Uw rechten en plichten als patiënt Afdeling kwaliteit & veiligheid
Inhoudsopgave 1. Uw rechten als patiënt: pag. 2 Welke informatie moet de hulpverlener mij geven? Mag de hulpverlener zonder mijn toestemming handelen? Wat kan ik zelf doen om goed geïnformeerd te zijn? Worden mijn gegevens geheim gehouden? Mogen mijn gegevens doorgegeven worden voor onderzoek? Wat gebeurt er met het overgebleven bloed/weefsel? Kan ik meedoen aan wetenschappelijk onderzoek? Mag ik mijn medisch dossier inkijken? Mag ik gegevens in mijn medisch dossier veranderen? Kan ik kopieën krijgen van röntgenfoto s, MRI of CTscan? Hoe lang wordt mijn medisch dossier bewaard? 2. Uw plichten als patiënt: pag. 6 Welke medewerking geef ik aan de hulpverlener? Waarom moet ik me identificeren? Wie is verantwoordelijk voor de rekening? Mag de hulpverlener een behandeling weigeren? Wat doe ik als ik niet naar een afspraak kan komen? 3. Andere rechten: pag. 7 Wat is een wilsverklaring? Wat zijn de rechten van minderjarigen? Hoe staat het met de rechten en plichten in de psychiatrie? Heb ik recht op een second opinion (tweede mening)? Hoe kan ik een klacht indienen? 4. Andere vragen: pag 9 Op welke websites kan ik meer informatie vinden? Kan ik in het ziekenhuis terecht met mijn vragen? 1
De rechten en plichten van u als patiënt zijn in verschillende wetten vastgelegd: de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) en de Wet bescherming persoonsgegevens zijn hierbij belangrijk. In deze brochure leest u in het kort uw belangrijkste rechten en plichten. 1. Uw rechten als patiënt Welke informatie moet de hulpverlener mij geven? De hulpverlener moet u duidelijk informeren over uw ziekte, uw behandeling, de onderzoeken en de gevolgen en risico s hiervan, het bespreken van andere behandelmogelijkheden, de invloed op uw gezondheid en de vooruitzichten hiervan. De hulpverlener moet dit in voor u begrijpelijke taal doen. Alleen bij uitzondering mag de hulpverlener u bepaalde informatie onthouden. Dit kan bijvoorbeeld als hij meent dat u door het horen van de informatie ernstig nadeel ondervindt. Als patiënt heeft u ook recht om bepaalde zaken niet te weten, bijvoorbeeld de uitslag van een erfelijkheidsonderzoek. Mag de hulpverlener zonder mijn toestemming handelen? In het algemeen mag een hulpverlener u niet behandelen zonder uw toestemming. U beslist zelf of u behandeld wilt worden of niet. Bij eenvoudige behandelingen gaan hulpverleners ervan uit dat u uw toestemming stilzwijgend geeft. Bijvoorbeeld als u uw mouw opstroopt om uw bloeddruk te laten meten. Bij een ingrijpende behandeling kunt u de hulpverlener verzoeken de toestemming hiervoor uitdrukkelijk vast te leggen. In acute situaties mag de hulpverlener handelen zonder dat u uw toestemming heeft gegeven. Bijvoorbeeld als u buiten bewustzijn naar het ziekenhuis wordt gebracht en er direct iets moet gebeuren. Kunt u door uw lichamelijke of geestelijke toestand zelf niet beslissen, dan is er sprake van wilsonbekwaamheid. In dit geval wordt een direct familielid, curator of mentor om toestemming gevraagd. Toestemming voor een behandeling of onderzoek kunt u altijd intrekken. 2
Wat kan ik zelf doen om goed geïnformeerd te zijn? Als u goed geïnformeerd bent, weet u waarover u beslist en waarvoor u toestemming geeft. De volgende punten kunnen daarbij helpen: Formuleer de klachten waarmee u komt duidelijk. Schrijf van tevoren de vragen op die u wilt stellen. Begrijpt u iets niet vraag dan om uitleg. Geef ook aan als u meer wilt weten. Geef duidelijk aan wanneer u bepaalde informatie niet wilt horen. Zet na afloop van het gesprek de belangrijkste punten op een rij. Neem een familielid of goede bekende mee. U kunt ook zelf op zoek gaan naar aanvullende informatie. Dit kan bijvoorbeeld via uw huisarts, het internet, een patiëntenvereniging of het patiënteninformatiecentrum. Bedenk bij het gebruik van internet dat iedereen informatie hierop kan plaatsen. Worden mijn gegevens geheim gehouden? Uw privacy moet zoveel mogelijk worden gerespecteerd. Een hulpverlener mag niet meer gegevens vragen en schriftelijk vastleggen, dan noodzakelijk is voor uw behandeling. Alleen direct betrokken ziekenhuismedewerkers mogen uw dossier inzien. Mogen mijn gegevens doorgegeven worden voor onderzoek? Uw gegevens kunnen van belang zijn voor bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoek of onderwijs. Zonder uw medeweten mogen geen gegevens voor deze doeleinden worden gegeven. Behalve als de gegevens in zodanige vorm worden verstrekt, dat ze niet tot individuele personen herleidbaar zijn. Er zijn bepaalde wetten die doorbreking van het beroepsgeheim rechtvaardigen. De hulpverlener is bijvoorbeeld verplicht om bij bepaalde infectieziekten informatie door te geven aan de 3
gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD). Dit geldt o.a. voor geslachtsziekten, tuberculose of besmettelijke darmziekten. Dit wordt gedaan om verdere besmetting zoveel mogelijk te voorkomen. Wat gebeurt er met het overgebleven bloed/weefsel? Om te bepalen welke ziekte iemand heeft of hoe deze ziekte behandeld kan worden, is het vaak nodig bloed en/of weefsel af te nemen voor onderzoek. Bij dit onderzoek blijft meestal lichaamsmateriaal over. Dit restmateriaal (bloed en/of weefsel) kan worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek en/of onderwijs. Het materiaal wordt in deze gevallen anoniem gebruikt. Het is dus in geen enkel geval terug te herleiden naar de persoon van wie het afkomstig is. Wilt u niet dat uw restmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs wordt gebruikt, geef dit dan aan bij uw specialist of direct bij de bloedafname. Hij/zij geeft uw wens door aan het laboratorium. Het laboratorium vernietigt uw restmateriaal. Kan ik meedoen aan wetenschappelijk onderzoek? Máxima Medisch Centrum is lid van de Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen (STZ). Dit houdt onder andere in dat er regelmatig wetenschappelijke onderzoeken plaatsvinden. U kunt gevraagd worden hieraan mee te werken. Vooraf krijgt u informatie over de aard en het verloop van het onderzoek. Uw deelname is altijd vrijwillig. Besluit u niet mee te werken aan een wetenschappelijk onderzoek, dan heeft dit verder geen gevolgen voor uw behandeling. Mag ik mijn patiëntendossier inkijken? In uw patiëntendossier staan alle gegevens die betrekking hebben op uw behandeling en gezondheid. U heeft recht op inzage en afschrift van dit dossier. U kunt om inzage vragen door het invullen van het aanvraagformulier. Tegen een redelijke vergoeding kunt u een kopie van (een deel van) het dossier laten maken. Zowel het aanvraagformulier als het 4
machtigingsformulier staan op internet. U kunt het ook opvragen bij de polikliniek, de verpleegafdeling of bij het patiënteninformatiecentrum. Na overlijden mogen familieleden of derden uw medisch dossier in principe niet meer inzien. U heeft ook de mogelijkheid om een deel van uw medisch dossier digitaal in te zien via www.mmc.nl en dan MijnMMC te kiezen. U heeft hiervoor een digid met sms functie nodig. Meer informatie vindt u op onze website of u neemt contact op met het patiënteninformatiecentrum. Mag ik gegevens in mijn patiëntendossier veranderen? De gegevens in uw patiëntendossier kunt u laten aanvullen door een verklaring aan het dossier toe te voegen; u kunt bijvoorbeeld uw eigen visie op de behandeling opschrijven en toevoegen. Tevens heeft u recht op correctie van gegevens in uw medisch dossier. Dit kan als de gegevens feitelijk onjuist, onvolledig of niet ter zake dienend zijn voor het doel van de verwerking. Daarnaast kunt u verzoeken om de gegevens te vernietigen. Bij een vernietiging wordt dit vermeld in het dossier. De hulpverlener kan dit verzoek weigeren indien: wetgeving verplicht dat de gegevens bewaard moeten blijven; indien een ander dan de patiënt een duidelijk belang heeft bij bewaring. Kan ik kopieën krijgen van röntgenfoto s, MRI of CT-scan? Kopieën van röntgenfoto s, MRI of CT-scan vraagt u aan bij de afdeling radiologie. U krijgt daar een aanvraagformulier. Ook hiervoor wordt een redelijke vergoeding gevraagd. Hoe lang wordt mijn patiëntendossier bewaard? Uw patiëntendossier komt na afloop van uw behandeling in het centraal medisch archief van Máxima Medisch Centrum. Gegevens uit het dossier worden tot vijftien jaar bewaard. Na die tijd vernietigt de hulpverlener ze, tenzij er redenen zijn om 5
ze langer te bewaren. U kunt zelf ook om vernietiging vragen. In principe zal uw hulpverlener op uw verzoek ingaan, behalve wanneer een ander daar ernstig nadeel van ondervindt. Wil de hulpverlener uw gegevens niet vernietigen, dan moet hij/zij dat aan u meedelen en uitleggen. 2. Uw plichten als patiënt Welke medewerking geef ik aan de hulpverlener? U dient de hulpverlener duidelijk en volledig te informeren, zodat deze een goede diagnose kan stellen en een deskundige behandeling kan geven. Binnen redelijke grenzen dient u de adviezen en voorschriften van de hulpverlener op te volgen. Wilt of kunt u dit niet, laat de hulpverlener dit dan weten. Waarom moet ik me identificeren? Op grond van de wet dient iedere patiënt zich te identificeren met een erkend legitimatiebewijs (paspoort, rijbewijs, identiteitskaart). Dit bewijs moet u ieder bezoek bij u hebben, samen met uw servicepas. Wie is verantwoordelijk voor de rekening? U hebt de verplichting het ziekenhuis te betalen voor de geleverde zorg. Betaling gebeurt vrijwel altijd via uw zorgverzekeraar. Neem vóóraf contact op met uw zorgverzekeraar om te kijken of deze een contract heeft met ons ziekenhuis. Ook kan uw zorgverzekeraar u informeren over de (hoogte) van de vergoedingen van de medische behandeling. Mag de hulpverlener een behandeling weigeren? Een hulpverlener heeft de plicht om goede zorg te verlenen en professioneel te handelen als goede hulpverlener. Hij hoeft niet zonder meer te doen wat u of uw vertegenwoordiger vraagt. Zijn eigen deskundigheid en overtuiging spelen ook een rol. 6
Is een hulpverlener van mening dat een bepaalde behandeling niet medisch noodzakelijk is, dan mag hij weigeren deze uit te voeren. Wat doe ik als ik niet naar de afspraak kan komen? Mocht u niet naar een (poliklinische) afspraak kunnen komen, dan zegt u deze af. U belt rechtstreeks naar de polikliniek of afdeling waar u de afspraak heeft. Vergeet u zich af te melden, dan kunnen de gemaakte kosten in rekening gebracht worden. 3. Andere rechten Wat is een wilsverklaring? De wilsverklaring is een duidelijke verklaring dat u een bepaalde handeling in de toekomst niet of juist wel wenst. In principe dient een hulpverlener deze verklaring te accepteren, tenzij er een gegronde reden is om hiervan af te wijken. Wat zijn de rechten van minderjarigen? De WGBO verdeelt hen in drie leeftijdscategorieën. Kinderen tot 12 jaar U oefent namens uw kind zijn/haar patiëntenrechten uit. Uw kind heeft recht op begrijpelijke informatie. U geeft toestemming voor een onderzoek of behandeling van uw kind. Uw kind wordt zoveel mogelijk betrokken bij die beslissing. Kinderen van 12 tot 16 jaar U en uw kind hebben recht op begrijpelijke informatie. Zowel u als uw kind moeten toestemming geven voor een onderzoek of behandeling. Als de ouders het niet eens zijn met het kind kan de hulpverlener de wens van het kind volgen. Zowel u als uw kind hebben recht op inzage in het patiëntendossier van uw kind. 7
Jongeren vanaf 16 jaar Vanaf 16 jaar mag een jongere zelf zijn patiëntenrechten uitoefenen: Uw kind heeft recht op informatie. Als uw kind daar geen bezwaar tegen heeft, wordt u ook geïnformeerd. Uw kind moet toestemming geven voor een onderzoek of behandeling. De uiteindelijke beslissing ligt bij uw kind maar het is goed om te overleggen. Uw kind heeft recht op inzage in zijn/haar patiëntendossier. Hoe staat het met de rechten en plichten in de psychiatrie? In de psychiatrie zijn de rechten en plichten niet volledig gelijk aan het algemene ziekenhuis. Voor informatie hierover verwijzen wij u naar www.pvp.nl. Op de afdeling psychiatrie in Máxima Medisch Centrum, is regelmatig een patiëntenvertrouwenspersoon aanwezig, die u over uw rechten en plichten in de psychiatrie kan inlichten. Heb ik recht op een second opinion (tweede mening)? Bij een second opinion (tweede mening) geeft een andere deskundige dan uw behandelend arts zijn/haar oordeel of advies over uw situatie. U mag altijd een second opinion aanvragen. Informeer vooraf bij uw zorgverzekeraar naar de voorwaarden en de kosten. Hoe kan ik een klacht indienen? In de relatie tussen hulpverlener en patiënt gaat soms iets mis. U heeft dan het recht om een klacht in te dienen. Probeer altijd uw klacht eerst te bespreken met de betreffende persoon. U kunt uw klacht ook voorleggen aan de klachtenfunctionaris of aan de klachtencommissie van Máxima Medisch Centrum. De folder Bent u niet tevreden, mogelijkheden om dit kenbaar te maken geeft u hierover meer informatie. 8
4. Andere vragen Op welke websites kan ik meer informatie vinden? Op de volgende websites vindt u meer informatie: http://www.kiesbeter.nl/patientenrechten/ Kiesbeter.nl is een openbaar zorgportaal bedoeld voor alle volwassen inwoners van Nederland die vragen hebben over zorg, zorgverzekeringen en gezondheid. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu beheert deze site. http://www.npcf.nl Website van de Nederlandse Patiënten- en Consumenten Federatie. Verschillende publicaties over patiëntenrecht zijn te bestellen via deze site. http://www.jadokterneedokter.nl Website gemaakt voor kinderen in opdracht van de Stichting Kind en Ziekenhuis. Op een speelse manier bespreekt men het recht op informatie en het geven van toestemming. http://www.kindenziekenhuis.nl Website van de Landelijke Vereniging Kind en Ziekenhuis Kan ik in het ziekenhuis terecht met mijn vragen? Heeft u behoefte aan meer informatie over uw rechten en plichten, dan kunt u terecht bij het patiënteninformatiecentrum. U kunt contact opnemen via telefoonnummer (040) 888 94 72, of mailen naar: patienteninformatiecentrum@mmc.nl 9
Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus 90 052 Postbus 7777 5600 PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. MMC.800.304_02_15