dit vergroot de efficiëntie van de geboden hulp (dubbel werk wordt o.a. voorkomen). Signaleren van de doelgroep en vanuit het gezichtspunt van het kind bekijken wat nodig is en/ of ondersteunend kan zijn. Screenen van de aanwezige hulp op ondersteuning voor het hele gezin en in het bijzonder voor het kind, de kinderen. Wanneer dit er niet is, dit in gang zetten. Het gezin krijgt beter zicht en grip op de hulpverlening. Kinderen ontwikkelen zich zo optimaal mogelijk 17

Coördinatie van Zorg kan ingezet worden door het MDT met het doel om de situatie van het gezin nader te onderzoeken en/of om het integrale plan van aanpak opgesteld door het MDT uit te voeren/uitgevoerd te krijgen. Coördinatie van Zorg hanteert voor inzet de volgende criteria: Gezin met 1 of meerdere kinderen tot 23 jaar waarbij sprake is van complexe meervoudige problematiek / multiproblem situaties bij ten minste één van de ouders. Er is sprake van psychiatrische problematiek, soms gemengd met verslaving. Daarbij spelen: schulden, vervuiling, agressie, sociaal isolement, problemen met instanties, opvoedingsproblematiek, verwaarlozing, slechte lichamelijke gezondheid/somatische problemen, huisvestingsproblemen en/of tekorten in het organiseren van huishoudelijke dagelijkse levensbehoeften (op ten minste 3 van de 9 aandachtsgebieden zijn problemen). Er is een verstoord evenwicht in draaglast en draagkracht. Onvoldoende aanwezigheid sociaal netwerk, mantelzorg en sociale steun. Aanwezigheid van meerdere zorg-, hulp en dienstverleners uit de vrij toegankelijke en mogelijk uit ook uit de geïndiceerde zorg. Voldoende motivatie is noodzakelijk omdat Coördinatie van Zorg vrijwillige hulp is (geen drang/dwang) Vaak is er geen expliciet verzoek om hulp. Dit kan komen omdat het gezin liever geen hulp wil of omdat men niet in staat is om de juiste hulp te vragen. Gezinnen ervaren zelf soms geen (ernstige) problemen of hebben geen vertrouwen (meer) hebben in de reguliere hulpverlening. Voor Coördinatie van Zorg kan geput worden uit een pool van medewerkers uit verschillende betrokken instellingen. Deze medewerkers zijn allemaal getraind in de uitvoering van de methodiek Coördinatie van Zorg en voeren deze op een zelfde wijze uit. De methodiek Coördinatie van Zorg staat grotendeels beschreven (Vrieze, T. 2007). De afstemming met gezinscoaching, maar ook met casemanagement is hierin verwerkt. De methodiek dient nog nader afgestemd te worden op de rol en de positie van het MDT, gepositioneerd binnen het CJ&G. Gezinscoaching is een vorm van Coördinatie van Zorg die wordt ingezet in gezinnen waar andere vormen van afstemming en samenwerking niet, nog niet of niet meer werken. De gezinscoach gaat voor 6 maanden samenwerken met het gezin, de familie, het sociaal netwerk en professionals om de problemen in het gezin op te lossen of in ieder geval te verminderen. De gezinscoach werkt in het gezin met de gezinsleden en legt verbindingen tussen het gezin en de hulpverleners. Daarnaast richt de gezinscoach zich op de samenwerking tussen professionals onderling en de samenwerking tussen professionals en het gezin (Portengen, R., 2007). De gezinscoach wordt ingezet in gezinnen: Met meervoudige en complexe problematiek; Die geen vertrouwen meer hebben in de hulpverlening; Die alle zorg mijden; Waar de hulpverlening niet op gang komt. Waar Coördinatie van Zorg ontbreekt. De gezinscoach is niet iemand uit het hulpverlenings- of sociale netwerk van het gezin (dus een nieuw gezicht voor het gezin). Gezinscoach is een functie, de gezinscoach werkt onafhankelijk van andere organisaties voor hulp- en dienstverlening. De gezinscoach geeft actief sturing en ondersteuning aan de dagelijkse situatie in het gezin en coördineert de hulpverlening. 18

Voor inzet van Gezinscoaching gelden de volgende criteria: Op minstens 6 van de 9 aandachtsgebieden zijn er problemen (schulden, vervuiling, agressie, sociaal isolement, problemen met instanties, opvoedingsproblematiek, verwaarlozing, slechte lichamelijke gezondheid/somatische problemen, huisvestingsproblemen en/of tekorten in het organiseren van huishoudelijke dagelijkse levensbehoeften) De problemen grijpen op elkaar in, beïnvloeden elkaar en of versterken elkaar; De problemen zijn langdurig van aard. Hoe jonger de kinderen hoe eerder gezinscoaching Gezin is niet actief in beeld bij de reguliere hulpverlening Gezin weigert pertinent de reguliere hulpverlening De reguliere hulpverlening schiet (tijdelijk) te kort Veel weerstand, gezinnen willen wel geholpen worden maar willen geen hulpverleners Cliënten zijn vaak ongemotiveerd en lastig voor hulpverleners. De reguliere hulpverlening is hier onvoldoende op ingesteld. Cliënten vinden hulp zelf vaak niet nodig, maar dit wordt door derden aangegeven. Het gaat vaak om probleem-kluwen-cliënten Situatie dwang/drang Gezinscoaching wordt uitgevoerd door het Algemeen maatschappelijk werk volgens de provinciaal ontwikkelde methodiek. De methodiek is uitgewerkt in Samenwerken is puzzelen! Een raamwerk voor methodisch handelen (Portengen, R. 2007). 2.5 Pijler 5: Steun voor beroepskrachten De pijler Steun voor beroepskrachten wordt ingevuld met: Consultatie Deskundigheidsbevordering Kennisontwikkeling, innovatie en ontwikkeling Kwaliteitsbewaking Beleidsadvisering Consultatie Beroepskrachten op de vindplaatsen kunnen op het moment dat zij het antwoord op een vraag van een jeugdige of hun gezin niet weten, het Centrum Jeugd & Gezin consulteren. Ook in geval van grote complexiteit van vragen of problemen of bij twijfel over de te volgen procedure, is het mogelijk overleg te voeren met het Centrum Jeugd & Gezin. Dit is mogelijk door te bellen met het 0900-nummer voor telefonisch advies of voor het maken van een persoonlijke afspraak. Ook consultatie per e-mail is mogelijk. Tot slot kunnen beroepskrachten www.tiszo-profs.nl raadplegen voor informatie. De schoolmaatschappelijk werker en de jgz-medewerker hebben ook een adviserende rol binnen de één-tweetjes. Schoolmaatschappelijk werkers hebben daarvoor niet cliëntgebonden tijd ter beschikking die besteed wordt aan voorlichting, consultatie en advies en informatie en overleg met de IB-er. Specifiek voor advies over preventie in het onderwijs wordt het Loket Gezonde School gekoppeld aan het Centrum Jeugd & Gezin Emmen. Bureau Jeugdzorg Drenthe, GGD Drenthe, GGZ Drenthe, Sport Drenthe en Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN) vormen gezamenlijk het Loket Gezonde School. Bij dit loket wordt het reeds beschikbare preventieaanbod in samenhang met 19

elkaar te gepresenteerd en aangeboden aan het basisonderwijs. Daarbij wordt gebruik gemaakt van elementen uit de landelijke Gezonde Schoolmethode, zoals het Gezonde School Model. Hierdoor willen de samenwerkende organisaties het voor schoolbesturen, directie, leerkrachten, intern begeleiders en vertegenwoordigers van ouderraden uit het basisonderwijs zo makkelijk mogelijk willen maken aanbod te vinden dat aansluit bij hun vraag/behoefte/ambities. Daarnaast willen de organisatie zicht krijgen op vragen uit het basisonderwijs waarop geen aanbod beschikbaar is. Het Loket Gezonde School is telefonisch te bereiken op nummer 0592-306252 of per e-mail loketgezondeschool@ggddrenthe.nl. Deskundigheidsbevordering In het verlengde van de projectperiode van de uitvoering van het Verbeterplan Ketenvorming in de zorg rondom Jeugd worden in samenwerking met het servicebureau van Bureau Jeugdzorg Drenthe de trainingen informatie en advies en signalering aangeboden. Voor de verdere invulling van dit onderdeel van de steun voor beroepskrachten zal in 2008 een visie en een plan van aanpak ontwikkelde worden. Kennisontwikkeling, innovatie en ontwikkeling Binnen het Centrum Jeugd & Gezin wordt gezorgd voor actuele kennis op het terrein van Jeugd en Gezin. Deze kennis wordt vertaald naar de pijler Informatie en advies of en wordt op basis van deze kennis gewerkt aan verbetering van het functioneren van het Centrum Jeugd & Gezin. Voor de actuele informatie wordt gekeken naar landelijke en lokale signalen, ervaringen en ontwikkelingen. Daarnaast is de registratie van cliëntstromen is een belangrijke informatiebron. In het Centrum Jeugd & Gezin zijn er op drie plaatsen gegevens beschikbaar, te weten: Registratie zorgcentrale Info uit digitaal signaleringssysteem Registraties afzonderlijke partners In 2008 wordt gekeken op welke wijze uit deze bronnen een totaalbeeld verkregen kan worden, waarbij dubbeltellingen voorkomen worden. Deze gegevens kunnen afgezet worden tegen de cijfers die in bijlage 2 zijn opgenomen. Daarnaast wordt in 2008 een plan van aanpak ontwikkeld om de participatie van jeugdigen en hun ouders te vergroten bij de verdere ontwikkeling van het centrum. Deze betrokkenheid is van groot belang voor de aansluiting van de zorg- en dienstverlening bij de vragen en behoeftes van de klant. Op basis van alle kennis en ervaring wordt gewerkt aan het verbeteren van het functioneren van het Centrum Jeugd & Gezin Emmen. Dit betekent onder meer: Het ontwikkelen van oplossingen voor nieuwe situaties (programma s en procedures); Verbetering van dat wat niet goed gaat. Een specifiek voorbeeld van verbetering is de vorming van het programma opgroei- en opvoedingsondersteuning (zie pijler Samenhangend pakket van zorg ). Kwaliteitsbewaking Het Centrum Jeugd & Gezin zal in 2008 beleid ontwikkelen om de kwaliteit van de uitvoering te garanderen en te waarborgen. 20