STICHTING DE BROODTROMMEL Pedagogisch Beleid Tussenschoolse Opvang
Inleiding Tijdens de TSO (tussenschoolse opvang) houden wij rekening met het beleid van de basisschool St. Joseph. Om verwarring te voorkomen, vinden wij het belangrijk dat de kinderen tijdens de TSO met dezelfde normen en waarden om gaan als zij gewend zijn tijdens schooltijd, met dien verstande dat TSO vrije tijd is. Zij verblijven in hetzelfde gebouw en dan zijn duidelijke afspraken en samenwerking tussen school en TSO essentieel. De school staat open voor iedereen met respect voor ieders culturele en/of levensbeschouwelijke achtergrond. De school streeft ernaar als ontmoetingsplaats voor ouders, kinderen en leerkrachten, een plek te zijn waar iedereen zich prettig kan voelen, zich gerespecteerd weet en zich geaccepteerd kan voelen. Een plek waar rekening wordt gehouden met ieders achtergrond en individuele kwaliteiten. Samen proberen wij een goed sociaal-pedagogisch klimaat te kweken, waarin iedereen zich thuis kan voelen en zich mede daardoor zo optimaal mogelijk kan ontwikkelen. Daarom besteden we naast aandacht aan de verstandelijke en emotionele ontwikkeling, vooral aandacht aan de sociale vaardigheden. Hierbij wordt de zelfredzaamheid bevorderd. Pedagogische visie van Stichting De Broodtrommel Ons uitgangspunt is dat ieder kind: - Een uniek wezen is, met eigen mogelijkheden en een eigen wil en een natuurlijke drang heeft tot ontwikkeling, om zowel lichamelijk als geestelijk te groeien; - in vrijheid zijn mogelijkheden zo optimaal mogelijk kan ontwikkelen; - de nodige vaardigheden wil verwerven om zich op zijn/haar gemak te kunnen voelen in de samenleving;
- gericht is op interactie met zijn/haar omgeving. Wij willen hieraan bijdragen door: - Kinderen serieus te nemen; - rekening te houden met en in te spelen op de behoeftes van ieder kind afzonderlijk; - kinderen te stimuleren tot zelfstandigheid, zodat een kind zelfvertrouwen kan opbouwen; - geduldig en begripvol om te gaan met gevoelens en reacties van kinderen; - een vertrouwensband met de kinderen op te bouwen in een gezellige en veilige omgeving door te zorgen voor rust, regelmaat, duidelijkheid, orde en zo consequent mogelijk te zijn; - een pedagogisch klimaat te bieden waarin zij verantwoordelijkheid dragen voor zichzelf, de anderen en de omgeving ervaren en zich eigen leren maken; - kinderen te leren een eigen mening te vormen in wisselwerking met hun omgeving. Wij zijn ervan overtuigd dat groepsopvang tijdens de TSO kan dienen als verbreding en aanvulling op de opvoeding thuis en op school. Onderstaand is aangegeven hoe Stichting De Broodtrommel deze uitgangspunten vertaalt naar de activiteiten van alle dag.
HYGIËNE Zelfredzaamheid Tijdens de TSO worden kinderen gestimuleerd zoveel mogelijk zelf te doen. Kleuters wordt gevraagd voor het eten naar het toilet te gaan, maar ze beslissen uiteindelijk zelf of en wanneer ze gaan. De oudere kinderen bepalen dat helemaal zelf. Onder het eten mogen ze echter niet van tafel, dus ook niet voor toiletbezoek. Bij een ongelukje wordt het kind door de TSO-medewerker zonodig getroost en verzorgd. Er is altijd reservekleding voor de kinderen op school. Eventuele negatieve reacties van andere kinderen worden niet getolereerd. De TSO-medewerker leert kinderen begrip en respect voor elkaar te hebben. Handen wassen Goede lichamelijke verzorging en hygiëne zijn belangrijk voor de gezondheid van het kind. De kinderen wordt geleerd dat hygiëne hoort bij bepaalde activiteiten en op vaste momenten, zodat het een gewoonte wordt. Bijvoorbeeld handen wassen na gebruik van het toilet.
DE MIDDAGPAUZE Tijdens de TSO streven de TSO-medewerkers ernaar een gezellige sfeer te scheppen waarin kinderen zich veilig en vertrouwd voelen en waar kinderen zelf kunnen kiezen waarmee ze spelen, zowel binnen als buiten. Voor het eten krijgen de kinderen de gelegenheid om te bidden. Voor de kleuters is er extra aandacht, zij worden voor, tijdens en na het eten begeleid en gestimuleerd door de TSO-medewerker. De TSO-medewerker is er alert op, ieder kind voldoende aandacht te geven, door hun verhalen aan te horen en ze serieus te nemen. Bij drukke kinderen wordt getracht de aandacht niet al teveel op het negatieve gedrag te vestigen, maar ze te belonen als ze gewenst gedrag gaan vertonen. We proberen hen te bereiken door positieve aandacht. Op deze manier hopen wij dat ze geleidelijk aan minder ongewenst gedrag gaan vertonen. Wangedrag en pesten wordt absoluut niet getolereerd tijdens de TSO. Kinderen worden hierop altijd aangesproken en er wordt duidelijk gemaakt dat dit gedrag niet geaccepteerd wordt. Bij pesten wordt gehandeld volgens de afspraken binnen school. De TSO-leidinggevende zal altijd contact opnemen met de ouders en leerkracht van het slachtoffer. Bij discriminerende houding in gedrag en taalgebruik zal op dezelfde manier worden opgetreden. Bij ernstig of herhaaldelijk wan- en/of pestgedrag kunnen wij in overleg besluiten een kind toegang tot de TSO te weigeren.
ETEN EN DRINKEN Eten is een sociaal gebeuren waarbij een gezellige sfeer aan tafel stimulerend werkt. Kinderen mogen in alle rust en in hun eigen tempo eten. Op de TSO wordt de kinderen geleerd basale tafelmanieren in acht te nemen zoals: tijdens het eten aan tafel blijven zitten, niet met volle mond praten, niet boeren, geen tassen op tafel, enz. Sommige kinderen hebben moeite met eten. De TSO-medewerker probeert het kind te stimuleren door het eten bijvoorbeeld in kleinere porties te verdelen. Soms is positieve aandacht voldoende, maar als het nodig is worden er ook grenzen gesteld. Tijdens de TSO letten de TSO-medewerkers erop dat de kinderen drinken en minstens één boterham opeten, tenzij met de ouders anders is afgesproken. Het kan best een keer gebeuren dat een kind zich niet zo lekker voelt en daarom niet wil eten. In dat geval zal de TSO-medewerker een briefje in de broodtrommel achterlaten voor de ouders. Is een kind echt ziek, dan zal de TSO- medewerker contact zoeken met de ouders en de leerkracht. Het is belangrijk dat we weten waar de ouders te bereiken zijn. Het invullen en actueel houden van oudergegevens is daarom noodzakelijk. Om de zelfredzaamheid en de verantwoordelijkheid te stimuleren ruimen kinderen zoveel mogelijk zelf op als ze geknoeid hebben. Ook ruimen ze zelf hun eigen spullen op en doen die in de tas die ze vervolgens aan de kapstok hangen of in de tassenmand doen.
WENNEN Om vooral de kleuters de mogelijkheid te bieden om te wennen, zal de TSO-medewerker van de kleuters, de eerste paar keer een extra oogje in het zeil houden. Voor de ouders is het een prettig en gerust idee te weten dat hun kind de eerste keren even wat extra aandacht krijgt. Ouders zijn met hun kinderen altijd welkom om kennis te komen maken. Nieuwe kinderen proberen we altijd aan een klasgenootje te koppelen, zodat ze een vertrouwd iemand bij zich hebben. Kinderen gaan op deze manier sociaal met elkaar om en ze vinden het nog leuk ook. Voorwaarden voor een goede begeleiding bij het wenproces zijn verder: - zoveel mogelijk een vaste TSO-medewerker; - vertrouwde, gezellige en uitdagende omgeving; - speelgoed dat aansluit bij de behoefte van het kind; - extra aandacht van de TSO-medewerker.
ACTIVITEITEN De tijd die kinderen op de TSO doorbrengen wordt door Stichting De Broodtrommel beschouwd als vrije tijd voor de kinderen. De kinderen bepalen in principe zelf wat ze willen gaan doen en met wie. Wel wordt gestimuleerd dat kinderen samen spelen en soms moeten ze ook dingen met elkaar delen. Als er activiteiten aangeboden worden door de TSO-medewerker zijn de kinderen vrij in hun keuze of ze wel of niet mee willen doen. Het aanbieden gebeurt op een ongedwongen, niet schoolse manier, waarbij de nieuwsgierigheid en creativiteit van de kinderen worden geprikkeld. Door goed naar de kinderen te luisteren en ze serieus te nemen is het mogelijk de activiteiten (zowel de individuele als de groepsgerichte) af te stemmen op de wensen en mogelijkheden van het kind. Activiteiten kunnen zich zowel binnen als buiten afspelen. Individuele activiteiten zijn erop gericht het kind met plezier te laten spelen en tegelijkertijd de creatieve ontwikkeling van het kind te stimuleren. Door het werken in een groep leren kinderen spelenderwijs om samen te werken met anderen, elkaar te helpen, zich aan regels te houden en te wachten op hun beurt. Ook worden ze gestimuleerd in hun eigen zelfstandigheid door zoveel mogelijk zelf een oplossing te zoeken voor eventuele conflicten. Dit vergroot het zelfvertrouwen. Een belangrijk punt hierbij is het helpen verwoorden. Van gevoelens en emoties. De TSO-medewerker stuurt, corrigeert of bemiddelt als dit nodig is en ziet er op toe dat er geen kinderen buitengesloten worden. Tijdens de TSO kunnen we ook inspelen op eventuele thema s of projecten van de school. Het is belangrijk dat kinderen leren omgaan met materialen van anderen, in dit geval de TSO. Hierbij gaat het niet alleen om het gebruik ervan maar ook het opruimen en eventueel schoonmaken. Zo
deelt ieder kind mee in de verantwoordelijkheid voor de verzorging van de materialen. Kinderen worden ook aangesproken op hun verantwoordelijkheden. Aan de afspraak Eerst zelf je speelgoed opruimen voordat je iets anders gaat doen, moet iedereen zich houden.
SPEL EN SPEELGOED Kinderen kunnen door middel van spel (spelenderwijs) veel leren. Op de school is een diversiteit aan speelgoed aanwezig. Dat maakt de omgeving voor het kind aantrekkelijk en kan een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen. Het is hierbij belangrijk dat: - een kind zich prettig en veilig voelt; - er voldoende en gevarieerd speelgoed is voor alle leeftijden; - het kind de vrijheid heeft om zelf te kiezen; - het speelgoed veilig, compleet en kwalitatief goed is; - het speelgoed overzichtelijk is opgeborgen; - er een TSO-medewerker is die goed kan inspelen op de behoefte van een kind, waarbij creativiteit, fantasie, kennis en geduld belangrijke vaardigheden zijn. De kinderen die van de TSO gebruik maken hebben vaak behoefte aan bewegen. Ze moeten kunnen rennen, klimmen en klauteren, waarmee de grove motoriek gestimuleerd wordt. Andere kinderen hebben juist behoefte aan rust. Voor hen zijn er activiteiten als plakken, kleuren (fijne motoriek). Stichting De Broodtrommel wil echt vrije tijd zijn voor de kinderen en streeft geen speciale leerdoelen na. Stichting De Broodtrommel geeft echter wel de mogelijkheid om door spel de ontwikkeling van kennis en inzicht op een speciale manier te stimuleren. Te denken valt hierbij aan puzzels, constructiemateriaal, boeken, e.d. De taalontwikkeling wordt naast verschillende spelletjes en boeken hoofdzakelijk gestimuleerd door dagelijkse contacten tussen kinderen onderling en de TSO-medewerker, waarbij de TSOmedewerker een duidelijke voorbeeldfunctie heeft. Grof taalgebruik wordt niet getolereerd en, zonder dit extra veel aandacht te geven, gecorrigeerd.
COMMUNICATIE Stichting De Broodtrommel hecht veel waarde aan een goede communicatie tussen de TSO-medewerker(s), kinderen, ouders, MR, OR en leerkrachten. Goede communicatie is sfeerbepalend. Door duidelijke grenzen en regels weten kinderen waar ze aan toe zijn. Voor de TSO-medewerkers onderling en de TSO-medewerker met de leerkrachten is een goede overdracht van belang. Dit gebeurt dagelijks door overlegmomenten, mondeling en schriftelijk en door werkbijeenkomsten. Ook een goede communicatie tussen de TSO-medewerker en de ouders is essentieel voor een optimale opvang van het kind. Bij problemen neemt de TSO-leidinggevende contact op met de ouders. Ook is het erg belangrijk dat ouders contact opnemen met de TSOleidinggevende van Stichting De Broodtrommel als er vragen of problemen van hun kant zijn. Ouders hebben altijd de mogelijkheid tot een persoonlijk gesprek. Zowel TSO-medewerkers als ouders zijn verantwoordelijk voor het nakomen van afspraken. Te denken valt bijvoorbeeld aan het op tijd verstrekken van relevante informatie etc. Mochten zich problemen voordoen met kinderen dan zal de TSOmedewerker met zijn/haar collega s en met de leerkracht overleggen en zal de TSO-leidinggevende daarna contact zoeken met de ouders om zo samen een oplossing te zoeken.
DE RUIMTE Tijdens de TSO wordt gebruik gemaakt van de schoollokalen en het schoolplein. Spullen die voor de kinderen bedoeld zijn, liggen zoveel mogelijk binnen handbereik en er wordt voortdurend gelet op de veiligheid binnen de ruimte.
TOT SLOT De communicatie met kinderen, ouders, TSO-medewerker, leerkrachten, schoolleiding, TSO-leidinggevende, MR en OR moet bijdragen aan optimalisering van de tussenschoolse opvang. Goed overleg is belangrijk en bevordert een prettig werkklimaat. De volgorde van handelen door TSO-medewerker in bepaalde situaties staat beschreven in diverse procedures, werkinstructies en reglementen. Te denken valt dan aan: ongevallen, pesten etc. Stichting De Broodtrommel hecht veel waarde aan de privacy van ouders van ouders en hun kinderen. De TSO-medewerkers gaan daarom zorgvuldig om met gegevens. De TSO-medewerkers volgen de aangeboden deskundigheidsbevordering zodat Stichting De Broodtrommel verantwoord en bij de tijd blijft.