Naam: DE FRANSE TIJD Napoleon-Willem l De Franse tijd in Nederland. In 1795 trokken de Franse legers van Napoleon over onze grenzen. Ineens stonden duizenden Franse soldaten al aan onze rivieren. De Nederlandse soldaten verdedigden het land met man en macht. Maar de strenge winter maakte het de Fransen gemakkelijk. De rivieren waren bevroren. De Franse legers trokken zo over het ijs. Met gemak veroverden de Fransen ons hele land. Deze tijd wordt ook wel de Frans- Bataafse tijd genoemd. Vrijheidsboom In die tijd had Nederland geen koning, maar een stadhouder. Deze stadhouder vluchtte weg naar Engeland. Veel Nederlanders waren blij met de komst van de Fransen. Ze vonden dat de stadhouder het land niet goed leidde en hoopten dat de Fransen hen meer vrijheid zouden brengen. Er werd gezongen en gedanst rond de vrijheidsboom. Ze hoopten dat alles beter zou worden. Vraag 1. Waarom waren er mensen die het eigenlijk wel fijn vonden dat de Fransen kwamen?... pagina 1 van 12
Dat valt tegen Die vrijheid die de Fransen zouden brengen, viel toch wel tegen. Nederland was al arm, maar nu moesten we veel geld aan Frankrijk betalen. Ook moesten we een Frans leger van 25.000 man voeden en kleren geven. En er kwamen telkens weer nieuwe soldaten aan, in gerafelde kleren en rammelend van de honger. De Nederlanders zongen daarom 'Rataplan, rataplan, daar komen ze an, ze hebben geen schoenen of kousen meer an'. Engeland Frankrijk eiste dat Nederland een verbond sloot met Frankrijk. Daardoor werden de vijanden van Frankrijk ook onze vijanden. Frankrijk was in oorlog met Engeland, dus... als bondgenoot van Frankrijk kwam Nederland ook in oorlog met Engeland. Nederlanders mochten geen handel meer met de Engelsen drijven. En voor Nederland was juist deze handel heel belangrijk! De Engelse schepen waren de baas op zee. Er was geen Nederlands schip dat de haven durfde uit te varen, want dan werden ze door de Engelsen opgepakt. Voor onze handel was dit heel slecht. Er kwamen geen goederen meer aan. Mensen werden werkloos en steeds armer! Vraag 2. Brachten de Fransen echt vrijheid en een beter leven?.. pagina 2 van 12
Napoleon Ondertussen gebeurde er in Frankrijk heel veel. Napoleon werd de baas. Hij regeerde als een alleenheerser, alle beslissingen nam hij alleen. Al snel liet hij zichzelf en zijn vrouw tot keizer en keizerin van Frankrijk kronen. De keizer kwam ook naar Amsterdam toe om zijn macht te laten zien. Smokkelen Veel Nederlanders leden honger. Om toch aan voedsel en andere goederen te kopen gingen ze smokkelen. s Nachts werden op eenzame plekken aan het strand stiekem spullen uit Engeland aan land gebracht. Dit was heel gevaarlijk, want op smokkelen stond een zware straf. Als de Franse douane de gesmokkelde spullen ontdekte, dan werden die op een plein opgestapeld en in brand gestoken. Vraag 3a. Waarom gingen mensen smokkelen?.. Vraag 3b. Waarom was dat gevaarlijk?.. Achternamen Ondanks al deze ellende hebben de Fransen ook goede dingen gebracht. Veel Nederlanders in die tijd hadden namelijk nog geen achternaam. Dat was best lastig, want je wist nooit precies wie bedoeld werd. Je had het bijvoorbeeld over Jan, maar er waren natuurlijk meer mannen die zo heetten. Daarom werd het al snel Jan bij de toren, of Jan de smid. In 1811 voerde Napoleon een wet in dat alle Nederlanders, een familienaam moesten hebben. Die naam werd pagina 3 van 12
opgeschreven in de burgerlijke stand. Deze en andere wetten werden voor het eerst opgeschreven en gelden voor iedereen. Dit werd de code Napoleon genoemd. Wie was Napoleon eigenlijk? Napoleon Bonaparte is geboren op 15 augustus 1769 op het franse eiland Corsica. Corsica ligt in de Middellandse zee en hoorde, tot kort voor dat Napoleon werd geboren, bij Italië. Lodewijk de 15e had Corsica in 1767 aan Frankrijk toegevoegd. De familie van Napoleon hoorde tot de verarmde adel van Corsica. De ouders van Napoleon sloten zich aan bij de franse regering op Corsica en daardoor kon de vader van Napoleon een studiebeurs voor Napoleon krijgen in Frankrijk. Napoleon ging naar de militaire school in Brienne, en later naar de militaire school in Parijs. Toen hij deze school verliet was hij tweede Luitenant van de Artillerie, en later werd hij zelfs bevorderd tot Kapitein. Onder leiding van Napoleon werd Toulon veroverd van de Engelsen. Hierdoor kreeg Napoleon een eervolle vermelding en werd daardoor benoemd tot Brigade- Generaal. Hij was toen pas 24 jaar oud. Vraag 4a. Op welk eiland is Napoleon geboren?.. Vraag 4b. Bij welk land hoort dat eiland? pagina 4 van 12
Vraag 5a. Wanneer leefde Napoleon? Napoleon aan de macht In maart 1796 kreeg Napoleon het bevel over het Franse leger aan het Italiaanse front. Napoleon was klein en had een redelijk buikje en hij was toen pas 27 jaar. Hij kreeg de leiding over een leger van ongeveer 30.000 mannen. Het leger had niet genoeg te eten en had haast geen Vraag 5b. Welke opleiding heeft Napoleon gehad?.. kleding, dus hadden de soldaten ook niet veel zin om te strijden. Maar Napoleon beloofde ze geld en macht, zodat ze toch door gingen. Zo zei hij bijvoorbeeld tegen zijn soldaten dat hij ze naar de rijkste plekken ter wereld zou leiden, waar ze eer, roem en rijkdom zouden krijgen. En zo trok het leger naar Italië. Vraag 6. Hoe zorgde Napoleon ervoor dat de soldaten voor hem wilde vechten?... pagina 5 van 12
De Italiaanse veldtocht moest worden uitgevoerd vanuit drie richtingen. Hij versloeg ze een voor een. Napoleon liet zijn tegenstanders allemaal verdragen tekenen volgens zijn eigen voorwaarden. Terwijl de Franse regering hier geen toestemming voor had gegeven. Napoleon veroverde Italië en hij liet de bevolking grote schatten geld betalen die hij naar Parijs stuurde om de regering daar rustig te houden. Ook moesten de veroverde gebieden dezelfde grondwet aannemen als Frankrijk. De successen van Napoleon in Italie bleven ook in Frankrijk niet onopgemerkt en Napoleon werd steeds populairder bij het Franse volk. Napoleon was nu overal bekend en was door zijn overwinningen de held van Frankrijk geworden. Na de overwinningen in Italië ging hij naar Egypte want hij wilde ook gebieden in het Oosten hebben. De regering wilde eigenlijk dat hij oorlog voerde tegen Engeland, maar Napoleon zei dat de Engelsen het best bestreden konden worden door de Engelse handel in het Oosten te blokkeren. pagina 6 van 12
Hij kreeg gelijk en trok via Malta Egypte binnen. Al snel veroverde hij Egypte, maar Engeland won enkele dagen later een slag op zee en had daardoor het Middellandse zeegebied in handen, waardoor Napoleons leger vast zat in Egypte. Ook Oostenrijk, Turkije, Rusland en Napels gingen in oorlog tegen de Fransen en hierdoor verloor Frankrijk al zijn bezittingen in Italië, op Genua na. Toen Napoleon hoorde wat er allemaal met Frankrijk gebeurde ontsnapte hij uit Egypte en trok naar Parijs. Napoleon kreeg de steun van het volk, omdat ze ontevreden waren over de huidige regering. Napoleon bedacht toen een plan om de regering af te zetten, wat hem ook lukte. Napoleon werd de eerste consul. De consuls mochten voor 10 jaar aan de macht blijven. Eigenlijk had alleen de eerste consul het voor het zeggen en zo werd Napoleon de machtigste man van heel Frankrijk. Napoleon deed er alles aan om Frankrijk weer op de been te krijgen, en hij begreep dat je het beste een land kon opbouwen als er vrede was. Napoleon bood Engeland en Oostenrijk vrede aan, maar deze gingen niet akkoord met de voorwaarden en besloten samen een bondgenootschap tegen Frankrijk te vormen. Hierdoor braken er weer nieuwe oorlogen uit. Het leger van Napoleon won uiteindelijk. Op 9 februari1801 werd in Luneville het vredesverdrag door Oostenrijk en Napels getekend. Het bondgenootschap tussen Oostenrijk en Engeland was inmiddels verbroken. Door het vredesverdrag met Oostenrijk en Napels kreeg Frankrijk weer in het grootste gedeelte van Italië de macht. Later tekende ook Rusland het vredesverdrag. pagina 7 van 12
Op 15 augustus van datzelfde jaar sloot Napoleon een overeenkomst met paus Pius de 7 e, de vertegenwoordiger van de katholieke kerk. Zo werd Napoleon ook geliefd bij de Roomskatholieken. Op 27 maart 1802 werd eindelijk vrede gesloten met de Engelsen. De Fransen waren hier heel gelukkig mee en Napoleon was de held van Frankrijk. Het volk bepaalde dat Napoleon consul voor het leven zou worden, en dat maakte hem nog machtiger. Napoleon maakte een nieuwe grondwet waarin bepaald werd dat Napoleon zelf verdragen mocht sluiten. Napoleon werd alleenheerser over Frankrijk. Maar Napoleon wilde meer dan consul voor het leven zijn, en hij liet zich door de eerste kamer, het senaat, tot "Keizer der Fransen" uitroepen.door een volksstemming gebeurde dit dan ook. Op 2 december werd Napoleon in de Notre-Dame in Parijs tot Keizer gekroond. Vraag 7. Hoe kwam het dat Napoleon steeds meer macht kreeg?..... pagina 8 van 12
De Bondgenoten De eerste bondgenoten van Napoleon waren allerlei landen die al voor de machtovername van Napoleon onder Franse leiding stonden. Zo kreeg Napoleon de beschikking over Belgie, Nederland, Luxemburg en delen van Duitsland en Italie. In 1801 werd Oostenrijk ook een bondgenoot van Frankrijk, en later sloot ook Rusland zich aan. Engeland sloot zich in 1802 aan en Napoleon had toen zoveel bondgenoten dat hij kon beginnen om Frankrijk opnieuw op te bouwen. Op 31 december 1810 liet Rusland weten geen bondgenoot meer te willen zijn van Frankrijk. Napoleon was het hier niet mee eens, en trok naar Rusland, hij had namelijk het plan om heel Europa te veroveren. In 1812 maakten Frankrijk en Rusland zich dan ook klaar voor de Oorlog. Napoleon maakte een groot leger van wel 500.000 mannen, van verschillende nationaliteiten: Italianen, Polen, Zwitsers, Hollanders, Duitsers en Spanjaarden. Het leger werd het "Grande Armee" genoemd. Toen de Russen zagen hoe De Vijanden Vanaf 1803 kreeg Napoleon steeds meer vijanden. Engeland was de eerste die het bondgenootschap opzegde, daarna sloten Rusland, Zweden, Duitsland, Oostenrijk en Napels zich bij Engeland aan en verklaarden Frankrijk de oorlog. De Oostenrijkers vielen Beieren binnen en Napoleon vocht terug. Hij versloeg een groot Oostenrijks leger bij Ulm, en ging toen door naar Wenen en bezette de Oostenrijkse hoofdstad. Het Oostenrijkse leger, samen met het Russische leger, wilde Wenen terug veroveren maar dat lukte hen niet. Deze slag werd de slag van Austerlitz genoemd. pagina 9 van 12
groot het leger van Napoleon was, gingen ze terug Rusland in. Op hun terugweg vernielden de Russen alles wat maar bruikbaar zou kunnen zijn voor Napoleon en zijn leger. Ze vergiftigden zelfs de waterputten. In het leger van Napoleon braken allerlei besmettelijke ziektes uit. Op 15 augustus, de verjaardag van Napoleon, bereikte het leger van Napoleon de Russische stad Dnjepr. Maar doordat de Russen zich steeds terugtrokken werd het leger van Napoleon steeds dieper Rusland ingevoerd. Het voedselgebrek was enorm. Toen ze Moskou bereikten was al meer dan de helft van het leger van Napoleon omgekomen. De Russen vernielden en verbranden ook hun eigen hoofdstad om zo Napoleon te bestrijden. De Russen wilden geen vredesverdrag, en door te kort aan voedsel kon Napoleon niets anders doen dan zich terugtrekken. De terugtocht uit Rusland op 18 oktober 1812 was verschrikkelijk. De voedsel tekorten waren zo erg dat de soldaten zelfs katten en paarden op aten. Ze moesten alles doen om in leven te blijven. pagina 10 van 12
Het leger van Napoleon werd ook steeds aangevallen, en toen het leger van Napoleon op 18 december de Russische grens bereikte, waren er nog maar ongeveer 18.000 soldaten in leven. Napoleon wist dat de tocht naar Rusland een enorme blunder was, maar gaf de strenge winter de schuld. De mensen begonnen te twijfelen en hun vertrouwen in Napoleon te verliezen. Napoleon keerde terug naar Frankrijk om een nieuw leger te vormen, want zijn tegenstanders zagen dat Napoleon nu erg kwetsbaar was en probeerden Napoleon ten val te brengen. Toch wist Napoleon nog een leger van ongeveer 300.000 bij elkaar te krijgen om zich te verdedigen. Napoleon hield nog lang stand maar op 31 maart 1814 werd Parijs veroverd. Napoleon werd op 6 april 1814 gedwongen afstand te doen van de troon en verbannen naar Elba, een eiland in de Middelandse zee, vlakbij de kust van Italië. Lodewijk de 18e nam de macht in Frankrijk over. Tien maanden na de verbanning naar Elba ontsnapte Napoleon en ging terug naar Parijs. Napoleon kreeg de steun van het volk, omdat die niet tevreden waren met Lodewijk de 18 e. Lodewijk gaf nog wel opdracht om Napoleon te arresteren, maar het volk en het leger nam het op voor Napoleon, en Lodewijk vluchtte. Vraag 8a. Hoe kan het dat de bondgenoten heel snel vijanden werden?.. Vraag 8b. Welk land speelde hierbij een grote rol? pagina 11 van 12
. Het einde van Napoleon Nadat Napoleon de macht weer had overgenomen voegde hij een leger bijeen om gebieden weer te heroveren. Rusland, Oostenrijk, Pruisen en Engeland maakten zich klaar voor een nieuwe oorlog. Napoleon wilde met zijn leger Engeland verslaan. De Fransen en de Engelsen troffen elkaar vlak bij Waterloo. Er werd meerdere keren door Napoleon aangevallen, maar de Engelsen hielden stand en toen de Pruisen zich bij de Engelsen aansloten verloor Napoleon op 18 juni 1815 de slag om Waterloo. Doordat het leger van Napoleon nog dapper bleef doorvechten kon Napoleon ontsnappen. Hij vluchtte naar de havenstad Rochefort en wilde daarvandaan naar Amerika. De haven werd door de Engelsen geblokkeerd, dus Napoleon kon niets anders doen dan zich overgeven. Op 22 juni 1815 moest Napoleon voor de tweede keer afstand doen van de troon en dit keer voorgoed. De Engelsen verbanden hem naar het eiland Sint Helena in de Atlantische Oceaan, waar Napoleon zijn laatste jaren doorbracht met tuinieren en het schrijven van zijn herinneringen. Op 5 mei 1821 stierf Napoleon Bonaparte op Sint Helena hij was toen 51 jaar oud. Vraag 9. Napoleon is twee keer verbannen. De eerste keer naar.., waar hij weer ontsnapte. De tweede keer naar.. Vraag 10. Waar heeft Napoleon de laatste veldslag gevochten, waar hij zich uiteindelijk moest overgeven?... De Fransen trekken zich terug De Fransen waren zo n twintig jaar de baas in Nederland. Rond 1813 brokkelde de macht van Napoleon af. Hij wilde Rusland veroveren, maar dat werd dus een mislukking. Toen durfden de grote Europese landen samen tegen hem in de aanval te gaan. Napoleon moest al zijn legers terugtrekken naar Frankrijk. Toen vertrokken ze ook uit Nederland. Koning Willem I De oude stadhouder, die naar Engeland was gevlucht, was ondertussen overleden. Maar zijn zoon kwam terug, toen de Fransen verdwenen waren. Hij kwam aan met een schip in Scheveningen. Hij werd geen stadhouder, maar koning, koning Willem I. De Franse tijd was voorbij en Nederland werd een koninkrijk. pagina 12 van 12