Zorgen voor een naaste met slikproblemen Amylase Resistant Features F O R S A F E R S WA L L O W I N G 30081201_slikstoornis_NL_A5.indd 1 21/11/12 15:14
De begeleiding van een naaste die lijdt aan slikstoornissen of dysfagie, vormt een ware uitdaging want het is uiterst moeilijk om hem een rijke, gevarieerde, smakelijke en evenwichtige voeding te geven. Het doorslikken van vaste en vloeibare voedingsmiddelen, iets wat de meesten onder ons elke dag automatisch doen, wordt door dysfagie inderdaad bijzonder moeilijk.
Waarom moet de voeding verdikt worden? INLEIDING Om veilig te kunnen eten en drinken, moeten voeding en drank van de persoon voor wie u zorgt, verdikt worden. Misschien lijkt het moeilijk om verdikte voeding en drank te bereiden en te geven, maar het is essentieel voor de levenskwaliteit van uw naaste. Hierdoor kan hij zich blijven voeden om gemakkelijker terug op krachten te komen en dit zonder zich zorgen te maken om zich te verslikken. Hoe ga ik te werk? Uw logopedist zal een consistentie aanbevelen die het best is aangepast aan de persoon die u verzorgt, en zal u praktisch advies geven. Nutricia heeft deze brochure ontwikkeld om u te begeleiden en u te helpen de persoon die u verzorgt in alle veiligheid te voeden en zo het plezier van eten en drinken in de mate van het mogelijke te behouden.
Wat gebeurt er als men slikt? Normaal slikken Voedsel wordt gekauwd in de mond en in een bolus verzameld. Slikstoornissen De bewegingen van de tong zorgen ervoor dat de bolus naar de keel gebracht wordt. De bolus wordt verder naar de slokdarm vervoerd. De luchtpijp wordt afgesloten zodat er geen voedsel of vloeistof in de luchtwegen kan terechtkomen. Verbrokkeling van de bolus, lek naar het strottenhoofd en de luchtwegen. Het voedsel of de vloeistof komt in de luchtpijp terecht i.p.v. in de slokdarm. Het voedsel kan in de longen terechtkomen.
Zorg ervoor dat uw naaste een goede houding heeft om te eten De persoon voor wie u zorgt, moet goed recht zitten, met het hoofd wat naar voor gebogen. POSITIE 2 Indien hij niet zelfstandig kan eten, moet u zich vlak voor hem zetten en het eten langs onder aanreiken zodat hij het hoofd naar voor buigt en kan zien wat hem wordt aangereikt.
Positie van de bedlegerige patiënt Hoofdeinde omhoog Hoofd naar voor gebogen Knieën opgetrokken Kussen onder de knieën om te voorkomen dat de patiënt wegglijdt
Zittende positie Kussen achter het hoofd POSITIE Hoofd naar voor gebogen Hoek van 60 à 80 Knieën 20 à 30 opgetrokken Comfortabele positie Voeten op de grond U bent nu klaar voor de maaltijd!
Positie van het hoofd Deze positie opent de luchtwegen en kan dus aspiratie veroorzaken. Deze positie bevordert het sluiten van de luchtwegen en vertraagt de passage van het voedsel.
Zorg dat de maaltijd zo veilig mogelijk verloopt VOOR DE MAALTIJD Is de omgeving rustig genoeg? 2 Voelt de persoon waarvoor u zorgt zich comfortabel? VERLOOP MAALTIJD 3 Stimuleer, voor de maaltijd, het slikken met een paar slokjes koude verdikte drank
Zorg dat de maaltijd zo veilig mogelijk verloopt TIJDENS DE MAALTIJD Geef kleine hapjes en slokjes Kijk uw naaste in de ogen Stimuleer hem om goed te kauwen en te slikken Bied het eten in een rustig tempo aan en las pauzes in Bied geen volgende hap aan als de mond niet volledig leeg is Vermijd teveel praten tijdens de maaltijd zodat uw naaste zich op het slikken kan concentreren In geval van een gedeeltelijke verlamming, bied het voedsel aan de functionerende kant aan
Zorg dat de maaltijd zo veilig mogelijk verloopt NA DE MAALTIJD Controleer op mogelijke etensresten in de mond van uw naaste, daar hij deze later kan inslikken en zo het risico loopt zich te verslikken Laat hem nog 20 tot 30 min na de maaltijd rechtzitten tot het slikken volledig afgelopen is en de spijsvertering begint! VERLOOP MAALTIJD Als u merkt dat de maaltijden vaak niet worden opgegeten, kan dit duiden op een risico op ondervoeding. Neem in dit geval contact op met uw arts, een diëtist of een logopedist.
Verdik eten en drinken tot de consistentie aanbevolen door uw logopedist CONSISTENTIE KAN ERUIT ZIEN ALS Vb: acacia honing, hoestsiroop STADIUM 1 Siroop Vb: yoghurt, appelmoes zonder stukjes STADIUM 2 Halfvloeibaar Vb: pudding, flan STADIUM 3 Halfvast Uw logopedist zal het juiste vakje aankruisen
Om dranken te verdikken : Nutilis Clear Behoudt de transparantie van de dranken Smaak-, geur- en kleurloos Zonder klonters Kan met verschillende geneesmiddelen in poedervorm worden gemengd DRANK
Hoe dranken verdikken met Nutilis Clear? 2 technieken Het poeder in een droog glas doen Garde Drank toevoegen Vork Onmiddellijk mengen gedurende minder dan 10 sec. Verdikte transparante drank (na 1 min. wachten)! Het is niet mogelijk om een drank verdikt met Nutilis Clear opnieuw te verdikken of te verdunnen 30081201_slikstoornis_NL_A5.indd 14 21/11/12 15:14
Enkele voorzorgsmaatregelen om te verdikken KOOLZUURHOUDENDE DRANKEN Luchtbellen verwijderen Alvorens Nutilis Clear te mengen met koolzuurhoudende dranken, moet het koolzuurgas verwijderd worden door met een vork krachtig in de drank te roeren tot de drank niet meer schuimt. Ga dan verder zoals bij andere dranken. SINAASAPPELSAP OF MELK Sinaasappelsap en melk vragen wat meer tijd om te verdikken dan andere dranken. Wacht 5 minuten langer voor de verdikte drank te consumeren. DRANK + 5 min. wachten
Voor uw gemak : kant en klare dranken Voorverdikt voor gegarandeerde consistentie Praktisch Gemakkelijk mee te nemen Verfrist de mond Ideaal om medicatie in te nemen Nutilis Aqua Gegelifieerd water zonder suiker, klaar voor gebruik STADIUM 2 Halfvloeibaar grenadine sinaasappel munt Halfvloeibaar Onbeperkte inname (98% water) kcal 7,5 PER 125g Protein 0 g Fibre 0,75 g Bij elke maaltijd Gedurende de dag
Kies een aangepaste voeding Heterogene consistentie Homogene consistentie (glad, zonder stukjes) Gepureerd voedsel Verdikt met Nutilis Powder Aangenaam gepresenteerd VOEDING
Kies een aangepaste voeding Te vermijden voedsel Voedingsmiddelen met draderige en vezelige structuur ananas, groene boontjes, selderij, sla, witloof, banaan Schillen van fruit en groenten met inbegrip van bonen sojascheuten, erwten, druiven Voedingsmiddelen met gemengde consistentie muesli met melk, soep met stukjes Krokante voedingsmiddelen geroosterd brood, bladerdeeg, droge koekjes, chips Broze elementen brood en taart, korsten, crumble, droge koekjes Hard voedsel snoepjes om te zuigen of te kauwen, noten en zaden Kleine stukjes zoete maïs, meergranen brood
Hoe voeding verdikken met Nutilis Powder? Pureer het voedsel tot er geen stukken meer zijn Voeg 1 tot 2 maatschepjes Nutilis Powder toe Mix met een garde, een mixer of een vork Aangenaam presenteren Voor een gladdere consistentie, voeg vet aan uw voeding toe (room, boter, olie) VOEDING
Bereidingstips Bied elk voedingsmiddel afzonderlijk aan in plaats van alles samen te mixen, dit is smakelijker! Sommige gebruiksvoorwerpen kunnen u helpen uw voeding op een gemakkelijke manier aangenaam te presenteren Vormen Spuitzak IJslepel
Heeft uw naaste moeite om de maaltijd op te eten? Verliest hij/zij gewicht? Als uw naaste slikstoornissen heeft, kan hij minder eetlust hebben: - het voltooien van een maaltijd kan langer duren - eten is vaak minder gevarieerd of minder smakelijk Enkele tips om u te helpen: - voeg snacks toe gedurende de dag - verrijk de maaltijden met zuivelproducten, vet of eieren - vervolledig met een bijvoeding Uw diëtist of logopedist kan bijvoedingen voorschrijven die helpen de voedingsbehoeften te dekken van de persoon waar u voor zorgt. Voor uw gemak biedt Nutricia verdikte bijvoedingen aan: - kant en klaar en dus gemakkelijk en snel te gebruiken - gegarandeerde consistentie (amylaseresistent) - voor verschillende tijdstippen van de dag: dessert, snack, drankje... BIJVOEDING
Voor uw gemak: verdikte bijvoeding STADIUM 1 kcal 306 PER 125ml Protein 12 g Fibre 4 g Siroop STADIUM 2 NIEUW kcal 306 PER 125g Protein 12 g Fibre 4 g Halfvloeibaar STADIUM 3 NIEUW kcal 205 PER 150g Protein 10,5 g Fibre 3,9 g Halfvast Nutilis Complete Stage 1 & Stage 2 kunnen ook als vervanging van een maaltijd gebruikt worden. 2 flesjes/cups = 1 maaltijd Handig als u niet veel tijd heeft! Nutilis Complete Stage 1 & Stage 2 zijn uitsluitend met aroma s.
ONTBIJT Menu voorbeeld stadium 2 2 sneetjes geweekt brood LUNCH Nutilis Complete Stage 2 Vlees, gepureerde groenten en aardappelen + Nutilis Powder Nutilis Aqua SNACK Verrijkte soep + Nutilis Powder Vruchtensap en thee + Nutilis Clear AVONDETEN Appelmoes + Nutilis Powder Nutilis Complete Stage 2 Tonijn- of zalmmousse Nutilis Aqua BIJVOEDING Amylase Resistant Features Koffie + Nutilis Clear F O R S A F E R S WA L L O W I N G 30081201_slikstoornis_NL_A5.indd 23 21/11/12 15:16
Frappuccino Choco-koffie Ingrediënten 50 ml koude koffie 75 ml koude chocolademelk 1 bolletje vanille-ijs 50 g slagroom 1-3 maatschepjes Nutilis Powder (afhankelijk van de gewenste consistentie) Bereiding Doe koffie, chocolademelk en vanille-ijs in een blender en mix tot een homogeen mengsel. Voeg 1-3 maatschepjes Nutilis Powder toe, afhankelijk van de gewenste consistentie en meng gedurende 10 seconden. Giet in een glas en versier met slagroom. Voedingswaarden: Energie: 280 kcal Koolhydraten: 26 g Eiwit: Vet: 4.4 g 18 g Vindt u dit recept lekker? Vraag andere recepten aan uw logopedist V.U.: Nutricia NV, PB 10001, B-1850 Grimbergen Dieetvoeding voor medisch gebruik, te gebruiken onder medisch toezicht. dec. 2012 5002596 FrappucinoCafe_NL.indd 1 3/05/12 17:27 INFORMATIE 070/222.307 medical.nutrition@nutricia.be www.nutriciamedical.be